Мысық организмінің физиологиясы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлімі
2.1. Мысық организмінің физиологиясы
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

I. Кіріспе
Жер бетінде тек қана мысықтардың сексенге жуық түрлері тіршілік етеді. Олар: басы үлкендеу біткен, кержік танау, барақ жүнді парсы мысығы; дене тұрқы сыптығыр, түгі тарғыл жолақтанып келген король мысығы; Ман аралының шолақ құйрық мысығы; сібір мысығы; тықыр жүнді еуропа мысығы; түрік және сиам тобына жататын - сиам; бирман; абиссин мысықтары. Мұның сыртында мысықтар түр-түсі, мінез-дағдысы, көз жанарының түсі және басқа да белгілері бойынша ажыратылып аталады. Жалпы мысықтәрізділердің 4 туысы, 36 түрі бар. Қазақ жерінде 3 туысының (мысық, барыс, қабылан) 8 түрі мекендейді. Мысық туысына 6 түр жататын болса, бұлардың дене бітімі ықшам, алдыңғы аяқтары 5, артқы аяқтары 4 саусақты, тырнақтары жиырлатын болып келеді. Дене тұрқы 40-105 сантиметрдей, салмағы 2,5-24 келідей. Құйрығы көпшілік түрінде ұзын, түгі тықыр, қалың әрі жұмсақ, көпшілігі теңбіл де жолақ. Олар тек қана етпенен қоректеніп, ұсақ түрлері жыл сайын 5-6 (тек үй мысығы мұнан жиі), ірілері 2-4 ұрпақ (жылда емес) әкеледі. Мысық туысының 3 түрі (қарақал, сабаншы, шағыл мысығы) бар. Бір түр тармағы қорғауға алынып, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген. Мысықтәрізділер бағалы терісі үшін ауланады.
Мысықтың денесінен бас, мойын, тұлға, құйрық, алдыңғы және артқы аяқтарды ажыратуға болады. Мысықтың басына назар аударсақ: екі құлақ қалқаны көрінеді. Қарашығы жарық сәулесінің күшіне қарай өзгеріп тұратын бадырайған үлкен көз, қабағы мен үстіңгі ерніндегі ұзын қылшық, ешқандай түгі жоқ тақыр мұрыннан, екі танау тесіктері бірден көзге түседі. Дене ұзындығы 46-191 см , құйрығы 15-91 см. Құйымшағы шоқтығынан жоғары. Тырнақтары тартылған (суматр мысығынан басқаларында). Кейбір түрлері жылына 2 рет тұқым береді. Күшіктері (3-4 ұялас балалары болады) дәрменсіз, соқыр туады. Жыртқыштар ұсақ омыртқалылармен, балықпен қоректенеді.
Үй мысығының негізгі азығы: ет (мүмкіндігінше шикілей), балық, сүт,өсімдік.

ІІ.Негізгі бөлімі.
2.1. Мысық организмінің физиологиясы
Мысықтың денесі берік созылғыш терімен қапталады. Теріде түтік тәрізді тер бездері мен көпіршік тәрізді май бездері орналасады. Тер безінен тер бөлініп шығады да, денені қызып кетуден сақтап, салқындатады. Тер бездерінің өзгерген түрі сүт безіне айналады да, мысық баласын сүтпен қоректендіреді. Мысықтың терісінен түкті жамылғы өсіп шығады. Оны денесіндегі түкті жамылғыны аяғымен тазалап, жуынып отырған мысықтан анық көруге болады. Мысық денесінен итте болатын қолайсыз иіс сезілмейді, ол қашан да таза жүреді. Өйткені мысықтың терісінен май бөлінбейді, сондықтан да мысық суға түспеуге және жаңбырдың астында қалмауға тырысады. Тер бездері тек табандарында ғана болатындықтан, мысықтың денесінен тер иісі де сезілмейді. Мысықтың түкті жамылғысы біркелкі түктерден құралмаған: жуандау және ұзын түк - қылшық деп, ал қысқа жұмсақ түк -- мамық немесе түбіт деп аталады. Қылшық жүн түбіттің қырқылмауына және бірімен-бірінің ұйысып қалмауына септігін тигізеді, ал түбіт денедегі жылуды сақтайды. Түкті жамылғысы бар мысық жылына екі рет жүнін алмастырып, түлейді.
Қорегін аулағанда дыбысын сездірмей, саусақтарының ұшындағы тырнақтарын майлы табанына жасырып алып, білдіртпей жүреді. Ол алдымен жер бауырлап, лезде арқасын бүгеді де аяқтарымен қатты серпіле олжалайтын қорегіне қарай атылады. Міне осы тұста саусақ ұшындағы жасырылған өткір тырнақтар тарбия ашылып, құйрығы керіледі, сөйтіп құйрық мысықтың бағытын реттегіш қызметін атқарады. Қорегін осылай аулау -- мысық тұқымдас аңдарға тән.
Мысықтың бұлшық еті орналасу ретіне байланысты сан алуан қызмет атқарады. Бұлшық еттер әсіресе аяқ, бел, арқа бөліктерінде жақсы дамыған, сондай-ақ ұстаған жемін шайнағанда жақсүйектерді қимылға келтіретін шайнау бұлшық еттері де жақсы жетілген.
Барлық жыртқыш жануарлар тәрізді мысық та етпен қоректенеді. Мысық тышқанды немесе құсты олжалаған кезде оны тісімен жұлқылай бастайды. Ол ит тісімен кемірушінің омыртқа жотасын үзіп, азу тісімен мылжалайды, ал сүйектегі етті алдыңғы жағындағы күректістерімен тазартады. Мысық ауызға түскен қоректі тілімен қимылдатып, дәмін сезініп, сілекей бездерінен бөлінген сұйықты -- сілекеймен шылайды. Сөйтіп, қорек жұтқыншақ арқылы өңешке түседі, ал өңеш қарынға жалғасады.
Мысықтың мұрты - сезім мүшесі ретінде тек дыбысты ғана емес, сондай-ақ биоқуат толқынын сезеді. Оның көріп байқауы өте жоғары деңгейде. Тас қараңғыда және тыныштықта мұрты антенна арқылы бәрін сезіп біліп тұрады.
Мысықтың иіс сезу мүшесі адамға қарағанда екі есе күшті дамыған.
Мысықтардың көру мүшесі адамдардың көру мүшесіне қарағанда жақсы жұмыс істейді. Өйткені олар қараңғыда да көздері жанып, біз көрмейтін заттарды көз нысанасына ала алады. Кешке қарай көздері үлкейеді. Мысық адамға тез үйренгіш. Мысықтың көзінде тапетум деп аталатын сәуле орналасқан. Тапетумі бар мысықтардың көздері жасыл түске енеді. Тапетум қабаты арқылы жарықсезгіштігі адамға қарағанда 7 есе артып, қараңғылау жерде жақсы көреді, ал өте жарықта нашар көреді. Көзінің қарашығы қараңғылауда үлкейіп, жарықта тіке сопақтау болып кішірейеді. Қараңғыда көзі жанады, тасқараңғыда мысық көре алмайды.
Есту мүшесі дамығаны соншалық көздері жұмық кезде қасында өтіп бара жатқан тышқанның шиқылын, сыбдырын естиді. Мысықтың өмір сүру ұзақтығы орташа есеппен 14 жыл. Бірақ Крим Пафф деген мысық 38 жыл өмір сүрген. Гиннесс рекордтар кітабына 39 жастағы Люси деген мысық енді. Мысық тазалықты сүйетін жануар. Ол күніне 10 рет жуынады және сілекейі тазалаудың тәсілі. Мысықтың ұйықтау ұзақтығы 14-16 сағатқа созылып, түс те көре алады. Үй мысығы әртүрлі дыбыс шығарады: мияулайды, пырылдайды, пысқырады т.б. Мияулағанда адамды өзіне қаратып: тамақ сұрау, бір жері ауырып тұрса, ойнағысы келсе, сыртқа шығуға сұрану т.б. Ал пырылдау кезінде мысықтың көзі жұмылып еркелейді, бір нәрсеге риза болғандай кейіп танытады,мәулендермен қауышқанда т.б. Екі мысық төбелескен кезде адам құлағына жағымсыз дыбыстар шығарады. Бір нәрседен қорыққан кезде арқасын, құйрығын майыстырып, жүндерін тікірейтіп айбат шегеді. Егер мысықтың құйрығы жоғарлау болса көңіл-күйі жақсы, айналадағы ортаға жақсы көзқараста болады. Ал құйрығы әрлі-берлі қозғалып соққыланса, қозғалып тұрса, ашуланып, жақтырмай тұрғаны.
Үй мысығы шапшаң, епті аңшы деуге болады. Ол олжасын жалғыздықта аулағанды жақсы көреді. Олжасын қорқытып алмау үшін, ол үнемі үстіндегі иісін кетіру мақсатына тазалап отырады. Егер олжасын ұстап алса, жасырын жегенді ұнатады. Зерттеулер бойынша мысық жылына ұсақ 57 кеміргіштерді аулайды екен. Содан бері зиянды кеміргіштерге қарсы күреске мысықты ұстаған.
Мысықтардың ішкі құрылысы, мүшелердің орналасуы кәдімгі сүтқоректілердікіндей. Қан айналымының ең негізгі мүшесі болып жүрек табылады. Жүрек - бұлшық етті мүше, көкірек қуысында орналасқан. Мысықтардың жүрегі төрт бөліктен: екі жүрекше және екі қарыншадан құралады. Барлық сүтқоректілер сияқты мысықтарда екі қан айналым шеңбері болады. Жүрегі өзара тек қан тамырлары арқылы ғана байланысатын оң жəне сол бөліктерден тұрады. Оң жүрекше бүкіл денеден вена қанын қабылдап, оны оң қарыншаға айдайды. Оң қарыншадан қан өкпе артериясымен өкпеге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.