Маталарды алу технологиясы

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе: I Маталарды алу технологиясы

: 4

Кіріспе:

Жіп иіру жайында жалпы мағлұматтар

: 4

Кіріспе:

Иірілген жіптер мен жіптердің топтасуы

: 7

Кіріспе:

Иірілген жіптер мен жіптердің ақаулары

: 9

Кіріспе: II Маталарды ондiру технологиясы

: 1

Кіріспе: 2. 1 Тоқыма өндірісі

: 1

Кіріспе: 2. 2 Маталарды өңдеу

: 1

Кіріспе: 2. 3 Маталарды маркілеу және буып - түю

: 2

Кіріспе: Қорытынды

: 2

Кіріспе: Пайдаланған әдебиеттер тізімі

: 3

Кіріспе:

Кіріспе

Халық шаруашылығының басты міндеті ғылыми техникалық прогресті жеделдету және экономиканы өркендетудің, еліміздің өндірістік потенциалын анағұрлым тиімдірек пайдаланудың, ресурстардың барлық түрлерін жан-жақты үнемдеу мен жұмыс сапасын жақсартудың қарқынды жолына кешіру негізінде адамдардың әл-ауқатын одан әрі жақсартуды қамтамасыз ету болып табылады.

Тігін өнеркәсібі халықты сәнді де ұнамды киіммен қамтамасыз етуге мүдделі. Киім адамға ең қажетті зат болып табылады, сондықтан да оған қойылатын талап күнделікті өсіп отырады. Киімге қойылатын талаптар гигиеналық, техникалық, эстетикалық және экономикалық тұрғыдан бөлініп қаралады.

Гигиеналық талаптардың өзі - адам денсаулығын сақтауға бағытталған ауа мен ылғал өткізгіштігі, жылу сақтау қасиеті, кір жұқтырмаушылық, киіске ыңғайлылығы, су сіңірмеушілігі және басқалары, киімнің негізгі гигиеналық көрсеткіштері болып табылады. Гигиеналық талаптар бұйымның мақсатына байланысты. Көйлек пен жазғы киімдердің ауаны жақсы өткізіп, ылғал өткізбейтін қасиеттері болады, киюге ыңғайлы, жууға женіл болуы тиіс. Қысқы киім жылы, плащтар су өткізбейтін болуы керек.

Киімге қойылатын техникалық талаптардың өзі - тігін материалдарының сапасы мен киімді дайындауға қойылатын талаптар. Тігін материалдары мен тігілген дайын бұйым мемлекеттік жалпы одақтық стандартқа (МЕСТ) немесе техникалық жағдайларға сәйкес келуі тиіс. Киім мейлінше тозбайтын, жыртылмайтын жууға және химиялық тазалауға төзімді болуы шарт.

Киімге қойылатын эстетикалық талаптары сәнділікке байланысты. Қандай мақсатка тігілген киім болса да ыңғайлы және әдемі болуға тиіс.

Экономикалық талап киімнің бағасымен сипатталады. Киім тиісті техникалық, гигиеналык, эстетикалық талаптарға жауап берумен қатар қымбат та болмауы керек.

Тігін бұйымдарының өнімінің ұлғаюы мен ассортиментінің кеңеюі мақта, жүн, жібек және зығыр мата шығаратын тоқыма өнеркәсібінің дамуына байланысты. Жасанды және синтетикалық талшықтар өндірудің жедел дамуына байланысты тоқыма өнеркәсібінің шикізат базасы үнемі кеңеюде.

Қазіргі таңда барлық матаның бестен бірі және барлық тоқыма бұйымдардың, үштен бірі химиялық талшықтардан немесе олардың қоспаларынан жасалады. Жібек мата өнеркәсібінің жалпы пайдаланылатын шикізаттың 92%-і химиялық талшықтың үлесіне тиеді. Жүн мата өнеркәсібінде лавсан және нитрон косқан маталардың көлемі артуда.

Он екінші бесжылдықта жеңіл өнеркәсібі кәсіпорындарын техникалық қайта жарақтандыру мақсатымен пневмомеханикалық, роторлы және өздігінен айналатын тоқыма машиналарын, шөлмексіз тігін станоктарын, матаны үзбей шығаратын көп өңешті машиналарды өнеркәсіптің мақта, жүн, тоқыма және тігін салаларына комплексті, механикаландырылған және автоматтандырылған жүйелерді, матамен трикотажды өндеу және тоқыма емес материалдарды дайындау процестерінің үзіліссіз технологиясы кеңінен енгізу көзделіп отыр.

Тоқыма енеркәсібі тігін кәсіпорындарына әртүрлі мақсатқа тігілетін киімдер мен ассортименттер үшін әртүрлі маталар, жасанды және синтетикалық талшықтардан жасалған материалдар, тігетін жіптер, жылытатын және өңдейтін материалдарды дайындап береді.

Зерттеу тақырыбының мақсаты -

Зерттеу тақырыбының нысаны -

Зерттеу тақырыбының міндеттері:

Құрылымы: жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Маталарды алу технологиясы

Жіп иіру жайында жалпы мағлұматтар

Иірілген жіп деп шектеулі ұзындығы бар талшықтарды иіргеннен пайда болған жіпті айтады. Талшықты массадан иірілген жіп алу операциясыньң жиынтығын иіру деп атайды. Иіруге пайдаланатын талшықтарды иірілетін дейді. Оған жататындар: жүн, мақта, зығыр, таза жібектің қалдықтары, әр түрлі штапель талшықтары.

Иіру әдісі мен иірілген жіптің түрі талшықтьң ұзындығы мен жуандығына байланысты. Мақта мен штапель талшықтарын иіргенде темір тісті шөткені (карда) пайдаланады. Ұзындығы орташа талшықтар осы әдіспен өңделеді.

Мақтаның, жүннің, таза жібектің ұзын талшықтарына тарау (гребень) әдісімен өңдеу ьңғайлы. Бұл - жіңішке, біртекті, тығыз және тегіс иірілген жіп алуға мүмкіндік береді. Мақта жүннің қысқа талшықтарын аппаратты әдісімен өңдеп, жуан, болбыр, жуандығы әртүрлі үлпілдеген жіп алынады.

Иіру процесінің негізгі операциялары талшықтарды қопсыту және түту, тарау, тегістеп созу, иіруге дайындау және иіру. Жіп иіру фабрикаларына талшықтар престеліп, 170-250 кг-дық бума болып келеді.

Талшықты қопсыту және түту иірудің барлық үш әдісінде де жүргізіледі. Талшықтың престелген массасын шүйке-шүйке қылып қопсытады да, қосындыларынан біршама тазартады. Металл пластинкалардың соғылуы салдарынан қопсытатын және түтетін машиналардың әрекетінен престелген талшықтардың шүйкелері босап, болбыр массаға айналады. Тарағанда ішіндегі қоспалардан түгелдей тазарады да, шүйкелер бөлек талшықтарға жіктеледі. Шөткелі және аппаратты әдістерінде, яғни шөткемен тарағанда талшықтар өткір, жіңішке металл инелері бар екі тақта (кардолента) ортасынан өткізіліп, шөткемен тарау әдісінде талшықтың таралған жұқа қабаты (ватка), воронка арқылы өтіп лента есілген талшықтарға айналады

Аппаратты әдісте таралған ватка (кенеп) белдікті бөлгішпен өте көп жолақтарға ажыратылып, аздап ширатылған, тегіс бұрым тәрізді есілген талшықтарға айналады.

Тарақты әдісте талшықтар тарау машиналарында тағы да таралады да,

қысқаларынан ажыратылылып, тек ұзын талшықтардан ғана лента түзіледі. Бөлінген қысқа талшықтар аппаратты әдіспен иіріледі. Бұл жіп жуан әрі бірқалыпты болмай шығады.

Лентаны тегістеу және созу лентаның жуандығын бірқалыпты ету мақсатымен оның бірнешеуін біріктіріп, ленталық машиналардан өткізу арқылы жүргізіледі. Ленталық машина айналу жылдамдығы біртіндеп жоғарылайтын бірнеше біліктермен жабдықталған, лента солардың арасынан өткенде біртіндеп жіңішкеріп, ал талшықтар бірнеше қатарға бөлінеді.

Иіру алдындағы дайындықты жүргізетін машина (ровничная) лентаны созып, ширатып тегіс бұрым тәрізді талшықтар жасайды. Ровницалық машина арқылы өтіп (зығыр біреуінен, мақта біреу-екеуінен, қылшықты жүн төрт бесеуінен, биязы жетеуінен) бұрым жіпкіп кереді, ал талшық бойын түзеп жазылады.

Иіру-иіру машиналарында іске асады. Ровницаны соңғы рет созып, жіп қылып иіреді де орап шығарады. Сақиналы иіру машиналарынан иірілген жіпті собық түрінде болады. Талшықтарды иірудің құрғақ және дымқыл әдістері бар. Мақта, жүн, таза жібектін қалдықтарын, штапель талшықтарын құрғақ күйінде иіреді (құрғақ иіру) . Зығыр талшығын құрғақ та, ылғалдап та иіреді. Ылғалды әдіспен иіргенде тығыз әрі тегіс жіп алу үшін ровңицаны ыстық су құйылған ыдыста ұстап, пектинді заттарды жұмсартады.

Соңғы жылдары ұршықсыз иіру әдісі кең дамуда, бұл жағдайда аэромеханикалық, әсіресе пневмомеханикалық иіру машиналары қолданылуда. Пневмомеханикалык, әдісте иіру машинасына талшық лента түрінде беріледі де, ауа

ағынымен шашыранды күйінде воронкаға сорылып, тығыздалады. Иіру камерасында талшықтар жіп болып иіріледі.

Ең қарапайым әдіс - аппараттық, себебі оған лентаны және ровницаны өңдеу процестері кірмейді: тараудан соң тікелей иіру басталады. Ең күрделі әдіс - тарақтық, себебі оған тарақпен түту және тарақты машинамен түту алдындағы қосымша дайындық операциялары кіреді.

Ұзын және қылшықты жүн талшықтары ірі тарақты иіру әдісімен өңделеді - иірілген жіп тығыз және қатты болады. Ұзындығы орташа биязы жүн майда тарақты әдіспен иіріліп аздап мамығы шығып тұрған жіңішке жіп алынады. Ұзьндығы орташа қылшықты және жартылай қылшықты жүн жартылай тарақты жүйемен өңделеді, яғни түтілмейді. Соның нәтижесінде сырттай тарақты әдіспен алынған жіпке ұқсас жартылай тарақты жіп алынады.

Ең қысқа жүндер аппараттық иіруге кетеді. Бұл жағдайда талшықтың нәзіктігіне байланысты өте жіңішке, мамықты әрі жұмсақ жұқа шұғалық жіп, немесе, жуан әрі қатты шұғалық жіп алынады. Аппаратты жіп иіруде талшықтарды тегістеу мен түзету процестері болмағандықтан жұмсақ әрі қальңдығы әрқалай жіп алынады.

Жүнді иірген кезде әр түрлі талшықтарды араластыру кең тараған. Аппаратты иіруде жүнге қосатын қоспалардың құрамына қойды қырқып алған жүн талшықтарынан басқа заводтық жүн, қалпына келтірілген жүн, мақта, штапельді талшық кіреді. Аппаратты иіруде талшықтарды араластыру тараудың алдында жүргізіледі.

Тарақты иіруде жүнге жасанды және синтетикалық штапельді талшықтар

қосады. Араластыру әр түрлі талшықтардьң таралған ленталарын біріктіру арқылы жүргізіледі.

Иіру процесінде штапельдік талшықтар таза күйінде де, таза натуральді талшықтармен аралас күйінде де пайдаланылады. Штапельдік талшықтарды таза күйінде иіру шөткелі әдіспен жүргізіледі. Таза штапельді иірілген жіп алу үшін 0, 4 текстен (№ 2500) 0, 16 текске (№ 6000) дейінгі вискоза талшықтары пайдаланылады. Штапельді талшықтарды иірудің ерекшелігі - иіру процестерінің барлық кезеңдеріндегі электрленуін азайту үшін міндетті түрде эмульсиялау болып табылады. Талшықтарының және тонинасының ұзына бойы бірқалыпты болуына байланысты штапель жіптер тегіс және біртекті болып шығады.

Иірілген жіптер мен жіптердің топтасуы

Иіру әдістеріне қарай мақтадан иірілген жіптер - шөткелік, тарақтық және аппараттық жүннен иірілген жіптер - аппараттық, тарақтық және жартылай-тарақтық, жібектен иірілген жіптер - тарақтық және аппараттық; зығырдан иірілген жіптер - құрғақтай иірілген зығыр жіптерге, ылғалды иірілген зығыр жіптерге, құрғақ және жіп, ылғалды әдіспен қалдықтан иірілген жіп болып бөлінеді.

Талшықтардың, құрамына қарай иірілген жіп біратты талшықтардан тұрса біртекті деп және әратты талшықтардан тұрса әртекті (аралас) деп бөлінеді. Өңделуі мен бояуына қарай иірілген жіп шикі түсті (өңделмеген), ағартылған, боялған, зерленген, меланжды (түрлі-түсті талшықтардан құрылған) болып бөлінеді.

Құрамы (конструкциясы) жағынан жалаң қабат ширатылған, қосарланған, үлгілі, сымаралас және үлкен көлемді болып бөлінеді. Жалаң қабат иірілген жіп - иіру нәтижесінде ширатылған жеке талшықтардан тұрады. Жалаң қабат иірілген жіпті тарқатсақ белек-бөлек талшықтарға ажырайды.

Ширатылып иірілген жіп екі және одан да көп жіптерден тұрады. Егер тарқататын болсақ, ол жіптерге ажырайды. Қосарланып есілген өзара жіптер (капрон жіптер) төсемдік маталар дайындауға жұмсалады. Кескінделген дара жіптер жылтыр болады, сондықтан тоқыма бұйымға сәндік береді.

Флирет - көлденен қимасы жалпақ капронды дара-жіп. Пластилекс- ауасыз кеністікте металл тозанын бү-ріккен полиэтилен пленкаларынан жасалған ленталар.

Иірілген жіп пен жіптердің қасиеті. Стандартта көрсетілген иірілген жіп пен жіптердің қасиетіне олардың сызықтық тығыздығы, ширатылуы, мықтылығы, созылғыштығы, тегістігі жатады. Талшықтардікі сияқты иірілген жіп пен жіптердің сызықтық тығыздығы текспен сипатталады.

Иірілген жіптің жуандығы текс жүйесінде 1000 м жіпке келетін грамм өлшеміндегі массаньң шамасымен анықталады. Текстің сандық мазмұны неғұрлым жоғары болса, жіп те солғұрлым жуан. Штапельді мақта және шеткелі иірілген аралас жіптің сызықтық тығыздығы 12 - 85 текс, биязы жүннен иірілген тарақты жіптің (бір қабаты да, араласы да) сызықтық тығыздығы 16 - 41 текс, қылшық және жартылай қылшық жүннен иірілген тарақты жіптін, сызықтық тығыздығы 28- 85 текс, зығырдан иірілген жіптін, сызықтық тығыздығы - 18 - 300 текс.

Аппаратты иірілген жіптің сызыктық тығыздығы - мақтанікі - 85 - 250 текс, биязы жүндікі - 125 - 670 текс. Текс пен метрикалық номерді анықтау үшін иірілген жіпті таразыда немесе квадрант деп аталатын арнайы аспапта өлшейміз.

Квадранттар салмақтық және номерлік болып бөлінеді. Рычагтің ілгегіне жүз метрлік пасманы ілгенімізде рычагтың екінші басындағы стрелка тиісті массаны не номерді көрсетеді.

Жіптердің диаметрін жуандық өлшегіш немесе сызықтық тығыздық бойынша есептеу арқылы анықтауға болады. Иірілген жіптің ширатпасы оның 1 м ұзьндығына келетін сұралу санымен сипатталады. Ширатпаның өсуіне байланысты иірілген жіп тегіс, мықты, серпімді болады. Ары қарай жіптің мықтылығы артпай кемісе, оны ширатудың шегі дейді.

Ширатылған мөлшерді анықтау үшін иірілген жіптің үлгісін арнайы аспапта ширатпа өлшеуіште тарқатады. Ширатпа өлшеуіште иірілген жіптің үлгісін бекітуге арналған екі қысқаш, тарқатқан кезде жіптің ұзаруын көрсететін тартылу күшін өлшегіш, жіптің тарқатылуын қарауға арналған лупа және айналу санын есептегіш бар. Қысқаштың біреуі қозғалмайды, екіншісі, айналатыны, есептегішпен жалған-ған. Мақта штапель жіптерінің басқа талшықтардың барлық түрінен жасалған құрама, бұралған иірме, сонымен бірге жалаң иірілген жіптердің ширатпасын анықтау үшін талшықтардың параллель түсуіне дейін тарқату әдісі қолданылады.

Жіптерді оң және сол ширату бар. Егер тарқату оң қолмен өзіңнен сыртқа қарай жүргізілсе оң ширату дейді. Оң ширату Z латынның әрпімен, ал сол ширату S латынның әрпімен белгіленеді.

Иірілген жіп пен жіптерді, талшықтарды көргендегі мықтылық мөлшері оларды үзуге жеткілікті ең аз салмақпен сипатталады. Үзу салмағы жіп улгісін үзу машинасында көру арқылы анықталады. Бұл жағдайда үзу салмағын ұзындығы 100 м бір тал жіп үшін де, бүкіл ширатылған жіп үшін де анықтауға иірілген жіптің созылғыштығы динамометрде жіптің үзілердегі мықтылығымен қоса анықталады.

Созылғыштық жіптің үзілер кездегі ұзаруымен сипатталады және талшықтың құрамына, жуандығына және иірілген жіптің - ширатылымына байланысты. Тегіс еместік - иірілген жіп пен жіптердің жуандығыньң, ширатылуының, мықтылығының және ұзаруының бірдей еместігі. Иірілген жіптің тегіс еместігін лабораториядағы эталондармен (үлгілермен) қатар қойып салыстыру арқылы немесе олардың тиісті аспаптардағы бірнеше керсеткішін өлшеп сонан соң формула бойынша тегіс еместік процентін есептеу арқылы анықталды. Таза талшықтан иірілген жіп пен құрама жібек жіптерге қарағанда химиялық және штапельдік талшықтардан жасалған жіптер қасиеті жағынан біркелкі.

Иірілген жіптер мен жіптердің ақаулары

Иірілген жіптер мен жіптердің ақауыньң негізгі себебі төменгі сапалы және қоқым шикізаттан, механизмдердің бұзылуы мен машиналардың күтімінің жоқтығынан. Қоқым жіп - шала тазаланған шикізаттан дайындалған жіп. Қоқым мақтадан иірілген жіпте тұқымньң қабы, жапырақтардың немесе қауыздың қалдығы, қоқым жүннен иірілген жіп те - ошаған қалдығы, ал зығыр жіпте оталшықтың қоқымдары болады.

Майлы және кір жіптер талшықтарға машина майыньң тамуынан және түрлі былғаныш заттардың қосылуынан болады. Иірілген жіптер мен маталарды қайнатқанда кірі кетеді, бірақ майлы дақтар қалып қояды.

Басылған және кедір-бұдыр жіптер - иірілген жіптерде жуан немесе жіңішке жерлердің кездесуінен болады. Мұндай ақау - лента мен ровницаны бірқалыпты тартпаудың салдарынан болады. Кентектер - талшықтарды жеткілікті ширатпаудан жіпте пайда болған жуан жерлер.

Сызықтық тығыздығы жағынан бірқалыпты емес жіптің шығуы - бір немесе әр түрлі собықтардың жіптерінде қалындықтың әжептәуір ауытқуынан болады.

Түйін - иірілген жіпке түбіттін оралып кетуінен пайда болатын жуан жерлер. Жуан жіп - ровница үзіліп, ұшы жанындағымен бірігіп кеткенде пайда болады. Жібек шикізатының негізгі ақаулары мынандай: Түйін жіптің қысқа кесіндісінде кездесетін жуанданған жері; Қатпарлар жіптің ұзын кесіндісінде кездесетін жуан, тығыз жерлері, қылкан - желімі ұстамай ұшы сыртқа шығып тұрған жібек жіп.

Шатасу - кокон жіптерін бірқалыпта тартпаудын салдарынан бір немесе бірнеше жіп ортадағы жіпке оралып қалады. Жасанды жіптердің негізгі ақаулары мынадай: вискоза жіптерінің біртегіс жақсы жылтырамауы. Ол - жіп түзілген тұндырма ваннада бос қышқыл мөлшерінің артықшылығынан болады; Жіп ерітіндісінің лас және біртектілігінен туатын әр түстілік; Түктілік - үзіліп, жіптің сыртына шығып тұрған жәй жіптердің ұшы ол - жіп ерітіндісін ауа түйіршіктерінен жақсы тазартпағандықтан және оның жөнді тұтқыр болмауынан; бұйралылық - жіптің қысқа кесіндісіндегі толқынды иілу.

Иірілген жіп пен жіптердің ақауы маталар мен тігін бұйымдарының сапасын төмендетіп, сырт көрінісін бұзады. Ақау жіптен жасалған мата да ақаулы болып шы-ғады. Қоқым жіптен жасалған мата теңбілді болады. Жуандығы түрлі жіптерден жасалған мата жолақты болады. Жіптің ақауы матаны бояғанда анық байқалады. Майлы жіптер бояу алмайды.

2 Маталарды ондiру технологиясы

2. 1 Тоқыма өндірісі

Мата - жіптер жүйесін өзара көлденең - тік айқастырудан туған тоқыма бұйым.

Матаның бойымен кететін жіптерді негізгі жүйе немесе негіз дейді. Матаға көлденең түсетін жіптерді арқаулық жүйе немесе арқау дейді. Негіз бен арқаудың тоқылуы тоқыма станогында жүргізіледі.

Негізгі тоқыма өндірісіне дайындау үшін мынандай операциялар жүргізіледі: жіпті қайта түсіру (орау), арқау шыбыққа орау, шлихта жасау, ремиз бен бердоға теру. Собықтан немесе орамадан бобинаға жіпті қайта түсіру жіп түсіретін машинада істеледі, ол иірілген жіптің ақауын түзетін, ұзындығын арттыру үшін жасалады.

Сновка - иірілген жіпті көптеген бобиналардан бір арқау шыбық білтікке немесе тоқыма ұршыққа қайта түсіру. Жіптердің керекті саны алынады да, олардың ұшы тоқыма ұршыққа бекітіліп, бір-біріне қатарласа оралады. Бұдан негіз шығады. Жұқа жібек маталарды жасау үшін негізге 9000-ға дейін және одан да көп қатарланған жіптер кетеді.

Шлихталау - яғни негізге желім жургізу - негіз жібінің мықтылығын, иілгіштігін, тегістігін арттыру үшін негізді белгілі бір құраммен (шлихта) сіңіреді, себебі негіз тоқыма станогында қатты керіледі, ремизге, бердоға және өзі де өзіне үйкеледі.

Шлихтаның құрамына ұн, крахмал, глицерин т. б. кіреді. Қазіргі кезде шлихтадағы тағам өнімдерін полиакриламид, натрий силикозы сияқты химиялық заттармен алмастырады.

Негізді ремиз бен бердоға теру қолмен жүргізіледі. Ремизка дегеніміз екі таяқша ортасында негіздің жіптерін өткізетін тесіктері бар галевтер орналасқан. Мата шығарғанда ремизкалар саны әрқалай болады, ол тоқыма өрнегіне байланысты. Тиісті тоқыма өрнегіне сәйкес алдымен ремизге содан соң бердоға өтеді.

Бердо - екі жағы тұйық жалпақ пластинкалардан жасалған металл тарақ. Сонымен қатар негізді әр жібі ламельдің тесігіне киіледі. Ламель жіп үзілген жағдайда станокты автоматты түрде тоқтатады. Арқауды дайындау - иірілген жіп пен жіптерді собықтан, орамадан немесе бобинадан арнайы арқаулық ағаш шпульге түсіру.

Тоқыма станогының құрылысы мен жұмысы. Ұршықтан келетін негіз скалоны айналып етіп ламель, ремизкалардың галевтерінің тесіктері, батанға бекітілген бердо тістерінің арасымен өтеді. Дайын мата станоктың алдыңғы бел темірін (грудиица) айналып өтіп товар реттеуіштін көмегімен товар білігіне оралады. Негіз үнемі керілген күйде тұрады. Шыт, бөз, полотно сияқты маталарға керек қарапайым тоқыма өрнектерін жасау үшін екі ремизка жеткілікті: біреуіне негіздің барлық жұп, екіншісіне барлық тақ жіптері өткізіледі. Егер тоқыма станогында бір ремизка көтеріліп, екіншісі бір ремизка төмен түссе, негіздің барлық жіптері жылжиды да шөлнек өтетін тоқығыш саңылау тудырады.

Тоқыма өрнектерін жасаған кезде ремизкалар саңылау тудыратын эксцентрикті механизмнің көмегімен көтеріліп - түседі. Механизмге басқыш және эксцентрик кіреді. Иінді білік бастаушы арқылы батан мен оған бекітілген бердті қозғалысқа келтіреді. Ортасында арқаулық шпулі бар шелнек қуғыштың ұрғанынан саңылауға сүңгіп кетіп арқау жіпті өткізеді. Батанның тербелмелі қозғалысы бердтің көмегімен арқау жіпті матаның жиегіне қарай нықтайды. Сонан соң ремиз өз жағдайын өзгертеді де, саңылау қайта пайда болады. Шөлнек қайтадан жүріп тағы бір жаңа арқау жіпті өткізіп, батанның тербелмелі қозғалысы осылай қайталана береді. Негіз жәйлап тарқатылады да, тоқылған мата береді. Негіз жәйлап тарқатылады да, тоқылған мата товар білігіне орала береді.

Товарлы реттеуіш жылжытып тұратын матаның қозғалу жылдамдығына оның тығыздығы байланысты: жылдамдық ұлғайған сайын матаның тығыздығы кемиді.

Эксцентрикті станоктарда тек полотнолық маталар шығарылады.

Майда тоқыма өрнектерді алу үшін ремиз көтеретін кареталары бар станоктар пайдаланылады. Үлкен өрнекті тоқыма маталар беттік (жаккардты) машиналары бар станоктарда шығарылады. Түкті маталарды шығару үшін арнайы түкті тоқыма станоктары пайдаланылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.