Сабақ барысында баланың ақыл ойын жетілдіру жұмыстарын белсендіру көздерін қарастыру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1 МЕКТЕПАЛДЫ ДАЯРЛЫҚ ТОБЫ БАЛАЛАРЫМЕН АҚЫЛ

ОЙЫН ДАМЫТУ ЖҰМЫСТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІГІ 6

1. 1 Даярлық тобы балаларымен ақыл ойын дамыту жұмыстарын

атқарушы негізгі тұлға - тәрбиеші. 6

1. 2 Ақыл ой тәрбиесін дамытуға ықпал етуші күш - отбасы тәрбиесі. 8

1. 3 Баланың ақыл ойын жетілдірудегі - ойынның маңызы 10

1. 4 Мектепалды даярлық тобында ақыл ойын жетілдіруді ойын негізінде

іске асыру жолдары 15

2 БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫСЫНЫҢ АҚЫЛ ОЙЫН

ДАМЫТУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ 21

2. 1 Баланың ақыл-ойын және шығармашылығын жетілдірудегі -

ойынның ықпалы 21

2. 2 Бастауыш сынып оқушыларының ақыл - ойын дамытудағы

мұғалімнің ықпалы 29

2. 3 Оқу үрдісінде ақыл -ой ерекшелігінің танымдық құндылығы 33

2. 4 Даярлық тобы және бастауыш сынып оқушыларының ақыл

ойын дамытудағы зерттеу жұмыстары 39

ҚОРЫТЫНДЫ 62

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 65

ҚОСЫМША 67

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі: бүгінгі уақытта "жеке бағдарлы оқу" түсінігі кең тараған, бұл түсінік баланың жеке-тұлғалық дамуы, оның ақыл ойының қалыптасып, даму ерекшелігіне негізделіп айтылған. "Жеке бағдарлы оқыта отырып-тәрбиелеу" түсінігі мынаған негізделген: жеке-тұлға адамдар қоғамында өмір сүретіндіктен ол өзін-өзі танып-білуі қажет, бұл өмірде өз орнын дұрыс таба білуі қажет, бұл жағдайдағы негізгі нәрсе өз өмірін дұрыс қалыптастыра отырып, ақыл ойының даму деңгейін жетілдіру қажет. Бұл тақырыптың маңыздылығын айқын нақтылауда мектепке дейінгі педагогикада «Ақыл-ой тәрбиесі» деген тақырыпты терең зерделеу қажет. Өсіп келе жатқан бүлдіршіннің ақыл ой тәрбиесінде сенсорлық тәрбиеге және көрнекілік, практикалық, сөздік әдістері ойынмен тығыз байланыстыруға басты назар аударылған. Сабақ кезінде алты жасарлардың белсенділігін, өз бетімен жұмыс істеуін арттыруда, әсіресе практикалық әдіске ерекше көңіл бөлу сөз болды [1] . Енбек тәрбиесіне байланысты даярлық тобында және сыныпта өзіне-өзі қызмет ету, қоғамдық мәні бар жұмыстарға белсенді қатыстырылуы көзделген.

Дидактикалық, шығармашылық ойындар арқылы, әсіресе, сабақтан тыс уақытта тәрбие жұмысы олардың өзін қоршаған орта туралы түсінігін кеңейтуге, кітапты сүюге, еңбексүйгіштікке, кішіпейілділікке, қарапайымдылыққа баулуға бағытталған. Алты жасарлармен жұмыс жөнінде дайындық топтағы мұғалімдер ғылыми баяндама, рефераттар, курс жұмыстарын қарастырады. Мынадай тақырыптарға байланысты мәселелер қарастырылуда:

- Алты жасарлардың сабақ кезіндегі психологиялық, физиологиялық және өзіндік ерекшеліктері туралы;

- алты жасарлардың сабақ кезінде жұмыс қабілетін арттырудың жолдары мен әдістері;

- алты-жеті жастағы тіл дамыту жұмыстары;

- жай қарапайым заттардың көлемі мен ұзындығы туралы түсінік беру;

- қарапайым арифметикалық есептер шығару арқылы алты жасарлардың ойлау қабілетін арттыру және тілін дамыту;

- мектепке даярлауда бейнелеу өнері арқылы графикалық дағдыларын қалыптастыру;

- алты жасарларды оқытудағы ойынның ролі;

- мектептің даярлық тобында балалардын, тәртіп мәдениетін тәрбиелеу;

- алты жасарлардың эстетикалық көзқарасын қалыптастыру.

Тәрбиешілерді, мұғалімдерді, кеңінен қатыстыра алты жасарлармен мынадай жұмыстар жүргізуге болады: сұрақ, жауап, диспут, ауызша-журнал, пікір алысу, т. б.

Студенттердің ғылыми қоғамында, ғылыми-практикалық конферен-цияларда, үйірме жұмысында алты жасарлардын. психологиялық, фи-зиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес көрнекі құралдар, методикалық ұсыныстарға байланысты мынадай проблемалық мәселелерге назар ау-дарылады:

-Естияр жастағыларды оқыту және тәрбиелеудің теориялық, методикалық негізі;

- мектеп және жоғары оқу орындары реформасына сәйкес алты жастағылармен жүргізілетін тәрбие жұмысын жетілдіру;

- бала бақшаның даярлық тобындағы адамгершілік тәрбиесі;

- дидактикалық ойындар арқылы алты жастағылардың белсенділігін арттыру, т. б.

Біздің мектепте мектепалды алты жасарлармен жүргізілетін жұмыс туралы методикалық бұрыш ұйымдастырылған. Онда бұл тақырыпқа жазылған баяндамалар, ғылыми-методикалық нұсқаулар, әдебиеттердің тізімі, баспасөзде жарияланған мақалалар бар.

Жоғарыда айтылған ғылыми және методикалық бағыттағы жұмыстың барлығы, негізінен, педагогикалық практика кезінде балабақшалардың даярлық тобында және жалпы білім беретін мектептерде орындалады.

Балаларды мектепке даярлау туралы арнаулы курс оқылады.

Ал алты жасарларды мектепке қалай даярлау керек? Бұл тың тақырып.

Естияр жастағы балаларды жалпы даярлығы туралы сөз болғанда олардың интеллектуалдық, адамгершілік, эстетикалық, дене тәрбиесіне назар аудару қажет. Тәрбиеші бұл кезеңде әрбір баланың психологиялық, физиологиялық жағынан дамуы қалай? Интеллектуалдық жетілуі тоқтап қалмай ма, тоқыраушылық кездеспей ме деген мәселелерге көңіл аударуы керек. Бұл мәселелер еш-уақытта күн тәртібінен түспеиді. Себебі біздер, оқытушылар, тәрбиешілер озат тәжірибені кеңінен пайдаланып, өмір ағымына ілесіп отыруға тиіспіз.

Балалардың денсаулығы туралы айтқанда, яғни алты жасарларға медициналық тұрғыдан қойылатын талаптарды (биологиялық дамуы, денсаулығы қалай, бұрын әр түрлі аурулармен ауырған жоқ па, т. б. ) тәрбиеші ескеруі керек. Ең басты мәселе - алты жасарлардың психологиялық, физиологиялық дамуының қалай екенін анықтау. Бала психологиялық, физиологиялық тұрғыдан әрбір дыбысты қалай айтады? Керн-Ирасектің текстісі бойынша зерттеудің қорытындысы қалай? Педагогикалық практикаға бастауыш оқыту және мектепке дейінгі бөлімнің студенттері қатысты. Оқу жоспарына сәйкес мектепке дейінгі бөлім студенттері педучилищеде, балабақшаларда инспекторлық-методикалық практикадан өтеді. Практика кезінде алты жасарлармен жүргізілетін жұмыстарға айрықша назар аударылады.

Дұрыс сөзбен айтқанда, педагогика негізін саясатқа немесе идеологияға байланыстырмай, тек қана психология ғылымына сүйену қажет. Педагогиканың негізгі объектісі -баланың ішкі дүниесін түсіну. Ал практикалық әрекеттегі мақсат - әлеуметтік - психологиялық талаптарды қанағаттандыру.

Баланың жақсы дамып-жетілуі мынандай жағдайда: жоғары эффектілік оқыту, баланың мектепке психологиялық жағынан дұрыс дамып келе жатқанын маман ретінде анықтау, "жеті жастағы дағдарыс" кезеңін дұрыс шешу.

Ойын - бала іс-әрекетінің бір түрі болғандықтан, ересек адамдар оны тәрбиелеу мақсатында қолданады. Ойында бала тұлға ретінде дамиды, оның әлеуметтік және тұлғалық тиімді бейімделуі тәуелді болып келетін психикасының барлық жақтары дамиды.

Ақырғы онжылдық ішіндегі психологиялық-педагогикалық зерттеулерде, жеке дара және жас ерекшеліктерін білуде емес, балалардың жеке сипаттамалары мен мүмкіндіктерін ескеру қажетігі ең маңызды болатыны көрсетілген. Ал ол болса ойында ғана айқын анықталады. Бастауыш сыныпта оқу-тәрбие үрдісінде ойынның маңызы зор. Ойын баланың мінез-құлқына, физикалық және эстетикалық тәрбиесіне үлкен әсерін тигізеді.

Ойын баланың мінез-құлқының қалыптасуына, психикалық процесс кезіндегі гармониялық жетілуіне әсер етеді. Бір ойын ойлау және қабылдай білуін жетілдірсе, ал екінші бір ойын ойлау қабілетін, ал үшіншісі есте сақтау қабілетін жетілдіреді[2] .

Дидактикалың ойындарға сабак, материалын тереңдетуге және бекітуге арналған ойындар жатады. Оқушылар дидактикалык, ойын кезінде сабақ мазмұнындағы оқиғаны әңгімелейді. Кәдімгі мектеп жағдайында оқушының белсенділігі сұрақ-жауап, әңгімелеу, өздерінің ойларын жеткізе білу кезінде көрінеді. Тәжірибеден байқағанымыз дидактикалық ойындарда баланың сөйлеу, ойлау, есте сақтау қабілеті дамиды.

Диплом жұмысының тақырыбы: Мектепалды және бастауыш сынып оқушысының ақыл- ойын дамыту жолдарының ерекшелігі

Зерттеу мақсаты: Сабақ үрдісінде түрлі ойын элементтерін пайдалана отырып және түрлі танымдық тапсырмалар негізінде баланың ақыл ойын жетілдіру.

Зерттеу міндеттері:

1. Ақыл ой тәрбиесінің маңыздылығын түсіну.

2. Ойын элементтері негізінде - ақыл ойды дамыту жолдарын қарастыру.

3. Сабақ барысында баланың ақыл ойын жетілдіру жұмыстарын белсендіру көздерін қарастыру.

Зерттеу пәні: Даярлық сынып және бірінші сыныптарда өтілетін сабақтар.

Зерттеу базасы: Ақмола облысы, Еңбекшілдер ауданы, Степняк қаласының №2 орта мектебі.

Ғылыми болжам: Егер сабақ үрдісінде және түрлі танымдық жұмыстар мен ойын барысында ақыл - ойын жетілдірудің барысын дұрыс, ғылыми тұрғыда тәрбиеші - педагог біліктілікпен ұйымдастыра алса, онда баланың ақыл ойының даму деңгейі жоғары дәрежеде болар еді.

Зерттеу әдістері: философиялық, педагогикалық, психологиялық ғылыми әдебиеттерге теориялық талдау, мектеп құжаттарымен танысу, мектептің жұмыс нәтижелерін салыстыру, сұрақ, жауап, әңгімелесу, отбасы дәстүрлерін зерттеу, педагогикалық бақылау, эксперимент, математикалық- статистикалық өңдеу.

Зерттеу жұмысының жаңалығы: Бастауыш мектеп оқушыларының ақыл ой қабілеттері жайлы теорияларды, тұжырымдамаларды талдай, қайта өңдей, жаңа жағдайларда пайдалану нәтижесінде мынадай жаңалық енгізуге болады: Шығармашылық - өмірді, қоршаған дүниені, өзіңді тану болғандықтан, ол сабақтан тыс, сыныптан тыс уақыттарға жылжытылмай, әр сабақта өтілетіндей оқу бағдарламаларының, оқулықтардың мазмұнында болуы шарт. Сабақтардағы баланың позициясын өзгертіп, баланың дербестігі мен еркіндігінің болуы - табыстың бірден - бір кепілі.

Зерттеудің практикалық мәнділігі: Зерттеу жұмысының нәтижелерін екінші, үшінші сыныптарға да пайдалануға болады

Зерттеу жұмысының құрылымы : Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, әр тарау төрт бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.

1 МЕКТЕПАЛДЫ ДАЯРЛЫҚ ТОБЫ БАЛАЛЫРМЕН АҚЫЛ ОЙЫН ДАМЫТУ ЖҰМЫСТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІГІ

Даярлық тобы балаларымен ақыл ойын дамыту жұмыстарын атқарушы негізгі тұлға - тәрбиеші

Болашақ ұрпақтың танымдық белсенділігін дамыту ақыл-ой тәрбиесінің бip міндеті ретінде күш бүгінге дейін күн тәртібінен түспей келеді. Ақыл-ой тәрбиесінің бұл acпeктici баланың ойлау операциясының, танымдық процестерінің және қабілетінің дамуына тікелей баланысты. 6-7 жастағы баланы оқу-тәрбие процесінде дамыту мәселесінде басты және ең алдымен баланың өздігімен әрекеті және танымдық, белсенділігі атқарады. Ғалымдар С. Л. Рубинштейн, Д. П. Годовикова, Т. А. Куликова, А. И. Сорокинаның еңбектерінде 6-7 жастағы балалардың білуге құштарлығының, танымдық қызығушылығының, коммуникативтик сұрақтары, танымдық сипатының дамуы, танымдық белсендінінің көрсеткіштері ретінде атаған. А. П. Усова өзінің «Балабақшадағы оқыту» атты еңбегінде мектепке дейінгі балалардың оқу әрекетіндегі танымдық белсендігіне байланысты үш денгейге берілген теориясын басшылыққа алуды ұсынды.

6-7 жастағы балалардың танымдық белсендінін дамыту балабақшадағы педагоггардың үлесіне тән, ұйымдастыру шеберлігімен тікелей байланысты. Сондықтан бүгінгі күні тәрбиеші-педагог мамандарына түпкісінен білім берумен қатар, кәсіби іс-әрекеттің ғылыми негіздерін практикада қолдануға, практикалық біліктілік пен дағдыны қалыптастыруға ерекше көніл бөлуде. Оның дәлелі ретінде Қазақстан Республикасының Білім туралы заңының 22-бабында (1999), Балаларды міндетті мектепалды дайындау тұжырымдамасында (2000) кадрларға қойылатын талаптар атап көрсетілді.

Ең басты талап баланың бақыты мен тағдырына жауапкершілікпен қарап, дене, физиологиялық, психологиялық даму заңдылықтарын түсіну. Балабақша педагогі өзін жәй ғана тәрбиешімін деп қарамай, жалпы мәдениетін және кәсіби біліктілігі мен даярлығын жетілдіру қажет. 6-7 жастағы балалардың психологиялық ерекшелігін қоршаған ортадағы дүниені танып білсем деген қызығушылығы басым болып келеді [4] . Баланың өздігінен позициясы қалыптасып және ой қажеттіліқ арқылы сипатталады: танымдық қажетілігі; белгілі бip әлеуметтік қатынасқа байланысты қажеттілігі.

Айналадағы әлемді ойын, еңбек, серуен, сабақта педагог-тәрбиешімен, ересектермен, құрдастарымен қарым-қатынас кезінде танып біледі. Осындай жетістіктерге жету үшін тәрбиеші-педагог алдында тұрган ертеңгі мектеп оқушысы деп қарап, баланың мінез-құлқын, сана-сезімінің жетілу дәрежесін таным үрдістерің (түйсін, қабылдауы, ес, ойлау, сөйлеу, зейінінің) дұрыс бағытта қалыптасып, дамуын қадағалап әpi дамытып отыру керек. Сондықтан осындай ерекшелікті ескере отырып, оқу-тәрбие процесін жүргізу қажет.

Тәрбиеші-педагог - мектепалды жастағы балалардың танымдық белсенділігін қалыптастыруда, оның кезін ашуда басты тұлга. Kaзipri таңда мектеп оқушыларының танымдық белсендінгін арттыру мәселесі жоғары деңгейде шешіліп, оқытудың жаңа технологияларының енгізіп, сапалы нәтижелері байқалып отыр. Ал балабақшада бұл өзекті мәселе қандай деңгейде шешілуде және тәрбиеші-педагогтар қандай әдістемелер қолданып келеді деген сұрақ, кез келген маманды ойландырады. Әрине, казіргі оқыту технологияларын балабақшаға лайықты түрлерін ipiктеп оқу-тәрбие процесіне енгізіп, балалардың таным белсенділігі мен балашақтағы оқу әрекетіне деген ынтасын арттыруда маңызы зор. Кейбір, балабақшаларда жаңа технологиялар қолданылмай жүр дегеннен аулақпыз, ойын арқылы оқыту, дамыта отырып оқыту технологиясы қолданылып келетіндігін тәжрибе көрсетіп отыр. Ғалым С. Жиенбаеваның 6-7 жастағы балаларды қол еңбегіне баулуда саралап оқыту технологиясын қолдану тәжірибесі де нақтылай түседі. Дегенмен, жаппай тәрбиеші-педагогтардың балалардың таным белсендінгін дамьггуда тиімді әдістерді қолдануы өзінің білімін жетілдіруіне тығыз байланысты. Өзінің білімін жетілдіру дегеніміз - жеке басының кәсіби шеберлігін шындауы, педагогикалық, әрекетін шығармашылықпен ұйымдастыра білуі.

Педагог мамандығының әлеуметтік мәні - тәрбиеленушілердің қазіргі қоғамның өзгермелі әлеуметтік мәдениетіне беймделуіне, оларды ереже, заң бойынша өмip сүруге жол ашып, кейін олар үшін идеяға айналдыру. Тәрбиеші-педагогтың педагогикалық әрекеттерінің компоненттері: педагогикалық мотиві, мақсаты А. Н. Леонтьев, қарым-қатынасы (субъект-субъект), педагогикалық техника, біліктілігі, өз еңбегінің нәтижесінде талдауы. Мекгепке дейінгі мекеме мамандарының кәсіптік бағыттары, педагогикалық epeжелері туралы Е. А. Панько, Л. Г. Семушина, В. И Логинова, Р. С. Буре, К. А. Аймагамбетова, Б. О Арзанбаева зерттеулеріндегі педагог-тәрбиешілердің қызметі, профессиограммасы мәселелері туралы атап кеткен. Профессиограмма - бұл ғылыми негізделген педагогтың жеке тұлғалық кәсіптік сапаларына талаптар, дуниеге көзқарасы, жалпы мәдениеті, психологиялық-педагогикалық, арнаулы білімі, сол сияқты педагогикалық біліктілігі мен дағдысы.

Қорыта айтканда, бүгінгі таңда болашақ ұрпаққа әлемдік ғылым мен прогресс деңгейіне сәйкес білім мен тәрбие беруде, оның рухани байлығы мен мәдениетін арттыруда танымдық белсендінілігін дамытудың маңызы зор. Басты мәселені шешуде тәрбиеші-педагогтың орны ерекше дей отырып, терең зерттеуді талап ететін күрделі мәселе аспект .

Ұстаз беделі, ең алдымен, өзінің жеке басының қасиеттеріне, ұстаздық қабілетіне байланысты. Мұғалім мамандығы ертеден келе жатқан мамандықтардың бірі. Білімді таратушы болды. Сол себептен мұғалімдердің жан-жақты білімді адамдар болуы тиіс. Ұлы ағартушы Ы. Алтынсарин «Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені жақсы мұғалім мектептің жүрегі дегені мәлім» Бала атаулыға ашық-жарқын қарап, мейірлене қарай білсек, оның пәк сезімінен шықсақ, сенім артар серік табарымызға күмән жоқ. Бүгінгі күні мектеп жасындағы балаларға жаңа технологияға сай, жаңа оқу бағдарламасымен білім беру өзекті мәселердің бірі болып табылады. Бірақ қандай да білім беру жүйесін алып қарасақ та оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту келелі із болып табылады. Бастауыш сыныптарға сабақ беру үшін мүғалімде терең де, жан-жақты білім болу керек. Бастауыш мектептің негізгі мақсаты-балалардың ойлау қабілеттерін және шығармашылық қабілеттерін дамыту[5] . Оқу әрекеті баланың жалпы қабілетін дамытса, шығармашылық әрекеті нақты жағдай шешу барысында нәтижеге жеткізетін қабілеттерді дамытады. Шығармашылық қабілет әр баланың табиғатындағы болуы мүмкін.

Ақыл ой тәрбиесін дамытуға ықпал етуші күш - отбасы тәрбиесі

Мектепке дейінгі балалардың ақыл-ой, дене, адамгершілік, эстетикалық тәрбиесі жөніндегі психологиялық, педагогикалық зерттеу нәтижелері осы кезеңдегі балалардың қабылдау мүмкіндіктері мол екенін дәлелдейді. Мұның өзі оларга білім негіздерін неғұрлым кеңірек меңгертіп, өмір туралы түсініктерін жетілдіріп, еңбекке деген сүйіспеншілік көзқарастарын қалыптастыруға болатынын көрсетті. Әсіресе, мектеп жасына дейінгі балаларды отбасында тәрбиелеудің маңызы өте зор. Ата-аналардың басшылығымен баланың өмірлік тәжірибесі нығайып, адамгершілік, мінез-құлық әдеті жөніндегі қарапайым дағдылары жетіле бастайды, тәрбиелеуші ортаға, айналадағы адамдарға қарым-қатынасы қалыптасады. Сәби шағынан бастап, отбасы мүшелерімен үлкенді сыйлап, кішіге қамқорлық жасау секілді ізгілік қасиеттерге тәрбиелеу - ата-аналардың ардақты борышы.

Балбөбек бағдарламасында баланы мектепке дайындау жөніндегі негізгі міндеттер атап көрсетілген. Сол міндеттердің ішінде он көлемінде санай, есептей білуге, ауызша қосып, азайту тәсілдеріне жаттықтыруға, математикалық ұғымдар туралы алғашқы мағұлматтарды меңгерту ісіне, геометриялық пішіндерді оқытуға көңіл бөлінеді. Жаңа бағдарлама бойынша 3-4 жастағы балалар тобында дөңгелек, шаршы, үшбұрыш туралы түсінік беріледі де, 4-5 жастағы балалар тобында жұмыс түрлері біршама күрделене түседі. Мысалы, шар, текше, цилиндр сияқты геометриялық денелермен танысады. Ал, 5-6 жастағы балалар тобында бағдарлама бойынша үйретілетін ұғым көлемі әрі қарай күрделеніп, үшбұрыш, төртбұрыш, цилиндр, шаршы, сопақша, дөңгелек т. б. геометриялық пішіндер мен денелер туралы жан-жақты толык түсінік беріледі [6] .

Бағдарламада геометриялык пішінмен таныстыру, санауды үйрету, 10 көлеміндегі сан туралы түсініктерін дамыту, шартты өлшеуіштің көмегімен өлшемдер жүргізу, сусымалы және сүйык заттардың көлемін анықтау, балалардың көзбен қабылдау, шамалау қабілетін жетілдіру, кеңістікті бағдарлай білу дағдыларын қалыптастыру, затты тең екі, төрт бөлікке бөліп үйрену секілді мәселелерге назар аударылады.

Математикалық алғашқы ұғымдарды дамытудың мұндай бағдарламалық мазмұны, мектеп жасына дейінгі балалардың сан туралы және басқа ұғымдарды неғұрлым терең түсінуіне мүмкіндік туғызып, математикалық ойлауын одан әрі жетілдіру еді. Ол үшін тәрбиеші балалардың білім, дағды деңгейін, жалпы даму ерекшелігін алдын ала анықтау қажет. Ол үшін ата-аналар төмендегідей жұмыстарды іске асыруға тиісті.

Балаға ең алдымен математикалық түсінік отбасында беріле бастайтыны мәлім. Сәбиіне жеміс ұсынған ата-анасы; "Құлыным, саған бір алма, бір алмұрт берейін, екеуін де жей ғой" дейтіні үйреншікті жағдай. Осылай айта салудан бала білім ала алмайды. Белгілі жүйеге келтірілмеген мұндай білім мектепте математиканы тез игеру үшін де сенімді бағдар бола алмайды. Сондықтан балабакшасында карапайым математикалық түсінікті дамытуға бағытталған арнайы сабақтар өтіледі. Ал карапайым математикалық ұғымдарды меңгерту жұмыстарын үй жағдайында ата-аналар атқарады. Әрине, осының бәрі ата-аналардың мақсатты, табанды, әрі жүйелі жұмыс жүргізуін, ол үшін біршама әдістемелік даярлығы болуын қажет етеді. Бұл айтылғандар, әсіресе, 5-6 жасар балаларды мектепке даярлау ісіне тікелей қатысты [7] . Тіпті, балабакшаға барып жүргеннің өзінде де, ата-аналар тәрбиешінің тапсыруы бойынша жұмыстың белгілі бөлігін үйде жүргізгені жөн болады.

Ата-аналар ең алдымен бес жастағы баланың математика жайында нені білуге тиіс екенін, олардың мүмкіндіктерін, сондай-ақ үйретудің әдіс-тәсілдерін білулері керек.

Баланың отбасындағы математикалық даярлығы дегеніміз не?

Бес жастағы баланың математикалық білімге қабілеті ерекше болады. Оның санауды үйренгісі, сандарды білгісі келеді, мысалдар мен есептерді шығаруға талпынады.

Бұл кезенде баланың оқуға икемділігіне орай танымдық есептерді ұғына білу кабілетін одан әрі жетілдіре түсудің маңызы зор. Баланың меңгерген білімін пысықтап, нактылай түскен жөн. Алты жаста-ақ баланың алғашкы ондық туралы түсінігі қалыптасады. Ол 10-ға дейін санап, реттік сандарды салыстырып; 0-ден 9-ға дейінгі цифрларды атап, айта білетін болады.

Мектеп табалдырығын аттағалы тұрған бала апта күндерінің ретін, тәулік мезгілдерін ажыратып, бүгін, ертең, кеше ұғымдарын сөзбен дұрыс айта білуі керек.

Алты жастағылар әдетте балабақшаның даярлык тобына барады. Солай бола тұрса да, оған математикалык білімді меңгеруі үшін ата-аналардың көмегі қажет. Балалардың нені үйренгенін, нені қайталап, пысықтауы және тереңірек меңгеруі керектігін ұдайы қадағалап отыру баланың мектепке қиналмай оқуына берік негіз қалайды.

Бала алты жасқа келгенде 10-ға дейін жақсы санай алуы; есептеу материалын пайдаланып, ауызша косу, азайту сияқты арифметикалық амалдарды орындай білуі; әр түрлі шама өлшемдері (ұзындығы, ені, биіктігі, қалыңдығы) бойынша түрлі заттарды салыстыруы, көпбұрыштар мен басқа да геометриялық пішіндер туралы кейбір мәліметтерді саналы түсініп, айналадағы заттарды, дәптер мен кітап жазуларын жақсы айыруы; ай аттары мен апта күндерін атап, сағат бойынша мезгілді анықтай білуі тиіс [8] .

Бұл кезеңде баланың ойлау кабілетінде де айтарлыктай өзгерістер туады. Оның талдау, жинақтау, корытынды жасау, өз әрекетін дәлелдей білу қабілеті дамиды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.