Ішкі жану қозғалтқыштарының шығарындылары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 74 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Әдебиетке шолу . . . 8

1. 1 Көкшетау қаласының географиялық сипаттамасы . . . 8

1. 1. 1 Географиялық орны мен климаты . . . 8

1. 1. 2 Ластандырушы заттардың таралуына жер бедерінің әсері . . . …9

1. 1. 3 Ластандырушы заттардың атмосферада таралу

заңдылықтары . . . 10

1. 1. 4 Ақмола облысының қоршаған ортасының экологиялық

жағдайы . . . …. 11

1. 2 Бензин және дизельді жанармай . . . 13

1. 2. 1 Бензин сапасына қойылатын талаптар . . . 13

1. 2. 2 Дизелді жанармай сапасына қойылатын талаптар . . . 16

1. 3 Автокөлік шығарындылары ластанудың негізгі көзі . . . 22

1. 3. 1 Ішкі жану қозғалқыштарының шығарындылары . . . 22

1. 3. 2 Дизелді қозғалтқыш шығарындылары . . . 25

1. 3. 3 Атмосферадағы ластандырушылары химиялық реакциясы . . . 27

1. 4. Атмосфералық ауа ластануының халық денсаулығының

әсері . . . 29

1. 5 Автокөлік шығаруларының кері әсерін азайту бойынша жүргізіледі

іс шаралар . . . 32

1. 5. 1. Көкшетау қаласында автокөліктен шығарындыларын азайту

бойынша жасалатын іс шаралар . . . 34

1. 5. 2 Автокөліктен шығарындыларын қысқартуға қажетті атқарылатын

іс шаралар . . . …. 35

1. 5. 3 Көліктен шығарындыларын азайту үшін жасалатын

іс шаралар . . . 38

1. 5. 4 Автокөлік шығарындыларын қысқартуға қажетті іс

шаралар . . . 40

2. Эксперементалдық бөлім . . . 48 2. 1 Қар суының құрамындағы ауыр металдардың құрамын анықтау . . . 48

2. 1. 1 Әдістеме мәнісі . . . 48

2. 1. 2 Қауіпсіздік талаптары . . . 49

2. 1. 3 Сынамаларды алу және сақтау . . . 49

2. 1. 4 Өлшеу құралдары, көмекші құрал-жабдықтар, ыдыс, реактивтер

және материалдар . . . 50

2. 1. 5 Анализ орындау шарттары . . . 52

2. 1. 6 Өлшемдерді орындауға дайындық . . . 52

2. 1. 7 Өлшеулерді орындау . . . 54

2. 1. 8 Анализ нәтижелерін есептеу және құрастыру . . . 58

2. 2 Жұмыс істеп жатқан механизмдердің зиянды заттар шығаруының қарқындылығын анықтау . . . 60

3. Экономикалық тиімділік . . . 62

4. Экологиялық қауіпсіздік . . . 66

5. Енбекті қорғау . . . 70

Қорытынды . . . 73

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 75

Қосымшалар . . . 79

Кіріспе

Адамзат биологиялық түр және әлеуметтік қоғам ретінде қоршаған ортада өтіп жатқан процестермен тікелей байланысты болады да, оны үнемі өсіп жатқан масштабтарда оның қорларын алып тұрады, қалдықтармен, тіршілік әрекетінің өнімдермен ластандырады. Мұның бәрі “тіршілік кеңістігінің” өте жұқа қабаты биосферада өтеді. Бұл тіршілік қабатында органикалық заттардың тізбегіндегі: топырақ - өсімдіктер- жануарлар - адам - топырақ (ақаба) айналымы бойынша заттардың, сондай - ақ табиғи айналымының басқа тізбектерінің шегіндегі бейорганикалық заттардың үнемі қозғалып жатқан күйінде болады, себебі табиғат қоршаған ортаның тірі және өлі компоненттерінің арасында өтетін негізгі химиялық элементтің тұрақты айналымының механизмдерін жасап шығарды.

Қазіргі уақытта жер халқының саны алты миллиардтан асып отыр. Белгілі бір жақсы күйге (комфортқа) жетуді мақсат ететін адамзаттың тіршілік әрекеті (тұрғын үй, жолдарды салу, жер игеру, табиғи минерал қорларды алу, өнеркәсіптік өндіріс) табиғи ландшафтарды өзгертеді, адам оған биологиялық ағза ретінде бөгде болып келетін тіршілік етудің жаңа жасанды ортасын жасайды. Бірнеше ұрпақ бойы жүз миллиондаған адамдардың көпшілігі бейімделуге тырыса отырып, трансформацияланған табиғи ортада (мегаполистерде қала агломерацияларында, игерілген территорияларда) өмір сүруде. Бірақ эволюция процесінде қалыптасқан адам ағзасы олардың әсер ету механизмдері ағзасы танымсыз болып қалатын тірі ағзаларға әсер етуін көптеген механизмдері қоршаған ортаның параметрлерінің өзгеруіне өте сезімтал болады. Ертеде, планетадағы халық саны үлкен болмаған кезде және антропогенді ауыртпалық денгейі мардымсыз болды, бұл әсер тірі ағзалардың адаптациялану қабілетімен алмастыратын. XXI ғасырда жағдай өзгерді қоршаған орта параметрінің мәндерінің қайтымсыз өзгерістері дәлелденді, ол жиірек экологиялық күйзелістерге және локальді деңгейдегі (фотохимиялық смог, қышқылды жауын - шашындар, судың биогендермен ластануы және глобальді масштабта парниктік эффектілерінің түзілуі, стротосферадағы озон қабатының бұзылуына) катастрофаларға әкеп соғады. Мұның бәрі, сондай - ақ, адамның генетикалық бағдарламаларының ыдырауының білінуі, экологиялық кризистің басқа білінулері әлемнің көптеген елдерінде экологиялық тұрғыдан жақсы болуын қамтамасыз ету сұрақтары нақты инженерлік - техникалық бағдарламалар мен шешімдерді қабылдаудың шектерінің сыртына әкеп соғады да одан сайын әлеументтік- экологиялық тұрғыдан шығады, іс әрекеттің жаңа стериотиптерін жасақтайды.

Экологиялық дүниетанымның эволюциясы байқалады - антропоцентризімнен (адам - ғаламшардың орталығы, яғни «табиғат патшасы») бастап қоршаған ортаның табиғи биотикалық реттелу теориясына (адам белгілі бір экологиялық тіршілік ету орнын (ниша) алып жатты және оның іс- әрекеті биота тұрақтылығының бұзылуына әкеп соқпауы тиіс және қоршаған ортаның биосфералық шаруашылық сыйымдылығы шектерінде қалып адам өмірін қалпына келтіру үшін табиғат негізі бұзылмайтын, тұрақты дамуы бар қоғамға қарай бағытталу.

Мұндай қоғамда көліктік жүйе қандай талаптарға жауап беру керек? Оларды шешу жолында қандай проблемалар туындайды? Осы және т. б. сұрақтарға жауап іздеуіміз қажет.

Олар табиғи қорларды ысырапты (ұтымды) пайдалану, атмосфераны, су және су ағындарын, топырақты табиғат экожүйелерін көлік комплексінің жағымсыз әрекетінен қорғау, өсімдік энергетикалық табиғи циклдерге (энергия және қор қорғаушы, қалдықсыз технологиялар, сутекті, биоотындық көліктік энергетика және т. б. ) енгізілген көлік іс әрекетінің тұйық өндірістік - утилизациялаушы технологияларын жасау.

Соңғы жылдары көлік обьектісінің қоршаған ортаға жағымсыз әсерінің жеке көздері жіктелген, көлік комплекісінің экологиялық қауіпсіздігінің денгейін басқаруға арналған себеп - салдарының байланыстары бекітілді.

Әр жеке көлік бөлшектік (жүріс бірлігі үшін - жүрістің шығарындыларының және жол тізбегінің үлескілерінде көлік ағымдарының погонды уақыт бірлігіндегі жол ұзындығының бірлігіне) шығарындыларын бағалау экологиялық критерилерді қолдану арқылы машина паркін жетілдіруді есептеу әдістемелерін жасау кезеңін әдістемелік тұрғыдан жасау деп санауға болады. Әр түрлі жұмыс атқаратын көлік құралдарының экологиялық қауіпсідігінің (тазалығының) өлшем және бұл объектілерге қойылатын экологиялық талаптар, бұл көрсеткішке әртүрлі инженерлік - технологиялық және ұйымдастырушы факторлардың әсері бекітілді. Әр қалалардың көше жол тізбегіндегі машиналар жиынтығының «экологиялық мінез - құлқының заңдылықтары бекітілді, олар бір жағынан, көлік ағынындағы жеке-дара автомобильдердің іс әрекетіне шек қояды, қозғалысты басқару алгоритімдерін жасайды, ал екінші жағынан көлік ағындылары және паркінің шығарындыларын бағалау кезінде адиттивтілік принципінің таралуына жол бермейді.

Қазіргі кезде экологиялық тұрғыдан баға беру жеке заттардың валдық шығарындыларын есептеумен ғана шектеліп қоймайды, атмосферада территорияның едәуір ауданында жеке заттардың трансформациясын, адамдардың ауруға шалдығу қауіпін ескере отырып қосындылар концентрациясын анықтау және есептеу мәселесі қойылады.

Қоршаған ортаға жағымсыз әсерін газ қалдықтарымен қатар ондаған ластандырушы заттарды шығаратын автомобиль көлігі тигізеді. Есепті кезең аралығында облыс бойынша “ Таза ауа ” операциясы жүргізілді, мұндай тексерістен 364 автокөлік өткізілді, олардың ішінде 47-сі улылықтың рауалы нормаларына сәйкес келмейді. Тексеріс көліктік өнеркәсіптерде жүргізілді, мұнда улылықты асыру фактісі анықталған соң, бұзылуды жойғанға дейін жұмысқа шығарылған жоқ.

Тексерілген автомашиналардың 12, 9 % нормативтермен бекітілген улылықтық нормаларын асыра жұмыс істейтіндігін анализ көрсетіп тұр. Көміртегі тотығыныњ құрамы артып тұрған автокөлікті жұмысқа шығарғаны үшін кезекші механикке 1445 теңге көлемінде административті айып пұл салынды.

2005 жылдың 1 кварталымен салыстырғанда 2006 жылдың 1 кварталында шығарындылардың жалпы көлемдерінің көрсеткіші екі еседен көп артты, яғни тұрақты көздердің шығартуылар көлемі 52 %-ке, ал жылжымалы көздерден 363 %-ке артты. Іс жүзінде мұндай күрт өзгеріс жоқ, себебі, жұмысты жаңаша көп рет қайталап және жақсылап есептеу жұмыстарын жүргізу нәтижесінде басқарушылық мамандарының атмосфера шығарындылардың көмегімен тексеру және салыстыру жұмыстарын көп рет қайталап, жақсылап есептеу нәтижесінде іс жүзінде мұндай күрт өзгерістер жоқ екені көрсетілді, 2006 жылдың 1 кварталының көрсеткіштеріне, 2005 жылдың 1 квартал көрсеткіштеріне қарағанда шындық жақынырақ болып келеді. Әсіресе бұл бұрында аудандық мамандар дұрыс есепке алмаған, автокөлік шығарындыларына тиісті болып келеді. Облыстық басқарушылық аудандарда жағылатын жанар май мөлшерін және автокөлік құралдарының санын дұрыс есепке алу бойынша жұмыс жүргізілді. Автокөліктердің шығарындыларын есепке алу әлде қайда жақсартылды.

2006 жылдыњ 4-ші кварталы мен өткен жылдары салыстырғанда автокөліктердіњ атмосфераѓа шыѓарындыларыныњ массасы 3-есеге дейін, ал жылдық кезендерде салыстырѓанда-3, 5 есе артады. Бұл облыс бойынша автомобиль саныныњ тіркелген артуымен, сондай - ақ қозғалмалы көздермен атмосфераныњ ластануы туралы мәліметтерді одан да қатаң жинауы және тексеріп дұрыс талдап есептеулермен түсіндіріледі. Іс жүзінде автокөліктермен ауаны ластануының күрт өспейді, тек қала облыстық мекеменің мәліметтердің жинауы бойынша жұмысты қатаңдату, есептеу жұмыстарының сапасын арттыру болып табылады.

Жалпы Көкшетау қаласы бойынша бақылауды орынша өткізетін құралдар (газ анализаторы, түтін өлшегіш және т. б. ) және облыстың қоршаған ортаны қорғау аналитикалық зертхананың болмауынан атмосфераның автомобильдік көліктен жыл сайын нақты (дұрыс) мәліметтер алынбайды.

Зерттеу объектісі: Көкшетау қаласының көшелері мен мөлтек аудандарының ауасы және топырақ бетінен қыстың аяқ кезінде алынған қар суы.

Зерттеу жаңашылдығы: Автокөлік шығарындыларының қарқындылығын анықтау әдістерін жасау және дифференциялау.

Зерттеу мақсаты: Автомобильдік көліктің Көкшетау қаласының атмосферасына және адам денсаулығына тигізетін әсерін зерттеу.

Мәселелері:

1. Атмосферадағы зиянды заттардың құрамын анықтау

2. Топырақтағы зиянды заттардың құрамын анықтау

3. Атмосфераның жылжымалы көздерден ластанудың қарқындылығын бағалауды әдістемелік тұрғыдан қарастыру.

4. Көкшетау қаласының көшелері мен мөлтек аудандарының жол бойында қандай ауыр металдардың барын зерттеп салыстыру.

5. Көкшетау қаласының көшелері мен мөлтек аудандарының жол бойында автокөліктен ауаға қанша мг/м ³ шаң және газдардың бөліп шығаруын зерттеу

Практикалық маңызы: Көкшетау қаласының қоршаған ортаны қорғау басқармасының мамандарына, қалалық МАИ қызыметкерлеріне, қала экологтарына жылжымалы көздерден шығарылатын ластанушы заттардың мөлшерін бағалауды дифференциялаушы үшін ұсынылады.

Әдебиетке шолу

1. 1. Көкшетау қаласының географиялық сипаттамасы

Географиялық орны мен климаты

Көкшетау-қаласы, Ақмола облысының әкімшілік орталығы, Астана қаласына солтүстік-батысқа қарай 276 км жерде, Көкшетау қыратының солтүстігінде, Қопа көлінің оңтүстік жағалауындағы көрікті жерде орналасқан. Тұрғыны 133, 1мың адам, қаланың аумағы 420 км ²

Ақмола облысының климаты күрт континенталды, ыстық құрғақ жазымен және қатаң қысымен сипатталады. Шілденің максималды температурасы +19 ⁰ С +21 ⁰ С, қантардікі -16 ⁰ С -18 ⁰ С. Тұрақты қар жамылғысы қарашаның ортасында қалыптасып, оңтүстігінде 130-140, солтүстігінде 150-155 күн жатады. Қардың орташа қалындығы 20-22 см., жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері солтүстігінде 400мм., өңтүстігінде 250 мм. . Жауын-шашынның ең көп мөлшері жаз айларында - маусым - тамызда (49%), ең аз мөлшері желтоқсан -ақпан айларында түседі; көктем кезінде жылдық жауын-шашын мөлшері жылдық норманың 18%-ын құрайды.

Облыс климатының қолайсыз жақтарына ерте көктемдегі құрғақшылықты, жиірек шаңды дауылды (топырақ эрозиясын) тудыратын көктемдегі күшті желдерді, көктемде кеш келуімен, күзде ерте жер қабатының қатуын жатқызуға болады. Жер қабатының қату тереңдігі 110 см-ге, кей жерлерде 200 см-ге жетеді. Бұл табиғат жағдайлары табиғат балансының бір қалыпты орнына келуіне кедергі жасайды. Сондықтан қоршаған орта жағдайының мониторингі және сын жағдайлардың алдын дер кезінде алу Ақмола облысындағы түгел тіршіліктің өмір сүруінде маңызы зор.

Облыс территориясының солтүстік бөлігін Көкше тауы (947м), Жақсыжанғыстау (730м), Жыланды (665м), Зеренді (587м) тауларынан тұратын Көкшетаудың аласа таулы аймақтарынан тұрады. Облыстың оңтүстік бөлігін биіктігі 300-400м. шалғай толқынды, төбелі-бүйірлі жазықтық алып жатыр. Орталық бөлігінде Сандықтау, Домбыралы, солтүстік шығысында сұлу тау Ерейментау, солтүстік шығысында - Сілеті жазығы, орталық бөлігінде - Атбасар жазығы, оңтүстік батыста Теңіз-қорғалжын ойпаты орналасқан.

Ластандырушы заттардың таралуына жер бедерінің әсері

Көкшетау қаласы Ақмола облысының орталығы, өзінің географиялық орны бойынша аласа таулар мен ұсақ төбелі жазықтардан тұратын Қазақстан аймағы. Оны жан жағынан шоқылар қоршап жатыр, олар смогтың түзілу қаупін, сонымен қатар адам ағзасына зиянды затардың ұзақ әсерінің қаупін туғызады /1/.

Салыстырмалы түрде биік емес төбелер болғанның өзінде де жеке аудандарда микроклиматты, сондай-ақ зиянды заттардың таралу сипатын едәуір өзгертеді.

Эксперименталды зерттеулер жүргізген кезде улы қосындылардың жоғары концентрациялары төбелердің желденген жағынан байқалған, оны төбелердің артында төмен қысымды аймақтардың түзілуімен түсіндіріледі. Мұнда негізгі ағымға қарсы бағытта ауаның жылжуы байқалады. Атмосфералық ауаның азот тотықтарымен ластануын зерттеу нәтижелері қиылысқан аймақта улы қосындылардың ластануы біртекті емес сипатқа ие болады да аймақтың төмендеген жерлерінде зиянды заттардың концентрациялары жоғары болып келетін тұрып қалған нашар желдетілетін аймақтар пайда болады /2/.

Атмосфераның жерге жақын қабатынды төбелердегі аймақтағы жел ағындарының бағыты мен тауларының үстіндегі бос атмосфера желдерінен едәуір ерекше болады /3/.

1. 1. 3 Ластандырушы заттардың атмосферада таралу заңдылықтары

1. Ластанушы заттардың таралуына метеорологиялық факторлардың әсері

Жер бетінде жақын ауаның ластану дәрежесі шығарылатын ластандырушы заттардың мөлшерлеріне ғана емес, сондай-ақ олардың кеңістікте және уақыт бірлігіне таралуына және де шаң-газ-ауа қоспасының шығуының метеорологиялық жағдайларына және параметрлеріне тәуелді болады /4/.

Атмосферада шығарылған жеке бөлшектер немесе бөлшектердің топтар молекулалары және турбулентті диффузия әсерінің жылжиды, ол жылу, зиянды газдар, ұсақ аэрозольдардың, су буларының, қозғалу мөлшерінің және т. б. тасымалдау процесінің бірдей жылжуын қамтамасыз етеді. Молекулалық диффузия есебінен іске асырылатын газ ағымының таралу мөлшері маңызды емес. Турбулетті диффузия бөлшектердің одан да қарқынды көшуіне ықпал жасайды. Көшіру жоғары қысымнан төменгі қысым бағытына қарай өтеді. Жер бетінің бойымен ауаның турбулентті қозғалысы болып табылатын жел, ластандырушы заттардың таралуына әсер ететін негізгі метеорологиялық фактор болып табылады. Жел тұрақты ағын емес. Желдің бағыты мен қозғалу жылдамдығы тұрақты болып қалмайды. Жел қозғалысының бағытының үзіліссіз өзгеруі нәтижесінде бақыланушы нүкте бірде шығарынды алауына түседі, бірде одан шығады. Осыған байланысты ластану дәрежесі өзгереді.

Көкшетау қаласында оңтүстік батыс желі басым болады. Жел бағытының жыл бойында ең көп қайталануы 33%, ең азы 4% - солтүстік шығысқа сәйкес келеді . (қосымша А) /5/.

1. 1. 4 Ақмола облысының қоршаған ортасының экологиялық жағдайы

2006 жылдың (қосымша Б) 4-ші кварталымен өткен жылдары салыстырғанда көліктердің атмосфераға шығарындыларының массасы 3-есеге дейін, ал жылдық кезендерде салыстырғанда -3, 5 есе артады. Бұл облыс бойынша автомобиль санының тіркелген артуымен, (2005 ж. 20128, ал 2006 ж25335 ), сондай - ақ қозғалмалы көздермен атмосфераның ластануы туралы мәліметтерді адам да ќатањ жинауы және тексеріп дұрыс талғам есептеулермен түсіндіріледі. Іс жүзінде автокөліктермен ауаны ластануының күрт өспейді, тек қала облыстық мекеменің мәліметтердің жинауы бойынша жұмысты қатаңдату, есептеу жұмыстарының сапасын арттыру болып табылады.

Ақмола облысында ластандырушы заттар шығарылуларының негізгі көздері автокөлік, қазандықтар және жылу электр станциялары болып табылады. 2006 жылы қоршаған ортаға техногенді әсері өте аз мөлшерде азайды: 2005 жылмен салыстырғанда стационарлы көздердің шығарулары 1, 03 мың тоннаға төмендеді. Алдағы жылдардағыдай атмосфера ластануының ең ірі көздері Степногор ЖЭО және РК-2 болып табылады. Облыс елді мекендерінің ішінде шығарылулардың ең үлкен көлемдері Степногор қ. және Көкшетау қ. байқалады.

Облыстағы атмосфералық ауаның негізгі ластандырушы көздерінің бірі автокөлік болып табылады. Автокөлік өнеркәсіптерінде бақылау құралдарының (газ анализаторлары, түтін өлшегіштері) жетіспеушілігі салдарынан бақылау, әсіресе аудандарда босаңсытылған. Бар болған бақылау құралдары Мемлекеттік стандарттау мекемелерінде мемлекеттік тексеуден өтеді, олардың бір бөлігі істен шыққан, автосервис өнеркәсіптері жиірек өз функцияларын орындамайды. Нәтижесінде, 20 дан 40%ке дейінгі автокөлік паркі улылықтың және түтіннің нормаларын арттыра отырып эксплуатацияланады.

Облыс қалаларында атмосфералық ауаның ластануын бақылаушы стационарлы постар болмағандықтан оларда атмосфера ластануының индексі ешқашан анықталған жоқ, сондықтан қалалар бойынша ластану индексі жайлы мәліметер жоқ.

Осы жылы қоршаған ортаны қорғаудың облыстық басқармасында бұрынғыша өнеркәсіптер мен ұйымдардың ауа қорғау заңының ұстануы бақыланып отырылды, ҚР «Қоршаған ортаны қорғау туралы заңын» бұзушыларға қойылатын талаптар күшейтілді. Ауыр экономикалық ахуалға қарамастан көптеген өндірістерде ауаны қорғау шараларын орындау бойынша жұмыс жалғасуда, қоршаған ортаға зиянды заттардың шығарылу көздеріне тазартушы құралдар орнатылу бойынша жұмыстар жалғасуда.

Шығарындылардың улылығын қоршаған ортаны қоғаудың жергілікті басқармасының инспекторлары, сондай ақ МАИ инспекторлары шығарылатын газдардың улылығын бақылайтын құралдармен, газ анализаторларымен, түтін өлшегіштерімен бақылап отырады.

Көкшетау қаласында авто ағынның ең тығыз бөлігі қланың орталық көшелеріне: М. Горький, Абай, М. Ауезов көшелеріне, Абылай хан даңғылына келеді.

Жүк автомашиналарының максимал ағыны Ш. Уалиханов және М. Ауезов көшелерінде байқалады.

Бұл көшелерде қызу ауқыттарда зиянды заттардың: СО, NO _x , C _n H _m , альдегидтер, күйе, жанар май жану өнімдерінің концентрациясы ШДК-дан бірнеше есе артады. Көміртегі тотығы, көмір қышқыл газы, қорғасын қосылысы және автомобилдің көптеген басқа газ тәрізді шығарулары ауадан ауыр, сондықтан олар жер үстінде жиналады.

Көшеде қыдырып жүрген балалар ересектерге қарағанда зиянды заттармен көп демалады. Көміртегі тотығы қан гемоглобинімен қосыла отырып оған мүшелердің ұлпаларына оттегіні тасымалдауға кедергі жасайды. Статистикалық анализ ауа ластануының деңгейі және халықтын ауруының арасындағы тәуелділікті неғұрлым дұрыс анықтауға мүмкіндік берді. Зерттеу мәліметтері бойынша жоғарыда айтылып өткен көшелердің тұрғындары, әсіресе жол жұмысшылары, ЖД-нің инспекторлары өткір респираторлы аурулармен, жоғары тыныс жолдарының бұзылуымен, астма, пневмония, сондай-ақ аллергиялық аурулармен басқа адамдарға қарағанда 2-3 есе жиі ауырады.

Зиянды заттар шығарындыларының мөлшерін азайтуға қойылатын талаптар:

Әр автокөліктің атмосфераға шығарылатын зиянды заттардың нормаларын қатаңдату.
Детонацияның алдын алатын бензиндегі химиялық заттардың құрамын азайту.
Шығарылған газдарды арнайы құрылғы - бейтараптандырғыштар көмегімен залалсыздандыру.
Жол жағдайын және олардың беткі қабатын жақсарту.
Қалалық автокөліктің 60 км/сағ. Шектік жылдамдықпен жүруін ұйымдастыру. Дәл осы жылдамдықта шығарындылардың мөлшері ең аз болады.

1. 2. Бензин және дизелді жанар май

1. 2. 1 Бензин сапасына қойылатын талаптар

Бензиндер үшін ең негізгісі олардың эксплуатациялық сипаттамалары тәуелді болатын детонациялық тұрақтылыққа және фракциялық құрамына қойылатын талаптар болып саналады.

Детонациялық тұрақтылық - ең алдымен қозғағыш жұмысына әсерін тигізетін бензин сапасының негізгі көрсеткіші. Детонация тұтандырғыш свечадан неғұрлым алыс орналасқан бензин-ауа қоспасының өздігінен тұтануымен тудырылады, оның жануы қопарылғыш сипатқа ие. Детонация үшін ең қолайлы жағдайлар температурасы жоғарырақ және қоспада болу уақыты көп болатын жану камерасының бөлігінде болады. Сырт жағынан детонация айқын білінетін металл соғу дыбыстарының - жану камерасының қабырғаларынан түзілетін соққы толқындарының көп рет тебінуінің нәтижесі пайда болуымен білінеді. Детонация пайда болуына сығылысу дәрежесінің артуы, тұтануды озып өту бұрышының үлкеюі, қоршаған ауаның жоғары температурасы және оның ылғалдылғының төмен болуы, жанып кету камерасы конструкцияларының ерекшеліктері себеп болады. Жанар майдың детонациялық жану мүмкіндігі жанып кету камерасының конструкциясының ерекшеліктері себеп болды. Жанар майдың детонациялық жану қабілеті жану камерасында күйе болған кезде және қозғағыштың техникалық нашарлауы кезінде жоғарылайды /6/.

Қозғалғыштың детонациясыз жұмыс істеуі жоғары детонациялық жылдамдығы бар бензинді пайдалану кезінде іске асырылады. Бензиндердің құрамына кіретін көмірсутектер детонациялық тұрақтылығы ең төмен қалыпты парафин көмірсутектерде, ең жоғары - аромат көмірсутектер болып саналады. Бензин құрамына кіретін қалған көмірсутектер детонациялық тұрақтылығы бойынша аралық орынды алып жатыр. Көмірсутектердің құрамын өзгерте отырып әртүрлі детонациялық тұрақтылығы бар бензиндерді алады, ол октан санымен сипатталады.

Қандай да болмасын бензин үшін октан санын екі эталонды көмірсутектердің осындай қоспасын таңдап алу жолымен анықтайды - нормаль гептан С ₇ Н ₁₆ , ол үшін октан саны 0 -деп алынады және изооктан С ₈ Н ₁₈ - октан саны 100, ол детонациялық қасиетері бойынша зерттелуші бензинге эквиваленті. Осы қоспадағы изооктан құрамын (%) бензиннің октан саны ретінде алады /7/.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.