Ахмет Байтұрсынұлы жайлы



XX ғасырдың басында қазақ халқы аса ірі қоғамдық.саяси өзгерістермен қатар ауқымды рухани жаңғыруларды да бастан кешті. Ұлттық мәдениет пен әдебиеттің, білім мен ғылымның туын көтерген, жұртшылықтың санасына демократиялық ойлар сіңіріп, алға жетелеуге ұмтылған зиялы топ қалыптасты. Халықтың зердесіне сәуле түсіріп, санасын оятқан осы топтың рухани көсемі Ахмет Байтұрсынов еді.
Қазақ әдебиеті мен әдебиеттану ғылымының, тіл білімінің атасы, ұлы түрлендіруші.реформаторы атанған ол өзінің алдындағы Шоқан, ЬІбырай, Абайлардың ағартушылық, демократтық бағыттарын жалғастыра отырып, өз заманындағы тұтас бір зиялы қауымның төлбасы болды.
Өмір жолы. Ахмет Байтұрсынов 1873 жылы 18 қаңтарда қазіргі Қостанай облысының Торғай өңіріндегі Сартүбек деген жерде дүниеге келеді. Әкесі Байтұрсын Шошақұлы намысқой, сергек, еті тірі адам болады. Сол себепті де Байтұрсын мен оның ағайындары патша өкіметінің өкілі — уезд бастығын соққыға жығып, түрмеге қамалады. Бұл оқиға он жасар бала Ахметтің санасына қатты әсер етеді. Мәселенің түп негізін толық ұқпағанымен, ол өмірдегі әділетсіздік пен зорлық.зомбылықты, әлеуметтік теңсіздікті көзімен көріп, көңіліне ой ұялатады.
Табиғатынан зерек әрі талапты бала Ахмет 1882—1884 жылдары көзі ашық ауыл адамдарынан сауатын ашып, хат таниды да, кейін жақын маңдағы ауыл мектебінде оқиды. 1886—1891 жылдары Торғай қаласындағы екі сыныпты орысша.қазақша училищеде, 1891—1895 жылдары Орынбордағы мұғалімдер даярлайтьш мектепте білім алады. Бұл жылдары ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсариннің үлгісінде жұмыс істейтін, игі дәстүрлері мол жаңаша мектептер саны көбейген болатьш. Міне, осы тәрізді оқу орындарында оқып, сапалы білім алып шыққан Ахмет Байтұрсынов 1895 жылдын 1 шілдесінен өзінің мұғалімдік, ұстаздық қызметін бастайды. 1895—1897 жылдары Ақтөбе, Қостанай, Қарқаралы уездерінде ауылдық, болыстық
(1873—1938)
XX ғасырдың басында қазақ халқы аса ірі қоғамдық-саяси өзгерістермен қатар ауқымды рухани жаңғыруларды да бастан кешті. Ұлттық мәдениет пен әдебиеттің, білім мен ғылымның туын көтерген, жұртшылықтың санасына демократиялық ойлар сіңіріп, алға жетелеуге ұмтылған зиялы топ қалыптасты. Халықтың зердесіне сәуле түсіріп, санасын оятқан осы топтың рухани көсемі Ахмет Байтұрсынов еді.
Қазақ әдебиеті мен әдебиеттану ғылымының, тіл білімінің атасы, ұлы түрлендіруші-реформаторы атанған ол өзінің алдындағы Шоқан, ЬІбырай, Абайлардың ағартушылық, демократтық бағыттарын жалғастыра отырып, өз заманындағы тұтас бір зиялы қауымның төлбасы болды.
Өмір жолы. Ахмет Байтұрсынов 1873 жылы 18 қаңтарда қазіргі Қостанай облысының Торғай өңіріндегі Сартүбек деген жерде дүниеге келеді. Әкесі Байтұрсын Шошақұлы намысқой, сергек, еті тірі адам болады. Сол себепті де Байтұрсын мен оның ағайындары патша өкіметінің өкілі — уезд бастығын соққыға жығып, түрмеге қамалады. Бұл оқиға он жасар бала Ахметтің санасына қатты әсер етеді. Мәселенің түп негізін толық ұқпағанымен, ол өмірдегі әділетсіздік пен зорлық-зомбылықты, әлеуметтік теңсіздікті көзімен көріп, көңіліне ой ұялатады.

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
№ 1 орта мектебі

АХМЕТ БАЙТҰРСЫНОВ
(1873—1938)

Орындаған: 7 Б сынып оқушысы
Бауыржанұлы Ақжан

Өскемен қаласы 2011ж.

АХМЕТ БАЙТҰРСЫНОВ
(1873—1938)
XX ғасырдың басында қазақ халқы аса ірі қоғамдық-саяси өзгерістермен
қатар ауқымды рухани жаңғыруларды да бастан кешті. Ұлттық мәдениет пен
әдебиеттің, білім мен ғылымның туын көтерген, жұртшылықтың санасына
демократиялық ойлар сіңіріп, алға жетелеуге ұмтылған зиялы топ қалыптасты.
Халықтың зердесіне сәуле түсіріп, санасын оятқан осы топтың рухани көсемі
Ахмет Байтұрсынов еді.
Қазақ әдебиеті мен әдебиеттану ғылымының, тіл білімінің атасы, ұлы
түрлендіруші-реформаторы атанған ол өзінің алдындағы Шоқан, ЬІбырай,
Абайлардың ағартушылық, демократтық бағыттарын жалғастыра отырып, өз
заманындағы тұтас бір зиялы қауымның төлбасы болды.
Өмір жолы. Ахмет Байтұрсынов 1873 жылы 18 қаңтарда қазіргі Қостанай
облысының Торғай өңіріндегі Сартүбек деген жерде дүниеге келеді. Әкесі
Байтұрсын Шошақұлы намысқой, сергек, еті тірі адам болады. Сол себепті де
Байтұрсын мен оның ағайындары патша өкіметінің өкілі — уезд бастығын
соққыға жығып, түрмеге қамалады. Бұл оқиға он жасар бала Ахметтің санасына
қатты әсер етеді. Мәселенің түп негізін толық ұқпағанымен, ол өмірдегі
әділетсіздік пен зорлық-зомбылықты, әлеуметтік теңсіздікті көзімен көріп,
көңіліне ой ұялатады.
Табиғатынан зерек әрі талапты бала Ахмет 1882—1884 жылдары көзі ашық
ауыл адамдарынан сауатын ашып, хат таниды да, кейін жақын маңдағы ауыл
мектебінде оқиды. 1886—1891 жылдары Торғай қаласындағы екі сыныпты орысша-
қазақша училищеде, 1891—1895 жылдары Орынбордағы мұғалімдер даярлайтьш
мектепте білім алады. Бұл жылдары ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсариннің
үлгісінде жұмыс істейтін, игі дәстүрлері мол жаңаша мектептер саны көбейген
болатьш. Міне, осы тәрізді оқу орындарында оқып, сапалы білім алып шыққан
Ахмет Байтұрсынов 1895 жылдын 1 шілдесінен өзінің мұғалімдік, ұстаздық
қызметін бастайды. 1895—1897 жылдары Ақтөбе, Қостанай, Қарқаралы уездерінде
ауылдық, болыстық мектептерде, екі сыныптық училищелерде сабақ береді.
Мұғалім бола жүріп ол қоғамдағы болып жаткан құбылыстарға, әлеуметтік
өмірге үңіледі. Халыққа білім берудің жолдарын, қазақ тілі мен әдебиетінің
мәселелерін зерттеу мүмкіндіктерін қарастырады. Көп кітаптар оқиды, өз
бетімен ізденеді. Әдебиетпен айналысады, өлең-жырларын жазады, ауыз
әдебиетінің үлгілерін жинайды, оқулықтар мен оқу құралдарын әзірлейді.
Өзінің білімімен, ақыл-парасатымен ел аузына іліге бастайды. Бостандық
аңсаған, күреске үндеген өлеңдер жазады. Соның салдарынан 1910 жылы
Қазақстанда тұру құқығынан айырылып, Орынбор қаласына келеді.
1913—1918 жылдары өзі ұйымдастырған "Қазақ" газетінің редакторы бола
жүріп, кең ауқымды әлеуметтік істер атқарады. Газет бетінде халык өмірінің
аса күрделі мәселелерін көтереді. Елді оқу-білімге, ілгері ұмтылуға
шақырады.
1917 жылғы Қазан төңкерісінен кейін қоғамдық өмірге белсене араласқан
Ахмет Байтұрсынов қазақ жұртының тәуелсіз мемлекетін құруды мақсат еткен
Алаш қозғалысы көсемдерінің бірі болады. Кейінірек Қазакстанның тұңғыш
халық ағарту министрі, Қазақстан академиялық орталығының жетекшісі,
Алматыдағы, Ташкенттегі жоғары оқу орындарының профессоры қызметтерін
атқарады.
Кеңес өкіметі тұсындағы коммунистік идеология аласапыранының салдарынан
1929 жылы жазықсыз ұстальш, ұзақ уақыт түрме мен лагерь азабын тартқан
Ахмет, 1936 жылы елге қайтьш оралғанымен, 1937 жылы қайта тұтқындалып, 1938
жылы атылады.
Алаш қозғалысының көсемі ретінде "халық жауы" деп атылған
А.Байтұрсыновтың есімі де, шығармалары да көпке дейін жұртшылық үшін жабық
болды. Тек тәуелсіз Қазақстан жағдайында ғана ақынның шығармалары жарық
көрді, мұралары зерттеле бастады. 1988 жылы ақталғаннан кейін А.
Байтұрсынов шығармаларының жинағы (1989), "Ақ жол" кітабы (1991) жарық
көрді.
Шығармашылық мұрасы. Ірі қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсыновтың артында
аса мол әдеби, ғылыми еңбектер қалды. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
А. Байтұрсынұлы және ХХ ғасыр басындағы орыс тілші ғалымдары
Қазақ орыс ғалымдары – ахмет байтұрсынұлы туралы
А. Байтұрсыновтың педагогикалық көзқарастары
Ахмет Байтұрсынұлы өмір белестері, тарихы
Ахмет Байтұрсынов қоғам қайреткері
Ахмет Байтұрсынұлы - қазақ тіл білімінің негізін қалаушы
А. Байтұрсынұлы
АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫНЫҢ ИДЕЯЛАРЫН БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ ПАЙДАЛАНУ МҮМКІНДІКТЕРІ
С.Торайғыров, А.Байтұрсынов, М.Дулатов шығармашылығы
Байтұрсынұлы Ахмет
Пәндер