Қысқа мерзімді міндеттемелер

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1 ҚАРЖЫ МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ СТРАТЕГИЯСЫ МЕН ТАКТИКАСЫН ІСКЕ АСЫРУДАҒЫ
ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР 6
1.1 Қаржы менеджментінің саясатының бағыттары 6
1.2 Қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасының әдістемесін
қалыптастыру 9

2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАРУАШЫЛЫҚ СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ СТРАТЕГИЯСЫ
МЕН ТАКТИКАСЫН ІСКЕ АСЫРУЫН БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ТАЛДАУ
2.1 ФудМастер ЖШС-ң пайыздық тәуекелділікті қаржы менеджментінің 11
стратегиясы мен тактикасын іске асыру әдісінің механизмі
2.2 Кәсіпорынның айналым активтері мен қысқа мерзімді міндеттемелерін
оперативті басқарудағы кешенді саясатын талдау 11
2.3 Қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасының сәйкес келуін
бағалау 16

3 ҚАРЖЫ МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ СТРАТЕГИЯСЫ МЕН ТАКТИКАСЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖӘНЕ ШЕШУ 21
ЖОЛДАРЫ
3.1 Қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасының мәселелері
3.2 Кәсіпорынның қаржылық процесі шаруашылығында қаржы менеджментінің 27
стратегиясы мен тактикасын іске асырудағы механизмінің жетілдірудегі
бағытталғын шаралар 27

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 31

36
38

КІРІСПЕ

Курстық жұмыстың өзектілігі. Нарық жағдайындағы кәсіпорынның қаржылық
жағдайын талдаудың маңызы зор. Бұл кәсіпорындардың тәуекелсіздікке ие
болуымен, сондай-ақ олардың меншік иелері, жұмысшылыра, коммерциялық
серіктестер және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік-
кәсіпкерлік қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болуымен
байланысты.
Ішкі факторлар кәсіпорының өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты
болады, ал сыртқы факторлар кәсіпорын еркіне бағынышты емес. Кәсіпорының
тұрақтылығы ең бірінші өндіріс шығындарымен үздіксіз байланысқан өндірілген
өнім мен көрсетілген қызметтің құрамы мен құрылымына тәуелді. Сондай-ақ,
тұрақты және айнымалы шығындар арасындағы қатынас маңызды болып табылады.
Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің экономикалық жағдайының әсері,
қоғамдағы үстемдік етуші техника мен технология, төлеу қабілеті бар сұраныс
және тұтынушылар табысының деңгейі, ҚР үкіметінің салық және несие саясаты,
кәсіпорынның қызметін бақылау жөніндегі заң актілері, сыртқы экономикалық
байланыс, және тағы басқалар жатады.
Қаржы стратегиясы – бұл кәсіпорынды ақша қаражаттарымен қамтамасыз
етудегі іс-қимылдың бас жоспары.Ол нарықтық қатынастар жағдайында
кәсіпорынның шаруашылық қызметті жүргізуде қаржылық тұрақтылықпен
қамтамасыз ететін мақсаттарды шешу, қаржының құралуының және жоспарлануының
теориялық сұрақтарымен практикасын қамтиды [3, 43].
Қаржы стартегиясы нарықтық қатынастар жағдайында шаруашылық жүргізудің
объектівті заңдылықтарын зерттейді, жаңа жағдайда қиындықтан шығудың
әдістері мен түрлерін өңдейді.
Кәсіпорынның қаржы менеджментінің стратегиясы мыналарды қамтиды:
- қаржы жағдайына талдау;
- негізгі және айналым қорларының тиімділігін арттыру;
- табысты бөлу;
- салық және баға саясаты;
- бағалы қағаздар аясындағы саясат.
Қаржылық стратегия кәсіпорынның қаржылық мүмкіншілігін, ішкі және
сыртқы факторлардың объективті мінездемесін барлық жағынанда қамтиды. Егер
қаржылық стратегия кәсіпорынның қаржы-экономикалық мүмкіндігіне жауап
бермейтін болса, онда кәсіпорын банкротқа ұшырайды.
Стратегияны ісе асырғанда бас және ағымдық қаржылық стратегияны, бас
стратегиялық мақсаттардың орындалу стратегиясын ажырату қолға алынған. Бас
қаржылық стратегияны кәсіпорынның қызметін, бюджеттің барлық деңгейімен
қарым-қатынасын, кәсіпорын табысының құрылуын және қолданылуын, қажетті
қөлемі мен олардың бір жылға қаржыландыру көздерін анықтайды.
Экономикалық тұрақсыздық жағдайында қаржы ресурстарының өтімділігін,
қаржының және ішкі резервтердің шығындарын бақылауда айға және кварталға
қаржы стратегиясы өңделеді, ал өте қажеттілік жағдайда қысқа мерзімге
жасалады.
Ағымдық қаржы менеджменті стратегиясының бас жоспардан айырмашылығы
барлық жалпы табысты, қаржының түсуін және барлық жалпы табысты, қаржының
түсуін және барлық жалпы шығындарды, бюджет алдындағы міндеттемелерді
қамтиды. Қаржының бас стратегиялық міндеті бұл кәсіпорынды қажетті және
жеткілікті ақша ресурстарымен қамтамасыз ету.
Кәсіпорын капиталын тиімді пайдалануға, айналым құралдарға қажеттілігін
анықтауға, табысты дұрыс бөлу және пайдалануға, німнің өзіндік құнын
максималды төмендетуге, ішкі қаржыларды мобилизациялауға, ақша кірістерінің
жеткіліктігіне қаржылық стратегия ерекше көңіл бөледі.
Қаржы менеджменті стратегиясының маңызды бөлігі болып ішкі
нормативтерді өңдеу жатады және оның көмегімен мысалы, табысты бөлу бағыты
анықталады [4, 89].
Қаржылық стратегия төлемсіздік тәуекелдігімен, құнсызданудың өсуімен
және басқа да форсмажорлы жағдайлармен өңделді.
Қаржылық стратегия өткізуді бақылау табыстың түсуін тексеруді
қамтамасыз етеді. Жақсы жолға қойылған қаржылық бақылау ішкі резервтерді
анықтауға, шаруашылық рентабельділігін көрсетуге, ақша қаражаттарының қорын
кеңейтуге көмектеседі.
Курстық жұмыстың мақсаты – ФудМастер ЖШС-нің ағымдағы қаржы
менеджментінің стратегиясын зерттеу және оны жетілдіру жолдарын қарастыру.
Алға қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілуі керек:
– қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасын іске асырудағы
теориялық аспектілерін анықтау;
– қаржы менеджментінің саясатының бағыттарын зерделеу;
– қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасының әдістемесін
қалыптастыру
– Қазақстан республикасындағы шаруашылық субъектілерінің стратегиясы
мен тактикасын іске асыруын бағалау және талдау
– ФудМастер ЖШС-ң пайыздық тәуекелділікті қаржы менеджментінің
стратегиясы мен тактикасын іске асыру әдісінің механизмін зерттеу;
– кәсіпорынның айналым активтері мен қысқа мерзімді міндеттемелерін
оперативті басқарудағы кешенді саясатын талдау
– қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасының сәйкес келуін
бағалау
– қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасын жетілдіру және шешу
жолдарын ұсыну
Зерттеу объектісі ─ ФудМастер жауапкершілігі шектеулі серіктестігі.
Курстық жұмысының теориялық және әдістемелік негізін қаржы
менеджментінің стратегиясы мен тактикасы мәселелері бойынша отандық және
шетелдік ғалымдардың еңбектері, монографиялары, оқулықтары мен оқу
құралдары, мерзімді баспасөздегі мәліметтер мен ақпатраттар, сондай-ақ
арнайы заңдар, заңнамалық құжаттар, нормативтік-құқықтық актілер мен
Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметінің бұйрықтары, қаулылары
мен жарлықтары, ҚР-сы статистикалық агенттігінің мәліметтері, сүт өнімдері
нарығындағы қызмет ететін ФудМастер ЖШС-нің жылдық есептемелік құжаттары
құрайды.
Курстық жұмысының құрылымы кіріспеден, үш бөлімен, қорытынды мен
пайдалынылған әдебиеттер көздерінен тұрады. Курстық жұмысының кіріспесінде
тақырыптың өзектілігі, мақсаты, зерттеу объектісі, теориялық және
әдістемелік негізі, қарастырылған.
Бірінші бөлімінде қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасын іске
асырудағыдың теориялық жақтары, қазіргі нарықтық экономикадағы орны
қарастырылған. Ал екінші бөлімінде ФудМастер ЖШС-нің қызметіне өндірістік-
шаруашылық және кәсіпорынның айналым активтері мен қысқа мерзімді
міндеттемелерін оперативті басқарудағы кешенді саясаты бойынша талдау
жасалады. Яғни сол кәсіпорын өнімі қаншалықты бәсекеге қабілетті екендігі
талданады. Үшінші бөлімінде қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасын
жетілдіру және шешу жолдарын ұсыну қарастырылған.

1 ҚАРЖЫ МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ СТРАТЕГИЯСЫ МЕН ТАКТИКАСЫН ІСКЕ АСЫРУДАҒЫ
ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР
1.1 қаржы менеджментінің саясатының бағыттары

Нарықтық экономикаға өтудің нәтижесінде кәсіпорынның мемлекеттің
ықпалынан босады да ендігі кезекте кәсіпорынның қызметінің экономикалық
және қаржылық нәтижелерін басқаруға байланысты жауапкершілігі артты. Соған
байланысты әр бір кәсіпорын нақты жалпы стратегиясын ғана анықтап коймай,
сонымен қатар қаржы менеджментінің стратегиясында таңдауы қажет [5, 106].
А.А. Томпсон, А.Дж. Стриклендтің көзқарасы бойынша, стратегия -
ұйымның мақсатқа жетуін қамтамасыз ететін басқраушылық іс-шаралардың барлық
жинтығын көрсетеді. Кәсіпорынның стратегиясы жоспарланған және жағдайларға
байлансты біршама өзгеріп отырады. С.Д. Ильенкова стратегияны - шешім
қабылдау процессі ретінде анықталады деп қарастырады, яғни кәсіпорынның
өмірлік цикілін нығайту мен бәсекеге қабілеттілгін арттыру мақсаттында іс-
шаралардың кешенді байланыстағы қызметі мен қойылған мақсаттарға жетудің
кешенді жан-жақты жоспарлау. О.С. Виханский мен А.И. Ноумов стратегия – бұл
кәсіпорынның даму бағытын, қызмет ету саласы мен формасын, ұйымның ішкі
байланыстар жүйесін, сонымен қатар қоршаған ортадағы кәсіпорынның орнын
сапалы анықтайтын ұзақ мерзімді жоспарлау. Біз О.С. Виханский мен А.И.
Ноумовтың берген анықтамасымен келісеміз, себебі стратегия ұғымына берген
анықтамасы дәл және оның мәнін толық ашады деп санаймыз.
Кәсіпорынның қаржы менеджментінің стратегиясын қазіргі таңда
қалыптастыру басқарудың жаңа концепциясының методологиялық принциптерінің
бірі – стратегиялық басқару - АҚШ пен Батыс Еуропаның көптеген
мемлекеттерінде бұл ұғым 70-ші жылдардың басында белсенді түрді енгізіле
бастады. Стратегиялық басқару стратегиялық жоспарлаудың методологиясының
дамуы негізінде қалыптасты және ол стратегиялық басқарудың негізін құрайды.
Бірақ И.А. Бланктың айтуы бойынша, стратегиялық жоспарлаудың басқада ұзақ
мерзімді жоспарлаудан ерекшелігі ол дамудың қалыптасқан тенденциясын ғана
ескермейді, сонымен қатар мүмкіндіктер жүйесі мен кәсіпорын дамуының
қауіптілігін, күтпеген жағдайлардың туындауын, алдағы кезеңде қалыптасқан
тенденцияны өзгерте алу болып табылады [6, 69].
Стратегиялық басқарудың мақсаттары үшін кәсіпорның стратегиялық
дамуының деңгейлері бойынша дифференциаланған түрлері маңызды болып
табылады. Осы басқару жүйеде И.А. Бланк стратегияның негізгі үш түрін
көрсетеді: корпоративтік стратегия, функционалды стратегия (маркетингтік,
өндірістік, қаржылық, инновациялық) және жеке шаруашылық бірлік стратегиясы
(бизнес-бірлік). И.А. Бланкқа қарағанда А.А. Томпсон, А.Дж. Стрикленд
корпоративтік, іскерлік, функционалдық және оперативтік стратегиялар деп
көрсетеді.
Жоғарыда аталғандарға қарасақ, қаржылық стратегия функционалдық
стратегияның бір түрі болып табылады және ол кәсіпорынның қаржылық
қатынастары мен қаржылық қызметтерінің дамуының негізгі бағыттарын қамтиды.
Біздің ойымызша, кәсіпорынның функционалды стратегия жүйесінде қаржылық
стратегия маңызды орынды алады. Бұл функционалдық стратегияның маңыздылығы
кәсіпорының барлық қызметінің экономикалық көрсеткіштер жүйесі қаржы арқылы
көрсетіледі, функционалдық мәселелердің балансталуы мен кәсіпорынның
негізгі мақсаттарына жетуге бағынышты болуында. Бір жағынан, қаржы – бұл
басқада функционалды стратегияны қалыптастырудың қайнар көзі, яғни қаржылық
ресурстар кәсіпорын қызмет бағыты мен шектеуші көлемі болып табылады. И.А.
Балнктың ойынша қаржылық стратегия - функционалдық стратегияның негізгі
түрлерінің бірі, қаржылық қызметінің негізгі дамуының барлық бағытын және
ұзақ мерзімді қаржылық мақсаттарды қалыптастыру мен оларға жетудің тиімді
жолын анықтау арқылы қаржылық қарым –қатынастарды, сонымен қатар сыртқы
орта жағдайларының өзгеруінде қаржылық ресурстарды қалыптастыру бағыттарын
өзгеру мен қолдануды қамтамасыз етеді. В.А. Слепов пен
Е.И. Громова қаржылық стратегия - әдістер жиыны болып табылады, сол арқылы
кәсіпорынның қаржылық саясатты жүргізіледі және қолданылады, саясат
стратегияға қарағанда бірінші деп қарастырады [7, 88].
А.Н. Жилкина қаржылық стратегия - кәсіпорынды ақша қаражаттармен
қамтамасыз ететін басты жоспар деп қарастырады. Бірақ біздің ойымызша, бұл
анықтама ұғымның толық мәнін ашпайды, себебі кәсіпорынның тиімді дамуы үшін
тек қана қаражылық ресурстар жеткіліксіз және И.А. Бланк берген анықтамаға
келісеміз. О.С. Виханский мен А.И. Наумов, Н.Н. Турусова, В.С. Кузнецов
стратегияны - стратегиялық жоспарлаудың бес басқару процессінің бірі деп
қарастырады. Бұл процесстер бір бірімен байланысты. Бірақ та бұл процестің
кері байланысы да бар және бұл әр бір процесстің кері әсері барлық
процестің жиынтығына әсер етеді (сурет 1).

Сурет 1. Стратегиялық басқарудың құрылымы

Ортаны талдау стратегиялық мененджмент соңғы процесі болып табылады,
себебі ол кәсіпорынның миссия мен мақсатын анықтау үшін да, стратегияны
таңдауға да базаны қамтамасыз етеді.
Біздің ойымызша, ешбір кәсіпорын бәсекелестік ортада тиімді жұмыс
істей алмайды, егер оның нақты ориентациясы, бағыты болмаса.
Соған байланысты, басқарудың ортаны талдаудың басқа да маңызды
мәселелерінің бірі ұйымның миссиясы мен мақсатын анықтау болып табылады.
О.С. Виханский мен А.И. Наумов келесідей базистік немесе эталондық
стратегияны көрсетеді:
1 бағытты даму стратегиясы: нарықта позицияның күшейуі, нарықта даму
стратегиясы, өнімді дамыту стратегиясы;
2 интегрирленген даму стратегиясы: кері вертикалды интеграциялық
стратегия, алға жылжу вертикалды интеграция стратегиясы;
1. диверсификацияланған даму стратегиясы: орталықтандырылған
диверсификация стратегиясы, көлденең диверсификацияланған
стратегия, конгломентирленген диверсификация стратегиясы;
2. қысқарту стратегясы: өнімді жинау стратегиясы, ликвидация
стратегисы, қысқарту стратегиясы, шығындарды қысқарту стратегиясы;
3. комбинирленген стратегия.
И.А. Бланк екінші және үшінші топтағы стратегияны қосып оны
жылдамдатылған стратегия деп атайды. Сонымен қатар, И.А. Бланктың зерттеу
нәтижесі бойынша келесідей қаржылық қызметтің доминантты сфераны
(бағыттарды) көрсетті: кәсіпорынның қаржылық ресурстарын қалыптастыру
стратегиясы, кәсіпорынның инвестициялық стратегиясы, кәсіпорынды қаржылық
қауіпсіздікпен қамтамасыз ету стратегиясы, кәсіпорынның қаржылық қызметін
басқару стратегиясы. В.А Горемыкин келесідей стратегияларды көрсетеді: даму
стратегиясы, шектелген даму стратегиясы, қысқарту стратегиясы,
комбинирленген стратегия, қоржындық стратегия, диверсификация стратегиясы
мен өнімнің диверсификация стратегиясы.
Қаржы менеджменті стратегиясының стратегиялық мақсаты - нақты
көрсетілген бағдарламалар мен қосымша қаржылық мәселелер кешенімен
қамтамасыз етіледі. Қаржылық нарықтың конъюктурасы мен даму тенденциясының
өзгеруін ескере отырып, кәсіпорындардың негізделетін қаржылық құралдардың
жоғарғы инновациялық деңгейі және қоғамдағы әлеуметтік-саяси және
макроэкономикалық процестердің өзгеруіне байланысты қаржылық стратегияны
жүзеге асыру жобасы мен бағдарламасын қалыптастырудың негізгі бағыттарын
анықтау қажет.
Соның ішінде:
- кәсіпорынның перспективалы жұмыс істеуі үшін мақсатты нарық
сегементі мен басымдылығы жоғары қаржылық нарықты анықтау, бұл
кәсіпорынның мақсатты даму блогының болуы мен бар ақпарат базасын
өңдеу;
- қаржыландырудың тұрақты көзін қалыптастыру мен таңдау;
- ұзақ мерзімді кезеңде кәсіпорның мердігерлер мен жеткізушілермен
тиімді қарым қатынаста жұмыс істеу үшін қаржылық институт таңдау;
- кәсіпорынныңң стратегиясымен шарттасқан, бизнестің даму бағытының
басымдылығына сәйкес ұазақ мерзімді инвестициялық бағдарлама
құрастыру;
- болашақта кәсіпорынның нарықтық бағасы мен кәсіпорынның шығаратын
бағалы қағаздар бағамының тұрақты өсуіне жағдай жасау;
- баға қалыптастырудың трансфертті механизмы мен кәсіпорынның ішкі
қаржылық ағымын жетілдіру мен қалыптастыру;
- басқа да басқарушылық функцияны орталықсыздандыру мен шарттасқан
қаржылық басқаруды орталықтандырудың тиімді стратегиялық бағдарлама
позициясын қалыптастыру;
- кәсіпорын қызметін стратегиялық жоспарлауда кәсіпорның тұрақтылығы
мен экономикалық қауіпсіздіктің қаржылық индикаторын есептеуді
болжау [15, 19].

1.2 Қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасының әдістемесін
қалыптастыру

Кәсіпорының қаржы менеджментінің стратегиясы перспективалы мақсаттарға
жету үшін қажетті кәсіпорынның қаржылық ресурстарының потенциалын қолдану
мен құрастыру саласындағы дамуының жалпы концепциясына байланысты іс
шаралардың күрделі көп факторлы үлгісін көрсетеді.
Қаржы менеджменті стратегиясының экономикалық мәні қаржы саласында
іскерлік қарым-қатынастарды жүзеге асыру барысында өз ара байланыста
кәсіпорынның қаржылық қарым-қатынастағы экономикалық субъектілер мен
мемлекеттік органдарымен шарттасқан [16, 43]
Кәсіпорынның қаржылық концепция базасын құрастыру кәсіпорынның ақша
айналымын тиімді басқаруымен байланысты және ақша қаражаттарын белгілі бір
пропорциясында қалыптастыру мен қаржылық ресурстарды мақсатты жұмылдыруды
жүзеге асырады.
Қаржы менеджменті стратегиясының түрлері: бас қаржылық стратегия,
жедел қаржылық стратегия және жеке стратегиялық мәселелер (сурет 2).
- бас қаржылық стратегия – кәсіпорынның қызметін анықтайдын
қаржылық.Мысалға, барлық бюджет деңгейлерімен ара қатынасы,
кәсіпорынның табысын қолдану мен қалыптастыру, қаржы менеджменті
стратегиясының қажеттілігі мен оны бір жылға қалыптастыру
стратегияны атайды.
- жедел қаржылық стратегия – қаржылық ресуртармен маневрлеудің
ағымдағы стратегиясы, яғни қазіргі экономикалық тұрақсыздық
жағдайлардың ішкі резервтерді мобилизациялау мен шығындарды бақылау
стратегиясы, айға, тоқсанға құрастырылады.

Сурет 2. қаржы менеджменті стратегиясының түрлері

Жедел қаржылық стратегия:
- қаражаттардың түсімі мен жалпы табыс: сатылған өнім үшін есептесу,
кредиттік операциялар бойынша түсімдер, бағалы қағаздардан түcкен
табыс;
- жалпы шығындар: жеткізушілер мен мердігерлермен есеп айырысу,
еңбекақы, бюджеттің барлық деңгейлері мен банктердің алдындағы
міндеттемелерін өтеу.
Бұндай әдіс жоспарлы кезеңде ақша айналымы, түсімдер мен шығындарды
болжауға мүмкіндік береді. Қалыпты жағдай болып шығындар мен табыстырдың
теңдігі немесе шығындардың табыстардан көп болуы.
Жедел қаржылық стратегия бас қаржы менеджменті стратегиясының шегінде
шығарылады.
Негізгі стратегиялық мақсаттарды жүзеге асыруды қамтамасыз етуге
бағытталған жеке мақсаттарға жетуде қаржылық операциялардың тиімді
қолданумен байланысты.
Қаржы менеджменті стратегиясының мақсаты мен мәселелері: қаржының
негізгі стратегиялық мақсаты кәсіпорынды қажетті қаржылық ресурстармен
қамтамасыз ету болып табылады [17, 44].

2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАРУАШЫЛЫҚ СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ СТРАТЕГИЯСЫ
МЕН ТАКТИКАСЫН ІСКЕ АСЫРУЫН БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ТАЛДАУ
2.1 ФудМастер ЖШС-ң пайыздық тәуекелділікті қаржы менеджментінің
стратегиясы мен тактикасын іске асыру әдісінің механизмі

ФудМастер компаниясының тарихы 1995 жылдан бастау алады. Дәл сол
кезде жас кәсіпкерлерді неліктен сүт өніміне сондай бай Қазақстан өңірінде
йогурт атаулы керемет өнім жайлы білмейді? деген ой мазалады. Дәл сол
кезде ФудМастер Есік қаласындағы сүт зауытының цехын жалға алып, өте
дәмді, үлкен стакандарға салынған Crystal Lake йогуртын өндіре бастады.
Йогурт өнімінің нарықта сәттілікпен өткенін байқаған кәсіпкерлер, ендігі
кезекте бүкіл сүт саласын игеруге батыл бел буды. ФудМастер компаниясы
қазақстандық нарықта алдыңғы қатарлы орынды алуды көздеді.
Компанияның меншігіне 6 зауыт және 1 сүт – тауарлық ферма кіреді. 6
зауытқа төмендегілер жатады:
“ФудМастер – Алматы ” – Есік қаласындағы сүт зауыты
“ФудМастер – НС Астана ” – Астана қаласындағы сүт зауыты
“ФудМастер - Қордай ” – Жамбыл облысы, Ауқатты аулындағы ірімшік
зауыты.
“ФудМастер - Асептик ” – Есік қаласындағы ұзақ сақтауға арналған шырын
және сүт өндірісі бойынша зауыт.
“ФудМастер - Агро” – Алматы облысы, Іле ауданы, Междуреченск
поселогындағы сүт – тауарлық ферма.
“ФудМастер – АйсКрим ” – Алматы қаласындағы балмұздақ өндірісі бойынша
зауыт.
ФудМастер Компаниясы Жамбыл, Алматы, Оңтүстік Қазақстан және Ақмола
облыстарында сүт қабылдау торабын ұйымдастырды. Мұндай жеке меншік орындар
шведтік сүт қабылдаушы резервуарлар мен алынған сүттің экспресс – анализін
өткізуге арналған жабдықтармен жарақталды. Шаруаларға көлікпен, сондай –ақ
бұзауларды сатып алуға кредит беру сияқты шаралар ұйымдастырды, ал қарыз
сүтпен қайтарылды. Осылай сүт зауыттарына сүт ағуы басталды. Уақыт өте келе
шикізаттың тек сапалы болуына қол жеткізілді.
Ассортиментті кеңейту және сүт өнімдерінің сапасын жақсарту үшін ұдайы
құрал-жабдықтарды техникалық жаңарту жүргізіліп отырылады.
2005 жылдың қыркүйегі және 2006 жылдың шілде аралығында ЖШС
кәсіпорындарында іске қосылды:
– термоәдіспен полимерлік пленкада қайнатылған балмұздақты
орайтын автомат;
– түрлі майлылықтағы және жоғары сапалы сары май шығаратын
қазіргі заманғы жаңғыртылған желі;
– кілегей және ашытылған сүт өнімдерін салатын салу АЛУР
–1500 автоматы;
– ішуге арналған сүт және ашытылған сүт өнімдерін құятын 3
автомат;
– PVRE-PAK пакетіне сүт және ашытылған сүт өнімдерін құятын құю
автоматы және жартылай автомат;
– 2 сепаратор – кілегей айырғыш;
– пайдалануға ыстайтын қамера және балқытылған ірімшікті
сақтайтын және орайтын камералар берілді;
– Украинский сүт комбинатында әкімшілік-тұрмыстық корпустың
құрылысы бітті;
Жұмсақ және тұзды ірімшіктер жасап шығаратын жаңа ірімшік цехы,
ірімшік массасын термохимиялық өңдеуден өткізіп дайындалатын ірімшік
жасайтын болгарлық бірегей технологиялық желі салынуда. Ағымдағы жылы желі
қойылып, өндіріске енгізіледі. Шикізатпен қамтамасыз ететін
шаруашылықтармен бірге дайындалатын сүттің сапасын жақсарту жұмыстары
жүргізіледі. ЖШС мамандарына консультациялық және нақты көмек жасалынып
отырады.
ЖШС жұмысының тұрақтылығы тауар өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы
партнерлік қарым-қатынастың дұрыс дамуында деуге болады. Кәсіпорынның
қаржылық жағдайы тұрақты, шикізат үшін қарыздары жоқ, еңбек ақы уақытында
төленеді. Облыстың негізгі азық-түлік дүкендері, ірі кәсіпорындар,
бюджеттік ұйымдар және әскери бөлімшелер біздің өнімді тұтынушылар болып
табылады.
Кәсіпорында Мемстандарттың аттестациясын өткен өндірістік және бак
зертханалар жұмыс істеуде. Ірімшіктің қатты, балқытылған, тұзды түрлері,
сары май, балмұздақ сертификациялаудан өткен. Алғаш меншік мал шаруашылығын
құрған кезде 50 асыл тұқымды сиыр болса, бүгінде ірі қараның саны 5800 бас.
Сонымен қатар сүтті суытып, сақтайтын қазіргі заманға сай ыдыстармен
жабдықталған бірнеше сүт қабылдау пункттері де жұмыс істейді.
Тағамдық құндылығы жоғары болғандықтан (құрамында ақуыз, май,
дәрумендер мен минералды заттар көп) ЖШС мамандары ірімшік өндірісіне үлкен
мән берген. Сондықтан да болар, әр түрлі сұрыпты ірімшіктер - кәсіпорынның
мақтанышы. Әсіресе, Дружба, Янтарь, Костромской, Радонежский,
Сибиряк ірімшіктері өтімді болғандықтан, дүкен сөрелерінде ұзақ тұрмайды.
Сүттің жоғары сапалысын, экологиялық таза табиғи ферменттерді қолдана
отырып, Болгарияның бірегей жаңа технологиясын енгізу нәтижесінде бүгінде
кәсіпорында ірімшіктің тоғыз түрі шығарылады екен. Соның ішінде Шығыс,
Васильевский ірімшік түрлерін зауыттың арнайы тапсырысы бойынша Ресейдің
азық-түлік саласының ғалымдары жасап шығарыпты.

Кесте 1
ФудМастер ЖШС ның балансының құрамы мен құрылуын тікелей талдау

Актив 2012 2013 2014
мың.тг % мың.тг % мың.тг %
1 2 3 4 5 6 7
1 Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаттары 7340 0,33 42844 2,15 49076 3,95
Дебиторлық борыш 140007 6,37 199832 10,02 141069 11,35
Қысқа мерзімді қаржылық
салымдар 197198 8,97 210885 10,57 89590 7,21
Тауарлы-материалдық қорлар 513184 23,35 431462 21,63 278320 22,39
Ағымдағы салықтық активтер 5131 0,23 2558 0,13 2387 0,19
Басқа да қысқа мерзімді
активтер 389986 17,75 335807 16,84 154324 12,41
Қысқа мерзімді активтер 1252846 57,01 1223388 61,34 714766 57,51
жиыны
2 Ұзақ мерзімді активтер
Негізгі құралдар 433029 19,7 449456 22,53 378701 30,47
Биологиялық активтер 461988 21,02 276374 13,85 120404 9,69
Ұзақ мерзімді қаржылық
салымдар 26439 1,2 25946 1,3 26548 2,14
Материалдық емес активтер 18 311 0,83 16 238 0,81 131 0,01
Басқа да ұзақ мерзімді 5037 0,23 3250 0,16 2286 0,18
активтер
Ұзақ мерзімді актив жиыны 944804 42,99 771264 38,66 528070 42,49
Баланс 2197650100 1994652100 1242836100
Пассив
3 Қысқа мерзімді
міндеттемелер
Қысқа мерзімді қаржылық
міндеттемелер 436412 19,86 523980 26,27 284720 22,91
Салықтар бойынша міндеттер 38953 1,77 18544 0,93 21504 1,73
Басқадай міндеттер және
ерікті зейнетақы салымдары
бойынша міндеттемелер 6203 0,28 7287 0,37 9238 0,74
Қысқа мерзімді кредиторлық
борыш 455123 20,71 348752 17,48 105571 8,49
Басқа да қысқа мерзімді
міндеттемелер 276579 12,59 265180 13,29 187924 15,12
Қысқа мерзімді
міндеттемелер жиыны 121327055,21 116374358,34 608957 48,99
4 Ұзақ мерзімді
міндеттемелер
Ұзақ мерзімді қаржылық
міндеттемелер 47184 2,15 54536 2,74 55718 4,48
Ұзақ мерзімді кредиторлық
берешек 48841 2,22 48918 2,45 92997 7,49
Ұзақ мерзімді міндеттемелер
жиыны 96025 4,37 103454 5,19 148715 11,97
5 Капитал
Жарғылық капитал 130831 5,95 130138 6,52 116373 9,36
Бөлінбеген табыс
(жабылмаған зиян) 757523 34,47 597317 29,95 368791 29,67
Капитал жиыны 888354 40,42 727455 36,47 485164 39,03
Баланс 2197650100 1994652100 1242836100

Сурет 3. ФудМастер ЖШС балансының активтерінің өзгеруі

1-ші кестенің мәліметтерін талдай отырып, келесі қорытынды жасауға
болады. Кәсіпорынның ақша қаражаттары 2012 жылға қарағанда 2014 жылы 3 есе
артқаны байқалады, себебі кәсіпорының өткізетін өнімдерінің көлемі және
сапасы жоғарлауына байланысты артып отыр. Тауарлы материалдық қоры 2014
жылмен салыстырғанда бір шама азайған.
Негізгі құралдар жыл сайын артуда, бұл кәсіпорынның негізгі құралдарды
сатып алумен байланысты.бірақ биологиялық активтер азайы кеткен.
Кәсіпорынның қысқа мерзімді кредиторлық берешегі азайған,ол 2012 жылда
20,71 % құраса, 2014 жылы бұл көрсеткіш 8,49 % азайған. Бұл кәсіпорын үшін
жағымды жағдай. Ал ұзақ мерзімді кредиторлық берешек 2013 жылы 2,45 %
болса, 2014 жылы 7,49% 3 есе артқаны байқалады.

Кесте 2
ФудМастер ЖШС ның баланс активтерінің құрамы мен құрылуын көлденең
талдау

Актив 2012-2013 2013-2014 2012-2013 (%) 2013-2014 (%)
1 Ағымдағы активтер
-29458 -508622 -2,35 -41,57
2 Ұзақ мерзімді
активтер -173540 -243194 -18,37 -31,53
Баланс -202998 -751816 -9,24 -37,69
Пассив
3 Қысқа мерзімді
міндеттемелер -49527 -554786 -4,08 -47,67
4 Ұзақ мерзімді
міндеттемелер 7429 45261 -7,74 43,75
5 Капитал -160899 -242291 -18,11 -33,3
Баланс -202998 -751816 -9,24 -37,69

Экспрес талдау
1) ағымдағы өтімділік коэффиценті

Каө = ҚМА ҚММ ≥ 2 (1)

мұнда ҚМА – қысқа мерзімді активтер;
ҚММ – қысқа мерзімді міндеттемелер.
Каө 2012 = 1252846 1213270 = 1,03 2
Каө 2013 = 1223388 1163743=1,05 2
Каө 2014 = 714766 608957= 1,17 2
Кәсіпорынның ағымдағы өтімділік коэффициенті 3 жылдада нормадан төмен,
бірақ кәсіпорын үшін қауіпті емес;
2) меншікті айналым қаражаттарының қамтамасыз ету коэффициенті

Кмақ=МАҚ ҚМА ≥ 1 (2)

МАҚ=К – ҰМА (3)

мұнда К – капитал;
ҰМА – ұзақ мерзімді активтер.
Кмақ 2012 = (888354-96025)1252846 = 0,63 1
Кмақ 2013 = (727455-103454)1223388 = 0,51 1
Кмақ 2014 = (425164-148715)714766 = 0,39 1
Корпорацияның меншікті айналым қаражаттары 2012 жылға қаранда 2014
жылда 2 есе азайған, бұл корпорацияның ағымдағы активтердің 2014 жылы
төмендеуіне байланысты.
Жоғарыдағы 2 коэффиценттің нормаға сай болмауына байланысты төлем
қабілеттілікті қалпына келтіру коэффициентін есептемейміз.
2.2 Кәсіпорынның айналым активтері мен қысқа мерзімді міндеттемелерін
оперативті басқарудағы кешенді саясатын талдау

ФудМастер ЖШС ның айналым капиталын қолдану мен қалыптастыру бойынша
ағымдағы қаржы менеджментінің стратегиясын анықтауда айналым капиталының
жеткіліксіздігінен өтімділігін жоғалту тәуекелінің деңгейін, меншікті
капиталды жоғалту тәуекелі, сонымен қатара меншікті капитал мен айналым
қаражттарының тиімділігін стратегия таңдауда ескеріп басшылыққа алынатын
модельдері қолданылады. Бұл модель активтер мен пассивтер қатысты саясат 3
типке бөлінеді, олар: агрессивті, консервативті және толыққанды.
Айналым активтері мен қысқа мерзімді пассивтерді басқару саясатымен
қатар ағымдағы активтер мен пассивтерді кешенді оперативті басқарудың
қаржылық саясатында анықтаймыз. Оның мәні бір жағынан ағымдағы активтердің
құрылымы мен қамтамасыз етілудің жеткілікті деңгейінде анықтау, ал екінші
жағынан ағымдағы активтерді қаржыландыру көздерінің құрылымы мен көлемін
анықтау.
Ағымдағы актвитер мен пассивтерді басқару саясатын көрнекті түрде 3
кестеден көруге болады.

Кесте 3
Ағымдағы активтер мен пассивтерді басқару саясатының нәтижесі мен
көрсеткіштері

Көрсеткіштер 2012 2013 2014
1 2 3 4
Активтердің жалпы сомасы, мың.тг. 2197650 1994652 1242836
Айналым активтері, мың.тг. 1252846 1223388 714766
Өнімді өткізуден түскен түсім, мың.тг.2022902 1095416 896568
Жалпы активтердің құрамындағы айналым 57,01 61,34 57,51
активтерінің үлесі, %
Айналым ұзақтығы, күндер
Активтердің экономикалық 10,39 8,03 9,89
рентабельділігі
Айналым актвитерінің рентабельділігі,%18,24 13,09 17,19
Айналым актвитерінің жалпы сомадағы 1252846 1223388 714766
сомасы, мың.тг.
Тартылған қаражататар, мың.тг. 436412 523980 284720
Жалпы қаражаттарыдың ішіндегі тартылған19,86 26,27 22,91
қаражаттар үлесі, %
Жалпы қаражаттарыдың ішіндегі 1,77 0,93 1,73
реконструктирленеген қарыздардың
қаражаттар үлесі, %
Қаржылық тұтқа эффектісі 0,49 0,02 0,34

Осы кестеге сәйкес ФудМастер ЖШС ның айналым активтерін қалыптастыру
бойынша 2013 жылы толыққанды қаржылық саясат қолданылды, ал 2014 жылы
консервативті саясат қолданылды. Бұл саясаттың түрі жоғалтудың жоғарғы
тәуекелі мен айналым қаражатын қолданудың тиімділігінің деңгейімен
сипатталады. 2014 жылы активтердің рентабельділігі 9,89%, ал айналым
активтердің рентабельділігі – 17,19% құрайды.
Айналым активтерін қаржыландыру көздерін дұрыс таңдау кәсіпорының
төлем қабілеттілігі мен қаржылық тұрақтылығын жоғалту тәуекелінің деңгейі
және капиталды тиімді қолдану деңгейінің ара қатынасын анықтайды. Осы
факторларды ескеріп айналым активтерінің қаржыландыруын басқару саясаты
құрастырылады. Ағымдағы пассивтерді консервативті саясатпен басқарудың
негізгі белгісі кәсіпорынның жалпы пассивтерінің сомасындағы заемдық
қаражаттардың үлесінің төмен болуында (2012- 19,86%, 2013- 26,27%, 2014 –
22,91%), ал қайтақұрылған қарыз қаражаттары (2012- 1,77%, 2013- 0,93%, 2014
– 1,73%).

Кесте 4
ФудМастер ЖШС ның ағымдағы активтер мен ағымдағы пассивтерді кешенді
оперативті басқару саясатын матрицада таңдау

Ағымдағы Ағымдағы активтеді басқару саясаты
пассивтерді
басқару саясаты
Консервативті Толыққанды Агрессивті
Агрессивті Үйлеспейді Толыққанды КОБС Агрессивті КОБС
Толыққанды Толыққанды КОБС Толыққанды КОБС Толыққанды
КОБС
Консервативті ФудМастер ЖШС 2014 ФудМастер ЖШС Үйлеспейді
Консервативті КОБС 2013 жыл Толыққанды
КОБС

2013 жылы ФудМастер ЖШС 2013 жыл Толыққанды кешенді оперативті
басқару саясаты қолданылған, ал 2014 жылы – консерватиті, ол кәсіпорынның
айналым активтерінің ағымдағы қажеттілігінің аз мөлшерін қажетті натуралды
резервтерді құрастырмай қысқа мерзімді несиелердің кәсіпорынның жалпы
пассивіндегі төмен үлесін сақтай отырып қамтамасыз етеді.
Табыс бойынша қаржы менеджменті стратегиясының жүзеге асуын қамтамасыз
ететін негізгі жолдың бірі айналым капиталын басқарудың адекватты қаржы
менеджменті стратегиясының қалыптасуы болып табылады. ФудМастер ЖШС нда
айналым активтерін қалыптастыру бойынша консервативті қаржылық саясат
қолданылды, оған негіз ретінде айналым активтерінің жалпы активтердің
(57,51%) үлесі көрсетеді.
қаржы менеджменті стратегиясының табысты мини-максимизациялауды
қолдануға ауысу үшін кәсіпорынның қолданатын айналым активтері мен оларды
қаржыландыру көздерін басқару саясатын қайта қарастыру қажет. Айналым
қаражаттары мен сату көлемінін өсірудің тиімділігі активтер мен пассивтерді
толыққанды басқару саясатын қолдануда жетуге болады.

Кесте 5
ФудМастер ЖШС ның қойылған мақсаттқа жетуде ағымдағы активтер мен
ағымдағы пассивтерді кешенді оперативті басқару саясатын матрицада таңдау
қозғалыс векторы

Ағымдағы Ағымдағы активтеді басқару саясаты
пассивтерді
басқару саясаты
Консервативті Толыққанды Агрессивті
Агрессивті Үйлеспейді Толыққанды КОБС Агрессивті КОБС
Толыққанды Толыққанды КОБС Толыққанды КОБС Толыққанды
ФудМастер ЖШС 2015КОБС
ж (болжам)
Консервативті ФудМастер ЖШС 2014Толыққанды КОБС Үйлеспейді
ж Консервативті КОБС

Айналым активтерін қаржыландыру көздері бойынша толыққанды саясатты
жүргізу үшін қысқа мерзімді банктік несиелерді қолдану қажет, оны
негізделуі келесілермен сипатталады:
- тек меншікті капитал мен жоғары қаржылық тұрақтылықты (автономия
коэффициентінің 1-ге тең болуы) қолдану кәсіпорынның стратегиялық
даму темпін шектейді (себебі нарық конъюктурасының жағымды
кезеңінде қажетті қосымша активтердің көлемімен қамтамасыз ету
мүмкін емес) және капиталға салынған табыстың өсімінің қаржылық
мүмкіндігін қолданбайды;
- егер де кәсіпорында заемдық капитал қолданылса, онда ол
стратегиялық дамудың жоғарғы қаржылық потенциалына ие болады (
мезгілдік қажеттіліктердің туындаған кезеңінде қосымша актвитер
көлемін калыптастыру есебінен) және қызметінің қаржылық
рентабельділігінің өсу мүмкіндігі туындайды. Бірақ кәсіпорын
жоғарғы қаржылық тәуекел мен банкроттыққа ұшырау қауіпін тудырады
(жалпы қолданылатын капитал сомасында заемдық қаражаттардың
үлесінің өсуіне байланысты) [18, 89].
Қолданылатын несие технологиялық емес, сонымен қатар экономикалық
тиімді болады, тек қаржылық тұтқаның тиімділігінің мәні оң болса.
ФудМастер ЖШС ның 2014 жылы ол –0,34 құрайды. Кәсіпорындарда қаржылық
тұтқаның тиімділігін есептеудің әр түрлі әдістері қолданылуы мүмкін. Жалпы
кәсіпорын үшін несие тиімді, егер активтердің экономикалық рентабельділігі
банктің орташа жылдық пайыздық ставкасынан жоғары болса.
Айналым активтер бойынша таңдалған саясаттың жүзеге асыру мақсатында
жоспарланған жылы есептік жылғы түсім көлеміне қорлардың пайыздық қатынасы
сақталады. Дебиторлық берешек 2014 жыл бойынша түсім мен жылдың (360 күн)
күн санының төлемді шегерудің нормативті кезеңіне қатынасы (10 күн) бойынша
жоспарланады. Сонымен қатар, дебиторлар төлемді уақытылы жүргізеді деп
жоспарланады. Жыл соңындағы ақша қаражаттар қалдығы 2014 жылғы
көрсеткіштерге сәйкес аболютті өтімділік коэффициентінің деңгейі бойынша
(0,08) анықталады. Осыған байланысты, жыл соңында айналым қаражаттары
723966, соның ішінде дебиторлық борыш – 137 094, ал ақша қаражаттары –
53051.
Айналым активтерін қаржыландыру көздері бойынша таңдалған саясатты
жүзеге асыру мен қысқа мерзімді несиенің қажеттілігін анықтау үшін меншікті
айналым қаражаттың көлемін оптимизациялау керек. Ол үшін нақты меншікті
айналым қаражаттың қажеттілігін жоспарлау қажет. Осы мақсатта меншікті
айналым қаражаттарының кэоффициентінің нормативті мәнін қолдануға болады,
ол келесідей анықталады:
Меншікті айналым қаражаттарының қамтамасыз ету коэффициенті = меншікті
айналым қаражаттарыайналым активтері. Бұл коэффициенттің нормативтік мәні
0,4-0,5 тең. Бірақ біздің кәсіпорының спецификасына байланысты бұл
коэффициенттің 0,5 мәнін сақтау қажет. Кәсіпорның меншікті айналым
қаражаттарымен қамтамасыз ету жоспары келесідей есептелінеді:
2015 жылға меншікті айналым қаражаттарының жоспарлы қажеттілігі = 0,5*
айналым активтерінің жоспарлы қажеттілігі 2015 жылға = 0,5*723966 = 361983т
мың.тг.
2015 жылдың басындағы меншікті айналым қаражатының нақты мөлшері =
485164 + 55718 ( 528070 = 12812 мың.тг.
2015 жылдың соңына меншікті айналым қаражаттарын жыл басындағы нақты
мөлшерімен салыстыру бойынша жиынтық нормативін төмендету = 361983 ( 12812=
349171 мың. тг.
Бұл есептеу нәтижесінде кәсіпорының 2015 жылы меншікті айналым
қаражаттарының жетіспеушілігі болмайды. Сондықтан жоспарлы жылы меншікті
айналым қаражаттар қорын қалыптастыруға табыс бағытталмайды. Сонымен қатар
жоспарлы жылдағы артық қаражат бөлінбеген табыс ретінде негізгі құралдарды
жаңартуға бағытталуы мүмкін. Сонымен, жоспарлы жылы меншікті айналым
қражаттарымен қамтамсыз ету коэффициенті 0,5 құрайды, нәтижесінде бос
меншікті қаражаттардың бөлігін инвестицияға жұмсауға мүмкін болады.
Қаржылық саястты жүргізуде несие саясатынан басқа да дебиторлық-
кредиторлық берешекті басқаруға көңіл бөлу керек. Осыған байланысты
дебиторлық берешекті азайтып, өз өнімін өткізуді көздейтін жеткізушілерді
тиянақты таңдап, кредиторлық берешекті негізді түрде арттыруды ұсынамыз.
Қалай болғанда да дебиторлық берешек кредиторлық берешектен аз болуы керек.
Дебиторлық берешекті азайту бойынша іс-шаралар мынадай:
- сенімді сатып алушылармен келісім шартқа отыру;
- жеңілдіктер көрсету;
- дебиторлық берешекті өтеу уақыты белгіленген коммерциялық
вексельдермен ауыстыру. Вексельдер дебиторлық берешекке қарағанда
айналым қаржаттардың ең өтімді түрі болып табылады. Соған сәйкес
оларды қолдану бухгалтерлік баланстың құрылымын жақсартуға алып
келеді;
- негізделген факторингті қолдану;
- күмәнді қарыздар бойынша резервтерді қалыптастыру. Бұл резервтің
көлемі басқа да шығындарға жатады және жалпы (бухгалтерлік) табысты
төмендетеді, соған сәйкес табысқа салынтын салықты төмендетеді.
Кредиторлық берешектің қозғалысын басқару сатып алушылардан ақшалай
түсімдердің аударылғанына байланысты кәсіпорынның төлем мен уақыт мерзімі
қойылатындай жеткізушілермен сондай келісім шарт негізінде жүзеге асуы
мүмкін. Кредиторлық берешектің қозғалысын басқару дебиторлық берешектің
динамикасымен байланыста болуы керек [19, 102].
Курстық жұмстың 3.1. бөлімінде ФудМастер ЖШС бойынша мынадай
қаржылық стратегиялық мақсат қойылды – табысты жоғарлату мен қаржылық тұтқа
тиімділігін қолдану арқылы меншікті айналым капиталы мен тартылған заемдық
қаражаттарды оптимизациялау арқылы қаржылық тұрақтылыққа жету. Осы қойылған
мақсатқа жету үшін 3.2. бөлімінде кәсіпорынның қазіргі табыстың
қанағаттанарлық стратегиясын мини-максимизация стратегиясын таңдауды
ұсындық. Ол үшін кәсіпорынның шығаратын сүт өнімінің бағасын жоғарлатуды
ұсынамыз. Бұл іс-шараларды жүзеге асыру нәтижесінде ФудМастер ЖШС ның екі
өнім бойынша 2015 жылы 228459,5 түсім алуды көздейді, ол 2014 жылмен
алыстырғанда 16923 мың.тг. артық.
Сонымен қатар, табысты тиімді бөлу үшін кәсіпорын табысты бөлуде
қорлық жинақтауды құру (негігі өндірістік қорларды ұлғайту), әлеуметтік
салаға қорлар (өндірістік емес жұмыстардың қорлары) және айналым
қаражаттарының қорларын құру арқылы қорлық әдісті қолдануы қажет. Бұл
қорларға табыстан аударымдардың көлемі мүмкіндіктер мен қажеттіліктерге
байланысты жоспарлану қажет.
Айналым активтер бойынша таңдалған саясаттың жүзеге асыру мақсатында
жоспарланған жылы есептік жылғы түсім көлеміне қорлардың пайыздық қатынасы
сақталады.
Дебиторлық берешек 2014 жыл бойынша түсім мен жылдың (360 күн) күн
санының төлемді шегерудің нормативті кезеңіне қатынасы (10 күн) бойынша
жоспарланады. Сонымен қатар, дебиторлар төлемді уақытылы жүргізеді деп
жоспарланады. Жыл соңындағы ақша қаражаттар қалдығы 2014 жылғы
көрсеткіштерге сәйкес аболютті өтімділік коэффициентінің деңгейі бойынша
(0,08) анықталады. Осыған байланысты, жыл соңында айналым қаражаттары
723966, соның ішінде дебиторлық борыш – 137 094, ал ақша қаражаттары –
53051.
Бұл есептеу нәтижесінде кәсіпорының 2015 жылы меншікті айналым
қаражаттарының жетіспеушілігі болмайды. Сондықтан жоспарлы жылы меншікті
айналым қаражаттары қорын қалыптаструға табыс бағытталмайды. Сонымен қатар
жоспарлы жылдағы артық қаражат бөлінбеген табыс ретінде негізгі құралдарды
жаңартуға бағытталуы мүмкін. Сонымен жоспарлы жылы меншікті айналым
қражаттарымен қамтамсыз ету коэффициенті 0,5 құрайды, нәтижесінде бос
меншікті қаражаттардың бөлігін инвестицияға жұмсауға мүмкін болады.

2.3 Қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасының сәйкес келуін
бағалау

Негізгі стратегиялық мақсатқа сәйкес кәсіпорынның қаржы менеджментінің
стратегиясы келесілерді қамтиды:
1) қаржылық ресурстарды қалыптастыру мен оны орталықтандырылған
стратегиялық басқару;
2) негізгі бағыттарды анықтау мен оны жүзеге асыруды қамтамасыз ету,
кәсіпорынның қаржылық басқармасының резервтерін қолданудың
маневрлігін анықтау;
3) мақсаттарға кезең бойынша жету;
4) кәсіпорының қаржылық мүмкіндіктері мен экономикалық жағдайына
қаржылық іс шаралардың сәйкес келуі;
5) кәсіпорының ай, тоқсан, жыл бойынша нақты қаржылық және экономика-
қаржылық жағдайдың объективті есебі;
6) ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.