Жылжымайтын мүлік объектісінің жіктелуі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 79 бет
Таңдаулыға:

мазмұны

кіріспе . . . 4

1 Жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуының теориялық және әдіснамалық негіздері

1. 1 Жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуы туралы түсінік . . . 9

1. 2 Астана жылжымайтын мүліктің құнын бағалау туралы стандарттар . . . 14

2 Астана қаласы бойынша жылжымайтын мүлік объектілерінің нарықтық құнын анықтау

2. 1 Қазақстан Республикасы өңірлері бойынша тұрғын үй нарығы көрсеткіштері серпіні . . . 28

2. 2 Астана қаласы бойынша жылжымайтын мүлік нарығын экономикалық

талдау және оның даму тенденцияларын анықтау . . . 34

2. 3 Жылжымайтын мүлік нарығы және тұрғын үй құрылысы нысандарын жобалаудың экономикалық тиімділігінің ғылыми-әдістемелік негіздері . . . 38

3 Қазақстандағы жылжымайтын мүлік нарығының

дамуының негізгі бағыттары

3. 1 Жылжымайтын мүліктер нарығын қаржыландыру тетіктері . . . 54

3. 2 «Изимов және К» ЖШС -нің мысалында жылжымайтын мүлік нарығын талдау . . . 57

Қорытынды . . . 69

Қосымшалар . . . 72

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 78

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының Конституциясында азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз етудің барлық жағдайларын жасау қажеттігі бекітілген [1] . Тұрғын үй мәселесі қазіргі заманның өзекті әлеуметтік мәселелерінің бірі ретінде сақталып отыр.

Кез-келген елдің тұрғын үй саясатының бастапқы мақсаты - «әрбір отбасын қолайлы тұрғын үймен және қоршаған ортамен қамтамасыз ету».

Жылжымайтын мүлік нарығы ұлттық экономиканың маңызды құрамдас бөлігі және қарқынды дамушы рыноктардың бірі болып табылады. Жылжымайтын мүліктер нарығы ауқымы кең рынок болып саналады. Тұрғын үй - рыноктық экономикада экономиканың түрлі секторының даму қарқынын және халықтың, жалпы елдің келешегіне деген сенімін бейнелейтін өсімнің көрнекті көрсеткіші.

Тұрғын үй мәселесі кеңес дәуірі кезінен-ақ шешуі қиын мәселе болатын. Ел экономикасы өтпелі кезеңнен өтіп, дамудың даңғыл жолына түскен шақтан бастап халықтың саны да өсіп, тұрғын үйге деген сұраныс еселеп артты.

Жеке тұрғын үй баспанасының болуы - әрбір отбасы үшін бірінші кезекті қажеттілік. Бұрынғы кеңестік жүйеде мемлекеттік тұрғын үй құрылысы үшін бюджет ресурстарының орталықтандырылған бөлінісі мен тұрғын үй жағдайын жақсарту үшін кезекте тұрған азаматтардың арасында тегін бөліп беруді бейнелейтін еді. Қазақстанның тәуелсіздік алып, рыноктық қатынастарға өтуі бұл үлгінің сәйкессіздігін көрсетті. Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету және құрылысты бюджеттік қаржыландырудың қысқаруы жағдайында тұрғын үйге қол жеткізудің негізгі көздері тұрғындардың өз қаражаттары мен әлемнің экономикасы дамыған елдеріндегідей банктік несиелер ғана болып қалды.

Осыған орай, тұрғын үй мәселесін шешу Қазақстанның мемлекеттік саясаты үшін негізгі міндеттердің бірі болып табылады. Осы ретте «Қазақстанның бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына ену стратегиясы» атты халыққа Жолдауында Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев тұрғын үй саласының дамуына ерекше назар аударып, басты бағыттары ретінде жылжымайтын мүлік нарығын дамыту, тұрғын үйді жалға беруді дамытуды атап көрсеткен [2] . Сонымен қатар, тұрғындардың жекелеген бөліктерін қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз ету мақсатында «Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылысының 2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» және өзектілігімен жалғасын тапқан «2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» қабылданған.

Жылжымайтын мүлік нарығын дамытудың қазіргі кезеңіндегі маңызды міндеттерінің бірі жылжымайтын мүлік объектілерін коммерциялық мақсатта пайдалану болып табылады. Кеңсе және сауда қызметтері үшін бірінші сыныпты ғимараттарға деген сұраныстың пайда болуы коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының қалыптасу қажеттілігін туындатты.

Осыған орай, тұрғын үй және тұрмыстық орнығу, яғни жылжымайтын мүлікке қажеттіліктерді қанағаттандыру нәтижесінде жаңа жұмыс кеңістіктерінің құрылуын, мысалы бизнес-орталықтарда онан әрі бизнес-қонақтардың - қонақ үйге қажеттілігінің туындауы заңды құбылыс. Іскерлік қажеттіліктерді қанағаттандырғаннан кейін сапалы сауда орталықтарымен, яғни сауда жылжымайтын мүлік нарығына, демалысты ұйымдастыру орындарына қажеттілігі туындайды. Логикалық тізбек заманауи қоймалық жайлардың қажеттілігімен аяқталады.

Қазіргі кезде Қазақстанда жылжымайтын мүлік нарығының қалыптасуы мен дамуына қатысты кешенді бағыт жоқ деуге болады. Соның салдарынан аталмыш рынокты зерттеу мәселесі отандық ғылым саласында әлі де болса, терең зерделене қойған жоқ. Елдің жылжымайтын мүлік нарығын реттеуші біртұтас мемлекеттік орган жоқ.

Жоғарыда айтылғандар негізінде, қазіргі жағдайда тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының дамуы жан-жақты терең зерттеуді, ғылыми талдауды, жаңа сапалы шешімдерді іздестіруді талап етеді.

Мәселенің зерттелу дәрежесі. Зерттеудің ғылыми аспектілері жылжымайтын мүліктер нарығының мәселелері бойынша шетелдік және отандық ғалымдардың теориялық, әдіснамалық ой-тұжырымдары мен тәжірибелік ұсыныстарын зерттеу және талдау негізінде қалыптастырылды.

Шет елдерде жылжымайтын мүліктер нарығы дамуының әдістемелік және әдіснамалық мәселелеріне үлкен назар аударылады. Шетелдік ғалымдар арасында М. Бейли, Т. Вонг, П. Зорн, Л. Греблер, Дж. Керла, Дж. Клэпа,
Дж. Куигли, Дж. Маддал, С. Мэйсел, Р. Мьют, Э. Ольсен, Н. Ордуэя, О. Плот, Г. Поялковский, С. Ренни, Р. Страйк, Дж. Форрестер, Дж. Фридмен, Т. Хорт,
Р. Шваб, Р. Шиллер және т. б. ғалымдардың еңбектерін ерекше атап өтуге болады.

Тұрғын үй жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуы мен дамуы мәселелерін зерттеуге үлкен үлес қосқан ресейлік ғалымдардың арасынан
И. А. Абанкина, А. Н. Асаул, Т. Д. Белкина, И. Т. Балабанов, В. Г. Волочков,
А. К. Гузанова, В. А. Горемыкин, Л. И. Дронова, В. Г. Игнатов, О. З. Каганова, Н. В. Калинина, А. В. Карасев, Н. П. Кетова, В. С. Мхитарян, Н. Н. Ноздрина,
А. С. Новоселов, Э. В. Пешина, И. А. Рахман, В. И. Ресин, Н. Рогожина,
Г. М. Стерник, А. В. Теляков, Р. И. Шнипер, Е. М. Чернышев, В. З. Черняк,
И. А. Чубаров тәрізді ірі ғалымдарды атауға болады.

Коммерциялық жылжымайтын мүліктер нарығының объектілерін тиімді басқаруды зерттеуге Р. Д. Бесланов, В. В. Кулибанов, М. Л. Разу және басқа да ғалымдар іргелі еңбектерін арнаған.

Мәселенің жекелеген аспектілерін отандық экономистер
Ш. Р. Абдильманова, Н. М. Дюсенбаев, С. А. Илашева, К. К. Кажымурат,
А. К. Курманалина, Л. Б. Кулумбетова, К. В. Онлабаева, Т. М. Утин,
У. Ж. Шалболова және басқалар терең де жан - жақты зерттеді.

Жылжымайтын мүліктер нарығында болып жатқан үдерістерге терең талдау жасау мақсатында бірқатар қазақстандық ғалымдарың еңбектерінде зерделенген әдістемелік бағыттар қолданылды. Олардың қатарында:
Е. Б. Аймаганбетов, А. А. Алимбаев, Р. А. Алшанов, С. Н. Алпысбаева,
А. Т. Ашимбаева, У. Б. Баймуратов, Т. Б. Баяхметов, А. К. Кошанов,
Т. А. Есиркепов, А. Ж. Орманбаев, С. С. Сатубалдин, Е. А. Туркебаев сияқты ғалымдардың еңбектері ғылыми құндылықтар болып табылады.

Аталған ғалымдардың еңбектерін жоғары бағалай отырып, қазіргі әлеуметтік-экономикалық және саяси нақтылыққа қатысты жылжымайтын мүлік нарығының қалыптасу және даму мәселелерінің жасақталу деңгейінің жеткіліксіз болып табылатындығын айта кету керек. Жылжымайтын мүліктер нарығы мәселесінің күрделілігі, оның қазіргі Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жағдайына сай біртұтас даму тұжырымдамасының болмауы, түсініктемелік-категориялық аппараттың үзіктілігі, жылжымайтын мүліктер нарығын басқару мәселесінің жоғарғы тәжірибелік маңыздылығы дипломдық жұмыстың мақсатын таңдап, міндеттерін бекітті.

Дипломдық зерттеудің мақсаты - тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуы мен дамуының теориялық және әдістемелік негіздерін зерттеу мен талдау нәтижесінде тәжірибелік бағыттарын анықтап, ғылыми негізделген ұсыныстар жасау болып табылады.

Алға қойған мақсатқа сәйкес төмендегідей міндеттерді шешу қажеттілігі айқындалады:

- Қазақстан Республикасында жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуы мен дамуының теориялық аспектілерін жүйелеу және әдістемелік тәсілдерін нақтылау;

- тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүліктер нарығының қазіргі жайы негізінде оның қалыптасу үдерісін айқындау;

- жылжымайтын мүлік объектісінің баға факторына экономикалық көрсеткіштердің әсерін бағалау;

- тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерінің пайдаланылуының экономикалық тиімділігін есептеу;

- тұрғын үйдің қолжетімділік коэффициентін есептеудің экономика-математикалық үлгісін жасақтау;

- коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының даму бағыттарын негіздеу;

- Астана қаласы бойынша жылжымайтын мүлік нарығын экономикалық талдау және оның даму тенденцияларын анықтау;

Зерттеу пәні - жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуы мен дамуы барысында пайда болатын экономикалық қатынастардың жиынтығы.

Зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасының тұрғын үй мен коммерциялық жылжымайтын мүліктер нарығы.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізі. Қазақстан Республикасының тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының қалыптасуы мен дамуының теориялық және тәжірибелік мәселелерін қарастыратын отандық, шетелдік ғалымдардың еңбектері, салалық әдістемелік материалдар, заңдық-нормативтік актілер мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары, Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму Стратегиясы және «Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылысының 2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы», «Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылысының 2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» және басқа материалдар құрады [2] .

Зерттеудің әдістері. Дипломдық зерттеу барысында жүйелілік және логикалық, экономика-статистикалық, салыстырмалы талдау, экономика-математикалық, сараптама әдістері қолданылды.

Зерттеу жұмысының ақпараттық базасын Қазақстан Республикасының статистика Агенттігінің статистикалық жинақтарының мәліметтері, халықаралық және ресейлік экономикалық ұйымдардың, Қазақстан Риэлторларының біріккен ассоциациясы, Қазақстан құрылысшылар ассоциациясының, жылжымайтын мүлік агенттігінің зерттеу материалдары, ғылыми-тәжірибелік конференциялар мен семинарлардың материалдары, ғылыми журналдар мен мерзімдік басылымдарда жарияланған мәліметтер құрады.

Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы. Дипломдық зерттеу барысында ғылыми жаңалық ретінде мынадай нәтижелер алынды:

- жылжымайтын мүлік мәнін анықтауда қазіргі теориялық және ғылыми көзқарастар талданып, авторлық тәсіл өңделді және қазіргі даму үрдісін ескере отырып, тұрғын үй мен коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерін жіктеу жүйеленді;

- тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының өзіндік айрықша белгілерін ескеру негізінде рыноктардың даму үрдістері және қызмет ету ерекшеліктері анықталды;

- еліміздегі коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының дамуын тежейтін себептер негізделіп, кеңсе және сауда жылжымайтын мүлік нарығының дамуы бойынша ұсыныстар жасақталды;

- тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерін пайдаланылуының экономикалық тиімділігі есептелді және баға факторының әсері айқындалды;

- тұрғын үйдің қолжетімділігі коэффицентін есептеу мен коммерциялық жылжымайтын мүліктер нарығының даму бағыттарының экономика-математикалық үлгісі құрастырылды.

Жұмыстың ғылыми-тәжірибелік маңыздылығы. Ғылыми-зерттеу жұмысының нәтижелері мен ұсыныстары, әдістемелік нұсқаулары келесі бағыттарда қолданылуы мүмкін:

- жылжымайтын мүлік нарығының қазіргі жай күйі мен дамуын талдауда;

- тұрғын үй мен коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының даму стратегиясы мен болжауды жасақтауда;

- зерттеу жүргізу нәтижесінде алынған тұжырымдар мен нұсқаулар Астана қаласының құрылыс басқармасымен тәжірибелік есептеулер арқылы жасалған әдістеме тексерілді және тәжірибе жүзінде қолданылды.

Зерттеу объектісі ретінде анықталған «Изимов және К» ЖШС-і жылжымайтын мүлік нарығында жұмыс істейтін, қарқынды дамып келе жатқан инвестициялық құрылыс компаниясы. Компания 2006 жылы 24 сәуірде құрылып Астана қаласының әділет басқармасында тіркеуден өткен. Кәсіпорын тұрғын үй кешенін салумен, жылжымайтын мүлікпен түрлі операциялар жасаумен (сату, сатып алу, жалға беру т. б. ) басымдықпен айналысады. Компанияда 50 адам жұмыс істейді, соның ішінде 10 адам инженерлік техникалық білімі мен құрылыс саласында зор жұмыс тәжірибесі бар инженер-техник мамандар. Компания сәулетшілері Астана қаласындағы тұрғын - үй кешенін жобалауды ойдағыдай жүзеге асырған. 2010 жылдың көктемінде «Изимов және К» компаниясы осы кешеннің құрылысын аяқтаған, ол 119 бес, төрт, үш, екі бөлмелі пәтерлерді, 6000 шаршы метрге жуық кеңсе үйлерін және 2000 шаршы метрден астам паркингілерді қамтиды [3] .

Еліміздің құрылыс саласындағы қалыптасқан жағдай «Изимов және К» ЖШС - нің қызметіне де айтарлықтай әсер еткен. Себебі негізгі қызметі тұрғын үй кешендерін салу және жылжымайтын мүлікпен байланысты операциялар болып табылатын бұл кәсііпорынның өндірістік-шаруашылық қызмет нәтижелері 2010 жылы өткен жылмен салыстырғанда біршама төмендеген.

Елімізде кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыруды жетілдіру мәселесін қарастырғанда әлемдік тәжірибенің ұтымды тұстарын ескерген дұрыс.

Әлемдік тәжірибеде барлық кәсіпорындар құқықтық жағдайы бойынша екі түрге бөлінеді: жеке меншік кәсіпорындар және кәсіпкерлер бірлестігі. Жеке меншік кәсіпорын бір адамның немесе отбасының меншігі болып табылады, сонымен қатар, оның міндеттемелері бойынша кәсіпорынның барлық капиталымен және жеке мүлкімен жауапкершілікте болады. Әдетте шағын және орта кәсіпорындар жеке меншік нысанында болады.

Сонымен қатар жұмыстың ерекше маңыздылығына - «Жылжымайтын мүліктер экономикасы», «Коммерциялық жылжымайтын мүліктер экономикасы» пәндерін қазақ тілінде және оған қатысты аспектілері бойынша дәріс беруде қолдану мүмкіндігі жатады.

1 Жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуының теориялық және әдіснамалық негіздері

1. 1 Жылжымайтын мүліктер нарығының қалыптасуы туралы түсінік

Қазақстан экономикасының көтерілуі, сондай-ақ халықтың басым бөлігінің өз тұрғын үй жағдайларын жақсартуға деген ұмтылысы республикада жылжымайтын мүліктер нарығын кеңінен өрістетуге себепші болды.

Біз зерттеу тақырыбын тереңдете талдау барысында ғалымдардың жылжымайтын мүлік нарығының теориясы мен тәжірибесіне арналған біраз еңбектерін қарастырдық [4] .

Біздің пікірімізше жылжымайтын мүлік нарығы дегеніміз - жылжымайтын меншікке иелік ету үшін оны құру не айырбастау арқылы нақты сұраныс пен ұсыныс ерекшеліктері әсерінен субъектілер арасында нақты бір орында қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық қарым-қатынас жүйесі деп түсіндіріледі.

Біз келтірген анықтамадағы жылжымайтын мүлік нарығының басқа тауар рыноктарынан басты айырмашылығы оның кеңістігінің шектеулігі, яғни жылжымайтын мүліктің жермен ажырамас байланыстылығы тектік ерекшелігінен туындайды.

Демек, жылжымайтын мүлік объектілері кеңістікте орын алмастырмайды, оларды бір өңірден сұраныстың төмендігінен келесі сұранысы жоғары өңірге алмастыру мүмкін емес. Біздің пайымдауымызша, жылжымайтын мүлік нарығы күрделі ұғым болып табылады. Олай деуіміздің басты себебі жылжымайтын мүлік нарығының құрамдас бөліктерінің көп түрлілігінде.

Жылжымайтын мүлікті зертеуші әртүрлі авторлардың жіктеуін талдап және қорытындылай келе, біз жылжымайтын мүлік объектілерін келесі жіктеу белгілері арқылы жүйелеуді ұсынамыз. Атап айтқанда жылжымайтын мүлік нарығы екі іргелі блоктан тұрады: табиғи және жасанды объектілер (құрылыстар) 1 суретке сәйкес.

Жылжымайтын мүлік объектісін жіктеудің ұсынылып отырған тәсілін талдай отырып, тұрғын үй жылжымайтын мүлік объектісін үйлер, пәтерлер, бөлме, қала шетіндегі тұрғын үйлер мен сая жайлар, кондоминиум сегменттеріне жіктейміз. Жылжымайтын мүлік нарығының негізінен 90 пайыздайы тұрғын үй нарығы, шамамен 10 пайызы коммерциялық жылжымайтын мүліктер меншігінде [5] .

Тұрғын үй объектілерін негізгі белгілері бойынша: аумақтық орналасуы бойынша (қалалық, қала шеті, ауылдық), үй тұрпаты бойынша (жеке, стандартты, қолайлылығы жоғары, элиталы), әлеуметік-экономикалық мәртебесі бойынша (әлеуметтік, мунципалды, коммерциялық, жалға алу), өмір сүруге қолайлылығы бойынша («Deluxe» - А, «Premium» - В, «Bussines» - С, «Еconom» - D), көлемін жоспарлау шешімі бойынша (бір, екі, көп бөлмелі), қабат саны бойынша (аз (1-3 қабатты), орташа (3-5 қабатты), жоғары (6-25) және бірегей (25 қабат және жоғары) ), қабырға материалдары бойынша (кірпіштен және тастан, панельді, тұтасқұймалы, ағаштан, аралас) деп авторлық жіктеу ұсынылған.

Жылжымайтын мүлік нарығын зерттеуші ресейлік ғалымдар арасында коммерциялық жылжымайтын мүліктің бірегей, зерделенген анықтамасы мен объектілерінің жіктелуі әлі де болса өз деңгейінде қарастырылмаған. Бұл ахуал біздің елімізде де көрнісін табады.

Біздің көзқарасымыз бойынша коммерциялық жылжымайтын мүлік - адам еңбегі арқылы пайда болған, басқару қызметін атқаруды талап ететін және жалға төлем ретінде меншік иесіне табыс әкелуге қабілетті жылжымайтын мүлік.

Коммерциялық жылжымайтын мүлік түсінігінің негізгі ерекшеліктері, қаржы активі ретінде, келесілер болып табылады:

- коммерциялық жылжымайтын мүлік иесінің табыс алуға бейімділігі;

- әлеуетті тұтынушылар (жалға алушылар) ғимараттарды кәсіпкерлік қызмет ету үшін пайдаланады;

- жылжымайтын мүлік объектісі ұзақ уақыт иесіне тұрақты табыс әкеледі;

- коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының дамуы, оны басқару қажеттілігін туындатады.

Коммерциялық жылжымайтын мүліктерді кеңсе және сауда алаңдары және мейрамхана, автотұрақ, қонақ үйлер сегменттеріне бөліп қарастырамыз.

Сурет 1 - Жылжымайтын мүлік объектісінің жіктелуі

Ескертпе - Автор құрастырған.

Өркениетті рынокты экономикада да жылжымайтын мүлік объекті түрлерінің барлығы бірдей рынок айналымына қатыспайды. Қазақстан жағдайында тұрғын үй нарығын әсіресе, көп пәтерлі тұрғын үйлердегі пәтерлер, бау-бақша жер телімшелері дамыған, үлкен қалалардағы (Алматы, Астана, Шымкент, Қарағанды, Ақтөбе және басқалары) коммерциялық жылжымайтын мүлік, бірінші кезекте кеңсе жайлары салыстырмалы дамыған, өндірістік жылжымайтын мүліктер мен кейбір өңірлердегі жер енді дами бастаған деуге болады [6] .

Тұрғын үй нарығы мен коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығы арасындағы басты айырмашылық олардың субъектілерінде. Тұрғын үй нарығында сатып алушы - бұл негізінен жеке тұлғалар, коммерциялық жылжымайтын мүлік тұтынушылары - бұл заңды тұлғалар, кәсіпорындар және ұйымдар.

Жылжымайтын мүлік нарығы елдің экономикасында маңызды, күрделі жүйе және рыноктық экономиканың маңызды саласы ретінде маңыздылығы келесі сипаттары арқылы нақтыланады: жалпы ұлттық өнімдегі жылжымайтын мүлік нарығының үлкен үлесі; мемлекеттік жылжымайтын мүліктерді (оның ішінде жер) жалға беру мен объектілерді алғашқы рынокта сату нәтижесінде бюджет деңгейінің жоғарылауы; жылжымайтын мүлікке салынатын салықтар мен оларды сату-сатып алу операцияларынан түсетін алымдар бюджет деңгейінің жоғарылауына әсер етеді; жылжымайтын мүлік нарығы пайда болуы мен дамуы жаңа жұмыс орындарының ашылуына ықпал етеді.

Жылжымайтын мүліктер нарығын зерттеу - бұл рынокта қандайда бір операция жүргізу жөнінде шешім қабылдаушы тұлғаларды объективті ақпаратпен қамтамасыз етуді мақсат тұтатын қызмет түрі.

Жылжымайтын мүлік нарығының көптеген ұстанымдар бойынша жетілмегендігі, яғни рыноктың даму тенденциясын анықтайтын факторлардың түрлілігі, келісімдердің шектеулі саны, ақпараттар көздерінің жеткіліксіздігі мен жабықтығы оны зерттеу ерекшелігін сипаттайды.

Зерттеудің кешенділігін қамтамасыз ету үшін рыноктың жайын айқындайтын көрсеткіштердің белгілі бір тобы, атап айтқанда: баға жағдайын талдау, рынок ахуалын талдау, рыноктың белсенділігі, объектілердің өтімділігі есептеледі.

Біздің ойымызша, ғылыми әдебиеттерде қалыптасқан тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығын талдауда қолданылатын барлық әдістемелерді, зерттеу пәні бойынша: тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлікке бағалардың өзгеру заңдылықтарын талдау, жылжымайтын мүлік құрылысының қарқыны мен құрылымының шектерін бағалау және болжамдау, жылжымайтын мүлік нарығының қалыптасуы мен дамуының алғышарттары ретінде тұрғын үй секторының құрылымдық элементтерін кешенді талдау, сұраныстың төлемқабілеттілігін талдау мен қолжетімділігін бағалау деп төрт топқа бөліп қарастырдық.

Сұраныс жайын, тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығында ұсыныс пен баға қарқынының қалыптасуын сипаттайтын әдістеме тұжырымдамасы үш көпқұрамды бөлікке топтастырылған көрсеткіштердің жиынтығы түрінде көрсетілген (Сурет 2) .

Сурет 2 - Тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығының қалыптасуы мен дамуын талдау әдістемесі

Ескертпе - Автор құрастырған.

Біздің көзқарасымыз бойынша, аталмыш рынокты зерттеуде ішкі және сыртқы факторлардың түрлі бағыттар бойынша ықпалдары мен әсерлерін жан-жақты талдауды қарастыратын әдістемелік бағыттың зерттеушілік маңызы зор. Мұндай бағыт, біздің ойымызша, арнайы әдістемелердің біржақтылығын жеңіп, аталған факторлардың тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығына тигізетін әсерлерінің зардаптарын қарастыруға мүмкіндік береді.

Әлеуметтік маңызына қарамастан, жылжымайтын мүлік нарығы сегменті ретінде тұрғын үй мен коммерциялық жылжымайтын мүлік нарығы ең алдымен рынок екендігін, ал тұрғын үй, кеңсе, сауда объектілері - тауар екендігін естен шығармаған жөн.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.