Математиканы оқыту әдістері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

І. ТЕРЕҢДЕТІЛГЕН МАТЕМАТИКА САБАҒЫНЫҢ РОЛІ . . . 8

1. 1 Математика арқылы оқушылардың ізденімпаздығын дамыту . . . 8

1. 2 Математиканы оқытудағы модульдік технологияның маңызы . . . 15

1. 3 Математиканы тереңдетіп оқыту мәселелері . . . 21

1. 4 Математиканы дифференциалдап оқыту әдісі . . . 26

ІІ. МАТЕМАТИКАНЫ ТЕРЕҢДЕТІП ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ . . . 29

2. 1 Математиканы тереңдете оқыту мәселелері . . . 29

2. 2 Математиканы тереңдетіп оқыту жағдайында оқушыны субьект ретінде дамытудағы әртүрлі технологиялар . . . 36

2. 3 Тереңдетілген алгебра сабағында оқушылардың зерттеушілік қызметін қалыптастыру . . . 40

2. 4 Тереңдетілген математика сабағы арқы оқушылардың терең ойлау қабілетін дамыту . . . 48

ҚОРЫТЫНДЫ… . . . 57

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 60

КІРІСПЕ

Еліміздің өркениетті елдер қатарына қосылып, егемендік алған тұста осы елдің келешегін жалғастырар, экономикасын, мәдениетін көтерер ұрпақ тәрбиелеу - бүгінгі күннің талабы. Бүгінгі қоғамның дамуы оның мүшелерінің білімімен өлшенетін кезі келді. Өйткені, қазіргі өркениетке жеткізетін құрал- тек қана білім. Білімді ұрпақ қана қоғамның болашақ иесі бола алады.

«Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясында» былай делінген:

«ХХІ ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық. Біз болашақтың жоғары технологиялық және ғылыми қамтымды өндірістері үшін кадрлар қорын жасақтауға тиіспіз. Осы заманғы білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап, кең ауқымда, жаңаша ойлай білетін осы заманғы басқарушыларсыз біз иновациялық экономика құра алмаймыз. Барлық деңгейдегі технологиялық және кәсіптік білім беруді дамытуға бағытталған тиісті шаралар қолдануымыз шарт»- деп «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында» атты президент жолдауында атап көрсетілгендей бүгінгі күн мектептегі білім бері бағытында жаңаша көзқарасты талап етіп отыр.

Бүкіл дүниежүзілік білім беру кеңістігіне кіру мақсатында қазіргі кезде Қазақстанда білімнің жаңа жүйесі құрылуда. Бұл үрдіс педогогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіне нақты өзгерістер енгізумен қатар елімізде болып жатқан түрлі бағыттағы білім беріу қызметіне жаңаша қарауды, қол жеткен табыстарды сын көзбен бағалай отырып саралауды, жастардың шығармашылық әлеуетін дамытуды, мұғалім іс-әрекетін жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді.

Елбасымыз білім саласына қойылған талаптары ерекше. Біз тәрбиелеп отырған ұрпақ дүниенің кез-келген жерінде білім алуға, қызмет атқаруға қабілетті, ғылым мен техниканың кез-келген саласын меңгере отырып, тіл меңгеру қабілеті жоғары, бәсекесестікке қабілетті болуы тиіс.

Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруде мұғалімдердің инновациялық іс-әрекетніңің ғылыми - педогогикалық негіздерін меңгеруі- маңызды мәселелердің бірі.

Қазіргі дамыған қоғам деңгейінде еліміздің ертеңі үшін мектеп қабырғасынан шығармашылық қабілеті дамыған, әлеуметтік белсенділігі жоғары тұлғаларды тәрбиелеп шығару қажеттілік деп санасақ, оның негізі осы математика пәнің оқытуда жатыр.

Математика - жеке тұлғаның ақыл-ой қабілетінің көзін ашу және оның үздіксіз дамуы мен жетілуін қамтамасыз ететін пәннің бірі.

Математиканы оқушыларға қалай түсіндіру керектігін, оның әдіс-тәсілдерін, жаңа технологияларды дұрыс меңгеруін қадағалайтын осы- математиканы оқыту әдістемесі пәні.

Математиканы оқыту әдстемесі соңғы жылдары қарқынды дамып, мазмұны жағынан да, кемелденіп, әр алуан методикалық әдебиеттер совет-шетел методистерінің, әсіресе Ф. В. Шаталовтың, П. М. Эрдниевтің және т. б. озат тәжірибелерімен қорлана түсті.

Болашақ математика мұғалімі математиканы оқытудың жалпы заңдылықтарын, мақсаттары мен мазмұның, әдіс-тәсілдерін, методикалық

зерттеулерді, есеп шығарудың және оларды оқушыларға түсіндірудің жолдарын, оқытудың техникалық және көрнекі құралдарын оқу процесінде пайдалану методикасын, оқушыларды оқу ісіне жұмылдыру тәсілдерін, педогогика ғылымы мен озат тәжірибе жетістіктерін мектеп практикасына батыл енгізу тәсілдерін жоғары мектеп қабырғасында жүргенде -ақ игеруі тиіс.

Бүгінгі студент ертеңгі мұғалімнің педогогикалық білімі мен кәсіби шеберлігін қалыптастыруда «Математиканы оқыту әдістемесі» ерекше орын алады. Бұл пәннің басты міндеттерінің бірі - оларды ағартушылық қызметке тағайындау және педогогикалық іскерлігін шыңдау.

Жоғарыда айтып кеткеніміздей математиканы оқыту әдістемесі болашақ мұғалімдерге арналған, яғни жоғарғы оқу орындарында оқытылады. Бұл дегеніміз математиканы оқыту әдістемесінің алдында тұрған басты мақсат елімізге саналы да білімді ұрпақ тәрбиелеп беретін мұғалімдерді дайындау. Сонда біз математиканы оқыту әдістемесі пәнің оқи отырып, болашаққа қажетті мәліметтер ала аламыз. Олар :

Математиканы оқыту әдістері:

Математиканы оқытудың негізгі дидактикалық принциптері;
Эвристикалық әдіс;
Оқытудың дәстүрлі әдістері;
Бағдарламалық оқыту әдістері;
Практикалық және зертханалық жұмыстар;
Проблемалап оқыту;
Оқушылардың өздік жұмыстары.

Математиканы оқыту әдстемесінің ғылыми таным әдістері:

Бақылау және эксперимент;
Салыстыру;
Анализ және синтез;
Жалпылау және нақтылау;
Аналогия және модельдеу;
Индукция және дедукция;
Абстракциялау.

Елбасы Н. Назарбаев «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер - бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр» деген болатын. Қазіргі заман мұғалімінен тек өз пәнінін терең білгірі болу емес, тарихи танымдык, педагогикалық-психологиялық сауаттылық саяси экономикалық білімділік және ақпараттық сауаттылық талап етілуде. Ол заман талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс істеп, оқу мен тәрбие ісіне еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген жан болғанда ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлға ретінде ұлағатты саналады. Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізгі мақсаты оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Ақпараттық мәдениет- бұл әңгімелесе білу, алынған мәліметті ой елегінен өткізіп, талдай білу және өзгелердің еркіндігіне әсер ететін жағдайларда өз еркіндігіңді шектей білу.

Математика сабағында жаңа педогогикалық технологияларды қолдану:

Проблемалық оқыту әдісі;
Шадриковтың жеке оқыту әдісі;
Шадриковтың тірек - сызба, нұсқа және өзара байланыстыру әдісі.

а) сыныпқа тақтаға сызылған сызба нұсқа арқылы сабақ

түсіндіру;

б) сурет немесе плакат арқылы түсіндіру;

4. Қараевтың деңгейлік әдісі :

а) Оқушының деңгейі;

б) Алгоритмдік деңгей;

в) Эвристикалық деңгей;

г) Шығармашылық деңгей.

5. Дьяченконың жұптап оқыту әдісі. Баланы бір-біріне

үйрету, бірінің білім деңгейін біріне бағалату.

6. Саралап оқыту - жаңа педагогика технологияның өзін-өзі ақтаған

жаңа әдістерінің бірі .

7. Жаңа педагогика технологияның XX ғ 60ж пайда болған

модельдік блокпен оқыту.

8. Дифференциялды оқыту түрі. Материялды блок түрінде

жеткізу.

9. Ойын элементтері. Сабақ үстінде оқушының өзін еркін

ұстауы, ойын еркін жеткізу, өз бетімен жұмыс істеу.

Математиканы оқыту әдістемесі мына сұрақтарға жауап беретіні белгілі:

Оқыту мақсаты - не үшін оқытамыз?
Оқыту объектісі - кімді оқытамыз?
Оқыту мазмұны - нені оқытамыз?
Оқыту әдістері - қалай оқытамыз?

Осы сұрақтарға дұрыс жауап бере келе біз болашақта елімізге еңбек сіңірер білімді де саналы ұрпақ аларымыз анық.

Тақырыптың өзектілігі:

Математиканы оқыту әдістемесін толық қарастыру арқылы математиканы оқытудың өзекті мәселелерін, тереңдете оқыту мәселелерін, оқыту әдістерін, жаңа технологияны меңгеру әдістерін нақты ашып көрсету.

Практикалық маңыздылығы: Оқушыларға математиканы оқыта отырып, оларға математиканы оқыту әдіс-тәсілдерін, жаңа технологияны меңгеру жолдарын, сабақта көрнекі құрал жабдықтарды қолдану тәсілдерін меңгерту.

Қазіргі ахуалы: Қазіргі таңда Жоғарғы оқу орындарында, мектептерде осы математиканы оқыту әдістемесін оқыту басты мәселелердің бірі болып отыр, өйткені тек осы пәнді оқи отырып қана біз болашақта жақсы ұстаз ала аламыз. Бұл пәннің негізі міндеттерінің бірі оқушыларға математиканы оқыту әдсітерін, жаңа технологияны меңгеру жолдарын, көрнекіліктерді қолдану тиәсілдерін үйрету болып табылады. Осы пәнді дұрыстап оқыта отырып қана біз білімді де саналы ұрпақ ала аламыз.

Дипломдық жұмыстың мақсаты:

- Математиканы оқыту әдістемесінің жалпы мәселерімен таныстыру (Математиканы оқытудың әдістері, ғылыми таным әдістері, математиканың оқыту әдістемесінің маңызы, міндеттері және мақсаты, пәнаралық байланыс) .

- Математиканы оқыту әдістемесінің өзекті мәселелерімен таныстыру (Жаңа технологиялардың қолдану мүмкіндігі, тереңдетіп оқыту мәселелері, математиканы оқытуда есептің рөлі, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту) .

Дипломдық жұмыстың міндеті:

Әлемдік білім теңсіздігіне шығуда техникалық бағыттағы ғылым салаларын дамыту, әсіресе математиканың оқыту сапасын көтеру кезек күттірмейтін міндет болып табылады;
Математиканы оқытуда оқушылардың шығармашылық қабілетін

қалыптастырып, ізденпаздыққа баулу.

- Математиканы оқытуда оқушыларды жан-жақты дамыту тұрғысынан

қалыптастыру.

- Математиканы оқыту әдістерін айқындау.

- Математика сабағында жаңа технологияларды меңгеру жолдарын

көрсету .

Оқушылардың инновациялық технологияларды қолдануы;
Сабақ уақытын тиімді пайдалану;
Мұғалім мен оқушылардың еңбегін ғылыми тұрғыда ұйымдастыру.

Зерттеу обьектісі: Математиканы оқыту әдістемесінің шығу тарихы, өзекті мәселелері, тереңдете оқыту мәселелері, қолданатын әдістер.

Дипломдық жұмыстың құрылымы: Кіріспе, І-бөлім: Математиканы оқытудың маңызы мен міндеттері, ІІ-Бөлім: Математиканы оқыту әдістемесінің өзекті мәселелері, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер.

Практикалық базасы: Қалалық кітапхана мен АрқМПИ кітапханасының тақырыпқа қатысты кітапшалары, оқулықтары, баспасөз материалдары мен мақалалар жинағы.

І. ТЕРЕҢДЕТІЛГЕН МАТЕМАТИКА САБАҒЫНЫҢ РОЛІ

1. 1 Математика арқылы оқушылардың ізденімпаздығын дамыту

Адамзат баласы өзі әр түрлі қиыр жолдармен келіп жеткен ХХІ ғасырды атом энергетикасы ғасыры, жаһандану ғасыры, математикаландыру ғасыры (және тағы басқа) деген сияқты әр түрлі атауда. Белгілі бір көзқараспен қарағанда мұның ешқайсысын да «олай емес», - деуге болмайды. Бірақ қазіргі ғасыр - ақпараттар тасқыны ғасыры екендігіне де күмән жоқ: сарапшылар барлық кездерде жазылған кітаптарға қарағанда, ақпараттардың 2006 жылы жаһандық ауқымда 3 миллион есе көп шығарылғанын есептеген. Болжам бойынша 2010 жылы ақпараттың бұл көлемі тағы да алты есе ұлғаймақ.

Бұл жағдайға байланысты қазір әлемнің көптеген дамыған елдеріндегідей біздің елімізде ауқымды шаралар қолға алынуда. Соның бірі ғана емес бірегейі, ол - бұл күнде ХХ ғасырдың еншісінде қалып бара жатқан белгілі бір уақыт кезеңінде ғана білім алу жағдайынан - бүкіл өмір бойы білім алу жағдайына көшу, яғни адамның бүкіл өмір бойы тұрақты түрде жаңа білім мен дағдыларды игерулеріне жағдай туғызу.

Сондықтан да қазіргі таңда білім беру жүйелерінің алдында тұрған негізгі міндет адамның бүкіл өмір бойы тұрақты түрде жаңа білімдерді ала алуларына және соған сәйкес оларды қолдана алу іскерліктерін игерулеріне, яғни шығармашылық тұлға ретінде қалыптасуына негіз қалау болып табылады. Бұл міндетті жүзеге асыру орта білім беру жүйесінде оқушыларды өз бетімен білім алуға ынталы ету, оларға жаңа білімді тек репродуктивтік қана емес ізденіс жүргізу және зерттеушілік қызметтерін дамыту арқылы игерту мәселелерінің практикада нақты шешімін табумен тығыз байланысты. Зерттеушілік қызмет оқушыларды жаңа білімді игеруге ғана бағыттап қоймай, жаңа ақыл-ой қызметінің қалыптасуына көмектеседі. Ал, бұл оқушылардың арнайы шығармашылық қабілетінің ғана емес, жалпы алғанда теориялық ой-пікірлерінің дамуына да зор ықпал етеді.

Мектептерде математика пәнін оқытудың алдында жалпы мақсаттармен қатар осы ғылымның ерекшеліктеріне сүйенетін спецификалық мақсаттар да тұр. Олардың бірі - математикалық ойлауды қалыптастыру және дамыту. Бұл оқушылардың математикалық жетістіктерінің пайда болуына және нәтижелі дамуына себеп болады.

Баланың интелектуалдық ойлау қабілетін үш бағытта жылдамдатуға болады: ойлаудың түсінікті құрылуы, сөйлеу интелектісі және жоспар құру.

Жақсы білімді қалыптастыру белгілі бір мақсатқа бағытталған ойлаусыз жүзеге аспайды, сондықтан ол қазіргі уақытта мектептегі оқытудың негізгі мақсаттарының бірі болып табылады.

Балалардың қарапайым есептеуді үйренуі жайлы алғашқы ақпараттар Ежелгі Шығыс елдерінің тарихи жазбаларында кездеседі. Мектептегі математикалық білім берудің дамуына Ежелгі Грециядағы математикалық мәдениет үлкен септігін тигізді, мұнда б. э. д. 5 ғасырда сауданың және теңізде жүзудің дамуына байланысты бастауыш мектептерде есеп және практикалық геометрия оқытылды.

Уақыт өте келе білім берудің мақсаттарының көбеюіне, мектептегі дайындауда жаңа шарттардың пайда болуына, білім беру стандартының өзгеруіне байланысты бұл оқу пәнінің мазмұны өзгеруде.

Сонымен қатар, ғылымның үздіксіз дамуы, оның жаңа бөлімдері мен бағыттарының пайда болуы математика пәнінің мазмұнының өзгеруін талап етеді: тәжірибелік құндылығы жоқ бөлімдер қысқартылады, жаңа актуальді және перспективті тақырыптар кірістірілуде. Осы айтылғандардың барлығымен қатар педогогикалық білім де өз орнында тұрған жоқ.

Математиканың оқу курсы үнемі математика - дамушы ғылым мен математика - оқу пәні арасындағы келіспеушіліктерді жеңіп отыруы тиіс. Ғылымның дамуы математикалық білім берудің мазмұнының үздіксіз жаңаруын, оқу пәнінің ғылыммен ұштастырылуын, мазмұнының қоғамдағы әлеуметтік қажеттіліктерге сай болуын талап етеді. Математиканы оқытудың әдістемесі - бұл математиканы оқытудағы тапсырмалар, мазмұн және әдістер жайлы педогогикалық ғылым. Ол пәннің нәтижелігі мен құндылығын арттыру мақсақсатында математикалық білім беру процесін оқытады және зерттейді. Математиканы оқытудың әдістемесі математиканы қалай беру керек жайлы сұрақты қарастырады.

Математитканы оқыту әдістемесінің мақсаты мектептегі математиканы оқыту жүйесінің негізгі компоненттері мен олардың арасындағы байланысты зерттеу болып табылады. Мұның негізгі компоненттері деп математиканы оқытудың мақсатын, мазмұнын, әдістерін, формалары мен құралдарын түсіну керек.

Математитканы оқыту әдістемесінің пәні өзінің қиындығымен ерекшеленеді. Математитканы оқыту әдістемесінің пәні математикалық білім беру болып табылады. Ол математиканы игерудегі мақсаттар мен мазмұннан, әдістерден, құралдардан және формалардан тұрады.

Математиканы оқыту әдістемесі қазіргі кезде үлкен қиыншылықтарды бастан өткізуде. Бұл ең алдымен мектеп қабырғасындағы математика мен математикалық ғылымды бір-бірімен біріктіру қиынға түскендіктен, сонымен қатар ол философия, математика, логика, психология, биология, кибернетика және өнермен байланыста болатын педогогиканың шекарасы болғандықтан.

Математиканы оқыту әдістемесінің негізгі қызметтері:

Сынып бойынша, сабақ тақырыбы бойынша математиканы оқытудың нақты мақсаттарын анықтау;
Оқу құралының мазмұны мақсаттарға және оқушылардың танымдық қабілеттеріне сәйкес келуін қадағалау;
Қойылған мақсаттардың жүзеге асуына бағытталған сабақ берудегі жаңа ұтымды әдістер мен ұйымдастырушылық формаларды құру;
Оқытуға қажетті құралдарды қарастыру және мұғалімнің жұмыс тәжірибесінде оларды қолдануға арналған көрсеткіштер шығару.

Математиканы оқыту әдістемесінің көмегімен келесі үш сұраққа жауап алуға болады: Математиканы не үшін оқу керек? Нені оқу керек? Математиканы қалай оқыту керек?

Бағдарламада қарастырылған мектептегі математиканың мазмұны ондағы болып жатқан өзгерістерге қарамастан ұзақ уақыт бойы өзінің негізгі мағынасын жоғалтқан жоқ. Бағдарламаның негізгі мазмұнының мұндай тұрақтылығы мынамен түсіндіріледі: математика өзінің дамуында көптеген жаңалықтарды аша отырып, оның алдында жиналған білімдерді де ескірген және керексіз деп тастамай, сақтап отырады. Бұл бөлімдерге кіргендердің әрбіреуінде орта мектепте оқытылатын пән ретінде өздерінің даму тарихы бар. Оларды оқыту жайлы сұрақтар арнайы математикадан сабақ беру әдістемесінде көрсетілген.

Оқыту әдісі - дидактикалық құралдар мен тәсілдердің кешені, олардың көмегімен оқыту мен тәрбие берудің мақсаттары жүзеге асады. Оқыту әдісі - бұл мұғалім мен оқушылардың мақсатқа бағытталған әрекеттерінің байланысқан түрі. Оқыту әдісі деп мұғалім мен оқушылардың белгілі бір дидактикалық мақсатты жүзеге асыруға арналған кезектесіп отыратын әрекет ету тәсілдерін айтады.

Сабақ беру әдісі - оқушылардың танымдық қабілеттерін басқаруға және бақылауға арналған құралдар мен тәсілдер, ақпарат алмасу жолдары.

Оқу әдісі - оқу материалын қабылдаудың жолдары, құралдары мен тәсілдер, оқу мен өзін-өзі бақылаудың репродуктивті және продуктивті әдістері.

Математикалық зерттеудің басты әдістеріне жатады: бақылау және тәжірибе, анализ және синтез, салыстыру, жалпылау және специализация, абстрактілеу және конкретизация.

Математиканы оқытуда қолданылатын қазіргі замандағы әдістер: проблемалы (перспективті) әдіс; зертханалық әдіс; бағдарламаланған оқыту әдісі; эвристикалық әдіс; математикалық модельдерді құру әдісі; аксиоматикалық әдіс және т. б.

Оқытудың ақпараттық дамушы әдістері екі класқа жіктеледі:

Ақпаратты дайын түрінде беру (дәріс, түсіндіру, оқуға арналған кинофильмдер мен видеофильмдерді демонстрациялау және т. б. ) ;
білімді өз бетінше табу (оқулықпен өз бетінше жұмыс, оқу бағдарламасымен өз бетінше жұмыс, берілгендердің ақпараттық базасымен жұмыс - ақпараттық технологияларды қолдану) .

Проблемалық-іздеуші әдістерге мыналар жатады: Оқу материалын проблемалы талқылау (эвристикалық әңгімелесу), оқу дискуссиясы, зертханалық іздеуші жұмыс, кіші топтармен жұмыс істеген кезде ұжымдық ойлау қабілеттерін (ҰОҚ) ұйымдастыру, зерттеуші жұмыс, ұйымдастырушылық-әрекет етуші ойын.

Репродуктивті әдістер: оқу материалын мазмұндау, мысал бойынша жаттығуларды орындау, инструкция бойынша зертханалық жұмыс.

Мәдени-репродуктивті әдістер: шығарма, вариациялық жаттығулар, өндірістік жағдайларды анализдеу, әртүрлі ойындарды ұйымдастыру және мамандандырылған әрекеттерді имитациялаудың басқа түрлері.

Мұғалім мен оқушылардың әрекеттерінің тәсілдері оқыту әдістерінің құраушы бөлігі болып табылады (М. И. Махмутов) . Тәсілдер - белгілі бір тапсырманы орындауға бағытталған әрекеттер, қызмет ету түрлері. Оқу жұмысының тәсілдері ойлау әрекетінің тәсілдеріне тәуелді (анализ және синтез, салыстыру және жалпылау, дәлелдеу, абстрактілеу, конкретизация, қорытынды шығару, көз алдына елестету және еске сақтау тәсілдері) .

Оқытудың арнайы әдістері - математиканың өзінде қолданылатын оқуға адаптацияланған танымның негізгі әдістері, нақтыны оқуда математикаға тән әдістер (математикалық модельдерді құру, осындай модельдерді құруда қолданылатын абстрагтілеу тәсілдері, аксиоматикалық әдіс) .

Мұның нәтижесінде математика курсына бірнеше әдістемелік көрсеткіштерді ұсынуға болады:

Математиканы оқытуды жақсарту мақсатында стандартты емес есептерді пайдалануға арналған жаңа әдістерді ары қарай шығарған жөн.

Сабақта үнемі оқушылардың өз бетімен жұмыс жасау қабілеттері мен танымдық қызығушылықтарының қалыптасуына көмектесетін тапсырмаларды пайдалану керек.

Арнайы таңдап алынған жаттығулардың көмегімен оқушыларды берілген тапсырмаларды орындауға үйрету, оларды бақылауға үйрету, аналогияны, индукцияны, салыстыруды қолдану және қорытынды шығару.

Сабақ кезінде жылдам ойлануға арналған тапсырмаларды, математикалық ребустарды, софизмдерді, күлкілі есептерді пайдаланған дұрыс.

Оқушылардың индивидуалді қасиеттерін есте ұстау, әртүрлі типті тапсырмаларды қолданып олардың әрбіреуіндегі танымдық әрекеттерді дифференциялау.

Оқыту процесі кезінде мұғалімнің оқушылардың танымдық қызығушылықтарын қоздыруы, жақсартуы және дамытуы оның өз пәнінің мазмұнын бай, терең, қызықты етіп және оқушылардың танымдық әрекеттерінің тәсілдерін әртүрлі, шығармашылық, продуктивті етіп жасай білуінде.

Әр түрлі салалардағы кең көлемді жүргізілген зерттеулерге қарамастан «зерттеу әрекеті» ұғымының ортақ қабылданған анықтамасы жоқ. Зерттеу әрекетінің, мысалы, мәліметтер іздестіруге бағытталған әрекет ретіндегі когнитивті анықтамасы бар. Зерттеу әрекетін қарастырудың негізін қалаушылардың бірі Д. Берлайннің физиологиялық бағыттылық тұрғысынан берген анықтамасында ол - беймәлімділіктің туындауынан ынтаны бәсеңдетпеуге бағытталған әрекет. Ал, А. Н. Поддьяков зерттеу әрекетін сырттай қоршаған ортадан жаңа мәліметтер іздестіру мен оларды табуға бағытталған әрекет ретінде анықтады.

А. С. Обухов байқағандай бастапқыда зерттеу әрекетінің уәжі қызығушылық немесе И. П. Павловтың айтуы бойынша, «бұл не?», - деген сұраққа туындайтын рефлекс. Адамға да жануарларға да зерттеу белсенділігі, зерттеу әрекеті, риясыз қызығушылық тән. Зерттеу қызметі зерттеу белсенділігіне және зерттеу әрекетіне негізделеді, бірақ олардан айырмашылығы - мәдени құралдармен ұғынықты, бағытты жүйеленуінде.

Зерттеу күнделікті қолданыста адамның танымдық әрекет түрлерінің бірі ретінде жаңа білімді игеру қабілетімен түсіндіріледі.

Оқыту үрдісінде оқушыларға зерттеу іс-әрекетін игертуді - баланың қоршаған ортасын өз бетінше танып білуге деген табиғи ынтасы негізінде құрылған оқытудың негізгі тәсілі деп қарауға болады. Оқушыларды зерттеушілік әрекетке баулудың негізгі мақсаты - оқушының, адамзаттық мәдениеттің қай саласында болмасын, өз бетімен шығармашылық жаңа іс-әрекет тәсілдерін игеруге дайындығы мен қабілетін қалыптастыру. Зерттеу алдын ала жоспарланған нысанды құруды көздемейді. Ол - белгісізді іздеу, яғни жаңа білімді іздеу үрдісі. Бұл - адамның танымдық әрекеттерінің бірі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.