Оқытудың озық технологиялары мен инновациялық әдістері
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .
1 ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН МУЛЬТИМЕДИАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ 7
ПАЙДАЛАНУ АРҚЫЛЫ ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
... ... ... ... ... .. 7
1.1 Білім беруде мультимедиалық технологияларды пайдалану туралы
жалпы түсінк 12
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Оқытудың озық технологиялары мен инновациялық әдістері 19
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
1.3 Ағылшын тілі сабағында білім сапасын арттыру мақсатында
инновациялық технологияларды енгізу ... ... ... ... ... ... ... 25
2 ОҚЫТУДЫҢ ОРТА КЕЗЕҢІНДЕ ШЕТЕЛ ТІЛДЕРІ САБАҒЫНДА МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ25
КОМПЬЮТЕРЛІК БАҒДАРЛАМАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... . 32
2.1 Мультимедиялық презентациялар көмегімен шет тілін тез үйрену
қабілетін қалыптастыру
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 39
2.2 Ағылшын тілі сабағында мультимедиялық дискілерді қолдану
тиімділігі
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 46
2.3 Оқытудың орта кезеңінде шетел тілдері сабағында
мультимедиялық компьютерлік бағдарламаларды пайдалану 46
мүмкіндіктерін модернизациялау
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... 51
3 ШЕТЕЛ ТІЛДЕРІ САБАҒЫНДА МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ КОМПЬЮТЕРЛІК 58
БАҒДАРЛАМАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУДЫҢ МАҢЫЗЫ
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..61
... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 Шетел тілін оқытудағы мультимедиялық құралдардың орны
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
3.2 Мультимедиялық компьютерлік бағдарламаларды пайдалану
тиімділігі тәжірибе жүзінде
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Соңғы онжылдықта инновациялық
ресурстардың қарқынды дамуы қоғамның ақпараттану процесінің дамуына әкеліп
соқтырды. Бұл даму процесінің маңызды құралы әр түрлі ақпараттармен жұмыс
істеуге жаңа мүмкіндіктер ашатын және үнемі жетіліп отыратын жаңа
инновациялық технологиялар болып табылады. Қазіргі кездегі шапшаң жүріп
жатқан жаһандану үрдісі әлемдегі бәсекелестікті күшейте түсуде. Елбасы Н.Ә.
Назарбаев Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру
стратегиясы атты жолдауында Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге
нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды
құралдарының бірі деп атап көрсеткендей, жалпы білім беретін мектептер
реформалары оқыту формаларын, құралдарын және әдіс-тәсілдерін жетілдіру
арқылы өсіп келе жатқан ұрпақтың инновациялық кеңістікке енуін және оған
бейімделуін қамтамасыз етуге бағыттай бастады.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру, оқу үдерісінде инновациялық
технологияларды енгізудің негізгі бағыттары мен идеялары Қазақстан
Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасында [1], Елбасы
Н.Ә. Назарбаев ұсынған Қазақстан – 2030 [2] стратегиясында, Жаңа шетелдік
білім беру тұжырымдамасында ерекше атап көрсетілген.
Ағылшын тілін оқыту үдерісініңде жаңа инновациялық технологияларды
пайдалану оқушылардың жаңа тілдік материалды меңгеруі кезіндегі оқу-
танымдық әрекетін белсендіруге, пәнге қызығушылығын арттыруға мүмкіндік
туғызады. Сонымен қатар, жаңа инновациялық технология құралдарын ұсынылып
отырған материалға жоғары деңгейдегі көрнекілік ретінде пайдалануға
мүмкіндік береді, оқыту үдерісіне алуан түрлі жаттығуларды енгізу
мүмкіндігін кеңейтеді, үздіксіз қарым-қатынас барысында оқу үдерісінің
жандануын қамтамасыз ете алады, міне осының барлығы оқушылардың оқытылатын
материалға жағымды қарым-қатынасының қалыптасуына мүмкіндік береді.
Қазіргі кезде жаңа білім беру жүйесінің заманауи технологиялар мен
интернеттің пайда болуының арқасында дамығанын барлығы мойындайды. Көптеген
әдіскерлер мультимедиялық презентация, видеофильм, электрондық пошта,
анимациялық суреттер және т.б. көмегімен шетел тілінде монолог және диалог
түрінде сөйлеу қабілетін қалыптастыратын жаттығуларды құрастырумен
айналысып жатыр. Шетел тілдік ортада болмай-ақ, сол елдің тілінде сөйлей
алу қабілетіне ие болу оңай емес. Сондықтан, мұғалімнің басты мақсатының
бірі шетел тілі сабағында жаңа технологиялардың түрлі амалдарын қолдана
отырып, сөйлеудің шын ситуацияларын құру болып табылады. Шетел тілін оқыту
барысында компьютер технологияларын қолдану сабақты қызықты етіп өткізуге
көмектеседі. XXI ғасырды қоғамдық ақпараттандыру ғасыры деп бекерге
атамаған. Компьютер адам әрекетінің барлық салаларында қолданылады.
Дүниежүзілік қоғамдастықта әлеуметтік өмірдің барлық саласын жаппай
ақпараттандыру үдерісі қолға алынуда. Елдің экономикалық жағдайы, адам
өмірінің сапасы, ұлттық қауіпсіздік және мемлекеттік, дүниежүзілік
қоғамдастықтағы рөлі оның ақпараттық технологиялық даму дәрежесіне
байланысты болатыны белгілі. Экономикалық тұрғыдан дамыған елдерде және
көптеген дамушы елдерде білім беру жүйесін ақпараттандырудың қарқынды
үдерісі жүріп жатыр. Жалпы білім сапасын жақсарту жолдары жасалып жатыр
және оқыту процесіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізуге көп қаражат
бөлінуде. Дегенмен, оқыту үдерісінде компьютерлік технологиялардың қарқынды
енгізілуіне қарамастан, арнайы мультимедиялық оқулықтар мен оларды қолдану
техникасы туралы әдістеменің болмауы себепті шет тілін үйрету процесінде
компьютерлендіру жеткілікті дамымаған.
Жалпы оқу үрдісіне жаңа технологияларды енгізу мен компьютерлендіру
мәселесіне С.А.Бешенков, Б.С.Гершунский, А.П.Ершов, М.П.Лапчик, В.В.Лукин,
Б.А.Досжанов, Ұ.Т.Нұрманалиева, С.Т.Сиргебаева, Б.Т.Абыканова,
Г.Б.Таутаева, Ж.А.Қараев және т.б. еңбектері арналған.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында білім беруді ақпараттандыру
мәселесі бойынша төмендегідей негізгі ғылыми мектептер қалыптасып, кешенді
зерттеулер жүргізілуде:
- профессор С.С.Құнанбаеваның мектебі шет тілін оқытудың теориясы мен
әдістемесін ақпаратандыру мәселелерін зерттейді: мәдениетаралық-қатынастық
біліктілігін қалыптастыру Ә.Т.Чакликова, елтанымдық біліктілігін
қалыптастыру Ж.А.Түселбаева; студенттерді АҚТ-ды пайдалануға әдістемелік
даярлау Д.Е.Сағымбаева; шетел тілін оқытуда телекоммуникациялық
технологияларды пайдалану А.Б.Нұрова, ағылшын тілін электрондық оқулықтар
арқылы оқыту әдістемесі Ұ.Т.Нұрманалиева;
- профессор Б.Б.Баймұхановтың мектебі оқу үдерісіне компьютерлік
технологияларды енгізу мәселелерін, әртүрлі бағдарламалық құралдарды
қолданудың әдістемесін жасау мәселелерін зерттейді Б.Д.Сыдықов,
Р.С.Шуақбаева, І.Ж.Есенғабылов, Г.А.Мадьярова және т.б;
- профессор Ж.А.Қараев және М.Б.Есбосынов, С.В.Рах, К.З.Халикова,
Ж.С.Сардарова, С.Т.Мұхамбетжанова, Б.К.Төлбасова, Б.Абыканова, О.К.Ахметова
және т.б ғалымдар ақпараттық-қатынастық технологияны жалпы орта білім
беретін мектептің оқу үдерісінде, кәсіби дайындықта және жоғары оқу
орындарында информатиканы оқытуда қолдану мәселесін қарастырған.
Дипломдық жұмыстың нысаны: мультимедиялық компьютерлік бағдарламаларды
қолдану арқылы шетел тілін оқыту әдісі.
Дипломдық жұмыстың пәні: мультимедиалық құралдарды пайдаланудың
маңызы.
Оқытудың орта кезеңінде шетел тілдері сабағын мультимедиялық
компьютерлік бағдарламаларды пайдалану арқылы ұйымдастыру жолдарын
қарастыру дипломдық жұмысының негізгі мақсаты болып табылады.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
- шетел тілі сабағында жаңа ақпараттық технологияларды қолданудың
тиімді тәсілдерін айқындау;
- шетел тілін оқытуда мультимедиалық бағдарламалар мен
презентацияларды қолданудың тиімділігін көрсету;
- шетел тілі сабағында Интернет ресурстарын пайдалану арқылы
оқушылардың сөйлеу және түсіну дағдыларын қалыптастырудың тиімді жолдарын
анықтау.
Дипломдық жұмыстың көздері. Білім беру саласындағы ресми материалдар
мен құжаттар, зерттеу проблемасы бойынша педагог, психолог ғалымдардың
еңбектері; Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы, Қазақстан
Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасы, Қазақстан
Республикасы Президентінің Қазақстан-2050 стратегиясы; Жаңа шет тілдік
білім беру тұжырымдамасына басқа да білім беру мәселелеріне қатысты
нормативтік құжаттар, оқу әдістемелік кешендер (стандарттар, типтік оқу
бағдарламалары, оқулықтар, оқу құралдары, электронды оқу құралдары және
т.б.); жеке ғалымдар диссертациялары.
Дипломдық жұмыста қолданылған әдістері: қарастырылып отырған тақырып
жөніндегі ақпараттық, ғылыми және әдістемелік әдебиетті талдау, теориялық
талдау, сауалнамалар, сұхбаттар, сұрақ-жауап, жинақтап қорытындылау, оқу
үдерісінде Интернет ресурстарды пайдалану кезіндегі оқушылардың әрекетін
сырттан бақылау, мұғалімдердің сабақта мультимедиалық құралдарды пайдалану
тәжірибесін зерттеп білу, педагогикалық тәжірибе жасау.
Дипломдық жұмыстың теориялық маңызы. Зерттеудің нәтижелері мен
пайымдаулары мультимедиалық құралдардың көмегімен шетел тілін оқытудың
тиімді жолдарын анықтау мақсатында жүргізіліп жатқан жұмыстарға ой қосуы
мүмкін.
Дипломдық жұмыстың практикалық мәні. Зерттеу барысында қол жеткен
нәтижелер мультимедиалық құралдарды мектептердегі шетел тілі сабақтарында,
тіл үйрету курстарында оқуды ақпараттандыру мақсатында қолданылуы мүмкін.
Атап айтқанда, эксперимент нәтижелері мен қорытындыларын электронды
оқулықтар мен Интернет ресурстарды қолданып өтетін дәстүрлі және дәстүрлі
емес сабақ барысында пайдалануға болады.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан,
қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН МУЛЬТИМЕДИАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ
АРҚЫЛЫ ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Білім беруде мультимедиалық технологияларды пайдалану туралы жалпы
түсінк
Қазіргі заманғы ғылым мен техниканың даму кезеңі оқу-ағарту саласында
технологиялық жаңа әдістерді кең қолдануды қажет етеді. Еліміздегі
әлеуметтік – экономикалық өзгерістер мен бүкіл өркениетті әлемдегі
ақпараттық даму – білім берудің дәстүрлі қалыптасқан жүйесін, әдістері мен
технологиясын қайта қарауды талап етуде.
Қазіргі ақпараттық технологиялардың қарқынды даму кезеңінде мектептегі
оқу үдерісінің тиімділігі мұғалімнің кәсіби дайындығына тікелей байланысты.
Күнделікті сабақ барысында компьютерді пайдалану - заман талабына болып
табылады. XXI ғасырда қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру
саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр: білім беру сапасын
көтеру, компьютерлендіру, интернет, электрондық телекоммуникация құралдары
мен электрондық оқулықтар даярлау. Жоғарыда аталған тәсілдер оқушылардың
заман талабына сай білім алуына, танымдық белсенділігін арттыруға септігін
тигізеді.
Соңғы жылдары көз алдымызда адамдардың әлеуметтік, мәдени, ғылыми және
өндірістік қызмет аясына тікелей әсер еткен компьютерлік революция бола
алады. Компьтердің оқу үдерісіне де тигізетін өзіндік әсерін жоққа шығаруға
болмайды. Жаңа ақпараттық технологияны адамзат қызметінің барлық саласында
енгізу ақпараттық қоғамның басты көрінісі болып табылады. Компьютерлік
техниканы үздіксіз білім беру жүйесінде пайдалану оқытудың педагогикалық
технологиясы, оқытудың ақпараттық технологиясы, оқытудың компьютерлік
технологиясының пайда болуына себеп болды. Сонымен біз осы ұғымдарға
тоқталып өтуді жөн көрдік. Оқытудың компьютерлік технологиясы деп оқушының
өз бетімен танымдық іс-әрекетін дамытуға, оқыту мен оқуды басқаруға, сондай-
ақ оқу мен практикалық есептерді ойындық, адам-машиналы тұрғыдан шешуге
бағытталған әдіснамалық, психологиялық-педагогикалық, бағдарламалық-
техникалық және ұйымдастыру құралдарының кешенін айтады [3, 314].
Кез-келген педагогикалық технология - ақпараттық технология болып
табылады. Оқу-тәрбие үдерісінде білім беруді ақпараттандыру үшін жаңа
ақпараттық технолгияны пайдалану қажет. Білім берудегі жаңа ақпараттық
технология деп оқу мен оқу-тәрбие материалдарының, есептегіш техника мен
аспаптық құралдарының жиынтығы, есептегіш техника құралдардың оқу
үрдісіндегі рөлі мен орнын, мұғалімдер мен оқушылардың еңбегін жетілдіруде
оларды пайдаланудың түрі мен әдістері туралы ғылыми білімнің жүйесін айтады
[4, 262].
Білім беруде компьютерлік технологияларды пайдалану оқыту үдерісін
толық өзгертуге, оқытудың жеке тұлғаға бағытталған моделін жүзеге асыруға
мүмкіндік береді. Қазіргі жаңа оқыту құралдары, яғни компьютерлер,
телекоммуникациялық байланыс құралдары, қажетті интерактивті бағдарламалық
және әдістемелік жабдықтар әр түрлі оқыту формаларын жетілдіруге мүмкіндік
береді, оған қоса оқушылардың өзіндік жұмыстарын орындататын әдістемелік
құралдар ретінде атқаратын жұмысының маңызы зор.
Білім беруді ақпараттандыру кезінде түрлі бағдарламаларды, жүйелер мен
орталарды қең қолдану кезінде оқытудың формалары мен әдіс-тәсілдері,
сонымен қатар білім беру үдерістерінің мазмұны да маңызды өзгерістерге
ұшырайды. Сондықтан мектеп алдында тұрған жаңа мәселелерді жүзеге асыруға
бағытталған оқыту тиімділігін арттыруға компьютерлік технологияны қолдану
оны жүзеге асыру мен оңтайландыруға тікелей әсерін тигізеді:
- оқушылардың өзіндік жұмысын арттыру;
- ақпараттың түрлі көздерімен жұмыс істеу біліктілігін қалыптастыру;
- ақпаратты беру, өндеу, сақтаудың қазіргі заманғы әдіс-тәсілдеріне
оқушыны үйрету;
- олардың интеллектуалдық және шығармашылық қабілетін дамыту;
- өмірге икемдеуге себеп болатын әлеуметтік қызмет дағдыларын
қалыптастыру [5, 30].
Ю.К. Бабанскийдің теориясын қолданушылар оқытудың тиімділігін
көтеруге келесі тәсілдермен жетуге болады деп есептейді:
- оқыту мен оқушылардың еңбегін ғылыми түрде ұйымдастыру формасын
жетілдіру жолымен;
- оқытудың интенсивтендіру тәсілін қолдану арқылы;
- оқытудың қазіргі заманғы технологиялық құралдарын жасап, қолдану
арқылы [6, 25].
Ал, мұндай өзгеріс оқушының білімге деген ынтасын арттырып, сабақтың,
нәтижелік бақылаудың жаңа модельдерін (баяндама, есеп беру, жұрт алдында
жобаларды топ болып бірге отырып қорғау) ізденуге итереді, оқытудың жеке
оқушыға бағытталған қызықты түрлерін енгізуге қөмектеседі. Біз компьютерді
кең көлемде ақпарат құралы ғана емес, сонымен қатар адамның қоғамда өзін-
өзі басқаруына, өзіндік танымына жаңа жол ашатын және қуатын жаңа жағдайға
жаңаша көзқараспен пайдалануға мүмкіндік беретін қуатты құрал деп
есептейтін философтардың пікіріне біз де қосыламыз.
Ақпараттық құралдарды қолдану барысында оқытушы мен оқушының өзара
әрекетінде компьютерлік даярлықтары байқалдық. Мультимедиадағы бейнелер мен
графикада шетел тілін сазды кескіндемелік анимациялық иллюстрациялар арқылы
бере отырып, шетел тілін оқытуда үлкен маңызға ие болатындығын аңғардық [7,
162]. Бұл кездегі ұсынылған формалар, құралдар, политра, дизайн,
лингвистикалық, көркемдік және т.б. шешімдердің үйлесім табуы шетел тілін
үйрену үдерісіндегі оның мазмұнын толықтырады. Олар оқушының барлық сезім
мүшелеріне әсер ете отырып, оның ойлау қабілетін арттырып, аналитикалық
ойлауы мен бейнелік қабылдауының, есте сақтауының барлық түрлеріне қозғау
салып, оқу ақпаратын толыққанды қабылдауына және тануына негіз салатындығын
байқадық.
Мультимедиа оқушылардың оқу ақпаратын қабылдаудағы көру және есту
бейнелерін өзара үйлестіреді. Мультимедиалық бағдарламалар оқушының ақпарат
алмасу жағдайында мультимедиалық жүйемен интерактивті диалог орнату сияқты
көптеген жаңа мүмкіндіктерге жол ашады. Шетел тілін оқыту үдерісінде
компьютер, мультимедиа, мультимедиялық оқу бағдарламаларын қолдану ағылшын
тілін оқытудағы сән салтанат көрінісі емес, өткен материалдарды қайталану
мен жаңа ақпараттарды қабылдаудың аса қажетті құралы болып табылады. Шетел
тілін менгеруде оқушының танымдық, әдеби-көркем және әлеуметтік
ақпараттарды игеруінде компьютер, мультимедиа мен интернеттің рөлі артып,
оқу материалы және қосымша тақырыптық материалдарды мәнерлеп, көрнекілеп
беруде иллюстративті құрал ретіндегі маңызы ұлғайды. Мультимедиа,
презентациялар, видеофильмдер сонымен қатар оқушының оқу мазмұнын анықтап,
жақсы меңгеру үшін, шетел тіліндегі экстралингвистикалық ақпаратты игеруге
көмегін тигізеді. Бұл ақпарат шетел тіліндегі грамматикалық ерекшеліктер
мен лингвистикалық ақпараттарды айқын да дәл қабылдауға ықпал етеді.
Грамматикалық категориялар кеңестік дәуірдегі оқыту әрекетінде басты
назарда, оқушылар грамматикалық ережелер мен сөз жаттады. Ақпараттық
технологиялар арқылы сабақта табиғи орта жасалатын, сөйлесудің үлгілері
беріліп, оқушыларға сөйлеу дағдысының пайда болғаны тәжірибе барысында
байқалды. Оқу-танымдық ақпараттардың формалары (суреттер, слайдтар,
сызбалар), көрсету формаларының дизайны (анимация, түрлі эффектілер), сөз
және дыбыспен сүйемелдеу формалары жобаның басты мақсатына сай келіп, ең
түйінді мәселеден оқшауланбауы керек. Оқытушы өз кезегінде бақылап, кеңес
беріп, іс-әрекетін оқушының да бақылауына мүмкіндік жасайды. Ол қажетті
технологиялардың функциялары мен жұмыстарына сәйкес тактиканы түсініп,
видеофильмдер немесе презентациялар элементтерін жобалау және безендіру
мәселелерінде дұрыс бағыт ұстанып жобаның әдістемелік сипатын жасайды. Бұл
оқушының мультимедиялық жоба барысындағы орнын ығыстырмайды, олар жобаның
өздеріне тиісті бағыттарын орындауды жоспарлауды үйреніп, даярлық шаралары,
тақырыптық және кескіндемелік ақпарат нәтижелері болып табылатын
презентациялар, видеофильмдер, тақырыптық нәтиже және дыбыстық сүйемелдеуде
белсенді бола алады. Жұмыста ақпараттық ортамен тығыз қарым-қатынаста бола
отырып, оған шын беріліп, бастапқы үйрену зерттеу пәні – тіл және оның
лингвистикалық түрлерін оқып үйренуге айтарлықтай қызығушылықтарын
көрсетеді [8, 79].
Ж.А. Қараевтың пікірінше "компьютерлік оқыту технологиясы өзіндік
танымдық іс-әрекетті дамытуға арналған методологиялық, психо-
лингвистикалық, бағдарламалы-техникалық, ұйымдастырушылық құралдардың
жиынтығы" болып табылады [3, 320].
Оқытудың компьютерлік технологиясы оқытушы мен оқушының арасындағы
қатынас формасын өзгертеді. Бұл өз кезегінде оқу мотивациясын күшейтеді,
оқытудың қарқындылығын арттырады. Оқу мотивациясы дегеніміз - танып білуге
ұмтылдыратын қозғаушы күштерді дамытудың әдістері, құралдары мен тәсілдері.
Оқытудың ақпараттық технологиялары - компьютерлік техниканың,
телекоммуникациялық байланыс құралдарының, инструментальды бағдарламалық
жабдықтардың жиынтығы [9, 71].
Ал, мультимедиаға зерттеушілер түрліше анықтама береді:
Мультимедиа - әртүрлі типті ақпараттарды компьютердің ұсыну
мүмкіндігін дамытатын және адамның мультисенсорлық табиғатына негізделген
технология.
Мультимедиа - екі не онан да көп типті ақпараттарды интерактивті
формада біріктіру [10, 144].
Мультимедиа - әртүрлі формада ұсынылған ақпараттарды біріктіруге
мүмкіндік беретін компьютердің аппараттық және бағдарламалық құралдары
кешені [11, 92].
Шетел тілі сабағында білім беру траекторияларын жүзеге асырумен
байланысты мәселелерді шешудің айқындалған жолдардың бірі - интернет болып
табылады. Интернет технологиясы жағдайында білім алудың дамуы, шетел тілін
оқыту үдерісі мазмұнына да елеулі өзгерістер енгізді. Интернет
мүмкіндіктерін тіл үйренуде пайдала білу, интернет арқылы құнды және
ақпараттарды тиімді іздеп, таба білу аса маңызды. Сонымен қатар ғаламдық
гипермәтінді ақпараттық жүйе (www), электронды кітапханалар,
телеконференциялар, журналдардың электронды версиялары, виртуалды музейлер,
электронды хабарландыру тақталары, электронды пошта жүйесінің шетел тілін
үйренудегі ықпалы мен орны ерекше.
Интернет жүйесіндегі CD-ROM интерактивті дискілер, хабарландырудың
электрондық тақталары, мультимедиа, гипермәтіндер сияқты жаңа электрондық
технологиялар Mosaic және www интерфейстің көмегімен оқушыларды оқу
үдерісінде белсенді түрде тартуға мүмкіндік беріп қана қоймайды, дәстүрлі
оқыту әдістерінің көпшілігінен айырмашылығы, оқыту үдерісін басқаруды да
жүзеге асырады.
Қазіргі таңда мұғалімдердің алдында заманауи технологияларды пайдалану
негізінде, оқу мазмұнын одан әрі жетілдіру үшін Әлемдік желіні қолдану
мәселесі туындап отыр. Ғаламтор шетел тілін үйренуде бұрын белгісіз болған
жаңа мүмкіндіктерді ұсынады. Оларға: сабақ мазмұнына желідегі материалдарды
енгізу; жоба жұмысы бойынша оқушылардың жеке ізденістерін жүргізуге
көмектесу; әр түрлі деңгейдегі желі материалдарын пайдалана отырып,
оқушылардың оқуға деген икемділіктерін дамыту және жетілдіру; өзара хат
алмасу нәтижесінде білім алушылардың жазу дағдысын дамыту; шет тілінің
заманауи сөздіктерімен сөз қорын қалыптастыру; желі арқылы басқа елдердің
мәдениеті, әлеметтік және экономикалық жағдайы туралы мәліметтер табу,
оларды талдауды үйрену және т.б. жатады.
Оған қоса, ақпараттық жүйе ретінде Ғаламтор өз пайдаланушыларына басқа
да ресурстарды ұсынады:
1) электронды пошта (e – mail);
2) телеконференциялар (usenet);
3) видеоконференциялар;
4) өз мәліметтерін енгізу мүмкіндігі, өзінің жеке бетін қалыптастыру
(homepage) және оны Web – серверде орналастыру;
5) ақпараттық ресурстарға қолжетімділік;
6) анықтамалық каталогтар (Yahoo!, InfoSeekUltraSmart, LookSmart,
Galaxy);
7) ізденіс жүйелері (Alta Vista, HotBob, Open Text, WebCrawler,
Excite);
8) желіде сөйлесу (Chat) [12, 209].
Қазіргі уақытта дүние жүзінде электрондық пошта көпшілікке белгілі
және телефон, радио, факс ретінде кең таралған.
Электрондық пошта - мұғалімдер мен алыстағы оқушылар арасындағы
ақпарат алмасудың тиімді тәсілі. Элетрондық почта экономикалық және
технологиялық жағынан тиімді технология болып табылады және оқу үдерісі
кезінде оқу курстарының мазмұндық жағын жеткізу және оқытушының оқушымен
кері байланыс қамтамассыз ету үшін қолданылады. Бұл уақытта дәстүрлі оқыту
кезінде мұғалім мен оқушы арасындағы "диалог" шектеулі болады. Алайда
оқушылар модельдік және телефондық каналы бар жеке компьютерді пайдалана
алады, электорондық почта консультацияның интенсивті үдерісін іске асырады.
Бөлінетін ақпараттық ресурстарға жол табу белгілі бір нәнді игеруде
кітапхаларға, ақпараттық-анықтамалық жүйелерге интерактивті түрде қол
жеткізуге мүмкіндік береді.
Шетел тілін оқытуға әртүрлі жолмен жетуге болады. Әрбір амал өзінің
пікірлесі мен қарсыластарын табады. Жоғарыда айтылғандай жаңа материалды
жеткізудің жиі кездесетін түрі осы электрондық оқулықтар болып табылады.
Электронды оқулықтар бір мезгілде жаттығуларды, лабораториялық жұмыстары
мен тестерді, яғни бір мезгілде білім беру мен баққылау жасауды да құрайды.
Жүргізілген тәжірибелер көрсеткендей, жаңа технологиялық оқыту кезіндегі
сабақ сапасы мен оқу курстарының құрылымы дәстүрлі әдістерінен әлдеқайда
жоғары болады.
Электрондық оқулықтар оқушылардың шығармашылықпен жұмыс жасауына, яғни
танымдық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. Электрондық оқулықтың
ішкі мазмұны үнемі интернет желісі және басқа да электрондық
кітапханаларымен толықтырылып отырады. Сөйтіп, әр оқушы өз мүмкіндігінше,
даярлығына сәйкес ақпарат, мәліметтер алып, танымдық өрісін кеңейтіп,
белсенді жұмыс жасай алады. Оқытудың компьютерлік технологиясының оқу
үдерісіне кеңінен енуі оқушының танымдық белсенділігін таныта отырып,
электрондық оқулық көмегімен оқушыларды өзіндік жұмыс түрлерін орындауға
баулиды.
Қазіргі уақытта дәстүрлі оқулықтармен салыстарғанда электронды
оқулықтың артықшылықтары туралы көп айтылуда.
Электрондық оқулықтардың ерекшелігі мынада:
- тілге үйрету кезеңдерінде табиғи тілдік ортаны қалыптастыру;
-оқыту үдерісінде көрнекіліктің дидактикалық принциптері жүзеге
асырылады;
- оқытуда оқушының жеке ерекшелігі ескеріледі;
- оқушылардың барлығы толық қамтылады;
- оқушылардың өз мүмкіншілігін жоғары деңгейде пайдалана алады;
-тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу әрекеттері оқытуда сатылай ұйымдастырылады;
- өз білімдерін өздері бақылай алады;
- репетитор қызметін атқарады;
- нақты ақпарат таратушы;
- оқушының көңіл-күйіне әсер қалдырушы;
- нақты білім қалыптастырушы [13, 67].
1.2 Оқытудың озық технологиялары мен инновациялық әдістері
Орта мектепте ағылшын тілін оқытудың тарихы 1947 жылдан басталады. Сол
жылы Министрлер Кеңесінің Орта мектепте шет тілін оқытуды жақсарту туралы
қаулысы шетел тілін оқытудың әрі қарай дамуына ықпал еткен құжаттардың бірі
болды. Содан кейінгі 1961 жылы шыққан Шетел тілдерін оқытуды жаңарту
туралы қаулы кейінгі онжылдықтағы мақсат-міндеттерді айқындап берді. 1977
жылы Орта мектепте оқытуды, тәрбиелеуді дамыту туралықаулыдан кейін
көптеген өзгерістер болды. Оқытудың бірінші кезеңі қарым-қатынас ретінде
тілдің негізін қалаудан басталады,әрі қарай шетел тілін оқып үйрену
жалғастырылады Тілді пайдалану үшін тілді тыңдау, сөйлеу,жазу,оқуды білуі
керек. Бірінші кезең- тілді оқып үйренуде өте маңызды кезең,осы кезеңде оқу
қалай басталса, солай жалғасады. Ағылшын әдіскері Г.Пальмер бұл кезең
туралы былай деген екен:Take care of the first two stages and the rest
will take care of itself. Орта мектепте шет тілін оқыту 3 немесе 5
сыныптан басталды. Бұл кездегі бағдарламада оқыту,түсіну және шет тіліндегі
мәтінді аудара білу. Ауызша сөйлеуді түсіну, ауызша мен жазбашаның негізін
қалау. Бағдарламада бөлімнің екі түрін рецептивті және өнімділікті
айқындайды. Алғашқы кезеңге бірінші орынға оқып-түсіну және аударма
қойылады.
-оқушылар таныс емес сөздерді оқып білу;
-cөздіксіз мәтінді оқып түсіне білу;
-шетел тілін өз ана тіліне ауызша аудара білу;
-жазбаша аудара білу.
Жазбаша оқытуда мынадай талаптар қойылды:
-мәтінді көшіріп жаза білу;
-қысқа сөйлеуді жаза білу.
1961 жылғы қаулыдан кейінгі өзгерістер. Бұл кезеңдегі бағдарлама
бойынша бірінші орынға тәжірибелік мақсат қойылды. Ауызша сөйлеуде өз ойын
айта алу және ауызша хабарлама жасауға (монолог) және ағылшын тілінде
әңгіме жүргізе білуге (диалог) мән берілді. Оқуға қойылатын талап та
өзгерді.
Орта мектепте мынадай талаптар қойылды: ағылшын тілінде әңгімелесе
білу; сөздіксіз күрделі емес мәтінді оқып-түсіну; оқи білу.
Жазуға көмекші рөлі берілді. Лексиканың көлемі азайды. Бағдарламада
тілді тәжірибелік білу жағына басты назар аударылды.
Тіл - сыртқы дүние мен қоршаған орта туралы білім алу көзі. Пәнді
оқытуда оқушылар ағылшын тіліндегі атаулармен, құбылыстармен танысады.
Танысу ауызша және жазбаша түрде жүреді. Осы екі түрді меңгеру ағылшын
тілін игерудің тәжірибелік мақсаты болып табылады. Яғни, оқушы ағылшын
тілін ауызша және жазбаша түрде пайдалана білуі тиіс. Ағылшын тілін тыңдап
түсіне білу және сөйлей білу ауызша түрге жатады. Жазбаша түрге тілдің
жазбаша түрін пайдалана білу немесе жазу және ағылшын тілінде жазылған
мәтінді оқи білу жатады. Тіл қатынас құралы,ол ауызша және жазбаша түрде
жүзеге асады. Ауызша түрге: тыңдау, түсіну және сөйлеу әрекеті жатады.
Жазбаша түрге: оқу және жазу әрекеті жатады.
Тыңдау, сөйлеу, жазу және оқу дағдыларын қалыптастыру оқушының тілді
ауызша да, жазбаша да жақсы меңгеруіне тікелей әсер етеді. Оқушы тілді
жақсы меңгеру үшін осы төрт дағдының негізі берік қалануы керек.
ХХІ ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технология
бағытымен дамыту мақсатымен аттауымыз үлкен үміттің басты нышаны болып
табылады. Жас ұрпаққа саналы, мән-мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру
бүгінгі күннің талабы.
Сондай-ақ халықаралық қатынастар аясында болып жатқан әлеуметтік-
экономикалық, саяси және мәдени өзгерістердің әсерінен қоғамда ағылшын
тілінің рөлі өзгерді. Ол қарапайым оқу пәнінен заманауи білім беру
жүйесінің негізгі элементіне айналды. Осыған орай қазіргі заманға сай
ағылшын тілін тиімді үйретуге мүмкіндік беретін көптеген әдістер пайда
болды.
Сондықтан, әр мұғалім өзінің шығармашылығын дамыта отырып озық іс-
тәжірибелерді пайдалана білуі тиіс. Сонымен, еліміздің мектептерінің оқу
үрдісі түбегейлі өзгеріп оқытудың жаңа түрлері, әдістері, жаңа бағыттағы
инновациялық педагогикалық технологиялар пайда болып, олар білім мазмұнының
толығымен жаңаруына себепші болуда.
Білім беру жүйесінің алдындағы жаңа міндеттердің бірі инновациялық
педагогикалық оқыту технологияларын пайдаланып білім сапасын арттыру.
Ағылшын тілін ақпараттық технологиялар жүйесімен оқытудың ерекшелігі: оқу
материалдарының ақпараттық-коммуникативтік технологиялар арқылы оқушылардың
оқу іс- әрекетін мұғалімнің көмегімен немесе компьютер арқылы меңгерілуі
[4, 76].
Жеке тұлғалардың қалыптасуын қамтамасыз ететін деңгейлеп, саралап
оқыту, жобалап оқыту, коммуникативті оқыту,ақпаратты-коммуникациялы
оқытудың негізгі-қағидалары балаға өз бетімен ықпал ету,өзіндік пікірлерін
анық жүйелі жеткізе алатын жеке тұлға қалыптастыру,оқушылардың, танымдық,
шығармашылық қабілетін дамыту болып табылады. Оқытудың мақсаты оқу
бағдарламасымен айқындалады.
Оқытудың негізгі үш түрі бар: 1.тәрбиелеу, 2.ағарту, 3.дамыту.
Оқытудың тәрбиелік мақсаты. Оқушылардың көпшілігінің ағылшын тілін оқуға
деген үлкен қызығушылықпен кірісуі, олардың ағылшын тілінде қалай
сөйлейтінін естігісі және сөйлегісі келеді. Олар алғашқы кезде амандасып,
қоштасып үйренеді, заттардың атауларын біле бастайды. Осы кезеңде қарым-
қатынас екі жақты болуды талап етеді себебі, олар тыңдай білуге де, сұрай
білуге де үйретілуі керек.
Оқытудың ағартушылық мақсаты. Кез -келген тілдің ағартушылық қызметі
зор. Әрбір тіл сол тілде сөйлейтін халықтың мәдениетінің тікелей көрсеткіші
және сол тілде сөйлейтін ел туралы хабардар болуы; өз ойын дұрыс жеткізе
алуды үйренеді. Оқытудың дамыту мақсаты. Оқу-ұйымдастыру білігі мен
дағдысын қалыптастыру дамытушылық мақсаттарының негізі болып табылады.
Себебі, оқушының тіл білімі деңгейін жоғарылату және сол тілде ойлауды
дамыту-тіл білімін дамытудың басты міндеті [5, 51].
Ағылшын тілін оқытудың басты мақсаты – оқушылардың ағылшын тілінде
қарым-қатынас жасай алу негіздерін меңгеруі болып табылады.
Еліміздегі білім беру саласында оқытудың жаңа түрлері, әдістері,жаңа
бағыттағы технологиялар пайда болып, олар білім мазмұнының жаңаруына
себепші болуда. Осындай оқыту әдістемесіндегі заман талабына сай бағдар деп
инновациялық, технологиялық білім беру жүйесін айтуымызға болады.
Инновация, Технология терминдеріне жеке-жеке тоқталатын болсақ,
инновация дегеніміз – жаңа мазмұнды ұйымдастыру, жаңалық енгізу, яғни
инновациялық үрдістерді мазмұнды ұйымдастыруды анықтайды. Қазіргі
әдістемелік әдебиеттерде технология (technology) деген ұғым оқыту деген
ұғыммен қатар қолдананылады Технология термині тәсілдер жүйесі деген
мағынаны білдіреді.
Оқыту технологиясы дегеніміз – оқыту техникасы туралы ғылым,
сондықтан, оқыту ғылыми түрінде жүзеге асуы керек, яғни мұғалім қалай
оқыту, неге олай оқыту керек деген білім бірліктілігін білуі тиіс. Оқыту
технологиясы қалай оқыту керек деген ғылыми тұжырымдамамен тығыз
байланысты, яғни қандай үдерістер арқылы, қандай әдістер арқылы, қандай
оқыту құралдары арқылы, оқытуды қалай ұйымдастыру керек, қандай факторларды
ескеру қажет және ағылшын тілін үйретуде қалай ескеру керек деген
сұрақтарға жауап іздейді. Сонымен, тәжірибелер мен зерттеулер нәтижесі
бізге шетел тілінен берілетін білім мазмұны мен оқыту әдістерін жаңалау
керек екендігін көрсетті.
Ақпараттық технологиялар жүйесімен оқытуда көрсетілетін әдістердің
барлығы өзара байланыста,араласа қолданылады. Ақпараттық жүйемен оқытуда
түсіндіру әдісі кино, диафильмдер көрсету арқылы жүзеге асады. Мәтін,
елтануға байланысты, мақал-мәтелдер т.б. түсіндіру осы әдіс арқылы жүзеге
асады. Мәтінді тыңдап қайтадан оқып шығу, Диалогты тыңдап,қайтадан
кейіпкерлердің соңынан қайталап отыру сияқты тапсырмалар компьютер арқылы
меңгеріледі.
Оқу материалын толықтыру, қорытындылау, қайталау, ал ең бастысы оның
практикалық қолдану дағдысы мен шеберлігін қалыптастыруда бұл ең тиімді
әдістердің қатарына жатқызылады.
Әлемнің жетекші елдерінің көпшілігі білім беру жүйесін, білім берудің
мақсатын, мазмұны мен технологияларын оның нәтижесіне қарап бағалайтын
болды. Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағды,
іскерлікке қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес, әлеуметтік
және кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды
пайдалану, жылдам қарқынмен өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеде лайықты өмір
сүру және жұмыс істеу болып табылады. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Болашақта
еңбек етіп, өмір сүретіндер - бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды
қалай тәрбиелесе Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға
жүктелетін міндеттер ауыр деген болатын.
Қазіргі заман мұғалімінен тек өз пәнінің терең білгірі болу емес,
тарихи танымдық, педагогикалық - психологиялық сауаттылық, саяси
экономикалық білімділік және инновациялық сауаттылық талап етілуде. Бұл
заман талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс
істеп, оқытудың озық технологиялары мен инновациялық әдістерді сабақ
үрдісінде тиімді пайдалана алатын білігі мен білімі жоғары ұлағатты ұстаз
болу керек деген сөз.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңының 8 - бабында Білім
беру жүйесінің басты міндеті - оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім
беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық
және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері
негізінде жеке тұлғаны қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға
бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау - деп атап
көрсеткендей, қазіргі кезеңде әрбір мұғалімнің алдына қойып отырған басты
міндеттерінің бірі - оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және
жаңа педагогикалық технологияны меңгеру. Ал білім беру жүйесінің алдындағы
жаңа міндеттердің бірі инновациялық педагогикалық оқыту технологияларын
пайдаланып білім сапасын арттыру.
Білім беру технологиясы - ұғымы білім берудің жоспарланған
мақсаттарына бағытталып, арнайы ұйымдастырылған өзара қарым - қатынас
процесі технологиясы ретінде қолданамыз. Білім берудің технологиясына —
оқытудың техникалық құралдары, білім беруде қолданылатын инновациялық
технологиялар, қашықтан оқыту да жатады.
Ағылшын тілін оқытудың негізгі мақсаты – оқушылардың ағылшын тілінде
қарым - қатынас жасай алу негіздерін меңгеруі болып табылады.
Ал ағылшын тілін саналы түрде меңгерту, оны өз деңгейінде қажеттілікке
айналдыру бір жылғы мәселе емес, сондықтан оқушылардың пәнге деген
қызығушылықтарын арттыруда, оқушы бойындағы қабілеттерді анықтап, ары қарай
жетілдіруде, жеке тұлға қабілетін дамытуда қандай технологиялардың әдіс -
тәсілдерін қолданған дұрыс деген сауал туындайды. Осы сауалға жауапты
Елбасымыздың Қазақстан халқына жолдауынан табуға болады. ХХІ ғасырда
инновациялық қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында
төмендегідей міндеттерді шешу керектігін атап өтті: компьютерлік техниканы,
интернет, коммуникациялық желі, электрондық және телекоммуникациялық
құралдарды, мультимедиялық электронды оқулықтарды оқу үрдісінде тиімді
пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Қазіргі кезде тілді коммуникативтік оқыту мәселесіне ерекше назар
аударылуда. Ағылшын тілін оқытудың жаңа технологиясы тілдің коммуникативтік
қызметін ескере отырып, оны коммуникативтік танымдық жағынан меңгертуді
көздейді. Оқушылардың шет тіліне қызығушылығын оятқан кезде ғана кез келген
жетістіктерге жетуге болады, яғни оқытудың ең бастысы оқушылардың тілге
деген құштарлығын ояту, танымдық белсенділігін арттыру. Бұл дегеніміз қоғам
талабына сай алынған терең білім, білік, дағдылар мен құзырлықтардың
негізінде еркін бағдарлай білетін, қойылған мақсатқа танымдық қызмет жасау
арқылы жете алатын, өз бетінше дұрыс, тиімді шешімдер қабылдауға қабілетті
жеке тұлғаны қалыптастыру.
Компьютерлік оқыту саласындағы жинақталған бай тәжірибеге қарамастан,
көптеген шет тіл оқытушылары компьютерлік оқыту құралдарын пайдалану
мүмкіндігіне сақтықпен қарайды [2, 156].
Оқытудың басқа құралдарымен салыстырғанда дидактикалық артықшылықтары
болып табылады: полифункционалдылық, интерактивтілік, диалогтық өзара
әрекеттестік, жұмыстың ұйымдастырушылық нысандарының мүмкін режимдерінің
алуандығы. Оқыту құралы ретінде компьютер барлық артықшылықтарлы іске
асыруға қабілетті. Сонымен бірге оқыту процесінде компьютерді пайдалану
техникалық құрылғыларға қойылатын талаптармен реттелген, және белгілі бір
қағидаларға сәйкес келуге тиіс. Компьютерлік лингводидактикада пайдаланудың
келесі қағидалары релевантты болып табылады:
– келісімділік;
– қажеттілік;
– ақпараттылық;
– сенімділік;
Келісімділік қағидасы:
Оқыту мазмұнына, мақсаттары мен кезеңдеріне, пайдаланушылардың жастық
ерекшеліктеріне, сондай-ақ қолданылатын оқыту әдістемесіне байланысты
пайдалану жағдайларын нақты анықтауды ұйғарады.
Қажеттілік қағидасы:
Егер қандай да бір параметр бойынша оқу процесінің тиімділігін
арттыруға, атап айтқанда: материалды меңгеру жылдамдығын жеделдетуге,
сөйлеу қызметін белсендіруге, көбірек ұтымды тәсілмен оқу мақсатына жетуге,
оқытушының немесе оқушының жұмысын жеңілдетуге, оқу уақытын қысқартуға
мүмкіндік береді.
Ақпараттылық қағидасы:
ДК пайдаланушыға аса қысқа уақыт ішінде көп ақпарат алуға мүмкіндік
беретіндіктен, оқу процесін анықтамалық — ақпараттық қамтамасыз ету құралы
ретінде компьютердің артықшылықтарын ашады. Оның үстіне, компьютер шет
тілін оқытудың ақпараттық – сөйлеу сипатына бәрінен көбірек сәйкес келеді.
Сенімділік қағидасы:
Оқыту үшін әрбір компьютерлік бағдарламасын тәжірибелік тексеруді
жүргізу қажеттілігіне, сондай-ақ дидактиканы қолданумен сабаққа
ұйымдастырушылық дайындық кезеңінің барын көрсетеді [3, 112].
Компьютер шет тілдері оқытушыларына бірнеше көмек көрсете алады.
Жаңа жағдайларда оқытушы дәстүрлі оқу құралдарын ғана емес, сонымен
қатар ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалануға тиіс.
Бүкіләлемдік желі, электрондық білім беру ресурстары өз оқушыларының,
сондай-ақ өзінің білімін кеңейткісі келетін оқытушы- пән мұғалімі үшін
жақсы көмекші бола алады .
Оқытушы компьютер үйренушілердің өз бетімен жұмысын ұйымдастыратын
және әсіресе тілдік және сөйлеу материалымен жаттықтыру жұмысы процесінде
оны басқаратын құрал болып табылады. Бұл қолданылатын жаттығулар мен
әдістемелік тәсілдер сипатын анықтайды. Келесілер көбірек жиі қолданылады:
1. Сұрақ- жауаптық диалог. Үйренушінің жұмыс мәні негіз бен сұлба
ретінде сұрақта жазылған тілдік материалды пайдаланып, компьютерлдік
сұрақтарына тура жауаптар беруден тұрады.
2. Ішінара жауаппен диалог. Компьютерге жауап беру үшін үйренуші
болжанылатын нұсқалар қатарынан біреуін таңдайды.
3. Еркін құрастырылатын жауаппен диалог. Мұндай диалогты компьютер
жауаптың дұрыстығын танып, бағалай білуі үшін оның қойған әрбір сұрағына
жауаптарлы барлық мүмкін нұсқаларымен бағдарлама қамтамасыз етеді.
4. Бос орындарды толтыруға жаттығулар. Компьютер үйренушіге бос
орындармен мәтінді немесе ұсыныстар жинағын ұсынады. Шет тіліне аударып,
қажетті түрде қолдану қажет орыс сөздері түріндегі сыбыр сөзді пайдаланып
бос орындарды толтыру қажет. Сондай-ақ компьютер ұсынғандардың ішінен
таңдап, бос орындарды сөздермен немесе сөз тіркестерімен толтыруға болады.
5. Сөздікті білуін өзі бақылауға арналған жаттығулар. Мұндай
жаттығулардың нұсқалары мүмкін:
а) Компьютер аудару үшін сөздер тізімін ұсынады;
б) Компьютер сөздердің екі тізімінің арақатынасын белгілеп (орыс және
шетел), екі тілде бұл сөздердің балама жұптарын табуды ұсынады;
в) Компьютер шетелдік сөздердің екі тізімінің арақатынасын белгілеп,
синонимдер мен антонимдер жұбын анықтауды ұсынады;
г) Компьютер шет сөздерінің тізімін және бұл сөздердің дефинация
тізімін ұсынады.
6. Компьютерлік бағдарламалар (компьютерлік оқытудың шетелдік
тәжірибесінен):
1. Уордсток (сөздікпен жұмыс істеуге арналған бағдарлама)
2. Мэтчмастер (сәйкестіктерді таңдауға бағдарлама)
3. Чойсмастер (нұсқаларды таңдауға бағдарлама)
4. Клоузмастер (бос орындарды таңдауға бағдарлама)
5. Кроссвордмастер (кроссвордты толтыруға шебер)
6. Юнисаб (қоюға бағдарламашы)
7. Юнилекс (мәтінге сөздікпен жұмыс жасауға арналған бағдарлама).
8. Гэпмастер (бос орындарды толтыруға бағдарлама)
9. Пинпойнт (сезуге бағдарлама)
10. Спидрид (жылдамдықпен оқуға бағдарлама)
11. Сториборд (мәтінмен жұмысқа бағдарлама)
12. Тестмастер (сұрақ- жауапты түрде тестілеуге бағдарлама) [5, 73].
Компьютерге сондай-ақ оқушылардың әр түрлі контингенті үшін грамматика
(ереже, қандай да бір өзге грамматикалық түрлердің қолданылу кестесі,
етістіктердің жіктелуі және басқаруылуы және т.б.) және лексика (берілген
сөзлің негізгі сөз тіркестерін, оның синонимдері мен антонимдерін
көрсетумен) бойынша анықтамалық материалды, оқу және айту ережесін,
лигвоелтану және тарихи ақпаратты және т.б. енгізуге болады.
Қажетті анықтамалық материалды іздеу үшін компьютерді пайдалану
оқушыларды сәйкес сөздікті немесе анықтамалықты іздеуден құтқарады, бұл
уақытты көп ұтуға мүмкіндік береді. Қазақстан Республикасының
мемлекетаралық тілі – ағылшын тілін жаңа технологиялар арқылы оқыту ісі
күннен — күнге өзекті болып келеді. Тілді ақпараттық – коммуникативтік,
компьютерлік технология арқылы оқыту – тіл үйренушінің өз бетімен тіл
үйрену қабілеттерін жетілдіруіне игі ықпал ететін тиімді жүйе болып
табылады [6, 98].
1.3 Ағылшын тілі сабағында білім сапасын арттыру мақсатында
инновациялық технологияларды енгізу
Шет тілі – қазіргі заманның талабына сай, қоғамның әлеуметтік-
экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдениет дамуының қайнар көзі. Қазір
шет тілін оқыту әдістемесінің деңгейі жоғары. Тілді оқытуда интерактивтік
тәсіл, ойындар, екеуаралық пікірталастар, сонымен бірге инновациялық
технология, интернет, компьютер қолданылуда.
Оқытудың инновациялық технологиясы – бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін арнайы
тәсілдер, педагогикалық технологиялар, бағдарламалық және техникалық
құралдар (кино, аудио және видеоқұралдар, компьютерлер, телекоммуникациялық
желілер).
Оқытудың инновациялық технологиясы – білімді жаңаша беру
мүмкіндіктерін жасау (педагогикалық іс-әрекетті өзгерту), білімді қабылдау,
білім сапасын бағалау, оқу-тәрбие үрдісінде оқушының жеке тұлғасын жан-
жақты қалыптастыру үшін инновациялық технологияның қосымшасы деп түсіну
керек.
Білімді ақпараттандырудың негізгі мақсаты – оқушыларды инновациялық
қоғам жағдайында тұрмыстық, қоғамдық және кәсіби салалардың іс-әрекетіне
толық, тиімді араластыру болып табылады.
ХХІ ғасыр оқыту үдерісіне компьютерлік технологияны пайдаланумен қатар
елде болып жатқан саяси, экономикалық, әлеуметтік және басқа да заңды
үрдістегі өзгерістер білім жүйесіне сол өзгерістер негізінде дамытуды талап
етіп отыр. Атап айтқанда, виртуалды кеңістік, аутентті виртуалды
интерактивті тілдік орта болып табылатын интернетке ену аталған
компетенцияны дамытудың тиімді құралы ретінде қарастырылады.
Оқытудың инновациялық технологиялары осы инновациялық білім жүйесінің
шегінде жүзеге асырылатын болғандықтан, осы білім технологиясына
инновациялық және бағдарламалық қолдаумен көрсететін құралдар бір ғана
компьютермен, оған енгізілген бағдарламамен шектеліп қалмауы керек. Шын
мәнінде бәрі керісінше, оқытудың инновациялық технологияларының
бағдарламалық құралдары және білім технологияларының өздері инновациялық
білім ортасына – инновациялық білім жүйесінен бөлінген жүйешелер түрінде
қосылады.
Шетел тіліне оқытуда интернет беретін мүмкіндіктер мен қызметтерге
тоқталып өтейін. Мысалы: оқушылар интернет талаптарында берілетін
құжаттардағы тапсырмалар мен жаттығуларды орындай алады, үйреніп жүрген
тілінде электронды пошта арқылы хат алысып, виртуалды қатынас клубтары –
конференцияларға қатыса алады. Сонымен бірге, белгілі бір уақытта мәтіндік
хабарламалар мен алмасуға, радиобағдарламаларды тыңдауға, бейнероликтер
көруге, яғни кез келген түрін қолдануына толықтай мүмкіндіктері бар.
Ақпаратты қандай да арақашықтыққа тез жеткізу, алыстағы ақпарат көздерін
пайдалану мүмкіндігі интерактивтік іздеу жүйелері мен өз бетімен іздеу,
сондай-ақ алынған материалдарды түрлі тіл тасушыларға ауыстырып салу сияқты
интернеттің артықшылық көздері пайдаланылады.
Интернет өзінің барлық мүмкіндіктері және қорларымен қоса, осы
мақсаттар мен міндеттерді жүзеге асырудың құралы болып табылады. Біз
интернет арқылы көп нәрсе істей аламыз. Мысалы, youtube арқылы көптеген
видеоларды сақтауға болады.
Шет тілін оқытуда заманына сай көрнекі құралдар, аудио материалдар
қолдану, мультимедиялық құралдарды пайдалануға үлкен мән беру керек. Сабақ
барысында техникалық құралдарды (бейне магнитофон, теледидар, проектор,
компьютер) пайдалану студенттердің өз тілінде сөйлейтін адамдардың тілін
тыңдап, оны көзбен көре отыра ақпарат алуына көмегі тиеді. Бұл жағдай
студенттердің сөйлеу деңгейін жақсартуына көмектеседі. Тыңдау арқылы олар
өздерінің сөйлеудегі қателерін жөндей алады. Бұл аудирование терминінің
өзі де шет тілін тыңдап, оны түсіну деген мағына. Аудио немесе бейне
таспаларды тыңдағанда коммуникативті жаттығулар жасалу керек. Алынып
отырған тапсырмалардың жеңіл-қиындығын ескере отыра, жаңа сөздер мен сөз
тіркестерін пайдаланып, диалог және монолог құрастыру сияқты жаттығулар
жасалуы қажет. Бейне фильмді көріп отырып, жаңа сөз немесе сөз тіркестері
кездескенде тоқтап, сол сөздерді қайталап және әрбір көріністен кейін
сұрақтар қойып отырған жөн. Сабақтың қорытындысы ретінде тест сұрақтарын
беріп, нәтижесін тексеріп, бағалау қажет.
Электрондық білім беру пайдалану арқылы даралып оқытуға Инновациялық-
коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімділігі:
1. Мультимедиялық мүмкіндіктерді қолдау (музыкалық немесе дикторлық
дайындау, анимация бейне-клиптер,слайд-шоу).
2. Жүйенің басқару құрылымы – оқытушы өз ойын, көзқарасын, өз
кезегіндегі материалдық ұсынылымын, әртүрлі аудиторияға бір ғана оқу
мәліметтерін ұсынуға мүмкіндік алды.
3. Білімді бақылау арқылы нәтиже алу, бағалау.
Инновациялық технологияны шетел тілі сабақтарында пайдалану
нәтижесінде төмендегідей жетістіктерге қол жеткіземіз.
1. Сөзжұмбақ, кестелерді құру үшін дербес компьютерді қолдану арқылы
грамматикалық және лексикалық оқу материалдарын өңдеу.
2. Ағылшын тіліндегі сөздерді сауатты жазу мен көркемдеп безендіруді
үйретеді.
3. Дербес компьютерді пайдалану арқылы оқушылардың өзіндік және жұмыс
жасауды игеру мен білім алуды кеңейту.
4. Интернет желісін пайдалану арқылы оқушылар электрондық пошта арқылы
хат-хабарлама алмасу, өзінің ойын еркін жеткізу.
Қазақстан Республикасының мемлекетаралық тілі – ағылшын тілін жаңа
технологиялар арқылы оқыту ісі күннен-күнге өзекті болып келеді. Тілді
инновациялық-коммуникативтік технология арқылы оқыту – тіл үйренушінің өз
бетімен тіл үйрену қабілеттерін жетілдіруіне игі ықпал ететін тиімді жүйе
болып табылады. Сонымен қатар, оқушылар интеллектуалдық, шығармашылық және
коммуникативтік істерін дамыта алады, оқушының оқу белсенділігі артады,
сабақтың негізгі кезеңдерінің бәрінде оқушыларға шығармашылық жұмысты
ұсынуға болады.
Шет тілін оқытуда интернетті сабақта пайдаланудың негізгі артықшылығы
сол жан-жақты ақпараттар алу. Интернетті сабақта пайдаланғанда шет тілінде
электронды оқу курстарымен оқушы жұмыс істеуге мүмкіндік алады. Шет тілін
оқытуда бұл ел тану, әр түрлі энциклопедиямен танысуға мүмкіндік береді.
Chat (ағылшын сөзі – әңгіме) электронды поштаға шығу арқылы оқушылардың
жүйеде басқа шет ел оқушыларымен сөйлесе алады. Олар сөз қорларын кеңейтіп,
өз бетінше сабақ материалдарын таңдауға мүмкіндік алады.
Адамның үнемі ізденіске, жаңалыққа ұмтылуы ол физиологиялық құбылыс,
ал заманауи технологиялардың қоғамымыздың түрлі салаларында орын алып,
дамуы бүгінгі күннің талабы. Инновациялық технологиялар қалай және қайдан
пайда болады? Ол өркениетті елдердің бірін бірі тануы, байланысы, білім
саласы бойынша тәжірибе алмасуынан болады. Қазіргі білім беру мазмұны
жаңарып, жаңа көзқарастар пайда болып, оқытудың технологиясы, яғни
инновациялық оқыту технологиялары өмірге келді.
Инновация термині ағылшын тілінің innovation деген сөзінен шыққан,
аудармасы жаңалықты енгізу. XIX ғасырда мәдениеттанушылардың зерттеуінен
пайда болған, яғни бір мәдениет түрлерін екінші ел мәдениетіне енгізу
дегенді білдіреді.
Қазіргі таңда жаңа педагогикалық технологиялар түрлері өте көп. Оларды
тиімді етіп шет тілі сабағында қолдану мұғалім шеберлігіне байланысты.
Қоғам талабына сай шетел тілдерін оқытуда қойылып отырған ортақ міндет –
тілді коммуникативтік бағытта оқыту. Ондағы мақсат оқушылардың өз ойларын
жеткізумен шектеліп қана қоймай, өзара тіл табысып, пікір алмасуға үйрету,
өз жұмысына, топтағы немесе жұптасқан оқушының жұмысына, жауабына сыни
тұрғыдан ойлап талдау жасай алу, өз ойын қорытындылай білу, интерактивті
жұмыс жүргізу.
Interactive ағылшын тілінен аударғанда ортақ белсенділік деген
мағынаны білдіреді. Инновациялық оқыту технологиялардың білім ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ 4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .
1 ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН МУЛЬТИМЕДИАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ 7
ПАЙДАЛАНУ АРҚЫЛЫ ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
... ... ... ... ... .. 7
1.1 Білім беруде мультимедиалық технологияларды пайдалану туралы
жалпы түсінк 12
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Оқытудың озық технологиялары мен инновациялық әдістері 19
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
1.3 Ағылшын тілі сабағында білім сапасын арттыру мақсатында
инновациялық технологияларды енгізу ... ... ... ... ... ... ... 25
2 ОҚЫТУДЫҢ ОРТА КЕЗЕҢІНДЕ ШЕТЕЛ ТІЛДЕРІ САБАҒЫНДА МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ25
КОМПЬЮТЕРЛІК БАҒДАРЛАМАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... . 32
2.1 Мультимедиялық презентациялар көмегімен шет тілін тез үйрену
қабілетін қалыптастыру
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 39
2.2 Ағылшын тілі сабағында мультимедиялық дискілерді қолдану
тиімділігі
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 46
2.3 Оқытудың орта кезеңінде шетел тілдері сабағында
мультимедиялық компьютерлік бағдарламаларды пайдалану 46
мүмкіндіктерін модернизациялау
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... 51
3 ШЕТЕЛ ТІЛДЕРІ САБАҒЫНДА МУЛЬТИМЕДИЯЛЫҚ КОМПЬЮТЕРЛІК 58
БАҒДАРЛАМАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУДЫҢ МАҢЫЗЫ
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..61
... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 Шетел тілін оқытудағы мультимедиялық құралдардың орны
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
3.2 Мультимедиялық компьютерлік бағдарламаларды пайдалану
тиімділігі тәжірибе жүзінде
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ...
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Соңғы онжылдықта инновациялық
ресурстардың қарқынды дамуы қоғамның ақпараттану процесінің дамуына әкеліп
соқтырды. Бұл даму процесінің маңызды құралы әр түрлі ақпараттармен жұмыс
істеуге жаңа мүмкіндіктер ашатын және үнемі жетіліп отыратын жаңа
инновациялық технологиялар болып табылады. Қазіргі кездегі шапшаң жүріп
жатқан жаһандану үрдісі әлемдегі бәсекелестікті күшейте түсуде. Елбасы Н.Ә.
Назарбаев Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру
стратегиясы атты жолдауында Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге
нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды
құралдарының бірі деп атап көрсеткендей, жалпы білім беретін мектептер
реформалары оқыту формаларын, құралдарын және әдіс-тәсілдерін жетілдіру
арқылы өсіп келе жатқан ұрпақтың инновациялық кеңістікке енуін және оған
бейімделуін қамтамасыз етуге бағыттай бастады.
Білім беру жүйесін ақпараттандыру, оқу үдерісінде инновациялық
технологияларды енгізудің негізгі бағыттары мен идеялары Қазақстан
Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасында [1], Елбасы
Н.Ә. Назарбаев ұсынған Қазақстан – 2030 [2] стратегиясында, Жаңа шетелдік
білім беру тұжырымдамасында ерекше атап көрсетілген.
Ағылшын тілін оқыту үдерісініңде жаңа инновациялық технологияларды
пайдалану оқушылардың жаңа тілдік материалды меңгеруі кезіндегі оқу-
танымдық әрекетін белсендіруге, пәнге қызығушылығын арттыруға мүмкіндік
туғызады. Сонымен қатар, жаңа инновациялық технология құралдарын ұсынылып
отырған материалға жоғары деңгейдегі көрнекілік ретінде пайдалануға
мүмкіндік береді, оқыту үдерісіне алуан түрлі жаттығуларды енгізу
мүмкіндігін кеңейтеді, үздіксіз қарым-қатынас барысында оқу үдерісінің
жандануын қамтамасыз ете алады, міне осының барлығы оқушылардың оқытылатын
материалға жағымды қарым-қатынасының қалыптасуына мүмкіндік береді.
Қазіргі кезде жаңа білім беру жүйесінің заманауи технологиялар мен
интернеттің пайда болуының арқасында дамығанын барлығы мойындайды. Көптеген
әдіскерлер мультимедиялық презентация, видеофильм, электрондық пошта,
анимациялық суреттер және т.б. көмегімен шетел тілінде монолог және диалог
түрінде сөйлеу қабілетін қалыптастыратын жаттығуларды құрастырумен
айналысып жатыр. Шетел тілдік ортада болмай-ақ, сол елдің тілінде сөйлей
алу қабілетіне ие болу оңай емес. Сондықтан, мұғалімнің басты мақсатының
бірі шетел тілі сабағында жаңа технологиялардың түрлі амалдарын қолдана
отырып, сөйлеудің шын ситуацияларын құру болып табылады. Шетел тілін оқыту
барысында компьютер технологияларын қолдану сабақты қызықты етіп өткізуге
көмектеседі. XXI ғасырды қоғамдық ақпараттандыру ғасыры деп бекерге
атамаған. Компьютер адам әрекетінің барлық салаларында қолданылады.
Дүниежүзілік қоғамдастықта әлеуметтік өмірдің барлық саласын жаппай
ақпараттандыру үдерісі қолға алынуда. Елдің экономикалық жағдайы, адам
өмірінің сапасы, ұлттық қауіпсіздік және мемлекеттік, дүниежүзілік
қоғамдастықтағы рөлі оның ақпараттық технологиялық даму дәрежесіне
байланысты болатыны белгілі. Экономикалық тұрғыдан дамыған елдерде және
көптеген дамушы елдерде білім беру жүйесін ақпараттандырудың қарқынды
үдерісі жүріп жатыр. Жалпы білім сапасын жақсарту жолдары жасалып жатыр
және оқыту процесіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізуге көп қаражат
бөлінуде. Дегенмен, оқыту үдерісінде компьютерлік технологиялардың қарқынды
енгізілуіне қарамастан, арнайы мультимедиялық оқулықтар мен оларды қолдану
техникасы туралы әдістеменің болмауы себепті шет тілін үйрету процесінде
компьютерлендіру жеткілікті дамымаған.
Жалпы оқу үрдісіне жаңа технологияларды енгізу мен компьютерлендіру
мәселесіне С.А.Бешенков, Б.С.Гершунский, А.П.Ершов, М.П.Лапчик, В.В.Лукин,
Б.А.Досжанов, Ұ.Т.Нұрманалиева, С.Т.Сиргебаева, Б.Т.Абыканова,
Г.Б.Таутаева, Ж.А.Қараев және т.б. еңбектері арналған.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында білім беруді ақпараттандыру
мәселесі бойынша төмендегідей негізгі ғылыми мектептер қалыптасып, кешенді
зерттеулер жүргізілуде:
- профессор С.С.Құнанбаеваның мектебі шет тілін оқытудың теориясы мен
әдістемесін ақпаратандыру мәселелерін зерттейді: мәдениетаралық-қатынастық
біліктілігін қалыптастыру Ә.Т.Чакликова, елтанымдық біліктілігін
қалыптастыру Ж.А.Түселбаева; студенттерді АҚТ-ды пайдалануға әдістемелік
даярлау Д.Е.Сағымбаева; шетел тілін оқытуда телекоммуникациялық
технологияларды пайдалану А.Б.Нұрова, ағылшын тілін электрондық оқулықтар
арқылы оқыту әдістемесі Ұ.Т.Нұрманалиева;
- профессор Б.Б.Баймұхановтың мектебі оқу үдерісіне компьютерлік
технологияларды енгізу мәселелерін, әртүрлі бағдарламалық құралдарды
қолданудың әдістемесін жасау мәселелерін зерттейді Б.Д.Сыдықов,
Р.С.Шуақбаева, І.Ж.Есенғабылов, Г.А.Мадьярова және т.б;
- профессор Ж.А.Қараев және М.Б.Есбосынов, С.В.Рах, К.З.Халикова,
Ж.С.Сардарова, С.Т.Мұхамбетжанова, Б.К.Төлбасова, Б.Абыканова, О.К.Ахметова
және т.б ғалымдар ақпараттық-қатынастық технологияны жалпы орта білім
беретін мектептің оқу үдерісінде, кәсіби дайындықта және жоғары оқу
орындарында информатиканы оқытуда қолдану мәселесін қарастырған.
Дипломдық жұмыстың нысаны: мультимедиялық компьютерлік бағдарламаларды
қолдану арқылы шетел тілін оқыту әдісі.
Дипломдық жұмыстың пәні: мультимедиалық құралдарды пайдаланудың
маңызы.
Оқытудың орта кезеңінде шетел тілдері сабағын мультимедиялық
компьютерлік бағдарламаларды пайдалану арқылы ұйымдастыру жолдарын
қарастыру дипломдық жұмысының негізгі мақсаты болып табылады.
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
- шетел тілі сабағында жаңа ақпараттық технологияларды қолданудың
тиімді тәсілдерін айқындау;
- шетел тілін оқытуда мультимедиалық бағдарламалар мен
презентацияларды қолданудың тиімділігін көрсету;
- шетел тілі сабағында Интернет ресурстарын пайдалану арқылы
оқушылардың сөйлеу және түсіну дағдыларын қалыптастырудың тиімді жолдарын
анықтау.
Дипломдық жұмыстың көздері. Білім беру саласындағы ресми материалдар
мен құжаттар, зерттеу проблемасы бойынша педагог, психолог ғалымдардың
еңбектері; Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы, Қазақстан
Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасы, Қазақстан
Республикасы Президентінің Қазақстан-2050 стратегиясы; Жаңа шет тілдік
білім беру тұжырымдамасына басқа да білім беру мәселелеріне қатысты
нормативтік құжаттар, оқу әдістемелік кешендер (стандарттар, типтік оқу
бағдарламалары, оқулықтар, оқу құралдары, электронды оқу құралдары және
т.б.); жеке ғалымдар диссертациялары.
Дипломдық жұмыста қолданылған әдістері: қарастырылып отырған тақырып
жөніндегі ақпараттық, ғылыми және әдістемелік әдебиетті талдау, теориялық
талдау, сауалнамалар, сұхбаттар, сұрақ-жауап, жинақтап қорытындылау, оқу
үдерісінде Интернет ресурстарды пайдалану кезіндегі оқушылардың әрекетін
сырттан бақылау, мұғалімдердің сабақта мультимедиалық құралдарды пайдалану
тәжірибесін зерттеп білу, педагогикалық тәжірибе жасау.
Дипломдық жұмыстың теориялық маңызы. Зерттеудің нәтижелері мен
пайымдаулары мультимедиалық құралдардың көмегімен шетел тілін оқытудың
тиімді жолдарын анықтау мақсатында жүргізіліп жатқан жұмыстарға ой қосуы
мүмкін.
Дипломдық жұмыстың практикалық мәні. Зерттеу барысында қол жеткен
нәтижелер мультимедиалық құралдарды мектептердегі шетел тілі сабақтарында,
тіл үйрету курстарында оқуды ақпараттандыру мақсатында қолданылуы мүмкін.
Атап айтқанда, эксперимент нәтижелері мен қорытындыларын электронды
оқулықтар мен Интернет ресурстарды қолданып өтетін дәстүрлі және дәстүрлі
емес сабақ барысында пайдалануға болады.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан,
қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН МУЛЬТИМЕДИАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ
АРҚЫЛЫ ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Білім беруде мультимедиалық технологияларды пайдалану туралы жалпы
түсінк
Қазіргі заманғы ғылым мен техниканың даму кезеңі оқу-ағарту саласында
технологиялық жаңа әдістерді кең қолдануды қажет етеді. Еліміздегі
әлеуметтік – экономикалық өзгерістер мен бүкіл өркениетті әлемдегі
ақпараттық даму – білім берудің дәстүрлі қалыптасқан жүйесін, әдістері мен
технологиясын қайта қарауды талап етуде.
Қазіргі ақпараттық технологиялардың қарқынды даму кезеңінде мектептегі
оқу үдерісінің тиімділігі мұғалімнің кәсіби дайындығына тікелей байланысты.
Күнделікті сабақ барысында компьютерді пайдалану - заман талабына болып
табылады. XXI ғасырда қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру
саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр: білім беру сапасын
көтеру, компьютерлендіру, интернет, электрондық телекоммуникация құралдары
мен электрондық оқулықтар даярлау. Жоғарыда аталған тәсілдер оқушылардың
заман талабына сай білім алуына, танымдық белсенділігін арттыруға септігін
тигізеді.
Соңғы жылдары көз алдымызда адамдардың әлеуметтік, мәдени, ғылыми және
өндірістік қызмет аясына тікелей әсер еткен компьютерлік революция бола
алады. Компьтердің оқу үдерісіне де тигізетін өзіндік әсерін жоққа шығаруға
болмайды. Жаңа ақпараттық технологияны адамзат қызметінің барлық саласында
енгізу ақпараттық қоғамның басты көрінісі болып табылады. Компьютерлік
техниканы үздіксіз білім беру жүйесінде пайдалану оқытудың педагогикалық
технологиясы, оқытудың ақпараттық технологиясы, оқытудың компьютерлік
технологиясының пайда болуына себеп болды. Сонымен біз осы ұғымдарға
тоқталып өтуді жөн көрдік. Оқытудың компьютерлік технологиясы деп оқушының
өз бетімен танымдық іс-әрекетін дамытуға, оқыту мен оқуды басқаруға, сондай-
ақ оқу мен практикалық есептерді ойындық, адам-машиналы тұрғыдан шешуге
бағытталған әдіснамалық, психологиялық-педагогикалық, бағдарламалық-
техникалық және ұйымдастыру құралдарының кешенін айтады [3, 314].
Кез-келген педагогикалық технология - ақпараттық технология болып
табылады. Оқу-тәрбие үдерісінде білім беруді ақпараттандыру үшін жаңа
ақпараттық технолгияны пайдалану қажет. Білім берудегі жаңа ақпараттық
технология деп оқу мен оқу-тәрбие материалдарының, есептегіш техника мен
аспаптық құралдарының жиынтығы, есептегіш техника құралдардың оқу
үрдісіндегі рөлі мен орнын, мұғалімдер мен оқушылардың еңбегін жетілдіруде
оларды пайдаланудың түрі мен әдістері туралы ғылыми білімнің жүйесін айтады
[4, 262].
Білім беруде компьютерлік технологияларды пайдалану оқыту үдерісін
толық өзгертуге, оқытудың жеке тұлғаға бағытталған моделін жүзеге асыруға
мүмкіндік береді. Қазіргі жаңа оқыту құралдары, яғни компьютерлер,
телекоммуникациялық байланыс құралдары, қажетті интерактивті бағдарламалық
және әдістемелік жабдықтар әр түрлі оқыту формаларын жетілдіруге мүмкіндік
береді, оған қоса оқушылардың өзіндік жұмыстарын орындататын әдістемелік
құралдар ретінде атқаратын жұмысының маңызы зор.
Білім беруді ақпараттандыру кезінде түрлі бағдарламаларды, жүйелер мен
орталарды қең қолдану кезінде оқытудың формалары мен әдіс-тәсілдері,
сонымен қатар білім беру үдерістерінің мазмұны да маңызды өзгерістерге
ұшырайды. Сондықтан мектеп алдында тұрған жаңа мәселелерді жүзеге асыруға
бағытталған оқыту тиімділігін арттыруға компьютерлік технологияны қолдану
оны жүзеге асыру мен оңтайландыруға тікелей әсерін тигізеді:
- оқушылардың өзіндік жұмысын арттыру;
- ақпараттың түрлі көздерімен жұмыс істеу біліктілігін қалыптастыру;
- ақпаратты беру, өндеу, сақтаудың қазіргі заманғы әдіс-тәсілдеріне
оқушыны үйрету;
- олардың интеллектуалдық және шығармашылық қабілетін дамыту;
- өмірге икемдеуге себеп болатын әлеуметтік қызмет дағдыларын
қалыптастыру [5, 30].
Ю.К. Бабанскийдің теориясын қолданушылар оқытудың тиімділігін
көтеруге келесі тәсілдермен жетуге болады деп есептейді:
- оқыту мен оқушылардың еңбегін ғылыми түрде ұйымдастыру формасын
жетілдіру жолымен;
- оқытудың интенсивтендіру тәсілін қолдану арқылы;
- оқытудың қазіргі заманғы технологиялық құралдарын жасап, қолдану
арқылы [6, 25].
Ал, мұндай өзгеріс оқушының білімге деген ынтасын арттырып, сабақтың,
нәтижелік бақылаудың жаңа модельдерін (баяндама, есеп беру, жұрт алдында
жобаларды топ болып бірге отырып қорғау) ізденуге итереді, оқытудың жеке
оқушыға бағытталған қызықты түрлерін енгізуге қөмектеседі. Біз компьютерді
кең көлемде ақпарат құралы ғана емес, сонымен қатар адамның қоғамда өзін-
өзі басқаруына, өзіндік танымына жаңа жол ашатын және қуатын жаңа жағдайға
жаңаша көзқараспен пайдалануға мүмкіндік беретін қуатты құрал деп
есептейтін философтардың пікіріне біз де қосыламыз.
Ақпараттық құралдарды қолдану барысында оқытушы мен оқушының өзара
әрекетінде компьютерлік даярлықтары байқалдық. Мультимедиадағы бейнелер мен
графикада шетел тілін сазды кескіндемелік анимациялық иллюстрациялар арқылы
бере отырып, шетел тілін оқытуда үлкен маңызға ие болатындығын аңғардық [7,
162]. Бұл кездегі ұсынылған формалар, құралдар, политра, дизайн,
лингвистикалық, көркемдік және т.б. шешімдердің үйлесім табуы шетел тілін
үйрену үдерісіндегі оның мазмұнын толықтырады. Олар оқушының барлық сезім
мүшелеріне әсер ете отырып, оның ойлау қабілетін арттырып, аналитикалық
ойлауы мен бейнелік қабылдауының, есте сақтауының барлық түрлеріне қозғау
салып, оқу ақпаратын толыққанды қабылдауына және тануына негіз салатындығын
байқадық.
Мультимедиа оқушылардың оқу ақпаратын қабылдаудағы көру және есту
бейнелерін өзара үйлестіреді. Мультимедиалық бағдарламалар оқушының ақпарат
алмасу жағдайында мультимедиалық жүйемен интерактивті диалог орнату сияқты
көптеген жаңа мүмкіндіктерге жол ашады. Шетел тілін оқыту үдерісінде
компьютер, мультимедиа, мультимедиялық оқу бағдарламаларын қолдану ағылшын
тілін оқытудағы сән салтанат көрінісі емес, өткен материалдарды қайталану
мен жаңа ақпараттарды қабылдаудың аса қажетті құралы болып табылады. Шетел
тілін менгеруде оқушының танымдық, әдеби-көркем және әлеуметтік
ақпараттарды игеруінде компьютер, мультимедиа мен интернеттің рөлі артып,
оқу материалы және қосымша тақырыптық материалдарды мәнерлеп, көрнекілеп
беруде иллюстративті құрал ретіндегі маңызы ұлғайды. Мультимедиа,
презентациялар, видеофильмдер сонымен қатар оқушының оқу мазмұнын анықтап,
жақсы меңгеру үшін, шетел тіліндегі экстралингвистикалық ақпаратты игеруге
көмегін тигізеді. Бұл ақпарат шетел тіліндегі грамматикалық ерекшеліктер
мен лингвистикалық ақпараттарды айқын да дәл қабылдауға ықпал етеді.
Грамматикалық категориялар кеңестік дәуірдегі оқыту әрекетінде басты
назарда, оқушылар грамматикалық ережелер мен сөз жаттады. Ақпараттық
технологиялар арқылы сабақта табиғи орта жасалатын, сөйлесудің үлгілері
беріліп, оқушыларға сөйлеу дағдысының пайда болғаны тәжірибе барысында
байқалды. Оқу-танымдық ақпараттардың формалары (суреттер, слайдтар,
сызбалар), көрсету формаларының дизайны (анимация, түрлі эффектілер), сөз
және дыбыспен сүйемелдеу формалары жобаның басты мақсатына сай келіп, ең
түйінді мәселеден оқшауланбауы керек. Оқытушы өз кезегінде бақылап, кеңес
беріп, іс-әрекетін оқушының да бақылауына мүмкіндік жасайды. Ол қажетті
технологиялардың функциялары мен жұмыстарына сәйкес тактиканы түсініп,
видеофильмдер немесе презентациялар элементтерін жобалау және безендіру
мәселелерінде дұрыс бағыт ұстанып жобаның әдістемелік сипатын жасайды. Бұл
оқушының мультимедиялық жоба барысындағы орнын ығыстырмайды, олар жобаның
өздеріне тиісті бағыттарын орындауды жоспарлауды үйреніп, даярлық шаралары,
тақырыптық және кескіндемелік ақпарат нәтижелері болып табылатын
презентациялар, видеофильмдер, тақырыптық нәтиже және дыбыстық сүйемелдеуде
белсенді бола алады. Жұмыста ақпараттық ортамен тығыз қарым-қатынаста бола
отырып, оған шын беріліп, бастапқы үйрену зерттеу пәні – тіл және оның
лингвистикалық түрлерін оқып үйренуге айтарлықтай қызығушылықтарын
көрсетеді [8, 79].
Ж.А. Қараевтың пікірінше "компьютерлік оқыту технологиясы өзіндік
танымдық іс-әрекетті дамытуға арналған методологиялық, психо-
лингвистикалық, бағдарламалы-техникалық, ұйымдастырушылық құралдардың
жиынтығы" болып табылады [3, 320].
Оқытудың компьютерлік технологиясы оқытушы мен оқушының арасындағы
қатынас формасын өзгертеді. Бұл өз кезегінде оқу мотивациясын күшейтеді,
оқытудың қарқындылығын арттырады. Оқу мотивациясы дегеніміз - танып білуге
ұмтылдыратын қозғаушы күштерді дамытудың әдістері, құралдары мен тәсілдері.
Оқытудың ақпараттық технологиялары - компьютерлік техниканың,
телекоммуникациялық байланыс құралдарының, инструментальды бағдарламалық
жабдықтардың жиынтығы [9, 71].
Ал, мультимедиаға зерттеушілер түрліше анықтама береді:
Мультимедиа - әртүрлі типті ақпараттарды компьютердің ұсыну
мүмкіндігін дамытатын және адамның мультисенсорлық табиғатына негізделген
технология.
Мультимедиа - екі не онан да көп типті ақпараттарды интерактивті
формада біріктіру [10, 144].
Мультимедиа - әртүрлі формада ұсынылған ақпараттарды біріктіруге
мүмкіндік беретін компьютердің аппараттық және бағдарламалық құралдары
кешені [11, 92].
Шетел тілі сабағында білім беру траекторияларын жүзеге асырумен
байланысты мәселелерді шешудің айқындалған жолдардың бірі - интернет болып
табылады. Интернет технологиясы жағдайында білім алудың дамуы, шетел тілін
оқыту үдерісі мазмұнына да елеулі өзгерістер енгізді. Интернет
мүмкіндіктерін тіл үйренуде пайдала білу, интернет арқылы құнды және
ақпараттарды тиімді іздеп, таба білу аса маңызды. Сонымен қатар ғаламдық
гипермәтінді ақпараттық жүйе (www), электронды кітапханалар,
телеконференциялар, журналдардың электронды версиялары, виртуалды музейлер,
электронды хабарландыру тақталары, электронды пошта жүйесінің шетел тілін
үйренудегі ықпалы мен орны ерекше.
Интернет жүйесіндегі CD-ROM интерактивті дискілер, хабарландырудың
электрондық тақталары, мультимедиа, гипермәтіндер сияқты жаңа электрондық
технологиялар Mosaic және www интерфейстің көмегімен оқушыларды оқу
үдерісінде белсенді түрде тартуға мүмкіндік беріп қана қоймайды, дәстүрлі
оқыту әдістерінің көпшілігінен айырмашылығы, оқыту үдерісін басқаруды да
жүзеге асырады.
Қазіргі таңда мұғалімдердің алдында заманауи технологияларды пайдалану
негізінде, оқу мазмұнын одан әрі жетілдіру үшін Әлемдік желіні қолдану
мәселесі туындап отыр. Ғаламтор шетел тілін үйренуде бұрын белгісіз болған
жаңа мүмкіндіктерді ұсынады. Оларға: сабақ мазмұнына желідегі материалдарды
енгізу; жоба жұмысы бойынша оқушылардың жеке ізденістерін жүргізуге
көмектесу; әр түрлі деңгейдегі желі материалдарын пайдалана отырып,
оқушылардың оқуға деген икемділіктерін дамыту және жетілдіру; өзара хат
алмасу нәтижесінде білім алушылардың жазу дағдысын дамыту; шет тілінің
заманауи сөздіктерімен сөз қорын қалыптастыру; желі арқылы басқа елдердің
мәдениеті, әлеметтік және экономикалық жағдайы туралы мәліметтер табу,
оларды талдауды үйрену және т.б. жатады.
Оған қоса, ақпараттық жүйе ретінде Ғаламтор өз пайдаланушыларына басқа
да ресурстарды ұсынады:
1) электронды пошта (e – mail);
2) телеконференциялар (usenet);
3) видеоконференциялар;
4) өз мәліметтерін енгізу мүмкіндігі, өзінің жеке бетін қалыптастыру
(homepage) және оны Web – серверде орналастыру;
5) ақпараттық ресурстарға қолжетімділік;
6) анықтамалық каталогтар (Yahoo!, InfoSeekUltraSmart, LookSmart,
Galaxy);
7) ізденіс жүйелері (Alta Vista, HotBob, Open Text, WebCrawler,
Excite);
8) желіде сөйлесу (Chat) [12, 209].
Қазіргі уақытта дүние жүзінде электрондық пошта көпшілікке белгілі
және телефон, радио, факс ретінде кең таралған.
Электрондық пошта - мұғалімдер мен алыстағы оқушылар арасындағы
ақпарат алмасудың тиімді тәсілі. Элетрондық почта экономикалық және
технологиялық жағынан тиімді технология болып табылады және оқу үдерісі
кезінде оқу курстарының мазмұндық жағын жеткізу және оқытушының оқушымен
кері байланыс қамтамассыз ету үшін қолданылады. Бұл уақытта дәстүрлі оқыту
кезінде мұғалім мен оқушы арасындағы "диалог" шектеулі болады. Алайда
оқушылар модельдік және телефондық каналы бар жеке компьютерді пайдалана
алады, электорондық почта консультацияның интенсивті үдерісін іске асырады.
Бөлінетін ақпараттық ресурстарға жол табу белгілі бір нәнді игеруде
кітапхаларға, ақпараттық-анықтамалық жүйелерге интерактивті түрде қол
жеткізуге мүмкіндік береді.
Шетел тілін оқытуға әртүрлі жолмен жетуге болады. Әрбір амал өзінің
пікірлесі мен қарсыластарын табады. Жоғарыда айтылғандай жаңа материалды
жеткізудің жиі кездесетін түрі осы электрондық оқулықтар болып табылады.
Электронды оқулықтар бір мезгілде жаттығуларды, лабораториялық жұмыстары
мен тестерді, яғни бір мезгілде білім беру мен баққылау жасауды да құрайды.
Жүргізілген тәжірибелер көрсеткендей, жаңа технологиялық оқыту кезіндегі
сабақ сапасы мен оқу курстарының құрылымы дәстүрлі әдістерінен әлдеқайда
жоғары болады.
Электрондық оқулықтар оқушылардың шығармашылықпен жұмыс жасауына, яғни
танымдық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. Электрондық оқулықтың
ішкі мазмұны үнемі интернет желісі және басқа да электрондық
кітапханаларымен толықтырылып отырады. Сөйтіп, әр оқушы өз мүмкіндігінше,
даярлығына сәйкес ақпарат, мәліметтер алып, танымдық өрісін кеңейтіп,
белсенді жұмыс жасай алады. Оқытудың компьютерлік технологиясының оқу
үдерісіне кеңінен енуі оқушының танымдық белсенділігін таныта отырып,
электрондық оқулық көмегімен оқушыларды өзіндік жұмыс түрлерін орындауға
баулиды.
Қазіргі уақытта дәстүрлі оқулықтармен салыстарғанда электронды
оқулықтың артықшылықтары туралы көп айтылуда.
Электрондық оқулықтардың ерекшелігі мынада:
- тілге үйрету кезеңдерінде табиғи тілдік ортаны қалыптастыру;
-оқыту үдерісінде көрнекіліктің дидактикалық принциптері жүзеге
асырылады;
- оқытуда оқушының жеке ерекшелігі ескеріледі;
- оқушылардың барлығы толық қамтылады;
- оқушылардың өз мүмкіншілігін жоғары деңгейде пайдалана алады;
-тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу әрекеттері оқытуда сатылай ұйымдастырылады;
- өз білімдерін өздері бақылай алады;
- репетитор қызметін атқарады;
- нақты ақпарат таратушы;
- оқушының көңіл-күйіне әсер қалдырушы;
- нақты білім қалыптастырушы [13, 67].
1.2 Оқытудың озық технологиялары мен инновациялық әдістері
Орта мектепте ағылшын тілін оқытудың тарихы 1947 жылдан басталады. Сол
жылы Министрлер Кеңесінің Орта мектепте шет тілін оқытуды жақсарту туралы
қаулысы шетел тілін оқытудың әрі қарай дамуына ықпал еткен құжаттардың бірі
болды. Содан кейінгі 1961 жылы шыққан Шетел тілдерін оқытуды жаңарту
туралы қаулы кейінгі онжылдықтағы мақсат-міндеттерді айқындап берді. 1977
жылы Орта мектепте оқытуды, тәрбиелеуді дамыту туралықаулыдан кейін
көптеген өзгерістер болды. Оқытудың бірінші кезеңі қарым-қатынас ретінде
тілдің негізін қалаудан басталады,әрі қарай шетел тілін оқып үйрену
жалғастырылады Тілді пайдалану үшін тілді тыңдау, сөйлеу,жазу,оқуды білуі
керек. Бірінші кезең- тілді оқып үйренуде өте маңызды кезең,осы кезеңде оқу
қалай басталса, солай жалғасады. Ағылшын әдіскері Г.Пальмер бұл кезең
туралы былай деген екен:Take care of the first two stages and the rest
will take care of itself. Орта мектепте шет тілін оқыту 3 немесе 5
сыныптан басталды. Бұл кездегі бағдарламада оқыту,түсіну және шет тіліндегі
мәтінді аудара білу. Ауызша сөйлеуді түсіну, ауызша мен жазбашаның негізін
қалау. Бағдарламада бөлімнің екі түрін рецептивті және өнімділікті
айқындайды. Алғашқы кезеңге бірінші орынға оқып-түсіну және аударма
қойылады.
-оқушылар таныс емес сөздерді оқып білу;
-cөздіксіз мәтінді оқып түсіне білу;
-шетел тілін өз ана тіліне ауызша аудара білу;
-жазбаша аудара білу.
Жазбаша оқытуда мынадай талаптар қойылды:
-мәтінді көшіріп жаза білу;
-қысқа сөйлеуді жаза білу.
1961 жылғы қаулыдан кейінгі өзгерістер. Бұл кезеңдегі бағдарлама
бойынша бірінші орынға тәжірибелік мақсат қойылды. Ауызша сөйлеуде өз ойын
айта алу және ауызша хабарлама жасауға (монолог) және ағылшын тілінде
әңгіме жүргізе білуге (диалог) мән берілді. Оқуға қойылатын талап та
өзгерді.
Орта мектепте мынадай талаптар қойылды: ағылшын тілінде әңгімелесе
білу; сөздіксіз күрделі емес мәтінді оқып-түсіну; оқи білу.
Жазуға көмекші рөлі берілді. Лексиканың көлемі азайды. Бағдарламада
тілді тәжірибелік білу жағына басты назар аударылды.
Тіл - сыртқы дүние мен қоршаған орта туралы білім алу көзі. Пәнді
оқытуда оқушылар ағылшын тіліндегі атаулармен, құбылыстармен танысады.
Танысу ауызша және жазбаша түрде жүреді. Осы екі түрді меңгеру ағылшын
тілін игерудің тәжірибелік мақсаты болып табылады. Яғни, оқушы ағылшын
тілін ауызша және жазбаша түрде пайдалана білуі тиіс. Ағылшын тілін тыңдап
түсіне білу және сөйлей білу ауызша түрге жатады. Жазбаша түрге тілдің
жазбаша түрін пайдалана білу немесе жазу және ағылшын тілінде жазылған
мәтінді оқи білу жатады. Тіл қатынас құралы,ол ауызша және жазбаша түрде
жүзеге асады. Ауызша түрге: тыңдау, түсіну және сөйлеу әрекеті жатады.
Жазбаша түрге: оқу және жазу әрекеті жатады.
Тыңдау, сөйлеу, жазу және оқу дағдыларын қалыптастыру оқушының тілді
ауызша да, жазбаша да жақсы меңгеруіне тікелей әсер етеді. Оқушы тілді
жақсы меңгеру үшін осы төрт дағдының негізі берік қалануы керек.
ХХІ ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды инновациялық технология
бағытымен дамыту мақсатымен аттауымыз үлкен үміттің басты нышаны болып
табылады. Жас ұрпаққа саналы, мән-мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру
бүгінгі күннің талабы.
Сондай-ақ халықаралық қатынастар аясында болып жатқан әлеуметтік-
экономикалық, саяси және мәдени өзгерістердің әсерінен қоғамда ағылшын
тілінің рөлі өзгерді. Ол қарапайым оқу пәнінен заманауи білім беру
жүйесінің негізгі элементіне айналды. Осыған орай қазіргі заманға сай
ағылшын тілін тиімді үйретуге мүмкіндік беретін көптеген әдістер пайда
болды.
Сондықтан, әр мұғалім өзінің шығармашылығын дамыта отырып озық іс-
тәжірибелерді пайдалана білуі тиіс. Сонымен, еліміздің мектептерінің оқу
үрдісі түбегейлі өзгеріп оқытудың жаңа түрлері, әдістері, жаңа бағыттағы
инновациялық педагогикалық технологиялар пайда болып, олар білім мазмұнының
толығымен жаңаруына себепші болуда.
Білім беру жүйесінің алдындағы жаңа міндеттердің бірі инновациялық
педагогикалық оқыту технологияларын пайдаланып білім сапасын арттыру.
Ағылшын тілін ақпараттық технологиялар жүйесімен оқытудың ерекшелігі: оқу
материалдарының ақпараттық-коммуникативтік технологиялар арқылы оқушылардың
оқу іс- әрекетін мұғалімнің көмегімен немесе компьютер арқылы меңгерілуі
[4, 76].
Жеке тұлғалардың қалыптасуын қамтамасыз ететін деңгейлеп, саралап
оқыту, жобалап оқыту, коммуникативті оқыту,ақпаратты-коммуникациялы
оқытудың негізгі-қағидалары балаға өз бетімен ықпал ету,өзіндік пікірлерін
анық жүйелі жеткізе алатын жеке тұлға қалыптастыру,оқушылардың, танымдық,
шығармашылық қабілетін дамыту болып табылады. Оқытудың мақсаты оқу
бағдарламасымен айқындалады.
Оқытудың негізгі үш түрі бар: 1.тәрбиелеу, 2.ағарту, 3.дамыту.
Оқытудың тәрбиелік мақсаты. Оқушылардың көпшілігінің ағылшын тілін оқуға
деген үлкен қызығушылықпен кірісуі, олардың ағылшын тілінде қалай
сөйлейтінін естігісі және сөйлегісі келеді. Олар алғашқы кезде амандасып,
қоштасып үйренеді, заттардың атауларын біле бастайды. Осы кезеңде қарым-
қатынас екі жақты болуды талап етеді себебі, олар тыңдай білуге де, сұрай
білуге де үйретілуі керек.
Оқытудың ағартушылық мақсаты. Кез -келген тілдің ағартушылық қызметі
зор. Әрбір тіл сол тілде сөйлейтін халықтың мәдениетінің тікелей көрсеткіші
және сол тілде сөйлейтін ел туралы хабардар болуы; өз ойын дұрыс жеткізе
алуды үйренеді. Оқытудың дамыту мақсаты. Оқу-ұйымдастыру білігі мен
дағдысын қалыптастыру дамытушылық мақсаттарының негізі болып табылады.
Себебі, оқушының тіл білімі деңгейін жоғарылату және сол тілде ойлауды
дамыту-тіл білімін дамытудың басты міндеті [5, 51].
Ағылшын тілін оқытудың басты мақсаты – оқушылардың ағылшын тілінде
қарым-қатынас жасай алу негіздерін меңгеруі болып табылады.
Еліміздегі білім беру саласында оқытудың жаңа түрлері, әдістері,жаңа
бағыттағы технологиялар пайда болып, олар білім мазмұнының жаңаруына
себепші болуда. Осындай оқыту әдістемесіндегі заман талабына сай бағдар деп
инновациялық, технологиялық білім беру жүйесін айтуымызға болады.
Инновация, Технология терминдеріне жеке-жеке тоқталатын болсақ,
инновация дегеніміз – жаңа мазмұнды ұйымдастыру, жаңалық енгізу, яғни
инновациялық үрдістерді мазмұнды ұйымдастыруды анықтайды. Қазіргі
әдістемелік әдебиеттерде технология (technology) деген ұғым оқыту деген
ұғыммен қатар қолдананылады Технология термині тәсілдер жүйесі деген
мағынаны білдіреді.
Оқыту технологиясы дегеніміз – оқыту техникасы туралы ғылым,
сондықтан, оқыту ғылыми түрінде жүзеге асуы керек, яғни мұғалім қалай
оқыту, неге олай оқыту керек деген білім бірліктілігін білуі тиіс. Оқыту
технологиясы қалай оқыту керек деген ғылыми тұжырымдамамен тығыз
байланысты, яғни қандай үдерістер арқылы, қандай әдістер арқылы, қандай
оқыту құралдары арқылы, оқытуды қалай ұйымдастыру керек, қандай факторларды
ескеру қажет және ағылшын тілін үйретуде қалай ескеру керек деген
сұрақтарға жауап іздейді. Сонымен, тәжірибелер мен зерттеулер нәтижесі
бізге шетел тілінен берілетін білім мазмұны мен оқыту әдістерін жаңалау
керек екендігін көрсетті.
Ақпараттық технологиялар жүйесімен оқытуда көрсетілетін әдістердің
барлығы өзара байланыста,араласа қолданылады. Ақпараттық жүйемен оқытуда
түсіндіру әдісі кино, диафильмдер көрсету арқылы жүзеге асады. Мәтін,
елтануға байланысты, мақал-мәтелдер т.б. түсіндіру осы әдіс арқылы жүзеге
асады. Мәтінді тыңдап қайтадан оқып шығу, Диалогты тыңдап,қайтадан
кейіпкерлердің соңынан қайталап отыру сияқты тапсырмалар компьютер арқылы
меңгеріледі.
Оқу материалын толықтыру, қорытындылау, қайталау, ал ең бастысы оның
практикалық қолдану дағдысы мен шеберлігін қалыптастыруда бұл ең тиімді
әдістердің қатарына жатқызылады.
Әлемнің жетекші елдерінің көпшілігі білім беру жүйесін, білім берудің
мақсатын, мазмұны мен технологияларын оның нәтижесіне қарап бағалайтын
болды. Білім берудің қазіргі негізгі мақсаты білім алып, білік пен дағды,
іскерлікке қол жеткізу ғана емес, солардың негізінде дербес, әлеуметтік
және кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды
пайдалану, жылдам қарқынмен өзгеріп жатқан бүгінгі дүниеде лайықты өмір
сүру және жұмыс істеу болып табылады. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Болашақта
еңбек етіп, өмір сүретіндер - бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды
қалай тәрбиелесе Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға
жүктелетін міндеттер ауыр деген болатын.
Қазіргі заман мұғалімінен тек өз пәнінің терең білгірі болу емес,
тарихи танымдық, педагогикалық - психологиялық сауаттылық, саяси
экономикалық білімділік және инновациялық сауаттылық талап етілуде. Бұл
заман талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс
істеп, оқытудың озық технологиялары мен инновациялық әдістерді сабақ
үрдісінде тиімді пайдалана алатын білігі мен білімі жоғары ұлағатты ұстаз
болу керек деген сөз.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңының 8 - бабында Білім
беру жүйесінің басты міндеті - оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім
беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық
және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері
негізінде жеке тұлғаны қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға
бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау - деп атап
көрсеткендей, қазіргі кезеңде әрбір мұғалімнің алдына қойып отырған басты
міндеттерінің бірі - оқытудың әдіс - тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және
жаңа педагогикалық технологияны меңгеру. Ал білім беру жүйесінің алдындағы
жаңа міндеттердің бірі инновациялық педагогикалық оқыту технологияларын
пайдаланып білім сапасын арттыру.
Білім беру технологиясы - ұғымы білім берудің жоспарланған
мақсаттарына бағытталып, арнайы ұйымдастырылған өзара қарым - қатынас
процесі технологиясы ретінде қолданамыз. Білім берудің технологиясына —
оқытудың техникалық құралдары, білім беруде қолданылатын инновациялық
технологиялар, қашықтан оқыту да жатады.
Ағылшын тілін оқытудың негізгі мақсаты – оқушылардың ағылшын тілінде
қарым - қатынас жасай алу негіздерін меңгеруі болып табылады.
Ал ағылшын тілін саналы түрде меңгерту, оны өз деңгейінде қажеттілікке
айналдыру бір жылғы мәселе емес, сондықтан оқушылардың пәнге деген
қызығушылықтарын арттыруда, оқушы бойындағы қабілеттерді анықтап, ары қарай
жетілдіруде, жеке тұлға қабілетін дамытуда қандай технологиялардың әдіс -
тәсілдерін қолданған дұрыс деген сауал туындайды. Осы сауалға жауапты
Елбасымыздың Қазақстан халқына жолдауынан табуға болады. ХХІ ғасырда
инновациялық қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында
төмендегідей міндеттерді шешу керектігін атап өтті: компьютерлік техниканы,
интернет, коммуникациялық желі, электрондық және телекоммуникациялық
құралдарды, мультимедиялық электронды оқулықтарды оқу үрдісінде тиімді
пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Қазіргі кезде тілді коммуникативтік оқыту мәселесіне ерекше назар
аударылуда. Ағылшын тілін оқытудың жаңа технологиясы тілдің коммуникативтік
қызметін ескере отырып, оны коммуникативтік танымдық жағынан меңгертуді
көздейді. Оқушылардың шет тіліне қызығушылығын оятқан кезде ғана кез келген
жетістіктерге жетуге болады, яғни оқытудың ең бастысы оқушылардың тілге
деген құштарлығын ояту, танымдық белсенділігін арттыру. Бұл дегеніміз қоғам
талабына сай алынған терең білім, білік, дағдылар мен құзырлықтардың
негізінде еркін бағдарлай білетін, қойылған мақсатқа танымдық қызмет жасау
арқылы жете алатын, өз бетінше дұрыс, тиімді шешімдер қабылдауға қабілетті
жеке тұлғаны қалыптастыру.
Компьютерлік оқыту саласындағы жинақталған бай тәжірибеге қарамастан,
көптеген шет тіл оқытушылары компьютерлік оқыту құралдарын пайдалану
мүмкіндігіне сақтықпен қарайды [2, 156].
Оқытудың басқа құралдарымен салыстырғанда дидактикалық артықшылықтары
болып табылады: полифункционалдылық, интерактивтілік, диалогтық өзара
әрекеттестік, жұмыстың ұйымдастырушылық нысандарының мүмкін режимдерінің
алуандығы. Оқыту құралы ретінде компьютер барлық артықшылықтарлы іске
асыруға қабілетті. Сонымен бірге оқыту процесінде компьютерді пайдалану
техникалық құрылғыларға қойылатын талаптармен реттелген, және белгілі бір
қағидаларға сәйкес келуге тиіс. Компьютерлік лингводидактикада пайдаланудың
келесі қағидалары релевантты болып табылады:
– келісімділік;
– қажеттілік;
– ақпараттылық;
– сенімділік;
Келісімділік қағидасы:
Оқыту мазмұнына, мақсаттары мен кезеңдеріне, пайдаланушылардың жастық
ерекшеліктеріне, сондай-ақ қолданылатын оқыту әдістемесіне байланысты
пайдалану жағдайларын нақты анықтауды ұйғарады.
Қажеттілік қағидасы:
Егер қандай да бір параметр бойынша оқу процесінің тиімділігін
арттыруға, атап айтқанда: материалды меңгеру жылдамдығын жеделдетуге,
сөйлеу қызметін белсендіруге, көбірек ұтымды тәсілмен оқу мақсатына жетуге,
оқытушының немесе оқушының жұмысын жеңілдетуге, оқу уақытын қысқартуға
мүмкіндік береді.
Ақпараттылық қағидасы:
ДК пайдаланушыға аса қысқа уақыт ішінде көп ақпарат алуға мүмкіндік
беретіндіктен, оқу процесін анықтамалық — ақпараттық қамтамасыз ету құралы
ретінде компьютердің артықшылықтарын ашады. Оның үстіне, компьютер шет
тілін оқытудың ақпараттық – сөйлеу сипатына бәрінен көбірек сәйкес келеді.
Сенімділік қағидасы:
Оқыту үшін әрбір компьютерлік бағдарламасын тәжірибелік тексеруді
жүргізу қажеттілігіне, сондай-ақ дидактиканы қолданумен сабаққа
ұйымдастырушылық дайындық кезеңінің барын көрсетеді [3, 112].
Компьютер шет тілдері оқытушыларына бірнеше көмек көрсете алады.
Жаңа жағдайларда оқытушы дәстүрлі оқу құралдарын ғана емес, сонымен
қатар ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалануға тиіс.
Бүкіләлемдік желі, электрондық білім беру ресурстары өз оқушыларының,
сондай-ақ өзінің білімін кеңейткісі келетін оқытушы- пән мұғалімі үшін
жақсы көмекші бола алады .
Оқытушы компьютер үйренушілердің өз бетімен жұмысын ұйымдастыратын
және әсіресе тілдік және сөйлеу материалымен жаттықтыру жұмысы процесінде
оны басқаратын құрал болып табылады. Бұл қолданылатын жаттығулар мен
әдістемелік тәсілдер сипатын анықтайды. Келесілер көбірек жиі қолданылады:
1. Сұрақ- жауаптық диалог. Үйренушінің жұмыс мәні негіз бен сұлба
ретінде сұрақта жазылған тілдік материалды пайдаланып, компьютерлдік
сұрақтарына тура жауаптар беруден тұрады.
2. Ішінара жауаппен диалог. Компьютерге жауап беру үшін үйренуші
болжанылатын нұсқалар қатарынан біреуін таңдайды.
3. Еркін құрастырылатын жауаппен диалог. Мұндай диалогты компьютер
жауаптың дұрыстығын танып, бағалай білуі үшін оның қойған әрбір сұрағына
жауаптарлы барлық мүмкін нұсқаларымен бағдарлама қамтамасыз етеді.
4. Бос орындарды толтыруға жаттығулар. Компьютер үйренушіге бос
орындармен мәтінді немесе ұсыныстар жинағын ұсынады. Шет тіліне аударып,
қажетті түрде қолдану қажет орыс сөздері түріндегі сыбыр сөзді пайдаланып
бос орындарды толтыру қажет. Сондай-ақ компьютер ұсынғандардың ішінен
таңдап, бос орындарды сөздермен немесе сөз тіркестерімен толтыруға болады.
5. Сөздікті білуін өзі бақылауға арналған жаттығулар. Мұндай
жаттығулардың нұсқалары мүмкін:
а) Компьютер аудару үшін сөздер тізімін ұсынады;
б) Компьютер сөздердің екі тізімінің арақатынасын белгілеп (орыс және
шетел), екі тілде бұл сөздердің балама жұптарын табуды ұсынады;
в) Компьютер шетелдік сөздердің екі тізімінің арақатынасын белгілеп,
синонимдер мен антонимдер жұбын анықтауды ұсынады;
г) Компьютер шет сөздерінің тізімін және бұл сөздердің дефинация
тізімін ұсынады.
6. Компьютерлік бағдарламалар (компьютерлік оқытудың шетелдік
тәжірибесінен):
1. Уордсток (сөздікпен жұмыс істеуге арналған бағдарлама)
2. Мэтчмастер (сәйкестіктерді таңдауға бағдарлама)
3. Чойсмастер (нұсқаларды таңдауға бағдарлама)
4. Клоузмастер (бос орындарды таңдауға бағдарлама)
5. Кроссвордмастер (кроссвордты толтыруға шебер)
6. Юнисаб (қоюға бағдарламашы)
7. Юнилекс (мәтінге сөздікпен жұмыс жасауға арналған бағдарлама).
8. Гэпмастер (бос орындарды толтыруға бағдарлама)
9. Пинпойнт (сезуге бағдарлама)
10. Спидрид (жылдамдықпен оқуға бағдарлама)
11. Сториборд (мәтінмен жұмысқа бағдарлама)
12. Тестмастер (сұрақ- жауапты түрде тестілеуге бағдарлама) [5, 73].
Компьютерге сондай-ақ оқушылардың әр түрлі контингенті үшін грамматика
(ереже, қандай да бір өзге грамматикалық түрлердің қолданылу кестесі,
етістіктердің жіктелуі және басқаруылуы және т.б.) және лексика (берілген
сөзлің негізгі сөз тіркестерін, оның синонимдері мен антонимдерін
көрсетумен) бойынша анықтамалық материалды, оқу және айту ережесін,
лигвоелтану және тарихи ақпаратты және т.б. енгізуге болады.
Қажетті анықтамалық материалды іздеу үшін компьютерді пайдалану
оқушыларды сәйкес сөздікті немесе анықтамалықты іздеуден құтқарады, бұл
уақытты көп ұтуға мүмкіндік береді. Қазақстан Республикасының
мемлекетаралық тілі – ағылшын тілін жаңа технологиялар арқылы оқыту ісі
күннен — күнге өзекті болып келеді. Тілді ақпараттық – коммуникативтік,
компьютерлік технология арқылы оқыту – тіл үйренушінің өз бетімен тіл
үйрену қабілеттерін жетілдіруіне игі ықпал ететін тиімді жүйе болып
табылады [6, 98].
1.3 Ағылшын тілі сабағында білім сапасын арттыру мақсатында
инновациялық технологияларды енгізу
Шет тілі – қазіргі заманның талабына сай, қоғамның әлеуметтік-
экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдениет дамуының қайнар көзі. Қазір
шет тілін оқыту әдістемесінің деңгейі жоғары. Тілді оқытуда интерактивтік
тәсіл, ойындар, екеуаралық пікірталастар, сонымен бірге инновациялық
технология, интернет, компьютер қолданылуда.
Оқытудың инновациялық технологиясы – бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін арнайы
тәсілдер, педагогикалық технологиялар, бағдарламалық және техникалық
құралдар (кино, аудио және видеоқұралдар, компьютерлер, телекоммуникациялық
желілер).
Оқытудың инновациялық технологиясы – білімді жаңаша беру
мүмкіндіктерін жасау (педагогикалық іс-әрекетті өзгерту), білімді қабылдау,
білім сапасын бағалау, оқу-тәрбие үрдісінде оқушының жеке тұлғасын жан-
жақты қалыптастыру үшін инновациялық технологияның қосымшасы деп түсіну
керек.
Білімді ақпараттандырудың негізгі мақсаты – оқушыларды инновациялық
қоғам жағдайында тұрмыстық, қоғамдық және кәсіби салалардың іс-әрекетіне
толық, тиімді араластыру болып табылады.
ХХІ ғасыр оқыту үдерісіне компьютерлік технологияны пайдаланумен қатар
елде болып жатқан саяси, экономикалық, әлеуметтік және басқа да заңды
үрдістегі өзгерістер білім жүйесіне сол өзгерістер негізінде дамытуды талап
етіп отыр. Атап айтқанда, виртуалды кеңістік, аутентті виртуалды
интерактивті тілдік орта болып табылатын интернетке ену аталған
компетенцияны дамытудың тиімді құралы ретінде қарастырылады.
Оқытудың инновациялық технологиялары осы инновациялық білім жүйесінің
шегінде жүзеге асырылатын болғандықтан, осы білім технологиясына
инновациялық және бағдарламалық қолдаумен көрсететін құралдар бір ғана
компьютермен, оған енгізілген бағдарламамен шектеліп қалмауы керек. Шын
мәнінде бәрі керісінше, оқытудың инновациялық технологияларының
бағдарламалық құралдары және білім технологияларының өздері инновациялық
білім ортасына – инновациялық білім жүйесінен бөлінген жүйешелер түрінде
қосылады.
Шетел тіліне оқытуда интернет беретін мүмкіндіктер мен қызметтерге
тоқталып өтейін. Мысалы: оқушылар интернет талаптарында берілетін
құжаттардағы тапсырмалар мен жаттығуларды орындай алады, үйреніп жүрген
тілінде электронды пошта арқылы хат алысып, виртуалды қатынас клубтары –
конференцияларға қатыса алады. Сонымен бірге, белгілі бір уақытта мәтіндік
хабарламалар мен алмасуға, радиобағдарламаларды тыңдауға, бейнероликтер
көруге, яғни кез келген түрін қолдануына толықтай мүмкіндіктері бар.
Ақпаратты қандай да арақашықтыққа тез жеткізу, алыстағы ақпарат көздерін
пайдалану мүмкіндігі интерактивтік іздеу жүйелері мен өз бетімен іздеу,
сондай-ақ алынған материалдарды түрлі тіл тасушыларға ауыстырып салу сияқты
интернеттің артықшылық көздері пайдаланылады.
Интернет өзінің барлық мүмкіндіктері және қорларымен қоса, осы
мақсаттар мен міндеттерді жүзеге асырудың құралы болып табылады. Біз
интернет арқылы көп нәрсе істей аламыз. Мысалы, youtube арқылы көптеген
видеоларды сақтауға болады.
Шет тілін оқытуда заманына сай көрнекі құралдар, аудио материалдар
қолдану, мультимедиялық құралдарды пайдалануға үлкен мән беру керек. Сабақ
барысында техникалық құралдарды (бейне магнитофон, теледидар, проектор,
компьютер) пайдалану студенттердің өз тілінде сөйлейтін адамдардың тілін
тыңдап, оны көзбен көре отыра ақпарат алуына көмегі тиеді. Бұл жағдай
студенттердің сөйлеу деңгейін жақсартуына көмектеседі. Тыңдау арқылы олар
өздерінің сөйлеудегі қателерін жөндей алады. Бұл аудирование терминінің
өзі де шет тілін тыңдап, оны түсіну деген мағына. Аудио немесе бейне
таспаларды тыңдағанда коммуникативті жаттығулар жасалу керек. Алынып
отырған тапсырмалардың жеңіл-қиындығын ескере отыра, жаңа сөздер мен сөз
тіркестерін пайдаланып, диалог және монолог құрастыру сияқты жаттығулар
жасалуы қажет. Бейне фильмді көріп отырып, жаңа сөз немесе сөз тіркестері
кездескенде тоқтап, сол сөздерді қайталап және әрбір көріністен кейін
сұрақтар қойып отырған жөн. Сабақтың қорытындысы ретінде тест сұрақтарын
беріп, нәтижесін тексеріп, бағалау қажет.
Электрондық білім беру пайдалану арқылы даралып оқытуға Инновациялық-
коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімділігі:
1. Мультимедиялық мүмкіндіктерді қолдау (музыкалық немесе дикторлық
дайындау, анимация бейне-клиптер,слайд-шоу).
2. Жүйенің басқару құрылымы – оқытушы өз ойын, көзқарасын, өз
кезегіндегі материалдық ұсынылымын, әртүрлі аудиторияға бір ғана оқу
мәліметтерін ұсынуға мүмкіндік алды.
3. Білімді бақылау арқылы нәтиже алу, бағалау.
Инновациялық технологияны шетел тілі сабақтарында пайдалану
нәтижесінде төмендегідей жетістіктерге қол жеткіземіз.
1. Сөзжұмбақ, кестелерді құру үшін дербес компьютерді қолдану арқылы
грамматикалық және лексикалық оқу материалдарын өңдеу.
2. Ағылшын тіліндегі сөздерді сауатты жазу мен көркемдеп безендіруді
үйретеді.
3. Дербес компьютерді пайдалану арқылы оқушылардың өзіндік және жұмыс
жасауды игеру мен білім алуды кеңейту.
4. Интернет желісін пайдалану арқылы оқушылар электрондық пошта арқылы
хат-хабарлама алмасу, өзінің ойын еркін жеткізу.
Қазақстан Республикасының мемлекетаралық тілі – ағылшын тілін жаңа
технологиялар арқылы оқыту ісі күннен-күнге өзекті болып келеді. Тілді
инновациялық-коммуникативтік технология арқылы оқыту – тіл үйренушінің өз
бетімен тіл үйрену қабілеттерін жетілдіруіне игі ықпал ететін тиімді жүйе
болып табылады. Сонымен қатар, оқушылар интеллектуалдық, шығармашылық және
коммуникативтік істерін дамыта алады, оқушының оқу белсенділігі артады,
сабақтың негізгі кезеңдерінің бәрінде оқушыларға шығармашылық жұмысты
ұсынуға болады.
Шет тілін оқытуда интернетті сабақта пайдаланудың негізгі артықшылығы
сол жан-жақты ақпараттар алу. Интернетті сабақта пайдаланғанда шет тілінде
электронды оқу курстарымен оқушы жұмыс істеуге мүмкіндік алады. Шет тілін
оқытуда бұл ел тану, әр түрлі энциклопедиямен танысуға мүмкіндік береді.
Chat (ағылшын сөзі – әңгіме) электронды поштаға шығу арқылы оқушылардың
жүйеде басқа шет ел оқушыларымен сөйлесе алады. Олар сөз қорларын кеңейтіп,
өз бетінше сабақ материалдарын таңдауға мүмкіндік алады.
Адамның үнемі ізденіске, жаңалыққа ұмтылуы ол физиологиялық құбылыс,
ал заманауи технологиялардың қоғамымыздың түрлі салаларында орын алып,
дамуы бүгінгі күннің талабы. Инновациялық технологиялар қалай және қайдан
пайда болады? Ол өркениетті елдердің бірін бірі тануы, байланысы, білім
саласы бойынша тәжірибе алмасуынан болады. Қазіргі білім беру мазмұны
жаңарып, жаңа көзқарастар пайда болып, оқытудың технологиясы, яғни
инновациялық оқыту технологиялары өмірге келді.
Инновация термині ағылшын тілінің innovation деген сөзінен шыққан,
аудармасы жаңалықты енгізу. XIX ғасырда мәдениеттанушылардың зерттеуінен
пайда болған, яғни бір мәдениет түрлерін екінші ел мәдениетіне енгізу
дегенді білдіреді.
Қазіргі таңда жаңа педагогикалық технологиялар түрлері өте көп. Оларды
тиімді етіп шет тілі сабағында қолдану мұғалім шеберлігіне байланысты.
Қоғам талабына сай шетел тілдерін оқытуда қойылып отырған ортақ міндет –
тілді коммуникативтік бағытта оқыту. Ондағы мақсат оқушылардың өз ойларын
жеткізумен шектеліп қана қоймай, өзара тіл табысып, пікір алмасуға үйрету,
өз жұмысына, топтағы немесе жұптасқан оқушының жұмысына, жауабына сыни
тұрғыдан ойлап талдау жасай алу, өз ойын қорытындылай білу, интерактивті
жұмыс жүргізу.
Interactive ағылшын тілінен аударғанда ортақ белсенділік деген
мағынаны білдіреді. Инновациялық оқыту технологиялардың білім ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz