Салық жүйесінің қалыптасуы және экономикалық маңызы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Президенттің Қазақстан халқына Жолдауында елдің эканомикасы туралы айтып кеткен болатын. Соның ішінде салық жүйесіне де ерекше көңіл бөлінгені айтылған. Соған байланысты салық жүйесінің дамуы мемлекетімізге үлкен ықпал тигізеді.

Қазақстан Республикасы Конститутциясының 35-бабында «Занды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады» деп атап көрсетілген.

Кез - келген елдің егемендігінің бір нышаны - өзіндік салық салу жүйесінің болуы және де ол бірден - бір мемлекеттің қаржы саласындағы реттеу құралы болып табылады. Салықты қарастыру арқылы мен өз елімнің экономикасының дамуына үлес қоса аламын деймін. Осыған дәлел ретінде Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың: « Салық - мемлекет тұрақтылығының кепілі » деген сөзін келтірейік.

Салықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады.

Салық жүйесі - бұл әлеуметтік - саяси, экономикалық шарттардың әсерінен сол мемлекетте қалыптасқан жиынтық салықтардың өзара байланысы. Салықтық жүйе мемлекеттің заң шығарушы актілеріне сәйкесетін алым - салықтарды өндіріп алу және құрудың нақты әдістерін бекітумен негізделеді. Салықтық жүйеде ең маңызды элементі болып салық табылады.

Салық дегеніміз - бұл бір жақты тәртіпте уәкілетті орган тұлғалары ретінде мемлекетпен белгіленетін және мемлекеттің табысына түсетін міндетті ақшалай және нақты төлемдірдің құқықтық формасына жататын, анықталған мерзім және анықталған мөлшерде салық субьектілері жүргізетін, қайтарымсыздық, эквивалентсіздік, тұрақты сипат алатын, мемлекеттік еріксіз шаралардан қамтамасыз етілетін төлемдер. Бюджетте қарастырылатын шаралардың үздіксіз қаржыландыру республикалық және жергілікті деңгейлерде қаржылық ресурстардың жүйелі толтыруды талап етеді. Бұл негізінен жеке және заңды тұлғалардың салық және басқа төлемдерді төлеу есебінен жүргізіледі. Әрекет етуші заң шығару және басқа нормативтік актілерге сәйкес төлеушілер көрсетілген төлемдерді белгілі уақытта және белгіленген мөлшерде төлеуі міндетті.

Бүгінгі күні еліміздің салық жүйесі біршама өзгерістерге ұшырап, дамып және нығайып келеді. Мысалы, 2006 жылғы Елбасының Жолдауына зерделей үңілгенде мұндағы әр тұжырым мұқият зерттеулермен, сараптаулармен, нақты болжаулармен түйінделгенін ұғынамыз. Президент биылғы Жолдауында Қазақстанның әлемнің бәсекеге барынша қабілетті әрі серпінді дамып келе жатқан мемлекеттерінің қатарына қалай қосылуы жолындағы негізгі жеті басым бағытты айқындаған екен. Сол басымдардың ішінде салық мәселесіне біршама өзгерістер енгізілді. Екінші басым бағыт Қазақстанды жаңа белеске көтеру-тұрлаулы экономикалық өрлеудің іргетасы болмақ. Яғни экономикалық саланы жаңарту және жаңғырту, қарқынды дамыту жолдарын ұстануымыз қажет деп қарастырылған. Мысалы, екінші басымдықты нақты іске асару мақсатында Президент Үкіметке мыналарды тапсырды:

1. Валюталық операцияларды жүзеге асару тәртібін оңайлату арқылы

«Валюталық реттеу туралы»Заңға тәуелді актілерді әзірлеу жұмыстарын аяқтайтын болсын.

2. 2007жылдан бастап қосымша құн салығының ставкасын 1% -ға, ал 2008-2009 жылдары қосымша тағы да 1-2%-ға азайту.

3. 2008жылдан бастап әлеуметтік салық шамамен 20% -ға азайтылып, ол жұмыс берушілерді жұмысшылар жалақысын өсіруге ынталандыруы керек.

4. 2007жылдан бастап, барлық жеке тұлғалар үшін табыс салығының 10%-дық белгіленген мөлшерлемесі енгізілсін. Еңбек ақысы аз жұмысшылар санатының табыс деңгейін сақтау мақсатында айлық есептік көрсеткіштің орнына олардың салық салынатын табысынан ең аз жалақы мөлшерін алып тастауды ұсынамын.

5. 2007 жылдың 1 қантарынан бастап шағын бизнес субъектілері үшін салық салудың кемітілген бірыңғай мөлшерлемесі енгізілсін.

6. Алты ай ішінде жоғарыда айтылған Салық қызметінің арнайы бөлімін құру жөнінде нақты ұсыныс әзірленсін және т. б. /1/

Осы аталған мәселе - дипломдық жұмыстың өзектілігін көрсетеді.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - мемлекеттің экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етудегі салықтардың алатын орны мен рөліне талдау жасау болып табылады.

Дипломдық жұмыстың міндеттері:

− Салық жүйесін қалыптастырудың теориялық негізі;

− Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің қызмет ету жағдайы;

− Қазақстан Республикасының салық жүйесін жетілдіру жолдарын ашып көрсету.

Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі: Қазақстан Республикасындағы салық жүйесін және оны жетілдіру жолдарын зерттеу.

Қазіргі уақытта әрекет етуші заңнаманы бұзбай - ақ және де заңмен тыйым салынған тәсілдермен салық салудан жартылай немесе толығымен бас тартуға мүмкін болғанда, салықтан бас тарту қалыпты жағдай болып отыр. Осының барлығы салық салынатын базаны азайтып жіберуге және бюджетке салық және басқа да оған теңесетін төлемдердің түспеуіне әкеп соғады.

Дипломдық жұмыста Қазақстан республикасының салық жүйесіне толық сипаттама берілген. Қазіргі кездегі салықтардың мәнін, маңызын, нарықтық экономикадағы алатын орнын, негізгі проблемаларын және жетілдіру жолдарын қарастырдық.

Салық салудың негізгі мақсаты - мемлекет қазынасын толтыру, еліміздің экономикасын дамыту, әлеуметтік жағдайды жақсарту және кәсіпорын, тұрғындар қаржыларын қоғамдық қажеттілікке тарту болып табылады.

Салықсыз мемлекеттің және онымен байланысты барлығының да өмір сүруі мүмкін емес. Қазіргі кездегі салықтардың маңызы мен рөлі мемлекеттік органдарды қаржы ресурстарымен қамтамасыз етумен шектелмейді. Салықтар ұлттық табысты мемлекеттендірудің басты құралы. Олардың макроэкономикалық рөлі артып келеді, мұны ЖҰӨ-нің көлеміндегі салық үлесінің ұлғаюынан көруге болады. Салықтар экономикалық белсенділікті арттырудың, ұдайы өндіріс процесіне әрекет етудің басты бір тұтқасы ретінде - жаңа сипатқа ие болуда. Мұндай ықпал көп бағытта жүргізуде.

Дипломдық жұмысты жазу барысында Қазақстан Республикасының заңдары, ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы, отандық әдебиеттер, мерзімді басылымдар, әдеби статистикалық ақпарат көздері қолданылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттерден және қосымшалардан тұрады.

Бірінші бөлімде салық жүйесінің мәні мен экономикалық маңызы, салықтар мен салықтық қатынастар және салық органы қызметін ұйымдастыру қарастырылған.

Екінші бөлімде Қазақстан Республикасының салық жүйесі және даму кезеңдері, салық органдарының салықтарды дұрыс есептеу мен уақытылы төлеуге жүргізетін бақылау нәтижелері және салық органдарының экономикалық-бақылау қызметінің тиімділігін бағалау жасалған.

Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасы салық қызметін дамуыту стратегиясы және Қазақстан Республикасының салық салу жүйесін жетілдіру талданды.

Сонымен, мемлекеттің нарықтық экономикасын құруға әсер етуіне көмектесетін экономикалық тетіктердің ішіндегі салықтың мәні зор.

1. САЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

1. 1 Салық жүйесінің қалыптасуы және экономикалық маңызы

«Салық» ұғымымен «салық жүйесі» ұғымы тығыз байланысты. Мемлекетте алынатын салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлем түрлерінің, оны құру мен алудың нысандары мен әдістерінің, принциптерінің, салық заңдары мен салыққа қатысты нормативті актілердің, салық қызметі органдарының жиынтығы мемлекеттің салық жүйесін құрайды.

Салықтар - бұл жеке және заңды тұлғалардың бюджетке міндетті қайтарымсыз төлемдері. Салықтың, салықтық жүйелердің пайда болуының алғышарттары - мемлекет және нарықтық қатынастары бар өндіріс. Салық арқылы мемлекет өзінің іс - әрекетке қабілеттілігін, сонымен қоса елдің экономикалық жағдайына капиталды жинау, ұлттық экономикадағы протекционизмдік саясаты, қоғамдық өндіріс және де әлеуметтік мәселелерге әсер ете алатындай құралға ие болды.

Салықты негізінен үш категорияда қарастыруға болады: материалдық, экономикалық, заңгерлік. Материалдық тұрғыдан салық - бұл белгілі бір ақша сомасы, себебі жеке және заңды тұлғалар салықты ақшалай көлемде төлейді. Экономикалық жағынан қарастырғанда салық - мемлекеттік табыс, өйткені салық - мемлекеттік бюджеттің негізгі құрамдас бөлігі, мемлекеттік бюджетке кіріс көзі. Заңгерлік категориядан қарастырғанда салық - бұл заң. Салық төлеу Салық Кодексінің негізгі ережелері және салық заңының нормаларына сүйеніп төленеді.

Салық жүйесі - мемлекетпен алдын - ала ескерілген салық жиынтығы мен міндеттемелердің төлемдері.

А. Смит салық салудың төрт принципін айқындаған. Оның осы төрт принципі дамыған елдерде салық салудың негізін құрайды.

1. Өзіне бекем мемлекет мүмкіндігіне қарай, қабілеті мен күшіне сай үкіметті ұстауға қатысады. Мемлекеттің қорғауымен қамқорлығын пайдалана отырып, қаржыландыру үкіметтің табысына сай жүзеге асады.

Бұл ережені сақтау немесе сақтамау салық салудың тереңдігіне немесе тепе - теңсіздігіне ұрындырады.

2. Жеке тұлға төлейтін салық міндетті түрде айқын болуы керек. Салықтың төлеу мерзімі, төлем тәсілі сомасы - барлығы дерлік төлем төлеуші үшін анық әрі ашық болуы керек және кез - келген адамға да солай.

3. Әрбір алынатын салық белгілі уақытта немесе белгілі тәсілмен төлеуші үшін ыңғайлы кезде барлығын төлейді.

4. Әрбір салық ой елегінен өткізіліп, толғағына толық жеткізілгені дұрыс. Оның мемлекет қазынасына құйылуы, халық қалтасынан алғаны және ұстағаны мұмкіндігінше аздау болғаны жөн. Қазынаға құйылғаннан көрі, салықты халық қалтасынан алу мен ұстаудың көп болуы да мүмкін. Себебі, оны жинау шенеуніктердің көп болуын талап етсе, оларға төленетін айлық сомасы салықтың мол мөлшері арқылы жүзеге асады.

Экономикалық жағынан салық жүйесі мемлекеттің, аймақтардың және муниципалды құрылымдардың қызметін қаржылай қамтамасыз етуге байланысты әр түрлі мемлекеттер, мемлекет пен салық төлеуші арасындағы, әр түрлі салық төлеушілер арасындағы, сондай-ақ оған тікелей қатысушы заңды және жеке тұлғалар арасындағы күрделі өзара байланысты әлеуметтік-экономикалық қатынастардың жиынтығын құрайды.

Салық жүйесіне қажетті негізгі талаптар мыналар:

- салық құрамы дәл анықталуы қажет. Ол үшін салық заңдылығында мемлекетте алынатын салықтардың толық тізімі мазмұндалуы керек;

- салық жүйесі салық төлеушілер үшін салықтан жалтару тиімсіз болатындай етіп жасалуы тиіс;

- салық жүйесінің қарапайымдылығы. Бұл әсіресе, салықтың дұрыс төленуі үшін бақылауды жүзеге асыруда маңызды;

- салық жүйесі салық төлеушінің өз қаражатын өндіріске салуына ықпал етуі керек.

Жалпы, салық жүйесі мемлекеттің қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен жүзеге асуына мүмкіндік туғызады. /2/

Мемлекеттің нарықтық экономикаға әсер ететін саяси, экономикалық тұтқаларының ішіндегі басты орынды салық саясаты иеленеді. Нарықтың жағдайында, әсіресе, ауыспалы кезеңде салық жүйесі - әлеуметтік - экономикалық тұрақтандырушы, мемлекеттің қаржы - несие саясатын іске асырушы ролінде маңызды. Салық саясаты мен салық жүйесінің қаншалықты жақсы ұйымдастырылуы мемлекеттік экономикалық саясаттың соншалықты жақсы іске асырылуына тікелей байланысты. Мемлекеттің әлеуметтік - экономикалық процестерді реттеу кезінде салық саясаты қоғамның тұрақтануының, экономикалық өсудің, Қазақстан экономикалық біртұтастығын қалыптастырудың бірден - бір шарты.

Экономиканы реформалау, оны нарықтық жағдайға бейімдеу Қазақстанның өз салық жүйесін құруға әкелді. Сонымен қатар өзіндік салық саясатының қалыптасуы мемлекеттің еркіндігінің көрінісі. Салық саясатын өзгерту, салық механизмдарын қозғалысқа келтіру мемлекеттің экономикалық дамуына немесе тежеуіне әкеп соғады. Салық саясатын мемлекеттің салық жүйесіндегі іс - әрекеттері деп қарастыру керек. Бұл өте көп уақыт алатын болғандықтан Қазақстан Республикасының салық жүйесін ұйымдастыру мынадай кезеңдерден тұрды.

І кезең - Қазақстанның салық заңдарын құру іске асырылды. Бұл саты 1991 жылдан 1994 жылға дейін іске асырылды.

ІІ кезең - салық жүйесін реформалауда негізгі кезең болып табылады. Оның негізгі мақсаты Салық Кодексін құру болды.

ІІІ кезеңде - реформаның басты мазмұны мен мақсаты салық администрациясының іс - әрекеттерін жетілдіру мен нығайту болды.

І кезеңде салық жүйесінің негізгі бағыттары қарастырылды. І кезең 1991 жылдың аяғында салық сұрақтары бойынша құжаттардың қабылдануымен басталды. Алғашқы құжатта 14 заң болды. Осылардың ішінде « Қазақстан Республикасының салық жүйесі туралы » заңы басты болды. 1991 жылғы « Қазақстан Республикасының салық жүйесі туралы » заңында 16 мемлекеттік, 10 міндетті жергіліктік, 19 жергілікті салықтар мен жинаулар болды. Содан басқа бюджеттік емес фондтарға жинаулар іске асырылды.

Салық саясатының қызметіне біріне - бірі қарсы шығатын заңдар мен жарғылардың болуы кедергі жасады.

Сол кезде жұмыс істеген салық құжаттарында өнеркәсіптік табысқа салық мөлшерлемесінің 11 түрі, табыс салығына 37 жағдайда жеңілдік берілді. Нәтижесінде Салық заңдарына түзетулер енгізуді қажет етті. 1992 - 1994 жылдар аралығында салық жүйесіне өзгертулер мен түзетулер енгізілді.

Көптеген қажетсіз, заңсыз жеңілдіктер мемлекеттің экономикасына көптеген кертартпалықтарды әкелді. Жеңілдіктер көбейген сайын оған параллельді түрде салық түрлері өсіп отырды. Осы жылдардағы шығындарды есептей де алмайсың. Мөлшерлеменің көбеюі шектен шығып кетті. Мысалы, материалды өндіріс саласында табыс салығының мөлшерлемесі 45% ға жетті. Ал бұл материалды өндіріс саласында кері әсер етті, ынталандыру болмады.

Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қалыптасу тарихында 1994 жылдың орны ерекше. Сол жылы салық жүйесін реформалаудың басты алғышарттары қалыптасты.

1994 жылдың салық жүйесіндегі өзгертулер салық саясатының фискалды бағытталғанын көрсетеді. Қатаң салық саясаты « салық қапқанына » әкелді, салық мөлшерлемелерінің жоғары болуына қарамастан бюджет табысы азайып кетті. Бұл кәсіпкерлердің, өндірістің көлеңкелі экономика жағдайына ауысуына, табыстарды дұрыс көрсетпеуіне әкелді.

Осы тәжірибеге сүйене отырып келесі кезеңде Қазақстан Республикасының салық жүйесіне төмендегідей өзгертулер енгізу мақсатталды:

Нарықтық қатынастарға ынталандыру:

- кәсіпкерлікті сүйемелдеу;

- мемлекеттік бюджет жүйесінің ақылмен шектелген қажеттіліктерін ғана қанағаттандыру;

- жеке салық төлеушілерді өз табыстарын кәсіпкерлікті дамыту үшін салуға ынталандыру;

- салық салуға кең заңдар құру;

- табыстқа екі, үш ретті салық салудан қорғауды қамтамасыз ету;

2. Салық салуда әділеттілікке жету:

- табыс алу көзіне қарамастан жалпыға бірдей салық салуды

ұйымдастыру;

- мемлекеттің территориялық, ұлттық қызығушылығын қарау;

- әлемдік салық жүйесін құру тәжірибесін негізге алу;

Осы мақсаттарға байланысты Қазақстан Республикасының салық жүйесін өзгертіп халықаралық стандарттарға жеткізуге шара жасалды. Салық жүйесін реформалаудың басты бағыты салық түрлерін азайту арқылы салық мөлшерлемесін төмендету, бүкіл территорияда салық заңдарын қолдануды қамтамасыз ету болып табылды.

1995 жылдың басына қарай Қазақстан Республикасының салық жүйесі түсінуге ауыр, бірізділігі жоқ, басқарусыз және нәтижелігі аз екендігін байқадық. Салық төлеушілерге ұсынылған салық мөлшерлемесі ( жалпы салық салу мөлшері 85% - 90% ) өте үлкен болғаны сонша, ол экономиканы дамытушы емес, артқа тартушы ролін атқарды.

Салық жүйесін реформалаудың ІІ кезеңі 1995 жылдың 24 сәуірдегі №2235 Қазақстан Республикасының Президентінің « Салықтар жіне басқа да бюджетке міндетті төлемдер туралы » жарғысынан басталады.

ІІ кезеңде халықаралық сұранысқа жауап беретін глобальді салық жүйесін ұйымдастыру мақсатқа адынды. Біздің білуімізше, салық жүйесі фискалды, реттеуші, ынталандырушы қызметтерін атқару керек. Дамып келе жатқан экономика жағдайында мемлекеттің басты мақсаты салық салу арқылы бюджет табысын ұлғайту. Осы мақсатқа жеткеннен кейін кез - келген мемлекет әлеуметтік жағдайды дұрыстауға, әлеуметтік жағдайды реттеуге мүмкіндік алады.

1995 жылы қабылданған салық заңдары басқаларымен салыстырғанда прогрессивті болды. Бірақ та бұл заңдар да жетілдіруді қажет етті. Сол себептен 1995 - 1999 жылдар аралығында заңдарға өзгертулер енгізілді. Соған қарамастан Қазақстан Республикасының салық жүйесі өзінің тұрақсыздығымен көзге түсті.

Қазіргі салық жүйесінің қалыптасуына 1999 жылы салық жүйесіне енгізілген өзгертулері негіз болды. Ал 2001 жылдың 1 шілдесінен бастап жаңа Салық Кодексі жұмыс істей бастады. Бұл Салық Кодексі өзінің прогрессивті өзгертулерімен көзге түсті. Бұл Салық Кодексіне 2002, 2004 жылдары салық мөлшерлемесін өзгерту бойынша өзгертулер енгізілді, ал басқа салалары сол қалыпта қалды. 2001 жылы қабылданған Салық Кодексінде еліміздің мынадай салық салу қағидалары тұжырымдалған:

- салық салудың міндеттілігі, яғни салық төлеуші салық заңдарына салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді толық әрі уақытылы төлеуге міндетті;

- айқындылығы, яғни салық төлеушілердің салық міндеттемелерінің туындауының, орындалуының, тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртіптерін салық заңнамаларында бекіту мүмкіндігін көрсету;

- салық салудың әділеттілігі, яғни Қазақстанда салық салу жалпыға бірдей міндетті болып табылады, ал жеке сипаттағы салық жеңілдігін беруге тыйым салынады;

- салық жүйесінің біртұтастылығы, яғни Қазақстан Республикасының салық жүйесі бүкіл ел аумағында барлық салық төлеушілерге қатысты біртұтас болып табылады;

- салық заңнамаларының жариялығы, яғни салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілерін ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануы тиіс.

Оңтайлы ұйымдастырылған салық жүйесі мынадай салық салу қағидаларына негізделуі керек:

- салық заңнамасының тұрақты болуы;

- салық төлеушілермен мемлекет арасындағы қатынастар құқықтық негізде болуы керек;

- салықтар салық төлеушінің табыс мөлшеріне байланысты алынуы тиіс;

- барлық салық төлеушілер заң алдында бірдей;

- салық құпиясының сақталуы, т. б.

Біздің пікірімізше, Қазақстанның салық салу қағидалары осы талапқа жауап береді.

Қазіргі кезде 1991 жылдармен салыстырғанда салық жүйесін қалыптастыру мәселелерінің біраз бөлігі шешілген. Салық салу мәселелерінің шешілгендігінің бір көрсеткіші мемлекеттік бюджеттің кіріс көлемінің өсуі. /7/

1. 2 Салықтар және салықтық қатынастар

Салықтар - тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлінуінің және мемлекеттің пайда болуымен, оған әскер, сот, қызметкерлер ұстауға қаражаттың қажет болуынан пайда болды.

„Салық” ұғымы әр түрлі әдебиеттерде әр түрлі қарастырылады. Негізінен көптеген экономикалық әдебиеттерде „салық” ұғымы бюджет қорына белгілі бір көлемде және белгілі бір уақытта түсетін міндетті төлем ретінде қарастырылады. /2/

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық - экономикалық құрылысы мен саяси іс бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі, ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық тетігі, мемлекеттің кірістерін және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - жазылған.

Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетті ұстау үшін, халықтың ақшалай немесе натуралдық формада тұрақты түрде төлейтін жарналары қажет болады. Адамзаттың даму тарихында салықтың нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымдары мен ажеттеріне қарай бейімделіп, өзгерістерге ұшырап отырады.

Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса, оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады.

Салықтар тауар-ақша қатынастарынан тыс қолданылады. Натуралды салықтардың мөлшері мен түрі нақты жергілікті жағдайларға бағынған. Мысалы: бір адамнан 1 құндыз терісі немесе 10 пұт тұз және т. б. алынған. Тауар-ақша тауарларының нығаюмен натуралды салықтың рөлі айтарлықтай азайды. Дегенмен, олар соңғы уақытқа дейін пайдаланылды (1953 жылға дейін жүн, жұмыртқа, сүт, май өткізілген) .

Егер екі мемлекет бір-бірімен соғыс жүргізсе, жеңген мемлекет жеңілген мемлекеттің барлық байлығын тонап алады, болмаса белгілі бір мөлшерде салық салып отырған.

Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады. Жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тиым салынады. Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануға жатады.

Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан алуан қоғамдық қажеттерге кейін иесіз пайдаланылуы болып табылады. Осынысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергілікті органдар белгілейтін түрлі міндетті мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан айырмашылығы болады.

Салық - мемлекет бір жақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде қайтарымсыз және өтеусіз, тұрақты сипатта бюджетке төленетін төлемдер.

Салықтар - қайтарымсыз, баламасыз және тұрақты сипаттағы құқықтық формадағы мемлекет арқылы белгіленген міндетті төлемдер.

Салықты басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі салық белгілі бір обьектілерден (табыс, мүлік, тауар, жер, көлік, мұра) төленеді. Сонымен қатар салықты төлеудің өзіндік бір мерзімі болады (салық кезеңі - бір күндік, он күндік, айлық, тоқсандық, жылдық) және белгілі бір көлемде немесе мөлшерде (салық ставкасы) алынады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.