Касса осы кәсіпорындағы бухгалтерлік есептің ажырамас бөлігі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Байдосова А. И.

Есеп беруге тиісті тұлғалармен кассалық операциялар және есеп айырысуларының есебі және аудиті

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

мамандығы 5В050800 - «Есеп және аудит»

Павлодар

2013

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Есеп және аудит» кафедрасы

2013 ж. «___»

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі А. Ж. Мусина

(қолы) (аты-жөні, тегі)

Есеп беруге тиісті тұлғалармен кассалық операциялар және есеп айырысуларының есебі және аудиті тақырыбына арналған

5В050800 Есеп және аудит мамандығы бойынша

(шифрі) (атауы)

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Орындаған

А. И. Байдосова

Орындаған:

: (қолы)

А. И. Байдосова: (аты-жөні, тегі)

Орындаған: Тобы

: ҚЕжА-301(қ)

А. И. Байдосова:

Орындаған: Ғылыми жетекшісі

Орындаған: Аға оқытушысы

А. И. Байдосова: Х. Г. Бахралинова

Орындаған: (лауазымы, ғылыми дәрежесі)

: (қолы)

А. И. Байдосова: (аты-жөні, тегі)

Орындаған: Нормабақылаушы

А. И. Байдосова: Х. Г. Бахралинова

Орындаған:

: (қолы)

А. И. Байдосова: (аты-жөні, тегі)

Павлодар

2013

Кіріспе

Өндірістік кәсіпорындар мен ұйымдар бухгалтерлік есепті қолданудың негізгі участкелері болып табылады. Онда оның көмегімен барлық шаруашылық қызметінің үстінен қадағалау және бақылау жасау қамтамасыз етіледі.

Бухгалтерлік есеп кез-келген шаруашылық қызметпен айналысатын әр компанияны толғандыратын мәселелерінің ішіндегі актуалдығы жөнінен маңызды орынға ие. Касса осы кәсіпорындағы бухгалтерлік есептің ажырамас бөлігі. Ақша кассаның ең құнды материалы, яғни ақша бұл бір сөзбен айтқанда компаияның қаржылық жағдайын шешетін басты фактор, ол өз есебінде құжатталудың өз дәрежесінде жүргізілуін, есебінің нақты болуын талап етеді. Бұл сфера басқа да әлеуметтік сфералармен тығыз байланысты. Елде ақша айналымының ауқымды мөлшері елдің дамуының айғағы.

Касса операциялары кәсіпорында жүргізілетін барлық шаруашылық операциялармен байланысты. Бұл қызметпен айналысатын кәсіпорындар да өз қаржылық есебін жүргізеді

Кәсіпорындар мен ұйымдарда ақшалар арқылы есеп айырысу операцияларының есебін жүргізгенде мыналарды басшылыққа алу керек:

ақшалар арқылы есеп айырысу операцияларын толық және уақтылы дер кезінде есептеу;
кәсіпорындар мен ұйымдардағы ақшалардың түгелділігін және олардың тиімді пайдаланылуын бақылау;
есеп айырысу, төлеу тәртібін бақылау, кәсіпорын ақшаларының кіріске алынуы мен шығыс етілуін дұрыс есептеу.

Тақырыптың өзектілігі: қазіргі кезде ақшалар қозғалысын басқару қаржы нарығының күрделілігіне байланысты маңызды мәселе болып саналып отыр. Кәсіпорындар мен ұйымдардың ақшалары олардың кассасындағы, есеп айырысу және валюталық шоттарындағы ақшаларынан, чектеріндегі ақшаларынан, банктегі арнаулы шоттарындағы ақшаларынан, сондай-ақ аударылған жолдағы ақшаларынан құралады. Кәсіпорындар мен ұйымдардың бухгалтерлік балансындағы ақшаларының қалдығы деп аталатын бабында осы жоғарыда аталған ақшалар шоттарындағы ақшалардың барлық қалдығының жиынтық сомасы жазылады.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі: кәсіпорынның есеп саясаты жалпылама қабылданған, белгілі бір қағидалар жиынына негізделеді. Мұның өзі нарықтық экономикасы жағдайында бухгалтерлік есептің рөлі мен мәнін арттыруда аса маңызды болмақ.

Осы жұмыстың зерттеу объектісі кассалық операцияның және есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысуларының бухгалтерлік есебіболып табылады.

Дипломдық жұмыстың міндетіне төмендегілер жатады:

кассалық операцияның және есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысуларының бухгалтерлік есептің мақсаттары қарастыру;
кассалық операциялардың және берешек сомалардың нормативтік реттеуі зерттеу;
кассалық операцияның және есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысуларының есептердің аудиттың мақсаттары қарастыру;
кәсіпорын қызметінің сипаттамасы және есептесуге тиісті тұлғалармен есептеулер мен кассалық операциялары саласында есептік саясатымен танысу;
кассалық операциялардың құжаттандырылуы мен есептесуге тиіс тұлғалармен есептесуді қарастыру;
есептесуге тиісті тұлғалармен есептеулер мен кассалық операциялардың синтетикалық және аналитикалық есебін зерттеу;
кассалық операциялардың және жауапты адамдардың есептеулерінің аудиті зерттеу;
iшкi бақылаудың және аудиторлық бағдарламасының бағасы қарастыру;
кассалық операцияның және есеп беру тиісті тулғалардың аудитының әдістемесі қарастыру;
аудиттың нәтижесінің рәсімдеуі және есеп ұсыныстың зерттемесінің жетілдіріуі қарастыру;

Ақша қаражаты мен операциялар тұрақты атқарылып тұрады, олар ұтқыр әрі бұзылуларға бейім болады, сондықтан да ақша қаражатының тиімді пайдаланылуының проблемасын шешуде, есеп жүргізу мен аудитті жетілдіруді қажет етеді.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - қазіргі кездегі кассадағы ақша қаражатының есебін жүргізудің жайы және оны жетілдірудің ұсынбаларын әзірлеу болып табылады.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі болып аудит және есеп жөніндегі нормативтік актілер, осы зерттеліп отырған мәселе бойынша оқулықтар мен ғылыми еңбектер алынды.

1 Кассалық операциялар және есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысуларының есебінің және аудитінің қағидалы аспекттері

1. 1 Кассалық операцияның және есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысуларының бухгалтерлік есептің мақсаттары

Әрбір кәсіпорындар мен ұйымдардың, шаруашылық субъектілерінің қолда бар нақты ақшалай қаражаттарын сақтайтын өздерінің кассасы болуы керек. Касса арнайы жабдықталған, яғни едені мен төбесінен ешқандай адам кіре алмайтындай етіп жабылған, терезесі мен есігіне темірден тор қойылған және дыбыстық белгі беретін қондырғылар орнатылған, өрттен сақталатындай түрлі материалдармен қапталып жасалған бөлмеде орналастыруды қажет етеді.

Кассадағы нақты ақша қаражаттары кассирдің мөрі сургуч арқылы басылып жабылатын сейфте немесе темір шкафта сақталынуы тиіс. Бұл сейфтің кілті мен сургуч басатын мөр кассирде, ал кілттің екінші данасы белгіленген ыдысқа салынып, аузы жабылып, кассирдің мөрі басылып, кәсіпорын, яғни субъектінің басшысында сақталады.

Кассир жұмыс күнінің соңында кассаның тиісті жерлеріне (есігіне) мөр таңбасын басып, күзетшіге тапсыруы тиіс. Кассадағы ақшаның түгелділігіне жұмысқа деген немқұрайдылық пен салақтық салдарынан кәсіпорынның, субъектінің шеккен зардабына, әдейі қастандықпен немесе арам ниетпен істелген әрекет негізінде кәсіпорынға, ұйымға келтірілген шығындарға касса қызметкері, яғни кассир толық жауап береді.

Кәсіпорындар мен ұйымдарда, субъектілерде кассирлік жұмысқа қызметкердің тағайындалғаны, орналасқаны жайлы бұйрық шыққаннан кейін касса қызметкерін касса операцияларымен таныстырып, кәсіпорын яғни шаруашылық субъектімен кассир арасында жеке материалдық жауапкершілікке келісім-шарт жасалуы керек.

Кассадан нақты ақша алушы адамдар кассалық шығыс ету ордеріне алып жатқан соманың теңгедегі бөлігін жазумен, ал тиынын сандармен көрсетеді. Кассалық кіріс ету ордері және оның квитанциясы, сондай-ақ кассалық шығыс ету ордері және оның орнына жүретін немесе оған қосымша тіркелетін құжаттарды, кәсіпорынның, яғни субъектінің бухгалтерия қызметкерлері сиямен немесе шарикті қаламсаппен анық етіп толтырулары керек. Бұл құжаттарды өзгернтуге олардағы сандармен әріптерді түзетуге, өшіруге ешқандай рұқсат етілмейді.

Кассалық кіріс ету және кассалық шығыс ету ордерлерін немесе олардың орнына жүретін құжаттарды кассаға берместен бұрын бұхгалтерия қызметкерлері тіркеу журналына тіркеп жазады. Кәсіпорындар мен ұйымдарда жұмысшы-қызметкерлерге жәрдемақы, сыйақы, еңбекақы төлеу үшін төлеу едомостары қолданылады. Бұл ведомостар тіркеу журналына еңбекақы, жәрдемақы және сыйақыларды төлеп, үлестіріп болғаннан кейін ғана тіркеледі. Кассалық кіріс ету немесе кассалық шығыс ету ордерлері, сондай-ақ олардың орнына жүретін құжаттар бойынша кассаға немесе кассадан нақты ақшаны қабылдау немесе кассадан ақша төлеу барысында (кассир) касса қызметкері кассалық кіріс ету және кссалық шығыс ету ордерлерінің дұрыс толтырылғандығын бұл құжаттарда кәсіпорын басшысы мен кәсіпорын бас бұхгалтерінің қолдары болуын және ордерлерде көрсетілген қосымша құжаттардың түгелдігіне тексеру жүргізуге, яғни қадағалауға міндетті. Бұл операциялар орындалғаннан кейін құжаттардың тиісті жеріне касса қызметкері өз қолын қоюы керек.

Касса операцияларының есебі кассалық кітапқа тіркеліп отыруы тиіс. Бұл кітапты касса қызметкері жүргізеді. Кассалық кітаптың беттері (парақтары) номерленіп және оған жіп өткізіліп, кәсіпорын басшысы мен бас бұхгалтері қолдарын қойып, куәландыруы керек.

Кәсіпорынның, ұйымның кассасына келіп түскен, екіріс етілген немесе кәсіпорынның, ұйымның кассасынан төленген, яғни шығыс етілген ақша қаражаттарының кімнен келіп түскендігін білу үшін ол операцияларға толтырылған құжаттардың номері және бұхгалтерлік жазулар, сонымен қатар кіріске алынған немесе шығыс етілген сомалар кассалық кітапқа жазылуы тиіс.

Күн сайын кәсіпорынның, ұйымның касса қызметкері кассадағы нақты ақша қаражаттарының қалдығын жұмыс күнінің соңында санап және оның сомасын кассалық кітапқа жазады. Бұл кассалық кітаптағы деректерге өзгеріс енгізуге, өшіруге, түзетуге жол берілмейді және де касса операциялары мен ондағы жүргізілетін, толтырылатын құжаттардың дұрыстығына субъектінің бас бұхгалтері бақылау жасап отыруы керек.

Кәсіпорынның, ұйымның немесе мекемелердің кассадағы шетелдік валюта түріндегі нақты ақшаларының есебі үшін өз алдына бөлек кассалық кітап ашылады. Сонымен қатар бұл жағдайда кассалық операциялар бойынша толтырылатын барлық құжаттарда кіріске алынған яғни келіп түскен және де шығыс етілген, кассадан төленген ақша қаражаттарының сомасы шетел валютасымен де және сол күнгі баға (курс) бойынша ұлттық валютаға (теңгеге) айналдырылып та жазылады.

Ақша қаражаттарын сақтау, қабылдау мен беру үшін әрбір шаруашылық жүргізуші субъектінің кассасы болады.

Кассир - материалдық жауапты адам. Ол касса операцияларын жүргізу тәртібімен таныс болуға тиіс. Осыдан кейін ғана оның материалдық толық жеке дара жауапкершілігі туралы онымен шарт жасалынады. Егер еңбек ақы мен басқа да төлемдерді беру үшін субъекті басшысының жазбаша бұйрығы бойынша басқа адамдар тартылатын болса, онда бұлардың материалдық толық жеке дара жауапкершілігі туралы олармен де шарттар жасалынады.

Кассадан ақша беру кассаның шығыс ордерімен немесе басшы мен бас бухгалтер қол қойған тиісінше рәсімделген төлем тізімдемелерімен ақша беруге жазылған өтінішпен, шоттармен және басқа да құжаттамен рәсімделеді. Егер касса шығыс ордерлеріне қоса тіркелген құжаттарда субъект басшысының рұқсат берілген қолы болса, ордерге оның қол қоюы міндетті емес. Жекелеген адамға кассаның шығыс ордері бойынша ақша берген кезде кассир алушының төлқұжатын немесе жеке басының куәлігін көрсетуді талап етеді. Оның атауы мен нөмірін, оны кімнің және қашан бергенін ордерде көрсетіледі.

Сенімхат бойынша берілген ақша жағдайында касса шығыс ордерінде ақшаны алуға сенім білдірілген адамның тегі, аты мен әкесінің аты көрсетіледі. Егер ақша төлем тізімдемесі бойынша жүргізілетін болса, ол тізімдемеге: «Сенімхат бойынша» деген жазу жазылады. Бұл жазуды касса шығыс ордеріне немесе ведомостьқа қоса тіркейді.

Жалақы, уақытша еңбекке қабілетсіздігі жөніндегі жәрдемақылар мен сыйлықтар төлем тізімдемесі бойынша таратылады, оның қас бетінде ақша беретін мерзімі мен оның жалпы сомасы көрсетіледі және оған басшы мен бас бухгалтер қол қояды.

Банктен ақша алғаннан кейін үш күн өткен соң, кассир төлем тізімдемесіне еңбек ақысы бойынша тиесілі сомасын алмаған адамдардың аты-тегінің тұсына мөртабан соғады немесе «Депозитке салынды» деп қолымен жазып белгі соғады, берілмеген сома төленбеген жалақы тізіміне енгізіледі; тізімдемеде нақты төленген сома мен депозитке салынуға тиісті сома жөнінде жазылады. Егер төлемді кассир емес, уәкілдік алған адам жасайтын адам болса, төлем тізімдемесінде: «Тізімдеме бойынша ақша таратқан» деген жазу жазылады. Касса ордерлерінде өшіріп жазуға, бүлдіруге және түзетуге жол берілмейді.

Касса операцияларының есебін кассир Касса кітабында жүргізіледі, ол нөмірленуге, тігілуге және оған сүргі салынуға тиіс; ондағы парақтар санын басшы мен бас бухгалтер қол қойып куәландырады.

Касса кітабының әрбір парағы тең екі бөліктен тұрады. Олардың бірін кассир бірінші дана ретінде толтырады және ол кітапта қалады. ; екіншісі көшіргі қағаз арқылы бергі және сыртқы бетін толтырады. Ол кассирдің есебі ретінде парақтың жыртпалы бөлігі болып табылады. Касса операцияларының жазбалары парақтың жыртпалы емес бөлігінің бет жағынан басталады. Алдын ала парақтың жыртпалы бөлігі кітапта қалатын бөлігіне сай келетіндей етіп парақты қиылатын сызық бойымен қойғаннан кейін жазу үшін жыртылатын парақтың бөлігін жыртылмайтын бөлігінің бет жағына салып, парақтың жыртылмайтын бөлігінің сыртқы жағының көлбеу сызығы бойымен жазуды одан әрі жалғастырады.

Есеп бланкісі операциялар аяқталғанға дейін бір күн бойы жыртылмайды. “Соның ішінде жалақыға” деген жолдың бойында касса бойынша шығысқа есептен шығарылмаған жалақыға арналған төлем тізімдемелері бойынша сомасы да көрсетіледі.

Касса операциялары шағын болса, онда касса есебі 3-5 күнде бір рет жасалуы мүмкін. Касса кітабында ақшаның кімнен алынғаны және кімге берілгені жөніндегі құжаттың нөмірі, корреспонденцияланған шоты, сомасы көрсетіледі. Күн сайын, жұмыс күнінің аяғында кассир берілген ақшаның жиынтығын шығарады және күн аяғындағы қалдықты есептейді. Өшіру мен ескертілмеген түзетулер енгізуге кітапта жол берілмейді. Түзетулерге кассир мен бас бухгалтердің қол қойылуы керек.

1. 2 Кассалық операциялардың және берешек сомалардың нормативтік реттеуі

Бухгалтерлік есептің әдістемелік негіздері, ұйымдастыру мен жүргізу тәртіп нормативті құжаттар жүйесімен реттеледі. Төрт деңгейлі жүйе бөлініп шығады: заңнамалық; қаржылық есептің халықаралық стандарттары; құқықтық нормативтік нұсқаулар; есеп саясаты мен кәсіпорын құжаттары.

Есепті реттеу- есеп жүйесіне тәртіп пен ұйымдастыруды енгізу бойынша белгілі бір қызмет болып есептеледі. Мемлекеттік реттеудің негізгі құралы заңдылықтар болып табылады.

Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк - құқықтық актiлерiнен тұрады.

Нормативті құжаттар жүйесінің бірінші заңнамалық деңгейіне мына заңдар жатады:

- Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі

- Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Заңы (2010жыл 19 наурызда берілген өзгерістер мен толықтырулар) ;

- Қазақстан Республикасындағы «Аудиторлық қызмет туралы» 1998 жылғы 20 қарашадағы №304-І Заңы (2011жыл 1 наурызда берілген өзгерістер мен толықтырулар) ;

- Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» 2001жылғы 12 маусымдағы Кодексі (2010жыл 30 маусымда берілген өзгерістер мен толықтырулар) ;

Бұл Заңның күші: дара кәсіпкерлерге, заңды тұлғаларға, шетелдiк заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы аумағында тiркелген филиалдары мен өкiлдiктерiне қолданылады. Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес бiржолғы талон немесе патент негiзiнде арнайы салық режимiн қолданатын дара кәсiпкерлер бухгалтерлiк есептi жүргiзудi және қаржылық есептiлiк жасауды жүзеге асырмауға құқылы.

Заңнамаға сәйкес бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiктiң мақсаты мүдделi тұлғаларды дара кәсiпкерлер мен ұйымдардың қаржылық жағдайы, қызметiнiң нәтижелерi және қаржылық жағдайындағы өзгерiстер туралы толық және дұрыс ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.

Бухгалтерлік есепті нормативтік реттеудің екінші деңгейі бухгалтерлік есеп стандарттары, стандартқа әдістемелік ұсынулар және ережелер болып табылады.

Бухгалтерлік есеп стандарттары - есеп жүйесін реттеудің екінші деңгейі, олар қаржылық есеп беретін барлық субъектілер үшін нормативті құқықтық құжаттар болып табылады. Стандарттардың негізінде есептің жеке учаскелері, сонымен қатар шаруашылық субъектілерінің салалық ерекшеліктері бойынша бухгалтерлік есепті жүргізудің базалық тәртіптері бекітіледі.

Халықаралық қаржылық есеп беру стандартының негізгі мақсаты - мына төмендегілерді орындай отырып қаржылық есеп беруге қол жеткізу:

қаржылық ақпаратты құру барысында қажетті міндеттер;
ақпараттық жүйені құру принциптері;
осы ақпараттардың сапалық сипаттамалары;
қаржылық есеп беру элементтері;
өлшеу және мойындау критерийлері;

Бухгалтерлік есепті нормативтік реттеудің үшінші деңгейі- кәсіпорында қолданылатын есеп саясаты болып саналады. Кәсіпорынның есеп саясаты Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп бойынша Ұлттық комиссиясының 1996 жылғы 13 қарашада бекітілген №1 қаулысы бойынша «Есеп саясаты және оның ашылуы» бухгалтерлік есеп стандарты бойынша өңделеді. Кәсіпорынның есеп саясатында бухгалтерлік есеп принциптеріне сәйкес қаржылық есеп беруді құру, ашу, дайын өнім қозғалысы бойынша бухгалтерлік есепті жүргізу үшін қабылданған бухгалтерлік есеп әдістері мен тәсілдерінің жиынтығы қарастырылған.

Бухгалтерлік есепті реттеудің төртінші деңгейі мекемеде бекітілген жұмыс шоттар жоспары болып табылады. «ҚР Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік» Заңының 20 бабының 5 тармағының 6 тармақшасын орындау мақсатында, ҚР Қаржы Министрлігінің 2007 жылғы 23 мамырдағы №185 бұйрығымен бухгалтерлік есептің типтік шоттар жоспары бекітіліп, 2008 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енгізілді. Бұл Типтік шоттар жоспары ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептеме туралы» Заңына сәйкес өңделген және құндық негіздегі қаржылық есептеме элементтерін ағымдық бейнелеу және топтау үшін арналған.

Кассалық тәртіпті бұрмалау жағдайлары байқалғанда ол міндетті түрде тексерілуге тиісті. Сонымен бірге, едәуір сомадағы нақты ақша алған немесе салған кәсіпорындармен есептесулерді салыстырған жөн.

Ақша мен шығыстарды есептен шығару жөніндегі кассалық операциялар мүмкіндігінше тексерілуге жататын барлық кезең ішіндегі кассалық есептерге тіркелген құжаттар бойынша тексеріледі. Тексеруді кассалық операциялар бойынша есептік құжаттаманың мынадай формалары қолданылады: КО-1 «Кірістік ордер», КО-2 «Шығыстық кассалық ордер», КО-3 және КО-3а «Кірістік және шығыстық құжаттарды тіркеу журналы» формалары. Ақша қабылдау мен берудің ордерсіз ресімделетін құжаттары, КО-4 «Кассалық кітап», КО-5 «Кассир қабылдаған және берген ақша кітабы» формалары, есептік регистрлер (1 журнал-ордер, 1 тізімдеме Бас кітап, тиісті ай-күн, жылға баланстар және т. б. ) қолданылады.

Кәсіпорын, мекеме немесе ұйым өздерінің есеп айырысу шотынан нақты ақшаны сол есеп айырысу шоты ашылған банк мекемесі берген чек кітапшасы арқылы ғана ала алады. Банк мекемесінен нақты ақша алу үшін кәсіпорынның, ұйымның, яғни субъектінің касса қызметкері чек кітапшасындағы парақты толтырады. Бұл чек парағын толтыру барысында чекке алынғалы отырған, яғни кәсіпорынның, ұйымның, суъектінің жұмсауға тиісті нақты ақша қаражаттарының сомасы және бұл соманың қандай мақсатқа жұмсалатындығы жазылып көрсетілуі тиіс. Толтырылған чекке кәсіпорынның, ұйымның, яғни субъектінің бас бұхгалтері және басшысы қол қойып, осы субъектінің мөрі басылады.

Барлық толтыруға тиісті ақпараттар толтырылмағанша, чекке қол қоюға болмайды. Сонымен қатар чекке лауазымды адамдардың, яғни қол қоюға тиісті адамдардың қолы қойылмаса (біреуінің қолы қойылмаған жағдайда), мөр басуға рұқсат етілмейді. Кәсіпорынның, ұйымның яғни қандай да болмасын шаруашылық субъектінің касса қызметкері банк мекемесінен нақты ақша аларда банк бақылаушысының қатысуымен ақшаны санап алуы тиіс. Сонымен қатар банк мекемесінен алынған нақты ақша сол алынған күні кәсіпорынның, субъектінің кассасына кіріске алынуы ерек. Ол үшін кәсіпорынның, субъектінің касса қызметкері, яғни кассир кассалық кіріс ету ордерін толтырып, содан соң оны кассалық кітапқа жазуы керек. Жалпы касса операцияларының есебі 1010-«Кассадағы ақша қаражаты» онда кассадағы ұлттық және шетел валюталарымен ақша қаражатының қозғалысы есепке алынады. Кәсіпорындар мен ұйымдардың, яғни шаруашылық субъектілердің кассадағы ұлттық валюта түріндегі нақты ақша қаражаттарының кірісі мен шығысының (қозғалысының) есебі Қазақстан Республикасы Ұлттық банк мекемесі бекіткен кассалық операциялар есебін жүргізудің тәртібіне сәйкес жүргізілуі тиіс.

Кәсіпорынның, субъектінің кассасына қолма-қол нақты ақшаны кіріске алу, қабылдау үшін бас бұхгалтердің немесе ол сенім білдірген адамның кассалық кіріс ету ордеріне қол қоюы керек және де ақша төлеген адамға осы толтырылған кассалық кіріс ету ордерінің квитанциясы беріледі. Осы нақты ақшаны кассаға қабылдау барысында толтырылатын кассалық кіріс ету ордеріне кәсіпорынның, ұйымның, субъектінің аты, ақша төлеуші адамның немесе субектінің аты-жөні қандай мақсатқа және не үшін ақша төлеп жатқандығы, сол төленген уақыты (күні, айы, жылы) жазылып, кассир мен бас бұхгалтердің қолдары қойылуы қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.