Компанияның әрекетінің нәтижелерін құндық бағалау

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Қаржы кафедрасы

Қорғауға жіберілді

2011 ж. «___»

Кафедра меңгерушісі Н. С. Кафтункина ___

(қолы) (аты-жөні, тегі)

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы _ Компанияның құнын басқару («Гулливер» Фирмасы ЖШС үлгісінде) _

Павлодар

2011

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Латыпова А. О.

Компанияның құнын басқару

(«Гулливер» Фирмасы ЖШС үлгісінде)

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

мамандық 050509 - Қаржы

Павлодар

2011

Мазмұны

Кіріспе

Қазақстан Республикасының нарықтық экономикасының дамуы қаржылық операцияларды жандандыруды сату, сатып алу, реұйымдстыру, сіңіру, кәсіпорын листингі сияқты компанияның құн категориясына қатысты экономикалық ғылымда қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында іске асатын әрекеттер ретімен жалғасын табады.

Компанияның құнын бағалау институтын белсенді енгізудің қажеттілігі қаржылық менеджменттің құрамдас бөлігі ретінде экономикалық өмірге енді, Қазақстан Республикасындағы оның қарқынды дамуының жолдарын анықтау жалғасын тапты. Бағалауға деген өажеттілік артып, құнның көптеген күрделі нұсқалары орын алды, мүліктік құқықтарды жүзеге асырудың сан алуан нұсқалары - акционирлеу, инвесторларды қосымша акциялар шығаруға тарту, мүліктерді сақтандыру, кепіл затын қою арқылы несие алу, салық айналымын есепке алу, мұрагерлік жағдайына қатысты мәселелерді шешу, кәсіпорынның әрекеттерін қаржыландыру мен инвестициялау жағдайларын реттеу. Активтердің құны міндетті түрде кәсіпорынның нарықтық құнын қалыптастыруда қатысады, яғни инвесторлар үшін қаржылық менеджмент саласында маңызды мақсатты көрсеткіш болып саналады. Оларды қаржылық-шаруашылық әрекеттерде қолданудың салалары компанияда Қазақстанның нарықтық қатынастарының жағдайы бойынша кеңейе түседі. Бұдан компанияның құнын бағалаудың әдістері мен әдістемелік қарым-қатынастарының теориялық және әдістемелік қарым-қатынастарын нарықтық экономиканың ғалыми және тәжірибелік құрылымдарына енгізу қажеттіліктері туындайды.

Компанияны бағалауға қатысты көптеген қарама-қайшы пікірлер мен дауларға қарамастан, оның құны, жалпы құн сияқты, бұрынғыдай анықталуы қиындық туғызатын категория болып қала береді, оңтайлы көрсеткіштері мен әдістері компанияның құнын бағалауда лайықты нәтижелерге қол жеткізуге себепкер болады.

Компанияның капиталының нарықтық құнын анықтау оны трансформациялаумен ұштастырылады, әрекеттерін жандандыруға, нарықтағы бәсекелестіктерді арттыруға себепкер болады, сол сияқты қаржылық жағдайдың барысында туындайтын қауіптер мен орын алуы ықтимал қиындықтардан хбардар етеді, болашақтағы өсу жайынан мәліметтер береді. Бұл барлығы үшін бағалы, кім бұл іспен байланысқа енетін болса: меншік иелері, басқарушылар, жұмысшылар, тұтынушылар, тасымалдаушылар, мемлекет, қаржылық институттар, тұрғындар үшін. Компанияның құнын бағалау үдерісі оның стратегияларын дайындаудың негізі болады. Ол альтернативті қарым-қатынас түрлерін анықтап, олардың қайсысының компанияны тиімді қамтамасыз ететіндігі айқындалады, атап өтерлігі, оның капиталының жоғары нарықтық бағасы қарастырылады.

Дамыған елдердің тәжірибелері байқатқандай, кәсіпорынды басқару тұжырымдамасы, меншік иелерінің мүліктерінің құндарын молайтуға негізделіп, бірден-бір ұтымды да оңтайлы әдістердің қатарынан есептеледі. Нарықтық жағдайларда нарық субъектілерінің арасындағы игіліктерді әділ де айқын реттеу, бөлу мәселелері туындауда. Бұл мәселелерді шешудің бірден-бір алғышарты, себебі - компанияның құнын адекватты тұрғыдан бағалау, қазақстандық компаниялардың тәжірибесіне құнды басқарудың озық жүйелерін енгізу, мақсаты - олардың инвестициялық тартымдылықтарын арттыру, бәсекеге қабілеттіктерін дамыту, қаржылық менеджменттің тиімділігін көтеру мен барлық қоғамның игілікті өмір сүру жағдайларын қалыптастыру көзделеді.

Компаниялардың құнын бағалаудың теориялық-методологиялық және тәжірибелік қарым-қатынастарының жаңаша түрлерін анықтауда, жинақтау мен жүйелеудің қажеттілігі зор, Қазақстанның экономикасының ерекшеліктерін ескере отырып, тәжірибелік міндеттерді шешуде олардың мән-мағынасын ескеру көзделеді, бұл қазір мемлекет алдында тұрған мәселе, аталмыш зерттеу жұмысының тақырыбын негіз етуге тура келді.

Құнның теориясы мәселелері ғалым-экономистердің назарында экономикалық ойлаудың барлық тарихында орын алып келді. Тауарлардың құндарын анықтауға қатысты факторларды қарастыру, тауарлар құны мен олардың экономикалық үдерістермен өзара тығыз байланыстары, құнды анықтаудың методологиясының мәселелері, ресурстарды қалыптастыру мен пайдалану қаржылық менеджмент саласындағы көптеген ғылыми жұмыстардың барысына арқау болды, әлі де арқау болуда, атап айтқанда ол жұмыстардың қатарына мына ғалымдардың еңбектерін қосуға болады: А. Смит, Дж. М. Кейнс, Ю. Бригхэм, Дж. К. Ван Хорн, С. М. Никитин, Н. М. Светлов, И. А. Бланк, В. В. Бочаров, В. В. Ковалев, Е. С. Стоянов, А. К. Арыстанов, С. С. Арыстанбаева, У. Б. Баймуратов, С. Ж. Интыкбаева, В. Д. Мельникова, К. О. Окаева, А. К. Тургулова, Н. Н. Хамитова және басқалары.

Зерттеу мақсаты компанияның құнын бағалауды теориялық және методологиялық негіздеумен ұштастырылады, компанияның құнын басқару модельдерін дайындау мен тәжірибелік бағыттағы әдістерін іске асыру компанияның нарықтық құнын бағалауда кәсіпорынның әрекеттерін тиімді басқару үшін қажетті шаралар болып саналады.

Мақсатқа қол жеткізу үшін мынадай міндеттер анықталды:

- қазіргі қаржылық менеджменттің теориялық-методологиялық негіздерін жүйелеу мен зерттеу, компанияның құнын бағалау мен оларды басқару әрекеттерімен тығыз байланысты, қарым-қатынасты құрайды;

- ғылыми «құн» категориясының концептуалды негіздерін зерттеу, құн теориясының алғышарттарын қалыптастыру, осы негізде категорияның экономикалық мазмұнын толықтыру мен нақтылау жүзеге асады, құнның теориялық қырларын ашып, оны жан-жақты бағалау лайықты іске асады: «құн», «компанияның құны», «нарықтық құн», «компанияның құнын бағалау»;

- бағалау әрекеттерінің тиімді түрлеріне қатысты әлемдік озық үлгідегі іс-тәжірибелерді тану, қарастыру, қазақстандық қазіргі жағдайларда оларды бейімдеудің мүмкіндіктерін қарастыру;

- тұжырымдамаларды негіздеу, құнның моделі мен бағалық ерекшеліктеріне негізделеді: бухгалтерлік, экономикалық және факторлық;

- қарым-қатынастардың жиынтығын анықтау, осыған лайықты әдістер мен әдісмеме үлгілері, қаржылық менеджменттің өнімді және негізделген құралдары, компанияның құнын бағалау үшін және компанияны бағалаудағы негізгі субъектлердің жіктелімдерін негіздеу жалғасын табады, бағалау мақсатымен ұштастырылады;

- омпанияның нарықтық құнының макроэкономикалық факторларының ықпалын негшіздеу мен анықтау;

- қазіргі қаржылық дағдарыстың капитализацияның төмендеуіне ықпалы мен қазақстандық компаниялардың акцияларының нарықтық құнының бәсеңдеуіне әсерін зерттеу, қарастыру;

- компанияның құнын басқарудың жүйесін дайындау, оны енгізудің механизмдерін қарастырып, құнға негізделген факторларды айқындау, компанияның әрекеттерінің көрсеткіштеріне назар аудару;

- қазақстандық компаниялардың құнын басқарудың тиімділіктерін айқындау;

- компанияның құнын бағалаудың қаржылық моделдерін дайындау мен оларды қазақстандық компаниялардың құнын бағалау үлгісінде бейімдеуді іске асыру;

- компанияның құнын бағалау үшін кірістің модификацияланған шынайы жүктемесінің көрсеткіштерін негіздеу немесе инвестициялық жобаның тиімділігіне қатысты шараларды іске асыруда қолайлы алғышарттарды нысан ету көп нәтижелерге бастайтындығын арқау ету, назарға алу;

- бағалаудың ұсынылған моделдері бойынша қаржылық менеджменттің тиімділігін арттыруға қатысты, лайықты шараларды ұсыну және құнды басқару негзінде компанияны корпоративті басқаруды жандандыру, топ-менеджментті ынталандыру мен қызметкерлерге құн факторларына қатысты мәліметтер мен деректерді ұсыну, алға тарту.

Зерттеу нысаны ретінде компанияның құны орын алады, негіз болған құрылым - Фирма «Гулливер» ЖШС басқару жүйесінде.

Зерттеу пәні ретінде - қаржылық-экономикалық қатынастардың жиынтығы алынады, компанияның нарықтық құнын бағалау нәтижесінде туындайды.

Жұмыс барысында қолданылған еңбектер, экономикалық ойлаудың жетістіктерін жинақтау мақсаты көзделген, сол сияқты шетелдік және отандық ғалымдардың зерттеу нәтижелері құн теориясы саласында, қаржылық және корпоративтік менеджмент бағытында, компанияның құнын бағалау мен қаржылық- экономикалық талдауларға негізделеді.

Методологиялық негіз ретінді орын алған әдіс-тәсілдер қатарында - жүйелі, салыстырмалы, синергетикалық және ситуациялық талдаулар жүйесі, талдау, бақылау, байқау мен синтез, танымның диалектикалық әдістері, экономикалық-математикалық моделдеу, қаржылық менеджмент пен компанияның құнын бағалау әдестері енеді.

Зерттеудің эмпирикалық негізі - Қазақстан Республикасының Президентінің нормативтік-құқықтық актілері мен заңдарының жиынтығы, сол сияқты Қазақстан Республикасының Өкіметінің бағалау саясатын реттеу, қаржылық есеп, әдістемелік, анықтамалық материалдары мен анықтамалықтары қолданысқа енді.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы жалпы сипатына қарай мына жайлармен ұштастырылады, ол компанияның құнын ұсынылған қаржылық модель компанияның құнын бағалауды зерттеудегі бірден-бір қадам болды, құнды басқару, соған қатысты теориялық және тәжірибелік нұсқаулар кешені алға тартылып, компанияның құндылықтарын арттыруға және қаржылық менеджменттің тиімділігін күшейтуге бағытталады.

1 Компанияның құнын басқару мен бағалаудың теориясы мен методологиясы

1. 1 «Компания құны» ұғымының мәні мен мазмұны

Корпоративті қаржы, қаржылық менеджмент теориясы мен тәжірибесінде оңтайлы басқару шешімдерінің оңтайлы әдістері мен технологиясын енгізу мен пайдалану қажеттілігі туындауда. Бұл үшін теориялық негіздер мен қаржылық ғылымның базалық категориялары деңгейінде мынадай категорияларды нақтылау қажеттіліктері туындайды - «құy» және «құндылық», «компания құны» - қаржылық нарықтың рөлін қарастыру, корпорацияны тиімді басқару мақсаттарын нақтылау, компанияның нарықтық құнының арту факторларын айқындау іске асады.

Құн теориясы экономикалық ғылым мен тәжірибе үшін үлкен мәнге ие болатын мәселелердің шешімдерін ғылыми тұрғыда іске асуына мүмкіндік туады және атап өтерлігі, баға пропорциясы мен ақтық көздер (немесе көздер) кірістері ескеріледі.

Құн теориясының негізгі мәселелері - бағаның ақтық негізі мен ақтық көз кірістер бойынша К. Маркстің экономикалық ілімдерінде анағұрлым толықтай көрініс алған, оның үстеме құн туралы теориясы еңбек жүйесі ғылыми теориясына негізделеді. Баға негізінде Маркс бойынша және соған сай құн пропорциясы капиталистік өндірісте еңбекпен қалыптасқан құнға қатысты, барлық еңбекке қатыссыз кірістер - кіріс, пайыз, рента - өз алдына үстеме құнның жекелеген бөліктерін құрап, жұмысшылардың төленбеген еңбегінен құрылады.

Марксистік экономикалық теория, қоғамдық қажетті еңбек шығындарының құнын анықтай отырып, бағаның ақтық негізі туралы ғылыми жауап береді (үстеме құн туралы ілімдерде және кірістің ақтық көзі ) және бұл жауаптың органикалық бөлігінде өлшемділік мәселелерін шешеді. Бұндай шешім құн бойынша базаны құрайды және баға теориясының мәселелерін шешуде ғылыми дұрыс шешімдер табуға ықпал етеді, сол сияқты қызметтік шешімдердің дұрыс шешімін табуына әсер етіп, зерттеу пәні болып саналады.

Авторлар баға теориясын құруда құнға қатыссыз ыңғайда құрды, (нақты шығын), ұсыныстар мен сұраныстардың қатынастарына талдауды шектейді, жекелеген кәсіпорындардың ұстанымынан баға құрылымының мәселелерін зерттеді. Сұраныстардың өзгерістерін ол редельді пайдалылық категориясымен байланыстырды, яғни нарықта максимальды баға ретінде орын алады. Баға теориясы, сұраныс пен ұсыныстың өзгерістері арқылы қарастырып, тауарлар нарығында және кәсіпорынның факторларының нарығында баға түзуші құрылымдардың кешенді түрдегі өзара әрекеттерін назарға алады, экономикалық теорияның басты ұстанымын иеленеді.

Құн жүйелі категория ретінде, барлық экономикалық және экономикалық категориялармен ұштасып, игілікті арқау етіп, игілік үшін тиімді де оңтайлы норматив болып саналады, игіліктің құндылығынан көрініс беріп, жекелеген физикалық тұлға мен шаруашылық субъектілерінің, сол сияқты тұтастай елдің игілігі үшін қызметке енеді.

Нарықтық құн - экономикалық негізделген бағалау нысанының құны, яғни анағұрлым ықтимал болуы ықтимал, (тепе-тең ыңғайда) сатып алу бағасы ретінде, құралдарды сату мен инвестициялау нақты және бәсекелестік нарықтың жағдайында бағалаудың уақытында әрекетке енеді.

Компанияның құны - өзіндік немесе инвесстицияланған капиталдың есептік бағасы, компанияның мүліктік кешені, мақсаты - қаржылық капитал инвесторларымен салымнан пайданың түсуін анықтау.

Компанияның құны кірісті қарым-қатынас көзқарасы тұрғысынан - бұл орын алған активтерде болашақ еркін ақша қорының ағымдағы құны, сол сияқты компанияның өсу перспективалары, капитал тартудың орташа есептелген құны бойынша келтіріліп (қаржыландыру көздерін тарту құнының, олардың нарықтық құнының барысына пропорциональ) немесе кірістің ішкі жүктемесінің жағдайына икемделеді.

Басқаруға қатысты құнды қарым-қатынас айғақтағандай, менеджменттің стратегиялық мақсаты -компанияның өсуі, бұл жағдайға қол жеткізу үшін оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру, қаржылық тұрақтылықты нығайту, инвестициялық тартымдылықты жетілдіру енеді, компанияның активтерін қалыптастыруда сауатты қарым-қатынас пен инвестициялық тиімді шешімдерді қабылдауда пайдасы зор. Компанияның құны басқарудың тиімділігін шоғырландыру негізі.

Алайда бұл салада көптеген алшақтықтар мен алуан түрлі пікірлер орын алған, сол үшін көптеген терминдер мен құндық қарым-қатынастың ережелері, қағидалары ғылыми негізделген талаптарды қажет етеді, негізінен, соған байланысты компания басқару әрекеттерін бағыттау арқылы компанияның өсуіне және дамуына жол ашылады; фирманың әрекеттерінің нәтижелілігі және қазіргі менеджменттің тиімділігі лайықты жалғасын табады.

Міндетті түрде компанияның құны мен құндылықтарының түсінігін шектеу қажет. Кәсіпорындар үшін, құндылықтар теориясы маңызды әлеуметтік-экономикалық категория ретінде кез келген қоғамдық мәні бар тауар үшін маңызды да мәнді әлеуметтік-экономикалық ерекшелік болып саналады, бағалау әрекетінің тәжірибесінде бұнсыз жылжу мүмкін емес. Әлеуметтік-экономикалық құндылық кәсіпорында - оның өнімдерінің пайдалылығы, жұмыс не қызметінің тұтынушылар үшін тиімділігі. Экономикалық тиімділік меншікті, активтерді, қаржыландыру көздерін пайдаланудың альтернативті мүмкіндіктерінің құндылықтарын алға тарту жолымен бағаланады. Мәні бойынша, кез келген бағалау - альтернативті игіліктердің құндылықтарын өлшеуге саяды. Егер күтілетін құндылық нәтижелері қабылданбаған альтернатив құндылықтарынан жоғары болмайды, бірақ қабылданған шешім экономикалық пайдалылық ретінде бағаланады. Осылайша, құн альтернативтік құндылық болып саналады, ал кез келген бағалау - бұл альтернативтік игіліктің құндылықтарды есептеу. Компанияның нарықтық құны - оның алмастыру құндылығының ақшалай өлшемі, мамандандыруды есеп алу жолымен тағайындайды, әрі қарай экономикалық дамудың алғышарттарына жол ашады.

Компанияның мақсатты бағдары ретінде ұсынылады - үстеме құнның максимальды болуы, кірісті молайтудан гөрі өндірістік күштердің дамуына кең жол ашады, еңбекақының артуы әр есептелген сағат үшін және жалдамалы жұмысшылардың жиынтық сұранысын кеңейту, сол сияқты өндірістің тиімділігін арттыруға бағытталады: еңбек, ұйымдастырушылық-құрылымдық, технологиялық, өнімдік. Кіріс нормасының максимальды мәні қысқа мерзімді мақсат болып саналады, нәтижесінде дағдарыс пен банкроттыққа соғады, ұзақ мерзімді және шектік қоғамдық рентабелділік қағидалары мен үстеме құнның артуы капиталдың өсу жылдамдығының тұрақтылығына әкеледі.

Компанияның құндық басқарылымы күтілетін немесе менеджмент бойынша (Expectations Based Management-EBM), маңызды ұғым күтілетін және күтілмейтін инвестициялар саласында әрекеттердің тиімділігінің өлшемдерін бағалау мен нәттижелердің жүйесімен байланыстырады, тиімді басқару шешімдерін қабылдауға негіз болып, сенімді түрде меншік иелері мен инвесторлардың құндылықтарын құруға ықпал етеді.

Компанияның жұмысының тиімділігі салынған капиталдың бағасы ретінде бағаланбайды, олардың әрекеттерінің күтілу дәрежесінің ақталуына қатысты. EBM басқа басқару тұжырымдамаларынан басты ерекшелігі мынада, күтілетін тиімділіктің артуы компания үшін құндылық құрудың маңызды факторы болып саналады. Қор нарығы өз алдына компаниялар жетістіктері болып саналады, жоғары нәтижелер күтілетін адамдарды ынталандырады.

Қазіргі жағдайларда әлемдік экономиканың дамуы арқылы интеллектуалдық және ақпараттық ресурстардың рөлі артады. Адамдар мен білім, яғни олар иелік ететін, материалдық емес активтер мен кадрлардың кәсіби біліктіліктері жаңа құнның негізін құрудағы негізгі фактор болып саналады. Бұған қатысты құнды құрудың қазіргі тұжырымдамасы қалыптасады және сол үшін қазіргі компаниялардың дамуын басқарудың моделдері қайта құрылады. Басқарудың өзгерістерінің көлемді бөлігі бұрынғыдан қозғалыс ретінде анықталады, қаржылық капитал мен материалдық активтерге бағдарланады, интеллектуалдық капитал мен күтілетін активтерге қатысты болады.

Жаңа құнды құруға компанияның қабілеттілігін интеллектуалдық капиталдың құндылығы ретінде анықтауға болады. Бизнестің нарықтық құнын анықтай отырып, бағалауда бағалаушы тұлға барлық шаруашылық субъектілерінің құнының жиынтық сомасын қарастырады. Құнды қалыптастырудың ең қарапайым моделіне сүйене отырып сол көзқарас арқылы назар аударуда ол келесі үлгіде сипат алады:

Кез келген бизнестің құнын талдай отырып, құрамдас жүйеге қатысты үш құрамдас жүйені бөле-жара көрсетеді:

- материалдық құрамдас жүйе (материалдық активтер) ;

- қаржылық құрамдас (қарожылық активтер) ;

-интеллектуалдық құрамдас ( активтер) .

Бизнес құнының материалдық емес құрамдас жүйесі - ең аз қарастырылған және қазіргі даму кезеңіндегі қарама-қайшылығы көп бағалау әрекетінің құрамдас жүйесі. .

Компанияның стратегиялық дамуының басты өлшемі -интеллектуалдық капиталдың стратегиялық құндылықтарын арттыру.

Компанияның интеллектуалды капитал құндылықтарын бұзу мен құрудың негізгі оңтайлы факторлары және оларды анықтау - стратегиялық және тактикалық шешімдердің мақұлданған негізі, белсенді менеджмент компанияның құнын бағалау мен дамыту стратегияларын жүзеге асыруда қажет.

Интеллектуалдық капитал туралы білімді және тәжірибелерді жинақтау интеллектуалдық капиталдың үш құрамдас бөліктерін бөле-жара көрсетуге бейім: адами капитал, құрылымдық немесе ұйымдастырушылық капитал, клиенттік капитал. Компанияның құнына ықпал ететін факторларды жіктеу, интеллектуалдық капиталдың тұжырымдамаларында нақтылана отырып, 1. 1-ші суреттен орын алады.

Талдауға қатынас пен бағалаудың компания әрекетіндегі нәтижелері 1. 2-ші суреттен орын алады

Адами капитал келтірілген сызбада персоналдар мен басқару әдістерінің біліктіліктерінің жиынтығы ретінде қарастырылады, олардың кәсіби қабілеттіліктерін оңтайландыруға бағытталып, компаниядағы әрекеттерінің машық, икем, дағдыларын ұштайды.

Қарзіргі жағдайларда фирманың шынайы нарықтық құны көбінесе интеллектуалдық активтермен анықталады, өзіндік және бухгалтерлік моделдердің қатынастарымен кіріктіріледі.

Дәстүрлі бухгалтерлік көрсеткіштерден бас тарту құнға қатысты тұжырымдамада өте қарапайым - бухгалтерлік есеп әрқашан объективті түрде ағымдағы қаржылық жағдайға ықпал етеді және қаржылық нәтижелерге ықпал етеді.

Бухгалтерлік есептің методологиясын тұрақты түрде күрделі ету компанияның басшыларына қаржылық нәтижелері туралы мәліметтер мен деректерге елеулі ықпал етеді.

Корпоративтік есеп ақшалай қаражаттың қозғалысы туралы кең көлемді ақпараттың ауқымын алға тартады, әрекеттің қаржылық емес көрсеткіштері - акционерлік құндылықтардың өсуінің қозғалмалы факторлары.

Есептік форматтың жаңа құрылымы біздің көзқарасымыз бойынша, өз аясына келесі үлгідегі төрт ақпарат блогын алады:

- бәсекелестіктің ортасын сипаттау, яғни компания жұмыс атқаратын, бизнесті жүргізу жағдайлары, нарықты дамытудың болашақ тенденциясын тану ыңғай алады. Инвесторлар, бұл ақпараттарды пайдалана отырып, назар аудара алатын жағдайлары, компанияның өзіндік жағдайын бағалауы бәсекелестер мен болашақ жоспарға қатысты қалай өрістейтіні;

1. 1-сурет - Интеллектуалдық факторлар мен құрылымы

- құндылықтарды құрудың стратегиялары, нарық компанияның орны туралы ақпараттандырады, оның қызметі, мақсат-міндеттері арқау болады;

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс