Банктің барлық активтері 2005 жылы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1-ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА ДАМУЫНДАҒЫ ТЕМІРБАНК
АҚ НЕСИЕЛІК ОПЕРАЦИЯЛАРЫН
ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Темірбанк АҚ банктік қызмет көрсету нарығын
талдау ... ... ... ... ... ... ... . .4
1.2 Темірбанк АҚ несие өнімдерінің құрылымы және
несиелендіру операцияларын
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2-ТАРАУ. ЛИЗИНГТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ҰЛТТЫҚ
ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАМУЫНА ҚОСҚАН
ҮЛЕСІН
ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...26
3-ТАРАУ. НЕСИЕНІҢ ПЕРСПЕКТИВАЛЫҚ
БАҒЫТТАРЫН ЖАҢАШАЛАНДЫРУ
ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...33
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..48
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 51
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ
Ұлттық экономиканың дамуындағы банктік несиенің ролі және банктердің
жүргізетін операцияларын талдаудың қазіргі кезеңдегі маңыздылығы, Қазақстан
Республикасының экономикалық даму стратегиясының мақсаттарымен анықталады.
Кез-келген мемлекеттің қаржы-несие желісі оның экономикалық жүйесінің
кұрамдас бөлігі болумен қатар осы мемлекеттегі экономикалық қарым-
қатынастарға байланысты өзгеріп отыратыны және өндірістік катынастардың
дамып, жетілуіне орай қалыптасатыны жөніндегі түжырым өзек болады. Қаржы-
несие жүйесі, атап айтқаңда банк жүйесі мемлекет зандарымен реттелетін,
қолма-қол және құжат түрдегі ақша айналымын, сондай-ақ ұлттық валютаның
төлем қабілетін қамтамасыз ететін ақша айналымын ұйымдастыру формасы
ретінде сипатталады.
Практикалық отчет Темірбанкте несие менеджері боп өттім,
Қазіргі уақытта банктік несиенің мақсаты - кәсіпорындардың шаруашылық
қызметін несиемен қамтамысыз етіп, нәтижесінде өндірістің ауқымы кеңейіп,
оның жұмысы, қызметі, өнім де ұлғайды.
Коммерциялық банктердің төлем жүргізуге мүмкіндіктері артқаны мен
кәсіпорындарға ұзақ мерзімді несие беру жүйесіндегі мүмкіндіктері бірқатар
келеңсіздіктер туындататын жағдайлар кездеседі.
Банк несиенің маңызы да коммерциялық қызметті қосымша қаржыландыру мен
жаңа мүлік құру бағытында ұзақ мерзімді инвестицияны жүзеге асыруда
кәсіпорындардың құрылымы несие ресурстарын пайдалануында артады. Қарыздар
несие функциясын атқара отырып, түрлі формаларға ие және алынған қаржыны
дұрыс мақсатқа жұмсауға көмектеседі.
Несиелер банк пен клиенттің қарым-қатынасы негізінде қорытылады, яғни
несие сомасы мен проценттік ставка өлшемі, оның ұсыну әдісі мен қайтару
мерзімі несие келісім шарттарында айқын көрсетіледі. Несие тек несиені
төлеуге мүмкіндігі бар тұғаларға ғана беріледі. Қазіргі уақытта несие
механизмінде несиелендіру банктік бақылау жасауда қатаң талаптар жоқ деуге
болады.
1-ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА ДАМУЫНДАҒЫ ТЕМІРБАНК АҚ НЕСИЕЛІК
ОПЕРАЦИЯЛАРЫН ТАЛДАУ
1.1 Темір Банк АҚ банктік қызмет көрсету нарығын талдау
Темір Банк АҚ 1992 жылы 26 наурызда тіркелген. Бүгінгі таңда ол
заңды және жеке тұлғаларға кең спектрлі қызмет көрсететін жан-жақты
қаржылық институт. Банк активтері 2006 жылыдың 30 қыркүйегінде 1,099 млрд.
АҚШ долларын құрады, ал меншікті капиталы 171,8 млн. АҚШ долларына жетті.
2006 жылдың 3-тоқсанының қорытындысы бойынша банктің таза табысы 15,2 млн.
АҚШ доллары болды.
Банк қызметкерлерінің саны 1400 адамға жуық. 1998 жылы Темірбанктің
акциялары Қазақстандық қор биржасының А категориялы ресми листингіне
қосылды. 2003 жылы Европалық қайта құру және даму банкімен бірлесе отырып
стратегиялық әріптестік шартына отырды. Темірбанк Инэксимбанк ЖАҚ
(Қырғызстан) 46% акция пакетін басқарады. Сонымен қатар 2002 жылдың
ақпанынан бері Қазақстаннан тысқары жерлерде Мәскеу қаласында банктің
өкілдігі жұмыс істейді.
Темірбанк лизингтік операциялардың нарығына Темірлизинг АҚ арқылы өтті.
(Банктің қатысу үлесі 59%). Қазіргі уақытта халық саны 100 000 жоғары адам
болатын Қазақстанның барлық облыс орталықтары мен қалаларында өкілдік
ететін филиалдық желідегі 50 жуық сату орталықтары бар. Ағымдағы 2006 жылы
50 000 тұрғыны бар қалаларды қамту мақсатында банктің бекітілген даму
стратегиясына сәйкес желіні кеңейте түсті. Ағымдағы жылда банк өнімдерін
сатуда жеке тұлғалар үшін несие құралдарының көптеп дамуына негізгі көңіл
бөлінді: ипотека, тұтынушылық немесе бизнестік мақсаттағы жекелеген
несиелер және автонесиелендіру.
Банк қызметінің қаржылық нәтижелері жеке бизнестің даму стратегиясының
дұрыс таңдалғанын көрсетті. 2005 жылы Темірбанк валюта балансы 1,8 есе,
клиент шоттарындағы қалдықтар – 2 есеге, жеке тұлғалардың ссудалық қоржыны
– 2,4 есеге өсті. 2005 жылы банк жалпы сомасы 30 млрд. теңге облигациялық
бағдарлама тіркеді, оның шеңберінде жалпы сомасы 12 млрд. теңге олардың
жартысы қамтамасыз етілген банк 3 облигацияны шығаруға тіркеді. 2005 жылы
Темірбанк АҚ жарғылық капиталының мөлшері бернеше есеге – 3,7 млрд.
теңгеден 10,363 млрд. теңгеге, ал банктің меншікті капиталы жыл ішінде 5390
млн. теңгеден 14242 млн. теңгене дейін өсті.
Бұл көрсеткіштер – бұл банктің қаржылық тұрақтылығын жоғарлатуға
бағытталған менеджменттің тиімді жұмысының нәтижесі.
2006 жылғы қыркүйекте Fitch Ratings рейтингтік агенттігі банктің
дамуына болжам жасап және келесідей несие рейтингін берді: қысқа мерзімді
–В, ұзақ мерзімді –В-, жекелеген – DE, қолдау – 5.
Осы уақытта Moode's банктің рейтингін жоғарлату мүмкіншілігін
қарастыруды қолдады. Банктің қаржылық тұрақтылығының рейтингі Е+ және
депозиттердің қысқа мерзімдік рейтингі NP тұрақты болжаммен ағымдағы
деңгейі агенттікпен расталды.
Банктің миссиясы – Банктік қызметтегі жоғары сапалы және сенімді
Қазақстанның барлық аумағындағы әрбір клиенттің қажеттілігін қамтамасыз
ету, Қазақстанның экономикасының тұрақты дамуына ықпал ететін банк
жүйесінің қызметін арттыру.
Банктің даму болашағы. 2005 жылдың ормасында банк акционерлерімен әр
түрлі бағытта даму туралы стратегиялық шешім қабылданды. Осыған байланысты,
банктің топ-менеджментіне үздік жұмыс тәжірибесі бар кәсіби мамандардан
тұратын жаңа команда жасақтады. Темірбанк өзінің қатыстылығын кеңейту мен
жекелеген сегменттерде өз тұғырын күшейтуге ұсынылған банк өнімдеріне
жоғары қол жетімділікті қамтамасыз етуге сенімді. Банк менеджменті банк
ритэйлінің барлық сегменттерінде және шағын және орта бизнес сегментінің
таңдаушыларымен әр түрлі клиенттер үшін бәсекеге қабілетті өнімдердің толық
жиынтығымен қаржы институтын құруды қолға алды.
Банктің басым міндеттерінің бірі клиенттерге қызмет көресут кезіндегі
сервис деңгейін көтеру және жеке тұлғаларды жаппай несиелендіруді дамыту
болып табылады.
Банк сонымен қатар шағын және орта бизнес үшін өнімдердің кең көлемдегі
спекторымен белсенді меркетингтік бағдарламаны жүргізуді көздеуде.
Бекітілген 2008 жылға дейін даму стратегиясының шеңберінде Темірбанк
қызметінің жекелеген позициялары бойынша үш есе өсуді көздеп отыр.
Қойылған мақсаттарға жетудің басты құралдары мыналар болып табылады:
• банктің жеке тұлғалар мен шағын және орта бизнес үшін өнімдер көлемін
тұрақты өзгерту мен кеңейтіп отыру;
• үлкен сұраныстағы әр түрлі банк өнімдерін сатудың тиімді
технологиясын құру;
• банкті ақпараттық технологияларды модернизациялауды үйлестіру мен
бағдарламалық қамтамасыз ету;
қазіргі оқу технологиясының базасында банк персоналдарының кәсіби
даярлық деңгейін жоғарлату;
банктің бөлімшелерінің жауаптылығы мен құзыреттілігін нақты бөлу мен
тәртіпке келтіру мақсатында ұйымдастырушылық құрылымның тиімділігін ары
қарай арттыру.
ТемірБанкінің қазіргі кездегі қаржылық жағдайын келесі кесте
түрінде берілген бухалтерлік баланстан көруге болады.Бұл баланста 2006
жылдың 1 қаңтарына жасалынған бухалтерлік көрсеткіштерді 2005 жылдың 1
қаңтарына берілген көрсеткіштермен салыстыра отырып, банктің қаржылық
жағдайын бақылауға болады.Мысалы; басқа банктерге берілген несиелер мен
қаржылар 2004 жылмен салыстырғанда 2005 жылы 8 314 164 мың теңгеге
өскендігін, еншілес ұйымдарға 2004 жылы ешқандай салым салынбаса, 2005 жылы
1 288 086 мың теңгені құраған. Банктің барлық активтері 2005 жылы 217 067
781 мың теңгеге өскендігін бақылауға болады. Ал төлеуге арналған
девиденттер 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 10 740 мың теңгеге
азайғандығын бақылауға болады. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы бюджеті
алдындағы берешегі 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 154 701 мың теңгеге
азайған.Бірақ қайсыбір қаржылық органның қызметтері шығынсыз болмайды. Сол
сияқты Темір Банкінің де қарыздары бар. Оның ішінде; Қазақстан
Республикасының Ұлттық банкіне 2005 жылығы қарызы 2000 000 мың теңгені
құрайды. Бірақ та соңындағы пайдасы шығынынан асып тұрғанын көруге болады.
Оған дәлел ретінде кестеде көрсетілгендей банктің жарғылық капиталының
өсуінен байқауға болады.Бұл көрсеткіш бойынша байқағанымыз 2006 жылы 2005
жылға қарағанда 9 910 590 мың теңгеге өскендігін байқауға болады.
Кесте 1.1 2006 жылғы І-
қаңтардағы жағдай бойынша (аудиттелмеген) топтастырылмаған бухалтерлік
баланс (мың теңгемен)
Активтер 2006ж 1-ші 2005ж 1-ші ауытқулар
қаңтарына қаңтарына
Касса және Қазақстан 42 327 133 19 631484 +22 695 649
Республикасы Ұлттық Банкіндегі
қалдық
Қымбат металдар 3 441 1 866 + 1 575
Банктерге берілген несиелер мен9 206 138 891 974 + 8 314 164
қаржылар
Сауда саттыққа арналған бағалы 79 283 014 31324 220 + 47 958 794
қағаздар
Қызмет көрсетушілерге берілген 81663 992 53 308 589 + 28 355 403
несиелер мен қаржы, несие
бойынша шығындарға резервті
шегеріп тастағанда
Еншілес ұйымдарға инвестиция 1 288 086 0 1 288 086
Бағалы қағаздарға салымдар: - 462 939 1 259 762 5 - 796 823
өтеуге дейін ұсталатын 11 108 972 466 947 + 5 642 025
бағалы қағаздар - сатуға
арналған қолда бар бағалы
қағаздар
Негізгі құралдар және 2 180 744 1 036 278 + 1 144 466
материалдық емес активтер
жиналған амортизациясын шегеріп
тастағанда
Басқа да активтер, шығындарға 5 366 448 517312 + 4 849 136
резервтерді шегеріп тастағында
Активтердің барлығы 336 927 544 119 859 763 + 217 067781
Міндеттемелер
Қазақстан Республикасы Ұлттық 6 000 000 4 000 000 + 2000 000
банкі алдындағы
Берешек
Қазақстан Республикасы129 041 283 742 -154 701
бюджеті алдындағы берешек
Қаржы 9 257 499 9 463 069 - 205 570
институттары алдындағы берешек
РЕПО келісімі бойынша 6 261 236 16 591988 -10330752
сатылған бағалы қағаздар
Қызмет көрсетушілердің 36 906 107 7 453 777 +29 452 330
Шоттары
Шығарылған берешек бағалы 54 076 405 1998 572 +52 077 833
қағаздар
Төлеуге дивиденттер 49 260 60 000 -10 740
Басқа да пассивтер 3 691 004 147 657 + 3 543 347
Субординацияланған берешек 5 349 076 3 872 876 +1 476 200
Міндеттемелердің барлығы 30 719 628 10 871681 +19 847 947
Меншікті капиталдары
Жарғылық капитал 24 899 750 14 989 160 +9 910 590
Қосымша капитал 3 839 5 182 -1343
Қайта бағалау қоры 693 204 111283 +581 921
Бөлінбеген пайда 3 611 123 882 457 + 2778 666
Меншік капиталының барлығы 29 207 916 15 988 082 +13 219 834
Міндеттемелер мен меншік 336 927 54 119 859 76 +21 733 778
Капиталдың барлығы
Ақпарат көзі: Егемен Қазақстан 2006 жыл 3 ақпан
Банк алғашқылардың бірі болып жеке салымшылардың салымдарын міндетті
сақтандыру жүйесін енгізді, Бұл жөнінде № 0011 сертификат та бар. Банк
депозиттерін Қазақстан Республикасының құнды қағаздары жөніндегі ұлттық
комиссия зейнетақы қорларының активтеріне салуды ұсынды. Сондай-ақ Банк
салымдар депозиттерінің жаңа түрлерін енгізудің жүмыстарын түрақты
жүргізіп, салымшылардың сұранымын, талап-тілегін толық қанағаттандыруға
ұмтылып келеді. Банкке депозиттерін салатындар негізінен корперативті
клиенттер, шағын және орта кәсіпорындар мен жеке тұлғалар.
Қазір банк толысып, нығайып, дәрежелі қызмет атқаруда.
Темір Банкі банкаралық нарықта белсенді жұмыс істейтін және ірі деген
корпоративті клиенттерге жоғары технологиялық қызметтер кешенін ұсына
алатын әмбебап коммерциялық банк ретінде даму мақсаты қойылып келеді.Бұған
қол жеткізу үшін активтердің сапасын жақсарту және тартылған қаржы базасын
ұлғайту қажет. Осы міндетті шешу жолында әр филиалда және әр директорлықта
бизнесті дамытып, нығайта алатын, Қазақстан Республикасының барлық
аймақтарында клиенттерге жоғары сапалы қызмет көрсете білетін командалар
қалыптасты. Сондай-ақ, жұмыс істеп тұрған активтердің неғұрлым тиімді
болуына қол жеткізілуі қажет. Банк корпоративті бизнес саласында мұнай-газ,
көлік, құрылыс, машина жасау сияқты стратегиялық мән-маңызы бар
экономикадағы клиенттер базасын нығайтуға ұмтылып келеді.
Темір Банкі өз жағдайын нығайтуда қазір қаржылық операциялардың сан
алуан түрлерін қолдануда.
Коммерциялық банктердің қаржылық операцияларына оның активтік
операцияларын жатқызуға болады. Темір Банкінің негізгі актив
операцияларын несие беру операциялары болып табылады.
Банктің ссуда алушылармен несие қатынастарын жетілдіруіне қатысты несие
шарты қүкықтық жэне нормативтік ережелермен толықтырылуы мүмкін. Осыған
орай несие шартының өзгермейтін формалары болмайды деп бекітуге болады.
Көпшілік елдердегі банктер аталмыш заң құжатына өз қатынастарын барынша дәл
айқындайды.
Қарыз алушы ссуда алу үшін негізді жазбаша түрдегі өтінішпен банке
жүгінеді, онда ссуданың мақсатты бағыты, оның сомасы, қайтару мерзімдері,
сондай-ақ несие берілетін шараның қысқаша сипаттамасы атап көрсетеледі.
птініш үш дана етіп толтырылады бірінші және екінші дана (проводка) үшін
негіз болып қызмет етеді: үшінші данасы несие қызметкерінің ішінде қалады.
Ссудалық есеп шоты банкте, негізінен, банктің есеп шоты ашылған жерде
ашылады. Клиентке басқа банк қызмет көрсететін болған жағдайда, соңғы банк
-несие берушінің сұратқан бүкіл қажетті құжаттарын тапсыруға міндетті.
Банкпен тұрақты несие қатынасын орнатқан, жақсы беделге ие қарыз
алушыларға несие алу үшін тапсыруға тиіс құжаттардың тізімін банк қысқартуы
мүмкін.
Тәжірибелік кезең барысында байқалған жағдай.
Банктің несие бөлімі несие беру мәселелері бойынша құжаттарды дайындау
және өткізумен байланысты бүкіл жұмысты басқарады, несие берумен байланысты
өзге де қызметтердің жұмысын үйлестіреді және қарыз алушылар тапсыратын
мәліметердің жеделдігі мен сенімділігіне жауап береді.
Несие беру кезінде несие бөлімі мамандарының құзырына несие
ресурстарының болуын, несие алу үшін қажетті тапсырылған құжаттардың
толықтығын қарау, тапсырылған техникалық-экономикалық негіздеу есептерінің
шынайлылығын анықтау мен қарыз алушының несие төлеу қабілетін талдау,
сондай-ақ ссуданы қайтармауға әкелуі мүмкін факторларды зерттеу кіреді.
Несие бөлімінің қызметкерлері заң бөлімінің заңгер мамандарымен бірлесе
отырып, оладың құқытық мәртебесі мен өкілеттіктерін айқындау үшін
клиенттердің заңдық істерін зерттейді.
Несие бөлімінің және банктің басқа қызметтерінің қорытындысы несие беру
туралы мәселені несие комиссиясына немесе банк басқармасына ұсыну үшін
негіз болып саналады. Несие комиссиясы немесе банк басқармасы, жекелеген
жағдайларда банктің жетекшісі оң шешім шығырған кезде, заң қызметкерлері
кепілдік туралы шартты, ал несие бөлімі - содан кейін банк жетекшісі қол
қоятын несие келісімін (шартты) дайындайды.
Клиенттерге ссудалар беру ссуданың (несие шарты) мақсатты
бағытталушылығына қатысты ашылатын жеке ссудалық есеп шоттар арқылы арқылы
жүзеге асырылады. Осыған орай өнімдерді өткізуден түскен түсімдер мен ақша
қаражаттарының бүкіл басқа түсімдерін банк қарыз алушының ағымдағы есеп
шотына жазады.
Ссуда, негізінен тауар - материалдық құндылықтар мен көрсетілген
қызметтерге төлеуге қарыз алушының есеп шотында қаржысы жоқ болған кезде,
акнесиеивтер ашуға және несие шартында айқындалған қарыз алушының өзге де
қажеттіліктеріне беріледі. Қажет болған жағдайларда ссуда банк жетекшісінің
өнімі бойынша тауар - материалдық кұндылықтар және көрсетілген қызметтер
үшін ақы төлеуге берілуі мүмкін. Ссудаларды беру несие шартында айқындалған
біржолғы, күнделікті жэне өзге демерзімдерде жүргізіледі. Бір жолғы ссуда
сондай-ақ бір реттік контрактылар мен шарттар бойынша есептерді (шоттарды)
төлеуге беріледі.
Несие шартында қаралған несиені беру және оны қайтарудың тәртібі мен
жағдайларына сәйкес банктің несие бөлімі оны беруге үкім дайындайды.
Ссудалық операциялар банктің ресурстық базасын орналастыруда банктің
активтік қызметінің негізгі бөлігін құрайды. Мысалға; Темір Банкі өз
клиенттеріне несиенің бірнеше түрлерін және депозиттер қабылдайды.
Макроэкономикалық деңгейдегі бұл операцияның мәнін, оның көмегімен
банктер уақытша жұмыс жасамайтын ақшалай қорларды өндірісті, айналысты және
тұтыну процесінде жұмыс жасаумен сипатталады.Коммерциялық банктер өздерінің
клиенттеріне әртүрлі ссудаларды береді. Мысалы, Темір Банкі тұтыну
несиесінің бірнеше түрлерін береді. Оларға: автокөлік алуға арналған несие,
табыс көзі бар тұлғаларға арналған қажетті жағдайға арналған несиелер,
кіріс сараптамасы жоқ тұлғаларға арналған несие, жылжымайтын мүлікке
берілетін несие және т.б жатызуға болады.
Сонымен қатар жоғарыдағы Темір Банкінен тұтыну несиесін алуға
қажетті құжаттар тізімі мынадай;
1. Қарыз алушының анкетасы.
2. Жеке куәлігі ( көшірмесі)
- Соңғы 12 айға бөлініп көрсетілген жалақы жэне басқа табыстары туралы
жұмыстан берілетін анықтама.
1. СТТН ( көшірмесі)
2. Жұмыс стажы туралы жұмыс орнынан анықтама.
3. Отбасы құрамы туралы анықтама (№ 3 форма)
- Некеге тұрғандығын растайтын құжаттар (неке туралы
куәлік, жұбайыңыздың жеке куәлігі)
- Кепілдікке қоятын мүліктің құжаттары.
Келесі бір дамып отырған несиеге ипотекалық несиені жатқызуға болады.
Темір Банкі ипотекалық несие беру шарттары мынадай:
4. Несие мөлшері: жылжымайтын мүліктің бағалау құнының 85 % -на дейін
5. Бастапқы жарна : жылжымайтын мүліктің бағалау құнынан 15 % -ға дейін
6. Несие үшін төлем айына: 1,3%(АҚШ долл ), 1,7 % (теңгемен)
7. Несие валютасы АҚШ долл немесе теңгемен (егер 1 жылдан аспаса)
8. несие мерзімі :10 жылға дейін
9. Қамтамасыз ету түрі: пайдаланатын немесе сатып алатын тұрғын үй.
Сонымен қатар тартылған қаражаттар ішінде ең көп бөлігін депозиттер
құрайды. Депозиттер банк үшін бірден-бір арзан ресурс көзі болып табылады.
Депозиттік операциялар активті және пассивті болып бөлінеді. Активті
депозиттік операциялар - банктің уақытша бос ақша қаражаттарын басқа
корреспондент- банктердегі шоттарда орналастырумен байланысты операциялар.
Олар банктің өтімді активтері ретінде , яғни жалпы активтердің өте аз
бөлігін алады.
Пассивті депозиттік операциялар - бұл клиенттердің уақытша бос ақша
қаражаттарын белгілі уақытқа және пайыз төлеу шартымен тартумен байланысты
операциялар. Бұл операциялар көмегімен тартылған депозиттер пассив жағының
көп бөлігін алады жэне банктік ресурстар қалыптастырудың негізгі көзі.
Қазіргі кезде банктік тәжірибеде салымдардың, депозиттердің әр түрлері
кездеседі. Бұл банктердің жоғарғы бәсекелестік нарықта банк қызметтеріне
деген клиенттер топтарының сұранысын қанағаттандыруға және олардың
қаражаттары мен уақытша бос қаражаттарын банктік шоттарға тартуға ұмтылуына
жағдай жасайды.
Салым иелерінің категорияларын қарай депозиттерді мынандай топтарға
бөледі;
1. жеке тұлғалардың шоттарына;
2. кәсіпорындар және акционерлік қоғамдардың шоттарына;
3. жергілікті билік ұйымдарының шоттарына;
4. шетелдік азаматтырдың шоттарына
Темір Банкі де депозиттің көптеген түрлерін қабылдайды.
Темір Банкінің АҚ – бұл таза бизенсті жүргізу принципі негізінде
банкті көшбасшылыққа жеткізген кәсіби мамандардың ұжымы. Банкі банк аралық
нарықта белсенді жұмыс жасайтын және ірі корпоративтік клиенттерге, орта
және шағын бизнес кәсіпорындары мен халыққа жоғары технологиялық
қызметтердің толық кешенін ұсынатын әмбебап коммерциялық банк болып
табылады.
Банк өз қызметінің басты мақсаты ретінде қазіргі нарықтың ұсынымына
сәйкес клиенттер мен әріптестерге мүмкіндіктердің толық кешенін ұсынуды
жүргізеді.
Корпоративтік этика нормаларының жолын ұстап және кәсіби қызметтің
тиімділігін есепке ала отырып, мемлекеттің әл-ауқатына өз үлесін қоса
отыры, Темір Банкінің АҚ нарықтағы өз позициясын бекітуге және ары
қарай жоспарылы түрде даму үшін база құруға сенімді.
Темір Банкінің АҚ дамуының негізгі бағыттары.
• Келесі ресурстар есебінен клиенттер базасын өсіру:
Ресеймен жұмыс істеуге мүдделі ірі корпорациялар;
несиеге және жедел кассалық-есеп айырысу қызметтеріне мүдделі орта және
шағын кәсіпорындар;
несие қоржынын диверсификациялау мен депозиттік базаны кеңейту үшін үлкен
әлеуетті мүмкіншілік ұсынатын халық.
• Диверсификация мен балансталу салдары ретінде және тәуекелдердің
барлық түрлерін басқарудың қазіргі әдістерін пайдалану, жоғары өтімділікті
қолдау кезінде меншікті капитал мен активтердің пайдалылығын өсіру.
Технологияларды модернизациялау, қызмет саласын кеңейту, және қызмет
сапасын көтеру есебінен түсімдердің өсуіне жету.
• Сонымен қоса активтер мөлшерін өсіруге мүмкіншілік беретін жаңа
акционерлер мен бағалы қағаз эмиссиясын тарту есебінен меншікті капиталды
өсіру. Бірінші кезекте түрлі жүйелер, құрылыс, машина жасау, ауыл
шаруашылығы, мұнайхимиясы, көлік пен байланыс және т.б. сияқты экономиканың
динамикалық дамушы саласына салым жүргізіледі.
• Банктік соның ішінде жеке бизенстің жаңа қаржы өнімдерін уақытында
еңгізуінің халықаралық талаптарға сәйкестігі.
• Банк бөлімдері жүйесінің дамуында экономикалық мақсаттарға сәйкестік
позициясын сақтай отырып, жаңа филиалдар ашу. Жаңа филиалдар ашу банкіден
техникалық қамтамасыз ету, персоналдарды оқыту, барлық құрылымдық
бөлімшелердің өзара әрекеттесуінің тимді жүйесін құру жөнінде қосымша күшті
қажет етеді.
• Банктің орталық кеңсесінің, оның барлық филиалдары мен кассалық –
есеп айырысу орталықтарының персоналдарының кәсіби деңгейін көтеру.
Бизнесті дамыту мен бекіту міндеттерін шешудің тәсілі бола алатындай
ұжымның жұмысына жаңашылдықтар еңгізу.
1.2 Темір Банк АҚ несие өнімдерінің құрылымы және несиелендіру
операцияларын талдау
2005 жылы Темірбанк халықаралық харжы нарығында өз тұғырын тереңірек
бекіте түсті. Банкке сауданы қаржыландырудың халықаралық операциясының
көлемін екі есеге 50-ден 150 млн. АҚШ долларына дейін өсірудің сәті туды.
Егер бір жыл бұрын банк 50 шетелдік банкпен жұмыс жасаса, қазір олардың
саны 200 дейін өсті.
Алдынғы қатарлы дүние жүзілік рейтингтік агенсттіктердің тарапынан банк
қызметін жоғары бағалауы мен халықаралық іскерлік байланыстардың бекуі өз
клиенттерінің сыртқы сауда операцияларын қаржыландыру жөніндегі жұмысының
тиімділігін тікелей арттыруға мүмкіншілік туғызды.
Меншікті несиелерден басқа банк банк өз клиенттеріне сыртқы
экономикалық байланыстар саласында консультациялық қызметтер ұсынады және
олар үшін сауданы қаржыландырудың стандарддық емес схемасын дайындайды.
Банк шетелден қымбат емес ресурстарды тату есебінен өзі несиелендіретін
Қазақстан экономикасының салалары мен секторларының санын кеңейтеді.
Нәтижесіндебанктің ссудалық потфелінің көлемі 2004 жылмен салыстырғанда
2005 жылы 35% өсіп, 48 млрд. теңгені құрады. Бүгінгі күні банк несиесі
саудада, құрылыста, ауыл шаруашылығында, өнеркәсіптің химия, мұнай,
мұнайгаз салаларында, тамақ өнімдері өндірісінде және экономиканың басқа
дасалаларында жұмыс істеуде.
Сурет.2.1 – Экономиканың секторларына бөлінген ссудалық портфель
1- Көтерме сауда;
2- басқалар;
3- Құрылыс;
4- Қаржылық делдал;
5- Ауыл шауашылығы;
6- Бөлшек сауда;
7- Химиялық және мұнай өнеркәсіптері;
8- Қонақ үйлер, мейрамханалар, дәмханалар;
9- байланыс;
10 – Тамақ өнеркәсібі;
11- Жеңіл өнеркәсіп;
12- Электрэнергетикасы.
Банк әрқашанда кіші және орта бизнестің дамуына көп көңіл бөлді. 2005
жылы кәсіпкерлерге 19,2% орташа мөлшердегі тарифтік ставкада 17 млрд. жуық
теңгеге берілді.
Сәуірден бастап шағын, орта бизнесті несиелеудің арнайы бағдарламасы
іске аса бастады. Бүгінгі күні осы бағдарламаның аясында Қазақстанның 16
қаласында 22 бөлім жұмыс істеуде. Бағдарламаны жүзеге асырудан бұрын 4,5
млрд. теңге шамасындағы сомада 1500 келісім-шарт жасалды.
Бір жыдай уақыт бұрын техникалар мен жиһаздар сатып алуға жеке
тұлғаларға қарыздар ұсыну бойынша Жедел - несиелеу жобасын еңгізді.
Алынған тауарлардың барлығы несие бойынша кепілге алынып, ААҚ СК Алматы
Халықаралық Сақтандыру Тобымен сақтандырылады.
Сол кезеңде жеке тұлғаларға орташа мөлшердегі сыйақы ставкасы 14,07%
болатын 2 млрд. теңгеге жуық сомада 484 ипотекалық зайем берілді. Жыл
соңында жеке тұлғалар қарыздарының жалпы ссудалық қоржыны 14 млрд. теңгені
құрады. Халыққа ссудалар 10%-26% берілді.
Банк қоржынының көп мөлшерін 1 жылдан 5 жылға дейінгі мерзімге
таратылған қарыздар құрайды. 2005 жылы ұсынылған лизинг және несие бойынша
жылдық сыйақы ставкасының орташа мөлшері 19,3% деңгейінде қалыптасты.
2005 жылы ссудалық қоржындағы стандарттық несиелердің үлесі күмәнді
және сенімсіз қарыздардың деңгейінің төмендеуі кезінде 1% өсті.
Банк – Қазақстан қор биржасындағы сауда –саттықтың тұрақты
қатынасушысы. Банк корпоративтік (отандық және шетелдік) және мемлекеттік
бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асырады.
Клиенттердің тапсырысы бойынша банк 2005 жыл ішінде Банк бұрынғыдай
активтерінің көлемі бойынша банк жүйесінің көшбасшыларының ондығына кіреді
(сурет. 2.2).
Сурет. 2.2 – 2003-2006ж.ж. банк активтері.
2006 жыл банктің активтерінің жалпы сомасы 46% -ға өсіп, 80,03 млрд.
теңгені құрады. Өсімнің абсолютік көрнісі 25,1 млрд. теңгеге тең.
2006 жыл бойы банк Қазақстан банктерінің активтерінің көлемі бойынша
көшбастаушы ондақтың ішінде капиталдандырудың ең жоғарғы көрсеткішінің
бірін сақтап қалды. Банктің жиынтық меншікті капиталының орташа қатынасы
(сурет 2.3) көшбастаушылар арасында орташа көлемі 12% болғанда актив
бойынша 17% құрады. Жоғары сенімділіктің көрсеткіші болып табылатын
меншікті капиталдан банк секторында активтердің өсуінің озықтығының
жағымсыз тенденциясының болуына құлықты емес.
Сурет 2.3 ҚР ҰБ пруденциялық нормативтері бойынша меншікті капитал.
Бір жылда меншікті капитал 13,4 млрд. теңгені құрап, 4,8 млрд. теңгеге
өсті (сурет 2.3). ҚР ҰБ екінші деңгейдегі банктердің халықаралық
стандарттарға сәйкестігінің есебін жүргізу бойынша талаптарын банк толық
орындады, соның нәтижесінде капитал есеп айырысуынан жалпы резервтер алынып
тасталды. А - қосымшасындағы жұмылдырылған балансты қараңыз.
Сурет 2.4 Кленттерге берілген несиелердің көлемі
2.4 суретте көрсетілгендей банктің несие қоржынының көлемі жыл ішінде
12,5 млрд. теңгеге өскен, 2005 жылы берілген несиелердің көлемі пайыздық
қатынасы бойынша Б қосымшасында көрсетілген. Несие қоржынын көбейте отырып,
ипотекалық несиелеуді, тұтынушыларды несиелеуді, шағын және ортат бизнесті
несиелеуді белсенді еңгізе отырып, несие тәуекелдерін ең жоғарғы деңгейде
жан-жақты дамытуға ұмтылу. 01.001.06 жағдай бойынша жеке тұлғаларға несие
ссудалық қоржынның 29% шамасын құрайды.
Банкке салынған кленттердің қаражаттарының көлемі 3,4 млрд. теңгеге
өсті (Сурет 2.5). Мұнымен қоса талап еткенге дейінгі шоттардағы ақша
айналымының жоғары деңгейін атап өткен жөн, бұған банк клиенттерінің
бизнестерінің қарқынды және нәтижелі дамуы куә бола алады. Жыл ішіндегі
талап еткенге дейінгі шоттағы түсімдердің жалпы көлемі 1407 млрд. теңге
шамасында. Барлық депозиттердің ішінде мерзімдік шартымен салынған
салымдардың үлесі 61% -ға тең.
Сурет 2.5 кленттердің қаражаттары
2006 жылдың қорытындысы бойынша депозиттердің бөлшек нарығындағы
белсенді жұмыс нәтижесінде банк Қазақстан Банктерінің ішінде жеке
тұлғалардың салымдарының көлемі бойынша 10-шы орыннан 8-ші орынға
көтерілді. Банктің сенімді және тұрақты қаржы институты ретіндегі абыройы
оның халықты өзіне тартуына септігін тигізді. Көрсентілген мерзімде жеке
тұлғалардың депозиттерінің көлемі 2 есеге дейін өсті (86% өсім) (Сурет
2.2.6). Портфель құрылымы соңғы екі жылда келесідей көріністе өзгеріссіз
қалды:
93% - мерзімділік шартындағы салымдар;
7% - талап еткенге дейінгі салымдар.
Сурет 2.6 Жеке тұлғалардың салымдары.
Банк түсімі табыс салығын төлегенге дейін 1,46 млрд. теңгені құрады,
бұл 2005 жылға қарағанда 42% жоғары. Қаржы нәтижес өндірілген активтердің
өсіміне бара-бар өсті. 2006 жылдың соңындағы түсімі бойынша банк жүйесінің
көшбасшыларының арасында банк ROA және ROE тиімділік көрсеткіштері
бойынша 2-ші орынды иеленеді (2005 жылы 3 –ші орын).
Корпоративтік табыс салығын төлегеннен кейінгі таза түсім 1,14 млрд.
теңгеге тең – бұл ҚР банктерінің арасындағы 6-ші нәтиже (2005 жылы 8 –ші
орын) Бюджетке төленген корпоративтік табыс салығының сомасы 322 млн.
теңгені құрады.
2002 жылы банк эмиссия мен облигацияларды нәтижелі таратты. Осы уақытта
4 эмиссия таратылды (2 эмиссия субординацияланған облигациялар). 2005 жылы
1-ші эмиссияның өсімін төлеу бойынша міндеттемелер толық орындалды.
Облигациялық қарыздардың қоржыны 01.01.05 жылығы жағдай бойынша 17 млрд.
теңгені құрады.
2005 жылы активтердің құрылымы болымсыз өзгерді. Қазақстанның қаржы
нарығында қалыптасқан құралдар спекторының есебі бойынша мұндай құрылым
тәуекел факторларын төмендету мен банктің тиімді қызметі үшін оптималды
болып табылады (таблица 2).
Клиенттер несиелері: 2006ж. – 60%, 2005ж – 57%.
Бағалы қағаздар қоржыны (Кері РЕПО) және капиталға инвестиция:
2006ж. – 20%, 2005 ж. – 18%.
ҚРҰБ касса және корреспонденциялық шот: 2006ж. – 14%, 2005ж. – 12%.
Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер: 2006ж.- 3%, 2005ж. – 4%
шамасында.
Банк аралық операциялар бойынша активтер: 2006ж. – 4%, 2005ж. – 3%.
Басқа да активтер: 2006ж – 9%, 2005ж. – 7%.
Бағалы қағаздар мен банк аралық активтердің қоржыны сияқты сатыларға
ссудалық қоржынның үлесінің төмендеуі несиелендіру үрдісінің қатынасы
бойынша ресурстарды тарту динамикасының обьективті көрінуіне байланысты.
Активтерден айырмашылығы пассивтердің құрылымында мәнді өзгеріс болды.
Орта және ұзақ мерзімді несиелеудегі Қазақстан экономикасының
тұтынушылығының өсіп келе жатқанын есепке ала отырып, банк ұзақ мерзімді
облигациялық қарыздар түрінде біршама ұзын ресурстарды тартуға ұмтылуды.
01.01.06 жағдай бойынша олар банк міндеттемесінен 26% құрайды 2005 жылдың
соңында қарсы 19% (субординацияланған - 15%).
2006 жылы банк аралық тартылымдар өсімі жалғасты. Жыл соңында олар
міндеттемелерден 30%-ға дейін өсті. (2005 жылы 27%). Мұндай динамика
банктің халықаралық рейтингінің көтерілуінің нәтижесіне әкелді, халықаралық
деңгейдегі банк аралық бірқатар мақсатты келісімдерге қол қойылды, шетелдк
капитал нарығындағы әріптестіктің жағрафиясы кеңейді. Клиенттер шотының
үлесі міндеттемелерден 46% құрады (2005 45%).
2006 жылдың қорытындысы бойынша банк 12,18 млрд. теңге кіріс алды. Бұл
2005 жылға қарағанда 63% жоғары. Активтер құрылымына сәйкес біршама үлесі
пайыздық табысқа келеді (56%). Оның ішінде клинеттерге ұсынылған несиелер
бойынша табыс 49%, бағалы қағаздармен операциялардан табыс 7% құрайды.
Комиссиялық кіріс (несие бойынша) 32% құрайды (2005 жылы қарсы 22%). Басқа
да кірістердің үлесінен 12%.
Банктің кірістері мен шығыстарының үлесін В қосымшасынан көруге болады.
Есептік кезеңдегі шығыстар сомасы 10,04 млрд. теңгені құрады (2005
жылдан 67% көп). Пайыздық шығыстардың құрылымы міндеттемелер құрылымының
өзгеруінен көрінеді: облигацияларды тарату бойынша шығыстардың пайдасына
депозиттер бойынша шығыстардың үлесінің төмендеуі болып өтті. Басқа да
шығыстар жалпы шығыстардан 38% тең, оның ішінде резервке бөлінген ақша 26%
құрады (2005 жылы- 12%).
Нәтижесі мынадай:
1. Халықаралық есеп стандартына сәйкес есептілікті жүргізу үшін 2005
жылдың қорытындысы бойынша халықаралық тәуелсіз аудит баланс
корректировкасында банктің көрнуі;
2. Банктің тәуекелдермен басқарудың біршама қатаң саясатын жүргізуі.
Аумақтық даму көлемдерін кеңейту шартымен жұмысшылар сынының өсуі мен
әртүрлі өнімдердің нәтижелі қозғалуы, әкімшілік-шаруашылық шығындары мен
персонал шығындарының үлесі 2% төмендеді (2005 жылда 24%-дан-26% –ға
қарсы. Салық шығындары шығындар құрылымында 2005 ж. көрсеткішке тең үлесті
сақтап қалды (5%). Банктің тұрақтылығы мен сенімділігін қамтамасыз етуге
бағытталған банк тәуекелді басқарудың өлшемді саясатын жүргізуде.
2006 жылдың соңындағы ҚР Ұлттық банкінің преденциялық нормативтерін
орындаудағы жеке көрсеткіштер 2.1 кестесінде келтірілген.
Кесте 2.1 - Пруденциялық нормативтерді орындау көрсеткіші
НОРМАТИВ Рұқсат етілген мәндер Орындау
Капиталдың адекваттылығы
К1 ≥ 0,06 0,10
К2 ≥ 0,12 0,22
Бір қарыз алушыға тәуекел мөлшері К3 ≤ 0,25 0,23
Ағымдық өтімділік коэффиценті К4 ≥0,3 1,4
Қысқа мерзімдік өтімділік коэффиценті≥0,5 1,0
К5
Негізгі құралдар мен материалдық емес0,5 көп емес 0,21
активтердегі инвестициялар мөлшерінің
коэффиценті К6
Келтірілген капитализациялау көрсеткіштері банктің өсуі мен дамуының
жоғары әлеуетін жария етеді. Ағымдық өтімділік коэффиценті жедел және қысқа
мерзімдік міндеттемелердің көлеміне алдыңғы кезеңдегі шығындардың есебінен
барлық мобилдік активтерге өз қатынасын ұсынады. Ол ағымдағы қандай
активтің ағымдағы міндеттемені жабатынын қалыптасқыруға сетпігін тигізеді
және дебиторлармен қазіргі есеп айырысулар ғана емес сонымен бірге айналым
құралдары элементтерінің көтерілуі шарты кезіндегі бағаланатын,
кәсіпорынның төлем мүмкіншілігін көрсетеді. Бұл көрсетілген жағдайда
ағымдық өтімділік коэффиценті рұқсат етілген ең төменгі мөлшерді бірнеше
рет көтереді, бұл банк активтерінің өте жоғары мобилизациялылығын
көрсетеді. Банк капиталының нақты құрылымының қалыптасыуын анықтау үшін
сонымен қатар, негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің
қатынасымен есептелетін инвестициялау коэффиценті қолданылады. Меншікті
капитал барлық негізгі капитал мен айналым капиталының бөлігін жабатын
жағдайда идеальды нұсқа болып табылады. Біздің мысалымызда бұл
көрсеткіштер негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің дұрыс
таратылғандығын көрсетеді.
Темірбанк АҚ жұмысының негізгі принциптерінің бірі – клиентердің әр
түрлі топтары үшін қызметтің қол жетімділігі. Банктің міндеті: әкімшілік
және қаржы орталықтарындағы сияқты сонымен қатар аумақтарда да
қазақстандықтарға қазіргі сапалы банк өнімін пайдалану мүмкіншілігін ұсыну.
Сондықтан банктің даму стратегиясында оның филиалдық желілерінің кеңейтілуі
мен жетілдірілуіне көп көңіл бөлінген. Қазақстан экономикасының жоғары өсу
қарқынын есепке ала отырып, және халықтың сатып алушылық қабілеттілігіне
сәйкес бизнестің бұл бағыты біз үшін ерекше маңызды болып отыр. 2005 жылы
банк өзінің аумақтық кеңселері жүйесін дамыту жөніндегі бұрын жарияланған
жоспарын толық жүзеге асырды.
Тұтынушылық несие банктік бизнестің операциялық және техникалық күрделі
түрі және несие тәуекелімен басқаруға, пайыз ставкасының қалыптасуына,
барлық филиалдардың жұмысын бақылауға ерекше өлшемділікті талап етеді.
Көптеген отандық банктер жекуе тұлғаларға ұсақ несиелер бері еңбекті бос
рәсуа ету және жоғары табыстылығы жеткіліксіз іс деп санайды. Бірақ түрлі
банктердің даму тарихы ірі корпорациялармен жұмыс істеуге дәстүрлі
мамандандырылған тіпті басқа да қаржы институттары соңында депозиторлар мен
қарыз алушыларға кең көлемдегі бәсекелестік күреске түсті. Біздің
болжамымыз бойынша таяау жылдарда тұтынушыларды несиелеуге деген банктердің
қызығушылығы тұрақты түрде өседі. Банктің бұл жолды бірінші болып нарықта
иеленуі, оғын бәсекелестердің алдында салмақты басымдылық береді.
Банкте тұтынушыларды несиелеудің қандай түрлері әрекет ететіндігін және
олардың шарттарын қарастырайық.
Банкте қайта несиелеу кезінде ставканың төмендеуін алу үшін қарыз
алушының оң несие тарихы болуы керек (соңғы несиені алғандағы мерзімі өтіп
кеткен қарыздардың ең жоғарғы мөлшері 5 күннен жоғары болмауы тиіс).
Жеке тұлғаларға, егер аталған жеке тұлға жұмыс істейтін компаниядан
банкке оң несие тарихын әкелген жағдайда бірінші несие бойынша пайыз
ставкасының төмендеуі болуы мүмкін.
Табысын талдаусыз ипотека:
Темір банк АҚ қарыз алушының табысын талдаусыз тұрғын үй сатып алуды
несиелеу шарты.
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Бастапқы жарна 25%
• Ресми табыстың болуы
• Несие сомасы - 140 000 теңгеден жоғары
• Несиелеу мерзімі – 15 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – алынатын немесе өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Бөлшектеп немесе толық мерзімінен бұрын төлеуге рұқсат етіледі.
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ
2 500теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 2,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру – несие сомасынан 0,25% (егер пәтер болса); 0,5%
(егер үй болса).
Ипотека стандарт
Темір банк АҚ Ипотека стандарт бағдарламасы бойынша тұрғын үй сатып
алуды несиелеу шарты.
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Бастапқы жарна 15%
• Ресми табыстың болуы
• Несие сомасы - 140 000 теңгеден жоғары
• Несиелеу мерзімі – 15 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – алынатын немесе өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Бөлшектеп немесе толық мерзімінен бұрын төлеуге рұқсат етіледі.
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 1,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру – несие сомасынан 0,25% (егер пәтер болса); 0,5%
(егер үй болса).
КИК АҚ арқылы ипотека
Темір банк АҚ КИК АҚ арқылы тұрғын үй сатып алуды несиелеу шарты.
• Несие теңгемен беріледі.
• Ресми табыстың болуы
• Несие сомасы – 600 000 теңгеден 50 000 000 теңгеге дейін
• Несиелеу мерзімі – 3 жылдан 20-ға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – алынатын немесе өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын
Мерзімінен бұрын төлеу –несиені ұсынған сәттен бастап кез келген
уақытта, бір уақытта төленетін сомадан айып – 1%.
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Теңгеге сырттан аудару – күннің 14.00 дейін аударылатын сомадан 0,2%
( мин.230 теңге).
• 16.00 ден кейін аударылған соманың 0,25% (мин. 400 теңге)
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несие сомасынан 2,0%
• Өмірді сақтандыру – сақтандыру компаниясының тарифі бойынша
Тұрғын үйді жөндеуге несиелер
Тұрғын үй жөндеуге несиенің шарты.
• Несие теңгемен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие сомасы – 600 000 теңгеден 6 000 000 теңгеге дейін
• Несиелеу мерзімі – 3 жылдан 20-ға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын
• Мерзімінен бұрын төлеу –несиені ұсынған сәттен бастап кез келген
уақытта, бір уақытта төленетін сомадан айып – 1%.
Несие алу кезіндегі негізгі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – бағалау компаниясының тарифі бойынша
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• Өмірді сақтандыру – сақтандыру компаниясының тарифі бойынша
Гаран бойынша кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелендіру шарты
– ұжымы немесе жұмыс берушінің гаранты бойынша халықтың қарыздары.
Табысын талдаусыз кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелендіру
шарты:
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие ең жоғарғы сомасы – 6 айлық ақы мөлшерінде (500 000 теңгеден
кем емес)
• Несиелеу мерзімі –18 айға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – кепілсіз
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Мерзімінен бұрын қайтаруға рұқсат етіледі
• Ставка: несиеге балама қамтамасыз етлуімен
Табысын талдау арқылы кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелеу
шарты
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие ең төменгі сомасы – 140 000 теңге
• Несиелеу мерзімі –10 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – автомобиль, қозғалмайтын мүлік
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Мерзімінен бұрын толық қайтаруға рұқсат етіледі
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 1,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру – несие сомасынан 0,25% (егер пәтер болса); 0,5%
(егер үй болса).
• автокөлікті сақтандырған үшін төлем – дабылқаққышымен 3,5%,
дабылқаққышсыз 4%.
Табысын талдаусыз кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелеу
шарты
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие ең төменгі сомасы – 75 000 теңге
• Несиелеу мерзімі –7 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – автомобиль, қозғалмайтын мүлік
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Мерзімінен бұрын толық қайтаруға рұқсат етіледі
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 2,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1-ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА ДАМУЫНДАҒЫ ТЕМІРБАНК
АҚ НЕСИЕЛІК ОПЕРАЦИЯЛАРЫН
ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Темірбанк АҚ банктік қызмет көрсету нарығын
талдау ... ... ... ... ... ... ... . .4
1.2 Темірбанк АҚ несие өнімдерінің құрылымы және
несиелендіру операцияларын
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2-ТАРАУ. ЛИЗИНГТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ҰЛТТЫҚ
ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАМУЫНА ҚОСҚАН
ҮЛЕСІН
ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...26
3-ТАРАУ. НЕСИЕНІҢ ПЕРСПЕКТИВАЛЫҚ
БАҒЫТТАРЫН ЖАҢАШАЛАНДЫРУ
ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...33
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..48
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 51
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ
Ұлттық экономиканың дамуындағы банктік несиенің ролі және банктердің
жүргізетін операцияларын талдаудың қазіргі кезеңдегі маңыздылығы, Қазақстан
Республикасының экономикалық даму стратегиясының мақсаттарымен анықталады.
Кез-келген мемлекеттің қаржы-несие желісі оның экономикалық жүйесінің
кұрамдас бөлігі болумен қатар осы мемлекеттегі экономикалық қарым-
қатынастарға байланысты өзгеріп отыратыны және өндірістік катынастардың
дамып, жетілуіне орай қалыптасатыны жөніндегі түжырым өзек болады. Қаржы-
несие жүйесі, атап айтқаңда банк жүйесі мемлекет зандарымен реттелетін,
қолма-қол және құжат түрдегі ақша айналымын, сондай-ақ ұлттық валютаның
төлем қабілетін қамтамасыз ететін ақша айналымын ұйымдастыру формасы
ретінде сипатталады.
Практикалық отчет Темірбанкте несие менеджері боп өттім,
Қазіргі уақытта банктік несиенің мақсаты - кәсіпорындардың шаруашылық
қызметін несиемен қамтамысыз етіп, нәтижесінде өндірістің ауқымы кеңейіп,
оның жұмысы, қызметі, өнім де ұлғайды.
Коммерциялық банктердің төлем жүргізуге мүмкіндіктері артқаны мен
кәсіпорындарға ұзақ мерзімді несие беру жүйесіндегі мүмкіндіктері бірқатар
келеңсіздіктер туындататын жағдайлар кездеседі.
Банк несиенің маңызы да коммерциялық қызметті қосымша қаржыландыру мен
жаңа мүлік құру бағытында ұзақ мерзімді инвестицияны жүзеге асыруда
кәсіпорындардың құрылымы несие ресурстарын пайдалануында артады. Қарыздар
несие функциясын атқара отырып, түрлі формаларға ие және алынған қаржыны
дұрыс мақсатқа жұмсауға көмектеседі.
Несиелер банк пен клиенттің қарым-қатынасы негізінде қорытылады, яғни
несие сомасы мен проценттік ставка өлшемі, оның ұсыну әдісі мен қайтару
мерзімі несие келісім шарттарында айқын көрсетіледі. Несие тек несиені
төлеуге мүмкіндігі бар тұғаларға ғана беріледі. Қазіргі уақытта несие
механизмінде несиелендіру банктік бақылау жасауда қатаң талаптар жоқ деуге
болады.
1-ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА ДАМУЫНДАҒЫ ТЕМІРБАНК АҚ НЕСИЕЛІК
ОПЕРАЦИЯЛАРЫН ТАЛДАУ
1.1 Темір Банк АҚ банктік қызмет көрсету нарығын талдау
Темір Банк АҚ 1992 жылы 26 наурызда тіркелген. Бүгінгі таңда ол
заңды және жеке тұлғаларға кең спектрлі қызмет көрсететін жан-жақты
қаржылық институт. Банк активтері 2006 жылыдың 30 қыркүйегінде 1,099 млрд.
АҚШ долларын құрады, ал меншікті капиталы 171,8 млн. АҚШ долларына жетті.
2006 жылдың 3-тоқсанының қорытындысы бойынша банктің таза табысы 15,2 млн.
АҚШ доллары болды.
Банк қызметкерлерінің саны 1400 адамға жуық. 1998 жылы Темірбанктің
акциялары Қазақстандық қор биржасының А категориялы ресми листингіне
қосылды. 2003 жылы Европалық қайта құру және даму банкімен бірлесе отырып
стратегиялық әріптестік шартына отырды. Темірбанк Инэксимбанк ЖАҚ
(Қырғызстан) 46% акция пакетін басқарады. Сонымен қатар 2002 жылдың
ақпанынан бері Қазақстаннан тысқары жерлерде Мәскеу қаласында банктің
өкілдігі жұмыс істейді.
Темірбанк лизингтік операциялардың нарығына Темірлизинг АҚ арқылы өтті.
(Банктің қатысу үлесі 59%). Қазіргі уақытта халық саны 100 000 жоғары адам
болатын Қазақстанның барлық облыс орталықтары мен қалаларында өкілдік
ететін филиалдық желідегі 50 жуық сату орталықтары бар. Ағымдағы 2006 жылы
50 000 тұрғыны бар қалаларды қамту мақсатында банктің бекітілген даму
стратегиясына сәйкес желіні кеңейте түсті. Ағымдағы жылда банк өнімдерін
сатуда жеке тұлғалар үшін несие құралдарының көптеп дамуына негізгі көңіл
бөлінді: ипотека, тұтынушылық немесе бизнестік мақсаттағы жекелеген
несиелер және автонесиелендіру.
Банк қызметінің қаржылық нәтижелері жеке бизнестің даму стратегиясының
дұрыс таңдалғанын көрсетті. 2005 жылы Темірбанк валюта балансы 1,8 есе,
клиент шоттарындағы қалдықтар – 2 есеге, жеке тұлғалардың ссудалық қоржыны
– 2,4 есеге өсті. 2005 жылы банк жалпы сомасы 30 млрд. теңге облигациялық
бағдарлама тіркеді, оның шеңберінде жалпы сомасы 12 млрд. теңге олардың
жартысы қамтамасыз етілген банк 3 облигацияны шығаруға тіркеді. 2005 жылы
Темірбанк АҚ жарғылық капиталының мөлшері бернеше есеге – 3,7 млрд.
теңгеден 10,363 млрд. теңгеге, ал банктің меншікті капиталы жыл ішінде 5390
млн. теңгеден 14242 млн. теңгене дейін өсті.
Бұл көрсеткіштер – бұл банктің қаржылық тұрақтылығын жоғарлатуға
бағытталған менеджменттің тиімді жұмысының нәтижесі.
2006 жылғы қыркүйекте Fitch Ratings рейтингтік агенттігі банктің
дамуына болжам жасап және келесідей несие рейтингін берді: қысқа мерзімді
–В, ұзақ мерзімді –В-, жекелеген – DE, қолдау – 5.
Осы уақытта Moode's банктің рейтингін жоғарлату мүмкіншілігін
қарастыруды қолдады. Банктің қаржылық тұрақтылығының рейтингі Е+ және
депозиттердің қысқа мерзімдік рейтингі NP тұрақты болжаммен ағымдағы
деңгейі агенттікпен расталды.
Банктің миссиясы – Банктік қызметтегі жоғары сапалы және сенімді
Қазақстанның барлық аумағындағы әрбір клиенттің қажеттілігін қамтамасыз
ету, Қазақстанның экономикасының тұрақты дамуына ықпал ететін банк
жүйесінің қызметін арттыру.
Банктің даму болашағы. 2005 жылдың ормасында банк акционерлерімен әр
түрлі бағытта даму туралы стратегиялық шешім қабылданды. Осыған байланысты,
банктің топ-менеджментіне үздік жұмыс тәжірибесі бар кәсіби мамандардан
тұратын жаңа команда жасақтады. Темірбанк өзінің қатыстылығын кеңейту мен
жекелеген сегменттерде өз тұғырын күшейтуге ұсынылған банк өнімдеріне
жоғары қол жетімділікті қамтамасыз етуге сенімді. Банк менеджменті банк
ритэйлінің барлық сегменттерінде және шағын және орта бизнес сегментінің
таңдаушыларымен әр түрлі клиенттер үшін бәсекеге қабілетті өнімдердің толық
жиынтығымен қаржы институтын құруды қолға алды.
Банктің басым міндеттерінің бірі клиенттерге қызмет көресут кезіндегі
сервис деңгейін көтеру және жеке тұлғаларды жаппай несиелендіруді дамыту
болып табылады.
Банк сонымен қатар шағын және орта бизнес үшін өнімдердің кең көлемдегі
спекторымен белсенді меркетингтік бағдарламаны жүргізуді көздеуде.
Бекітілген 2008 жылға дейін даму стратегиясының шеңберінде Темірбанк
қызметінің жекелеген позициялары бойынша үш есе өсуді көздеп отыр.
Қойылған мақсаттарға жетудің басты құралдары мыналар болып табылады:
• банктің жеке тұлғалар мен шағын және орта бизнес үшін өнімдер көлемін
тұрақты өзгерту мен кеңейтіп отыру;
• үлкен сұраныстағы әр түрлі банк өнімдерін сатудың тиімді
технологиясын құру;
• банкті ақпараттық технологияларды модернизациялауды үйлестіру мен
бағдарламалық қамтамасыз ету;
қазіргі оқу технологиясының базасында банк персоналдарының кәсіби
даярлық деңгейін жоғарлату;
банктің бөлімшелерінің жауаптылығы мен құзыреттілігін нақты бөлу мен
тәртіпке келтіру мақсатында ұйымдастырушылық құрылымның тиімділігін ары
қарай арттыру.
ТемірБанкінің қазіргі кездегі қаржылық жағдайын келесі кесте
түрінде берілген бухалтерлік баланстан көруге болады.Бұл баланста 2006
жылдың 1 қаңтарына жасалынған бухалтерлік көрсеткіштерді 2005 жылдың 1
қаңтарына берілген көрсеткіштермен салыстыра отырып, банктің қаржылық
жағдайын бақылауға болады.Мысалы; басқа банктерге берілген несиелер мен
қаржылар 2004 жылмен салыстырғанда 2005 жылы 8 314 164 мың теңгеге
өскендігін, еншілес ұйымдарға 2004 жылы ешқандай салым салынбаса, 2005 жылы
1 288 086 мың теңгені құраған. Банктің барлық активтері 2005 жылы 217 067
781 мың теңгеге өскендігін бақылауға болады. Ал төлеуге арналған
девиденттер 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 10 740 мың теңгеге
азайғандығын бақылауға болады. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы бюджеті
алдындағы берешегі 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 154 701 мың теңгеге
азайған.Бірақ қайсыбір қаржылық органның қызметтері шығынсыз болмайды. Сол
сияқты Темір Банкінің де қарыздары бар. Оның ішінде; Қазақстан
Республикасының Ұлттық банкіне 2005 жылығы қарызы 2000 000 мың теңгені
құрайды. Бірақ та соңындағы пайдасы шығынынан асып тұрғанын көруге болады.
Оған дәлел ретінде кестеде көрсетілгендей банктің жарғылық капиталының
өсуінен байқауға болады.Бұл көрсеткіш бойынша байқағанымыз 2006 жылы 2005
жылға қарағанда 9 910 590 мың теңгеге өскендігін байқауға болады.
Кесте 1.1 2006 жылғы І-
қаңтардағы жағдай бойынша (аудиттелмеген) топтастырылмаған бухалтерлік
баланс (мың теңгемен)
Активтер 2006ж 1-ші 2005ж 1-ші ауытқулар
қаңтарына қаңтарына
Касса және Қазақстан 42 327 133 19 631484 +22 695 649
Республикасы Ұлттық Банкіндегі
қалдық
Қымбат металдар 3 441 1 866 + 1 575
Банктерге берілген несиелер мен9 206 138 891 974 + 8 314 164
қаржылар
Сауда саттыққа арналған бағалы 79 283 014 31324 220 + 47 958 794
қағаздар
Қызмет көрсетушілерге берілген 81663 992 53 308 589 + 28 355 403
несиелер мен қаржы, несие
бойынша шығындарға резервті
шегеріп тастағанда
Еншілес ұйымдарға инвестиция 1 288 086 0 1 288 086
Бағалы қағаздарға салымдар: - 462 939 1 259 762 5 - 796 823
өтеуге дейін ұсталатын 11 108 972 466 947 + 5 642 025
бағалы қағаздар - сатуға
арналған қолда бар бағалы
қағаздар
Негізгі құралдар және 2 180 744 1 036 278 + 1 144 466
материалдық емес активтер
жиналған амортизациясын шегеріп
тастағанда
Басқа да активтер, шығындарға 5 366 448 517312 + 4 849 136
резервтерді шегеріп тастағында
Активтердің барлығы 336 927 544 119 859 763 + 217 067781
Міндеттемелер
Қазақстан Республикасы Ұлттық 6 000 000 4 000 000 + 2000 000
банкі алдындағы
Берешек
Қазақстан Республикасы129 041 283 742 -154 701
бюджеті алдындағы берешек
Қаржы 9 257 499 9 463 069 - 205 570
институттары алдындағы берешек
РЕПО келісімі бойынша 6 261 236 16 591988 -10330752
сатылған бағалы қағаздар
Қызмет көрсетушілердің 36 906 107 7 453 777 +29 452 330
Шоттары
Шығарылған берешек бағалы 54 076 405 1998 572 +52 077 833
қағаздар
Төлеуге дивиденттер 49 260 60 000 -10 740
Басқа да пассивтер 3 691 004 147 657 + 3 543 347
Субординацияланған берешек 5 349 076 3 872 876 +1 476 200
Міндеттемелердің барлығы 30 719 628 10 871681 +19 847 947
Меншікті капиталдары
Жарғылық капитал 24 899 750 14 989 160 +9 910 590
Қосымша капитал 3 839 5 182 -1343
Қайта бағалау қоры 693 204 111283 +581 921
Бөлінбеген пайда 3 611 123 882 457 + 2778 666
Меншік капиталының барлығы 29 207 916 15 988 082 +13 219 834
Міндеттемелер мен меншік 336 927 54 119 859 76 +21 733 778
Капиталдың барлығы
Ақпарат көзі: Егемен Қазақстан 2006 жыл 3 ақпан
Банк алғашқылардың бірі болып жеке салымшылардың салымдарын міндетті
сақтандыру жүйесін енгізді, Бұл жөнінде № 0011 сертификат та бар. Банк
депозиттерін Қазақстан Республикасының құнды қағаздары жөніндегі ұлттық
комиссия зейнетақы қорларының активтеріне салуды ұсынды. Сондай-ақ Банк
салымдар депозиттерінің жаңа түрлерін енгізудің жүмыстарын түрақты
жүргізіп, салымшылардың сұранымын, талап-тілегін толық қанағаттандыруға
ұмтылып келеді. Банкке депозиттерін салатындар негізінен корперативті
клиенттер, шағын және орта кәсіпорындар мен жеке тұлғалар.
Қазір банк толысып, нығайып, дәрежелі қызмет атқаруда.
Темір Банкі банкаралық нарықта белсенді жұмыс істейтін және ірі деген
корпоративті клиенттерге жоғары технологиялық қызметтер кешенін ұсына
алатын әмбебап коммерциялық банк ретінде даму мақсаты қойылып келеді.Бұған
қол жеткізу үшін активтердің сапасын жақсарту және тартылған қаржы базасын
ұлғайту қажет. Осы міндетті шешу жолында әр филиалда және әр директорлықта
бизнесті дамытып, нығайта алатын, Қазақстан Республикасының барлық
аймақтарында клиенттерге жоғары сапалы қызмет көрсете білетін командалар
қалыптасты. Сондай-ақ, жұмыс істеп тұрған активтердің неғұрлым тиімді
болуына қол жеткізілуі қажет. Банк корпоративті бизнес саласында мұнай-газ,
көлік, құрылыс, машина жасау сияқты стратегиялық мән-маңызы бар
экономикадағы клиенттер базасын нығайтуға ұмтылып келеді.
Темір Банкі өз жағдайын нығайтуда қазір қаржылық операциялардың сан
алуан түрлерін қолдануда.
Коммерциялық банктердің қаржылық операцияларына оның активтік
операцияларын жатқызуға болады. Темір Банкінің негізгі актив
операцияларын несие беру операциялары болып табылады.
Банктің ссуда алушылармен несие қатынастарын жетілдіруіне қатысты несие
шарты қүкықтық жэне нормативтік ережелермен толықтырылуы мүмкін. Осыған
орай несие шартының өзгермейтін формалары болмайды деп бекітуге болады.
Көпшілік елдердегі банктер аталмыш заң құжатына өз қатынастарын барынша дәл
айқындайды.
Қарыз алушы ссуда алу үшін негізді жазбаша түрдегі өтінішпен банке
жүгінеді, онда ссуданың мақсатты бағыты, оның сомасы, қайтару мерзімдері,
сондай-ақ несие берілетін шараның қысқаша сипаттамасы атап көрсетеледі.
птініш үш дана етіп толтырылады бірінші және екінші дана (проводка) үшін
негіз болып қызмет етеді: үшінші данасы несие қызметкерінің ішінде қалады.
Ссудалық есеп шоты банкте, негізінен, банктің есеп шоты ашылған жерде
ашылады. Клиентке басқа банк қызмет көрсететін болған жағдайда, соңғы банк
-несие берушінің сұратқан бүкіл қажетті құжаттарын тапсыруға міндетті.
Банкпен тұрақты несие қатынасын орнатқан, жақсы беделге ие қарыз
алушыларға несие алу үшін тапсыруға тиіс құжаттардың тізімін банк қысқартуы
мүмкін.
Тәжірибелік кезең барысында байқалған жағдай.
Банктің несие бөлімі несие беру мәселелері бойынша құжаттарды дайындау
және өткізумен байланысты бүкіл жұмысты басқарады, несие берумен байланысты
өзге де қызметтердің жұмысын үйлестіреді және қарыз алушылар тапсыратын
мәліметердің жеделдігі мен сенімділігіне жауап береді.
Несие беру кезінде несие бөлімі мамандарының құзырына несие
ресурстарының болуын, несие алу үшін қажетті тапсырылған құжаттардың
толықтығын қарау, тапсырылған техникалық-экономикалық негіздеу есептерінің
шынайлылығын анықтау мен қарыз алушының несие төлеу қабілетін талдау,
сондай-ақ ссуданы қайтармауға әкелуі мүмкін факторларды зерттеу кіреді.
Несие бөлімінің қызметкерлері заң бөлімінің заңгер мамандарымен бірлесе
отырып, оладың құқытық мәртебесі мен өкілеттіктерін айқындау үшін
клиенттердің заңдық істерін зерттейді.
Несие бөлімінің және банктің басқа қызметтерінің қорытындысы несие беру
туралы мәселені несие комиссиясына немесе банк басқармасына ұсыну үшін
негіз болып саналады. Несие комиссиясы немесе банк басқармасы, жекелеген
жағдайларда банктің жетекшісі оң шешім шығырған кезде, заң қызметкерлері
кепілдік туралы шартты, ал несие бөлімі - содан кейін банк жетекшісі қол
қоятын несие келісімін (шартты) дайындайды.
Клиенттерге ссудалар беру ссуданың (несие шарты) мақсатты
бағытталушылығына қатысты ашылатын жеке ссудалық есеп шоттар арқылы арқылы
жүзеге асырылады. Осыған орай өнімдерді өткізуден түскен түсімдер мен ақша
қаражаттарының бүкіл басқа түсімдерін банк қарыз алушының ағымдағы есеп
шотына жазады.
Ссуда, негізінен тауар - материалдық құндылықтар мен көрсетілген
қызметтерге төлеуге қарыз алушының есеп шотында қаржысы жоқ болған кезде,
акнесиеивтер ашуға және несие шартында айқындалған қарыз алушының өзге де
қажеттіліктеріне беріледі. Қажет болған жағдайларда ссуда банк жетекшісінің
өнімі бойынша тауар - материалдық кұндылықтар және көрсетілген қызметтер
үшін ақы төлеуге берілуі мүмкін. Ссудаларды беру несие шартында айқындалған
біржолғы, күнделікті жэне өзге демерзімдерде жүргізіледі. Бір жолғы ссуда
сондай-ақ бір реттік контрактылар мен шарттар бойынша есептерді (шоттарды)
төлеуге беріледі.
Несие шартында қаралған несиені беру және оны қайтарудың тәртібі мен
жағдайларына сәйкес банктің несие бөлімі оны беруге үкім дайындайды.
Ссудалық операциялар банктің ресурстық базасын орналастыруда банктің
активтік қызметінің негізгі бөлігін құрайды. Мысалға; Темір Банкі өз
клиенттеріне несиенің бірнеше түрлерін және депозиттер қабылдайды.
Макроэкономикалық деңгейдегі бұл операцияның мәнін, оның көмегімен
банктер уақытша жұмыс жасамайтын ақшалай қорларды өндірісті, айналысты және
тұтыну процесінде жұмыс жасаумен сипатталады.Коммерциялық банктер өздерінің
клиенттеріне әртүрлі ссудаларды береді. Мысалы, Темір Банкі тұтыну
несиесінің бірнеше түрлерін береді. Оларға: автокөлік алуға арналған несие,
табыс көзі бар тұлғаларға арналған қажетті жағдайға арналған несиелер,
кіріс сараптамасы жоқ тұлғаларға арналған несие, жылжымайтын мүлікке
берілетін несие және т.б жатызуға болады.
Сонымен қатар жоғарыдағы Темір Банкінен тұтыну несиесін алуға
қажетті құжаттар тізімі мынадай;
1. Қарыз алушының анкетасы.
2. Жеке куәлігі ( көшірмесі)
- Соңғы 12 айға бөлініп көрсетілген жалақы жэне басқа табыстары туралы
жұмыстан берілетін анықтама.
1. СТТН ( көшірмесі)
2. Жұмыс стажы туралы жұмыс орнынан анықтама.
3. Отбасы құрамы туралы анықтама (№ 3 форма)
- Некеге тұрғандығын растайтын құжаттар (неке туралы
куәлік, жұбайыңыздың жеке куәлігі)
- Кепілдікке қоятын мүліктің құжаттары.
Келесі бір дамып отырған несиеге ипотекалық несиені жатқызуға болады.
Темір Банкі ипотекалық несие беру шарттары мынадай:
4. Несие мөлшері: жылжымайтын мүліктің бағалау құнының 85 % -на дейін
5. Бастапқы жарна : жылжымайтын мүліктің бағалау құнынан 15 % -ға дейін
6. Несие үшін төлем айына: 1,3%(АҚШ долл ), 1,7 % (теңгемен)
7. Несие валютасы АҚШ долл немесе теңгемен (егер 1 жылдан аспаса)
8. несие мерзімі :10 жылға дейін
9. Қамтамасыз ету түрі: пайдаланатын немесе сатып алатын тұрғын үй.
Сонымен қатар тартылған қаражаттар ішінде ең көп бөлігін депозиттер
құрайды. Депозиттер банк үшін бірден-бір арзан ресурс көзі болып табылады.
Депозиттік операциялар активті және пассивті болып бөлінеді. Активті
депозиттік операциялар - банктің уақытша бос ақша қаражаттарын басқа
корреспондент- банктердегі шоттарда орналастырумен байланысты операциялар.
Олар банктің өтімді активтері ретінде , яғни жалпы активтердің өте аз
бөлігін алады.
Пассивті депозиттік операциялар - бұл клиенттердің уақытша бос ақша
қаражаттарын белгілі уақытқа және пайыз төлеу шартымен тартумен байланысты
операциялар. Бұл операциялар көмегімен тартылған депозиттер пассив жағының
көп бөлігін алады жэне банктік ресурстар қалыптастырудың негізгі көзі.
Қазіргі кезде банктік тәжірибеде салымдардың, депозиттердің әр түрлері
кездеседі. Бұл банктердің жоғарғы бәсекелестік нарықта банк қызметтеріне
деген клиенттер топтарының сұранысын қанағаттандыруға және олардың
қаражаттары мен уақытша бос қаражаттарын банктік шоттарға тартуға ұмтылуына
жағдай жасайды.
Салым иелерінің категорияларын қарай депозиттерді мынандай топтарға
бөледі;
1. жеке тұлғалардың шоттарына;
2. кәсіпорындар және акционерлік қоғамдардың шоттарына;
3. жергілікті билік ұйымдарының шоттарына;
4. шетелдік азаматтырдың шоттарына
Темір Банкі де депозиттің көптеген түрлерін қабылдайды.
Темір Банкінің АҚ – бұл таза бизенсті жүргізу принципі негізінде
банкті көшбасшылыққа жеткізген кәсіби мамандардың ұжымы. Банкі банк аралық
нарықта белсенді жұмыс жасайтын және ірі корпоративтік клиенттерге, орта
және шағын бизнес кәсіпорындары мен халыққа жоғары технологиялық
қызметтердің толық кешенін ұсынатын әмбебап коммерциялық банк болып
табылады.
Банк өз қызметінің басты мақсаты ретінде қазіргі нарықтың ұсынымына
сәйкес клиенттер мен әріптестерге мүмкіндіктердің толық кешенін ұсынуды
жүргізеді.
Корпоративтік этика нормаларының жолын ұстап және кәсіби қызметтің
тиімділігін есепке ала отырып, мемлекеттің әл-ауқатына өз үлесін қоса
отыры, Темір Банкінің АҚ нарықтағы өз позициясын бекітуге және ары
қарай жоспарылы түрде даму үшін база құруға сенімді.
Темір Банкінің АҚ дамуының негізгі бағыттары.
• Келесі ресурстар есебінен клиенттер базасын өсіру:
Ресеймен жұмыс істеуге мүдделі ірі корпорациялар;
несиеге және жедел кассалық-есеп айырысу қызметтеріне мүдделі орта және
шағын кәсіпорындар;
несие қоржынын диверсификациялау мен депозиттік базаны кеңейту үшін үлкен
әлеуетті мүмкіншілік ұсынатын халық.
• Диверсификация мен балансталу салдары ретінде және тәуекелдердің
барлық түрлерін басқарудың қазіргі әдістерін пайдалану, жоғары өтімділікті
қолдау кезінде меншікті капитал мен активтердің пайдалылығын өсіру.
Технологияларды модернизациялау, қызмет саласын кеңейту, және қызмет
сапасын көтеру есебінен түсімдердің өсуіне жету.
• Сонымен қоса активтер мөлшерін өсіруге мүмкіншілік беретін жаңа
акционерлер мен бағалы қағаз эмиссиясын тарту есебінен меншікті капиталды
өсіру. Бірінші кезекте түрлі жүйелер, құрылыс, машина жасау, ауыл
шаруашылығы, мұнайхимиясы, көлік пен байланыс және т.б. сияқты экономиканың
динамикалық дамушы саласына салым жүргізіледі.
• Банктік соның ішінде жеке бизенстің жаңа қаржы өнімдерін уақытында
еңгізуінің халықаралық талаптарға сәйкестігі.
• Банк бөлімдері жүйесінің дамуында экономикалық мақсаттарға сәйкестік
позициясын сақтай отырып, жаңа филиалдар ашу. Жаңа филиалдар ашу банкіден
техникалық қамтамасыз ету, персоналдарды оқыту, барлық құрылымдық
бөлімшелердің өзара әрекеттесуінің тимді жүйесін құру жөнінде қосымша күшті
қажет етеді.
• Банктің орталық кеңсесінің, оның барлық филиалдары мен кассалық –
есеп айырысу орталықтарының персоналдарының кәсіби деңгейін көтеру.
Бизнесті дамыту мен бекіту міндеттерін шешудің тәсілі бола алатындай
ұжымның жұмысына жаңашылдықтар еңгізу.
1.2 Темір Банк АҚ несие өнімдерінің құрылымы және несиелендіру
операцияларын талдау
2005 жылы Темірбанк халықаралық харжы нарығында өз тұғырын тереңірек
бекіте түсті. Банкке сауданы қаржыландырудың халықаралық операциясының
көлемін екі есеге 50-ден 150 млн. АҚШ долларына дейін өсірудің сәті туды.
Егер бір жыл бұрын банк 50 шетелдік банкпен жұмыс жасаса, қазір олардың
саны 200 дейін өсті.
Алдынғы қатарлы дүние жүзілік рейтингтік агенсттіктердің тарапынан банк
қызметін жоғары бағалауы мен халықаралық іскерлік байланыстардың бекуі өз
клиенттерінің сыртқы сауда операцияларын қаржыландыру жөніндегі жұмысының
тиімділігін тікелей арттыруға мүмкіншілік туғызды.
Меншікті несиелерден басқа банк банк өз клиенттеріне сыртқы
экономикалық байланыстар саласында консультациялық қызметтер ұсынады және
олар үшін сауданы қаржыландырудың стандарддық емес схемасын дайындайды.
Банк шетелден қымбат емес ресурстарды тату есебінен өзі несиелендіретін
Қазақстан экономикасының салалары мен секторларының санын кеңейтеді.
Нәтижесіндебанктің ссудалық потфелінің көлемі 2004 жылмен салыстырғанда
2005 жылы 35% өсіп, 48 млрд. теңгені құрады. Бүгінгі күні банк несиесі
саудада, құрылыста, ауыл шаруашылығында, өнеркәсіптің химия, мұнай,
мұнайгаз салаларында, тамақ өнімдері өндірісінде және экономиканың басқа
дасалаларында жұмыс істеуде.
Сурет.2.1 – Экономиканың секторларына бөлінген ссудалық портфель
1- Көтерме сауда;
2- басқалар;
3- Құрылыс;
4- Қаржылық делдал;
5- Ауыл шауашылығы;
6- Бөлшек сауда;
7- Химиялық және мұнай өнеркәсіптері;
8- Қонақ үйлер, мейрамханалар, дәмханалар;
9- байланыс;
10 – Тамақ өнеркәсібі;
11- Жеңіл өнеркәсіп;
12- Электрэнергетикасы.
Банк әрқашанда кіші және орта бизнестің дамуына көп көңіл бөлді. 2005
жылы кәсіпкерлерге 19,2% орташа мөлшердегі тарифтік ставкада 17 млрд. жуық
теңгеге берілді.
Сәуірден бастап шағын, орта бизнесті несиелеудің арнайы бағдарламасы
іске аса бастады. Бүгінгі күні осы бағдарламаның аясында Қазақстанның 16
қаласында 22 бөлім жұмыс істеуде. Бағдарламаны жүзеге асырудан бұрын 4,5
млрд. теңге шамасындағы сомада 1500 келісім-шарт жасалды.
Бір жыдай уақыт бұрын техникалар мен жиһаздар сатып алуға жеке
тұлғаларға қарыздар ұсыну бойынша Жедел - несиелеу жобасын еңгізді.
Алынған тауарлардың барлығы несие бойынша кепілге алынып, ААҚ СК Алматы
Халықаралық Сақтандыру Тобымен сақтандырылады.
Сол кезеңде жеке тұлғаларға орташа мөлшердегі сыйақы ставкасы 14,07%
болатын 2 млрд. теңгеге жуық сомада 484 ипотекалық зайем берілді. Жыл
соңында жеке тұлғалар қарыздарының жалпы ссудалық қоржыны 14 млрд. теңгені
құрады. Халыққа ссудалар 10%-26% берілді.
Банк қоржынының көп мөлшерін 1 жылдан 5 жылға дейінгі мерзімге
таратылған қарыздар құрайды. 2005 жылы ұсынылған лизинг және несие бойынша
жылдық сыйақы ставкасының орташа мөлшері 19,3% деңгейінде қалыптасты.
2005 жылы ссудалық қоржындағы стандарттық несиелердің үлесі күмәнді
және сенімсіз қарыздардың деңгейінің төмендеуі кезінде 1% өсті.
Банк – Қазақстан қор биржасындағы сауда –саттықтың тұрақты
қатынасушысы. Банк корпоративтік (отандық және шетелдік) және мемлекеттік
бағалы қағаздармен операцияларды жүзеге асырады.
Клиенттердің тапсырысы бойынша банк 2005 жыл ішінде Банк бұрынғыдай
активтерінің көлемі бойынша банк жүйесінің көшбасшыларының ондығына кіреді
(сурет. 2.2).
Сурет. 2.2 – 2003-2006ж.ж. банк активтері.
2006 жыл банктің активтерінің жалпы сомасы 46% -ға өсіп, 80,03 млрд.
теңгені құрады. Өсімнің абсолютік көрнісі 25,1 млрд. теңгеге тең.
2006 жыл бойы банк Қазақстан банктерінің активтерінің көлемі бойынша
көшбастаушы ондақтың ішінде капиталдандырудың ең жоғарғы көрсеткішінің
бірін сақтап қалды. Банктің жиынтық меншікті капиталының орташа қатынасы
(сурет 2.3) көшбастаушылар арасында орташа көлемі 12% болғанда актив
бойынша 17% құрады. Жоғары сенімділіктің көрсеткіші болып табылатын
меншікті капиталдан банк секторында активтердің өсуінің озықтығының
жағымсыз тенденциясының болуына құлықты емес.
Сурет 2.3 ҚР ҰБ пруденциялық нормативтері бойынша меншікті капитал.
Бір жылда меншікті капитал 13,4 млрд. теңгені құрап, 4,8 млрд. теңгеге
өсті (сурет 2.3). ҚР ҰБ екінші деңгейдегі банктердің халықаралық
стандарттарға сәйкестігінің есебін жүргізу бойынша талаптарын банк толық
орындады, соның нәтижесінде капитал есеп айырысуынан жалпы резервтер алынып
тасталды. А - қосымшасындағы жұмылдырылған балансты қараңыз.
Сурет 2.4 Кленттерге берілген несиелердің көлемі
2.4 суретте көрсетілгендей банктің несие қоржынының көлемі жыл ішінде
12,5 млрд. теңгеге өскен, 2005 жылы берілген несиелердің көлемі пайыздық
қатынасы бойынша Б қосымшасында көрсетілген. Несие қоржынын көбейте отырып,
ипотекалық несиелеуді, тұтынушыларды несиелеуді, шағын және ортат бизнесті
несиелеуді белсенді еңгізе отырып, несие тәуекелдерін ең жоғарғы деңгейде
жан-жақты дамытуға ұмтылу. 01.001.06 жағдай бойынша жеке тұлғаларға несие
ссудалық қоржынның 29% шамасын құрайды.
Банкке салынған кленттердің қаражаттарының көлемі 3,4 млрд. теңгеге
өсті (Сурет 2.5). Мұнымен қоса талап еткенге дейінгі шоттардағы ақша
айналымының жоғары деңгейін атап өткен жөн, бұған банк клиенттерінің
бизнестерінің қарқынды және нәтижелі дамуы куә бола алады. Жыл ішіндегі
талап еткенге дейінгі шоттағы түсімдердің жалпы көлемі 1407 млрд. теңге
шамасында. Барлық депозиттердің ішінде мерзімдік шартымен салынған
салымдардың үлесі 61% -ға тең.
Сурет 2.5 кленттердің қаражаттары
2006 жылдың қорытындысы бойынша депозиттердің бөлшек нарығындағы
белсенді жұмыс нәтижесінде банк Қазақстан Банктерінің ішінде жеке
тұлғалардың салымдарының көлемі бойынша 10-шы орыннан 8-ші орынға
көтерілді. Банктің сенімді және тұрақты қаржы институты ретіндегі абыройы
оның халықты өзіне тартуына септігін тигізді. Көрсентілген мерзімде жеке
тұлғалардың депозиттерінің көлемі 2 есеге дейін өсті (86% өсім) (Сурет
2.2.6). Портфель құрылымы соңғы екі жылда келесідей көріністе өзгеріссіз
қалды:
93% - мерзімділік шартындағы салымдар;
7% - талап еткенге дейінгі салымдар.
Сурет 2.6 Жеке тұлғалардың салымдары.
Банк түсімі табыс салығын төлегенге дейін 1,46 млрд. теңгені құрады,
бұл 2005 жылға қарағанда 42% жоғары. Қаржы нәтижес өндірілген активтердің
өсіміне бара-бар өсті. 2006 жылдың соңындағы түсімі бойынша банк жүйесінің
көшбасшыларының арасында банк ROA және ROE тиімділік көрсеткіштері
бойынша 2-ші орынды иеленеді (2005 жылы 3 –ші орын).
Корпоративтік табыс салығын төлегеннен кейінгі таза түсім 1,14 млрд.
теңгеге тең – бұл ҚР банктерінің арасындағы 6-ші нәтиже (2005 жылы 8 –ші
орын) Бюджетке төленген корпоративтік табыс салығының сомасы 322 млн.
теңгені құрады.
2002 жылы банк эмиссия мен облигацияларды нәтижелі таратты. Осы уақытта
4 эмиссия таратылды (2 эмиссия субординацияланған облигациялар). 2005 жылы
1-ші эмиссияның өсімін төлеу бойынша міндеттемелер толық орындалды.
Облигациялық қарыздардың қоржыны 01.01.05 жылығы жағдай бойынша 17 млрд.
теңгені құрады.
2005 жылы активтердің құрылымы болымсыз өзгерді. Қазақстанның қаржы
нарығында қалыптасқан құралдар спекторының есебі бойынша мұндай құрылым
тәуекел факторларын төмендету мен банктің тиімді қызметі үшін оптималды
болып табылады (таблица 2).
Клиенттер несиелері: 2006ж. – 60%, 2005ж – 57%.
Бағалы қағаздар қоржыны (Кері РЕПО) және капиталға инвестиция:
2006ж. – 20%, 2005 ж. – 18%.
ҚРҰБ касса және корреспонденциялық шот: 2006ж. – 14%, 2005ж. – 12%.
Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер: 2006ж.- 3%, 2005ж. – 4%
шамасында.
Банк аралық операциялар бойынша активтер: 2006ж. – 4%, 2005ж. – 3%.
Басқа да активтер: 2006ж – 9%, 2005ж. – 7%.
Бағалы қағаздар мен банк аралық активтердің қоржыны сияқты сатыларға
ссудалық қоржынның үлесінің төмендеуі несиелендіру үрдісінің қатынасы
бойынша ресурстарды тарту динамикасының обьективті көрінуіне байланысты.
Активтерден айырмашылығы пассивтердің құрылымында мәнді өзгеріс болды.
Орта және ұзақ мерзімді несиелеудегі Қазақстан экономикасының
тұтынушылығының өсіп келе жатқанын есепке ала отырып, банк ұзақ мерзімді
облигациялық қарыздар түрінде біршама ұзын ресурстарды тартуға ұмтылуды.
01.01.06 жағдай бойынша олар банк міндеттемесінен 26% құрайды 2005 жылдың
соңында қарсы 19% (субординацияланған - 15%).
2006 жылы банк аралық тартылымдар өсімі жалғасты. Жыл соңында олар
міндеттемелерден 30%-ға дейін өсті. (2005 жылы 27%). Мұндай динамика
банктің халықаралық рейтингінің көтерілуінің нәтижесіне әкелді, халықаралық
деңгейдегі банк аралық бірқатар мақсатты келісімдерге қол қойылды, шетелдк
капитал нарығындағы әріптестіктің жағрафиясы кеңейді. Клиенттер шотының
үлесі міндеттемелерден 46% құрады (2005 45%).
2006 жылдың қорытындысы бойынша банк 12,18 млрд. теңге кіріс алды. Бұл
2005 жылға қарағанда 63% жоғары. Активтер құрылымына сәйкес біршама үлесі
пайыздық табысқа келеді (56%). Оның ішінде клинеттерге ұсынылған несиелер
бойынша табыс 49%, бағалы қағаздармен операциялардан табыс 7% құрайды.
Комиссиялық кіріс (несие бойынша) 32% құрайды (2005 жылы қарсы 22%). Басқа
да кірістердің үлесінен 12%.
Банктің кірістері мен шығыстарының үлесін В қосымшасынан көруге болады.
Есептік кезеңдегі шығыстар сомасы 10,04 млрд. теңгені құрады (2005
жылдан 67% көп). Пайыздық шығыстардың құрылымы міндеттемелер құрылымының
өзгеруінен көрінеді: облигацияларды тарату бойынша шығыстардың пайдасына
депозиттер бойынша шығыстардың үлесінің төмендеуі болып өтті. Басқа да
шығыстар жалпы шығыстардан 38% тең, оның ішінде резервке бөлінген ақша 26%
құрады (2005 жылы- 12%).
Нәтижесі мынадай:
1. Халықаралық есеп стандартына сәйкес есептілікті жүргізу үшін 2005
жылдың қорытындысы бойынша халықаралық тәуелсіз аудит баланс
корректировкасында банктің көрнуі;
2. Банктің тәуекелдермен басқарудың біршама қатаң саясатын жүргізуі.
Аумақтық даму көлемдерін кеңейту шартымен жұмысшылар сынының өсуі мен
әртүрлі өнімдердің нәтижелі қозғалуы, әкімшілік-шаруашылық шығындары мен
персонал шығындарының үлесі 2% төмендеді (2005 жылда 24%-дан-26% –ға
қарсы. Салық шығындары шығындар құрылымында 2005 ж. көрсеткішке тең үлесті
сақтап қалды (5%). Банктің тұрақтылығы мен сенімділігін қамтамасыз етуге
бағытталған банк тәуекелді басқарудың өлшемді саясатын жүргізуде.
2006 жылдың соңындағы ҚР Ұлттық банкінің преденциялық нормативтерін
орындаудағы жеке көрсеткіштер 2.1 кестесінде келтірілген.
Кесте 2.1 - Пруденциялық нормативтерді орындау көрсеткіші
НОРМАТИВ Рұқсат етілген мәндер Орындау
Капиталдың адекваттылығы
К1 ≥ 0,06 0,10
К2 ≥ 0,12 0,22
Бір қарыз алушыға тәуекел мөлшері К3 ≤ 0,25 0,23
Ағымдық өтімділік коэффиценті К4 ≥0,3 1,4
Қысқа мерзімдік өтімділік коэффиценті≥0,5 1,0
К5
Негізгі құралдар мен материалдық емес0,5 көп емес 0,21
активтердегі инвестициялар мөлшерінің
коэффиценті К6
Келтірілген капитализациялау көрсеткіштері банктің өсуі мен дамуының
жоғары әлеуетін жария етеді. Ағымдық өтімділік коэффиценті жедел және қысқа
мерзімдік міндеттемелердің көлеміне алдыңғы кезеңдегі шығындардың есебінен
барлық мобилдік активтерге өз қатынасын ұсынады. Ол ағымдағы қандай
активтің ағымдағы міндеттемені жабатынын қалыптасқыруға сетпігін тигізеді
және дебиторлармен қазіргі есеп айырысулар ғана емес сонымен бірге айналым
құралдары элементтерінің көтерілуі шарты кезіндегі бағаланатын,
кәсіпорынның төлем мүмкіншілігін көрсетеді. Бұл көрсетілген жағдайда
ағымдық өтімділік коэффиценті рұқсат етілген ең төменгі мөлшерді бірнеше
рет көтереді, бұл банк активтерінің өте жоғары мобилизациялылығын
көрсетеді. Банк капиталының нақты құрылымының қалыптасыуын анықтау үшін
сонымен қатар, негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің
қатынасымен есептелетін инвестициялау коэффиценті қолданылады. Меншікті
капитал барлық негізгі капитал мен айналым капиталының бөлігін жабатын
жағдайда идеальды нұсқа болып табылады. Біздің мысалымызда бұл
көрсеткіштер негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің дұрыс
таратылғандығын көрсетеді.
Темірбанк АҚ жұмысының негізгі принциптерінің бірі – клиентердің әр
түрлі топтары үшін қызметтің қол жетімділігі. Банктің міндеті: әкімшілік
және қаржы орталықтарындағы сияқты сонымен қатар аумақтарда да
қазақстандықтарға қазіргі сапалы банк өнімін пайдалану мүмкіншілігін ұсыну.
Сондықтан банктің даму стратегиясында оның филиалдық желілерінің кеңейтілуі
мен жетілдірілуіне көп көңіл бөлінген. Қазақстан экономикасының жоғары өсу
қарқынын есепке ала отырып, және халықтың сатып алушылық қабілеттілігіне
сәйкес бизнестің бұл бағыты біз үшін ерекше маңызды болып отыр. 2005 жылы
банк өзінің аумақтық кеңселері жүйесін дамыту жөніндегі бұрын жарияланған
жоспарын толық жүзеге асырды.
Тұтынушылық несие банктік бизнестің операциялық және техникалық күрделі
түрі және несие тәуекелімен басқаруға, пайыз ставкасының қалыптасуына,
барлық филиалдардың жұмысын бақылауға ерекше өлшемділікті талап етеді.
Көптеген отандық банктер жекуе тұлғаларға ұсақ несиелер бері еңбекті бос
рәсуа ету және жоғары табыстылығы жеткіліксіз іс деп санайды. Бірақ түрлі
банктердің даму тарихы ірі корпорациялармен жұмыс істеуге дәстүрлі
мамандандырылған тіпті басқа да қаржы институттары соңында депозиторлар мен
қарыз алушыларға кең көлемдегі бәсекелестік күреске түсті. Біздің
болжамымыз бойынша таяау жылдарда тұтынушыларды несиелеуге деген банктердің
қызығушылығы тұрақты түрде өседі. Банктің бұл жолды бірінші болып нарықта
иеленуі, оғын бәсекелестердің алдында салмақты басымдылық береді.
Банкте тұтынушыларды несиелеудің қандай түрлері әрекет ететіндігін және
олардың шарттарын қарастырайық.
Банкте қайта несиелеу кезінде ставканың төмендеуін алу үшін қарыз
алушының оң несие тарихы болуы керек (соңғы несиені алғандағы мерзімі өтіп
кеткен қарыздардың ең жоғарғы мөлшері 5 күннен жоғары болмауы тиіс).
Жеке тұлғаларға, егер аталған жеке тұлға жұмыс істейтін компаниядан
банкке оң несие тарихын әкелген жағдайда бірінші несие бойынша пайыз
ставкасының төмендеуі болуы мүмкін.
Табысын талдаусыз ипотека:
Темір банк АҚ қарыз алушының табысын талдаусыз тұрғын үй сатып алуды
несиелеу шарты.
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Бастапқы жарна 25%
• Ресми табыстың болуы
• Несие сомасы - 140 000 теңгеден жоғары
• Несиелеу мерзімі – 15 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – алынатын немесе өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Бөлшектеп немесе толық мерзімінен бұрын төлеуге рұқсат етіледі.
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ
2 500теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 2,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру – несие сомасынан 0,25% (егер пәтер болса); 0,5%
(егер үй болса).
Ипотека стандарт
Темір банк АҚ Ипотека стандарт бағдарламасы бойынша тұрғын үй сатып
алуды несиелеу шарты.
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Бастапқы жарна 15%
• Ресми табыстың болуы
• Несие сомасы - 140 000 теңгеден жоғары
• Несиелеу мерзімі – 15 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – алынатын немесе өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Бөлшектеп немесе толық мерзімінен бұрын төлеуге рұқсат етіледі.
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 1,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру – несие сомасынан 0,25% (егер пәтер болса); 0,5%
(егер үй болса).
КИК АҚ арқылы ипотека
Темір банк АҚ КИК АҚ арқылы тұрғын үй сатып алуды несиелеу шарты.
• Несие теңгемен беріледі.
• Ресми табыстың болуы
• Несие сомасы – 600 000 теңгеден 50 000 000 теңгеге дейін
• Несиелеу мерзімі – 3 жылдан 20-ға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – алынатын немесе өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын
Мерзімінен бұрын төлеу –несиені ұсынған сәттен бастап кез келген
уақытта, бір уақытта төленетін сомадан айып – 1%.
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Теңгеге сырттан аудару – күннің 14.00 дейін аударылатын сомадан 0,2%
( мин.230 теңге).
• 16.00 ден кейін аударылған соманың 0,25% (мин. 400 теңге)
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несие сомасынан 2,0%
• Өмірді сақтандыру – сақтандыру компаниясының тарифі бойынша
Тұрғын үйді жөндеуге несиелер
Тұрғын үй жөндеуге несиенің шарты.
• Несие теңгемен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие сомасы – 600 000 теңгеден 6 000 000 теңгеге дейін
• Несиелеу мерзімі – 3 жылдан 20-ға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – өзінде бар тұрғын үй
• Несиені өтеу – ай сайын
• Мерзімінен бұрын төлеу –несиені ұсынған сәттен бастап кез келген
уақытта, бір уақытта төленетін сомадан айып – 1%.
Несие алу кезіндегі негізгі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – бағалау компаниясының тарифі бойынша
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• Өмірді сақтандыру – сақтандыру компаниясының тарифі бойынша
Гаран бойынша кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелендіру шарты
– ұжымы немесе жұмыс берушінің гаранты бойынша халықтың қарыздары.
Табысын талдаусыз кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелендіру
шарты:
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие ең жоғарғы сомасы – 6 айлық ақы мөлшерінде (500 000 теңгеден
кем емес)
• Несиелеу мерзімі –18 айға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – кепілсіз
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Мерзімінен бұрын қайтаруға рұқсат етіледі
• Ставка: несиеге балама қамтамасыз етлуімен
Табысын талдау арқылы кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелеу
шарты
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие ең төменгі сомасы – 140 000 теңге
• Несиелеу мерзімі –10 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – автомобиль, қозғалмайтын мүлік
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Мерзімінен бұрын толық қайтаруға рұқсат етіледі
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 1,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру – несие сомасынан 0,25% (егер пәтер болса); 0,5%
(егер үй болса).
• автокөлікті сақтандырған үшін төлем – дабылқаққышымен 3,5%,
дабылқаққышсыз 4%.
Табысын талдаусыз кейінге қалдырылмайтын қажеттіліктерді несиелеу
шарты
• Несие теңгемен, АҚШ долларымен беріледі.
• Тұрақты табыстың болуы
• Несие ең төменгі сомасы – 75 000 теңге
• Несиелеу мерзімі –7 жылға дейін
• Кепілдік қамтамасыз етілуі – автомобиль, қозғалмайтын мүлік
• Несиені өтеу – ай сайын тең үлесте немесе тең жарнада
• Мерзімінен бұрын толық қайтаруға рұқсат етіледі
Несие алу кезіндегі ілеспелі шығындар
• Кепілді бағалау төлемі – 1500 теңге
• Ақша бергені үшін комиссияға төлем - несие сомасынан 0,4%
• Несие арызын қарағаны үшін төлем – қарыз сомасынан 0,1%, бірақ 2 500
теңгеден кем емес
• несиені ұйымдастырғаны үшін комиссияға төлем – несме сомасынан 2,0%
• Өмірді сақтандыру – несие сомасынан 0,8%
Кепілді сақтандыру ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz