Бұрғылау қондырғысының жетег


5
![]()
6
![]()
7
![]()
8
![]()
Аңдатпа
Дипломдық жоба "Бұрғылау станогінің электр жетегінің " тақырыбына
арналған. Негізгі бөлімінде бұрғылау станогінің жиілікті басқарылатын
асинхронды қозғалтқышның жобасы жасалды. Асинхронды қозғалтқыш
таңдалды және есептеулер жүргізілді, механикалық сипаттамасы тұрғызылды.
Берілген электр жетегі үшін виртуалды модель құрылды. Matlab
бағдарламасындағы зерттелген виртуалды модель техникалық процестің
талаптарын қанағаттандыратын сапалы өтпелі процесті көрсетті.
Өмір тіршілік қауіпсіздігі бойынша өндіріс бөлмесінде пайда болатын
шу және дірілді азайтуға жүргізілетін шаралар қарастырылды, цехта
орналасқан электр қондырғыларындағы қорғаныстық жерге қосу
құрылғысына есептеулер жүргізіледі және бұрғылау станогы орналасқан
бөлменің өрт жарылыс қауіпсіздігі бойынша класы анықталды.
9
Аннотация
Дипломный проект посвящен теме «Электропривод бурового станка». В
основной части сделан проект асинхронного двигателя частотно управляемого
бурового станка. Были выбраны и произведены расчеты асинхронного
двигателя и даны его механические характеристики. Создана виртуальная
модель для данного электропривода. Изученная виртуальная модель в
программе Matlab показал качественно переходной процес, удовлетворяющий
требования технического процесса.
По безопасности жизнедеятельности рассмотрены предпринимаемые
меры по уменьшению шума и вибрации, возникающей в производственном
помещении,
произведены расчеты защитных заземляющих
устройств
электроустановок, расположенных в цехе и по пожаро-и взрывоопасности
определен класс помещения, где находиться буровой станок.
10
Annotation
The diploma project is dedicated to the subject of “Electric Drilling
Machine”. In the main part, a project of an induction motor of frequency controlled
drilling machine was made. Induction motor calculations were made and chosen, its
mechanical characteristics were also provided. Virtual modeling was created for the
electric drilling. The researched virtual modeling in Matlab software represented
quality transition process, which satisfy the requirements of a technical process.
According to the Health and Safety, measures to be taken to reduce noise and
vibration in a production building were reviewed, calculations of the protective
grounding devices of electric drills in a workshop were made and according to the
fire explosion, was defined building’s classification, where the rig is located.
11
Мазмұны
Кіріспе . . . 9
1. Техникалық бөлімі . . . 11
1. 1 Шарғылы бұрғылау станогының қысқаша сипаттамасы. Бұрғылау
станогының құрылыс . . . 11
1. 2 Электр қондырғыға қойылатын техникалық талаптар . . . 16
1. 3 СБШ - 250 МН станогінің техникалық параметрлері . . . 17
2. Электр жетегін таңдау анықтамасы . . . 18
2. 1 Электр қозғалтқыштың қуатын есептеу, оны таңдау . . . 21
2. 2 Қозғалтқыш параметрлерін есептеу . . . 24
2. 3 Қозғалтқыштың механикалық сипатын есептеу . . . 27
2. 4 Жиілікті түрлендіргішті таңдау . . . 30
2. 5Векторлы басқарылатын электр жетегінің қызметтік сызбасы . . . 32
2. 6 Шарғылы бұрғыланатын бұрғылау станогының электр механикалық
жүйесінің жұмыс істеу режимі . . . 36
2. 7 Тоқты шектейтін реакторды таңдау . . . 38
2. 8 Тізбектің толық кедергісін есептеу . . . 38
2. 9 Жиілікті электр жетектің функционалды сұлбасы . . . 40
3 Matlab бағдарламасы бойынша электр жетегінің басқару жүйесін
зерттеу . . . 42
3. 1 ЖТ - АҚ жүйесінің құрылымдық және функционалдық сұлбасын
құрастыру . . . 42
4. Өмір тіршілік қауіпсіздік бөлімі . . . 47
4. 1 Өндіріс бөлмесінде пайда болатын шу және дірілді азайту бойынша
жүргізілетін шаралар . . . 47
4. 2 Цехта орналасқан электр қондырғыларындағы қорғаныстық жерге
қосу құрылғысына есеп жүргізу . . . 51
4. 3 Бұрғылау станогы орналасқан бөлменің өрт жарылыс қауіпсіздігі
бойынша класын анықтау . . . 55
5. Экономикалық бөлім . . . 61
5. 1 Барабанды кептіру агрегатының жиілікті-реттеу асинхронды электр
жетегін басқару жүйесін пайдалану нәтижелігі . . . 61
5. 2 Жобаның экономикалық негізделуі . . . 61
5. 3 ТПБ нұсқасы бойынша экономикалық нәтижелік пен капитал
жұмсауды есептеу . . . 62
5. 4
ТПБ нұсқа
бойынша ағымдық жылдық эксплуатациялық
шығындарды есептеу . . . 63
Қорытынды . . . 67
Әдебиеттер тізімі . . . 69
12
Кіріспе
Қазақстанда тау - кен өнеркәсібінің дамуы пайдалы қазбаларды
өндірудің ашық тәсілін аса көп қолданылуымен байланысты. Бұл өндіру
тәсілінде ең қиын өндірістік процесс жарылғыш ұңғымаларды бұрғылау
болып табылады. Ұңғымалардың бұрғылау техника мен технологияларды,
электр жабдықтарды жетілдіруге тікелей байланысты.
Халықаралық талдау компанияларының мәліметтері бойынша, сұйық
көмірсуларды, негізінен мұнай және газ конденсатын пайдалану тұрақты
түрде өсетін болады. 2030 жылы сұйық көмірсулардың әлемдік саудасы оның
қазіргі көлемінен, жарты есеге астам жоғарылайды, сондықтан, бұрғылау
қондырғыларының энергетикалық көрсеткіштерін және өндірістілігінің
тұрақты өсуін қажет ететін болады (БҚ) . БҚ-на ауыр климаттық және
техникалық пайдалану шарттары тән екендігін атап өту қажет. Олар
қоршаған ортаның жоғары (оңтүстік аудандарда) да, сондай-ақ, төменгі
(солтүстік кеңістікте) температураларда да жұмыс істейді. БҚ ереже бойынша,
техникалық қызмет көрсету базаларынан алшақта, олардың механизмдері
саласында жоғары білікті мамандары шектелген. БҚ механизмдерінің
технологиялық жұмыс режімі барынша қауырт, олардың жүктелуі кең
диапазонда ауыспалы және кездейсоқ сипатқа ие. БҚ орналасқан жерінің
қашықтығына байланысты олардың электр қондырғыларының қуаттылығы
шектеулі. Сонымен қатар, БҚ тоқталмауы үшін жоғары талаптар қойылады,
себебі технологиялық және электр техникалық құрылыстардың тоқтауы
ұңғымадағы апатқа және ірі экономикалық шығындарға әкеліп соғуы мүмкін.
БҚ технологиялық жүйесінің техникалық күрделілігі және өз бағасының
жоғарылығы оларды отандық тұтынушылардың көпшілігінің сатып алуын
және пайдалануға енгізілуін қиындатады. Осыдан пайдаланудағы
қондырғыларды жетілдіруге ұмтылу жіне оларды басқаруды электр
қондырғылармен сенімділікті арттыру бағытында және БҚ энергетикалық
көрсеткіштерін және өндірістілігін арттыруға бағытталады.
БҚ автоматтанған механизміне тән беталыс болып жиілік
ауыстырғышпен басқарылатын асинхронды қозғалтқыштарды кеңінен
пайдалану болып табылады. Бұл қозғалтқыштар техникалық жағынан
қарапайым және пайдалануда сенімді, ұзақ уақыт жоғары жылдамдықта,
агрессивті ортада БҚ тән, температураның айқын өзгерісінде жұмыс істей
алады. АҚ түсті металлдыаз талап етеді, салмағы аз болады, габариты аз
болады. Асинхронды жиілік-реттегіш электр қондырғыларын пайдалану БҚ
механизмінің қосымша түзетілуін және техникалық, энергетикалық
мүмкіндіктерінде оларды терең зерттеу және талдау мүмкіндігімен БҚ басқару
алгоритмін талап ететіні белгілі.
БҚ жұмысының тұрақтылығы оның механизмінің электр
қондырғысымен анықталады және сол себепті жетілдіру және заманауи
микропроцессорлы техниканың негізінде неғұрлым дамыған принциптер мен
алгоритмдерді қолданумен анықталады. Бұған сондай ақ «адам-машина»
13
интерфейсын жүзеге асырудың аппараттық бағдарламалық қолданылуын және
БҚ электр қондырғыларының күйін техникалық тексеруді қатыстыра қажет.
БҚ-ға жаңа техникалық құралдарды микропроцессорлы техника
негізінде енгізу бір мезгілде олардың электромагниттік сәйкестіктерін
қамтамасыз етумен негізгі өндірістік пайдаланумен ілеседі, сондықтан БҚ
электр құрылымдарының элементтерінің орналасу аймағында электромагнитті
жағдайдың талдауын талап етеді.
Көрсетілген мәселелердің шешімі асинхронды жиілікті-реттеуші
электрқондырғының механизмінде шешу оның сенімділігінің, техникалық-
экономикалық көрсеткіштерінің және өнімділігінің артуына әсер ететіні
белгілі.
АҚ жүйесі бойынша аусыпалы тоқты жобалау электр қозғалтқышының,
қозғалтқышта есептеу және моделдеу таңдауын талап етеді. Асинхронды
қондырғыда ауыспалы процестері компьютерлік бағдарламаның көмегімен
есептеуді талап етеді.
Бұл жұмыста бұрғылаудың технологиялық процесін жақсартуға
әрекеттесетін электр жетегін басқару жүйесінің параметрін таңдау мәселелері
және оның есептелуі қарастырылды.
14
1. Техникалық бөлімі
1. 1 Шарғылы бұрғылау станогының қысқаша сипаттамасы.
Бұрғылау станогының құрылысы
Шарғылы бұрғылаудың барлық станоктары - өздігінен жүретін және
келесі негізгі қондырғылардан тұрады (1. 1-сурет) : жүру арбасы, діңгек
(мұнара) бар жұмыстық
орган, бұрғылау сабын айналдыру механизмі,
бұрғылау аспабын ұңғыманың кен орындарының механизмі, сапты жасау мен
дамыту механизмі, бұрғылау сабын көтеру механизмі, ұңғыманы тазалау мен
шаңды ұстау немесе шаңды басу құрылғылары, діңгекті жұмыстық күйге
көтеру және тасымалдау күйіне түсіру механизмі, станокты көкжиектеу
механизмі, сонымен қатар электр қондырғысы, машиналы бөлме мен басқару
кабиналары.
Жүру арбасы. Ауыр станоктар, әдетте, шынжыр арбаларға орнатылады,
ал орта және жеңіл типті станоктар - шынжыр түріндегі сияқты да,
пневматикалық жүрісте де болады.
Діңгек . Көп жағдайда бір жағынан ашық, қимасы тіктөртбұрышты,
кеңістіктік
ферма болып табылады. Мұндай құрылымдық шешім
механизмдерді және қоректендіру коммуникацияларын бақылау мен қызмет
көрсетуді жеңілдетеді. Діңгек станоктар платформасына топсамен бекітіледі
де, жұмыстық немесе тасымалдық жағдайда тұра алады. Көптеген
станоктарда, әсіресе соңғы шығарылымдарында, мачтаның орналасуы
консольды, яғни діңгек негізгі раманың ұшына - станок платформасына
орнатылады.
Кейбір станоктар, әсіресе ауыр және орта типтерінде, мачталар ортада
орналасады, ол станоктар салмағы бірдей болған кезде де консолды түрімен
салыстырғанда, ұңғыма
забойына көбірек қысымды жасауға мүмкіндік
береді, яғни станок салмағын пайдалану коэффициентін жоғарлатиады.
Алайда діңгек ортада орналасқанда келесі технологиялық кемшіліктер
болады: ұңғымаларды кемер жиігіне тікелей жағындықта бұрғылау мүмкін
еместігі, көлбеу ұңғымаларды бұрғылау қиындығы, тасымалдау жағдайында
станок ұзындығының ұлғаюы және т. б.
Діңгектің жұмыстық жағдайға көтеру мен тасымалдау жағдайына түсіру
барлық дерлік станоктарда гидравликалық цилиндрлер көмегімен жасалады.
Бұрғылау аспабын айналдыру механизмі . Көптеген станоктарда аспап
айналу жылдамдығы 0-150 айн/мин аралығында өзгереді. Бұрғылау аспабын
айналымды беру айналдырғыштың жоғарғы орналасуында да, станок
рамасында да жүзеге асады, яғни бас штангалы ротормен немесе бойлық
шпиндель механизмі және қысқышты патронмен жасалады. Соңғы жағдайда
мачта салмағы айтарлықтай төмендейді.
Бұрғылау аспабын ұңғыманың кен орынна беру механизмі. Жиірек
аспапты кен орынында гидравликалық әдіспен іске асырылады, бұл
жүктемені реттеу мен серпінділіктің жеткілікті дәрежесін қамтамасыз етеді.
15
Осы кездегі көтеру-түсіру операциялары бұрғылау сабын жинау мен шашуда
станокта орнатылған арнайы жүк арбаларымен жүзеге асады.
Ұңғыманы тазалау мен шаңды ұстау немесе шаңды басу құрылғылары.
Барлық станоктарда ыдырау өнімдерін ұңғымаға бұрғылау сабы арқылы
компрессорламен айдалатын сығылған ауамен жояды. Шарғылы қашауды
суытып, ауа құбыр сыртындағы кеңістікпен бұрғылау ұсағын ұңғыма жиегіне
алып шығады, онда ірі фракциялар тұнады, одан кіші жыныс бөлшектері мен
шаң желдеткішпен шаң жинау бункеріне сорып алынады, ал шаңдалған ауа
атмосфераға шығарылады. Ұңғыманы бұрғылау кезінде силикозды қауіпті
шаңды басу үшін станоктарда маталы сүзгіштер орнатады немесе ауа ағынына
суды бүркеді, ұңғыма ауа-сулы қоспамен үрленеді.
Станокты жұмыстық жағдайға орнату, яғни көлденеңдеу үш, сирегірек
төрт гидравликалық домкраттар көмегімен жасалады.
Электр қондырғысы. Станок кернеуі 380 В ауыспалы төмен вольтты ток
желісінен немесе кернеуі 6000 В жоғары вольтты ток желісінен электр
энергиясынан икемді кабель көмегімен қоректенеді.
Шарғылы бұрғылау станоктарында көп қозғалтқыштар жетегі бар.
СБШ-250МН станогының электр қондырғысының жалпы қуаттылығы
400 кВт құрайды. Станокта қуаттылығы 68 кВт айналдырғышты бас жетек
және қосымша жетектер қатары бар: - май станциясының жетегі, ол станокты
көлденеңдеу гидрожүйесін және бұрғылау беру сабын (10 кВт және 13 кВт
сәйкесінше) қоректендіреді;
- бұрғылау ұңғымасын үрлеу үшін компрессор жетегі (200 кВт) ;
- ұңғымадан шаңды үрлеп шығаратын желдеткіш жетегі (10 кВт) ;
- әр шынжырға жеке, жүріс жетектері (по 22 кВт) ;
- суыту қозғалтқыштары (4, 5 кВт) мен компрессордың май жүйелері
(1 кВт) .
Одан басқа, желдету жүйесінің қосымша жетектері, қуаттылығы 1 кВт
қозғалтқыштары бар жылытудың циркуляциялық жүйесі және т. б. бар.
Кернеуі
380 В
станокты қоректендіру
карьерлік жылжымалы
трансформаторлық подстанциямен және қуаттылығы 400 кВА төмен КРШК
3x150 + 1x50 икемді кабелімен жүзеге асырылады.
Айналдырушы жетегінен басқа барлық жетектерде төмен
вольтты
асинхронды қысқа тұйық қозғалтқыштар бар. Реттелмейтін жетегі бар
карьерлік станоктарды қолдану тәжірибесі (мысалы, П25) көрсеткендей,
тұрақты немесе ауыспалы ток реттелетін жетектерді қолданудың болашағы
зор. Ол бұрғыланатын жыныстар қаттылығы, олардың бұрғылау сатыларында
кеуектілігінің өзгерісі кезінде бұрғылау режимдерін өзгертуге мүмкіндік
береді.
Ауыр, орта типті станоктарындағы қондырғыларға атмосфералық
жауын-шашын әсерінің алдын алу үшін, олар машиналы бөлмеде орналасады.
Бұрғылау үрдісі мен барлық қосымша
(оператор) кабинасынан жүргізіледі.
16
операцияларды басқару машинист
Станок жеке жетегі бар шынжыр жүрісінде әрбір шынжырға бекітілген.
Көлденең бөренелерде шынжыр жүрісінде машиналы бөліммен бірегей
орындалған станок рамасы орналасқан. Рамаға топсамен шынжыр жүрісінің
жетегі ілінген. Электр қозғалтқышынан шынжырдың бас жұлдызына
айналдырушы момент цилиндрический редуктор мен тізбектік беру арқылы
беріледі.
Станоктағы қондырғы келесідегідей орналасады: машиналы бөлімнің
жылытуы жоқ бөлігінде - реттеу жәшігі бар компрессорлы қондырғы, ал
жылытуы бар бөлігінде гидроаппаратура блогы бар май сораптық станция,
суды бакқа толтыру сорабы, забойды суару сорабы, түзеткіш қондырғы,
басқару және жарықтандыру тізбектерінің трансформаторы, тиристорлы
түрлендіргіш және түймелі
станция, электрлі басқару шкафы, аспаптарға
жәшік орналасқан. Кабинада бұрғылау және шынжыр жүрісті басқару
пульты,
оператор
жұмсақ орындығы орнатылған.
Шынжыр жүрісті
шығарылатын
пульттан да басқаруға болады.
Кабина құрылымы
дәнекерленген бірегей металдық, дыбыстан изоляциясы бар қабырға және
төбесі бар.
Станок жұмыстық органның консольды орналасуымен орналасқан.
Машиналы бөлімнің консольды дөңесінде тіреуіштер бекітілген, олардың
мойынтіректеріне шетмойын арқылы мачта орнатылады.
Діңгекте орналасады: айналдырушы, бұрғылау снарядының (тіректік
түйін) басы бұрғылау сабымен, штангалары бар сепаратор, штангаларды
бұрау және бұрап алу механизмі, беру механизмі, қосымша операцияларды
басқару
пульты және басқа
қосымша, технологиялық қондырғылар.
Бұрғылау сабына электр қозғалтқыш айналдырушыдан момент редуктор мен
шиналы-тісті муфта арқылы беріледі, ол айналдырушы электр қозғалтқышын
осьтік және радиальды дірілден сақтайды.
Қашауға осьтік жүктемені жасау мен көтеру-түсіру операциялары беру
механизмімен жүзеге асырылады, ол гидроцилиндрлер мен төрт еселі
арқанды-тальді жүйеден тұрады.
Жұмыстық
орган
жұмыстық және
тасымалдау күйіне
мачта тіреуіштерімен топсалы жалғанған екі
гидроцилиндрмен орнатылады. Станокты көлденең жағдайға келтіру екі
алдыңғы және артқы - үш гидродомкратпен жасалады. Сепаратор діңгек
ішінде тік кеңістікте осьте бұрылатын кассета болып табылады, ол кезекті
штанганы бұрғылау осіне беруге немесе ұңғымаларды бұрғылау аяқталған
соң, бұрғылау сабын шашу кезінде штангаларды орнатуға қызмет атқарады.
Сепаратор
бұрылуы
гидроцилиндрмен жүзеге асады.
Фиксация
мен
штангаларды жабу автоматты түрде істеледі. Штангаларды бұрау және бұрап
алу цилиндрлі тіреуіш механизм, айналдырушы, төменгі және жоғарғы
кілттерден тұратын құрылғы көмегімен жүзеге асады. Бұрғылау ұсағын
ұңғымалардан жою, ұңғыманы үрлеу мен шаңды басу ауа-сулы қоспамен
жүзеге асырылады, ол бұрғылау снарядының басынан өтіп, бұрғылау сабы
ішінде шарғылы қашауды суытады, кен орында бұрғылау станогін көтеріп
алып, қарнақ (штанга) пен ұңғыма арасындағы сақиналы кеңістік бойымен
17
оны ұңғыма жиегіне алып шығады, онда машиналы бөлім астында орналасқан
желдеткішпен үрленеді. Айналдырғыш электр қозғалтқышын қоректендіру
және ұңғыманы ауа-сулы қоспамен үрлеу үшін, айналдырғышқа электр
кабелі, ауа және су шлангтары бар гирлянда келтірілген. Айналдырғышты
көтеру мен түсіру кезінде устраняется гирлянданың ілінуі мен зақымдалуын
болдырмау үшін арнайы тарту механизмі қолданылады,
ол беру
механизмімен кинематикалық байланысқан. Электр энергиясы станокқа
икемді кабельмен кернеуі 380 В ауыспалы токтың төмен вольтты желісінен
келеді.
Станок СБШ-250 (1. 1-сурет) құрғақ, сулы, кеуекті жыныстарда тік және
көлбеу ұңғымаларды бұрғылауға арналған. Станоктың негізгі құрылымдық
ерекшеліктеріне жатады: бұрғылау сабын айналдырудың жоғарғы жетегі,
бұрғылау сабына (8 м) штанганың ұзындығын толық үздіксіз беру, ауа-сулы
шаңды басу жүйесі, бұрғылау сабын жинау, шашу бойынша операциялардың
механизациясы.
Жұмыстық органның барлық түйіндері діңгекте (мачта) бекітілген.
Олардың негізгілері - айналдырушы-беру механизмі, үш штангалы,
секторлы типті кассета, штангаларды бұрап алу механизмі, гидрожетекті
жоғарғы кілт.
Діңгектің дәнекерленген кеңістіктік ферма болып табылады, оның
жоғарғы жағында - беру механизмінің блок тірегі, төменгісінде арқанды-
поршеньді беру жүйесі бар гидроцилиндрлер мен штангаларды бұрап алу
механизмі, жоғарғы кілт орнатылған. Діңгек бойымен айналдырушы
кареткасына және гирлянданың керілу кареткасына бағыттаушылар жүреді.
Діңгек ішінде үш штанганы ұстауға және бұрғылау сабын кеңейту кезінде
оларды ұңғыма осіне беруге кассеттеуші құрылғы орналасады. Діңгек үюі екі
гидроцилиндрлермен жасалады. Жұмыстық жағдайында діңгекті арнайы
механизммен бекітіледі, ол машиналы бөлім консолінде орналасады.
Электр энергиясын айналдырушы қозғалтқышына беру мен ауа-сулы
қоспаны ұңғыманы үрлеуге беру икемді гирлянда көмегімен орындалады,
оған кабель, ауа және су жеңдері біріккен.
Қарнақ пен шарғылы қашауды бұрау және бұрап алу
шпинделмен
жасалады.
Станкокты көлденең жағдайға келітру төрт гидродомкрат көмегімен
жүзеге асады, оның алдыңғы екеуі - машиналы бөлім каркасының
платформасына кронштейндермен, ал артқы екеуі - платформаның көлденең
бөренесіне бекітілген. Домкраттар қостап қосылады: екі оң немесе екі сол,
екі
алдыңғы, не екі артқы; бұл станоктың төрт нүктеге тұруы кезінде
туындайтын,
статикалық анықталмауын болдырмайды.
Барлық
операцияларды гидроцилиндрлер көмегімен орындау гидрожетектің май
сораптық станциясынан жүзеге асады.
Электр энергиясын станок икемді кабель көмегімен
кернеуі 380 В
ауыспалы токтың төмен вольтты желісінен алады. Станок жылжығанда,
18
қоректендіру кабелі автоматты түрде екі кабельдік барабанмен оралады,
шешіледі.
Станоктағы қондырғы келесідегі сияқты орналасқан. Алдыңғы бөлікте
бойлық осьпен жұмыстық орган орнатылған. Шынжыр жүріс платформасына
гидродомкраттар бекітілген. Оң жағында - шаң басу қондырғысының су багы,
ал сол жағында басқару кабинасы орналасқан.
Машиналы бөлмеде - гидроблоктары бар гидрожетектің май сораптық
станциясы,
электронасосный агрегат,
басқару
электрошкафтары,
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz