Таза күйінде, аммиакты селитра әлсіз жарылғыш зат

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

Тұжырым

Дипломдық жұмыстың тақырыбы: «Көмір ұнтағын қосқан гранулитті алу мүмкіндіктерін зерттеу». Бұл дипломдық жұмыста гранулиттің құрамындағы индустриалды майдың біраз мөлшері көмір ұнтағымен алмастырылды және түйіршіктелген аммиак селитрасы бойында қалыпты сақтау жолдары қарастырылған. Осы мақсатта аммиак селитрасы, индустриалды май және көмір ұнтағынан тұратын гранулит құрамындағы индустриалды майдың 3 % мөлшерін ұнтақ түрдегі көмір ұнтағымен алмастырылды.

Дипломдық жұмыста тақырып бойынша ашылған жаңалықтар аналитикалық шолу ретінде көрсетілген, сондай-ақ шикізатпен өнімге сипаттама беріліген. Қоршаған ортаға зиянды әсері есеп түрінде көрсетілген, алдын-ала зиянсыздандыру іс-шаралары жазылған. Тіршілік қауіпсіздігі жөнінде және экономикалық есептеулер көрсетілген.

Бұл дипломдық жұмыс ___ беттен, ___кестеден және ___ суреттен тұрады.

Мазмұны

Кіріспе . . .

1 Ғылыми зерттеу бөлімі

1. 1 Аналитикалық шолу. Патентті ізденістер . . .

1. 2 Жұмыстың мақсаты мен міндеті . . .

2 Тәжірибелік бөлім

2. 1 Өнімге және шикізатқа сипаттама . . .

2. 2 Тәжірибе жүргізу әдісі, қондырғы сипаттамасы . . .

2. 3 Талдау әдістері . . .

2. 4 Тәжірибе нәтижелері және оларды талқылау . . .

2. 5 Технологиялық сызбаны ұсыну . . .

2. 6 Технологиялық есептер . . .

3 Тіршілік қауіпсіздігі . . .

4 Қоршаған ортаны қорғау . . .

5 Зерттеу нәтижелерін технико-экономикалық (эколого-экономикалық) бағалау . . .

Қорытындылар мен тұжырымдар . . .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

Қосымша (кестелер, сызбалар, бағдарламалық құжаттар) . . .

Нормативтік белгі

ӘН ОҚМУ 7. 15. 2008 Дипломдық жобаны ұйымдастыру (Дипломдық жұмыс) .

МЕСТ 2 - 85 (аммиакты) селитра

МЕСТ 2874 - 82 бойынша ауыз су немесе көрінбейтін механикалық

қосындылар рН - 6, 5 - 7, 0 мен өрт сөндіру

үшін шаруашылықта қолданылатын су.

МЕСТ 1805 - 76 бойынша индустриалды май.

МЕСТ 2 - 75 - түйіршікті селитра

МЕСТ 4461 - 48 - төмен шоғырлы азот қышқылы (47-56% )

МЕСТ 6221 - 62 - аммиак

Анықтамалар

Жарылғыш заттар - дегеніміз сыртқы импульс әсерінен (қыздыру, соғу, үйкеліс) жарылып, қирату құбылысын тудырып, өте көп жылу, ыстық қызған газ бөле жүретін химиялық қосылыстар немесе қоспалар.

Жарылыс - жарылғыш заттағы потенциалдық энергияның тез бөлінуі. Жарылыс кезінде энергияның жоғары жылдамдықпен бөлінуі нәтижесінде өте жоғары қуаттылық дамиды.

Оттекті баланс - дегеніміз жарылғыш заттың жанғыш элементтерін толығымен тотықтыруға кететін оттегінің артық немесе жеткіліксіз мөлшері.

Белгілер мен қысқартулар

ОБ - оттегі балансы

АС - аммиак селитрасы

ТАС - түйіршіктелген аммиак селитрасы

ДО - дизель отыны

т. с. с. - тағыда сол сияқты

т. б. - тағыда басқа

ЖЗ- жарылғыш зат

БЖЗ- бризантты жарылғыш заттар

ИЖЗ- иницирлеуші жарылғыш заттар

КД- капсюль детанатор

АҚШ-Америка құрама штаттары

ТМД- Тәуелсіз мемлекеттер достастығы

Кіріспе

Жарылғыш заттар (ЖЗ) халық шаруашылығының әр түрлі салаларында жоғары концентратты және үнемді қуат көзі ретінде кең пайдаланылады. Түрлі түсті және қара темір (металдар) кендерінің 90% пайызыға жуығын жару әдісімен табады. Жаппай жару әдістері кен орындарын көмір қазбаларын және басқа да пайдалы қазбалар кендерін ашуда, мұнай және газ құбырларын жүргізуде, шахталы жолдар мен әр түрлі жол салуда пайдаланылады.

Сонымен қатар жарылғаш заттардың жару тәсілдерін пайдалана отырып машина жасаумен металлургиядағы металдарды өңдеудегі жарылғыш тәсілдерді пайдалануда, мұнай скважиналарын перфорациялауда, жергілікті орынды тазалау мен тегістеу үшін, жер қатпарын нығыздауда және басқа техникалық қажеттіліктер үшін қолданылады.

Жарылғыш заттар жарылғанда пайда болатын энергияны пайдалану және оны басқару жолдары әрі қарай зерттеліп іздестірілуде. Бұл қолданылатын жарылғыш зат ассортименті мен олардың технологиясын жетілдіруді талап етеді.

Қазақстанда пайдалы қазбалар қоры жағынан алдыңғы қатарлы елдердің бірі, сондықтан да тау - кен өнер кәсібі жоғары дамығын.

Құрылыс және химиялық шикізаттарды, құрамында түрлі - түсті, қара, алтын қоспасы бар кендерді жару үшін жарылғыш заттарды пайдалану едәуір шығынды талап етеді.

Қазақстандағы жару жұмыстарында қарапайым жарылғыш заттардан мына гранулиттер жиі қолданылады: игданит, М, С-2, АС-4, АС-8, АС-4В, АС-8В сияқты гранулиттер.

Қарапайым жарылғыш заттардың компоненттері арзан әрі анау айтқан тапшы емес, оның үстіне олар басқа жарылғыш заттарға қарағанда анағұрлым қауіпсіз болып келеді, себебі механикалық әсерлерге сезімталдығы төменірек.

Мұндай қарапайым жарылғыш заттардың қоспасын жасау технологиясы мейлінше қарапайым. Технологияның негізі - қатты және сұйық фазаларды құрылымы жағынан қарапайым қалақшалы механизмдер көмегімен араластырудан тұрады.

Бұл қосындылар құрамына енетін компоненттер арзан, жұмсалатын өндірістік шығындар азырақ болатындығына байланысты және қаттылығы орташа тау жыныстарын жаруға қолданатындықтан, жарылғыш заттардың ең тиімді түрлері болып есептеледі және көп қолданысқа ие.

Жарылғыш заттардың қазіргі кезде кең тараған түрлері - ол қарапайым түйіршікті жарылғыш қоспалар. Қарапайым түйіршікті жарылғыш заттарды қолдану жалпы өндірісте қолданатын жырылғыш заттардың 60 % құрайды.

1 Ғылыми зерттеу бөлімі

1. 1 Аналитикалық шолу. (Патенттік ізденіс)

Жарылғыш заттарды бірнеше түрмен жіктеп бөлуге болады. Атап айтсақ, химиялық өзгеру формасына сәйкес, сезімталдығына байланысты, химиялық табиғатына немесе құрамына және қолдану жағдайына байланысты.

Қарапайым жарылғыш заттарға аммиак селитрасы (АС) негізінде жасалған құрамында сұйық немесе жылдам балқығыш мұнай өнімдері бар түйірленген селитра қоспаларын жатқызады. Олардың қарапайым деп аталу себебі - олардың құрамында нитроқосылыстар жоқ болғандықтан [3] .

Аталған типтегі жарылғыш затымызды ағылшын транскрипциясында АN - ҒО индексімен (аммоний нитраты - жанғыш май) белгіленеді, орысшасында АС - ДТ (амиак селитрасы - дизельдік отын) . Алайда бұл жарылғыш заттардың өзіндік атаулары да бар: ТМД елдерінде игданит, гранулиттер және құрамында суы бар жарылғыш заттар, Канадада амекс, Гермиянада амонекс, АҚШ-та нилит және аустерлит тағы басқа сол сияқты. Олар бір бірінен селитра сорты мен сұйық жанғыш майына қарай айырмасы болуы мүмкін. Кейбір қарапайым жарылғыш заттардың құрамында жанғыш сұйықтармен қатар металл ұнтақтары мен қатты отындар да болуы мүмкін.

Қазақстанда жару жұмыстарына мына гранулиттер жиі қолданылады: игданит және М, С-2, АС-4, АС-8, АС-4В, АС-8В сияқты гранулиттер.

Қарапайым ЖЗ-дың компоненттері арзан әрі анау айтқан тапшы емес, оның үстіне олар басқа ЖЗ-ға қарағанда анағұрлым қауіпсіз болып келеді, себебі механикалық әсерлерге сезімталдығы төменірек.

Мұндай қарапайым ЖЗ қоспасын жасау технологиясы мейлінше қарапайым. Технологияның негізі - қатты және сұйық фазаларды құрылымы жағынан қарапайым қалақшалы механизмдер көмегімен араластырудан тұрады[4] .

Бұл қосындылар құрамына енетін компоненттер арзан, жұмсалатын өндірістік шығындар азырақ болатындығына байланысты және қаттылығы орташа тау жыныстарын жаруға қолданатындықтан, ЖЗ-дың ең тиімді түрлері болып есептеледі.

ЖЗ-дың қазіргі кезде кең тараған түрлері - ол қарапайым түйіршікті жарылғыш қоспалар. Қарапайым түйіршікті ЖЗ қолдану жалпы өндірісте қолданатын ЖЗ-ың 60% құрайды. (АҚШ-та 1980 жылы 85% болған) .

АС - ДО қоспаларының кемшілігі:

1. Қоспалар ылғалға төзімділігі нашар. Судың әсерінен, құрамында ылғалдылық мөлшері 5% - асып кетсе, детонациялық қасиетінен айрылады, сол себепті оларды сулы кендерде пайдалануға болмайды.

2. Қоспалар физикалық тұрғыдан қарағанда онша төзімді емес. Зарядтау биіктігі жоғары болған жағдайларда сұйық фазалар зарядтың төменгі қабатына ауысы, ағып кетуі мүмкін [5] .

3. Қатты немесе өте қатты тау жыныстары үшін бұл ЖЗ-дың детонациялық параметрі (детонациялық қысымы) жеткіліксіз болып келеді ( игданит, М және С -2 гранулиттері) .

Қарапайым ЖЗ-дың суға төзімділігін арттыру мақсатында оларға сұйық отын орнына балқу температурасы төмендеу, қатты мұнай өнімдерін қосады. (АС-4В, АС-8В) типті гранулиттер. Олар гидрофобты қасиеті бар заттар болып табылады (парафин, воск) . Ал Чикунов О. В., Чикунов И. В., Маманов П. И. деген ғалымдар, гигроскопиялық қасиеті төмен ұнтақтардың көмегімен, түйіршіктелген аммиак селитрасының бетін қабықша сияқты етіп жабуды ұсынып отыр [2] .

Бұл заттар селитра түйірлері еріп кетуден сақтағанымен (қабықша), түйірлер арасындағы кеңістікке толып қалатын су ЖЗ-ды қатты флегматтайды, сондықтан ЖЗ толық жарылмай немесе тіптен жарылмай қалуы мүмкін.

АС - ДТ қоспаларының тұрақтылығын арттыру мақсатында кеуектілігі жоғары селитра пайдаланылады. Оның дизельді отынға қарағанда тұтқырлығы жоғары минералды соляр, индустриялық т. б. майларды қосу арқылы, сондай-ақ беткі бөліктерін аздап опалап, ұнтақ сеуіп, сұйық отынмен майлап, жұқа дисперсті қатты отын материалдарымен, алюминий пудрасымен, ағаш ұнымен, т. б. с. с. жолдармен де арттыруға болатынын Кантор В. Х., Потапов А. Г. ұсынды. (АС-4 гранулиті және АС-8, С-2) [1] .

Селитра түйірлерінің сіңіргіш (тұтқырлық) қасиеті олардың кеуектілігіне байланысты болады.

АС-ның ылғалдылығы төмен болған сайын, солғұрлым жанғыш сүйықтықты сіңіруі көбірек болады.

Егер АС сіңірген сұйық отынның мөлшері аз болса, онда нөлдік балансты қамтамасыз ету үшін ЖЗ құрамына қосымша қатты отын қосылады: ағаш ұны, көмір, сажа т. б. с. с.

Қатты жанғыш отын кеуекті болуы тиіс, себебі АС туйірлері ұстап қала алмаған сүйық отынның мөлшерін өзіне сіңіруі тиіс.

Қарапайым ЖЗ-дың энергетикалық қуатын арттыру мақсатында олардың құрамына АІ ұнтағын немесе пудрасын 4-8% мөлшерде (АС-4 және АС-8 маркалы гранулиті), сүйық отын мөлшері нөлдік оттектік балансқа жеткенінше қосады, соның салдарынан жарылыс жылуы 20-40% артады[6] .

Игданиттер жарылыс жүргізілетін жерде жасалынады, гранулиттер (М, С-2, АС-4, АС-8, АС-4В және АС-8В гранулиттері) - арнайы зауыттарда жасалады.

Игданит - қарапайым жырылғыш заттың бірі болып табылады, өйткені аммиакселитрасы мен дизельдік отынның қоспасы болып табылады.

Игданиттің кеңінен тараған түрлері оттегі балансы нөлге теңестірілген жарылғыш қоспалар. Жер асты жүмыстары үшін аммиак селитрасы мен дизельдік отынның ара қатынасы 94, 5 % / 5, 5 % ; ашық жұмыстар үшін 94 % / 6 %. Ара қатынастары кей жағдайларда өзгеруі мүмкін (дизельдік отын 2 - 7 %) [7] .

Игданит қолданылатын жерде арнайы дайындалған механикалық араластырғыштарда механикалық түрде араластырылып жасалады да, сол мезетте дайын болған игданитті механикаландырылған түрде скважиналарға салады да жару жұмыстарын жүргізеді.

Гранулиттер - зауыт жағдайында жасалатын АС-ДТ типті түйірленген жарылғыш зат болып табылады.

Өндірістік жолмен шығарылатын селитраның сіңіргіштік қасиеті төмен болатындықтан, гранулиттер құрамына 3-3, 5% артық сұйық мұнай өнімін қосуға болмайды. Сондықтан дизельді отынның орнына орташа тұтқыр, арзан индустриялық майлар қолданылады. Гранулиттер құрамына сондай-ақ жұқа дисперсті опалағыш материалдар қосылады. Негзінен гранулиттер суға төзімсіз болып келеді.

М-гранулиті - кеуекті селитрада жасалып, жанғыш отын ретінде құрамында соляр майы болады. Түйірлер сарғыш тџсті, қолға барынша құрғақ болып білінеді. Физикалық тұрғыдан тұрақты, ұзақ мерзім бойына сақтауға болады, сусып тұрады ѕрі тасымалдауға ыңғайлы. Пневматикалық зарядталу жағдайында электрленбейді, шаңданбайды, механикалык ѕсерлерге сезімталдығы төмен, қолданыста қаупсіз болып табылады.

М- гранулитін кеуекті селитрада жасайтын болғандықтан, біркелкі сіңіргіш мұнай майын жақсы ұстай алатындықтан оның детонациялык қасиетін жоғары. Детонациялық жылдамдығы (шпурларда 2800-3000 м/с ал, скважиаларда 3200-3400м/с), зарядтау тығыздығы 1г/см ³ кезінде тұрақты детонацияланады.

М- гранулиті ашық жерасты жұмыстарына арналған. М-гранулиті аралық детонаторлардан детонаттайды: тротилды шашкалар ашық жұмыстарда және жер асты жұмыстарында №6ЖВ аммонит патроны қолданылады. Рұқсат етілетін гранулит ылғалдылығы 5% аспауы тиіс, шпурлы зарядтар џшін жѕне скважиналық зарядтар үшін 8% - аспауы тиіс.

С-2, АС-4, АС-8 гранулиттері. Олар М-гранулиттеріне қарағанда кеуекті селитрада жасалады. Отын ретінде бұл гранулиттерде индустриалық майлар қолданылады.

С-2 қоспасы құрамының тұрақтылығына сақтау кезінде селитра ұсақ түйірлер ағаш ұнымен опалау арқылы қол жеткізіледі. Ол сондай-ақ селитраның сіңіргіштік қасиетін арттырады.

АС-4 және АС-8 гранулиттерінде қоспаға алюминий опасы қос ылады (металлдандырылған ЖЗ) .

АС-4 гранулитін мықтылығы орташа тау жыныстарын жаруға пайдаланады.

АС-8 гранулиті өзінің энергетикалық сипаты бойынша мықты патронды ЖЗ тең келеді жѕне жартастарды жару жұмыстарында нѕтижелі болып келеді. Гранулиттердің құрамы 1 кестеде көрсетілген.

1-кесте

АС негізіндегі карапайым түйірлі ЖЗ түрлері

Компоненттер атауы: Компоненттер атауы

Норма%: Норма%

Компоненттер атауы: АС-8

Норма%: АС-4

С-2

Компоненттер атауы: А маркалы АС селитрасы

Норма%: 89±1, 5

91, 8±1, 5

92, 8±1, 5

Компоненттер атауы: АС кеуікті селитрасы

Норма%: _

94, 5±1, 0

Компоненттер атауы: АL пудрасы

Норма%: 8±0, 8

4±0, 3

Компоненттер атауы: Ағаш ұны

Норма%: -

3±0, 5

Компоненттер атауы:

Приборлар майы немесе соляр майы

Норма%: -

5, 5±0, 5

Компоненттер атауы: Индустриялық май

Норма%: 3, 5±0, 5

4, 2±0, 5

АС-4в және АС-8в гранулиттері - органикалық отыны ретінде құрамында тез балқығыш мұнай өнімдері болады (парафин, воск) . Гидрофобты мұнай өнімінің әсерінен түйілердің қабықшамен қапталуына байланысты шпурдегі зарядпен скважинадағы зарядтар ақпайтын суда 2-4 сағатқа дейін өзінің жарылғыштық қасиетін жоғалтпай төзе алады.

Қарапайым түйіршіктелген ЖЗ дайындау.

М және АС-4 гранулиттері автоматтандырылған зауыттық технологиялық ағымда жасалады. Компоненттері барабанды қалақшалы араластырғыштарда араластырылады.

АС-4В жѕне АС-8В маркалы суға төзімді гранулиттерді жасауға “ыстықтай араластыру” деп аталатын технология қолданылады, онда селитра түйірлері балқыған гидрофобты воск тәрізді қоспамен қапталады да, жұқа дисперсті алюминиймен опаланады[8] .

1. 2 Зерттеу міндеттерін қою

Бұл дипломдық жұмыстағы басты тапсырма «Көмір ұнтағын қосқан гранулитті алу мүмкіндіктерін зерттеу» болып табылады. Ізденуге қойылған басты тапсырманы шешу үшін, келесі тапсырмаларды орындау қажет.

тақырып бойынша аналитикалық шолу және патенттік ізденістер жасау.
мақсаты және бастапқы заттардың (шикізаттардың) сипаттамаларын беру.
экспериментті жүргізудің әдістемелігін таңдау, қондырғының сызбасын жасау.
таңдалған әдіс бойынша алынған жарылғыш затқа атлдаулар жүргізу.
эксперимент нәтижесі және оны талқылау: алынған мәліметтер бойынша өндірістік жарылғыш затты алу технологиясын жасау және алынған мәліметтерді қарастыру және эксперименттік бөлімде шешім қабылдау.
үрдістің технологиялық үлгісін жасау.
технологиялық есептеулер келтіру.
ұсынылған жарылғыш қоспа бойынша қауіпсіздік іс-шараларын қарастыру.
ұсынылған жарылғыш зат өндірісінің қошаған ортаға зиянды әсері және онымен іс-шаралар жүргізу.
ұсынылған жарылғыш заттың технико-экономикалық бағалануын қарастыру.
нәтиже немесе қорытынды шығару.

2 Тәжірибелік бөлім

2. 1 Өнімге және шикізатқа сипаттама

Бұл дипломдық жұмыста гранулит көмір ұнтағын қосқан гранулитті алу мүмкіндіктерін зерттеу болып табылады, яғни гранулит Д-5. Гранулит Д-5 негізінен аммиак селитрасы (АС) , индустриалды май (ИМ) және ұнтақ түрдегі көмірден тұрады, ал мен физикалық тұрақтылығын жоғарлату үшін мұнай өнімінің біраз мөлшерін қатты компанентпен алмастырып көмірді ұнтақ түрде қосуды ұсынып отырмын. Демек гранулит Д-5 алу үшін шикізат ретінде түйіршіктелген АС, ИМ және біраз мөлшерде ұнтақ түрдегі көмір болып табылады.

Аммиак селитрасы

Аммоний нитраты NН ₄ NО ₃ - түссіз кристалды зат. Тығыздығы 1690-1725 кг/м ³ , балқу температурасы 169, 6°С балқу жылуы 73, 21 кДж/кг, түзілу жылуы 365, 6 кДж/кг. Температурасына байланысты аммоний нитраты 5 түрлі кристалдар құрайды. Аммоний нитраты суда өте жақсы ериді, температураны ұлғайтқанда ерігіштік қасиеті артады. Ол гигроскопиялық қасиеті өте жоғары затқа жатады. Аммоний селитрасын әдетте құрамында 0, 2% су бар түйіршік түрінде өндіреді. Оның тұтыну қасиетін жоғарылату үшін әртүрлі қоспалар қосады. Мысалы: магний, кальций нитраттарын, аммоний сульфатын, күкірт қышқылы мен фосфор қышқылының қоспасын, азот қышқылымен ыдыратылған фосфорит немесе апатит ұнын, ерімейтін заттардың қоспалары- топырақты, талькті, доломитті, вермикулитті.

Селитраны тасымалдағанда және сақтағанда ылғалданбас үшін оларды тығыз су өткізбейтін ыдыстарға салады. Аммоний нитраты 110°С-тан ары қыздырғанда төмендегідей реакция бойынша ыдырайды:

NН ₄ NО ₃ → NН _3(г) + НNО _3(г) -174. 4 кДж

Температурасы 200°С-тан жоғары кезде.

NН ₄ NО ₃ → N ₂ О + 2Н ₂ О +36. 8 кДж

400°С-тан жоғары тездеп қыздырғанда

NН ₄ NО ₃ → N ₂ + 2Н ₂ О +0. 5О ₂ + 118 кДж

Айырылу қопарылыспен жүреді.

Аммоний селитрасының бұл қасиеті (қопарғыштық), қопарғыш заттар дайындау үшін (аммониттер, аммоналдар) қолданылады. Аммоний селитрасының үлкен бөлігі азот тыңайтқыш ретінде немесе күрделі тыңайтқыштардың құрамында қолданылады[9] .

Тыңайтқыштар ретінде қолданылатын аммоний селитрасы, МЕСТ- 2-85 98%-тен NН ₄ NО ₃ кем емес жоғарғы сортты және 34% -тен кем емес бірінші сорты қолданылады.

Аммоний селитрасын алу үшін пайдаланатын шикізат: төмен шоғырлы азот қышқылы 47-56% НNО ₃ (МЕСТ 4461-48) және де 99, 6% NН ₃ бар аммиак (МЕСТ 6221-62) .

Аммиак селитрасын өндірісте тек синтетикалық аммиактан және азот қышқылынан алады.

Аммиак селитрасының температураға байланысты бірнеше модификациясы болуы мүмкін.

Соңғы кездері нитрат амонийының тағы да төрт модификациясы табылды. VІ, VІІІ және ІX модификациялар (86 - 270 мПа) . Жоғары қысымда VІІ - модификация 170 ⁰ С - ты температурада пайда болады. Модификациялық бірінен - біріне өтуін нақты А. Е. Никифоров зерттеген.

Біріне - бірі өту қайтарымдық және онша үлкен емес поликристалды өтеді. ІІІ - модификация шығаруды құрайды. ІІ - ІV модификацияға тікелей өтуге жоғары деңгейдегі термодинамикалық кедергі, әсіресе құрғақ заттар қиындық туғызады. ІV -ші модификацияда ІІІ- ке өтуде көлемнің үлкеюі Никофоровтың нақты берілгені мен 0, 0240 см ³ / І (4, 14 %) ке, V - модификацияда ІV - ке өтуде 0, 016 - 0, 018 см ³ / F - ге немесе 3% дейін артады. Аммиак селитраларының гигроскопиялық нүктелері әртүрлі температураларда (ылғалдылықтың процентінде) келесі белгілерге ие болады:

t; ⁰ C ……… 10 15 20 25 30 40 50

Г; % . . . 75, 3 69, 8 66, 9 62, 7 59, 4 52, 5 48, 4

Органикалық емес тұздар ерітіндісіне қосылған аммиак селитра қорытушысы гигроскопиялық нүктені төмендетеді. Міне, 1, 2 % нитрат магниясын қосқанда гигроскопиялық нүкте 25 ⁰ C да 57, 3 % -ке дейін төмендетеді.

Нағыз құрғақ аммиак селитрасы температураның тезарада өзгеріске қарамастан өзінің бастапқы көлемін сақтап қалады. Аммиак селитрасы суда жақсы ериді, оның ергіштігі температураның әсеріне байланысты болады.

169, 4 ⁰ С температурада сусыз аммиак селитрасы балқиды.

Үлкен көлемдегі селитралардың әртүрлі жағдайда сақтаулы болуы олардың өз - өзінен жануына немесе кезекті жарылысына алып келуі мүмкін.

Селитра қоймасында жылуды пайда болуын жергілікті жағдайда болдырмау және қап арасында таза ауаның болуын қамтамасыз ету қажет. Аммиакты селитра қаптарын сақтауда олардың қатар аралығын сақтап, детонацияны берудің қауіпсіздігін сақтау қажет

Ертеректе аммиак селитрасы таза күйінде кем сезінерлек жалпы жарылғыш зат ретінде қолданылады. Таза күйінде аммиак селитрасы әлсіз копарғыш зат болып табылады. Жарылыс энергиясы бойынша ол өндірістік жарылғыш заттардан үш есе әлсіз, көптеген жарылғыш заттармен салыстырғанда аммиак селитрасы детонатор-капсюлдан жарылмайды, жарылысты қоздыру үшін күшті аралық детонаторларды қолдану керек. Бекем қабықтағы түйіршікті селитра детонациясын қоздыру үшін 50-60 г. тротил шашкісі, ал ашық зарядта 200-400 г. шашка қажет. Селитраның жарылу кезіндегі айналуы реакциясы мынадай:

2НN ₄ НО ₃ =2Н ₂ +О ₂ +4Н ₂ О

Бұл теңдеуге 375 ккал/кг жарылу жылуы сәйкес келеді.

Аммиак селитрасының механикалық әсерлерге сезімталдығы төмен. Селитрада кез келген жанғыш заттардың қоспасы, оның жарылыс жылуы мен детонцияға сезімталдығын жоғарлатады. Әсіресе, оның жарылу энергиясы мен мехникалық әсерлерге сезімталдығы, селитраға орагникалық заттарды енгізгенде артады [10] .

Аммиак селитрасының оттегі балансы /+20/. Аммиак селитрасының 1 гр. ыдырау кезінде 0, 2 гр. оттегі бөлінеді, яғни бөлінген оттегі, селитрамен араластырылған органикалық қосымшаларды толық тотықтырады. Осы қасиетіне байланысты аммиак селитрасы жарылғыш қоспаларда компоненттердің бірі ретінде қолданады. Жарылғыш қоспаларда аммиак селитрасы тотықтырғыш қызметін атқарады, ал жанғыш отын ретінде түрлі органикалық қосылыстар, және теріс оттегі балансты ЖЗ қолданылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.