Сүт қышқылды бактериялар

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 122 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Кубегенова А. А

Ауыл шаруашылығында азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру әдістерін зерттеу

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

мамандығы - 050701 - «Биотехнология»

Шымкент, 2010

Ф. 7. 15-07

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Биотехнология кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»Кафедра меңгерушісіб. ғ. к., доцент Сапарбекова А. А.«»2010 ж.:

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі

б. ғ. к., доцент Сапарбекова А. А.

«»2010 ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Ауыл шаруашылығында азықтық ашытқыны сүт сарысуы және

астық шикізаты негізінде құнарландыру әдістерін зерттеу»

050701 - «Биотехнология» мамандығы бойынша

ОрындағанСтудент Кубегенова А. А(аты-жөні, тегі):

Орындаған Студент Кубегенова А. А

(аты-жөні, тегі)

ОрындағанСтудент Кубегенова А. А(аты-жөні, тегі):

Ғылыми жетекшісі аға оқытушы Саденова М. Қ

(ғылыми дәрежесі, атағы, аты-жөні, тегі)

Шымкент, 2010

Графикалық материалдың тізімі

№: №

Сызудың аталуы: Сызудың аталуы

Парақ саны: Парақ саны

Орындау мерзімі: Орындау мерзімі

Кеңесшілер: Кеңесшілер

№: 1

Сызудың аталуы: Тәжірибелік кестелер

Парақ саны: 2-3

Орындау мерзімі: 15. 05. 2010

Кеңесшілер:

№: 2

Сызудың аталуы: Тәжірибелік суреттер

Парақ саны: 2-3

Орындау мерзімі: 15. 05. 2010

Кеңесшілер:

№: 3

Сызудың аталуы: Өндірістің технологиялық сызба нұсқасы

Парақ саны: 1

Орындау мерзімі: 15. 05. 2010

Кеңесшілер:

№: 4

Сызудың аталуы: Бір жылға кеткен өндірістік шығындар

Парақ саны: 1

Орындау мерзімі: 15. 05. 2010

Кеңесшілер:

Ұсынылған әдебиеттер тізімі:

1. Барақбаев. Б. Сүт және сүт тағамдары. Қайнар. 1989-192б.

2. Ивашура А. И. Сүт-тіршілік тірегі. Қайнар. 1979-158б.

3. Горбатова К. К. Биохимия молока и молочных продуктов. -ГИОРД 2000-320б.

4. Андреев А. А, Брызголов Л. И. Производства кормавых дрожжей.

- М: Лесная промышленность, 1986-96c.

5. Кравченко Э. Ф. Состояние и перспективы использования молочной сыворотки. Сыроделие и маслоделие 2000-633с.

6. Бочярова. Н. Н. Микрофлора дрожжевого производства-М: Пищевая промышленость, 1991-398c.

7. Боборенко Э. А. Получения и выделения дрожжей - М: Лесная промышленность, 1991-65c.

Тапсырма берілген уақыты 2010ж.

Дипломдық жұмыстың жетекшісі

(ғылыми дәрежесі, атағы, аты-жөні, тегі)

Тапсырманы орындауға қабылдаған студент

(аты-жөні, уақыты, қолы)

Мазмұны

Аннотация; . . .

Нормативтік сілтемелер; . . .

Анықтамалар; . . .

Белгілер және қысқартылған мәндер; . . .

Кіріспе; . . .

Негізгі бөлім: . . .

1 Ғылыми - зерттеу бөлімі; . . .

1. 1 Аналитикалық шолу; . . .

1. 1. 1 Дүние жүзіндегі сүт өндірісінің дамуы ; . . .

1. 1. 2 Сүттің құрамы мен қасиеті; .

1. 1. 3 Сүт қышқылды бактериялар; . . .

1. 1. 4 Сүтті алғашқы және жоғары температурамен өңдеу; . . .

1. 1. 5 Сүт өнімдерін алу әдістемесі; . . .

1. 1. 6 Сүт өнеркәсібінде сүт ақуызды өнімдер дайындау технологиясы; . . .

1. 1. 7 Сүт сарысуындағы микроорганизмдер және олардың сипаттамасы; . . .

1. 1. 8 Әр түрлі сүт сарысуларының сүтқышқылды бактериялармен өңделуі; . . .

1. 1. 9 Азықтық ақуыз және оны қолданылуы; . . .

1. 1. 10 Азықтық ақуызды алу; . . .

1. 1. 11Ақуызды өсімдік шикізатынан, сілтілі гидролизаттан алу технологиясы; . . .

1. 1. 12 Азықтық ақуыз препараты өндірісінің технологиясы; . . .

1. 1. 13 Өндірістегі азықтық ашытқы өндірісі; . . .

1. 1. 14 Азықтық ашытқыны витаминмен құнарландыру; . . .

1. 1. 15 Патенттік ізденістерге шолу; . . .

1. 2 Тәжірибелік бөлім; . . .

1. 2. 1 Зерттеуді қою мақсаты; . . .

1. 2. 2 Зерттеуді жүргізу әдістемесі, қондырғының сызба нұсқасы; . . .

1. 2. 2. 1 Тәжірибедегі құралдармен заттарды залалсыздандыру әдістемесі;

1. 2. 2. 2 Сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде азықтың ашытқыны құнарландыру әдістемесі; . . .

1. 2. 3 Бастапқы затқа (шикізат) және дайын өнімге сипаттама; . . .

1. 2. 4 Зерттеудің нәтижелері және оның анализі; . . .

1. 2. 5 Технологиялық бөлімге арналған ұсыныстар мен қорытындылар; . . .

2 Технологиялық бөлім; . . .

2. 1 Технологиялық сызба нұсқасын және режимін негіздеу және таңдау; . . .

2. 2 Таңдалған технологиялық сызба нұсқаның түсіндірме жазбасы; . . .

2. 3 Негізгі және көмекші құрал жабдықты таңдау; . . .

2. 4 Технологиялық есептер; . . .

3 Тіршілік қауіпсіздігі; . . .

4 Қоршаған ортаны қорғау; . . .

5 Экономика; . . .

6 Бизнес-жоспары; . . .

Қорытынды; . . .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі; . . .

Түйіндеме; . . .

Қосымшалар; . . .

Аннотация

Бет Кесте 29 Сурет 14 Әдебиет 45

Түйін сөздер: азықтық ашытқы, микроэлеметтер, макроэлементтер, сүт сарысуы, витаминдер, лактоза, астық шикізаттары.

Зерттеу жұмысының негізгі мақсаты - ауыл шаруашылығында қолданылатын азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру өндірісінің экономикалық тиімділігін арттыру жөніндегі ұсыныстар мен нұсқаулар дайындау. Қойылған мақсат келесідей мәселелерді шешуге белгіленеді:

- азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру әдістерінің тиімділігін көтерудің теориялық және әдістемелік негіздерін зерттеу;

- экономикалық және жан жақты тиімді астық шікізатын таңдау;

- сүт сарысуын өндіру, қайта өңдеу және өткізу салалары кәсіпорындардың даму ерекшеліктерін, тенденцияларын айқындау;

- азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру әдістерінің тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін көтеру жөніндегі іс-шараларды дайындау;

Азықтық ашытқы мироорганизмдердің биомассасы белгілі ылғалдылыққа дейін кептірілген. Олар минералды заттардың және витаминнің, ақуыздың алынатын көзі биологиялық жарамды азық болып саналады. Азықтық ашытқының ең бағалы компоненті - протеин, оның құрамы 52 - 55 % - ке жетеді. Азықтық ашытқының құрамы бойынша ең маңыздысы жануар тектес ақуызға жақын алмастырылмайтын аминқышқылының болуы азықтық ашытқыда мұндай аминқышқылының болуы өсімдік ақуызының биологиялық бағалылығын жоғарылатады. Оларды жануарлардың рационына бірлесе отырып енгізсе болады.

Сүт - басқа ешқандай азық- түлікпен тең келмейтін аса бағалы тағамдық өнім. Организмге оның құрамды бөлігінің 95-98 проценті сіңеді. Сондай-ақ - амин қышқылдарының, макро және микроэлементтерінің, витаминдердің таптырмайтын көзі.

Сүт сарысуы - ірімшік, сүзбе және өндірісіндегі маңызды өнім. Сүт сарысуындағы құрғақ заттардың енгізгі бөлігін (70%) лактоза құрайды, басқа компаненттер үлесі 30%.

Сарысудағы ақуыздар аминқышқылдарының өмірге қажетті жиынтығынан тұрады және физиология тұрғысынан қарағанда тамақтану «идеалды» ақуыздың аминқышқылды шкаласына жақындайды. Сүт сарысуына минералды құрамы әртүрлі. Сарысуға барлық тұздар мен сүт микроэлементтері, негізгі өнімді өңдегенде түсетін тұздар кіреді. Сарысуға минералды заттардан басқа және майда еритін дәрумендердің біраз бөлігі жатады. Сүт сарысуы өмірлік маңызды минералды қосылыстардың табиғи жиынтығы бар өнім болып табылады. Осылай биолиялық құндылығы бойынша сүт сарысуын майсызданған сүтпен араластыруға болады. Бұл оның тағам және жемдер байытқышы ретінде, диеталық бағыттағы тағам өнімі ретінде қолдануға орынды екенін көрсетеді.

Қазіргі уақытта сүт сарысуы жеткіліксіз жиналатыны және өңделетіні белгілі. Қазіргі кезде күн сайын 3, 5 млн/т сарысу алады, өнеркәсіпке оның тек 50 % жібереді, ал қалған сарысуды ауыл шаруашылық жануарларына жем ретінде пайдаланылады немесе су қоймаларға тастайды.

Азықтық ақуыз - азықтық ақуыз көзі ретінде көбінесе әртүрлі ашытқылыр және бактериялар, микроскопиялық саңырауқұлақтар, бір клеткалы балдырлар қолданылады.

Азықтық ақуыздың жетіспеуі ересек адамның денсаулығына кері әсер етеді, физикалық және ойлау қабілеттілігін төмендетеді, ал балаларда физикалық кейде ойдың дамуын бәсеңдетеді. Жануарлар мен құстарды өсіруде ақуыздың жетіспеушілігі азықтың шығынына, жануарлар денсаулығының нашарлауына әкеліп соқтырады. Көптеген елдердің, соның ішінде ТМД халықтарының қорегінде жоғары сапалы ақуыздардың жетіспеушілігі аса жоғары менге ие.

Ақуыздардың биологиялық құндылығының негізгі сипаттамасы болып оның амин қышқылдық құрамының тепе-теңдігі табылады, ақуыздардың аминқыщқылды құрамының тепе-теңдігінің сипаттамасы үшін Бүкіл әлемдік денсаулық сақтау ұйымы ақуыздың эталонды аминқышқылды құрамы ретінде тауық жұмырқаларын немесе әйел ана сүтін қолдануды ұсынды (БДСҰ, 1966) .

Азықтық ақуызды бір жасушалы организм биомассасынан алу көптеген елдерде негізделген. Францияда “протибел” атты ашытқы биомассасы шығарылады. Лактозаны өсіріп азықтық өнім шығарылады. Протибел 50% ақуыздан тұрады, оны кондитерлік өнімдерге, сусындарға, балалардың қоректік өнімдеріне қосады.

Нормативтік сілтемелер

Осы дипломдық жұмыста келесі сілтемелер қолданылған:

ҚР СТ 1. 5-2004

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар

ҚР СТ 1. 5-2004: ҚР СТ 1. 14 - 2004

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Ұйымдастық стандарт. Өндеу түрлері мен реті

ҚР СТ 1. 5-2004: ҚР СТ 1. 12 - 2000

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Жазбаша нормативтік құжаттар

ҚР СТ 1. 5-2004: ҚР МЖМБС 3. 08. 327- 2006

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Қазақстан Республикасының мемлекеттік жал-пыға міндетті білім беру стандарты. Жоғары білім. Жалпы ережелер.

ҚР СТ 1. 5-2004: МЕСТ 2. 105 - 95 КҚБЖ

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Жазбалық құжаттарға қойылатын жалпы талаптар

ҚР СТ 1. 5-2004: МЕСТ 2. 106 - 96 КҚБЖ

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Жазбалық құжаттар

ҚР СТ 1. 5-2004: МЕСТ 2. 109 - 73 КҚБЖ

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Сызуға қойылатын негізгі талаптар

ҚР СТ 1. 5-2004: МЕСТ 21. 1101-97 КҚБЖ

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Жобалық және қызметтегі құжаттардың жалпы талаптар

ҚР СТ 1. 5-2004: СТ ОҚМУ 4. 02-2008

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: Университет стандарты. СМЖ құжаттарын дайындау, баяндау мен рәсімдеудің жалпы талаптары.

ҚР СТ 1. 5-2004: СТ ОҚМУ 7. 06 - 2008

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: СМЖ. Оқу - ұйымдастыру процестерін басқару.

ҚР СТ 1. 5-2004: ҚҮ ОҚМУ 4. 04-2008

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: СМЖ. Жазбаларды басқару.

ҚР СТ 1. 5-2004: ӘН ОҚМУ 7. 15 - 2008

Стандарттардың мазмұнына және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар: СМЖ. Дипломдық жобалауды ұйымдастыру. Дипломдық жұмыс.

Анықтама

Осы дипломдық жұмыста сәйкес келетін анықтамалары бар келесі терминдер қолданылды:

Химиялық құрамы - судың, құрғақ заттардың, оның ішінде, көмірсулардың, амин қышқылдарының, витаминдердің, майдың, ақуыздың лактозаның, минералды заттардың массалық үлестері.

Лактоза - сүт қанты.

Физикалық қасиеті - қышқылдығы, тығыздығы.

Органолептикалық көрсеткіштері - түсі, исі, дәмі, консистенциясы.

Стерилизация - микроорганизмдерді жоғары температура әсерімен химиялық заттармен жою, сүзгіден өткізу.

Синеретикалық қасиет - сарысуды бөліп шығару қасиеті.

Оптимизациялау - оңтайландыру.

Титрлеу - сұйық азықтық өнімдерді 100°C дейінгі температурада, қыздыру әсерімен, залалсыздандыру және консервілеу.

Казеин - сүт ақуызы

Протеин - ақуыз компоненті

Активті қышқылдық - 1 л ерітіндідегі сутегі грамм/ионының мөлшерін көрсететін шама.

Пастерлеу - жылумен өңдеу.

Штамм - бұл бір топтағы микробтардың түрлері.

Субстрат (лат. substratum - төсеніш, қоректік орта) - микроағзалар қоректенетін және олардың өсулеріне қолайлы орталар.

Құрылымдық-механикалық қасиет - өнімнің биологиялық, химиялық, және ішкі құрылымына қатысты өнімнің физикалық қасиетінің тобы.

Функциональды - жан жақты

Сарысу - ірімшік, сүзбе және өндірісіндегі маңызды өнім. Сүт сарысуындағы құрғақ заттардың енгізгі бөлігін (70%) лактоза құрайды, басқа компаненттер үлесі 30%.

Ашытқылар - бір жасушалы микроағзалар

Азықтық ашытқы - азықтық ашытқы мироорганизмдердің биомассасы белгілі ылғалдылыққа дейін кептірілген. Олар минералды заттардың және витаминнің, ақуыздың алынатын көзі биологиялық жарамды азық болып саналады.

Белгілер және қысқартылған мәндер

ҚР - Қазақстан Республикасы

БДСҰ- Бүкіл әлемдік денсаулық сақтау ұйымы

ЖШС - жауапкершілігі шектеулі серіктестік

АӨК- Агро өнеркәсіп кешені

СТ - стандарт

%- пайыз

млн. га. - миллион гектар

ТМД - тәуелсіз мемлекеттер достығы

ТШ - техникалық шарттар

г/мл - грамм/милилитр

C дәрумені - аскорбин қышқылы

А дәрумені - ретинол

мг/мл- милиграмм/милилитр

рН- активті қышқылдық

мг/г - милиграмм/грамм

В ₁₂ - цианкобаламин

⁰ С - цельций градусы

Л-литр

Г-грамм

а _w - судың белсенділік көрсеткіштері

Мин - минут

t- температура

мг% - милиграмм пайыз

БТ- биотехнология

МО- микроорганизм

Млн. т- миллион. тонна

Кіріспе

Жұмыстың өзектілігі. Қазақстан Республикасы президентінің Қазақстан халқына арналған «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» және «Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты жолдауларында ауыл шаруашылығындағы мына мәселелерге тоқталып өткен. Негізгі міндетіміз - ауыл шаруашылығының өнімділік деңгейін көтеру, жердің тозуының алдын алу, еліміздің су және басқа табиғи ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру, сонымен қатар ескірген аграрлық технологиялардың қолданылуына, аграрлық ғылымның кенжелеп дамуына тосқауыл қою, сондай-ақ ұсақ шаруа қожалықтарының бытыраңқылығын еңсеру мәселелерін жүйелі түрде шешуді атап өтті.

Аграрлық саясаттың басты мақсаты халықты азық-түлікпен, ал өнеркәсіпті-елдің экономикалық өсуі мен әлеуметтік дамуына қажетті көлемдегі ауыл шаруашылығы шикізатмен қамтамасыз етуге қабілетті агроөнеркәсіптік кешенді дамыту болып табылады. Республика тұрғындарын азық-түлікпен сенімді қамтамасыз етуге ауыл шаруашылығы өнімдер өндіру, сақтау, қайта өңдеу және жетілдіру мәселелерін кешенді шешу негізінде жетуге болады. Бұл тұрғыда сүт және сүт өнімдерінің өндірісінің тиімділігін көтеру ерекше орын алады.

Сүт өнеркәсібі Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенінің негізгі салаларының бірі болып табылады. Қазіргі кезде сүт өнеркәсібіндегі перспективалы бағыттардың бірі - құрама өнімдерді өндіру.

Құрама сүт өнімдерін өндірудің теориялық және практикалық негіздері Диланян З. Х., Гранникова Д. А., Богданов В. М., Остроумов Л. А., Гаврилова Н. Б., Позняковский В. М., Индра Р., Чумунбаты Ц. Тулеуов Е. Т. сияќты ғалымдардың жұмыстарында негізі қаланып, дамытылған.

Алайда, республикада сүт өнеркәсібін жүйелі тәсіл призмасы арқылы қарастыру аз зерттелген мәселе болып, қалып отыр. Халықтың сүт және сүт өнімдеріне мұқтаждықтарын қанағаттандыру мәселесін үлкен әлеуметтік маңызы зор, оларды жоғары сападағы, ішкі және сыртқы нарықта бәсекеге қабілетті сүт өнімдерін өндіруді ұлғайтуға мүмкіндік беретін өндіру мен қайта өңдеудің ұйымдастыру-экономикалық механизмін жетілдіру қажеттілігін туғызады.

Жоғарыда аталып өткен мәселелрді шешу үшін сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде азықтық ашытқыны байыту тиімділігін көтерудің ғылыми-әдістемелік аспекттілерін зерттеу, сүт сарысуын өндіру, қайта өңдеу және өткізу салалары дамуының жағдайын экономикалық бағалау, сүт өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін көтеру жөніндегі ұсыныстарды дайындау негізінде құрылған кешенді шешім талап етіледі

Сүт сарысуы мен астық шикізаты негізінде азықтық ашытқыдан мол азықтық ақуыз алынады. Тәжірибе нәтижесі бойынша шығарылған қорытынды азықтық ақуыз өндірісі кезінде, соның ішінде сүт сарысуы және астық шикізаты негізіндегі азықтық ашытқылы байытқыштар өзінің құрамының құндылығымен жануар текті өнімдерді алмастыра алады. Бұл өнім жан-жақты маңызы зор. Ол адам және жануар рационынан ақуызбен, алмастырмайтын амин қышқылдарымен, витаминдермен, және биологиялық активті заттармен байыта алады. Бұл өнім жан-жақты (функциональды) .

Жұмыстың мақсаты.

Ғылыми зерттеу жұмыстың мақсаты - сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде азықтық ашытқыны құнарландыру әдістерін зерттеу болып табылады. .

Зерттеудің мәні

Осы мақсатқа жету үшін келесі жұмыстар жасалуы керек:

- азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру процесесіне аналитикалық шолу және осы тақырыпта журналдар мен патенттерге шолу жасау;

- экономикалық және жан-жақты тиімді астық шікізатын таңдау;

-сүт сарысуын өндіру, қайта өңдеу және өткізу салалары кәсіпорындардың даму ерекшеліктерін, тенденцияларын айқындау;

-азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру әдістерінің тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін көтеру жөніндегі іс-шараларды дайындау;

- ғылыми зерттеу нәжижелері бойынша құнарландырылған азықтық ашытқы алудың технологиялық сызба нұсқасын жасау;

- қажет технологиялық есептерді орындау;

- қоршаған ортаны қорғау және техника қауіпсіздік шараларын жасау

-ғылыми зерттеу жұмыстың және енгізген технологиялардың экономикалық тиімділігінің бағасын беру;

Зерттеу мақсаты - ауыл шаруашылығында қолданылатын азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру әдістерін зерттеу. Сүт сарысуы мен қосылатын астық шикізатының тиімді массасын анықтау. Сүт сарысуы негізінде азықтық ашытқы өндірісінің экономикалық тиімділігін арттыру жөніндегі ұсыныстар мен нұсқаулар дайындау.

Зерттеу аумағы

Ауыл шаруашылығында қолданылатын азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыруда қолданылатын Saccharomyces cerevisae саңырауқұлағы болып табылады.

Зерттеудің теориялық әдісмемелік практикалық базасы

Биотехнологиялық жолмен қазіргі таңда көптеген заттар алынады. Микробиологиялық процестер нәтижесінде алынған өнімдер тағамға, дәрі дәрмекке, қоршаған ортаны қорғауға, өсімдік пен жануар зиянкестерімен және ауруларымен күресуде, мал шаруашылығында жемдік қоспа ретінде және т. б. қолданылады.

Микробиологиялық синтез жолымен алынған азықтық ашытқы, азықтық ақуыз, малды бордақылауда, ет-сүт өнімдерін мол алуда кең қолданылады, маңызы зор. Осылай алынған өнім экономикалық жағынан да тиімді. Біздің ғылыми зерттеу жұмысымызға байланысты азықтық ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаттары негізінде құнарландыру арқылы алынған өнім жан-жақты маңызды болады. Оның құрамында қоректік құнды ақуыз, В және РР витаминдері қалыпты мөлшерден артық болады.

Құнарландырылған азықтық ашытқыны алу үшін сүт сарысуы және астық шикізаты ретінде күріш пен жүгері сынығынан дайындалған қоректік ортада 30º С - де өсіреді. Бір тәуліктен соң қоректік ортаның бетінде саңырауқұлақ қалың қабатпен өседі. бөліп алынған саңырауқұлақты қайнатып, салқын сумен тазалап жуады, кептіріп буып түйеді. Құнарландырылған азықтық ашытқы қажетті мақсатқа жұмсалады.

Азықтық ашытқының ең бағалы компоненті - протеин, оның мөлшері 52 - 55 % - ке жетеді. Азықтық ашытқының құрамы бойынша ең маңыздысы жануар тектес ақуызға жақын алмастырылмайтын аминқышқылының болуы азықтық ашытқыда мұндай аминқышқылының болуы өсімдік ақуызының биологиялық бағалылығын жоғарылатады. Оларды жануарлардың рационына бірлесе отырып енгізсе болады. Азықтық ашытқыны В витаминдер тобы да құрайды, жануарлар организмінде ақуыздың алмасуы оң екені байқалады.

Жануарларға, құстарға арналған микро-және-макроэлементтер қатысады: фосфор, калий, кальций, темір, магний, натрий, күкірт, мыс, марганец, кобальт және т. б. Олай болса, ақуыз сапасы бойынша (алмастырмайтын аминқышқылы құрамы бойынша) витаминдер, липидтер, микроэлементтер комплексі және азықтық ақуыздың биологиялық активтік заттары өсімдік және жануар тектес ақуыздарды алмастырып қоймай және жеке көрсеткіші бойынша олардан басым болады.

Азықтық ашытқы алудың болашақта тиімді және экономика жағынан тиімді тәсілі саңырауқұлақ мицелийін түптік культивирлеу болып табылады.

Ғылыми жаңалығы

Берілген жұмыстан келесі ғылыми зерттеулердің нәтижелері алынды:

- азықтық ашытқыны өндіру үшін негізгі шикізат ретінде қолданылатын сүт сарысуының құрамы мен қасиеттері зерттелді;

- сүт сарысуы ұтымды пайдалану мақсатында оны биологиялық және тағамдық қоспалармен құрамалау жолдары зерттелді;

- азықтық ашытқының биологиялық құндылығын арттыру үшін дән шикізаты ретінде күріш және жүгері сынығы және сүт сарысуын қолданудың мақсатқа сай келетіндігі дәлелденеді;

- күріш пен жүгері массасы мен таңдалған еріту ортасының оптимальді ара қатысы анықталды және азықтық ашытқы дайындау технологиясы жасалды;

Ресей федерациясының патенті технология ендірілді. № 2073711 Патент класы С12N1/18, С12N1/16, A23R1/06, A23L1/29, A23C21/02, C12P7/06, заявка номера 92011752/13 жарияланған уақыты Ашытқыны сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде құнарландыру арқылы алу әдісі. 02. 20. 1997 ж.

Іс жүзінде бағалылығы

Зерттеу жұмысының нәтижесінен қазіргі заманға сай жаңа технологияларды қолдана отырып, азықтық ашытқыны құнарландыру, тиімді арзан шикізатты қолдану және азықтық ашытқыны алу технологиясын экологиялық таза жағдайға жеткізу ұсынылды. Қарапайым қалыпты қоректік ортада микробиологиялық синтез жолымен алынған азықтық ашытқыдан сүт сарысуы және астық шикізаты негізінде күріш пен жүгері сынығының 40%-ы қолданылып құнарландырылған азықтық ашытқы сапасының жоғарлылығымен ерекшеленеді, сондықтан ауыл шаруашылығында бұл өнім яғни құнарландырылған азықтық ашытқы кеңінен қолданылуға ұсынылды.

Қорғауға шығарған ғылыми жағдайы

• Азықтық ашытқы аудың технологиялық сызба нұсқасы;

• Ғылыми - зерттеу жұмысының нәтижелерінің тәуелділігі;

• Негізгі және көмекші қондырғы;

• Өндірістің экономикалық эффективтілігінің анализі.

Сүт сарысуы және астық шикізаты қосылып өндіретін азықтық ашытқы негізгі технологиялық режимдері дәлелденді және рецептілер корректіленді.

Жұмыстың мақала ретінде журналдарға жариялау және жарық көруі

Елбасымыздың «Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына жолдауына арналған жаратылыстану, техникалық, әлеуметтік-гуманитарлық және экономикалық ғылымдар бойынша студенттік конференцияда баяндалған.

Жұмыстың құрылысы мен көлемі

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.