Шетелдегі ипотекалық бағдарламалар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚР-ның ипотекалық жүйесін шетел мемлекеттерімен салыстыру
Жоба

Мазмұны
I Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Қазақстан ипотекалық жүйесіне кіріспе
2 Шетел мемлекеттерінің ипотекалық жүйесіне кіріспе
II Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1 Қазақстандағы ипотекалық бағдарламалар
2 Шетелдегі ипотекалық бағдарламалар
3 ҚР-сы мен шет мемлекеттерінің ипотекалық жүйесін салыстыру
III Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

IҚазіргі кезде әр адам жеке үйді иеленгісі келеді. Әрине иеленгісі келеді, себебі өз үйінде тұрған өте күшті. Бір жағынан өз отбасыңмен бөлек тұрып, бұрындағыдай бір үйде бірнеше отбасы болып тұрмайсың және әрқашанда өзіңнің тұрақты тұратын орнын болады. Сонымен қатар қазіргі кезде көп жастар осы мақсатқа ұмтылып жатыр. Бірақ жаңа үй немесе пәтерді сатып алуға көптеген тұрғындардың қаржысы мүмкіндік бермейді. Үй сатып алу өте қымбат. Өзінің ақша-қаражаты жетпеген тұрғындар ипотекалық несиеге жүгінеді. Бұл жылжымайтын мүлік нарығындағы өте кең таралған қаржы құралы болып табылады.
Ипотека әртүрлі елдерде кеңінен дамыған. Кредиттік қатынастардың осы түрі, ең алдымен Құрама Штаттарда және Еуропада дамыған нарықтық экономикасы бар елдерде кең таралған. Бұл несиенің басқа түрлерімен салыстырғанда ипотекалық несиенің айтарлықтай артықшылықтарына байланысты: екі тарап үшін де тәуекелді азайтады. Борышкер ұзақ мерзімді несие алады және сонымен бірге жылжымайтын мүліктің қалған бөлігіне қауіп төндірместен кепілге салынған мүлікті сақтап қалуға мүмкіндік алады.
Кепілдікке салынған жылжымайтын мүлік табыспен қамтамасыз етеді: жалға алу, өндіріс нысаны ретінде пайдалану және т.б. Осылайша, келісімшарт мерзімі ішінде қарыздың сомасын азайтып немесе толығымен жабу мүмкіндігі бар.
Ипотекалық несие дегеніміз заңды немесе жеке тұлғаларға берілетін ұзақ мерзімді несие және кепіл ретінде жылжымайтын мүлік қойылады. Қазақстанда ипотеканы пайдаланудың кең таралған түрі бұл жеке тұлғамен несиеге үй немесе пәтер сатып алуы. Қазақстанда ипотеканы пайдаланудың кең таралған түрі бұл жеке тұлғамен несиеге үй немесе пәтер сатып алуы. Ипотекалық несие бірнеше белгілерге байланысты жіктеледі.
Жылжымайтын мүліктің объектісіне байланысты:
oo Жер учаскелері;
oo Кәсіпкерлік қызметі мақсатында пайдаланылатын ғимараттар;
oo Тұрғын үйлер, пәтерлер;
oo Саяжайлар, гараждар;
oo Құрылысы аяқталмаған ғимараттар, ғарыш объектілері.
Несиелеу мақсатына байланысты:
oo Тұрғын үй кешеніндегі дайын пәтерді негізгі мекен-жай ретінде бір немесе бірнеше отбассыға сатып алу;
oo Тұрғын үйді маусымдық тұруға сатып алу.
Қарыз берушінің түріне байланысты:
oo Банктік және банктік емес
Қарыз алушының түрлеріне байланысты:
- несиелендіру субъектілері ретінде: девелопперлер мен құрылысшыларға берілген қарыздар; болашақ үй иесіне тікелей берілген қарыздар;
- банк, фирма қызметкерлеріне және кез-келген адамға берілетін несиелер.
Қайта қаржыландыру тәсіліне байланысты:
- Ипотекалық несие беруді түрлі несие мекемелері жүзеге асырады. Олардың қызметінің ерекшеліктері шығарылған қарыздарды қайта қаржыландыру жолында[1].
Ипотекалық несиелеу жүйесі екі бағытты қамтиды:
- шаруашылық жүргізуші субъектілерге және жеке тұлғаларға ипотекалық несиелерді тікелей беру;
- қайталама нарықта ипотекалық несиелерді сату, несиелендіру үшін қосымша қаражат тарту.
Кез-келген банк ипотекалық несиелендіру кезінде тәуекелге де ұшырайды. Олар әртүрлі себептерге байланысты болуы мүмкін - экономикалық, инфляциялық, валюталық, салық, саяси. Тәуекелдің көздері - макроэкономика, халықтың тұрмыс деңгейі, мемлекеттің несие және қаржы саясаты, қолданылатын инвестициялық және кредиттік технологиялар мен құралдар, ипотекалық несие, жылжымайтын мүлік құнының динамикасы және т.б.
Ипотекалық несиелендірудің екі негізгі тәсілі бар - олар берілген кредиттер бойынша қайта қаржыландырудың әртүрлі тәсілдері:
Американдық модель- банк ипотекалық несие берудің екі деңгейлі схемасынан тұрады, онда банктер ипотекалық агенттіктерге өз қарыздарын береді. Агенттіктер бірыңғай кредиттерді жинақтап, ипотекалық бағалы қағаздар пакеттерін шығарады. Бағалы қағаздар нарығында сатылғаннан кейін мамандандырылған ипотекалық агенттіктер қайта берілген банктік несиелерді сатып алады.
Неміс үлгісі бір деңгейлі ипотекалық кредит беруден тұрады. Осы модельге сәйкес, банк несие береді және сонымен бірге, ол өзі шығарған ипотекалық бағалы қағаздарды сатудан түскен ақшаға ипотекалық несиелерді қайта қаржыландырады[2].

Потенциалды қарыз алушылар үшін ипотекалық несие дайындау және рәсімдеу процесі әрдайым оңай бола бермейді. Ипотекалық несиелендіру кезінде бірніші проблемалар туындайды, негізгі проблемалары, олар әдетте, мыналардан тұрады:

Банкпен проблемалар. Ең жиі кездесетін мәселе - несие өтінімін қарастыруды кешіктіру (әсіресе, жаңа ғимараттар, мысалы, үй құрылысы үшін ипотека).
Келесі кемшілігі, өз тәуекелдерінің қауіпсіздігі үшін, банк қарыз сомасын азайтады, ал қарыз алушы пәтердің нарықтық құнына жете алмай және банктың талап еткен соммасын төлей алмайды. Бұдан басқа, банк қарыз алушыға уақытша тіркелу немесе азаматтық некеге тұру туралы қосымша талаптарды енгізуі мүмкін. Сонымен қатар, көп жағдайда ипотекалық несиенің басты талабы болып табылатын міндетті алғашқы төлемді өтеу қарыз алушыларға қиындық туындатып жатады.
Жылжымайтын мүлікті кепілге қоюға берілген, сонымен қатар жер учаскесіне берілетін ипотекалық несиелер, келісімнің сенімділігін қамтамасыз ететін нарықтық экономикада кеңінен қолданылатын несиелеудің бір түрі болып табылады. Оның дамуы ұзақ мерзімді несие ресурстарының жетіспеушілігі және инфляцияның жоғары қарқыны тұрғысынан шаруашылық субъектілерінің инвестициялық белсенділігінің артуына ықпал етеді.

1.
Қазіргі кезде елдегі экономикалық жағдай көптеген тұрғындарға ақша жинап үй сатып алуға мүмкіндік бермей тұр. Сол себепті ипотека- үй сатып алудың жалғыз мүмкіндігі. Біздің ипотекалық несиелеудің басты минустарына несиенің қымбаттығын жатқызуға болады. Мысалы, 2014 жылдары Астанада ипотекалық несие беру үлесі бір пайызға артқан болатын, ал Алматы, керісінше, 1,2% төмендеді. 2013 жылғы желтоқсандағы жағдай бойынша Алматы қаласы ипотеканың 31,4% -ын (271,5 млрд. Теңге), Астана қаласының - 17,8% -ын (153,6 млрд. Теңге) шоғырландырды. 2013 жылы Астананың ипотекалық несие өсімінің қозғалтқышы болды. Жыл ішінде капитал нарығы 18,5 млрд.теңгеге, 13,7% -ға өсті. 2013-2015 жылдар аралығында, Қазақстандағы ипотека беру банктердің ұзақ мерзімді қаражаттарының болмауына байланысты төмендеген болатын. Сарапшылар Қазақстанда ипотекалық несиелердің төмендеуіне байланысты жылжымайтын мүлік бағасын төмендету мүмкіндігін екендігін айтқан болатын. Сарапшылардың пікірінше, осы себептерге байланысты Қазақстандағы жылжымайтын мүлік бағасы он пайызға дейін төмендеген.
2017 жылдың желтоқсанындағы жағдайға байланысты ипотекалық несиелеумен айналысатын банктің саны 18 болды. Банктердің орташа тиімді жарнасы 17,4%. Бастапқы жарнасы 30%-бен несие беретің банк саны 12. Бірақ біздің мемлекетіміз ипотекалық несиелердің қолжетімді болу үшін бағдарламалар қарастырған. Солардың бірі "Нұрлы жер" бағдарламасы. Осы бағдарламаға сәйкес бастапқы жарна 30%, ипотека мерзімі 15 жылға дейін, субсидиялаудың максималды мерзімі 10 жыл, несиеге максималды субсидияланатын сомма Алматы және Астана қалалары үшін 20 млн теңге, ал басқа өңірлер үшін 15 млн теңге. Бұл бағдарламаға 7 банк қатысуда. Оларға: "ДБ АО Сбербанк", "АҚ БанкЦентрКредит", "АҚ АТФ банк", "АҚ Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкі", "АҚ Tengri bank", "АҚ Цеснабанк", "АҚ Bank RBK".
Келесі бағдарлама бұл 7-20-25 бағдарламасы. Бұл бағдарлама Қазақстанда 2018 жылы қабылданды және бірінші займдар 2018 жылдың 4 шілдесінен беріле бастады. Бастапқы жарнасы жалпы соммадан 20%, ипотека мерзімі 25 жыл, пайыздық мөлшерлемесі 7%, несиеге максималды субсидияланатын сомма Алматы, Астана, Атырау және Ақтау қалалары үшін 25 млн теңге, ал басқа өңірлер үшін 15 млн теңге[3].

2.
Ал енді шетел мемлекеттерінің ипотекалық жүйесіне тоқталып кетейік. Оның ішінде АҚШ-қа тоқталғымыз келіп тұр. АҚШ-да тұрғын үй бағасы еуропа мемлекеттеріне қарағанда салыстырмалы түрде арзанырақ. АҚШ-та ипотеканы АҚШ азаматтары және бұл елдің резиденттері еместер де ала алады. Сонымен қатар АҚШ-да тек жаңа үйді ғана емес, сонымен қатар екінші деңгейлі нарықтағы тұрғын үйлерді, әлі құрылысы аяқталмаған үйлерді ипотекаға алу мүмкіншілігі бар. Және де, Америка Құрама Штаттарындағы өмір сүру деңгейі,ставкаларының көлемі, қаржы жүйесінің тұрақтылығы сияқты көрсеткіштерді ескеретін болсақ, бұл мемлекеттің ипотекалық жүйесі тиімді деп есептеуге болады.
Американдық (кеңейтілген ашық) ипотекалық несиелендіру үлгісі жылжымайтын мүлік ипотекасы арқылы қамтамасыз етілген бағалы қағаздардың қайталама нарығы арқылы жүзеге асырылады. Бұл модельді пайдаланған кезде бастапқы кредитор арнайы шығарылған эмиссиялық бағалы қағаздар үшін жинақталған несиелерді айырбастау арқылы екінші деңгейдегі нарыққа немесе арнайы инвесторға қайталанатын несиелерді қайта қаржыландырады.
II
1.Қазақстанның ипотекалық бағдарламалары жетерлік. Қазір біз сол ипотекалық бағдарламаның әрқайсысына тоқталып, жеке талдау жүргіземіз. Жоғарыда жазғандай біздің елімізде мынадай мемлекеттік және банктік ипотекалық бағдарламалары бар. Оларға: "Нұрлы жер", "Қазақстан Тұрғын Үй Құрылыс Жинақ Банкінің" салымшыларына арналған жеке құрылысшылардан пәтерлер, "7-20-25" ипотекалық несие беру бағдарламасы, Тұрғын Үй Құрылыс Жинақ банкінің меншікті "ЖекеҮй" бағдарламасы.
Нұрлы жер бағдарламасы арқылы тұрғындар үйді жалға ала алады және жалға алып кейіннен сатып алуларына болады. Бұл бағдарламаның қатысушылары болып, Жергілікті атқарушы органдарда кезекте тұрғандар, өз меншігінде үйі жоқ тұрғындар, жер учаскелерін алуға кезекке тұрған барлық категориядағы адамдар. Жоғарыда жазып кеткендей бұл бағдарламада тұрғындар жалға және жалға алып оны кейіннен сатып ала алады.
Қазір бағдарламаның жалға алып сатып алу құқығы жоқ түріне тоқталып кетеміз. Бұл бағдарламадағы 1 кв.м жерге жалдау мөлшерлемесі 100 тг-ні құрайды. Еліміздің өңірлеріне байланысты баға өзгеруі мүмкін, бірақ бүкіл ел бойынша орташа баға 100 тг-ні құрайды. Жалға алынатын тұрғын үйді келесі тұрғындар категориясы талап ете алады:
-мүгедектер, ҰОС қатысушылары;
- мүгедектер мен ҰОС қатысушыларына теңестірілген тұлғалар;
- 1 және 2 топтағы мүгедектер;
- асырауында мүгедек балалары бар отбасылар;
- ҚР Үкіметі бекіткен, созылмалы аурулары бар тұрғындар;
- жасына байланысты зейнеткерлер;
- жетім балалар және ата-ана асырауынсыз қалған балалар;
- оралмандар;
- экологиялық, техногендік және табиғи апаттарға байланысты үйлерінен айырылған тұрғындар;
- көп балалы отбасылар;
- толық емес отбасылар.
Жоғарыда аталған тұлғалардың бәрі бағдарламаға қатыспай тұрып, 12 ай бойы табыс алулары керек және табыстары 3,1 еселенген төменгі жалақы мөлшерінен кем болмауы тиіс.
Келесі бағдарлама "Қазақстан Тұрғын Үй Құрылыс Жинақ Банкінің" салымшыларына арналған жеке құрылысшылардан пәтерлер. Тұрғын үйлердің қолжетімділігінің тартымдылығын тарту мақсатында жеке құрылысшылар да тартылады. Нұрлы жер бағдарламасы бойынша құрылыс компаниясы Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің салымшыларына құрылысы аяқталған үйлердің 50% кем емесін ұсыну тиіс және жылжымайтын мүліктің 1 кв.м бағасы Алматы мен Астанада -260 000тг-ге дейін, ал өңірлерде 220 000 тг-ге дейін. Нұрлы жер бағдарламасының бұл бағытының іске асырушы мен қаржылық агенті ретінде АҚ "Даму" Кәсіпкерлікті дамыту қоры тағайындалған. Мемлекеттік бағдарлама бойынша тұрғын үйді жеке әзірлеушілерге көмек көрсету екінші деңгейдегі банктердің несиелері бойынша сыйақы мөлшерлемесінің бір бөлігін субсидиялау барысында көрініс табады. Мемлекеттік бағдарламаға сәйкес, Даму қоры кредиттеу ставкасының жылдық 7%-ын, 3 жылда субсидиялайды.
Енді7-20-25 бағдарламасына тоқталып кетейік. Бұл бағдарлама тек құрылысшылардан бастапқы нарықтағы тұрғын үйлерге арналған. Салымшы құрылыс компаниясын өзі таңдай алады. Номиналды проценттік ставкасы 7%-ды құрайды, бірінші салым 20%, өтеу мерзімі 25 жылға дейін. Бағдарламаға сәйкес тұрғын үй бағасы Алматы, Астана, Атырау, Ақтау қалалары үшін 25 млн теңгеден, ал басқа өңірлер үшін 15 млн теігеден аспауы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.