Жергілікті бюджеттерді ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

Жергілікті бюджеттің кіріс көзі ретіндегі міндетті төлемдер мен салықтар

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 3

1. ЖЕРГІЛІКТІ БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕНЕТІН САЛЫҚТАР МЕН МІНДЕТТІ ТӨЛЕМДЕРДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 7

1. 1 Жергілікті бюджеттің кіріс көзі ретіндегі салықтар мен міндетті төлемдердің экономикалық мәні мен мағынасы . . . 7

1. 2 Жергілікті бюджеттерді ұйымдастыру . . . 20

1. 3 Жергілікті бюджеттің кірістері мен шығыстарының жоспары . . . 25

2. ЖЕРГІЛІКТІ БЮДЖЕТКЕ ҚҰЙЫЛАТЫН САЛЫҚТАР МЕН МІНДЕТТІ ТӨЛЕМДЕРДІҢ ОРЫНДАЛУЫН ТАЛДАУ (СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ АЙЫРТАУ АУДАНЫ МЫСАЛЫНДА) . . . 33

2. 1 Айыртау ауданының жергілікті бюджет кірісінің серпінін, құрамын және құрылымын талдау . . . 33

2. 2 Айыртау ауданы бюджетінің шығыс жоспарының орындалуын талдау . . . 48

3. САЛЫҚТЫҚ ТҮСІМДЕР МЕН МІНДЕТТІ ТӨЛЕМДЕР АРҚЫЛЫ БЮДЖЕТ КІРІСТЕРІН ҰЛҒАЙТУ ЖОЛДАРЫ . . . 56

3. 1 Салықтық түсімдер мен міндетті төлемдер негізінде жергілікті бюджет жоспарын жетілдіру жолдары . . . 56

3. 2 Бюджеттің түсім бөлімін ұлғайтатын басты әдістер . . . 61

Қорытынды . . . 68

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 73

Қосымшалар

Кіріспе

Дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігі . Мемлекеттік бюджетті құруда салықтар мен міндетті төлемдер маңызды орын алады. Салық мәселесі мен салық салудың тамыры ғасырларға тереңдеп кеткен. Салық - нарықтық қатынастардың бір бөлігі, оның қызмет етуі елдегі эколномикалық реформалардың нәтижелілігімен тығыз байланысты. Өз кезегінде жүргізілген салықтық реформалардың тиімділігі мемлекеттің экономикалық даму проблемаларын шешу қызметін атқарады. Яғни салық - бұл белгілі бір көлемде, белгілі бір мерзімде жалпы мемлекеттік қажеттіліктер үшін өкілетті мемлекеттік органдардың актілері негізінде бюджетке төленетін заңды және жеке тұлғалардан қайтарымсыз төлемдері.

Бүгінгі күні еліміздің салық жүйесі біршама өзгерістерге ұшырап дамып және нығайып келеді. Президенттің халыққа жолдауында Қазақстанның әлемнің бәсекеге барынша қаблетті, әрі серпінді дамып келе жатқан мемлекеттерінің қатарына қалай қосылуы жолындағы негізгі жеті басым бағыты айқындады. Сол басылымдардың ішінде салық мәселесіне біршама өзгерістер енгізілді. Екінші басым бағыт Қазақстанды жаңа белеске көтеру - туралы экономикалық өрлеудің іргетасы болмақ. Яғни экономикалық саланы жаңарту және жаңғырту, қарқынды дамыту жолдарын ұсынуымыз қажет деп қарастырылған. Мысалы, екінші басымдықты нақты іске асыру мақсатында Президент Үкіметке мыналарды тапсырды:

2009 жылы қосымша құн салығын 12 %-ға азайту;
2009 жылдан бастап әлеуметтік салық шамамен 20%-ға дейін азайтылып, ол жұмыс берушілердің жұмысшылар жалақысын өсіруге ынталандыру керек;
2009 жылдан бастап барлық жеке тұлғалар үшін табыс салығының 10 %-дық белгіленген мөлшерлемесі ұсынылды. Еңбек ақысы аз жұмысшылар санатының табыс деңгейін сақтау мақсатында айлық есептік көрсеткіштің орнына олардың салық салатын табысынан ең аз жалақы мөлшерін алып тастауға ұсынылған;
2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап шағын бизнес субъектілері үшін салық салудың кемітілген біріңғай мөлшерлемесі енгізілсін;

Осы аталған мәселе дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігін көрсетеді.

Тақырыпты зерттеудің дәрежесі. Бюджет жүйесін, салық және міндетті төлемдер, салық саясатын зерттеу, салықтың қазіргі жағдайы, жеткен жетістіктері, проблемалары отандық және шетелдік экономистердің еңбектерінде жан-жақты қарастырылған. Қазақстан Республикасының салықтар мен міндетті төлемдер мәселесін зерттеу барысында Үмбетәлиев А. Д., Керімбек Ғ. Е., Мельников В. Д., Байдуйсенов А. Д., Ілиясов Қ. Қ., Құлпыбаев С. сияқты экономистер үлкен үлес қосқан.

Салықтар мен міндетті төлемдер мемлекет қаржысының тұрақты қайнар көзі болып табылады. Мемлекет салықтар мен міндетті төлемдерді экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланылады. Салықтар мен міндетті төлемдер мемлекеттің егемендігінің бір көрінісі. Осынысымен салықтар мен міндетті төлемдер мемлекет меншігі мен қарыздардан түсетін табыстан ерекшеленеді.

Жаңа салық кодексіне сәйкес, салық және бюджетке түсетін міндетті төлемдер құрылымын, сонымен қатар ставкаларын қайта қарастырулармен байланысты өзгертулер мен толықтыруларды енгізуді жылына бір рет келесі жылдың қаңтарынан бастап шектеуді ұсынады. әрине, мұндай қадам салық заңдылығының бірқалыптылығын және нақтылығын қамтамасыз етеді. Одан да басқа, салық салудың мүделігінде «Трансферттік баға», «Салық құпия институты» және басқалары. Салық есебінде оларды қолдану ерекшеліктерінің түсінікті жазылуы және операцияның жеке түрлерінің, мәліметтер көздерінің, жақтардың өзара қызметтері мен өзара тәуелділігі түсінікті түрде түсініктер енгізілген.

Дипломдық жұмыста Қазақстан Республикасының бюджетін толтыратын салықтар мен міндетті төлемдер толықтай сипаттама беріліп, қазіргі кездегі салықтардың мәнін, маңызын, нарықтық экономикадағы алатын орнын, проблемаларын және жетілдіру жолдарын қарастырдық.

Салық салу мен міндетті төлемдердің негізгі мақсаты - мемлекет қазынасын толтыру, еліміздің экономикасын дамыту, әлеуметтік жағдайды жақсарту және кәсіпорын, тұрғындар қаржыларын қоғамдық қажеттілікке тарту.

Салықтар мен міндетті төлемдерсіз мемлекет бюджетінің және онымен байланысты барлығының да өмір сүруі мүмкін емес. Қазіргі кездегі салықтар мен міндетті төлемдердің маңызы мен рөлі мемлекеттік органдарды қаржы ресурстарымен қамтамасыз етумен шектелмейді. Салықтар мен міндетті төлемдер ұлттық табысты мемлекеттендірудің басты құралы. Олардың макроэкономикалық рөлі артып келеді, мұны ЖҰӨ-нің көлеміндегі салық үлесінің ұлғаюынан көруге болады. Салықтар мен міндетті төлемдер экономикалық белсенділікті арттырудың, ұдайы өндіріс процесіне әрекет етудің басты бір тұтқасы ретінде - жаңа сипатқа ие болуда. Мұндай ықпал көп бағытта жүргізілуде.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - жергілікті бюджеттің кіріс көзі ретіндегі салықтар мен міндетті төлемдердің экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етудің алатын орны мен рөліне талдау.

Дипломдық жұмыстың мақсатын жүзеге асыру барысында мынадай міндеттер орындалды:

жергілікті бюджетті толтырудағы салықтар мен міндетті төлемдердің негізгі көздері қаралды;
жергілікті бюджетті толтырудағы салықтар мен міндетті төлемдердің атқаратын қызметтері;
жергілікті бюджетті толтырудағы салық саясатын жетілдіру жолдары анықталды.

Дипломдық жұмысты зерттеу заты - Қазақстан Республикасының жергілікті бюджетін толтырудағы салықтар мен міндетті төлемдердің қызметтері мен қатынастары.

Дипломдық жұмыстың объектісі - Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданының салық Департаментінің қызметтері.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі ретінде құқықтық және ақпараттық материалдар, Қазақстан Республикасының нормативтік актілер және заңнамалар, ҚР статистикалық агентствосының ақпараты, Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданының салық комитетінің мәліметтері қолданылды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттерден тұрады.

Бірінші тарауда бюджетті толтырудың негізгі қайнар көзі салықтық түсімдердің теориялық негіздері қарастырылған.

Екінші бөлімде Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданы бойынша 2006-2008 жылдарда бюджетке құйылған салықтық түсімдердің орындалуын талдау жасалынған.

Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасының Қазіргі заман талаптарына сай салықтық түсімдер арқылы бюджет кірістерін жетілдіру жолдары талданды. Сонымен, мемлекеттің нарықтық экономикасын құруға әсер етуіне көмектесетін экономикалық тетіктердің ішіндегі салықтың мәні зор.

Зерттеу нәтижелері қорытындыда көрініс тапты.

1. ЖЕРГІЛІКТІ БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕНЕТІН САЛЫҚТАР МЕН МІНДЕТТІ ТӨЛЕМДЕРДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Жергілікті бюджеттің кіріс көзі ретіндегі салықтар мен міндетті төлемдердің экономикалық мәні мен мағынасы

Адам тарихында бірде бір мемлекет салықсыз өмір сүре алмаған. Салықтар, оларды ертеде «подати» деп атаған, әскери өніммен және өндірудің ең ежелгі тәсілдері болып келеді деп белгілеуге болады.

Вашингтондағы АҚШ-тың (Америка Құрама Штаттары) салық мекемелерінің ғимаратының бірінің сыртындағы жазу еске түсіреді: «Салықтар - өркениетті қоғамның бағасы». Американдықтар да біз сияқты салықтарды төлеуді жақсы көрмейді. әрбіреуі өздігімен: «Өркениетті қоғамның бағасын басқа біреу төлесін. Халық көп және егер мен төлемесем не мемлекетте не өркениетте әсіресе құлдырамайды» деп санайды [2] .

Сондықтан да мемлекет әрбіреуіміз бөлек төлеуден салықты алуды көп мүдделілі болғандықтан, қатал салықтық міндеттерді құруға мәжбүр және олардың атқарылмауы аз дегенде мемлекеттік мәжбүрлердің қатал түрлерімен әрі кетсе тумаған салық төлеушіні қылмыстық іске тартуға дейін жетеді. Бенжамин Франклин америкалық мемлекеттендірудің «негіздеуші - аталарының» бір афоризімінде: «Өмірде екі нәрсе сөзсіз: өлім мен салықтар» деп айтылған. Салықтар барлығын да тиымсыздандырады. Және олар туралы көп айтылды.

Салықы басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі, салық белгілі бір объектілерден (табыс, мүлік, тауар, жер, көлік, мұра) төленеді. Сонымен қатар салықты төлеудің өзіндік бір мерзімі болады (салық кезеңі - бір күндік, он күндік, айлық, тоқсандық, жылдық) және белгілі бір көлемде немесе мөлшерде (салық ставкасы) алынады.

Салықтардың ашық түрде болуы Адам Смиттің атауы бойынша салық мемлекеттің құқық түрінде көлемі мен төлеу мерзімі белгіленген жүктемесі. Жалпы қоғамның мүддесі үшін мемлекеттің өмір сүруі үшін мемлекеттің салық жинау құқы туындайды, яғни салықтар - заңмен негізделген, ашық түрдегі мемлекеттік алым.

Атақты экономист Адам Смит салықтарды ұтымды ұйымдастырудың төмендегідей классикалық принциптерін ұсынған:

салық әрбір төлеушінің табысына қарай салынуы тиіс;
салықтың мөлшері мен төленетін мерзімі алдын алы, әрі нақты белгіленуі тиіс;
әрбір салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта және тиімді әдіспен салынуға тиіс. Нақтырақ айтсақ әділеттілік, анықтылық, қолайлылық, жалпылық [1] .

Бұл принциптердің қолданылуы салық салудағы қиыншылықтарды жойып, салық салу жүйесін ретке келтіреді.

Сондықтан Адам Смиттің ойынша «Салық - төлеушілер үшін құлдықтың емес, бостандықтың белгісі» деп жазған [1] .

Адам Смит принциптері, салық саясатының «аксиомаларына» айналған олардың өздерінде болатындардан басқасы жай және белгілі болғандығының арқасында ешқандай басқа да түсініктер керек емес. Жаңа уақыт кезеңіне сәйкес бүгінгі таңда бұл принциптер кеңейтілген және торлықтырылған.

Салық салудың қазіргі таңдағы принциптері манадай:

cалық ставкасының мөлшері салық төлеушінің мүмкіншіліктерін есепке ала отырып белгіленуі керек, яғни табыс көлеміне сәйкес. Табыстан алынатын салық прогресивті болуы тиіс.
табысқа салық салу біртекті сипатта болуы үшін барлық күш салынуы қажет. Табыстың немесе капиталдың бірнеше салық салынуы мүмкін емес.
cалық төлеудің міндеттілігі. Салық жүйесі салық төлеушінің оны төлеудің бас тартуына мүмкіншілікіті қалдырмауы керек.
cалық төлеудің жүйесі мен процедурасы салық төлеушілерге жайлы түсінікті және ыңғайлы болу керек және де салық жинайтын мекемелерге экономды болуы тиіс.
cалық жүйесі өзгеріп жатқан қоғамдық-саяси мұқтаждықтарға жеңіл бейімделуі және икемді болуы керек.
cалық жүйесі жалпы ішкі өнімді қайта бөлуді қамтамасыз ету керек және мемлекеттік саясаттың тиімді құралы болуы тиіс [1] .

Салықтың мәселелері өте қиын және қарама-қайшылықты болып келеді. Салық төлемінің заңдық құқығы мен мүддесін толық әлеуметтік қорғауды қамтамасыз ететін салық жүйесіне енгізілген идеалдылықты бүгінгі кезде айтуға әлі ерте.

Салық экономикалық категория ретінде және өзінің қалыптасуы барысында мынадай үш қызметті атқарады.

Салықтың ең бірінші кезектегі атқаратын қызметі, бұл - қазыналық. Мемлекет өз қазынасын толықтыру мақсатында табыс көздерін жасайды. Салық төлеушілерге нормативтік құқықтық актілер негізінде салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептейді, салық ставкалары мен төлеу мерзімін белгілейді. Салықтардың қазыналық қызметі - түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекет пайдасына өтеді. Салықтың қазыналық қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігі құралып, салықтың қоғамдық міндеті артады. Қорыта айтқанда, мемлекеттің бюджет саясаты жүзеге асырылады.

Салықтың келесі қызметтерінің бірі - бақылау (реттеу) . Мемлекет экономиканы дамыту жолында салықтық реттеу процесі арқылы экономиканың кейбір салаларын дамытуды ынталандырады және қажет жағдайда тежеп отырады (салық жеңілдіктері жасалады, салық ставкаларын төмендетеді) . Бюджетке түскен салық түсімдерін реттейді және бақылап отырады. Кез келген қызмет түріне бақылау жасау қажет. Ал енді салық тұсімдеріне бақылау өте қажет екені даусыз. Мемлекет бюджеттің кірісі мен шығысын есептейді, соған сәйкес өз қызметін атқарады [1] .

Салықтардың бақылау қызметінің арқасында салық жүйесінің тиімділігі бағаланады, қаржы ағымдары мен қызмет түрлеріне бақылау қамтамасыз етіледі.

Салықтың келесі атқаратын қызметтерінің бірі - қайта бөлу. Бюджетке түскен салық түсімдерін қаржыландыруды қажет ететін бағдарламалар жобасына сәйкес және әр салаларға мақсатқа сай бөлінуін қарастырады. Салық түсімдерінің мақсатқа сай және өз уақтысында жұмсалуына қадағалау жасайды [1] .

Салықтың қайта бөлу қызметі мемлекетке салықты қоғамдағы экономикалық және әлеуметтік процестерге әсер ету құралы ретінде қолдануға мүмкіндік береді.

Салыктардың қайта бөлу қызметінің көмегімен бюджетте ақша қаражаттары жиналады, осыдан кейін жалпы мемлекеттік мәселелерді шешуге бағытталады, әлеуметтік топтардың табыстары арасындағы қатынастарды өзгерту жолымен әлеуметтік тепе-теңдікті ұстап тұрады.

Салық қызметінің міндеті - бюджеттің табыс бөлігінің орындалуына жауап беретін бірден бір мемлекеттік орган.

Салық - бірінші кезекте, бюджет саясатын жүзеге асыра отырып, мемлекеттік бюджетті толықтыруды көздейді. Осы бюджетке түскен салық түсімдеріне «қайдан келеді және қайда кетеді» жөнінде бақылау жасайды. Ал енді осы қызметтердің қорытындысы ретінде бюджетке түскен салық және салықтық емес түсімдерге қайта бөлу жасалады.

Салықтың мақсаты - мемлекет әділетті түрде өз шығындарын да жаба отырып, елдің әлеуметтік топтарына да қолдау көрсетіп, басқа да шығыстарды жаба білу.

Көптеген экономикалық әдебиеттерде салықтардың бірнеше қызметтері атап көрсетілген, Мәселен, ынталандырушы. Салықтардың ынталандырушы қызметінің көмегімен мемлекет өндірістің және басқа да шаруашылық субъектілерінің дамуын ынталандырады. Сонымен қатар салық жеңілдіктерін, төмен пайызды салық ставкаларын енгізеді.

Салықтардың ынталандырмайтын қызметі оларды басу мақсатында әрекеттің қандай да бір түріне арнайы салықты енгізу жолымен жүзеге асырылады.

Салықтардың тұрақтандырушы қызметі экономикалық өсу, техникалық жаңару, халық санының өсуі үшін әр түрлі шаралар жасайды.

Салықтардың шектеу қызметі. Мемлекетке кейде бірсыпыра өндіріс түрлерін дамыту тиімсіз болады. Салық саясаты арқылы мемлекет өндіріс түрлерінің дамуын шектейді немесе тоқтатады, Қазақстан Республикасында бұл қызмет 10-20-30 пайыздық салық ставкаларымен қатар және нөл пайыздық салық ставкалары арқылы жүзеге асуда [1] .

Салық - бұл мемлекеттік заңдылықтар негізінде мемлекетпен өткізілетін заңды және жеке тұлғалардан міндетті түсімдер мен алымдар [4] . Қазақстан ғалымы Е. В. Похоров өте бір қызық ереже ұсынды. Оның ойынша «салық» - бұл жоғары мемлекеттік билік органдармен (парламентпен) заңдар арқылы біржақты белгіленетін міндетті, төлеусіз және қайтарымсыз ақшалай төлемдер, олар әрдайым өкілеттік органдармен заңды және жеке тұлғалардан өндіріліп алынады, мемлекеттік бюджетке (республикалық және жергілікті) есептелу жолымен мемлекеттің кіріспе (мемлекеттік меншікке) енеді және мемлекеттік мәжбүрлеу күшімен қамтамасыз етіледі. Бұл анықтама әдебиетте ұсынылған барлығынан жақсыларының бірі болып табылады және эксперттер бойынша дұрыс көзқарас ұсынады [4] .

Салық заңды және жеке тұлғалардың міндетті түрде мемлекеттің қаржы ресурсын қалыптастыруға қатысуы тиісті. Сонымен бірге, қайта болу инструменті болып, салықтар болу жүйесіндегі болатын шығындарды санау немесе басқа қызмет нышанында дамуда ұстауға негізделген.

Салықтың экономикалық белгісі төмендегідей болып табылады:

- cалық бұл материалдық төлем, яғни салық төлеу әрдайым салық төлеушінің мүлігін (әрине, ақша құралдарын) мемлекет пайдасына шеттету.

- cалық бұл ақшаны қайтарымсыз өндіріп алу (төлету) . Салықты төлеу кезінде құнның біржақты қозғалысы бар: салық төлеушіден мемлекетке және солай ғана.

- cалық салық салу объектісінің мәнімен сипатталады.

- cалық әрдайым жеке анықталған сипаттамада болады, яғни әрдайым нақты заңды немесе жеке тұлға түрінде төлеу субъектісі болады. өзінің субъектісіз (яғни төлеуші) салық бола алмайды, бірақ оның болмауы мұндай жағдайда ешкімнен ақша ала алмайды.

- cалық үшін анықталған төлем көлемі сипатты. Қазіргі таңдағы мемлекет, салықты төлетуде «қанша алғысы келсе, сонша алып қою» принципі бойынша қызмет істей алмайды. Салықты белгілейтін нормативтік актілерде әрдайым сол немесе басқа тәсілмен салық көлемі анықталады (табыстан пайыз түрінде, нақты тіркелген сома және басқа да түрде) . Салықтың анықталған көлемінің бар болуыф салықтық міндеттеме мазмұнын қалыптастырады, салық төлеуші мемлекетке қанша салық төлеу керек екенін біледі.

Өзінің спецификалық белгісі күшінде салық мемлекеттің табысын қалыптастыратын басқа төлемдерден ерекшеленеді.

Қазақстан Республикасында нақты Кодекспен белгіленген салық және бюджетке түсетін міндетті төлемдер қызмет жасайды.

Біріншіден, Қазақстан Республикасының Конституциясында салықтар мен бірге «алымдар» сияқты басқа да түрлерді еске алады.

Екіншіден, салықтың белгісі төлемсіз және баламысз болып келеді; алым қатысты баламалы төлем болып келеді - алымды төлеп субъект мемлекетпен бір құқық немесе рұқсат алады.

Үшіншіден, салықты төлеу себебі бойынша мемлекетпен қарым-қатынасқа түскен тұлғалар төлеу субъектісіне мәжбүрлеу сипаттамасын алып жүреді: алымдарды төлеу себебі бойынша тұлғалардың мемлекетпен қарым-қатынасқа түсуі оған ерікті сипатта болады, өйткені алымды төлеу жайымен мемлекетке жолығудың өзі ерікті болады.

Қазақстан Республикасының Конституциясының 35 бабында ескерілген «басқа да міндетті төлемдерге» «баж» да жатады.

Мемлекеттік баж - бұл міндетті төлем, заңды мағынасы бар әрекеттер үшін алынатын немесе өкілеттіліктермен оған мемлекеттік органдармен және мамандық тұлғалармен құжаттарды беру үшін төлетулер [5] .

Салық өлшемі болып төлеушінің төлеу қабілеті есептеледі. Баж - бұл міндетті төлемдердің ең ежелгі түрі. Бұл оларды төлеудің төлеушіге ыңғайлығымен немесе бажды төлеуден бас тартуға өте қиын (мысалы, жол бажы), немесе оны төлеуге өзі мүдделі, өйткені белгілі-бір мемлекеттік жағдайды пайдаланады. Сонымен баж салыққа қарағанда қатысты баламалы сипаттта болады, ол оларды алымдармен жақындастырылады.

Өндіріп алу тәсілі немесе салықтарды салу объектісі бойынша салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді.

Тікелей салық - тікелей табыс, немесе меншік иеленушілерден алынады. Оған жататындар: корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы, жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары, әлеуметтік салық, жер салығы мүлік салығы.

Мәселен жеке тұлғалар бүгін салық төлеуші болмаса да, ол ертеңгі күні міндетті түрде салық төлеуші болып табылады. Себебі ол белгілі бір жұмыс атқарады, табыс табады, мүлік иесі болады.

Жанама салық - тауар бағасына қосылады, және тауарды сатқанда тұтынушылардан өндіріп алынады. Мәселен, қосылған құн салығы, акциз салығы.

Жанама салықтардың ауыртпалылығы тауарларды соңғы тұтынушы азаматтарға түседі. Жанама салықтарда төлеу көзін мемлекеттің өзі тауар бағасна директивті тәртіппен үстеме бекіту жолымен қалыптастырады. Жанама салқтар - тауарлар мен қызметтердің бағасы арқылы алынады. Олар тауар бағасын арттырады, өйткені тауар бағасынанемесе қызметке, тарифке үстеме түрінде қосылады және сатып алушы төлейді.

Жанама салықтар былайша бөлінеді:

әмбебап жанама салықтар. Бұл берілген жеңілдіктерді қоспағанда, барлық тауарлардан (жұмыс, қызмет) алынады. Мәселен, айналым салығы, сатып алуға салынатын салық, сатуға салынатын салық және қосылған құнға салынатын салық;
жеке жанама салықтар. Бұл тауардың белгілі бір түрінен алынады. Бұл салық акциз деп аталады. ХХ ғасырға дейін күнделікті сұраныс тауарларына акциз салынып келді;
қазыналық монополиялық салықтар. Мұнда тауарлардың басым бөлігін мемлекет өндіреді. Әрине, бұл тауарлардың бағасын да мемлекет бекітеді. Егер мемлекеттің өзі тауарды өндірсе және өткізсе, онда тауарды өндіруден түскен барлық түсімнен сауда шығындары шегерілген сомаға салық салынады;
кедендік баж. Бұл - мемлекет кеден мекемелерінің желісі арқылы мемлекеттік шекарадан өткізер кезде тауарлардан, мүліктерден және құнды заттардан алынатын ақшалай төлемдер [1] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.