Мектепке дейінгі білім

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

І ЕЛІМІЗДЕ 12 ЖЫЛДЫҚ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУГЕ КӨШУДІҢ НЕГІЗДЕМЕСІ

12 жылдық орта білім берудің мақсаты, күтілетін негізгі құзіреттіліктер . . . 7
Шетелдердегі 12 жылдық білім беру ерекшеліктері . . . 11
Қолданыстағы жалпы білім беру стандарты мен 12 жылдық білім беру стандартының бастауыш сатысының салыстырмалы ерекшеліктері . . . 16

ІІ 12 ЖЫЛДЫҚ БІЛІМ БЕРУДІҢ БАСТАУЫШ САТЫСЫ НЕГІЗІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ НЕГІЗГІ ҚҰЗІРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУҒА АРНАЛҒАН ТӘЖІРИБЕЛІК - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖҰМЫС ТҮРЛЕРІ

2. 1 Құзіретті тұлғаны қалыптастыру жолдары . . . 21

2. 2 12 жылдық және дәстүрлі жүйе бойынша дүниетану пәнін өтуде қолданылатын әдіс-тәсілдер . . . 25

2. 3 12 жылдық білім беру стандарты негізінде жеке тұлғаны қалыптастырудағы тәжірибелік - эксперимент жұмыстарының нәтижелері . . . 28

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 32

ДЕРЕК КӨЗДЕРІ . . . 34

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі . Ертеңгі күннің бүгінгі күннен асып түсуіне ықпал етіп, адамзат қоғамын алға қарай жетелеуші құдіретті күш тек білімге ғана тіреледі. Заман талабы тұрғысынан жеке тұлғаны дамытудағы қоғамның рухани және адамгершілік құндылықтарын қалыптастыруда білім беру саласы - баса назар аударарлық мәселе. Еліміз егемендік алып, тәуелсіз мемлекет ретінде дүниежүзілік қауымдастыққа танылып жаңа демократиялық қоғамның дүниеге келуі Қазақстан педагогика ғылымының жаңа бағытта сипат алуына кең жол ашып берді. Соның ішінде: «Қазақстан - 2030» стратегиялық бағдарламасында, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында, 2005-2010 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында, 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында білім берудің әдістемелік жүйесін қайта қарау қажеттігі туындап, білім беру жүйесін әлемдік білім беру кеңістігіне кіріктіру үшін, жұмыстар жүргізілуде. Мемлекет басшысы Н. Ә. Назарбаев Қазақстан халқына арнаған Жолдауында ұлттың бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен айқындалатынын, осыған орай білім беру жүйесін реформалаудың нәтижелерінің бірі жаңа сатыдағы педагогтың өмірге келуі болуға тиіс екенін айрықша атап өтті. Жаңа дәуір туғызған міндеттерді толық жүзеге асыру мақсатында заман талабына сай білім беру жүйесін жасап, болашақтың жоғары технологиялық және ғылыми өндірістері үшін алысты барлап, кең ауқымда ойлай білетін, бәсекелестік қабілеті жоғары, қарымы мол кадрлар қорын жасақтау туралы тұжырым Жолдаудың құндылығын айқындай түседі. [1] Білім адамзаттың терең және үйлесімді дамуын бекітетін құралдардың бірі, прогрестің, әлеуметтік тұрақтылық пен ұлттық қауіпсіздіктің маңызды факторы. Осыған орай бұрынғы мәдени тәжірибені жеткізуге бағытталған үлгі бойынша оқытатын репродуктивті, жеке адамның қызығушылықтарынан мемлекеттік мүддені жоғары қоятын білімнен адамның өз танымының биік баспалдақтарына қарай жетектеп отыратын «өмір бойы» алатын білімге бағытталу жүзеге асырылуда. Сапалы білім, студенттің оқуға және білімін өмір бойы жетілдіруге дайындығы - еліміздің бүгінгі әлемдегі бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ететін экономикалық және әлеуметтік дамуының маңызды факторы, негізгі алғышарты болып табылады. Философиялық-ағартушылық тұрғыдан білім беруді Әл-Фараби, Ж. Баласағұн, Я. А. Коменский, Ж. Ж. Руссо, В. В. Розанов, К. Д. Ушинский, К. Маркс, Ф. Энгельс, Н. Крупская, Н. А. Бердяев, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, Ж. Аймауытов, А. Байтұрсынов, М. Жұмабаев қарастырған болатын, олар тұлғаны дамытушы, әрі рухани қалыптастырушы, барлық адамдардың өркендеп -өсуінің кепілі деген. Жалпы білім берудің философиялық-әдіснамалық аспектісі мәселесін Ж. Әбділдин, М. Қозыбаев, В. В. Давыдов, М. П. Данилов, Б. М. Кедров, И. С. Кон, Ф. Ф. Королев, Р. Г. Лемберг, А. Нысанбаев, З. И. Равкин, А. Сейтешов, М. Н. Скаткин, К. Шүлембаев және т. б. өз мектептерінде жан-жақты қарастырған. Батыс әлеуметтанушылары Ж. Гуревич, Т. Парсонс, Н. Смелзер, Р. Коллинз және кеңес әлеуметтанушылар А. Г. Здравомыслов, В. Г. Афанасьев, В. Н. Турченко, Г. Н. Волков, В. А. Ядов және т. б. білім беруді әлеуметтік және педагогикалық институт ретінде қарастырған. Жалпы орта білім беру жағдайында этнопедагогикалық және этнопсихологиялық ерекшеліктерін ескере отырып оқыту мен тәрбие үдерісін психологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету мәселесін өз еңбектерінде Б. Г. Ананьев, П. Я. Гальперин, В. В. Давыдов, А. Н. Леонтьев, Н. Джангельдин, К. Жарықбаев, А. В. Запорожец, Б. Ф. Ломов, М. А. Менчинская, Б. М. Теплов, М. Мұқанов, Ж. Намазбаева, Н. Сарсенбаева, Е. Суфиева, Т. Тәжібаев, Н. Ф. Талызин, Д. Б. Эльконин, В. КШабельников, Х. Темірбеков және т. б қарастырады. ХХІ ғасырда Қазақстанның білім беру жүйесіндегі жалпы және орта 12 жылдық білім беру жүйесінің енгізілуі уақыт талабы болып отыр. Қоғамымыздың әлеуметтік-экономикалық және саяси құрылымының түпкілікті жаңаруына байланысты бірінші міндет халықтық білім жүйесін жаңаша тұжырымдама жасап, жаңаша талап қоюды қажет етеді. Әлемдік білім кеңістігіндегі озық тәжірибеге негізделген 12 жылдық білім беруге көшудегі негізгі міндет - адамзат тарихында уақыт озған сайын өзектілігі арта түсетін білімді де білікті, құзыреттілігі қалыптасқан, тәжірибелі де білімді ұрпақ тәрбиелеу. Ұлтымызды дәріптейтін, рухымызды биіктетіп, ұлттық сенімімізді жігерлендіретін ұрпақтың болашағы ұстаздарға үлкен міндет. Ол үшін мұғалім қазіргі ақпарат ғасырында кәсіби білікті, құзыретті, әдіс-тәсілдерді дұрыс қолдана алатын, жаңашыл, тәжірибелі болуы керек. 12 жылдық білім берудің басты мақсаты: өзінің және қоғамның мүддесінде өзін-өзі белсенді етуге дайын, өзгермелі даму үстіндегі ортада өмір сүруге бейім, бәсекеге қабілетті және құзыретті, шығармашыл, білімді тұлғаны дамыту болып табылады. Осыған орай сапалы білім берудің құрылымын негізгі нормативтік құжаттардың бірі - стандарттан бастап талданып, зерттелуі қажет. [2] Стандарт - білім мазмұнының негізі. Білім мазмұны стандартта жазылған талаптарға сай жасалады. Стандартта оқушы меңгеруі тиіс білім, іскерлік дағдылардың көлемі оқушының дайындығына қойылатын талаптар белгіленеді. Аталған құжат республикадағы білім саясатын жүзеге асыруды қамтамасыз ететін стратегиялық маңызды құжат Стандарттың негізгі - басқару. Ол «Білім туралы» Заңға сәйкес жасалады. Қазақстан Республикасының білі берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты 1999 жылдың оқу жылынан бастап мектеп тәжірибесіне ұсынылды. [3] Стандарттың әр сатысының (бастауыш саты, негізгі саты, жоғары саты) бірінші бөлімінде білім берудің мақсаты мен міндеттері, білім мазмұнының құрамы, екінші бөлімінде білім беру салалары, базалық білімнің мазмұны, оқушының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар жазылған. Ал Қазақстан Республикасының 12 жылдық мемлекеттік жалпыға бірдей білім беру стандартының жобасы 2006 жылдың оқу жылынан бастап эксперимент алаңдарына ұсынылды. 12 жылдық білім беру Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында қазіргі кездегі білім беру сапасы оқушылардың түрлі қызметтер саласындағы проблемаларды өз бетінше шешу мүмкіндігін қамтамасыз ететін, қалыптасқан негізгі құзыреттілік түріндегі білім беру нәтижелерінің жетістіктерімен түсіндіреді. [4] Міне, 12 жылдық білім беру жүйесі енді. Осыған сәйкес стандартта дайындалды. Бірақ бізді алаңдататыны эксперимент мектептері осы стандарт бойынша жеке тұлғаға білім беріп жатыр ма?- деген сұрақ. Бұл проблема жөнінде жазылған оқу-әдістемелік құралдар немесе оқулықтардың жеткіліксіздігі арасында қарама-қайшылық орын алып отыр. Осы аталған қарама-қайшылықтың шешімін іздестіру зерттеу проблемасын айқындауға және тақырыпты: «Қолданыстағы жалпы білім беру стандарты мен 12 жылдық білім беру стандартының бастауыш сатысының салыстырмалы ерекшеліктері» деп таңдауымызға себеп болды. Зерттеу объектісі: Астана қаласы, №48 мектеп-лицейінің 4-сыныбы Зерттеу пәні: Қолданыстағы жалпы білім беру стандарты мен 12 жылдық білім беру стандартының бастауыш сатысының салыстырмалы ерекшеліктері. Зерттеу мақсаты: Қолданыстағы жалпы білім беру стандарты мен 12 жылдық білім беру стандартының бастауыш сатысының салыстырмалы ерекшеліктерін теориялық тұрғыдан негіздеу және бір стандарттың тиімділігін практика жүзінде дәлелдеу. Зерттеудің ғылыми болжамы: егер, қолданыстағы жалпы білім беру стандарты мен 12 жылдық білім беру стандартының бастауыш сатысының салыстырмалы ерекшеліктерін мұғалім ескеріп, әдіснамалық тұрғыдан дәлелдй білсе, онда мектеп оқушыларының оқу-тәрбие үдерісінде жетістікке жетуі мен негізгі құзіреттіліктері, білім деңгейі артады, пәнге деген қызығушылығы қалыптасады. Зерттеу міндеттері:

- қолданыстағы жалпы білім беру стандарты мен 12 жылдық білім беру стандартының бастауыш сатысының салыстырмалы ерекшеліктерінің ғылыми-теориялық негіздерін нақтылау;

- 12 жылдық білім беру жүйесінде құзіретті тұлғаны қалыптастыру жолдарын анықтау;

- 12 жылдық білім беру жүйесінде құзіретті тұлғаны қалыптастыруды тәжірибе - эксперименттік жолдармен тексеру және нәтижесін анықтау. Зерттеу әдістері: Жалпы ғылыми әдістер: талдау, жинақтау, қорытынды жасау. Зерттеу тақырыбы бойынша екі стандарттың ерекшелігін теориялық тұрғыдан талдау, алынған ақпаратқа болжам жасау, салыстырмалы талдау, бастауыш сынып оқушыларының оқу үрдісін бақылау, сауалнама алу, әдістемелік жүйенің мақсатқа сәйкестігін және педагогикалық тиімділігін эксперимент арқылы тексеру; тәжірибелік - эксперимент жұмысының мәліметтерін қорытындылау. Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, дерек көздерінен және қосымшалардан тұрады.

Кіріспе бөлімінде зерттеудің көкейкестілігі, ғылыми аппараты, мақсаты, объектісі, пәні, міндеттері, болжамы, әдіснамалық негіздері, әдістері мен негізгі кезеңдері беріліп, практикалық мәні, ғылыми жаңалығы және қорғауға ұсынылатын қағидалар баяндалады. I. «Елімізде 12 жылдық жалпы орта білім беруге көшудің негіздемесі» атты тарауда «12 жылдық білім», «құзыреттілік» ұғымдарына анықтама беріледі, сонымен қатар шетелдердегі білім беру жүйесіне сүйене отырып, қолданыстағы жалпы білім беру стандарты мен 12 жылдық білім беру стандартының бастауыш сатысының салыстырмалы ерекшеліктері сараланады. ІІ. «12 жылдық білім берудің бастауыш сатысы негізінде жеке тұлғаның негізгі құзіреттілігін қалыптастыруға арналған тәжірибелік-педагогикалық жұмыс түрлері» атты тарауда құзіретті тұлғаны қалыптастыру жолдары мен 12 жылдық білім және дәстүрлі жүйе бойынша дүниетану пәнін өтуде қолданылатын әдіс-тәсілдердің тиімділігі сараланып, эксперимент жұмысының нәтижелеріне талдау жасалынады. Қорытындыда теориялық және эксперименттік жұмыс нәтижелеріне негіздеме тұжырымдар мен ұсыныстар беріледі.

І ТАРАУ ЕЛІМІЗДЕ 12 ЖЫЛДЫҚ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУГЕ КӨШУДІҢ НЕГІЗДЕМЕСІ

1. 1 12 жылдық орта білім берудің мақсаты, күтілетін негізгі құзіреттіліктер

Қазіргі уақытта еліміздің даму болашағын айқындайтын фақторлардың бірі ретінде білім беру ісіне басымдылық беріліп, оқыту үрдісі мемлекеттік деңгейде қарастырылуда. Білім беру жүйесінің іргелі қатегориялардың қатарында жаңа құрылымдық сипат алуы, білім берудегі жаңа тұжырымдамалық көзқарастар, әдіснамалық ұстанымдар әлемдік білім қеңестігіңдегі жаңартулармен ықпалдасып, еліміздің білім беру ісі 12 жылдық жүйеге көшкелі отыр. Білім жүйесінің бұл жаңа моделінің басты міндеті - оқыту үрдісін ұлттық құндылықтарға негіздей отырып, оқушыларға көп деңгейлі білім беруді ұйымдастыру. Бұл міндет оқушылардың өз бетінше білім алуын ұйымдастырғанда және олардың өз халқының ұлттық құңдылықтары, қоршаған орта туралы ұғым түсінігі болып, ол туралы айтып бере алуына мүмкіндік жасалғанда ғана шешімін табады. Сондықтан, ашық әлеуметтік жүйе ретінде жаңа білім беру үрдісінде әрбір азаматтың тұлғалық дамуын күшейту де көзделіп отыр. Білім кеңістігінде қанатын кең жайып, жер шарының көптеген елдеріндегі оқыту үрдісіне еніп отырған білімнің жаңа сапалы деңгейін қамтамасыз егуге бағытталған құрылымдық және мазмұндық жаңартулардан біздің мектептеріміз де шет қалмауы тиіс. Дәстүрлі оқыту жүйесін әлемдік білім қеңістігімен үйлестіруде орта білімнің тек мерзімдік сипаты ғана емес, оның құрылымдық-мазмұндық нысандарының да түбегейлі өзгертілуі қажет. Жалпы орта білім жүйесінің нәтижеге бағдарлануы сабақтастық, жүйелілік, тұтастық тәрізді ұстанымдарға сай білім берудің барлық сатыларында бірдей жүзеге асады. Бұл келесі міндетті шешу үшін бүгінгі танда жаңа тұжырымдама, стандарт (ұлттық куррикулум), оқу бағдарламалары, оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер т. б. нормативті құжаттар даярлану үстінде. 12 жылдық білім беру жүйесінің өзіндік ерекшеліктері оқу пәндерінің бір-бірімен тығыз байланыста болуын және олардың өзара кіріктірілуін талап етеді. Оқыту үрдісінің барлық білім салалары бойынша қалыптасатын түйінді компетенциялар тізбегінің де жобасы жасалып, олар 12 жылдық білім берудің барлық цикліне сәйкес оқытылатын пәндер негізінде жіктелді. Бұл жіктеулер мектептің әр сатысында айқын көрініс тауып, оқушылардың өмірлік қажеттіліктерін өтеуге қызмет ететіндей дәрежеде көрінетін болады. Нәтижеге бағдарланған білім моделіне сәйкес ұлттық мектептің жаңа жүйесінде пәндерді салаға топтастыру көзделеді. Қазақстандағы 12 жылдық білім беруге көшуге даярлық барысында отандық және шетелдік оқыту теориясындағы, педагогика мен психологиядағы ізгіліктік дәстүрлер мен ой-пікірлерді зерделеп, адамға бағытталған әлеуметтік - психологиялық танымды дамытудың маңызы зор. Отандық педагогикада адамзат жинақтаған тәжірибені келесі ұрпаққа беру мақсатында сақтай отырып, негізгі бағдарды жеке тұлғаның азаматтық белсенділігін арттыруға, рухани-адамгершілік қуатын қалыптастыруға бағытталғаны аса қажет. Сондықтан білім берудің жаңа ізгіліктік бағыттары, мазмұны мен міндеттері, әдіс-тәсілдері іздестіріп, оқушының дүниені тұтастыққа қабылдауы арқылы өзіндік дамыту жолдарын зерделеу басты мәселелердің бірі. Білім берудің адамға, тұлғаға бағытталуы, білім мазмұнының демократиялылығы, заман талабына сай білім беру мен ұлттық тәрбие үдерісінің гуманистік сипаты - 12 жылдық оқытудың методологиялық негізі ретінде қызмет ете алады.

Бүгінгі білім жүйесінде, Д. Дьюи атап өткендей, «үлкен өзгерістер басталуда. Ол маңызы жағынан, Н. Коперниктің жаңалығына (Күн - астрономиялық орталық басқа планеталар оның айналасына шоғырланады, оны айнала қозғалады) тең болып отыр, яғни оқушы тұлғасы орталыққа айналып, барлық педагогикалық әрекеттер оның айналасына шоғырландыра жүргізіледі» .

12 жылдық мектептегі оқыту үрдісін тұлғалық бағдарлы мазмұнда жүргізудің мұғалімдер үшін мынадай ерекшеліктері бар:

Білім беру үрдісі ізгіліктік және демократиялық заңдылықтарға негізделді;
Барлық деңгейдегі педагогикалық әрекеттер оқушылардың шаршауын болдырмауды көздейді. ;
Педагогикалық қызметтің тиімділігі қажетті құрал-жабдықтарды жаңартудан емес, субъект аралық қатынастардың жаңаша ұйымдастырылуынан көрінеді;
Білім берудің тұлғалық бағдарлы мазмұны оқыту үрдісіндегі тұлғалардың - оқушы, мұғалім, тәрбиеші, ата-ана - өзіндік дамуын қамтамасыз ететін жаңа әдістемелер арқылы жүзеге асырылады;
Мұғалім өз әрекетінде қандай өзгерістердің қажет екенін сезіне алады, өз қызметінің бүгінгі күн талабы, қоғам, ата-ана, оқушы сұранысына сәйкестігін біледі;
Тұлғалық бағдарлы білім беру бағытында жаңалықтар ендіруге ұмтылу, авторлық, адаптивтік бағдарламалар құру, тәжірибеде бар жаңалықты өз тұрғысынан өзгерте алу.

Бәрімізге белгілі, адамның өмір сүру қабілеті өзінен тыс өмір сүре алмайды және өзгелердің сыртқы әсерінен де пайда болмайды, ол тек қана оның өз мәселелерін қалай шеше алатынына байланысты. Өмірде кездесетін қиындықтарды жеңе алу тек білім деңгейінде ғана емес, сонымен қатар оны пайдаланудың тиімді әдістері мен құралдарын іздестіре алатынына да тікелей қатысты екенін жақсы білеміз.

1-кесте 12 жылдық жалпы орта білім берудің мазмұны

« Білім мазмұны - ғылыми білімдердің, біліктіліктер мен дағдылар жүйесі. Оларды меңгеру мектеп оқушыларының ақыл-ойының және дене қабілеттерінің жан-жақты дамуын, олардың дүниетанымын, адамгершілігі мен мінез-құлқын қалыптастыруды, қоғамдық өмірге және еңбекке, дайындауды қамтамасыз етеді»

Ю. К. Бабанский

« Білім берудің басты әлеуметтік функциясы - адамдардың бұған дейінгі ұрпақтары жинақталған тәжірибені беру»

И. Я. Лернер,

М. Н. Скаткин

1-де білім мазмұны оқыту үрдісі компоненттерінің бірі ретінде қарастырылады.

2-де оқушылардың білім көлемі ұлғаяды, біліктіліктер мен дағдыларды меңгеруі үшін арнайы жасалған.

«Білім берудің мазмұны-тұлғаның жеке қасиеттері мен сапасының прогрестік өзгерістері, процестер мазмұны, оның қажетті шартты ұйымдасқан іс-әрекет болып табылады»

В. С. Леднев

3-де тұтас жүйе ретінде қарастырады.

«Білім мазмұны - ғылыми білімдердің, біліктіліктер мен дағдылар жүйесі.Оларды меңгеру мектеп оқушыларының ақыл-ойының және дене қабілеттерінің жан-жақты дамуын, олардың дүниетанымын, адамгершілігі мен мінез-құлқын қалыптастыруды, қоғамдық өмірге және еңбекке, дайындауды қамтамасыз етеді»Ю. К. Бабанский«Білім берудің басты әлеуметтік функциясы - адамдардың бұған дейінгі ұрпақтары жинақталған тәжірибені беру»И. Я. Лернер,М. Н. Скаткин1-де білім мазмұны оқыту үрдісі компоненттерінің бірі ретінде қарастырылады.2-де оқушылардың білім көлемі ұлғаяды, біліктіліктер мен дағдыларды меңгеруі үшін арнайы жасалған.:

Білім алуға бағдарланған оқытудың білім мазмұны

Білім, білік, дағдыны меңгеру - мазмұн құрудың экстенсивті жолы

«Білім берудің мазмұны-тұлғаның жеке қасиеттері мен сапасының прогрестік өзгерістері, процестер мазмұны, оның қажетті шартты ұйымдасқан іс-әрекет болып табылады»В. С. Леднев3-де тұтас жүйе ретінде қарастырады.: Жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың білім мазмұны

Білім беру саласындағы «құзыреттілік» түсінігі 1960-1970 жылдардағы шетел әдебиетінде, ал 1980 жылдардың соңындағы отандық әдебиеттерде кездесті. Әлемдік және қазақстандық зерттеулер бойынша құзыреттіліктің 3-тен бастап 37-ге дейінгі түрін айқындаған.

«Құзыреттілік» ұғымы алғаш рет еңбек әлемінде және өнеркәсіп мекемелерінде пайда болды. Еуропа өнеркәсіпшілері өткізген дөңгелек столдағы өздерінің қорытынды құжаттарында былай деп көрсетеді: « . . . көптеген жас адамдар мектеп бітіргенде кәсіби өмірінде өте қажет болатын: топта жұмыс істеу қабілеті, командалық рух, өзін жетілдіруге тырысу, шығармашылық сезім, кәсібилік рух, жалпы іске қызмет ету сезімі, патриотизм сияқты құзыреттер туралы ешқандай хабары болмай шығады. Бұл сапалар кәсіпорын рухының негізін құрайды ». [6]

Қазіргі кезеңдегі білім берудің мақсаттарының жиынтығы негізгі құзыреттіліктерді дамытуды көздейді, оның негіздеріне көпмәдениетті қоғамда өмір сүруге қабілеттілік, білімді практиканың қажеттіліктерімен байланыстыру іскерлігі, өмірлік жағдаятты бағалай алу және проблеманың шешу жлдарын табу және т. б. Жоғары білім беру жағдайында аталған және басқа да негізгі құзыреттілік төмендегі шарттарды қолданғанда жүзеге асырылуы мүмкін:

- білімдік мақсаттарға барынша бара-бар келетін әдіснаманың болуы;

- әдістемелік және педагогика ғылымының қазіргі мәліметтері банкісінің

болуы;

- дидактикалық практика тәжірибесінің жетістіктері мен қорытындылары.

Білім беруді жаңарту негіздерінің бірі ретінде құзыреттілік тұрғыдан келуді жақтаушылар күтілетін нәтижелер тұжырымдамасын жасауда негізгі ереже сапасына талдау жасайды. Бұл тұрғыдан көзқарасты М. В. Рыжков (негізгі білім берудің мемлекеттік білім беру стандартына) сүйене отырып, өз еңбегінде төмендегіше көрсетеді [9] .

2-кесте

Құзыреттілік

Құзыреттіліктер

Құзыреттілік: тек танымдық және операцио-налдық -технологиялық құраушы ғана емес, әрі мотивациялық, этикалық, әлеуметтік және мінез-құлықтық, яғни ол оқыту нәтижелерін (білім, іскерлікті), құндылық бағдар жүйелерін, әдет және т. б. қамтиды.

Құзыреттілік: Алынған білім, іскерлік, тәжірибелер мен мінез-құлық тәсілдерін нақты жағдаятта, нақты іс-әрекет жағдай-ына жұмылдыру қабілетін біл-діреді.

Құзыреттілік: Бұл ұғымда «нәтижеден» қалыптасатын білім мазмұны интеграциясының идеологиясы жатыр.

Құзыреттіліктер:

Мектепте оқу процесінде ғана емес, ол әрі қоршаған ортаның әсерімен

қалыпты, қалып-тан тыс, қалыпты емес білім алу жағдайында да қалыптасады.

1. 2 Шетелдердегі 12 жылдық білім беру ерекшеліктері

Әлемнің көптеген елдерінде 12, 13 жылдық білім беру жүйесі қалыптасқан. Бұл жас ұрпақтың саналы ілім, сапалы білім алуына жол ашады. Егеменді еліміздің өсіп келе жатқан ұрпағын ойлы да іскер, жігерлі де батыл, өзіне-өзі сенімді, интеллектуалдық деңгейі биік, дүниетанымы дұрыс қалыптасқан азамат етіп тәрбиелеуде мектептің алатын орны айрықша. Мектеп қазіргі қоғамның дамуымен, әлеуметтік практикамен тығыз байланысты. Мектеп өмірі балаға жаңа әлемнің есігін ашып беріп, рухани дүниесінің қалыптасуына негіз салады. Тәрбиенің сан салалы, күрделі мәселелеріне терең бойлауға бастайтын, күнделікті тұрмыста кездесетін дағдылар арқылы баланың жан дүниесіне әсер ететін білім мен тәрбиенің алғашқы баспалдағы - бастауыш мектеп. Бастауыш саты - білім, дағды, іскерліктің қалыптасуының бастамасы болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.