Интернет желісімен байланыс
КІРІСПЕ
Компьютерлік ақпараттық жүйелері және телекоммуникациялық технологиялардың дамуы жаңа экономикалық қызмет түрi электрондық коммерция, немесе электрондық кәсiпкерлiктің құрастыруларына алып келді. Электрондық кәсiпкерлiк кәсiпкерлiктiң өндiрiстiк процестердi компьютерлендiруi, сату және тауарлар мен қызметтердiң үлестiрiлуi арқылы едәуiр дәрежеде iске асырылған ерекше формасы болып табылады. Сондықтан электрондық коммерция жайлы казіргі кезде көп нарсе айтылып жатыр. Бiрақ көпшілікте электрондық коммерция жайлы түсініктері аз болып келеді.
Электрондық бизнес - бұл пайда жасау мақсатында iшкi және сыртқы байланыстарының өрнектеуi үшiн глобалдi ақпараттық желдердi мүмкiндiгінше қолданушы, кез келген iскерлiк белсендiлiк.
Интернет кәсіпкерлік уақыт өте біздің өмірімізге көптеп кіруде. Бизнесті жүргізудің жаңа түрлерін ашады, сондықтан көптеген компаниялар өздерінің айтарлықтай бөліктегі бизнестерін интернетке өткізіп жатыр. Коммерцияның интернетi электрондық құрылғылар көмегiмен бизнес - транзакциялардың өткiзудiң әдiстерiнiң жиынын құрайды.
Жарнаманың пайда болу тарихына 100 жылдар емес 1000 жылдықтар себеп болды. Товар деген экономикалық категорияның пайда болуынан бастап, жарнаманың дамытылуы өнер болды. Жарнаманың пайда болу тарихы жазу және сурет салу өнерімен тығыз байланысты. Ежелгі жарнамаларды сазбалшықта, тастардын үстінде көруге болатын еді. Кейін технологияның даму барсында жарнаманы радиодан, теледидардан және газет журналдардан байқалды.
Қазіргі уақытта жарнаманы интернет желісінде көп кездестіруге болады. Себебі, біздің заманымызда интернет пен компьютерлер кең қолданыста. Интернетте кез-келген қолданушы кез-келген жарнаманы таба алады. Оның дамуы дербес компьютердің миллиондаған пайдаланушылардың интернет желісінде қол жетуіне әкелді. Осының бәрі жарнама сайтының пайда болуына соқтырды.
Жаңа жобамен жұмыс істеу мейлі ол жарнамалық сайт немесе интернет магазин болсада, ең алдымен тұжырымдама және сайттың жаңа идеясын (пікірін) жасау, тапсырма беру және оның мақсатын анықтаудан басталады, ол маркетингтік старатегия мен мақсатты аудиторияны талдау, бәсекелестерді сараптау (бәсекелес сайттар), желіде жағдай жасау, дамытудың тиімді әдістерін таңдауға қызмет етеді.
Тақырыптың өзектілігі осы уақытқа дейін интернет кафелердегі кассалық бөлімінде бағдарламалық қамтаманы және техникаларды интернет желісі арқылы тіркеу бойынша бағдарламалық қамтама құрастырылмаған болатын. Бағдарламаның басты құндылығы болып деректер қоры дербес компьютерде аз орын алатындығында бұл деп отырғанымыз қолданушы мәліметтерді интернет желісі арқылы жылдам қол жеткізе алатындығында.
Ғылыми жаңалық және тәжірибелік құндылықтары дипломдық жобаның ғылыми жаңалығы болып РНР, Java Script, HTML бағдарламалау ортасында бағдарлама құрылды. Сонымен қатар, бағдарламалық қамтамалардың сапасы жақсарып және сәйкесінше бағдарламалық құруларға сұраныс та артуда. Тәжірибелік құндылық тұрғысынан бағдарламада деректер қорын жылдам әрі қауіпсіз түрде сақтау мүмкіндігінде. Яғни бұл бағдарламалық қамтама локальдық желі арқылы да басқаруға мүмкіндік береді.
Ғылыми проблеманың заманауи жағдайы интернет кафе мекемесіндегі кассалық бөлімінде ақпараттық жүйе, деректерді басқару жүйесі, желілік бағдарламалауға және телекоммуникация жүйелеріне көп мән берілді. Сондықтан да қазіргі таңда деректер қорымен жұмыс істеу барысында желілер арқылы ақпарат тарату барысында мәліметтердің жылдам жетуі мен қауіпсіздігі есептеу техникасында маңызды рөл атқаруда.
Дипломдық жобаның мақсаты қолданушы деректер қорына қол жеткізуге мейлінше жеңіл және қарапайым болуда. Қазіргі таңда көптеген бағдарламадағы маңызды деректердің қауіпсіздігін сақтау мақсатында көптеген жұмыстар атқарылуда. Соның ішінде администрациялық бөлім кеңінен қолданылуда. Бұл бөлімде қажетті код деректер қорында сақталып оны көру тек санаулы пайдаланушыға ғана қол жетімді болады.
Дипломдық жобаның зерттеу объектісі интернет кафедегі кассалық бөлімінде зерттеу аймағы, ұйымдастырушылық құрылымы, мақсаттары, бөлімдердің функциялар мен есептері, ақпараттық жүйені құру мақсаты қарастырылған. Офистік техникаларды реттеудің есептер кешені қойылымы мен ақпараттық жүйенің құрылымы және техникалық базасы туралы айтылады. Шешілетін есептер кешенінің ақпараттық базасы құрастырылған, сонымен қатар: ақпараттық-логикалық моделі құрылған және сипатталынған, қолданылатын жіктемелер мен кодтау жүйесі туралы толық ақпарат берілген, кірістік және нәтижелік ақпараттар характеристикасы сипатталған, оңтайлы экономикалық-математикалық моделі құрылған.
Бағдарламалық қамтаманың жалпы жүйелік бағдарламалық қамтамасы мен айналандырылған бағдарламалық қамтамасы таңдаулары, бағдарлама модулдері сипаты берілген. Бағдарламалық модульдер қарым-қатынасы құрамының құрылымдық схемасы тұрғызылған.
Ақпараттық өнімнің жүзеге асырылу қадамы жазылған. Құрастырылған ақпараттық жүйенің экономикалық тиімділігі бағаланып, жүйенің қауіпсіздік шарттары қарастырылған.
Теориялық және методологиялық негізі жобаны құру барысында бірнеше теориялық мәліметтер компания төңірегінде алынды және методологиялық негізі ретінде объектіге-бағытталған бағдарламалық құралдар қолданылады.
Тәжірибелік базалық мәліметтері интернет кафе кассалық бөлімінің құрылымы, жұмыс істеу принципі және жүйесі негізінде деректер алынады.
1 ЕСЕПТІҢ ҚОЙЫЛЫМЫ
Интернет желісімен байланыс
Желі - компьютерлер мен басқа да құрылғылар, мысалы, басып шығарғыштар мен мәтіналғылар тобы, олар барлық құрылғылардың бір бірімен өзара әрекеттесуіне мүмкіндік беретін байланыс желілері арқылы қосылған. Желілер шағын немесе үлкен, тұрақты немесе уақытша (телефон желілері немесе сымсыз арналар арқылы) жалғанған болуы мүмкін. Ең үлкен желі -- әлемдік желілер тобы болып табылатын Интернет.
Түрлері:
Ауыстырылатын желі -- компьютердің қашықтағы абонентпен байланыс желісі. Жалғастыру жалпы тағайындалған телефон арнасы арқылы абонент нөмірін телефондық нөмір теріп алу амалымен жүзеге асырылады. Мұнда уақытша 1 жалғастыру орындалады.
Ауыстырылмайтын желі -- терминалды компьютерге тұрақты түрде жалғастыруды жасақтайтын байланыс желісі.
Ауқымды желі -- жүздеген және мындаған километрлік аумақты қамтитын халықаралық, мемлекетаралық, республикалық немесе салалық компьютер желілері. Кез-келген компьютерді, олардың орналасқан географиялық мекен-жайына қарамастан, бір-бірімен байланыстыруға мүмкіндік береді. Ауқымды желі көбінесе жергілікті және аймақтық есептеу желілерін біріктіру нәтижесінде құрылады.
Ауқымды есептеу желісі -- бір-бірінен алыс орналасқан жергілікті желілер мен жеке компьютерлерді байланыстыратын есептеу желісі.
Ауқымды есептеу желілері негізгі үш құрауыштан түрады:
а) желінің түйіні ретінде қарастырылатын жергілікті есептеу желілері;
ә) жергілікті есептеу желілерін байланыстыратын арналар;
б) байланыс арналарына қатынас құруға мүмкіндік беретін жабдықтар мен программалар.
Мысалы, Интернет торабы -- түрлі-түрлі хаттамалармен жұмыс істейтін, әр түрлі есептеу машиналарын байланыстыратын, мәліметтерді тасығыштардың (телефон сымдары, оптикалық талшық, жер серігінің арналары және радио-модемдер сияқты) барлық түрлерімен тасымалдайтын компьютерлік желілердің бірлестігі. Ең көп тараған қызмет көрсету түрлері: электрондық пошта (@mail), желілік жаңалықтар немесе телемәслихат тарату тізімдері, бүкіл әлемдік өрмек, файлдар жеткізу, қашықтан қатынас құру жөне т.б.
Интернет -- компьютерлік серверлердің бүкіләлемдік желісі.
Интернетке қосылу мүмкіндігі болған жағдайда, білім беру мекемелері, мемлекеттік ұйымдар, коммерциялық кәсіпорындар және жеке адамдар сияқты миллиондаған қайнар көзінен ақпарат алуға болады.
Қазіргі кезде Интернет сөзін пайдаланғанда, физикалық желінің өзін емес, Дүниежүзілік желі және ондағы ақпаратты айтамыз [1].
Егер бұл терминді енгізген ағылшын тіліндегі құжатына сүйенсек, онда бұл термин екі түрде жазылып, сәйкесінше екі мағынаға ие болады.
Егер Интернет сөзі кішкентай әріптен басталса, онда бұл термин мәліметтер пакетін маршрутизациялау арқылы желілерді байланыстыру ұғымын білдіреді. Бұл кезде ауқымды ақпараттық кеңістік туралы айтылмайды. Көбінесе, бұл екі түсінікті бір-бірінен ажыратып жатпайды.
Интернет - кез келген компьютерлермен бүкіл әлем бойынша ақпарат алмасу мен беру мүмкіндігі, желілер жүйесі. Интернет - байланыс араларын өзара біріктіретін, тораптардың жиынтығы.
Әрбір топтарда операциялық жүйесін басқару арқылы жұмыс істейтін бір немесе бірнеше қуатты компьютер-сервер болады. Мұндай торапты кейде хост деп атайды.
Торапты оның иесі - провайдер деп аталатын ұйым немесе Интернет қызметін жабдықтаушы басқарады.
Интернет әр түрлі ережемен жұмыс істейтін желілерді біріктіреді. Бұл ережелерді үйлестіру үшін шлюз құрылғысы қызмет етеді. Шлюз - басқаша тәсілмен үйлеспейтін желілерді қосатын құрылғы. Шлюз әр түрлі желілердің бірлескен жұмысын қамтамасыз етуге арналған мәліметтерді өзгертпейді.
Интернет желісіне әр түрлі операциялық жүйелерді басқару арқылы жұмыс істейтін компьютерлер кіреді. Алайда, ақпарат алмасу кезінде барлық ЭЕМ хабар беру тәсілдері туралы бірыңғай келісімдер қолданылуы тиіс. Сонда ЭЕМ-ның қай-қайсысыда басқа кез келген ЭЕМ-нан алынған ақпарат түсінуге қабілетті болады.
Электронды почта немесе @mail, адамдар арасындағы байланыс тәсілдерінің бірі болып табылады. Электронды почтаның Интернеттегі негізгі функциясы - планетаның қай нүктесінде болса да, Интернеттің кез келген екі пайдаланушысы арасында электронды хаттармен - мәтіндік хабарламамен оперативті және өте тез алмасуды жүзеге асыру. Электронды почтаның қосымша мүмкіндіктеріне мыналарды жатқызуға болады: дыбыстық хабар, құжаттарды, сызуларды, фотосуреттерді, бейнематериалдарды беру; ғылыми журналға, сирек кітаптарға, жарнамаға жету және әр түрлі тауарларды жолдау немесе сату; сонымен қатар, ұжымдық іс-әрекеттерді программалық қамтамасыз ету; мекемелер мен ұйымдарда құжат қолдану; ұжымдық жұмысты жоспарлау.
Қазіргі уақытта кз келген информациялық технологияның жаппай техникалық компоненті компьютер болып табылатыны белгілі.
1957 жылы Кеңес Одағы жердің жасанды серігін ұшырғаннан кейін, АҚШ Қорғаныс министрлігі ақпаратты тасымалдаудың сенімді жүйесі қажет деп шешті. АҚШ алдыңғы қатарлы зерттеу жобаларының агенттігі (АРПА) осы мақсатта компьютерлік желі құруды ұсынды. Бұл желіні құру Лос-Анджелестегі Калифорния университетіне, Стэнфорд зерттеу орталығына, Юта штатының университетіне және Санта-Барбара қаласындағы Калифорния штатының университетіне тапсырылды. Компьютерлік желі АРПАНЕТ деп аталып, 1969 жылы аталған төрт ғылым орталықтарын біріктірді, барлық жұмыстарды АҚШ Қорғаныс министрлігі қаржыландырып отырды. Одан соң, АРПАНЕТ желісі жылдам дамып, оны ғылымның әр түрлі салаларындағы ғалымдар қолдана бастады [2].
ЫЦАНН-ның Марина Дель Рейдегі штаб-пәтері, Калифорния штаты, АҚШ. Алғашқы АРПАНЕТ сервері 1969 жылдың 1 қыркүйегінде Лос-Анджелестегі Калифорния университетінде орнатылды. Һонеюелл 516 компьютерінде 12 КБ оперативті жад бар болатын.
1971 жылы желі арқылы электронды почта жіберуге мүмкіндік беретін алғашқы компьютерлік бағдарлама жасалып, ол кеңінен таралды.
1973 жылы бұл желіге трансатлантикалық телефон сымы көмегімен Ұлыбритания және Норвегияның ұйымдары қосылып, желі халықаралық сипат алды.
1970-жылдары интернет желісі негізінен электронды почтаны жіберу үшін пайдаланылды. Бірақ, интернет желісі басқа техникалық стандарттар негізінде жасалған желілермен байланыс орната алмайтын еді.
1970-жылдардың соңында мәліметтерді тасымалдау стандарттары кеңінен тарай бастады, олар 1982-83-жылдары бір стандартқа келтірілді. 1983 жылы Интернет термині АРПАНЕТ желісіне байланысты айтылатын болды.
1984 жылы домендік аттар жүйесі (ДАЖ) жасап шығарылды.
1984 жылы АРПАНЕТ желісіне бәсекелес пайда болды. АҚШ Ұлттық ғылыми қоры (ҰҒҚ) университетаралық ауқымды желісін құрып, оған көптеген шағын желілерді (сол уақыттарда-ақ танымал болған Ұсенет және Бітнет желілерін қоса) біріктірді, бұл желінің ақпарат тасымалдау қабілеті АРПАНЕТ желісіне қарағанда, біршама артық еді. Бір жыл ішінде бұл желіге 10 мыңдай компьютер қосылды.
1988 жылы Интернет протоколы жасалып, Интернетте нақты уақытта сөйлесу мүмкіндігі пайда болды.
1989 жылы Еуропада, Ядролық сынақтар бойынша еуропалық кеңес қабырғаларында Бүкіләлемдік тор концепциясы пайда болды. Оны әйгілі ағылшын ғалымы Тим Бернерс-Ли ұсынды, ол екі жыл ішінде HTTP протоколын, HTML тілін идентификаторларын ойлап тапты.
1990 жылы АРПАНЕТ желісі бәсекелестікке шыдай алмай, өз жұмысын тоқтатты. Осы жылы Интернетке телефон арқылы қосылудың сәті түсті.
1991 жылы Бүкіләлемдік тор Интернетте пайда болды, ал 1993 жылы әйгілі браузері пайда болды.
1995 жылы желісі бастапқы зерттеу мақсаттарына қайта оралды, енді Интернеттің барлық траффигін маршрутизациялаумен Ұлттық ғылыми қордың суперкомпьютерлері емес, желілік провайдерлер айналыса бастады. Осы жылы Бүкіләлемдік тор ФТП арқылы файлдарды тасымалдау протоколын трафик жөнінен басып озып, Интернеттегі ақпарат тасымалдаудың негізгі көзіне айналды, Бүкіләлемдік тор консорциумы құрылды. Бүкіләлемдік тор Интернетті өзгертіп, оның қазіргі заманғы бет-бейнесінің қалыптасуына әсер етті деп айтуға болады. 1996-жылдан бастап, Бүкіләлемдік тор Интернет түсінігін толықтай ауыстырды деп айтуға болады.
1990-жылдары Интернет сол уақыттағы желілердің көпшілігін біріктірді. Интернеттің техникалық стандарттары ашық, ал оны басқаратын белгілі бір компания жоқ болғандықтан, интернеттің дамуы жекелеген желілердің бірігуіне көп әсерін тигізді. 1997 жылы Интернетте 10 млн компьютер болды, 1 миллионнан астам домендік аттар тіркелді. Интернет ақпарат алмасудың ең танымал құралына айналды.
1998 жылы рим папасы Бүкіләлемдік Интернет Күнін 30 қыркүйек деп бекітті.Қазіргі кезде Интернетпен тек қана компьютерлік желілер арқылы емес, сонымен қатар, байланыс спутниктері, радиосигналдар, кабельдік теледидар, телефон, ұялы байланыс, арнайы оптикалық-талшықтық желілер және электр желілері арқыы да байланысуға болады.Компьютерлік телекоммуникацияны пайдалану - алыстағы компьютермен диалогтық режимде немесе электрондық почта режимде жұмыс істеуді ұйымдастыруды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ ,электрондық почта өте қолайлы жене аса қымбат емес. Интернет технологисы жылдам өзгеріп отырады. Интернетпен жұмыс істеу оңайланғандықтан, қазіргі өзгерістер торапты кім немесе қандай мақсатпен қолдануында болып отыр. Дегенмен, "веб-тен білгім келген нәрсе туралы, информация таба аламын ба?"-деген сұрақ туындайды. Сол себепті бір жаққа телефон соғудан бұрын немесе кітапханаға барар алдында веб-тен информация алады.
Адамдарды іздеу. Егер қажетті адамыңыздың қайда екенің білмесеңіз, оны қайда болмаса да сіз қазіргі уақытта тауып алу мүмкіндігіңіз бар. Ол үшін сіз қызмет каталогын немесе телефон кітапшасын қолдана аласыз.
Компанияларды, өнімдерді немесе басқа да қызметтерді іздеу. Сары парақ (Yellow page) атты жаңа каталог қызметі сізді қызықтыратын мамандықтары бар компанияларды іздеуге мүмкіндік береді. Оның адресін тез табу үшін сіз сол облысқа сәйкес кодты бере аласыз. Осылайша өзіңіз қолыңыз жетпей жүрген затынызды да табуға болады.
Зерттеу. Заң кенселері бұрын қажетті информациялар үшін сағатына $8600 төлесе, қазір олар оны Интернеттен өте аз бағаға ала алады. Жылжымайтын заттармен айналысатын фирмалар, олардың бағасын бағалау үшін Интернетке сай келетін демографиялық мәләметтерді пайдаланады. Ғалымдар өздерінің соңғы зерттеу нәтижелерімен ауысады. Интернет көмегімен бизнесмендер болашақтағы нарықтарды үйренеді.
Білім. Мектеп мұғалімдері бүкіл әлемдегі оқыту программаларын бақылап отыра алады. Колледж оқытушылары өз шанырақтарымен электрондық почта арқылы хабарласып, сонымен қатар телефонмен сөйлесу ақысын үнемдейді. Студенттер компьютерде курстық жұмыстарын жасайды. Сонымен қатар, диалогтық режимде энциклопедияның соңғы басылымын және басқа да қажетті материялдарды алуға болады.
Сапар. Үлкен, кіші қалалар, штаттар және бүкіл мемлекеттерді веб-те туристік және басқа да қажетті информациялардан табуға болады. Желіде сапар шегушілер ауа райы туралы мәліметтерді, транспорт қозғалысының уақыт кестесін немесе мұражайдың жұмыс уақыттары туралы мәліметтер ала-алады.
Маркетинг және сауда. Мұнда программалық жабдықтарды шығарушы компаниялар өз өнімдерін сатып, желіде жаңа нұсқаларын ұсынады. Желі көмегімен басқа да түрлі өнімдер сатылады. Электронды кітап және грампластинка дүкендерді оперативті режимде істейді. Клиент өзіне қажетті мәліметті каталогтардан көре алады.
Денсаулық сақтау. Науқас адамдар мен дәрігерлер денсаулық сақтау облысындағы соңғы ашылған жаңалықтарды біліп отырады. Өз білімдерімен алмасып және медициналық мәселелерді шешуде бір-біріне көмектесіп отырады.
Инвестиция. Адамдар акция сатып алып ақшаларын пайдалы айналымға жібереді. Кейбір компаниялар өздерінің акцияларын оперативті режимде ұсынады.Осылайша инвесторлар жаңа өнеркәсіптерді, ал өнеркәсіптер капитал табады. Конференция және аукциондарды ұйымдастырушылар хабарлама жасау, өтініш жинау немесе қатысушыларды тіркеу, т.б. жұмыстарды веб-те жасайды. Мұнда информация барлық уақытта жаңарып отырады, мұнда қағазды және транспорт шығынын әлдеқайда үнемдеуге болады.
Дін. Дін немесе басқада қоғамдық ұжымдар веб-те өздері туралы айтып, басқа адамдарды ұжымдарына шақыратын өз парақтары бар.
Интернет мыңдаған корпоративті, үкіметтік, ғылыми және үй желілерінен құралған. Әртүрлі архитектуралы және топологиялы желілерді біріктіруге ИП (Интернет Протокол) протоколын және мәліметтер пакеттерін маршрутизациялауды қолдану арқылы қол жеткізілді. ИП протоколы әдейі физикалық байланыс арналарына тәуелсіз етіп жасалды. Яғни цифрлық мәліметерді тасымалдауға арналған кез-келген жүйе Интернетпен де байланыса алады. Желілердің байланысқан түйіндерінде арнайы маршрутизаторлар (бағдарламалық немесе аппараттық) пакеттердің қабылдаушылардың ИП-адрестерін қарай отырып, мәліметтер пакеттерін сұрыптаумен және бағыттаумен айналысады. ИП протоколы бүкіл әлем көлемінде біртұтас адрес кеңістігін құрады, бірақ әрбір жеке желіде өзіндік адрес кеңістігі болуы мүмкін. ИП-адрестерді осылайша ұйымдастыру маршрутизаторларға әрбір мәлімет пакетінің бағытын анықтауға мүмкіндік береді. Осылайша, Интернет құрамындағы жекелеген желілер арасында конфликттер болмайды, ал мәліметтер бүкіл әлем көлемінде дәл жеткізіледі [3].
ИП протоколын ұйымы ойлап тапқан болатын. және оның жұмыс топтары қазіргі күні де Бүкіләлемдік желінің протоколдарын дамытумен айналысады.Қызметіне қарапайым пайдаланушылар қатыса алады. Бұл ұйым комитеттері құжаттарын жариялайды. Бұл құжаттарда көптеген сұрақтардың техникалық спецификациялары және дәл түсініктемелері беріледі.
1.2 Интернет кафе веб бағдарламасының құрылымы
Интернет дүкен - бұл ғаламторда орналасқан дүкен. Яғни ғаламтор арқылы сатылатын тауарлар мен қызмет түрлерінің жүйеленген тізбесі. Арнайы бағдарлама негізінде тауарларды қосу немесе өшіру, жаңа тауар категорияларын құру және тауарлардың сипаттамалары мен суреттерін еңгізу, бағаларын белгілеуге болады. Сайтқа кірушілер тауарларға электрондық тапсырыс формасы - тапсырыстар себеті арқылы тапсырыс бере алады. Мұндай сайттарда тек тапсырыс беріп ғана қоймай, сонымен қатар ғаламтор арқылы тауарға тікелей төлеуге де болады. Есептесудің әртүрлі жүйелері пайдаланылады: тауарларды курьер арқылы немесе автоматты түрде есеп-шот ұсыну немесе пластикалык карта арқылы төлем қабылдау.
Интернет әлеміне көшіп келген жарнама, кітапханалар мен газет, радио, телевидениенің қатарында дүкендер де бар. Электрондық сауда-саттық Қазақстан интернетіне де жат емес - онлайн дүкендер соңғы екі жылдың ішінде бұл нарықта жақсы көрсеткіштерге жете білді.
Интернет дүкен кез келген супермаркеттен гөрі өзіне көп тауарды сыйдыра алады. Тауарды сатып алу үшін түрлі әдістер бар: қолма-қол ақша, пластикалық карта, банк аударымы, электронды ақша. Тауарды үйге не офиске ыңғайлы уақытта жеткізеді. Интернет дүкенге тәулігіне 24 сағат бойы үйден не офистан шықпай-ақ кіруге болады. Тауардың сапасымен толық танысып, басқа сатыпалушылардың пікірін білуге болады. Интернет дүкенде сыйлықтарды сатып алуға ыңғайлы.
Ал компьютердің ресурстары ақпараттық және техникалыққа бөлінеді. Ақпараттық ресурстарға программалар және деректер, ал техникалықтарға - принтер, модем, сканерлер, график сызғыштар кіреді. Ақпарат сақтау құралдары СD-ROM, ZIP, DVD сияқтылар ақпараттық ресурстарға кіреді. Олар программалар және деректері бар қапшықтар ретінде қаралады. Оларға қосылу логикалық дискіге жасалғандай жүзеге асырылады. Орналасқан компьютерден ғана қол жеткізуге болатын ресурстар жергілікті деп аталады. Желінің басқа компьютерлеріне де ашық компьютер ресурстары ортақ немесе желілік деп аталады. Жергілікті және ортақ ресурстар түсініктері шартты. Бұл - жергілікті ресурсты ортақ етуге болады және, керісінше ортақ ресурсқа жергілікті мәртебесін беруге болады. Ортақ ресурстар орналасқан компьютер сервер деп аталады. Сервердегі ақпаратқа жол ашатын және осы ресурстар пайдаланатын негізгі жетістігі мынада: компьютерлер мен концентраторлар арасындағы жекелеген жалғағыштар істен шыққанмен, бүкіл желі жұмыс істей береді. Веб - беттерді және файл түрінде сақталған мәліметтерді түсінікті түрде экранға шығару жеңіл емес. HTML форматында дайындлатын Web - беттерді іздеп және оларды қалыпты жағдайда экранға арналған браузер атаулы арнайы программалар бар. Қазіргі кезде олардың ішінде көп пайдаланылатын - 3.02, 4.0, 4.01,5 нұсқалары Microsorft Internet Explolrer программасы. Олар Windows 95-пен Windows - 98 - дің Explolrer құрамына стандартты программа түрінде енгізілген. Microsorft Internet Explolrer программасы Web - беттерді іздеп және оларды қалыпты жағдайда экранға арналған қалыпта шығару үшін браузердің көмегімен іске асырылады. Пошта программасы Internet Explorer терезесінен қосуға да болады. Ол үшін аспаптар панелінің Пошта түймесін шертіп, көрінген мәзір пунктінен Поштаны оқу жолын таңдау. Дербес компьютерлерде жұмыс істеу жөнінде дербес компьютер деген не екенін, дербес компьютер қалай жұмыс істейтінін, дербес компьютер қайда қолданылатынын, қандай компьютер сатып алу керек екенін, дербес компьютердің негізгі құрылғыларын, ақпараттық өлшем бірліктерін, компьютерге күтім жасау және қауіпсіздік техникасы ережелерін жетік танып білдім. Windows амалдық жүйесін пайдалана отырып, амалдық жүйенің не екенін, амалдық жүйе дербес компьютерді қалай басқаратынын, қандай амалдық жүйелер бар екенін және Windows қалыптасқан бағдарламаларымен жеке-жеке таныстым. Бір есепті операциялық жүйе әрбір кезеңде компьютерде адамға бір ғана есепті шешуге, яғни тек бір ғана іспен айналысуға мүмкіндік береді. Нақты айтқанда, мұндай жүйелер әдетте негізгі режимде бір программаны және фондық режимде көмекші тағы бір прогамманы іске қосуға мүмкінлік береді. Мысалы, негізгі режимде мәтіндік редакторды, ал фондық режимде басу программасын іске қосуға болады [4].
1.2.1 Сайтты құру мақсаты және оның талаптары
Сайт төменде көрсетілген Тапсырыс беруші мен Орындаушы спецификациясының сәйкестігінде жобаланады.
Сайт беттері PHP 5 программалау тілінде қоспалардың қолдануымен HTML - беттер түрінде, қоспалардың көлемі - Орындаушының қалауына қарай орындалады.
Программалаудың парадигмасы - Орындаушы қарауы негізінде объектті-бағытталған программалау және құрылысты программалау. Қажеттілігінше, программалаудың басқа тілдері Клиенттің келісуі бойынша қолданылады. Сайт тілі - қазақ, орыс тілдерінде көрсетілген.
Сайттың барлық парақтарының жоғарғы бөлімін Клиенттің жақсы көрінетін логотипі (фирмалық белгісі), слоган (фирма ұраны) және қордың мекен жайы (URL) құрайды.
Төменгі бөлімде оның авторлығына қысқаша нұсқау және орындаушының URL сайтына сілтеме орналасқан.
Жоба қиындығына байланысты сайт жасау уақыты екі аптадан екі-үш айға дейінгі орынға ие болады. Веб-сайт хостингі және домендік атты тіркеуі орындаушыға ұсынылады.
Игеруді тағайындау.
Сайт жұмыстарының бірінші кезеңде басты мақсаты сайттың статикалық және динамикалық аспектісін құру болып табылады.
Сайтты құру мақсаты жалпы ашылып жатқан медицина жаңалықтарын, денсаулыққа пайдалы заттарды, дәрі - дәрмекті оңай және жылдам тауып тапсырыс беруге көмек ретінде құрылған веб-сайт.
Жоба қиындығына байланысты сайт жасау уақыты екі аптадан екі-үш айға дейінгі орынға ие болады. Веб-сайт хостингі және домендік атты тіркеуі орындаушыға ұсынылады.
Сайт концепция бойынша былайша құрылуы тиіс: торап пайдаланушысы ондағы орналасқан материалдарға ең алдымен туылған сұрақтарға белсенді жауапты, айқын шешімдерді және берілген дәріқағаз бойынша іздеу нәтижесінде қатынау мүмкіндігі болуы керек 5.
1.3 Сыртқы интерфейске қойылатын талаптар
1.3.1 Пайдаланушылық интерфейстер
Сайт әрлендірілуі орындаушымен толық игеріледі. Парақтармен жылдам ауыса арналған навигация жүйесі қарастырылған.
Бұл жобада үш пайдаланушылық интерфейс қарастырылған:
а) тіркелмеген пайдаланушыларға арналған интерфейс;
ә) тіркелген пайдаланушыларға арналған интерфейс;
б) администраторға арналған интерфейс.
Тіркелмеген пайдаланушыларға арналған интерфейсте тек жалпы сайт мазмұны бойынша қарапайым іздеуге мүмкіндік берілген.
Тіркелген пайдаланушыға арналған интерфейсте тіркелмеген пайдаланушылар интерфейсінің мүмкіндіктеріне қосымша келесідей мүмкіндіктер қосылған:
- форумды қарау, жазу, жаңа тақырыптар құру;
- сауалнамалар құру;
- жеке бетті құру;
- жеке хабарлар жіберу;
Администраторға арналған интерфейсте сайтта бар мүмкіндіктердің барлығы рұқсат етілген, былайша айтқанда администратор мүмкіндіктері бұл жоба аумағында шексіз. Ерекше атап кететін жайттар:
- сайттың жоғарғы бөлімінде навигацияның кеңейтілген түрі;
- сайттағы өзгерістерді басқару;
- тіркелген пайдаланушыларды растау және т.б. [6].
1.3.2 Программалық интерфейстер
Серверлік программалы компоненттер:
а) Windows 2000 Server операциялық жүйесі;
б) Apache HTTP Server 2.0;
в) PHP 5.1.4 гипермәтін процессоры;
г) Java Script бағдарламалау ортасы;
Клиенттік программалы компоненттер:
а) Windows XP 7Vista операциялық жүйесі;
ә) Internet Explorer 7 (Mozilla Firefox,Opera).
1.3.3 Коммуникациялық интерфейстер
Пайдаланушылардың компьютерлерінде интернетке қатынауға бар модем құралдары немесе жылдамдығы 100 Мбс кем емес желілі карта болуы тиіс. Сервер мен клиенттерді байланыстыратын TCPIP протоколы қолданылады.
1.4 Жалпы жады бойынша қойылатын талаптар
Серверлік және клиенттік машиналар үшін жалпы жады бойынша қойылатын талаптар, оларда орналасқан жұмысқа қажетті программалық компоненттердің қойылатын талаптармен анықталады.
1.4.1 Программалық кешеннің бейімделуі бойынша талаптар
Программалық кешен Windows 20002003 ServerXP Vista платформаларында жұмыс істеуі тиіс, бұл немесе басқа платформаларды қолдануда қажетті программалық компоненттер ыңғайлы орнатылуы керек.
1.5 Жұмысқа қойылатын нақты талаптар
1.5.1 Функционалды талаптар
Веб-сайт орындалуы үшін мына талаптар орындалу керек:
а) браузерлердің барлық таратылған нұсқаларында ыңғайлы түрде суреттелуі;
ә) үлкен трафик кезінде тиімді жұмыс жасауы;
б) келесі мүмкіншіліктердің орындауын қамтамасыз ету:
1) кері байланыс механизмі;
2) техникалық сүйемелдеу;
3) әкімшілік модульмен (контентпен) басқаруы;
4) іздеудің кеңейтілген жүйесі және сайт бойынша навигация [7].
1.5.2 Функционалды емес талаптар
1.5.3 Өнімділік
Web-парақтарды жүктеудің орташа уақыты қосу жылдамдығы 28.8 Кбитс кезінде 30с аспауы керек. Бөлек парақтардың жүктелу уақытының артуы 35с-қа дейін рұқсат етіледі, бірақ сайт парақтарының жалпы санының 30 пайызынан көп болмауы керек. Басты парақтың жүктелу уақыты 40с-тан аспауы керек.
Ескерту: барлық жағдайда жүктелген элементтердің (есепшілер, баннерлер, информерлер және т.б.) жүктелу уақыты есептелмейді.
Жүйе сервердің максималды жүктелуі кезінде және кез-келген операциялық жүйелерде тиімді жұмыс істеуі тиіс. Көрсету және іздеу жүйелері үлкен көлемдегі мәліметтермен жұмысқа ықшамдалған болуы керек.
1.5.4 Сеніміділік
Жүйе пайдаланушылардың сенімді тоқтаусыз жұмысын қамтамасыз етіп, олардың кез-келген ісіне тоқтаусыз қызмет түрін көрсетуі керек.
Жүйе бірнеше клиенттік түйіндер қосылған кезде тиімді жұмыс істеуі тиіс және клиент-компьютерлер мен сервер-компьютердің синхронизациясын қамтамасыз етуі керек.
1.5.5 Қателердің өңделуі
Жүйедегі барлық қателар өңделуі тиіс және қателер туралы хабарлар пайдаланушылар қабылдай алатын түрде көрсетілуі керек. Хабарлау жүйесінде пайдаланушылардың мүмкін емес әрекеттерін, ақпарат енгізудің қате үлгілерін іске асыру керек [8].
2 БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАНЫ жобалау
2.1 Зерттеу объектісін талдау
Веб-сайт туралы жалпы түсінік
Веб-сайт немесе сайт (ағыл. website, web - өрмек және site - орын) - ол HTTPHTTPS протоколды арқылы қолжететін интернетте бір немесе бірнеше веб-беттердің жиынтығы. Сайт беттері ортақ түпкі адреспен, сонымен қатар, әдетте, басты атаумен, логикалық құрылымыымен, авторымен және бет келбетімен біріккен. Барлығына қол жететін сайттар жиынтыығы дүниежүзілік өрмекті құрады.
Веб-сайт тарихы
Дүние жүзіндегі ең бірінші сайт 6 тамызда 1991 жылы пайда болды. Оны құрушы Тим Бернес-Ли сол сайтта HTTP деректерді жіберу протоколдарына URI адресация жүйесіне және HTML гипермәтіндік өлшеуіш тіліне негізделген WorldWideWeb технологиясы жайлы ақрпаратты орналастырған. Сонымен қатар сайтта серверлер мен браузерлерді орнату принциптері мен жұмыстары туралы жазылды. Сайт дүние жүзіндегі ең бірінші интернет-каталог болып саналды, себебі Тим Бернес-Ли кейінірек онда басқа сайттарға сілтемелер орнатты.
Бірінші сайттың жұмыс істеуіне қажетті құралдарды Бернес-Ли 1990 жылдың аяғында дайындаған болатын. Соңында, WorldWideWeb веб-редактор функционалы бар алғашқы гипермәтіндік браузер NeXTcube негізінде алғашқы сервер және алғашқы веб-беттер пайда болды. Вебтің құрушысы гипермәтін деректерімен алмасу жүйелеріне негіз бола алады деп есептеп, өз ойын орындады. 1980 жылы Тим Бернес-Ли гипермәтіндік Enquire программалық қамтамасын құрды, ол деректерді сақтау үшін кездейсоқ ассоцияцияларды (біріктірулерді). Содан кейін Женевадағы Еуропалық ядролық зерттеу орталығында (CERN) ол әріптестеріне бір-бірімен гиперсілтемелерімен біріккен гипермәтіндік құжаттарды шақыруға ұсыныс берді. Бернес-Ли ішкі іздеу құралына және құжаттарға, сонымен қатар интернеттің жаңалықтар ресурстарына гипермәтіндік қол жеткізу мүмкіндігін көрсетті. Нәтижесінде 1991 жылдың мамыр айында CERN-де WWW стандарты бекітілді.
Тим Бернес-Ли вебтің HTTP, URIURL және HTML бастауыш технологияларының құрушысы болып саналады (бірақ бұл ойлар 40-жылдары көрініс тапқан). Бүгінгі күні Тим Бернес-Ли интернет стандарттарын құратын және ендіретін Дүниежүзілік өрмек, Консорциумының (World Wide Web Consortium) басшысы болып атбылады.
Құрылғы. Сайт беттері - HTML тілінде өлшенген мәтіннен тұратын файлдар. Бұл файлдар пайдаланушымен оның компьютеріне жүктелгеннен кейін браузермен өңделеді және оның бейнені көрсету құралында көрініс табады (монитор, ҚДК (қалталық дербес компьютер) немесе принтер). HTML тілі мәтінді өзгертуге, ондағы функционалды элементтерді бөліп қарастыруға, гиперсілтемелер құруға, көрмсетілетін бетке сурет, басқа да мультимедиялық элеметтерді орнатуға мүмкіндік береді. Беттердің көрсетілімін оған CSS тіліндегінемесе JavaScript тіліндегі (скрипттік тіл) стильдер кестесін қосу арқылы өзгертуге болады [9].
Сайттың бетері тек файлдар жиынтығынан тұруы мүмкін немесе серверде сайт қозғалтқышы деп аталатын арнайы компьютерлік программа арқылы құрылуы мүмкін. Қозғалтқыш бөлек сайт үшін арнайы орындалуы мүмкін немесе кейбір сакйт кластарына арналған дайын өнім ретінде болуы мүмкін. Кейбір қозғалтқыштар сайттың құрылымын реттеуге, ақпаратты сайтта орналастыруға мүмкіндік береді. Мұндай қозғалтқыштар мазмұнды басқару жүйелері деп аталады.
Қауіпсіздік. Мәні жоғары ресурс болып табылатын көптеген сайттар бар. Бұл ресурстарда пайдаланушылардың жеке деректері (мысалы, жеке хаттар, адрестер, телефондар) немесе қаражаттық ақпарат (мысалы, банктік сайттар) орналасуы мүмкін. Мұндай ресурстарды бұзу тікелей қарааттық шығыдарға әкелуі мүмкін (мысалы, ақшаны басқа есеп картасынан өз есеп картасына аудару) және жанама шығындарға, мысалы, сайттың құрамын бүлдіру және т.с.с. іс-шараларға әкелуі мүмкін. Көптеген сайттарға қандай да бір қауіпсіздік деңгейі көбіне сайтта орналасқан ақпаратқа байланысты құрылады.
Сайтқа шабуылдан кейін болатын ең көп тараған жағдайлар:
- бұзушылардың тіркелмеген өзгертуі;
- сайттың көшірмесін жасау.
Сайт не үшін керек
Мекеме жайлы толық ақпарат. Веб-сайт - ол жарнама орны. Онда мекеме жайлы барлық керекті ақпаратты (мекеме қызметі, орындаған жұмыстары, байланыс телефондары, реквезиттер және т.б.) орналстыруға болаады.
Сайт тәулік бойы жұмыс істейді және ақпаратты тұтынушыларға ыңғайлы уақытта жеткізуге мүмкіндік береді.
Сайт адресін барлық жарнамалық материалдарда (визитка немесе билбордта, әр түрлі анықтамалық кітаптарда және т.б.) орналастыруға болады.
Әдеттегі жарнама түрлерінде орналастыруға келмейтін ақпараттың барлығы сайтта көрініс таба алады.
Сайтқа әрдайым өзгертулер енгізу, жаңалықтарды жаңарту, хабарламалар орнату жылдам және оңай орындалады. Сонымен қатар, өте аз уақыт, күш және қаражат жұмсалады.
Сайтқа кіруші тұтынушы болып саналады. Веб-сайт арқылы потенциалды тұтынушылар шеңбері кеңейеді.
Тұтынушылар іздеу серверлері арқылы сайтты таба алады, ал арқылы мекеменің қызметтерімен танысып, хабарласып, нағыз тұтынушыға айналады.
Сайттағы пайдаланушылар интернет арқыл қажетті деректерді көрсетіп тапсырыс беруі мүмкін.
Пайдаланушылармен қарым-қатынас. Веб-сайт - пайдаланушылармен қарым-қатынас орнату үшін керек. Сайт көмегімен пайдаланушыларға жаңалықтарды және т.б. жеткізуге болады. Сонымен қатар, сайтта Сұрақ-жауап бөлімін құруға болады, онда пайдаланушылар өз сұрақтар, ойларын жазады және сол сұрақтарға толық, жоғары квалификацияланған жауап жазуға болады.
Корпоративті айырбас. Веб-сайт барлық жұмысшылар қол жеткізе алатын мекеме, кәсіпорын архивы.
Сайтта құжаттарды, бланктарды, есептерді, оқулықтарлды және т.б. қажетті ақпаратты орналастыруға болады. Бұл өте ыңғайлы, мысалы, егер жұмысшылар әртүрлі офистерде орналасса, олар корпоративті құжаттарға қол жеткізе алады.
Кәсіпорын, мекеме имиджі. Веб-сайт - компания жайлы алғашқы пікір қалыптастырады және компания имиджіне жұмыс істейді.
Егер пайдаланушы компанияның сайты бар болғанын білсе, онда ол пайдаланушыға ыңғайлы түрде компания жайлы ақпаратты толығырақ білсін деген ниетіңізді түсінеді және сіздің компанияңыздың бәсекелестік позициясын нығайтуға көмек болады [10].
2.2 Бағдарламалау тілін анықтау
Apache HTTP-сервері (ағыл.тілінен аударғанда a patchy server) - еркін веб-сервер. 1996 жылдың сәуір айынан бұл Интернетте ең әйгілі HTTP-сервер; 2007 жылдың шілде айынан ол барлық веб-серверлердің 51%-да жұмыс істеген.
Apache-дің негізгі ерекшелігі - кескін үлесімінің (конфигурациясының) сенімділігі және беріктілігі. Ол деректерді беруге сыртқы модульдерді қосуды, пайдаланушыларды аутентификациялау үшін қолданылады. IPv6-ты (Internet Protocol version 6 - интернет протоколының 6-нұсқасы) қолдайды.
Apache веб-серверінің ең көп айтылатын кемшілігі - администраторға арналған ыңғайлы және стандартты интерфейстің жоқ болуы.
Сервер 1995 жылдың басында жазылған және оның атауы a patchy (ағыл. жамау) деген қалжың атаудан шығады деп саналады, себебі бұл сервер сол кездегі әйгілі NCSA HTTPd 1.3 серверінің қателіктерін жойып отырған. Одан кейінгі сервердің 2.x нұсқалаары қайтадын жазылды, онда NCSA (National Center for Supercomputing applications - веб-браузер ішіндегі көнесі) коды алынып тасталған, бірақ аты сол күйі қалған. Қазіргі кезде бағдарламалаушылар сервердің 2.2 нұсқасын қарастыруда, ал 1.3 және 2.0 нұсқаларында тек қауіпсіздік қатліктерін жоюда.
Apache веб-сервері Apache Software Foundation құрамына кіретін бағдарламалаушылар мен орындаушылар көмегімен жүзеге асып отыр және көптеген бағдарламалық өнімдерге қосылған, мысалы, Oracle ДҚБЖ (объектті-реляциялық деректер қорын басқару жүйесі) және IBM WebSphere (қосымша программалар сервері).
2.2.1 PHP және PHPMyAdmin
PHP (ағыл. PHP: Hyper Prepocessor - PHP: гипермәтін процессоры) - HTML - беттерді вб-серверде генерациялауүшін және деректер қорымен жұмыс істеу үшін құрылған бағдарламалау тілі. Қазіргі кезде хастинг - провайдерлердің басым көпшілігін қолдайды. LAMP - веб-сайттарды құру үшін арналған стандартты жиынға (Linux, Apache, MySQL, PHP (Python Perl)) кіреді. PHP құрушылардың тобы оның ядросымен PHP-ді көбейту және сыбайлас жобалармен (мысалы, PEAR немесе тілдің құжаттамасы) өз еріктерімен айналысатынжұмысшылардан тұрады 2.
2.2.2 PHP-дің қолданылуы
Желіге арналған бағдарламалау обылысында PHP - әйгілі скрипттік тілдердің бірі (JSP, Perl ASP.NET) ол өзінің қарапйымдыолығына, орындалу жылдамдылығына жоғарғы функционалдылығына және PHP лицензиясының негізінде таратылатын бастапқы кодтарына байланысты PHP ядроның болуымен, қосылатын модульдердің болуымен, кеңейтілулердің болуымен ерекшеленеді, олар деректер қорымен, сокеттермен, динамикалық графиктермен, криптографиялық кітапханалармен, PDF түріндегі құжаттар жіне т.с.с жұмыс істеуге арналған. Кез-келген адам өзңінің жеке кеңейтуін құрып, қоса алады. Жүздеген кеңейтулер бар, біпақ стандартты жиынға тек оншақты кең таралған кеңейтулер кіреді. PHP интерпретаторы веб-серверге не сол серверге арнайы құрылған модуль арқылы (мысалы, Apache немесе IIS), не CGI - қосымша программа ретінде қосылады. Оған басқа UNIX, GNULinux, Microsoft Windiows, MacrOS X және AmigaOS операциялық жүйелерінде әкімшілік есептерді шешу үшін қолданыла аладыү Бірақ бұл қасиетімен ол бірінші орынға Perl, Python және VBScript-ті жіберіп, көп тарала қойған жоқ.
Қазіргі кезде РНР-ді жүздеген құраушылар қолданады. 20 миллион сайт РНР-мен жұмыс істейтінін айтамыз, ал бұл сан Интернет домендерінің бестен бір бөлігінен асады 3-5.
2.2.3 РНР тарихы
РНР атауы - РНР: Hypertext Preprocessor білдіретін рекурсивті аббревиатура (бұрын акроним Personal home Page Tools деген мағынаны білдіретін). Бастапқыда РНР веб-беттерді құруды жеңілдетілдету үшін Perl-ге қосымша ретінде құрылған.
РНРFI. 1994 жылы дат программисті (қазір Канадада тұратын) расмус Лердорф (Rasmus Lerdorf) PerlCGI-да оның онлайн-резюмесінің қараушылар санын санау және шығару үшін, HTML-құжаттардың шаблондарын өңдейтін скрипттер жиынын жазды. Лердорф ол жиынды Personal Home Page (Жеке Үй беті) деп атады. Кейіннен скрипттер интерпритаторы Perl-дың функционалығы және жылдамдығы жеткіліксіз болғандықтан Лердорф Си тіліндегі жаңа РНРFI шаблондар интерпритаторын құрды. РНРFI - ағыл. Personal home PageForms Interpreter - Жеке Үй бетіФорма интерпритаторы. Perl стильіндегі айнымалылар түрі ($айнымалы_аты мәнді шығару үшін), формалардың автоматты өңделуі және HTML-мәтінге іштей орындалуы және т.б. Жаңа туған тіл қарапайым және шектелген синтаксисімен ерекшеленеді. 1997 жылы ұзақ бета-тестілеуден кейін өңдеуіштің Си тілінде жазылған екінші нұсқасы шықты - РНРFI 2.0.
Оны әлемнің барлық интернет-домендердің 1% (жуық мөлшермен 50 мың) қолданды.
РНР3. Бүгінгі күні біз білетін РНР-ге ұқсас ең алғашқы нұсқасы РНР3.0 болатын. 1997 жылы екі израильдік программистер Энди Гутмас (Andi Gutmans) және Зив Сураски (Zeev Suraski) кодты басынан бастап жазды: құраушылар РНРFI 2.0-ді электронды коммерция бағдарламаларын құруға жарамсыз деп шешті. РНР 3.0 нұсқасымен бірігіп жұмыс істеу үшін РНРFI 2.0 құраушыларын біріктіріп, РНР 3.0-ті РНРFI-дің ресми мұрагері деп жариялауды шешті, ал РНРFI-ді құру толығымен тоқтатылды.
РНР3.0-тің күшті жақтарының бірі ядроны кеңейту мүмкіндігі болды. Кейіннен кеңейтулерді жазу интерфейсі РНР-ға өз модульдерін жазатын көптеген құраушыларды әкелді. Бұл жағдай РНР-ге үлкен көлемдегі деректер қорымен, протоколдарымен, API-дің көпшілігін қолдауға мүмкіндік берді. Негізінен, бұл жағдай сәттіліктің алғашқы кілті болды. Бірақ тағы бір шартты айта кеткен жөн, ол - жаңа, қуаты жоғарырақ және объектті-бағытталған программалауды қолдайтын толық синтаксисі.
Толығымен жаңа бағдарламалау тілі жаңа атау алды. Құраушылар РНРFI абревиатурасындағы жеке қолданым жайлы қосымшаны қолдауданг бас тартты. Тіл жай ғана РНР (ағыл. РНР: Hypertext Preprocessor- РНР: Гипермәтін процессоры) деп аталады.
1998 жылдың соңында ондаған мың пайдаланушылармен қолданыс тапты. Жүздеген мың веб-сайттар өздерінің РНР-ді қолданаиынын айтты. Сол кезде РНР 3.0 интернеттің 10% веб-серверлеріне орнатылған болатын.
РНР 3.0 ресми түрде 1998 жылдың маусым айында, 9 ай бұқаралық тестілеуден кейін жарық көрді.
РНР 4. 1998 жылы РНР 3.0 ресми түрде шыққаннан кейін, Энди Гутманс және Зив Сураски РНР ядросын қайта құрастыра бастады. Оны қарастыру себебі қиын қосымша программалардың өнімділігін артыру және РНР кодының базисінің модульдігін жақсарту болды, РНР 3.0-тің кеңейтілуі деректер қорының жиынымен сәтті жұмыс істеуге және көп көлемде әртүрлі API мен протоколдарды қолдауға мүмкіндік берді, бірақ РНР 3.0-тің модульдерді қолдау сапасы төмен болды және тиімсіз жұмыс істеді.
Zend Engine (құрушылардың атынан, Зива және Энди, сонымен қатар Zend Technologies-ті құрушылар) деп аталған жаңа қозғауыш қойылған есептерді жақсы шешіп отырды және 1999 жылдың ортасында жарық көрді. Осы қозғауышқа негізделген және өзімен бірге қосымша функциялар жиынын алып келген РНР4.0 ресми түрде 2000 жылдың мамыр айында шықты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Компьютерлік ақпараттық жүйелері және телекоммуникациялық технологиялардың дамуы жаңа экономикалық қызмет түрi электрондық коммерция, немесе электрондық кәсiпкерлiктің құрастыруларына алып келді. Электрондық кәсiпкерлiк кәсiпкерлiктiң өндiрiстiк процестердi компьютерлендiруi, сату және тауарлар мен қызметтердiң үлестiрiлуi арқылы едәуiр дәрежеде iске асырылған ерекше формасы болып табылады. Сондықтан электрондық коммерция жайлы казіргі кезде көп нарсе айтылып жатыр. Бiрақ көпшілікте электрондық коммерция жайлы түсініктері аз болып келеді.
Электрондық бизнес - бұл пайда жасау мақсатында iшкi және сыртқы байланыстарының өрнектеуi үшiн глобалдi ақпараттық желдердi мүмкiндiгінше қолданушы, кез келген iскерлiк белсендiлiк.
Интернет кәсіпкерлік уақыт өте біздің өмірімізге көптеп кіруде. Бизнесті жүргізудің жаңа түрлерін ашады, сондықтан көптеген компаниялар өздерінің айтарлықтай бөліктегі бизнестерін интернетке өткізіп жатыр. Коммерцияның интернетi электрондық құрылғылар көмегiмен бизнес - транзакциялардың өткiзудiң әдiстерiнiң жиынын құрайды.
Жарнаманың пайда болу тарихына 100 жылдар емес 1000 жылдықтар себеп болды. Товар деген экономикалық категорияның пайда болуынан бастап, жарнаманың дамытылуы өнер болды. Жарнаманың пайда болу тарихы жазу және сурет салу өнерімен тығыз байланысты. Ежелгі жарнамаларды сазбалшықта, тастардын үстінде көруге болатын еді. Кейін технологияның даму барсында жарнаманы радиодан, теледидардан және газет журналдардан байқалды.
Қазіргі уақытта жарнаманы интернет желісінде көп кездестіруге болады. Себебі, біздің заманымызда интернет пен компьютерлер кең қолданыста. Интернетте кез-келген қолданушы кез-келген жарнаманы таба алады. Оның дамуы дербес компьютердің миллиондаған пайдаланушылардың интернет желісінде қол жетуіне әкелді. Осының бәрі жарнама сайтының пайда болуына соқтырды.
Жаңа жобамен жұмыс істеу мейлі ол жарнамалық сайт немесе интернет магазин болсада, ең алдымен тұжырымдама және сайттың жаңа идеясын (пікірін) жасау, тапсырма беру және оның мақсатын анықтаудан басталады, ол маркетингтік старатегия мен мақсатты аудиторияны талдау, бәсекелестерді сараптау (бәсекелес сайттар), желіде жағдай жасау, дамытудың тиімді әдістерін таңдауға қызмет етеді.
Тақырыптың өзектілігі осы уақытқа дейін интернет кафелердегі кассалық бөлімінде бағдарламалық қамтаманы және техникаларды интернет желісі арқылы тіркеу бойынша бағдарламалық қамтама құрастырылмаған болатын. Бағдарламаның басты құндылығы болып деректер қоры дербес компьютерде аз орын алатындығында бұл деп отырғанымыз қолданушы мәліметтерді интернет желісі арқылы жылдам қол жеткізе алатындығында.
Ғылыми жаңалық және тәжірибелік құндылықтары дипломдық жобаның ғылыми жаңалығы болып РНР, Java Script, HTML бағдарламалау ортасында бағдарлама құрылды. Сонымен қатар, бағдарламалық қамтамалардың сапасы жақсарып және сәйкесінше бағдарламалық құруларға сұраныс та артуда. Тәжірибелік құндылық тұрғысынан бағдарламада деректер қорын жылдам әрі қауіпсіз түрде сақтау мүмкіндігінде. Яғни бұл бағдарламалық қамтама локальдық желі арқылы да басқаруға мүмкіндік береді.
Ғылыми проблеманың заманауи жағдайы интернет кафе мекемесіндегі кассалық бөлімінде ақпараттық жүйе, деректерді басқару жүйесі, желілік бағдарламалауға және телекоммуникация жүйелеріне көп мән берілді. Сондықтан да қазіргі таңда деректер қорымен жұмыс істеу барысында желілер арқылы ақпарат тарату барысында мәліметтердің жылдам жетуі мен қауіпсіздігі есептеу техникасында маңызды рөл атқаруда.
Дипломдық жобаның мақсаты қолданушы деректер қорына қол жеткізуге мейлінше жеңіл және қарапайым болуда. Қазіргі таңда көптеген бағдарламадағы маңызды деректердің қауіпсіздігін сақтау мақсатында көптеген жұмыстар атқарылуда. Соның ішінде администрациялық бөлім кеңінен қолданылуда. Бұл бөлімде қажетті код деректер қорында сақталып оны көру тек санаулы пайдаланушыға ғана қол жетімді болады.
Дипломдық жобаның зерттеу объектісі интернет кафедегі кассалық бөлімінде зерттеу аймағы, ұйымдастырушылық құрылымы, мақсаттары, бөлімдердің функциялар мен есептері, ақпараттық жүйені құру мақсаты қарастырылған. Офистік техникаларды реттеудің есептер кешені қойылымы мен ақпараттық жүйенің құрылымы және техникалық базасы туралы айтылады. Шешілетін есептер кешенінің ақпараттық базасы құрастырылған, сонымен қатар: ақпараттық-логикалық моделі құрылған және сипатталынған, қолданылатын жіктемелер мен кодтау жүйесі туралы толық ақпарат берілген, кірістік және нәтижелік ақпараттар характеристикасы сипатталған, оңтайлы экономикалық-математикалық моделі құрылған.
Бағдарламалық қамтаманың жалпы жүйелік бағдарламалық қамтамасы мен айналандырылған бағдарламалық қамтамасы таңдаулары, бағдарлама модулдері сипаты берілген. Бағдарламалық модульдер қарым-қатынасы құрамының құрылымдық схемасы тұрғызылған.
Ақпараттық өнімнің жүзеге асырылу қадамы жазылған. Құрастырылған ақпараттық жүйенің экономикалық тиімділігі бағаланып, жүйенің қауіпсіздік шарттары қарастырылған.
Теориялық және методологиялық негізі жобаны құру барысында бірнеше теориялық мәліметтер компания төңірегінде алынды және методологиялық негізі ретінде объектіге-бағытталған бағдарламалық құралдар қолданылады.
Тәжірибелік базалық мәліметтері интернет кафе кассалық бөлімінің құрылымы, жұмыс істеу принципі және жүйесі негізінде деректер алынады.
1 ЕСЕПТІҢ ҚОЙЫЛЫМЫ
Интернет желісімен байланыс
Желі - компьютерлер мен басқа да құрылғылар, мысалы, басып шығарғыштар мен мәтіналғылар тобы, олар барлық құрылғылардың бір бірімен өзара әрекеттесуіне мүмкіндік беретін байланыс желілері арқылы қосылған. Желілер шағын немесе үлкен, тұрақты немесе уақытша (телефон желілері немесе сымсыз арналар арқылы) жалғанған болуы мүмкін. Ең үлкен желі -- әлемдік желілер тобы болып табылатын Интернет.
Түрлері:
Ауыстырылатын желі -- компьютердің қашықтағы абонентпен байланыс желісі. Жалғастыру жалпы тағайындалған телефон арнасы арқылы абонент нөмірін телефондық нөмір теріп алу амалымен жүзеге асырылады. Мұнда уақытша 1 жалғастыру орындалады.
Ауыстырылмайтын желі -- терминалды компьютерге тұрақты түрде жалғастыруды жасақтайтын байланыс желісі.
Ауқымды желі -- жүздеген және мындаған километрлік аумақты қамтитын халықаралық, мемлекетаралық, республикалық немесе салалық компьютер желілері. Кез-келген компьютерді, олардың орналасқан географиялық мекен-жайына қарамастан, бір-бірімен байланыстыруға мүмкіндік береді. Ауқымды желі көбінесе жергілікті және аймақтық есептеу желілерін біріктіру нәтижесінде құрылады.
Ауқымды есептеу желісі -- бір-бірінен алыс орналасқан жергілікті желілер мен жеке компьютерлерді байланыстыратын есептеу желісі.
Ауқымды есептеу желілері негізгі үш құрауыштан түрады:
а) желінің түйіні ретінде қарастырылатын жергілікті есептеу желілері;
ә) жергілікті есептеу желілерін байланыстыратын арналар;
б) байланыс арналарына қатынас құруға мүмкіндік беретін жабдықтар мен программалар.
Мысалы, Интернет торабы -- түрлі-түрлі хаттамалармен жұмыс істейтін, әр түрлі есептеу машиналарын байланыстыратын, мәліметтерді тасығыштардың (телефон сымдары, оптикалық талшық, жер серігінің арналары және радио-модемдер сияқты) барлық түрлерімен тасымалдайтын компьютерлік желілердің бірлестігі. Ең көп тараған қызмет көрсету түрлері: электрондық пошта (@mail), желілік жаңалықтар немесе телемәслихат тарату тізімдері, бүкіл әлемдік өрмек, файлдар жеткізу, қашықтан қатынас құру жөне т.б.
Интернет -- компьютерлік серверлердің бүкіләлемдік желісі.
Интернетке қосылу мүмкіндігі болған жағдайда, білім беру мекемелері, мемлекеттік ұйымдар, коммерциялық кәсіпорындар және жеке адамдар сияқты миллиондаған қайнар көзінен ақпарат алуға болады.
Қазіргі кезде Интернет сөзін пайдаланғанда, физикалық желінің өзін емес, Дүниежүзілік желі және ондағы ақпаратты айтамыз [1].
Егер бұл терминді енгізген ағылшын тіліндегі құжатына сүйенсек, онда бұл термин екі түрде жазылып, сәйкесінше екі мағынаға ие болады.
Егер Интернет сөзі кішкентай әріптен басталса, онда бұл термин мәліметтер пакетін маршрутизациялау арқылы желілерді байланыстыру ұғымын білдіреді. Бұл кезде ауқымды ақпараттық кеңістік туралы айтылмайды. Көбінесе, бұл екі түсінікті бір-бірінен ажыратып жатпайды.
Интернет - кез келген компьютерлермен бүкіл әлем бойынша ақпарат алмасу мен беру мүмкіндігі, желілер жүйесі. Интернет - байланыс араларын өзара біріктіретін, тораптардың жиынтығы.
Әрбір топтарда операциялық жүйесін басқару арқылы жұмыс істейтін бір немесе бірнеше қуатты компьютер-сервер болады. Мұндай торапты кейде хост деп атайды.
Торапты оның иесі - провайдер деп аталатын ұйым немесе Интернет қызметін жабдықтаушы басқарады.
Интернет әр түрлі ережемен жұмыс істейтін желілерді біріктіреді. Бұл ережелерді үйлестіру үшін шлюз құрылғысы қызмет етеді. Шлюз - басқаша тәсілмен үйлеспейтін желілерді қосатын құрылғы. Шлюз әр түрлі желілердің бірлескен жұмысын қамтамасыз етуге арналған мәліметтерді өзгертпейді.
Интернет желісіне әр түрлі операциялық жүйелерді басқару арқылы жұмыс істейтін компьютерлер кіреді. Алайда, ақпарат алмасу кезінде барлық ЭЕМ хабар беру тәсілдері туралы бірыңғай келісімдер қолданылуы тиіс. Сонда ЭЕМ-ның қай-қайсысыда басқа кез келген ЭЕМ-нан алынған ақпарат түсінуге қабілетті болады.
Электронды почта немесе @mail, адамдар арасындағы байланыс тәсілдерінің бірі болып табылады. Электронды почтаның Интернеттегі негізгі функциясы - планетаның қай нүктесінде болса да, Интернеттің кез келген екі пайдаланушысы арасында электронды хаттармен - мәтіндік хабарламамен оперативті және өте тез алмасуды жүзеге асыру. Электронды почтаның қосымша мүмкіндіктеріне мыналарды жатқызуға болады: дыбыстық хабар, құжаттарды, сызуларды, фотосуреттерді, бейнематериалдарды беру; ғылыми журналға, сирек кітаптарға, жарнамаға жету және әр түрлі тауарларды жолдау немесе сату; сонымен қатар, ұжымдық іс-әрекеттерді программалық қамтамасыз ету; мекемелер мен ұйымдарда құжат қолдану; ұжымдық жұмысты жоспарлау.
Қазіргі уақытта кз келген информациялық технологияның жаппай техникалық компоненті компьютер болып табылатыны белгілі.
1957 жылы Кеңес Одағы жердің жасанды серігін ұшырғаннан кейін, АҚШ Қорғаныс министрлігі ақпаратты тасымалдаудың сенімді жүйесі қажет деп шешті. АҚШ алдыңғы қатарлы зерттеу жобаларының агенттігі (АРПА) осы мақсатта компьютерлік желі құруды ұсынды. Бұл желіні құру Лос-Анджелестегі Калифорния университетіне, Стэнфорд зерттеу орталығына, Юта штатының университетіне және Санта-Барбара қаласындағы Калифорния штатының университетіне тапсырылды. Компьютерлік желі АРПАНЕТ деп аталып, 1969 жылы аталған төрт ғылым орталықтарын біріктірді, барлық жұмыстарды АҚШ Қорғаныс министрлігі қаржыландырып отырды. Одан соң, АРПАНЕТ желісі жылдам дамып, оны ғылымның әр түрлі салаларындағы ғалымдар қолдана бастады [2].
ЫЦАНН-ның Марина Дель Рейдегі штаб-пәтері, Калифорния штаты, АҚШ. Алғашқы АРПАНЕТ сервері 1969 жылдың 1 қыркүйегінде Лос-Анджелестегі Калифорния университетінде орнатылды. Һонеюелл 516 компьютерінде 12 КБ оперативті жад бар болатын.
1971 жылы желі арқылы электронды почта жіберуге мүмкіндік беретін алғашқы компьютерлік бағдарлама жасалып, ол кеңінен таралды.
1973 жылы бұл желіге трансатлантикалық телефон сымы көмегімен Ұлыбритания және Норвегияның ұйымдары қосылып, желі халықаралық сипат алды.
1970-жылдары интернет желісі негізінен электронды почтаны жіберу үшін пайдаланылды. Бірақ, интернет желісі басқа техникалық стандарттар негізінде жасалған желілермен байланыс орната алмайтын еді.
1970-жылдардың соңында мәліметтерді тасымалдау стандарттары кеңінен тарай бастады, олар 1982-83-жылдары бір стандартқа келтірілді. 1983 жылы Интернет термині АРПАНЕТ желісіне байланысты айтылатын болды.
1984 жылы домендік аттар жүйесі (ДАЖ) жасап шығарылды.
1984 жылы АРПАНЕТ желісіне бәсекелес пайда болды. АҚШ Ұлттық ғылыми қоры (ҰҒҚ) университетаралық ауқымды желісін құрып, оған көптеген шағын желілерді (сол уақыттарда-ақ танымал болған Ұсенет және Бітнет желілерін қоса) біріктірді, бұл желінің ақпарат тасымалдау қабілеті АРПАНЕТ желісіне қарағанда, біршама артық еді. Бір жыл ішінде бұл желіге 10 мыңдай компьютер қосылды.
1988 жылы Интернет протоколы жасалып, Интернетте нақты уақытта сөйлесу мүмкіндігі пайда болды.
1989 жылы Еуропада, Ядролық сынақтар бойынша еуропалық кеңес қабырғаларында Бүкіләлемдік тор концепциясы пайда болды. Оны әйгілі ағылшын ғалымы Тим Бернерс-Ли ұсынды, ол екі жыл ішінде HTTP протоколын, HTML тілін идентификаторларын ойлап тапты.
1990 жылы АРПАНЕТ желісі бәсекелестікке шыдай алмай, өз жұмысын тоқтатты. Осы жылы Интернетке телефон арқылы қосылудың сәті түсті.
1991 жылы Бүкіләлемдік тор Интернетте пайда болды, ал 1993 жылы әйгілі браузері пайда болды.
1995 жылы желісі бастапқы зерттеу мақсаттарына қайта оралды, енді Интернеттің барлық траффигін маршрутизациялаумен Ұлттық ғылыми қордың суперкомпьютерлері емес, желілік провайдерлер айналыса бастады. Осы жылы Бүкіләлемдік тор ФТП арқылы файлдарды тасымалдау протоколын трафик жөнінен басып озып, Интернеттегі ақпарат тасымалдаудың негізгі көзіне айналды, Бүкіләлемдік тор консорциумы құрылды. Бүкіләлемдік тор Интернетті өзгертіп, оның қазіргі заманғы бет-бейнесінің қалыптасуына әсер етті деп айтуға болады. 1996-жылдан бастап, Бүкіләлемдік тор Интернет түсінігін толықтай ауыстырды деп айтуға болады.
1990-жылдары Интернет сол уақыттағы желілердің көпшілігін біріктірді. Интернеттің техникалық стандарттары ашық, ал оны басқаратын белгілі бір компания жоқ болғандықтан, интернеттің дамуы жекелеген желілердің бірігуіне көп әсерін тигізді. 1997 жылы Интернетте 10 млн компьютер болды, 1 миллионнан астам домендік аттар тіркелді. Интернет ақпарат алмасудың ең танымал құралына айналды.
1998 жылы рим папасы Бүкіләлемдік Интернет Күнін 30 қыркүйек деп бекітті.Қазіргі кезде Интернетпен тек қана компьютерлік желілер арқылы емес, сонымен қатар, байланыс спутниктері, радиосигналдар, кабельдік теледидар, телефон, ұялы байланыс, арнайы оптикалық-талшықтық желілер және электр желілері арқыы да байланысуға болады.Компьютерлік телекоммуникацияны пайдалану - алыстағы компьютермен диалогтық режимде немесе электрондық почта режимде жұмыс істеуді ұйымдастыруды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ ,электрондық почта өте қолайлы жене аса қымбат емес. Интернет технологисы жылдам өзгеріп отырады. Интернетпен жұмыс істеу оңайланғандықтан, қазіргі өзгерістер торапты кім немесе қандай мақсатпен қолдануында болып отыр. Дегенмен, "веб-тен білгім келген нәрсе туралы, информация таба аламын ба?"-деген сұрақ туындайды. Сол себепті бір жаққа телефон соғудан бұрын немесе кітапханаға барар алдында веб-тен информация алады.
Адамдарды іздеу. Егер қажетті адамыңыздың қайда екенің білмесеңіз, оны қайда болмаса да сіз қазіргі уақытта тауып алу мүмкіндігіңіз бар. Ол үшін сіз қызмет каталогын немесе телефон кітапшасын қолдана аласыз.
Компанияларды, өнімдерді немесе басқа да қызметтерді іздеу. Сары парақ (Yellow page) атты жаңа каталог қызметі сізді қызықтыратын мамандықтары бар компанияларды іздеуге мүмкіндік береді. Оның адресін тез табу үшін сіз сол облысқа сәйкес кодты бере аласыз. Осылайша өзіңіз қолыңыз жетпей жүрген затынызды да табуға болады.
Зерттеу. Заң кенселері бұрын қажетті информациялар үшін сағатына $8600 төлесе, қазір олар оны Интернеттен өте аз бағаға ала алады. Жылжымайтын заттармен айналысатын фирмалар, олардың бағасын бағалау үшін Интернетке сай келетін демографиялық мәләметтерді пайдаланады. Ғалымдар өздерінің соңғы зерттеу нәтижелерімен ауысады. Интернет көмегімен бизнесмендер болашақтағы нарықтарды үйренеді.
Білім. Мектеп мұғалімдері бүкіл әлемдегі оқыту программаларын бақылап отыра алады. Колледж оқытушылары өз шанырақтарымен электрондық почта арқылы хабарласып, сонымен қатар телефонмен сөйлесу ақысын үнемдейді. Студенттер компьютерде курстық жұмыстарын жасайды. Сонымен қатар, диалогтық режимде энциклопедияның соңғы басылымын және басқа да қажетті материялдарды алуға болады.
Сапар. Үлкен, кіші қалалар, штаттар және бүкіл мемлекеттерді веб-те туристік және басқа да қажетті информациялардан табуға болады. Желіде сапар шегушілер ауа райы туралы мәліметтерді, транспорт қозғалысының уақыт кестесін немесе мұражайдың жұмыс уақыттары туралы мәліметтер ала-алады.
Маркетинг және сауда. Мұнда программалық жабдықтарды шығарушы компаниялар өз өнімдерін сатып, желіде жаңа нұсқаларын ұсынады. Желі көмегімен басқа да түрлі өнімдер сатылады. Электронды кітап және грампластинка дүкендерді оперативті режимде істейді. Клиент өзіне қажетті мәліметті каталогтардан көре алады.
Денсаулық сақтау. Науқас адамдар мен дәрігерлер денсаулық сақтау облысындағы соңғы ашылған жаңалықтарды біліп отырады. Өз білімдерімен алмасып және медициналық мәселелерді шешуде бір-біріне көмектесіп отырады.
Инвестиция. Адамдар акция сатып алып ақшаларын пайдалы айналымға жібереді. Кейбір компаниялар өздерінің акцияларын оперативті режимде ұсынады.Осылайша инвесторлар жаңа өнеркәсіптерді, ал өнеркәсіптер капитал табады. Конференция және аукциондарды ұйымдастырушылар хабарлама жасау, өтініш жинау немесе қатысушыларды тіркеу, т.б. жұмыстарды веб-те жасайды. Мұнда информация барлық уақытта жаңарып отырады, мұнда қағазды және транспорт шығынын әлдеқайда үнемдеуге болады.
Дін. Дін немесе басқада қоғамдық ұжымдар веб-те өздері туралы айтып, басқа адамдарды ұжымдарына шақыратын өз парақтары бар.
Интернет мыңдаған корпоративті, үкіметтік, ғылыми және үй желілерінен құралған. Әртүрлі архитектуралы және топологиялы желілерді біріктіруге ИП (Интернет Протокол) протоколын және мәліметтер пакеттерін маршрутизациялауды қолдану арқылы қол жеткізілді. ИП протоколы әдейі физикалық байланыс арналарына тәуелсіз етіп жасалды. Яғни цифрлық мәліметерді тасымалдауға арналған кез-келген жүйе Интернетпен де байланыса алады. Желілердің байланысқан түйіндерінде арнайы маршрутизаторлар (бағдарламалық немесе аппараттық) пакеттердің қабылдаушылардың ИП-адрестерін қарай отырып, мәліметтер пакеттерін сұрыптаумен және бағыттаумен айналысады. ИП протоколы бүкіл әлем көлемінде біртұтас адрес кеңістігін құрады, бірақ әрбір жеке желіде өзіндік адрес кеңістігі болуы мүмкін. ИП-адрестерді осылайша ұйымдастыру маршрутизаторларға әрбір мәлімет пакетінің бағытын анықтауға мүмкіндік береді. Осылайша, Интернет құрамындағы жекелеген желілер арасында конфликттер болмайды, ал мәліметтер бүкіл әлем көлемінде дәл жеткізіледі [3].
ИП протоколын ұйымы ойлап тапқан болатын. және оның жұмыс топтары қазіргі күні де Бүкіләлемдік желінің протоколдарын дамытумен айналысады.Қызметіне қарапайым пайдаланушылар қатыса алады. Бұл ұйым комитеттері құжаттарын жариялайды. Бұл құжаттарда көптеген сұрақтардың техникалық спецификациялары және дәл түсініктемелері беріледі.
1.2 Интернет кафе веб бағдарламасының құрылымы
Интернет дүкен - бұл ғаламторда орналасқан дүкен. Яғни ғаламтор арқылы сатылатын тауарлар мен қызмет түрлерінің жүйеленген тізбесі. Арнайы бағдарлама негізінде тауарларды қосу немесе өшіру, жаңа тауар категорияларын құру және тауарлардың сипаттамалары мен суреттерін еңгізу, бағаларын белгілеуге болады. Сайтқа кірушілер тауарларға электрондық тапсырыс формасы - тапсырыстар себеті арқылы тапсырыс бере алады. Мұндай сайттарда тек тапсырыс беріп ғана қоймай, сонымен қатар ғаламтор арқылы тауарға тікелей төлеуге де болады. Есептесудің әртүрлі жүйелері пайдаланылады: тауарларды курьер арқылы немесе автоматты түрде есеп-шот ұсыну немесе пластикалык карта арқылы төлем қабылдау.
Интернет әлеміне көшіп келген жарнама, кітапханалар мен газет, радио, телевидениенің қатарында дүкендер де бар. Электрондық сауда-саттық Қазақстан интернетіне де жат емес - онлайн дүкендер соңғы екі жылдың ішінде бұл нарықта жақсы көрсеткіштерге жете білді.
Интернет дүкен кез келген супермаркеттен гөрі өзіне көп тауарды сыйдыра алады. Тауарды сатып алу үшін түрлі әдістер бар: қолма-қол ақша, пластикалық карта, банк аударымы, электронды ақша. Тауарды үйге не офиске ыңғайлы уақытта жеткізеді. Интернет дүкенге тәулігіне 24 сағат бойы үйден не офистан шықпай-ақ кіруге болады. Тауардың сапасымен толық танысып, басқа сатыпалушылардың пікірін білуге болады. Интернет дүкенде сыйлықтарды сатып алуға ыңғайлы.
Ал компьютердің ресурстары ақпараттық және техникалыққа бөлінеді. Ақпараттық ресурстарға программалар және деректер, ал техникалықтарға - принтер, модем, сканерлер, график сызғыштар кіреді. Ақпарат сақтау құралдары СD-ROM, ZIP, DVD сияқтылар ақпараттық ресурстарға кіреді. Олар программалар және деректері бар қапшықтар ретінде қаралады. Оларға қосылу логикалық дискіге жасалғандай жүзеге асырылады. Орналасқан компьютерден ғана қол жеткізуге болатын ресурстар жергілікті деп аталады. Желінің басқа компьютерлеріне де ашық компьютер ресурстары ортақ немесе желілік деп аталады. Жергілікті және ортақ ресурстар түсініктері шартты. Бұл - жергілікті ресурсты ортақ етуге болады және, керісінше ортақ ресурсқа жергілікті мәртебесін беруге болады. Ортақ ресурстар орналасқан компьютер сервер деп аталады. Сервердегі ақпаратқа жол ашатын және осы ресурстар пайдаланатын негізгі жетістігі мынада: компьютерлер мен концентраторлар арасындағы жекелеген жалғағыштар істен шыққанмен, бүкіл желі жұмыс істей береді. Веб - беттерді және файл түрінде сақталған мәліметтерді түсінікті түрде экранға шығару жеңіл емес. HTML форматында дайындлатын Web - беттерді іздеп және оларды қалыпты жағдайда экранға арналған браузер атаулы арнайы программалар бар. Қазіргі кезде олардың ішінде көп пайдаланылатын - 3.02, 4.0, 4.01,5 нұсқалары Microsorft Internet Explolrer программасы. Олар Windows 95-пен Windows - 98 - дің Explolrer құрамына стандартты программа түрінде енгізілген. Microsorft Internet Explolrer программасы Web - беттерді іздеп және оларды қалыпты жағдайда экранға арналған қалыпта шығару үшін браузердің көмегімен іске асырылады. Пошта программасы Internet Explorer терезесінен қосуға да болады. Ол үшін аспаптар панелінің Пошта түймесін шертіп, көрінген мәзір пунктінен Поштаны оқу жолын таңдау. Дербес компьютерлерде жұмыс істеу жөнінде дербес компьютер деген не екенін, дербес компьютер қалай жұмыс істейтінін, дербес компьютер қайда қолданылатынын, қандай компьютер сатып алу керек екенін, дербес компьютердің негізгі құрылғыларын, ақпараттық өлшем бірліктерін, компьютерге күтім жасау және қауіпсіздік техникасы ережелерін жетік танып білдім. Windows амалдық жүйесін пайдалана отырып, амалдық жүйенің не екенін, амалдық жүйе дербес компьютерді қалай басқаратынын, қандай амалдық жүйелер бар екенін және Windows қалыптасқан бағдарламаларымен жеке-жеке таныстым. Бір есепті операциялық жүйе әрбір кезеңде компьютерде адамға бір ғана есепті шешуге, яғни тек бір ғана іспен айналысуға мүмкіндік береді. Нақты айтқанда, мұндай жүйелер әдетте негізгі режимде бір программаны және фондық режимде көмекші тағы бір прогамманы іске қосуға мүмкінлік береді. Мысалы, негізгі режимде мәтіндік редакторды, ал фондық режимде басу программасын іске қосуға болады [4].
1.2.1 Сайтты құру мақсаты және оның талаптары
Сайт төменде көрсетілген Тапсырыс беруші мен Орындаушы спецификациясының сәйкестігінде жобаланады.
Сайт беттері PHP 5 программалау тілінде қоспалардың қолдануымен HTML - беттер түрінде, қоспалардың көлемі - Орындаушының қалауына қарай орындалады.
Программалаудың парадигмасы - Орындаушы қарауы негізінде объектті-бағытталған программалау және құрылысты программалау. Қажеттілігінше, программалаудың басқа тілдері Клиенттің келісуі бойынша қолданылады. Сайт тілі - қазақ, орыс тілдерінде көрсетілген.
Сайттың барлық парақтарының жоғарғы бөлімін Клиенттің жақсы көрінетін логотипі (фирмалық белгісі), слоган (фирма ұраны) және қордың мекен жайы (URL) құрайды.
Төменгі бөлімде оның авторлығына қысқаша нұсқау және орындаушының URL сайтына сілтеме орналасқан.
Жоба қиындығына байланысты сайт жасау уақыты екі аптадан екі-үш айға дейінгі орынға ие болады. Веб-сайт хостингі және домендік атты тіркеуі орындаушыға ұсынылады.
Игеруді тағайындау.
Сайт жұмыстарының бірінші кезеңде басты мақсаты сайттың статикалық және динамикалық аспектісін құру болып табылады.
Сайтты құру мақсаты жалпы ашылып жатқан медицина жаңалықтарын, денсаулыққа пайдалы заттарды, дәрі - дәрмекті оңай және жылдам тауып тапсырыс беруге көмек ретінде құрылған веб-сайт.
Жоба қиындығына байланысты сайт жасау уақыты екі аптадан екі-үш айға дейінгі орынға ие болады. Веб-сайт хостингі және домендік атты тіркеуі орындаушыға ұсынылады.
Сайт концепция бойынша былайша құрылуы тиіс: торап пайдаланушысы ондағы орналасқан материалдарға ең алдымен туылған сұрақтарға белсенді жауапты, айқын шешімдерді және берілген дәріқағаз бойынша іздеу нәтижесінде қатынау мүмкіндігі болуы керек 5.
1.3 Сыртқы интерфейске қойылатын талаптар
1.3.1 Пайдаланушылық интерфейстер
Сайт әрлендірілуі орындаушымен толық игеріледі. Парақтармен жылдам ауыса арналған навигация жүйесі қарастырылған.
Бұл жобада үш пайдаланушылық интерфейс қарастырылған:
а) тіркелмеген пайдаланушыларға арналған интерфейс;
ә) тіркелген пайдаланушыларға арналған интерфейс;
б) администраторға арналған интерфейс.
Тіркелмеген пайдаланушыларға арналған интерфейсте тек жалпы сайт мазмұны бойынша қарапайым іздеуге мүмкіндік берілген.
Тіркелген пайдаланушыға арналған интерфейсте тіркелмеген пайдаланушылар интерфейсінің мүмкіндіктеріне қосымша келесідей мүмкіндіктер қосылған:
- форумды қарау, жазу, жаңа тақырыптар құру;
- сауалнамалар құру;
- жеке бетті құру;
- жеке хабарлар жіберу;
Администраторға арналған интерфейсте сайтта бар мүмкіндіктердің барлығы рұқсат етілген, былайша айтқанда администратор мүмкіндіктері бұл жоба аумағында шексіз. Ерекше атап кететін жайттар:
- сайттың жоғарғы бөлімінде навигацияның кеңейтілген түрі;
- сайттағы өзгерістерді басқару;
- тіркелген пайдаланушыларды растау және т.б. [6].
1.3.2 Программалық интерфейстер
Серверлік программалы компоненттер:
а) Windows 2000 Server операциялық жүйесі;
б) Apache HTTP Server 2.0;
в) PHP 5.1.4 гипермәтін процессоры;
г) Java Script бағдарламалау ортасы;
Клиенттік программалы компоненттер:
а) Windows XP 7Vista операциялық жүйесі;
ә) Internet Explorer 7 (Mozilla Firefox,Opera).
1.3.3 Коммуникациялық интерфейстер
Пайдаланушылардың компьютерлерінде интернетке қатынауға бар модем құралдары немесе жылдамдығы 100 Мбс кем емес желілі карта болуы тиіс. Сервер мен клиенттерді байланыстыратын TCPIP протоколы қолданылады.
1.4 Жалпы жады бойынша қойылатын талаптар
Серверлік және клиенттік машиналар үшін жалпы жады бойынша қойылатын талаптар, оларда орналасқан жұмысқа қажетті программалық компоненттердің қойылатын талаптармен анықталады.
1.4.1 Программалық кешеннің бейімделуі бойынша талаптар
Программалық кешен Windows 20002003 ServerXP Vista платформаларында жұмыс істеуі тиіс, бұл немесе басқа платформаларды қолдануда қажетті программалық компоненттер ыңғайлы орнатылуы керек.
1.5 Жұмысқа қойылатын нақты талаптар
1.5.1 Функционалды талаптар
Веб-сайт орындалуы үшін мына талаптар орындалу керек:
а) браузерлердің барлық таратылған нұсқаларында ыңғайлы түрде суреттелуі;
ә) үлкен трафик кезінде тиімді жұмыс жасауы;
б) келесі мүмкіншіліктердің орындауын қамтамасыз ету:
1) кері байланыс механизмі;
2) техникалық сүйемелдеу;
3) әкімшілік модульмен (контентпен) басқаруы;
4) іздеудің кеңейтілген жүйесі және сайт бойынша навигация [7].
1.5.2 Функционалды емес талаптар
1.5.3 Өнімділік
Web-парақтарды жүктеудің орташа уақыты қосу жылдамдығы 28.8 Кбитс кезінде 30с аспауы керек. Бөлек парақтардың жүктелу уақытының артуы 35с-қа дейін рұқсат етіледі, бірақ сайт парақтарының жалпы санының 30 пайызынан көп болмауы керек. Басты парақтың жүктелу уақыты 40с-тан аспауы керек.
Ескерту: барлық жағдайда жүктелген элементтердің (есепшілер, баннерлер, информерлер және т.б.) жүктелу уақыты есептелмейді.
Жүйе сервердің максималды жүктелуі кезінде және кез-келген операциялық жүйелерде тиімді жұмыс істеуі тиіс. Көрсету және іздеу жүйелері үлкен көлемдегі мәліметтермен жұмысқа ықшамдалған болуы керек.
1.5.4 Сеніміділік
Жүйе пайдаланушылардың сенімді тоқтаусыз жұмысын қамтамасыз етіп, олардың кез-келген ісіне тоқтаусыз қызмет түрін көрсетуі керек.
Жүйе бірнеше клиенттік түйіндер қосылған кезде тиімді жұмыс істеуі тиіс және клиент-компьютерлер мен сервер-компьютердің синхронизациясын қамтамасыз етуі керек.
1.5.5 Қателердің өңделуі
Жүйедегі барлық қателар өңделуі тиіс және қателер туралы хабарлар пайдаланушылар қабылдай алатын түрде көрсетілуі керек. Хабарлау жүйесінде пайдаланушылардың мүмкін емес әрекеттерін, ақпарат енгізудің қате үлгілерін іске асыру керек [8].
2 БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАНЫ жобалау
2.1 Зерттеу объектісін талдау
Веб-сайт туралы жалпы түсінік
Веб-сайт немесе сайт (ағыл. website, web - өрмек және site - орын) - ол HTTPHTTPS протоколды арқылы қолжететін интернетте бір немесе бірнеше веб-беттердің жиынтығы. Сайт беттері ортақ түпкі адреспен, сонымен қатар, әдетте, басты атаумен, логикалық құрылымыымен, авторымен және бет келбетімен біріккен. Барлығына қол жететін сайттар жиынтыығы дүниежүзілік өрмекті құрады.
Веб-сайт тарихы
Дүние жүзіндегі ең бірінші сайт 6 тамызда 1991 жылы пайда болды. Оны құрушы Тим Бернес-Ли сол сайтта HTTP деректерді жіберу протоколдарына URI адресация жүйесіне және HTML гипермәтіндік өлшеуіш тіліне негізделген WorldWideWeb технологиясы жайлы ақрпаратты орналастырған. Сонымен қатар сайтта серверлер мен браузерлерді орнату принциптері мен жұмыстары туралы жазылды. Сайт дүние жүзіндегі ең бірінші интернет-каталог болып саналды, себебі Тим Бернес-Ли кейінірек онда басқа сайттарға сілтемелер орнатты.
Бірінші сайттың жұмыс істеуіне қажетті құралдарды Бернес-Ли 1990 жылдың аяғында дайындаған болатын. Соңында, WorldWideWeb веб-редактор функционалы бар алғашқы гипермәтіндік браузер NeXTcube негізінде алғашқы сервер және алғашқы веб-беттер пайда болды. Вебтің құрушысы гипермәтін деректерімен алмасу жүйелеріне негіз бола алады деп есептеп, өз ойын орындады. 1980 жылы Тим Бернес-Ли гипермәтіндік Enquire программалық қамтамасын құрды, ол деректерді сақтау үшін кездейсоқ ассоцияцияларды (біріктірулерді). Содан кейін Женевадағы Еуропалық ядролық зерттеу орталығында (CERN) ол әріптестеріне бір-бірімен гиперсілтемелерімен біріккен гипермәтіндік құжаттарды шақыруға ұсыныс берді. Бернес-Ли ішкі іздеу құралына және құжаттарға, сонымен қатар интернеттің жаңалықтар ресурстарына гипермәтіндік қол жеткізу мүмкіндігін көрсетті. Нәтижесінде 1991 жылдың мамыр айында CERN-де WWW стандарты бекітілді.
Тим Бернес-Ли вебтің HTTP, URIURL және HTML бастауыш технологияларының құрушысы болып саналады (бірақ бұл ойлар 40-жылдары көрініс тапқан). Бүгінгі күні Тим Бернес-Ли интернет стандарттарын құратын және ендіретін Дүниежүзілік өрмек, Консорциумының (World Wide Web Consortium) басшысы болып атбылады.
Құрылғы. Сайт беттері - HTML тілінде өлшенген мәтіннен тұратын файлдар. Бұл файлдар пайдаланушымен оның компьютеріне жүктелгеннен кейін браузермен өңделеді және оның бейнені көрсету құралында көрініс табады (монитор, ҚДК (қалталық дербес компьютер) немесе принтер). HTML тілі мәтінді өзгертуге, ондағы функционалды элементтерді бөліп қарастыруға, гиперсілтемелер құруға, көрмсетілетін бетке сурет, басқа да мультимедиялық элеметтерді орнатуға мүмкіндік береді. Беттердің көрсетілімін оған CSS тіліндегінемесе JavaScript тіліндегі (скрипттік тіл) стильдер кестесін қосу арқылы өзгертуге болады [9].
Сайттың бетері тек файлдар жиынтығынан тұруы мүмкін немесе серверде сайт қозғалтқышы деп аталатын арнайы компьютерлік программа арқылы құрылуы мүмкін. Қозғалтқыш бөлек сайт үшін арнайы орындалуы мүмкін немесе кейбір сакйт кластарына арналған дайын өнім ретінде болуы мүмкін. Кейбір қозғалтқыштар сайттың құрылымын реттеуге, ақпаратты сайтта орналастыруға мүмкіндік береді. Мұндай қозғалтқыштар мазмұнды басқару жүйелері деп аталады.
Қауіпсіздік. Мәні жоғары ресурс болып табылатын көптеген сайттар бар. Бұл ресурстарда пайдаланушылардың жеке деректері (мысалы, жеке хаттар, адрестер, телефондар) немесе қаражаттық ақпарат (мысалы, банктік сайттар) орналасуы мүмкін. Мұндай ресурстарды бұзу тікелей қарааттық шығыдарға әкелуі мүмкін (мысалы, ақшаны басқа есеп картасынан өз есеп картасына аудару) және жанама шығындарға, мысалы, сайттың құрамын бүлдіру және т.с.с. іс-шараларға әкелуі мүмкін. Көптеген сайттарға қандай да бір қауіпсіздік деңгейі көбіне сайтта орналасқан ақпаратқа байланысты құрылады.
Сайтқа шабуылдан кейін болатын ең көп тараған жағдайлар:
- бұзушылардың тіркелмеген өзгертуі;
- сайттың көшірмесін жасау.
Сайт не үшін керек
Мекеме жайлы толық ақпарат. Веб-сайт - ол жарнама орны. Онда мекеме жайлы барлық керекті ақпаратты (мекеме қызметі, орындаған жұмыстары, байланыс телефондары, реквезиттер және т.б.) орналстыруға болаады.
Сайт тәулік бойы жұмыс істейді және ақпаратты тұтынушыларға ыңғайлы уақытта жеткізуге мүмкіндік береді.
Сайт адресін барлық жарнамалық материалдарда (визитка немесе билбордта, әр түрлі анықтамалық кітаптарда және т.б.) орналастыруға болады.
Әдеттегі жарнама түрлерінде орналастыруға келмейтін ақпараттың барлығы сайтта көрініс таба алады.
Сайтқа әрдайым өзгертулер енгізу, жаңалықтарды жаңарту, хабарламалар орнату жылдам және оңай орындалады. Сонымен қатар, өте аз уақыт, күш және қаражат жұмсалады.
Сайтқа кіруші тұтынушы болып саналады. Веб-сайт арқылы потенциалды тұтынушылар шеңбері кеңейеді.
Тұтынушылар іздеу серверлері арқылы сайтты таба алады, ал арқылы мекеменің қызметтерімен танысып, хабарласып, нағыз тұтынушыға айналады.
Сайттағы пайдаланушылар интернет арқыл қажетті деректерді көрсетіп тапсырыс беруі мүмкін.
Пайдаланушылармен қарым-қатынас. Веб-сайт - пайдаланушылармен қарым-қатынас орнату үшін керек. Сайт көмегімен пайдаланушыларға жаңалықтарды және т.б. жеткізуге болады. Сонымен қатар, сайтта Сұрақ-жауап бөлімін құруға болады, онда пайдаланушылар өз сұрақтар, ойларын жазады және сол сұрақтарға толық, жоғары квалификацияланған жауап жазуға болады.
Корпоративті айырбас. Веб-сайт барлық жұмысшылар қол жеткізе алатын мекеме, кәсіпорын архивы.
Сайтта құжаттарды, бланктарды, есептерді, оқулықтарлды және т.б. қажетті ақпаратты орналастыруға болады. Бұл өте ыңғайлы, мысалы, егер жұмысшылар әртүрлі офистерде орналасса, олар корпоративті құжаттарға қол жеткізе алады.
Кәсіпорын, мекеме имиджі. Веб-сайт - компания жайлы алғашқы пікір қалыптастырады және компания имиджіне жұмыс істейді.
Егер пайдаланушы компанияның сайты бар болғанын білсе, онда ол пайдаланушыға ыңғайлы түрде компания жайлы ақпаратты толығырақ білсін деген ниетіңізді түсінеді және сіздің компанияңыздың бәсекелестік позициясын нығайтуға көмек болады [10].
2.2 Бағдарламалау тілін анықтау
Apache HTTP-сервері (ағыл.тілінен аударғанда a patchy server) - еркін веб-сервер. 1996 жылдың сәуір айынан бұл Интернетте ең әйгілі HTTP-сервер; 2007 жылдың шілде айынан ол барлық веб-серверлердің 51%-да жұмыс істеген.
Apache-дің негізгі ерекшелігі - кескін үлесімінің (конфигурациясының) сенімділігі және беріктілігі. Ол деректерді беруге сыртқы модульдерді қосуды, пайдаланушыларды аутентификациялау үшін қолданылады. IPv6-ты (Internet Protocol version 6 - интернет протоколының 6-нұсқасы) қолдайды.
Apache веб-серверінің ең көп айтылатын кемшілігі - администраторға арналған ыңғайлы және стандартты интерфейстің жоқ болуы.
Сервер 1995 жылдың басында жазылған және оның атауы a patchy (ағыл. жамау) деген қалжың атаудан шығады деп саналады, себебі бұл сервер сол кездегі әйгілі NCSA HTTPd 1.3 серверінің қателіктерін жойып отырған. Одан кейінгі сервердің 2.x нұсқалаары қайтадын жазылды, онда NCSA (National Center for Supercomputing applications - веб-браузер ішіндегі көнесі) коды алынып тасталған, бірақ аты сол күйі қалған. Қазіргі кезде бағдарламалаушылар сервердің 2.2 нұсқасын қарастыруда, ал 1.3 және 2.0 нұсқаларында тек қауіпсіздік қатліктерін жоюда.
Apache веб-сервері Apache Software Foundation құрамына кіретін бағдарламалаушылар мен орындаушылар көмегімен жүзеге асып отыр және көптеген бағдарламалық өнімдерге қосылған, мысалы, Oracle ДҚБЖ (объектті-реляциялық деректер қорын басқару жүйесі) және IBM WebSphere (қосымша программалар сервері).
2.2.1 PHP және PHPMyAdmin
PHP (ағыл. PHP: Hyper Prepocessor - PHP: гипермәтін процессоры) - HTML - беттерді вб-серверде генерациялауүшін және деректер қорымен жұмыс істеу үшін құрылған бағдарламалау тілі. Қазіргі кезде хастинг - провайдерлердің басым көпшілігін қолдайды. LAMP - веб-сайттарды құру үшін арналған стандартты жиынға (Linux, Apache, MySQL, PHP (Python Perl)) кіреді. PHP құрушылардың тобы оның ядросымен PHP-ді көбейту және сыбайлас жобалармен (мысалы, PEAR немесе тілдің құжаттамасы) өз еріктерімен айналысатынжұмысшылардан тұрады 2.
2.2.2 PHP-дің қолданылуы
Желіге арналған бағдарламалау обылысында PHP - әйгілі скрипттік тілдердің бірі (JSP, Perl ASP.NET) ол өзінің қарапйымдыолығына, орындалу жылдамдылығына жоғарғы функционалдылығына және PHP лицензиясының негізінде таратылатын бастапқы кодтарына байланысты PHP ядроның болуымен, қосылатын модульдердің болуымен, кеңейтілулердің болуымен ерекшеленеді, олар деректер қорымен, сокеттермен, динамикалық графиктермен, криптографиялық кітапханалармен, PDF түріндегі құжаттар жіне т.с.с жұмыс істеуге арналған. Кез-келген адам өзңінің жеке кеңейтуін құрып, қоса алады. Жүздеген кеңейтулер бар, біпақ стандартты жиынға тек оншақты кең таралған кеңейтулер кіреді. PHP интерпретаторы веб-серверге не сол серверге арнайы құрылған модуль арқылы (мысалы, Apache немесе IIS), не CGI - қосымша программа ретінде қосылады. Оған басқа UNIX, GNULinux, Microsoft Windiows, MacrOS X және AmigaOS операциялық жүйелерінде әкімшілік есептерді шешу үшін қолданыла аладыү Бірақ бұл қасиетімен ол бірінші орынға Perl, Python және VBScript-ті жіберіп, көп тарала қойған жоқ.
Қазіргі кезде РНР-ді жүздеген құраушылар қолданады. 20 миллион сайт РНР-мен жұмыс істейтінін айтамыз, ал бұл сан Интернет домендерінің бестен бір бөлігінен асады 3-5.
2.2.3 РНР тарихы
РНР атауы - РНР: Hypertext Preprocessor білдіретін рекурсивті аббревиатура (бұрын акроним Personal home Page Tools деген мағынаны білдіретін). Бастапқыда РНР веб-беттерді құруды жеңілдетілдету үшін Perl-ге қосымша ретінде құрылған.
РНРFI. 1994 жылы дат программисті (қазір Канадада тұратын) расмус Лердорф (Rasmus Lerdorf) PerlCGI-да оның онлайн-резюмесінің қараушылар санын санау және шығару үшін, HTML-құжаттардың шаблондарын өңдейтін скрипттер жиынын жазды. Лердорф ол жиынды Personal Home Page (Жеке Үй беті) деп атады. Кейіннен скрипттер интерпритаторы Perl-дың функционалығы және жылдамдығы жеткіліксіз болғандықтан Лердорф Си тіліндегі жаңа РНРFI шаблондар интерпритаторын құрды. РНРFI - ағыл. Personal home PageForms Interpreter - Жеке Үй бетіФорма интерпритаторы. Perl стильіндегі айнымалылар түрі ($айнымалы_аты мәнді шығару үшін), формалардың автоматты өңделуі және HTML-мәтінге іштей орындалуы және т.б. Жаңа туған тіл қарапайым және шектелген синтаксисімен ерекшеленеді. 1997 жылы ұзақ бета-тестілеуден кейін өңдеуіштің Си тілінде жазылған екінші нұсқасы шықты - РНРFI 2.0.
Оны әлемнің барлық интернет-домендердің 1% (жуық мөлшермен 50 мың) қолданды.
РНР3. Бүгінгі күні біз білетін РНР-ге ұқсас ең алғашқы нұсқасы РНР3.0 болатын. 1997 жылы екі израильдік программистер Энди Гутмас (Andi Gutmans) және Зив Сураски (Zeev Suraski) кодты басынан бастап жазды: құраушылар РНРFI 2.0-ді электронды коммерция бағдарламаларын құруға жарамсыз деп шешті. РНР 3.0 нұсқасымен бірігіп жұмыс істеу үшін РНРFI 2.0 құраушыларын біріктіріп, РНР 3.0-ті РНРFI-дің ресми мұрагері деп жариялауды шешті, ал РНРFI-ді құру толығымен тоқтатылды.
РНР3.0-тің күшті жақтарының бірі ядроны кеңейту мүмкіндігі болды. Кейіннен кеңейтулерді жазу интерфейсі РНР-ға өз модульдерін жазатын көптеген құраушыларды әкелді. Бұл жағдай РНР-ге үлкен көлемдегі деректер қорымен, протоколдарымен, API-дің көпшілігін қолдауға мүмкіндік берді. Негізінен, бұл жағдай сәттіліктің алғашқы кілті болды. Бірақ тағы бір шартты айта кеткен жөн, ол - жаңа, қуаты жоғарырақ және объектті-бағытталған программалауды қолдайтын толық синтаксисі.
Толығымен жаңа бағдарламалау тілі жаңа атау алды. Құраушылар РНРFI абревиатурасындағы жеке қолданым жайлы қосымшаны қолдауданг бас тартты. Тіл жай ғана РНР (ағыл. РНР: Hypertext Preprocessor- РНР: Гипермәтін процессоры) деп аталады.
1998 жылдың соңында ондаған мың пайдаланушылармен қолданыс тапты. Жүздеген мың веб-сайттар өздерінің РНР-ді қолданаиынын айтты. Сол кезде РНР 3.0 интернеттің 10% веб-серверлеріне орнатылған болатын.
РНР 3.0 ресми түрде 1998 жылдың маусым айында, 9 ай бұқаралық тестілеуден кейін жарық көрді.
РНР 4. 1998 жылы РНР 3.0 ресми түрде шыққаннан кейін, Энди Гутманс және Зив Сураски РНР ядросын қайта құрастыра бастады. Оны қарастыру себебі қиын қосымша программалардың өнімділігін артыру және РНР кодының базисінің модульдігін жақсарту болды, РНР 3.0-тің кеңейтілуі деректер қорының жиынымен сәтті жұмыс істеуге және көп көлемде әртүрлі API мен протоколдарды қолдауға мүмкіндік берді, бірақ РНР 3.0-тің модульдерді қолдау сапасы төмен болды және тиімсіз жұмыс істеді.
Zend Engine (құрушылардың атынан, Зива және Энди, сонымен қатар Zend Technologies-ті құрушылар) деп аталған жаңа қозғауыш қойылған есептерді жақсы шешіп отырды және 1999 жылдың ортасында жарық көрді. Осы қозғауышқа негізделген және өзімен бірге қосымша функциялар жиынын алып келген РНР4.0 ресми түрде 2000 жылдың мамыр айында шықты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz