Жалға алушы кәмелетке толғкан отбасы мүшелерінің келісімімен кез келген уақытта жалдау шартын бұзуға құқылы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 120 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

І Тарау Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй саясатының мемлекеттік бағдарламасы .

1. 1. Тұрғын үй саясатының мемлекеттік бағдарламасы мен оны жүзеге асыру механизімдері.

1. 2. Тұрғын үй құқықтық қатынастары. Тұрғын үй заңнамасы

ІІ Тарау Мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй беру.

2. 1. Мемлекеттік тұрғын үй қорының тұрғын үйлерін пайдалану

2. 2. Тұрғын үй және тұрғын үй құрылыс кооперативтік мүшелерінің және олардың отбасы мүшелерінің тұрғын үй құқықтары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе лекция

Халықты тұрғын үймен кезекті қамтамасыз етудің қол жеткізілген пайыздары жария етілетін бесжылдықтар жоспарлары тұрақты түрде сәтсіздікке ұшырай бастайды, жалпы бұл, тұрғын үй алған Кеңес Одағы қалалары, соның ішінде Қаз ССР қалалары, тұрғындарының саны аз болмағанмен негізге алынған жүйенің өміршең еместігін дәлелдеп берді.

Бұл жүйені қайта қалпына келтірудің соңғы талпынысы 1987 жылы жасалды. Сол жылы «Тұрғын үй - 91»Бағдарламасы қабылданған болатын. Ол алғашқы бес жыл ішінде 1987 жылдың 1 қаңтарында кезекте тұрған қалалардағы барлық жанұяларды тұрғын үймен қамтамасыз етуді көздеді.

Ауылда тұрғын үйге мұқтаждардың әрқайсысы бір жыл ішінде пәтер алуға тиіс болды. Ол сол күнде орындалусыз қалды.

Тұрғын үймен қамтамасыз етудің бөліп тарату жүйесі көптеген асыра пайдаланушылықтарға алып келіп отырды. «70-80 жылдары Республикада бірқатар басшылар тарапынан кеңестік тұрғын үй заңнамасының талаптарынан саналы тұрде ауытқуға бой алдырған көптеген факторлар орын алды, олар қызметтік жағдайын теріс пайдалана отырып, кезектілікке қарамастан тұрғын үй берудің тәртібін дөрекі түрде жазып отырды және іс жүзіндегі мұқтаждығын ескерместен өз жанұяларын, жерлестерін пәтерлермен қамтамасыз етіп отырды. Тұрғын үйді пайдалануды бөліп тарату аясында тамыр-таныстық пен коррупция жиі көрініс беріп отырды, бұл көп жылдар бой кезекте тұрған азаматтарға тұрғын үй берудің мерзімдерін елеулі түрде ұзартып қана қойған жоқ, сонымен қатар, ол кезектік органдардың беделіне, социалистік әділеттілік сеніміне орасан зор нұқман келтірді».

1984 жылғы Қаз ССР-дің Тұрғын үй кодексінің орнына, 1 шілде 1992 жылы қабылданған Қазақстан Республикасының «Жаңа» Тұрғын үй кодексі, әлеуметтік-экономикалық жағдайлардың өзгергеніне қарамастан, екі заңнамада болған позицияларды сақтап қалды және оларды тек «елеусіз жөндеуден» өткізді. Осылайша, тұрғын үймен қамтамасыз етудің ескі бөліп тарату жүйесінің сақталғандығын білдірген азаматтардың тұрғын үйге деген құқығы туралы декларация сақталып қалды.

Қайта қалыптасып келе жатқан нарықтық экономикалық қатынастар жүйесінде бұлмүмкін емес болатын және ол толығымен, оның логикасына қарама-қайшы еді. Соның салдарынан 6 қыркүйек 1993 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің «Жаңа тұрған үй саясаты туралы» Жарлығы қабылданды (ол қазіргі уақытта нарық инфроқұрылымның бірте-бірте өзгеруіне және өз ролін орындап болуына байланысты өзінің заңды күшін тоқтатты. Нарық инфроқұрылымы мен әлеуметтік-экономикалық жағдайдың өзгеруінің көрінісі мынады - сол кезеңде мемлекет акциялардың бақылаушы пакетін мемлекеттік органға, құрылыс, тұрғын үй және аумақты салу Министірлігіне бере отырып құрылыс холдингілерін құру ниетімен «мемлекеттік капитализмге» сенім артқан еді. Қзіргі таңда құрылыс жеке компаниялармен жүргізілуде және мемлекеттің осы компаниялармен ара қатынасы тек шарттық негізде құрылуда.

Қазақстан Республикасы Президентінің аталған Жарлығында осы сәтте орын алған өзгерістер атап өтілген Мемлекеттік тұрғын үй қорын жекешелендіру, баға еркіндігі және нарыққа өтудің өзге де процестері, инфляция салдарынан тұрғындардың сатып алушылық қабілеттілігінің төмендеуі тұрғын үй аясындағы жағдайды елеулі түрде өзгертті. Жаңа тұрғын үй саясатын жүргізу және оны қоғамның негізгі басымдықтарының біріне айналдыру талап етілді.

3. 1. Тұрғын үй саясатының мемлекеттік бағдарламасы мен оны жүзеге асыру механизімдері.

Тұрғын үймен қамтамасыз ету қазіргі кезенде маңызды әлеуметтік мәселелердің бірі болып табылады және оған орай белгілі бір саясатты жасап шығармау мүмкін емес. Әрине, ол оны бірден шешпейді, бірақ бірте-бірте азаматтарды тұрғын үймен неғұрлым тиімді түрде қамтамасыз етуге қол еткізе отырып, бұл осы мәселені бақылауда ұстауға мүмкіндік береді. Тұрғын үй қатынастары аясыгда жүргізетін саясаттың мазмұнын жалпылама түрде анықтайтын Қазақстан Республикасының Конституциясы тұрғын үй қатынастарына тиісті тұрде ықпал етеді.

Тұрғын үй саясатының тарихына қысқаша тоқталып өтейік.

1917 жылғы октябрь революциясынан кейінгі және КСРО-ның өмір сүрген кезеңінде тұрғын үй мәселесін шешудің әртүрлі жолдарын бөліп көрсетуге болады. Бастапқы кезде еңбекші халақ тұрғын үймен балаларға тиесілі тұрғын үйлерді қайта бөлу есебінен қамтамасыз етілді. Кейіннен ХХ ғасырдың отызыншы жылдарында КСРО-да индустриялдық негізде тұрғын үй құрылысы басталды. Алғашқы уақытта барлығын тегін тұрғын үймен қамтамасыз ету ойластырылды. Бірақ азаматтарға тұрғын үй бергеннен кейін бірден оған ақы төлеу бойынша белгілі бір нормаланған ставкалар енгізілді, өйткені экономикалық тұрғыдан толығымен тегін тұрғын үй беру ойға қонымсыз еді. О. С. Иоффе айтқандай: «Социалистік ұйымдарға қатысты заңды тұлға институты 1918 жылдан бастап жарық көрген заңды актілерді пайдаланғанымен, өзінің қандайда бір елеулі ауқымдағы шынайы көрінісін бұл институт тауарлы-ақша қатынастарын тікелей орталықтандырылған қайта бөлу жүйесімен алмастыру процесі аяқталғанға дейін ала алмады. Бірақ ол қарама қайшы процеске-тауарлы ақша қатынастарын мүліктік қатынастар аясына, соның ішінде мүліктік қатынастар аясына қатысумен байланысты қатынастарға енгізуге - орын берген кезде-ақ соңғыларының жекелеген нормативтік актілерден басқа РСФСР-дің бірінші Азаматтық Жарғысының (1922ж) жалпы нормаларында бекітілген, азаматтық құқық қабілеттілігі кеңестік цивилистік теорияның ең елеулі және маңызды мәселелеріне айналды». Осы айтылған ой тұрғын үй қатынастарына да қатысты екені сөзсіз. Сонымен бірге, тұрғын үймен қамтамасыз ету барлығын тегін тұрғын үймен қамтамасыз ету туралы ұран сақталғандықтан жоспарлы жүйенің белгілері басым болған аялардың бірі еді. Тұрғын үймен тегін қамтамасыз ету социализімнің идеологиялық жалауының бір элементі болды, өйткені ол жалпы халықтық өндірілген өнімді жеке тәртіпте бөлуді көздеген аз ғана аялардың бірі болған еді.

Қазақстан Республикасы Президентінің 15шілде 1992 жылғы «Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясын жүзеге асыру жөніндегі шаралар туралы №853 қаулысын орындау аясында сол кезде жасап шығарылған - жаңа тұрғын үй саясатының мемлекеттік бағдарламасы аса зор маңызға ие болды. Оның басқа нормативтік актілерден ерекшелігі - ол тоқтатылмайды және соған орай қазіргі таңда ад маңызды болып табылады. Тұрғын үй саясатының анықтамасындағы бірінші тармақмен мемлекеттік тұрғын үйді бөліп таратудан оны жекелеген азаматтармен және олардың меншік нысанына қарамастан, кәсіпорындармен басым жағдайда еңбек етіп алуға өту көзделді. Мемлекет, сонымен бірге, азаматтардың тұрғын үйге деген конституциялық құқықтарын, соның ішінде, азаматтардың жекелеген категорияларын тұрғын үймен мемлекеттік қамтамасыз ету үшін жағдайлар құруға міндетті.

Тұрғын үй қорын жөндеумен пайдалану жүйесін қаржыландырудың негәзгі қайнар көзі ретінде тұрғын үй қорының иелерімен тұрғын үй коииуналдық қызметтер үшін ақ төлеу қарастырылды. Түпкілікті мақсат ретінде тұрғын үй қорын пайдалану жүйесінің өзін-өзі ақтаушылығы қойылды, сол сәтте ол 95-98 %-ға осы шығындардың орнын толтыру үшін жеткілікті қайнар көздерге ие болмаған жергілікті бюджеттер есебінен дотацияланды.

Азаматтардың тұрғын үймен қамтамассыз етілу жағдайын жақсартуға бірқатар шаралар арқылы қол жеткізу көзделген болатын. Олар: 1) тұрғын үй құрылысы процесінде қатысатын азаматтар мен заңды тұлғалар үшін жеңілдіктер жүйесін құру; 2) қолда бар тұрғын үй қорының сақталуын қамтамасыз ету, тұрғын үйді пайдалану мерзімін ұзарту; 3) кезекке тұрушылардың тұрғын үйге деген құқықтарын сақтауға қатысты тұрғын үй саясатының сабақтастығын сақау. Қажетті сатып алушылық қабілеттілігінің болмауы, әрине, көптеген қатардағы азаматтарға тұрғын үйді өз қаражаттарты есебінен алуға мүмкіндік бермес еді. Сондықтан оны алуды қаржыландырудың белгілі бір жүйесін құру көзделді. Бұл орайда, тәжірибелік тұрғыдан алғанда, ең маңыздысы болып ипатекалық несиелеу жүйесі табылады. Ол туралы алғаш рет ресми түрде осы бағдарламада мәлімденген болатын. Оған дейін мәлімет, сондай-ақ тұрғын үй алуды несиелеудің басқа да тәсілдерін енгізуге талпынған еді, бірақ олар нарық жағдайларына сәйкес келмеді.

Мемлекеттік тұрғын үй қорының тұрғын үйді жалға алушының отбасы мүшелері, жалға алушы уақытша болмаған жағдайларда, бүкіл тұрғын үйді бұрынғы шарттармен пайдалануға құқылы. Бұл орайда олар жалға алу шарт ы бойынша құқықтарды жүзеге асырып, сол бойынша міндеттерді атқарады. Уақытша болмаған азаматта осы жағдайда уақытша сақталатын тұрғын алаң артық деп есептелмейді. Жоғарыда аталған тұлғалар жалға алушының отбасы мүшелері болуын тоқтатқан жағдайларда, олар өздерінің жалға алушымен теңдей тұрғын үй құқықтары мен міндеттерін өз еріктері бойынша сақтап қала алады.

Жалға алушы отбасының кәмелетке толған мүшесі жалға алушының және отбасының кәмелетке тоған басқа мүшелерінің келісімінен бұрын жасалған жалға алу шарты бойынша алғашқы жалға алушының орнына өзін жалға алушы деп тануды талап ете алады. Жалға алушы қайтыс болған жағдайда қайтыс болған адамның отбасының кәмелетке толған кез келген мүшесіне нақ осындай құқық беріледі. Жалға алушының өзгеруі тұрғын үйді жалдау шартын қайта рәсімдеуді қажет етеді.

Жалға алушы мемлекеттік тұрғын үй қорындағы өзі тұратын тұрғын үйге отбасы мүшелерімен қатар жұбайын, балаларын, ата-анасын (кіргізу сәтінде жалға алушының отбасы мүшелері болып табылмайтындар), басқа дамдарды кіргізуге құқылы. Кіргізу үшін жалға алушымен бірге тұратын отбасының кәмелетке толмаған мүшелерінің жазбаша келісімі талап етіледі. Егер жалға алушы өзінің кәмелетке толмаған баласын кіргізіп жатса, отбасы мүшелерінің келісімі талап етілмейді.

Ипатекалық несиелеудің маңыздылығын сақтап отырғаны Қазақстан Республикасы Үкіметінің 22 тамыз 1997 жылғы «Мемлекеттік тұрғын үй саясатын жаңа экономикалық жағдайларда жүзеге асыру туралы» № 277 қаулысымен туындайды. Онда жеке тұлғалармен тұрғын үй алу үшін банктік ипотекалық несиелеу көлемін ұлғайту мәселелері қарастырылған. Мемлекеттік ұтыс алушылық тұрғын үй заемы, тұрғын үй лотериялары сияқты түсініктер зым-зия жоқ болды.

Қазіргі уақытта «Құрылыс қорлары туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданған. Онда көзделген жүйе, жалпылама түрде тұрғын үй саясатының мемлекеттік бағдарламасымен көзделген несие жинақтаушы жүйені еске түсіреді. Жаңа жүйенің мәнісі мынада: азаматарға арнайы мамандандырылған несие жинақтаушы банктермен тұрғын үй құрылысына, оны сатып алу мен жөндеуден өткізуге сиақының төмен ставкасы бойынша несиелер берілетін болады. Оның тиімділігін мынадан көруге болады-несие алған қазақстандық сонымен бірге банктің салымшысы да болып табылады. Соған орай ол проценттер, сондай-ақ өз міндеттерін орындаған жағдайда премиялар алатын болады. Осындай жолмен мемлекет бірте-бірте тұрғын үй саясатының бағдарламалық ережелерін жүзеге асыруда.

Тұрғын үй саясаты бағдарламасының өзекті идеясы конституцияда бекітілгенін атап өткізігіміз келіп отыр. Мемлекет азаматтардың тұрғын үйге деген құқықтарының көлемін бұрын болған көлемде мәлімдеуден бас тартты. Сонымен бірге Қазақстан Республикасы Конституциясының 25-бабының екінші тармағы бекіткендей, Қазақстан Республикасында азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін жағдайлар жасалады. . Мұны азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін кез келген тәсілдермен және заңды актілермен көзделген тәртіпте жағдайлар жасау деп түсінген жөн…

1. 2. Тұрғын үй құқықтық қатынастары. Тұрғын үй заңнамасы

Тұрғын үй құқықтық қатынастарының түсінігі, тұрғын үй құқықтық қатынастарының түрлері. Біздің тұрғын үй құқықтық қатынастарын азаматтық құқық аясында қарастыратынымызға қарамастан, бұл құқықтық қатынастарының жария-құқықтық нораға жатқызуға болатын нормалармен ғана реттелмейтіндігін атап өткен жөн. Сонымен бірге тұрғын үй қатынастарын кешенді құқықтық реттееудің түпкі мақсаттары да жеткілікті түрде айқын болып табылады. Біріншіден, ол тұрғын үймен қамтамасыз етуде азаматтардың қажеттіліктерін жүзеге асыру үшін тиімді заңды нысандарды жасауға септеседі. Екіншіден, ол тұрғын үй иелері өздерінің соған деген құқықтарын жеткілікті шамада тәжірибие жүзінде асыру мүмкіндігіне ие болатын режимді қолдайды. Бұл орайда, тұрғын үйді иелену басқада мүлікті иелену жүзеге асырылатын нысандарда көрініс беретіндігін және мұнда тұрған үйдің ерекшелігі ескерілетіндігін тағы бір рет атап өткіміз келіп отыр. Бұл, нәтижесінде тұрғын үйлерге қатысты туындайтын мүліктік қатынастарға барлық ортақ азаматтық құқықтық ережелерді қолдануға мүмкіндік береді.

Алдымен тұрғын үй құқықтық қатынастарының аясы мен жүйесін анықтап алайық, содан кейін тұрғын үй құқықтық қатынастарының түсінігіне тоқталамыз.

Заңнама жеке тұрғын үй құқықтық қатынастары ретінде тұрғын үй қорын (тұрғын үй қоры жалпы алғанда азаматтық құқықтырдың объектісі болып табылмайды) пайдаланумен байланысты құқықтық қатынастардыда ажыратады. Заңнамада тұрғын үй қорының мынадай анықтамасы берілген: «тұрғын үй қоры-Қазақстан Республикасы аумағындағы меншік нысанындаға тұрғын үйлер». Ол бірнеше түрге бөлінген. Ол өз кезегінде тұрғын үйге меншік құқығын жүзеге асырумен және оларды пайдаланумен байланысты туындайтын жекелеген құқықтық қатынастардың құрылымы үшін маңызды болып табылады (олар тұрғын үйдің қай тұрғын үй қорына жататындығына байланысты әр түрлі болады) .

Қазақстан Республикасы тұрғын үй қорының құрамына жеке тұрғын үй қоры мен мемлекеттік тұрғын үй қоры кіреді. . Жеке тұрғын үй қоры мемлекеттік емес меншік нысанына негізделген азаматтар мен заңды тұлғаларға меншік құқығы негізінде тиесілі тұрғын үйлерді қамтиды. Мемлекеттік тұрғын үй қорына меншік құқығымен мемлекетке (әкімшілік-аумақтық бөлініске) қарасты және жергілікті атқарушы органдардың қарамағындағы (мемлекеттік коммуналдық тұрғын үй қоры) не мемлекеттік кәсіпорын қарамағындағы (мемлекеттік кәсіпорынның тұрғын үй қоры) тұрғыын үйлер кіреді. Тұрғын үй заңнамасының мазмұнынан туындайтындай мемлекеттік тұрғын үй қоры тұрақты тұру үшін де, уақытша тұру үшін де арналған тұрғын үй-жайларды қамтиды. Тұрғын үй қорына тұрғын үйлерді тұрғын емес үй-жайлар кірмейді.

Сонымен, тұрғын үй-бұл азаматтардың (жеке тұлғаларлы) тұрақты тұруы үшін және уақытша тұруы үшін де (пайдалану сипатына орай) арналған барлық үй-жайлардың жиынтығы деуге болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.