Қазақстанда ипотекалық несие беру жүйесін дамытудың үлгілері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 77 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелеуді дамыту

Мамандығы: 050509-«Қаржы»

Ғылыми жетекші:

Аннотация

Зерттеу объектісі ретінде ипотекалық несие тәуекелдері қарастырылады. Жұмыстың мақсаты: ипотекалық несиелеуді дамыту тәсілдерін қарастыру және оларды ұсыну.

Жұмыстың орындалу әдістемесі: зерттеудің ақпараттық базасы ретінде ҚР заңдары мен нормативтік-құқықтық актілері, ҚР статистика агенттігінің мәліметтері, ҚР Ұлттық Банкінің статистикалық бюллетеньдері, Министрліктер мен ведомоствалардың статистика мәліметтері, Ғылыми басылымдар, мақалалар және т. б. мәліметтер қолданылады.

Экономикалық тиімділігі немесе зерттеудің маңызды, өзекті мәселелері болып қазіргі кездегі тұрғын үй проблемасын шешудегі ипотекалық несиенің рөлін арттыру мақсатындағы екінші деңгейлі банктердегі тәуекел мөлшерін азайту және реттеу тәсілдерін ұсыну. Тәуекел мөлшерін кеміту банктер үшін де ипотекалық несиелеудің дамуының тұрақтылығын көрсетеді және банк табысы да көтеріледі.

НОРМАТИВТІК ҚҰҚЫҚТЫҚ СІЛТЕМЕЛЕР

ҚР Конституциясы 1995 ж. 30 тамыз
ҚР «Банк және банк қызметі туралы» Заңы 31 тамыз 1995 ж.
2002 жылы 3 маусымдағы Ұлттық банк Басқармасының №213 қаулысымен бекітілген «Екінші деңгейдегі банктерге арналған пруденциялық нормативтер туралы» ереже.
«ҚР-ғы банктер және банктік қызмет туралы» ҚР Президентінің Заң күші бар жарлығы (соңғы өзгерістер мен толықтыруларды есепке алғандағы) // 30. 08. 1995ж.
ҚР-да ипотекалық несиелеу жүргізу ережесі. ҚР Ұлттық банкі бекіткен ереже. 23 мамыр 1997 ж. №206
ҚР экономикасын қысқа мерзімді несиелендіру №1. ҚР Ұлттық банкі бекіткен ереже. 11 ақпан 1994 ж.
ҚР «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» Заңы 1 қыркүйек 2002 ж.
ҚР «Жаңа тұрғын үй саясатының мемлекеттік бағдарламасы және оны іске асыру механизмі туралы» Заңы 15 желтоқсан 1993ж.

АНЫҚТАМАЛАР

Ипотека - өндірістік емес және материалды өндірістің дамуына қаржы ресурстарын тартудың және жылжымайтын мүлік объектілеріне иелік ету құқын білдіреді.

Ипотекалық несие - жылжымайтын мүліктерді: жерді, тұрғын үй және өндірістік ғимараттарды кепілдікке ала отырып, берілетін қарыз.

Тұрғын үй ипотекалық қарызы - жеке тұлғаның жеке меншікке құқығы негізінде көп пәтерлі үйден жеке пәтер немесе жер учаскесі бар жеке үй, коттеджден пәтер алуына, сондай-ақ алынбақшы жылжымайтын мүлікті кепілге қою арқылы үй салу немесе жөндеу жұмыстарын жүргізуіне арналған несие.

Жылжымайтын мүлік кепілі - кәсіпкерлік субъектілерінің инвестициялық әрекетіне алғышарт болып табылатын, сонымен қатар несие беруішінің мүддесін сенімді қорғауды қамтамасыз ететін нарық шаруашылығының маңызды тетігі және экономикалық құралы болып табылады.

Тұрғын үй сатушылар - өз меншігіндегі тұрғын үйді немесе басқа да заңды немесе жеке тұлғаның тапсырысы бойынша олардың меншігіндегі тұрғын үйді сатушы жеке немесе заңды тұлғалар.

Несие берушілер - қарыз алушының несиелік қабілетін бағалау негізінде оларға ипотекалық несиені ұсынушы және берілген ипотекалық несие бойынша қызмет көрсететін банктер мен басқа да қаржы мекемелері.

Қарыз алушылар - қарыз алуға өз өтінішін білдірген, несие берушінің ойынша несиені қайтарып беруге төлем қабілеті бар сенімді және тұрғын үйді ипотекаға алған кезінде бастапқы төлем жасауға қабілеті бар жеке тұлға.

Бағалау агенттіктері - ипотека кезінде кепіл құралы болып табылатын тұрғын үйлерді бағалауды тәуелсіз түрде жүзеге асыратын лицензиясы бар сақтандыру компаниялары.

Екінші реттегі ипотекалық нарықтың операторлары - бұл бірінші реттік несие берушілерден ипотекалық несиені сатып алып, соның негізінде құнды қағаздарды шығаруды жүзеге асыратын заңды тұлғалар.

Инвесторлар - екінші реттік ипотекалық нарықтың операторларына бағалы қағаздарды сатып алумен айналысатын жеке немесе заңды тұлғалар.

ҚЫСҚАРҒАН СӨЗДЕР ТІЗІМІ

АҚ - акционерлік қоғам

АҚШ - Америка Құрама Штаттары

ААҚ - Ашық Акционерлік Қоғам

АЕК - айлық есептік көрсеткіш

БАҚ - Бұқаралық ақпарат құралдары

ЖШС - Жауапкершілігі шектеулі серіктестік

ЖМО - Жылжымайтын мүлік орталығы

ЖІӨ - Жалпы ішкі өнім

ЖАҚ - Жабық Акционерлік Қоғам

КЖМО - Коммерциялық жылжымайтын мұлік орталығы

ҚРҰБ - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі

ҚИК - Қазақстан ипотекалық компаниясы

ҚР - Қазақстан Республикасы

ТБИ - Тұтыну бағаларының индексі

ФТӘ - Федералдық Тұрғын үй әкімшілігі

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 8

ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕУ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ

ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Ипотекалық несиенің мәні мен маңызы . . . 12
Ипотекалық несие беру жүйесін дамытудың негізгі мақсаттары, қағидалары, шарттары, кезеңдері мен тәртібі . . . 22
Шет ел тәжірибесіндегі ипотекалық несиелеу жүйесінің даму үлгілері . . . 26

2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЕКІНШІ ДЕҢГЕЙЛІ

БАНКТЕРІНДЕГІ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕУГЕ ТАЛДАУ ЖАСАУ

2. 1. Қазақстандағы тұрғын үй құрылысының жалпы жағдайын талдау және

оның бағдарламалы шешімін анықтау . . . 37

2. 2. «Тұран Әлем Банкі» АҚ-да ипотекалық несиеленуіне талдау . . . 51

2. 3. «Қазақстандық ипотекалық компания» АҚ бағдарламасы бойынша

ипотекалық несиелеу . . . 66

3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕУДІ

ДАМЫТУДЫҢ БОЛАШАҚТАҒЫ БАҒЫТТАРЫ

3. 1. Қазақстанда ипотекалық несие беру жүйесін дамытудың үлгілері . . . 85

3. 2. Қазақстан Республикасында ипотекалық несие беруді жетілдірудің негізгі

бағыттары . . . 93

3. 3. Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелендірудің жетілдіру

шараларының бизнес жоспары . . . 102

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 110

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 112

КІРІСПЕ

Биылғы жылы еліміздің Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына «Қазақстан халқының әл ауқатын арттыру - мемлекеттік саясатының басты мақсаты» (Астана, 2008 жылғы 6- ақпан) атты жолдауында Қазақстанның экономикалық дамуы үшін қажетті іс-шараларды атап көрсетті. Біздің азаматтарымыз үшін, әсіресе, жас отбасылар үшін тұрғын үйдің қол жетемділігі мен сапалылығы - мемлекеттің барынша өмірлік маңызы бар басымдықтарының бірі болып келді және алдағы уақытта да солай болып қала бермек.

Ипотекалық несие жеке тұлғаларды несиелеудің бір түрі болып табылады. Ипотекалық несиенің экономикалық мағынасы жағынан - бұл банктен немесе басқа да қаржы ұйымдарынан ссуда алу мақсатымен жылжымайтын мүлік кепілінің алуан түрлілігі болып табылады. Қарапайым тілмен айтатын болсақ, ипотека дегеніміз - бұл қарыз ақшаға үй сатып алу.

Мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасына мына бағыттар бойынша өзгерістер енгізу қажеттілігі пісіп жетілді.

Бірінші. Мемлекеттік қызметкерлерге және бюджеттік саланың еңбеккерлеріне тұрғын үй құрылысының жинақ жүйелері арқылы жылдық мөлшері 4 пайыздан аспайтын алдын-ала тұрғын үй займдарын беруді жүйеге асыру керек.

Екінші. Жалға берілетін тұрғын үй құрылысына, оның ішінде мемлекеттік қызметкерлер мен бюджеттік сала еңбеккерлері үшін салынатын үйлерге екпін түсірген жөн. Өзінің жеке меншік тұрғын үйлерін салғысы келетін азаматтар үшін мемлекет жеке меншік құрылысына арналған инфрақұрылымдар қалыптастырады.

Үшінші. Құрылыс компанияларының қызметінде мөлдірлікті және саладағы бәсекелестікті арттыру дәрежесін заңды түрде қамтамасыз ету керек. Тұрғын үй құрылысы үлескерлерінің құқықтарын қорғауды арттыру қажет.

Жеке меншік тұрғын үй құрылысын дамытуды ынталандыру мақсатында жер телімдерін беру және тіркеу ережелерін мейлінше жеңілдеткен дұрыс.

Төртінші. Жеке меншік тұрғын үй құрылысына индустриялық, арзан және экологиялық таза технологияларды игеру басымдыққа ие болуға тиіс. Шет мемлекеттерінің озық тәжірибелерін кеңінен қолдану керек. Тәуелсіздік алғаннан бергі 16 жылда еліміз бұрын-соңды болмаған айтулы табыстарға жетті. Тәуелсіздік алғанға дейінгі қиыншылықтарды жеңіп, жаңа елде өмір бастады.

Ипотекалық несие беру жүйесін қалыптастырудың басты мақсаты - жылжымайтын мүлікке деген құқықты заңсыз әдістермен орнатуумен байланысты заңсыз әрекеттерге тосқауыл қою болып табылады.

Қазіргі кезде елімізде тұрғын үйді ипотекаға алу үлкен қызығушылық туғызып отыр, өйткені нарықтық экономикада халықтың тұрғын үймен қамтамасыз етілуінің көрсеткіші экономикалық өсудің маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Ол тұрған халықтың болашаққа сенімділігі мен экономиканың әртүрлі секторларының даму динамикасын көрсетеді.

Қазір қазақ елінің даңқы бүкіл әлемге тарап, енді ең өркендеген 50 мемлекеттің қатарына қосылуға батыл қадам жасап отыр. Дегенмен, бұл жетістіктерге қарап Қазақстанда қазір барлық мәселе шешілген, әлеуметтік-экономикалық, мәдени-рухани салада ортаға қояр ешқандай өзекті проблема қалған жоқ деп айта аламыз. Керісінше, ойландыратын, тез арада шешуді қажет ететін мәселелер әлде де баршылық [1] .

Қоғамның әлеуметтік тұрақтылыққа қол жеткізудің алғы шарттарының бірі - тұрғындарының тұрғын үйге деген қажеттіліктерін қанағаттандыру. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың халыққа жолдауында: «Баспанаң болмайынша, түтін түтетіп, бала өсіру қиын. Тұрғын үй құрылысы - біздің экономикамызды алға сүйреуші күш»-деп келешекте орындауға міндетті үлкен мақсат қойғаны да белгілі. Осылайша Қазақстан экономикасын көтеру, сондай-ақ халықтың көпшілік бөлігінің өз тұрғын үй жағдайларын көтеруге ұмтылысы еліміздегі тұрғын үй құрылысының өзектілігіне себепші болды. Тұрғын үй құрылысы «Қазақстан 2030» даму стратегиясының да маңызды бағыттарының бірі болып танылды.

Жалпы Ұлттық сипаттағы неғұрлым маңызды міндеттерінің бірі болып отырған үй сферасының қазіргі жағдайы келесідей факторлармен сипатталды:

тұрғын үймен жеткілікті деңгейде қамтамасыз етілмеуі; тұрғын үй құрылысының жеткіліксіздігі; тұрғын үй қоры бойынша қызмет көрсету сапасының төмендігі; тұрғын үй қоры мен инженерлік коммуникацияларының тозуының жоғары деңгейде болуы.

Осы аталып отырған проблемаларды шешу ҚР-да жүргізіліп отырған

тұрғын үй реформасында көзделген. Бұл реформаның негізгі мақсат-міндеті республиканың әрбір жанұясы мен әрбір азаматына тұрғын үй жағдайларын жақсартуға ыңғайлы жолдарын таңдап алуына және тұрғын үй коммуналдық қызметтерінің сапалылығын қамтамасыз етуіне мүмкіндік беретін тұрғын үй нарығын құруға бағытталған.

Еліміз экономикасының басқа салаларына өзіндік «локомотив» болатын ипотекалық несиелеу жүйесін құру, халықтың тұрғын үй жағдайын жақсартуға байланысты маңызды әлеуметтік мәселені шешуді күрт жеңілдетеді.

«Ипотека» дамыған капитализмнен келген сөз ғана емес, оның мәні мен маңызы тереңде жатыр. Алайда, осы ипотекалық несиенің дамып, жетілу барысында ол бірнеше қиындықтармен кездесіп отыр. Яғни ипотекалық несиені алушы қарызгердің өз міндетін орындамау жағдайы -қарызгер дефолты. Осы қарызгер дефолтының болу себебінен ипотекалық несиелеудің дамуында ипотекалық несие Тәуекелі деген сөз қалыптасқан. Ипотекалық несие Тәуекелін болдырмаудың бірнеше тарихи қалыптасқан тәсілдері де, жаңадан жаңа өмір талаптарына сай барынша эффективті тәсілдері де бар.

Осы жоғарыда аталған кең ауқымды сөздерді ашып қарастыру үшін келесі негізгі бөлімде ипотекалық несие тарихымен, ипотекалық несиелеудің шетелдік үлгілерімен, ипотекалық несие Тәуекелімен, оны шешудің тәсілдерімен, жылжымайтын мүлік нарығындағы ипотекалық несиелеудің шамасымен, ҚР-ғы ипотекалық несиелеу туралы мәліметтерімен толығымен таныстырамыз. Бұл дипломдық жұмыста маңызды актуалды мәселе көтеріліп, кең ауқымда талқылану үшін ең соңғы мәліметтер ипотекалық несиелеу Тәуекелін шешудің жаңа әдісі ұсынылды.

Берілген жұмыстың мақсаты, ҚР ипотекалық несиелердің мәселелері және дамуы болып табылады.

Бірінші бөлімінде, Ипотекалық несие беру жүйесін дамытудың негізгі мақсаттары, қағидалары, шарттары, кезеңдері мен тәртібіне тоқталамыз.

Екінші бөлімінде, ҚР екінші деңгейлі банктеріндегі ипотекалық несиелеуге талдау жасау.

Үшінші бөлімінде, Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелеуді дамытудың болашақтағы бағыттары, ипотекалық несие жетілдірудің негізгі бағыттарына талдау. Диплом жұмысының құрылымы: жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕУ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1. Ипотека институтының экономикалық мазмұны және оның пайда болу тарихы

Елдер дамуының әлемдік тәжірибесі іс жүзінде барлық елдер әртүрлі деңгейде экономикалық қайшылықтарды, кризистерді бастан кешіргендігін көрсетеді. Барлық кезеңдерде тұрғындардың төлем қабілетті сұранысын көтерудің өміршеңді экономикалық механизмі айтарлықтай табыстар алып келетін, жылжымайтын мүлік нарығын дамытатын, яғни экономиканы құлдыраудан алып шығатын болуы тиіс. Мұндай капиталды тартудың тиімді тұтқасы бұрынғы кезде де, қазіргі кезде де ипотека болып табылады.

Банк жүйесін реформалау қажеттілігі Қазақстанның эволюциялық дамуының сапалы, жаңа деңгейге жетуінің қажеттігінен туындап отыр. Нарықты экономикаға көшкен жылдар аралығында Қазақстан Республикасының банк жүйесі реформалаудың ұзақ та, қиын кезеңін бастан кешірді. Бұл кезеңде еліміздің банк жүйесінде тек сандық емес, сонымен бірге сапалы өзгерістер болды деп айтуға болады.

Қазақстан республикасының нарықтық экономикаға көшуімен бірге ипотекалық несиелеудің алғы шарттары пайда бола бастады. Әлемде қабылданған тұрғын үй құрылысын ұзақ мерзімді қаржыландырудың негізгі бағыттары ипотекалық несие беру және құрылыстық жинақ жүйелері болып табылады. Сондықтан да Қазақстан үшін тұрғын үй саясатының басым бағыттарының бірі - ипотекалық несие беру және құрылыстық жинақ жүйелерін қалыптастыру болып табылады.

Құрылыстық жинақ жүйесін енгізу тұрғын үй проблемасын шешуге елеулі үлес қосатыны баршаға мәлім, өйткені құрылыстық жинақ қаржылары тұрғын үй құрылысын қаржыландыруға халықтың тікелей қатысуын ынталандырады. Құрылыстық жинақ жүйесі дамыған қаржы рыноктарының болуын қажет етпейді және ол көбіне халықтың орташа табысы бар жігіне бағытталған. Аталмыш бағдарламаның табысты жүргізілуі, оның мемлекет тарапынан тиісті қолдау табуы, ипотекалық несие бойынша белгіленетін сыйақы мөлшерінің тартымды деңгеінің болуы, тиісті заңмен реттелетін қажетті және қолайлы жағдайлардың қалыптасуы тұрғын халықтың неғұрлым басым жіктері үшін ипотекалық жүйені неғғұрлым тартымды етуге мүмкіндік береді. Құрылыстық жинақ жүйесін дамытуға ең алдымен мемлекет мүдделі болып табылады, ал осы жүйеге қатысушылар оның қолданысын пайдалана алады.

Құрылыстық жинақ жүйесін дамытумен қатар ипотекалық несие беру жүйесін дамыту тұрғын үй мәселесін шешудегі маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Мұның өзі рынокта тұрғын үйді жеке меншікке сатып алу үшін жағдай жасайды және халықтың неғұрлым экономикалық белсенді бөлігіне бағытталды. Сонымен бірге, бүгінгі таңдағы ипотекалық несие беру халықтың табыстары есебінен тұрғын үй проблемасын шешудің басқа да құралдарымен үйлестіріле отырып дамытылуы тиіс.

Бүгінгі таңда, біз ипотекалық несиенің шет елдік тәжірибесін оқып біліп, осы алған білімді еліміздің банк жүйесінің практикасында қолданғанымыз абзал. Жұмысты жазу барысында қарастырылып отырған мәселелер, атапайтқанда: ипотекалық несие беру жүйесін дамытудың негізгі мақсаттары мен қағидалары; ұзақ мерзімді несие беру жүйесін ұйымдастырудың, сондай-ақ осы несиелік ресурстарды тартудың ұйымдық-экономикалық тетігінің сипаттамасы: жылжымайтын мүлікті кепілге қойған халыққа несие беруге банктердің қатысуын жандандыру есебінен ипотекалық несие беру жүйесі; ипотека пұлдармен қамтамасыз етілген ипотекалық облигацияларды шығару жолымен банктердің қайта қаржыландыруы және де ипотекаға қатысушылардың қаржылық тәуекелдерін төмендету мен азаматтар үшін тұрғын үйге қол жеткізу мақсатында заңнамалық базаны жетілдіру, процессті нормативтік реттеу нысандары сияқты мәселелері Қазақстанның банк жүйесінің қалыптасуы мен дамуына байланысты сұрақтарды зерттеудің жаңа бағыты болып табылады.

Ипотека - бұл дамыған капитализм елдерінен келген қазіргі заман сөзі емес. Ипотекалық несиелеудің тарихы өркениет дамуының тамырларынан бой алады. «Ипотека» термині ең алғашқы рет Грекияда б. з. д. VІ ғасырдың басында пайда болған (оны Солон деген архонт енгіздірген) және сол кездің өзінде ол қарыз алушының несие ұсынушы алдындағы жауапкершілігін белгілі бір жер иелігімен қамтамасыз етумен байланысты болған. Солоннан алдын Драконт (б. з. д. 621 жылы) жеке меншікке және оның жылжыымалы бөлігіне деген кезкелген қол сұғушылық қатаң түрде жазаланады деген тәртіп енгізген еді. Сондықтан оның аты және оның енгізген тәртіптері тарихта «дракон заңдары» деген атпен белгілі.

Алғашқы кезде Афинада міндеттеменің кепілі болып қарызгердің жеке тұлғалығы болған. Бұл жағдайда ол қарызды өтей алмаса кепіл ретінде өзін қойғандықтан, оны құлдық өмір күтеді. Тұлғалық жауапкершілігі иелікке өткізу мақсатында Солон қарызгердің иелігіне осы жер белгілі бір соманы қамтамасыз етеді деген жазуы бар бағаны орнатуды ұсынды. Осы бағаны ипотека деп атады. Грек тілінен алғанда «hуpoieihca» (подставка, подборка) астына қойғыш деген мағына береді. Осындай бағанаға жер иесінің барлық қарыздары жазылған. Кейінірек осы мақсатта ерекше кітаптарды қолдана бастады, оларды ипотекалық кітаптар деп атаған еді.

Ипотекалық жүйенің мақсаты жылжымайтын мүлікке иелік ету құқығын заңсыз жолмен бекіту қауіпінен сақтау болып табылады. Жер - бұл айналысқа оңай түсетін тауар, сондықтан да барлық кезде сатып алушыға да, несиегерге де бұл меншіктің қарыздардан босатылмау немесе кепілге койылу тәуекелі бар. Осылайша, ипотека мүліктің бір иеден басқасына өтуіне кедергі келтіреді, яғни қамтамасыз ету меншік иесінің тұлғалығында емес, оның меншігінің құнында еді. Уақыт ағымымен «ипотека» сөзі кепілді көрсетуге қолданыла бастады.

Ежелгі римдіктер ипотекалық несиелеу институтын грекиялық колониялардан алды, сонан соң ипотека институты өзінің жаңа дамуын Рим империясында бастайды. Б. з. І ғасырында жеке тұлғаларға мүлікті кепіл ретінде қою арқылы несие беретін ипотекалық институттар құрыла бастады. Император Антонио Пи билеген кезде ипотекалық банктерге айрықша заңнама құрылған. Сол кездің өзінде 50-ге жуық банк және 800-ден аса өсімқорлық және айырбас кеңселері қызмет еткен.

Әр түрлі елдерде кең ауқымда дами келіп, ипотекалық жүйе 1783 жылғы қаулымен Пруссияда, 1811 жылы азаматтық (уложение) ережемен Австрияда, 1843 жылғы қаулымен Саксонияда енгізілген. Екі жаққа да Тәуекелдің деңгейі минимумға теңдестірілген несиелік қатынастардың осы сияқты формасы революцияға дейінгі Ресей империясында да болған.

Бірінші ипотекалық банк 1770 жылы Силезияда құрылған. Бұл ірі помещиктің шаруашылыққа қаржылай көмек көрсететін мемлекеттік банк болған. Қаражат тарту мақсатында ол кепіл хаттар (ипотекалық облигациялардың алуандығы) шығарған еді.

Алғашқы жекеше акционерлік және «таза ипотекалық банк» 1962 жылы Франкфуртте құрылды. Сонымен, ипотека термині (ағылшынның hyroiheke) - кепілдік, кепілзат, кепілге салу деген мағынаны білдіреді. Ипотекалық несие дегеніміз - бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын үйді, өндіріс ғимараттарын, жерді және тағы басқаларды) кепілге алып, ұзақ мерзімге берілетін несие.

Екіншіден, ипотекалық несиелердің басым бөлігінің көздеген мақсаты болады. Олар тұрғын үйлерді, өндірістік ғимараттарды сатып алу, немесе қайта құру және жер учаскелерін игеруді қаржыландыру үшін пайдаланылады.

Ипотека - өндірістік емес және материалды өндірістің дамуына қаржы ресурстарын тартудың бірден бір әдісі болып табылады. Ол жылжымайтын мүлік объектілеріне иелік ету құқығына шаруашылық айналымды қамтамасыз етеді.

Ипотека дағдарысты жоюға екі жол арқылы ықпал етеді. Біріншіден, ипотекалық несиелеудің оң бағытта дамуы экономиканың нақты секторында айқын байқалып, ондағы өнеркәсіп салаларының бір қатарында өндірістің құлдырауын тоқтатуға мүмкіндік береді.

Екіншіден, ипотекалық несиелеудің дамуы экономикалық дағдарыстан туындайтын әлеуметтік тұрақсыздыққа өзінің оң әсерін тигізеді. Бір жағынан, ипотекалық несиелеудің дамуы жұмыссыздық зардаптарына тосқауыл бола отырып, құрылыс өндірісіне қосымша жергілікті еңбек ресурстарын тартады. Мұндай жағдайда, ипотека жұмыспен қамту мәселесін шешуге ықпалын тигізеді. Екінші жағынан, әлеуметтік тұрақтылыққа қол жеткізудің ең басты алғы шарты, халықтың тұрғын үйге деген қажеттілігін қанағаттандыру болып табылады. Ипотекалық несие беру жүйесін қалыптастырудың басты мақсаты - жылжымайтын мүлікке деген құқықты заңсыз әдістермен орнатумен байланысты заңсыз әрекеттерге тосқауыл қою болып табылады.

Қазіргі кезде елімізде тұрғын үйді ипотекаға алу үлкен қызығушылық туғызып отыр, өйткені нарықтық экономикада халықтың тұрғын үймен көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Ол тұрған халықтың болашаққа сенімділігі мен экономиканың әр түрлі секторларының даму динамикасын көрсетеді.

Ипотекалық несие беру барысында ссуда ұзақ мерзімге беріледі, дәлірек айтатын болсақ, ол несиені өтеу мерзімін созады және де ай сайын төленетін төлем мөлшерін азайтады. Мұнда жаңадан сатып алынғалы отырған тұрғын үй қарызды қайтарудың кепілі болып саналады және қарыз алушы өз қарызын өтей алмаған жағдайда банк мекемесі кепілге қойылған мүлікті сатып жібереді.

Ипотекалық несиенің негізгі қатысушыларына мыналар жатады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.