Материалдарды созу кезінде алынатын жартылай циклді және бір циклді сипаттамалар
Жоспары:
1. Токыма маталардың бір циклды үзілетін сипаттамалары.
2. Токыма материалдардың жартылай циклды үзілмейтін сипаттамалары
3. Қолданылған әдебиеттер тізімі
Тоқыма жаймаларының негізгі механикалық қасиеттері жартылай циклді, бірциклді және көпциклді сипатаммалар болып бөлінеді. Жіптердің механикалық сипаттамаларына қарағанда матаның, трикотаждың аталған сипаттамалары екі бағытта, яғни екі өсі бойынша анықталынады. Созу деформациясын зерделеу матаның құрылымдық ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі, себебі матаның өрімі, тығыздығы жеке құрылымдық сипатаммалары оның беріктігіне әсерін тигізеді.
1.Тоқыма материалдардың бір циклды үзілетін сипаттамалары
Тоқыма бұйымдар сыртқы күш әсерінен үзілетін толық бір цикл бойынша жүктеу - жүктен босату - демалдыру сынағында олардың созу деформациясына төзімділігін бір циклді сипаттамалармен анықтайды. Тоқыма бұйымының құрамындағы талшықтар мен жіптердің бойындағы деформациялық өзгерістер релаксациондық процестермен сипатталынады. Киімге қолданатын маталарға жүктеме азырақ әсер етеді. Тігін бұйымдарын дайындауда үзу күшіне 1-2% және киімді кию кезінде 5- 15% үзу жүктемесі әсер етеді. Жүктеме және жүктен босату дема- лыспен кезектесе отырып әсер еткенде материалдардың құрылымы бұзылып, әлсірейді және тігін бұйымдарының сыртқы көрінісін нашарлатады. Тоқыма материалдарының бір циклді сипаттамалар ерекшелігі жақсы сипатталған релаксационды процесс және деформация кезіндегі көрінісі болып табылады. Бұл ерекшелік көбінесе материалдың өлшемдері мен пішіндерінің тұрақтылығы және тігін бұйымдарының сапасын анықтайды. Тігін бұйымдарын дайындау мен пайдалану процестері, жүктеме релаксациясының сипаттамаларына зор мағына береді. Бұл материалдың құрылысындағы өзгерістер тігін бұйымдарындағы деформациядан кейінгі бөлшектердің өлшемі мен пішін ұстамдылығын анықтайды.
1.1.-сурет
Тоқыма материалдарына үзілу күшінен азырақ күш түскен кездегі деформацияның кернеулік жағдайының өзгеру заңдылығын материалдарға бір циклді зерттеу жұмысын жүргізу арқылы анықтауға болады. Бұл кезде деформация "жүктеу-босату-демалдыру" циклі бой- ынша жүргізіледі. Көптеген әдістемелердің ішінен көбінесе келесі әдістемелердің түрлері қолданылады: циклдің екі жартысында тұрақты параметр ретінде деформация болады, ал шығу процессінде жүктеме болып табылады (сурет 1.1 а), циклдің екі жартысында тұрақты параметр ретінде жүктеме, ал өлшем бірлігі ретінде деформация болады (сурет 1.1 б), бірінші бөлікте тұрақты параметр ретінде деформация, өлшем бірлігі ретінде жүктеме. Екінші бөлікте тұрақты параметр жүктеме, ал өлшем бірлігі материалдың деформациясы болып табыла- ды (сурет 1.1 в). Төменде деформацияны есептеуге жиі қолданатын дискретті сипаттамалардың формулалары берілген:
Толық деформация 8, %
8=100(Ц^0.
Тез жойылатын (шартты серпімді) деформация 8р % 8=100(Ц^2)^0. Баяу немесе жай жойылатын (шартты эластик) деформация 82, %
82=10°(Ч-ЧУЧ.
Қалдық (шартты пластикалық) деформация 83, %
83=100(Ц-^0.
Тез жойылатын деформацияның бөлігі
^8^=8^.
Баяу жойылатын деформацияның бөлігі
Л82= 828.
Қалдық деформацияның бөлігі
Л83= 838,
мұндағы, ^^-жүктеме салынып соңғы өлшенген үлгінің жұмыс бөлігінің ұзындығы, мм ^0- жұмыс бөлігінің алғашқы ұзындығы, мм ^2- жүктеме алынған кездегі жұмыс бөлігінің ұзындығы, мм ^3- жүктеме алынған деформацияның соңғы рет өлшеу кезіндегі жұмыс бөлігінің ұзындығы мм. Жүктеме релаксациясы қисығында келесідей дискретті нүктелерді алып қарауға болады: Р0- релаксация процесінің басындағы жүктеме деңгейі, Р^қүрылымдық процесстің тез ағуынан кейінгі жүктеме деңгейі, Р2- баяу өзгеру процессі өткенен кейінгі жүктеме. Сонда тез өтетін релаксация процесінің бөлігі келесі формуламен анықталынады:
Лр=(р0-рі)р0. Жай өтетін релаксация формуласы:
ЛР2=(Р1-Р2)Р0.
Жүктеменің жалпы құлау үлкендігі:
К=(Р0-Р2)Р0.
Тоқыма материалдарының релаксация сипаттамаларын анықтау үшін арнайы аспаптар-релаксометрлер қолданылады. Тірек типті релаксометрлер өздерінің көп кездесетіндігімен және қарапайымдылығымен көп тараған. Тірек сияқты релаксометрде жүргізілетін үшінші үлгі жүктеменің қалыпты сынауларын (5) жүктемені (4) белсенді қысқыштарға ілу арқылы жүргізеді. Матаның үлгісінің деформациясының өлшемі 0,1 мм аспайтын (6) шкалаға қатысты конустың төменгі қысқышының қалпы мен тіркеледі, жүкті түсіргеннен кейін сызғышты қойып тіркейді. Қалыпты ұзарту кезінде сынауларға арналған Тірек типті релаксометрді А. Н. Кобляков ұсынған. (3) үлгінің жүктелуі берілген деформацияға жеткенше (7) штурвалды дөңгелектің айналуымен жүзеге асырылады. Деформацияның үлкендігі (6) шкала бойынша бақылауға алынып отырады. 1 сағат өткен соң үлгіні төменгі қысқыштан босатып (8) шкаладағы үлгінің үзындығын өлшейді. Бұл үлгілердің жоғарғы қысқышының (2) әр қайсысы (9) серіппе балкаға бекітілген, горизонталды (1) балкаға орнатылған. Үстінде сымды тензорезисторлар (10) жабыстырылған серіппелі тірек. Тірек типті релаксометрдің конструкциясының қарапайымдылығы - деформация өлшемдерін қажетті жоғары дәлділікпен біріктіру үшін МТПИЛП және Р-МТИЛП релаксометрі ойлап табылған. 1.2. және 1.3. суреттерде Тірек релаксометрі көрсетілген.
1.2. Режимді материалдарды сынауға арналған Тірек типті релаксометр сұлбасы (қалыпты сынауларын)
1.3. Режимді материалдарды сынауға арналған Тірек типті релаксометр сұлбасы (Қалыпты ұзарту)
Р-МТИЛП релаксометрін Б. А. Бузов (сурет1 .4), Д. Г Петропавлов қалыпты күшейту кезіндегі сынауларға арнап ойлап тапқан құрылғысы. (15) үлгінің жүктемесі, жүктеме штоктың бекіткішінің (17) тұтқасын бұрау арқылы іске асырылады. (7) жүк (12) қысқыш (11) тетік арқылы (15) үлгіге әсер ете бастайды, үлгінің төмен санының орналасуы оның ұзаруына ... жалғасы
1. Токыма маталардың бір циклды үзілетін сипаттамалары.
2. Токыма материалдардың жартылай циклды үзілмейтін сипаттамалары
3. Қолданылған әдебиеттер тізімі
Тоқыма жаймаларының негізгі механикалық қасиеттері жартылай циклді, бірциклді және көпциклді сипатаммалар болып бөлінеді. Жіптердің механикалық сипаттамаларына қарағанда матаның, трикотаждың аталған сипаттамалары екі бағытта, яғни екі өсі бойынша анықталынады. Созу деформациясын зерделеу матаның құрылымдық ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі, себебі матаның өрімі, тығыздығы жеке құрылымдық сипатаммалары оның беріктігіне әсерін тигізеді.
1.Тоқыма материалдардың бір циклды үзілетін сипаттамалары
Тоқыма бұйымдар сыртқы күш әсерінен үзілетін толық бір цикл бойынша жүктеу - жүктен босату - демалдыру сынағында олардың созу деформациясына төзімділігін бір циклді сипаттамалармен анықтайды. Тоқыма бұйымының құрамындағы талшықтар мен жіптердің бойындағы деформациялық өзгерістер релаксациондық процестермен сипатталынады. Киімге қолданатын маталарға жүктеме азырақ әсер етеді. Тігін бұйымдарын дайындауда үзу күшіне 1-2% және киімді кию кезінде 5- 15% үзу жүктемесі әсер етеді. Жүктеме және жүктен босату дема- лыспен кезектесе отырып әсер еткенде материалдардың құрылымы бұзылып, әлсірейді және тігін бұйымдарының сыртқы көрінісін нашарлатады. Тоқыма материалдарының бір циклді сипаттамалар ерекшелігі жақсы сипатталған релаксационды процесс және деформация кезіндегі көрінісі болып табылады. Бұл ерекшелік көбінесе материалдың өлшемдері мен пішіндерінің тұрақтылығы және тігін бұйымдарының сапасын анықтайды. Тігін бұйымдарын дайындау мен пайдалану процестері, жүктеме релаксациясының сипаттамаларына зор мағына береді. Бұл материалдың құрылысындағы өзгерістер тігін бұйымдарындағы деформациядан кейінгі бөлшектердің өлшемі мен пішін ұстамдылығын анықтайды.
1.1.-сурет
Тоқыма материалдарына үзілу күшінен азырақ күш түскен кездегі деформацияның кернеулік жағдайының өзгеру заңдылығын материалдарға бір циклді зерттеу жұмысын жүргізу арқылы анықтауға болады. Бұл кезде деформация "жүктеу-босату-демалдыру" циклі бой- ынша жүргізіледі. Көптеген әдістемелердің ішінен көбінесе келесі әдістемелердің түрлері қолданылады: циклдің екі жартысында тұрақты параметр ретінде деформация болады, ал шығу процессінде жүктеме болып табылады (сурет 1.1 а), циклдің екі жартысында тұрақты параметр ретінде жүктеме, ал өлшем бірлігі ретінде деформация болады (сурет 1.1 б), бірінші бөлікте тұрақты параметр ретінде деформация, өлшем бірлігі ретінде жүктеме. Екінші бөлікте тұрақты параметр жүктеме, ал өлшем бірлігі материалдың деформациясы болып табыла- ды (сурет 1.1 в). Төменде деформацияны есептеуге жиі қолданатын дискретті сипаттамалардың формулалары берілген:
Толық деформация 8, %
8=100(Ц^0.
Тез жойылатын (шартты серпімді) деформация 8р % 8=100(Ц^2)^0. Баяу немесе жай жойылатын (шартты эластик) деформация 82, %
82=10°(Ч-ЧУЧ.
Қалдық (шартты пластикалық) деформация 83, %
83=100(Ц-^0.
Тез жойылатын деформацияның бөлігі
^8^=8^.
Баяу жойылатын деформацияның бөлігі
Л82= 828.
Қалдық деформацияның бөлігі
Л83= 838,
мұндағы, ^^-жүктеме салынып соңғы өлшенген үлгінің жұмыс бөлігінің ұзындығы, мм ^0- жұмыс бөлігінің алғашқы ұзындығы, мм ^2- жүктеме алынған кездегі жұмыс бөлігінің ұзындығы, мм ^3- жүктеме алынған деформацияның соңғы рет өлшеу кезіндегі жұмыс бөлігінің ұзындығы мм. Жүктеме релаксациясы қисығында келесідей дискретті нүктелерді алып қарауға болады: Р0- релаксация процесінің басындағы жүктеме деңгейі, Р^қүрылымдық процесстің тез ағуынан кейінгі жүктеме деңгейі, Р2- баяу өзгеру процессі өткенен кейінгі жүктеме. Сонда тез өтетін релаксация процесінің бөлігі келесі формуламен анықталынады:
Лр=(р0-рі)р0. Жай өтетін релаксация формуласы:
ЛР2=(Р1-Р2)Р0.
Жүктеменің жалпы құлау үлкендігі:
К=(Р0-Р2)Р0.
Тоқыма материалдарының релаксация сипаттамаларын анықтау үшін арнайы аспаптар-релаксометрлер қолданылады. Тірек типті релаксометрлер өздерінің көп кездесетіндігімен және қарапайымдылығымен көп тараған. Тірек сияқты релаксометрде жүргізілетін үшінші үлгі жүктеменің қалыпты сынауларын (5) жүктемені (4) белсенді қысқыштарға ілу арқылы жүргізеді. Матаның үлгісінің деформациясының өлшемі 0,1 мм аспайтын (6) шкалаға қатысты конустың төменгі қысқышының қалпы мен тіркеледі, жүкті түсіргеннен кейін сызғышты қойып тіркейді. Қалыпты ұзарту кезінде сынауларға арналған Тірек типті релаксометрді А. Н. Кобляков ұсынған. (3) үлгінің жүктелуі берілген деформацияға жеткенше (7) штурвалды дөңгелектің айналуымен жүзеге асырылады. Деформацияның үлкендігі (6) шкала бойынша бақылауға алынып отырады. 1 сағат өткен соң үлгіні төменгі қысқыштан босатып (8) шкаладағы үлгінің үзындығын өлшейді. Бұл үлгілердің жоғарғы қысқышының (2) әр қайсысы (9) серіппе балкаға бекітілген, горизонталды (1) балкаға орнатылған. Үстінде сымды тензорезисторлар (10) жабыстырылған серіппелі тірек. Тірек типті релаксометрдің конструкциясының қарапайымдылығы - деформация өлшемдерін қажетті жоғары дәлділікпен біріктіру үшін МТПИЛП және Р-МТИЛП релаксометрі ойлап табылған. 1.2. және 1.3. суреттерде Тірек релаксометрі көрсетілген.
1.2. Режимді материалдарды сынауға арналған Тірек типті релаксометр сұлбасы (қалыпты сынауларын)
1.3. Режимді материалдарды сынауға арналған Тірек типті релаксометр сұлбасы (Қалыпты ұзарту)
Р-МТИЛП релаксометрін Б. А. Бузов (сурет1 .4), Д. Г Петропавлов қалыпты күшейту кезіндегі сынауларға арнап ойлап тапқан құрылғысы. (15) үлгінің жүктемесі, жүктеме штоктың бекіткішінің (17) тұтқасын бұрау арқылы іске асырылады. (7) жүк (12) қысқыш (11) тетік арқылы (15) үлгіге әсер ете бастайды, үлгінің төмен санының орналасуы оның ұзаруына ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz