Төтенше жағдай

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Төтенше жағдай дегеніміз ( мемлекетке төнген түрлі қауіпке байланысты
елбасы немесе парламент жариялайтын уақытша режим. Ол табиғат апаты, соғыс
қаупі, техногендік апат, халық ішіндегі толқу, т.б. жағдайларда
жарияланады. Мұндай уақытта азаматтардың құқықтары мен бостандықтары саналы
түрде шектеледі, бейбіт кездегі заңдар күшін тоқтатып, төтенше
заңдар шығарылады. Төтенше жағдай жариялай отырып мемлекет басшысы өзіне
көптеген абсолютті өкілдіктер алады. Түрлі мемлекеттік органдар өз
қызметтерін өзгертеді. Олар жаңа заңдық кеңістікте қатаң тәртіпке бағына
отырып қызмет жасауға мәжбүр болады.Төтенше жағдай жариялау Конституция
уақыты, мерзімі, сол кездегі билікке берілетін өкілеттіктер дәрежесі
ел анықталады.
Төтенше жағдай ( адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп
соғуы мүмкін, олардың денаулығына, қоршаған ортаға және шаруашылық
жүргізуші объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты
едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған
немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір
аумақта туындаған жағдай. Төтенше жағдай пайда болу себептеріне қарай
табиғи сипаттағы және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға бөлінеді.
Сел(таулы өзендердің арналары мен алқаптарында кенеттен пайда
болатын, су және сазды бөлшектер мен ірі тастар, кесектерден тұратын
таужыныс қоспасының қысқа мерзімді тау ағынын айтады. Селдер Қазақстан
Республикасының тау аймақтарында жиі болып тұрады.

1 Қазселденқорғау ММ-нің қызметі туралы

1.1 Табиғи сипаттағы төтенше жағдайларды алдын-алу және жою бойынша

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Төтенше жағдайлар
комитеті Қазселденқорғау мемлекеттік мекемесі Қазақстан Республика-
сындағы сел, қар көшкіні, сырғыма, құламаның алдын-алу және жою, олардың
себеп-салдары, сел құбылыстарын болжау, құлақтандыру және бақылау қызметіне
сәйкес жұмыс істеуді қамтамасыз ету бойынша іс-шараларды жүргізу және
ұйымдастыру үшін құралған.
Қазселденқорғау кешенді өзара байланысқан өндірістік-пайдалану
ұйымдарынан тұрады.
Тармақталған филиалдардан тұратын Қазселденқорғау қызметінің мақсаты
халықты, шаруашылық нысандарын, Қазақстан Республикасының аумақтарын
қауіпті табиғи құбылыстардың ықпалынан сенімді қорғауды қамтамасыз етуден
тұрады.
Қазселденқорғау қауіпті табиғи құбылыстарына (сел ағыны, су тасқыны,
сырғыма үдерісі, қар көшкіндері) үнемі мониторинг жүргізеді. Жыл сайын,
Қазақстан Республикасының таулы және тауалды аумағын, теңіз деңгейінен 500-
ден 3600 м дейінгі биіктікте орналасқан сел қауіпті өзендер алаптары мен
қар көшкіні қауіпті учаскелеріне бақылауды 91 жыл бойлық және мерзімді
бекеттері (60- жыл бойлық, 31- мерзімдік) жүзеге асырады.
ТЖ және қауіпті табиғи құбылыстар туралы мәліметтер, жағдайды талдау
және өңдеу, жинақ, сондай-ақ ТЖ жою бойынша алдын-алу шаралары мен
жұмыстарын қабылдайды. Жыл бойлық тәртіпте 32 диспетчерлік пункттері Бас
диспетчерлік пунктіне (Алматы қаласы) мағлұматтар жіберіп отырады.
Ақпараттар мерзімді сызықтық бағыттарымен (24 қарөлшегіш бағыттар,6 су
нысандары бойынша бағыттар) толықтырылады. Төтенше жағдайлар туындағанда
немесе төнген жағдайда, субкеттерінің жұмыс тәртібі ақпаратты үздіксіз
жіберу және қабылдау жиіленген тәртіпке ауысады.
Қазіргі уақытта Қазселденқорғау ММ-нің теңгерімінде 85 имараттар
бар, олардың – 21-і бөгет (11- көмескі 10-өтпелі), 23- төмеңгі қысымды
бөгеттер мен тоғандар, 3- тұндырғыш алаптар, 35 – сызықтық имараттар,
соның ішінде 4- жағалау бекіту, 20,7 ш.ш – тұрақтандырғыш арна, суағызғыш
каналдар,32- астау, Алматы және Шығыс-Қазақстан облыстарында орналасқан 3
кешенді қар көшкініне қарсы қорғайтын 2100 астам қарұстағыш қалқандар және
2 су тасқынына қарсы Сырдария өзеніндегі Көксарай су реттегіші мен Есіл
өзеніндегі тасқын судан Астана қаласын қорғау кешендері.
Соңғы 10 жылда Қазселденқорғау келесідей имараттарды салды: Қарғалы
өзеніндегі селұстағыш-бөгеті, Талғар өзеніндегі селұстағыш-бөгеті, Төменгі
Көлсай көлінде автоматтандырылған суағызғыш имараты, Оңтүстік-Қазақстандағы
Сырдария өзенінде Көксарай су реттегіші, Есіл өзеніндегі тасынды судан
Астана қаласын қорғау бойынша кешенді имараты, Қорғас өзені бойынша
Достық су торабы қорғау бойынша имараты, Черкасай өзеніндегі суағызғыш
имаратын қалпына келтірді. Жыл сайын 25-30 жуық имараттарға жөндеу-қалпына
келтіру жұмыстарын жүргізеді.
Бұдан басқа, Қазселденқорғау ММ пайдалану бөлімшелері табиғи
сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою бойынша құтқару және апатты-
қалпына келтіру іс- шараларына қатысады.
Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын-алу және жою бойынша іс-
шаралар мен апатты-қалпына келтіру жұмыстарын алдын-алуға қатысады және
Қазселденқорғау ММ-нің 17 құрама, жапы саны 118 адам мен 100 жуық техника
бірліктері іске қосылған.
Жыл сайын Қазселденқорғау ММ мамандары өздігінше, сонымен қатар
құрамында ТЖД және жергілікті атқарушы органдардың комиссияларымен
сел-, қар көшкіні-, сырғыма-, су тасқындары қауіпті жерлерге және
гидротехникалық имараттарға 1000-нан астам жер беті зерттеулерін жүргізеді.

Зеттеулердің нәтижесі бойынша сел, су тасқыны, сырғыма,қар көшкіні
қауіпті жерлердің Төлкқұжатына өзгерістер мен толықтырулар енгізеді.
Іле, Күнгей және Жетысу Алатауы, Сарыжаз жоталарындағы және Оңтүстік-
Қазақстан, Шығыс-Қазақстан, Жамбыл облыстардың таулы аймағындағы қауіпті
мұздық көлдерге барлау-зерттеу және тексеру жұмыстарын жүргізеді.
Қазселденқорғаудың мамандары қызмет ететін аумақтағы шығуы қиын таулы
аудандардың қауіпті жерлері мен сел қауіпті өзен алаптарына, қар көшкіні
қауіпті, су тасқыны және сырғама қауіпті жерлерге аэрошолу зерттеулерін
жүргізеді.
Сондай-ақ,сел-қар көшкіні-су тасқыны кезеңдерге дайындалу мақсатында
Қазселденқорғау басқармалары қауіпті жерлердегі өзен арналары мен
автожолдарға жалпы алғанда 140 жуық ақпараттық қалқандар мен ескертпе
белгілерін қояды.
Сел-қар көшкіні-су тасқыны мен сырғыма қауіпін қорғау іс-шараларымен
қамтамасыз ету бойынша дәл уақытында қажетті шара қабылдау үшін,
аймақтардағы әкімщілікке, ұйымдар мен кәсіпорындардың басшыларына, сондай-
ақ ТЖД бірлесеп қоғамдық бау-бақщалыққа жылына 2000-нан астам Ескертпе
–хабарламаларын таратады.
Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы мектептерде, семинарларда, табиғи
сипататтағы қауіпті құбылыстар туралы кітапшаларын тарату және түсіндірме
жұмыстарын жүргізеді, сонымен қатар табиғи сипаттағы төтенше жағдайларды
алдын-алу және жою тақырыптары бойынша (телеарналар, газет-журналдарға)
басылымдар шығарады, соның ішінде Өрт сөндіруші және құтқарушы
журналынада және с.с.
Қазселденқорғау ММ-нің пайдалану басқармалары ҚР ІІМ ТЖК-нің арнайы
командалық-штаб оқу-жаттығуына, сондай-ақ Тасты-қалашықтағы Қазқұтқару
құтқару бөлімшелерінің халықаралық жиын- семинарына қатысады.

1.2 Қазселденқорғау ММ жыл сайын жүргізетін мерзімдік шараларының
тізімі

1.2.1 Қар көшкіні қауіпті кезең

Республикамыздың аумағында 498 жуық қар көшкіні қалыптастыратын
ошақтар бар, оның 150-ден көбі 219-дан астам әртүрлі нысандарға, 350
шақырым республикалық, мемлекетаралық, облыстық және жергілікті жерлердегі
автокөлік жолдарына және 3148 тұрғындарға тікелей қауіп төндіреді. Ал,
қалған ошақтар шатқалдарда, тұрғындарда мен қатынас жолдардан бірталай жер
қашықтықта орналасқан (1(.
Іле, Жетісу, Талас Алатаулары мен Қаратау жоталары, Алтайдың
Қазақстандық бөлігі қар көшкінінің ең белсенді аймағы болып табылады .
Алдын-алу іс-шараларын жүргізу жұмыстары – шиеленіскен аумақтың
маңында автотранспорттар мен тұрғындардың жүруіне шектеулер қойылады,
ескерту қалқандары орнатылады. Қар көшкіні жүріп өткеннен кейін
автожолдарға тазарту жұмыстары жүргізіледі.
Қазселденқорғау ММ бұйрығы негізінде қар көшкіні қауіпті
кезеңінде келесідей іс-шаралар жүргізеді:
- қар көшкіні қауіпті кезеңіне дайындық және өткізу бойынша іс-
шараларды жүргізу кестесі мен Жоспары жасалынады;
- қауіпті аймақта орналасқан шаруашылық нысандарының басшыларына және
тұрғын үйлердің иелеріне Ескерте-хабарламалары таратылады, бекітіліп
жасалған Сақ болыңыз қар көшкіні!, Сақ болыңыз сең жүру! кітапшаларын
таратылады;
- құлақтандыру және бақылау Қызметінің жұмысы әзірленеді
(гидробекеттер, диспетчерлік пунктер);
- әкімшілік, ТЖД, ІІД, Қазгидромет РМК және басқа да мүдделі
ведомствалық ұйымдармен бірге келісіліп табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар
туындағанда немесе қауіп төнген жағдайда құлақтандыру және бақылау
Қызметінің Сұлбасы жаңартылады;
- әртүрлі деңгейдегі әкімшілік, қалалық және облыстық ТЖД, ҚР ІІМ ІІД
және басқа да мүдделі ведомствалық ұйымдармен бірлесіп әрекет ету
ведомтсвоаралық Жоспары жаңартылады;
- картаграфиялық материалдар жаңартылады;
- Жоспарға сәйкес қар көшкіні және өзен арналарындағы қауіпті
участкіге жер беті зеттеулер жүргізіледі, қауіпті жерлерді бақылау, сонымен
қатар басқада ұйым мамандарының қатысуымен комиссиялық зерттеу жұмыстары
жүргізіледі;
- көшкін қауіпі туралы ескерту қалқандары орнатылады, бұқаралық
ақпарат құралдарының (телеарна, газет, журналдар) жұмыстары жүргізіледі;
- байланыс құралдарын үйрену бойынша, байланыс құрал-жабдықтарына
үнемі тексеріс жұмыстары жүргізіледі;
-Қазгидромет РМК, География институты ЖШС, Алматыгидрогеология
ЖШС, Казгидро ЖШС бірге ақпараттарды алмасу, бірлесіп зерттеулерді
жүргізу бойынша Жергілікті келісім жасалынады;
- дабыл ескерту негізінде құлақтандыру және бақылау Қызметі
күшейтіледі (мәліметтерді жіберу тәртібі жиіленеді), инженерлік-техникалық
жұмысшылар мен апаттық- механикаландырылған топтың кезекшілігі қойылады
және басқа да шаралар бойынша жұмыстары жүргізіледі;
- Казахвзрывпром АҚ бөлімшелерімен бірге Шарттары негізінде
автожолдардың трассаларындың және таудағы қатынас жолдардың қауіпісзідігін
қамтамасыз ету мақсатында қар көшкінін алдын-алу түсіру жүргізіледі.
Қазгидромет РМК, РЖҚЖ ММ, Медициналық апаттар ММ, қалалық және
облыстық ТЖД, Әкімшіліктердің мамандарының қатысуымен аталған жұмыстар
жүзеге асырады. Қазселденқорғау қызметі жылсайын Шығыс-Қазақстан және
Алматы облыстарында қар массасының жалпы көлемі 3500-4000 мың.м3 құрайтын
1200 аса қар көшкіні жүру жағдайы тіркеледі.
- жарылыс заттарға жеткізу мен орнату бойынша топтың қозғалыс бағыты
жаңартылады;
- көпір өткелдерін, сужинағыш және суреттегіш, суағызғыш,
суқабылдағыш, кешенді селденқорғау гидротехникалық имараттарды тұрмыстық
қалдықтар мен мұздардан тазалау жұмыстары жүргізіледі. Бұдан басқа да,
Қазселденқорғаудың пайдалану бөлімшелері қысқы кезеңде таулы өзендердегі
қауіпті мұз жүру құдылысы жою және бақылау бойынша іс-шараларды жүзеге
асырады, әсірессе Алматы және Шығыс-Қазақстан облыстарында – сең жүру,
кептелу және басқада құбылыстар қыс кезеңінде сипа алады. Іле және Күнгей
Алатауының орталық бөлігіндегі ірі өзендерде сең жүрудің алдын-алу және
тасқын судың кедергісіз өтуін қамтамасыз ету үшін мұз кептелістерін бұзу
жұмыстары орындалады;
- ЖЖМ және қосалқы бөлшектерді, материалдардың апаттық қорын, апатты-
механикаландырылған топтарды, автокөліктер мен арнайы техникаларды
дайындайды;
- Сырдария өзенінің мұз жүру жағдайы мен гидрометеорологиялық
жағдайына тұрақты бақылау жүргізіледі;
- жыл сайын Собачья, Зубовск тауларындағы (ШҚО) және Медеу спорткешені
мен бөгеті аумағына қар ұстағыш қалқандарға және торларға жөндеу жұмыстары
жүргізілед;
- Қазселденқорғау ММ ғылыми-техникалық Кеңіс отырысы өткізіледі;
- төтенше жағдайлар туралы орындалған жұмыстарға фото және
бейнетүсірімдер жасалады;
Қар көшкіні кезеңі аяқталуымен есептер мен тиісті ақпараттар жасалып
ТЖК-не жіберіледі.

1.2.2 Су тасқыны қауіпті кезең

Тасқын қауіпті кезеңін жүргізу және дайындықты қамтамасыз ету үшін,
тасқын қауіпті кезеңін жүргізу және дайындау жөнінде іс-шараларды жүргізу
жоспары әзірленеді. Барлық аймақтардағы қызмет көрсету орындарында бойынша
құлақтандыру және бақылау схемасы келісіледі. Бақылау және құлақтандыру
Қызметі кезеңнің барлық уақытында жоғары су шығынын кедергісіз өткізу үшін
қорғаныс имараттарын дайындау бойынша шұғыл шаралар қабылдап, үздіксіз
жұмыспен қамтамасыз етеді.
Көктем мезгілінде Қазселденқорғау ММ пайдалану бөлімшелері су
тасқыны мен сырғыма құбылыстарынан Алматы, Ақмола, Жамбыл, Оңтүстік
Қазақстан, Қызылорда және Шығыс Қазақстан облыстарының аумақтары мен
тұрғындарын қорғауды қамтамасыз ету бойынша іс-шараларды жүзеге асырады.
Сырғыма үдерісі Қазақстанның таулы аймақтарындағы көп таралған
құбылыстардың біріне жатады. Сондай-ақ бірнеше және одан да көп он миллион
текше метр топырақ көлемімен орын алған алып-сырғыма 1887 және 1911
жылдардағы жер сілкінісінен кейінгі Іле Алатауында тіркелді.
Соңғы он жылда республиканың аумақтары бойынша 29 сырғыма, 1-ден 15
мың.м3 көлеміне дейін орын алды. Олар негізінен, Қазақстанның оңтүстік-
шығысындағы таулы аймақтарында тіркелді.
Республиканың барлық аумақтары бойынша 2858 аса нысанға (елді
мекендер, байланыстар, жекеленген құрылыстар және т.б) және шамамен 2382
тұрғындарға қауіп төнетін, 149-дан аса сырғыма қауіпті учаскілері
анықталды.
Жыл сайынғы сырғыма қауіпті аумақтарды зерттеу барысында, бұрынырақта
сырғыма топырағы байқалған, әсіресе, Қаскелең, Талғар, Есік, Түрген
өзендері алаптарына, Жаркент-Арасан шипажай аумағына, Колосок және
Қайынды д\о (Талдыбұлақ бұлақ.) мен Көктөбе тауына(Алматы қ.) ерекше
назар аударылады. Сондай-ақ жергілікті атқару органдарына, тұрғын үй
иелеріне, бау-бақшалар және саяжайлар алқаптары өкілдеріне Хабарлама-
ұсынымдар уақытында таратылып, уақытша бақылау бекеттері ұйымдастырлады.
Жерлерді тиімсіз пайдалану және суаруға және шаруашылық
қажеттіліктеріне арналған суды, төменгі таулы аймақтарды қарқынды
игерумен байланысты жүргізіліп жатқан жайттарға Қазселденқорғау мамандары
мүдделі ұйымдармен тау бөктеріндегі аумақтардың қазіргі сырғыма жағдайын
бағалау жөнінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу мәселесі пысықталуда;
төтенше жағдайлардың бұл түрінің тәуекел картасын жасау, егжей-тегжейлі
зерттеулер жүргізіледі.
Қазселденқорғау ММ бұйрығы негізінде қар көшкіні қауіпті
кезеңінде келесідей іс-шаралар жүргізеді:
- сырғыма және су тасқыны қауіпті кезеңіне дайындық және өткізу
бойынша іс-шараларды жүргізу кестесі мен Жоспары жасалынады;
- қауіпті аймақта орналасқан шаруашылық нысандарының басшыларына және
тұрғын үйлердің иелеріне Ескерте-хабарламалары таратылады, бекітіліп
жасалған Сақ болыңыз сырғыма!, Сақ болыңыз су тасқыны! кітапшаларын
таратылады;
- құлақтандыру және бақылау Қызметінің жұмысы әзірленеді
(гидробекеттер, диспетчерлік пунктер);
- әкімшілік, ТЖД, ІІД, Қазгидромет РМК және басқа да мүдделі
ведомствалық ұйымдармен бірге келісіліп табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар
туындағанда немесе қауіп төнген жағдайда құлақтандыру және бақылау
Қызметінің Сұлбасы жаңартылады;
- әртүрлі деңгейдегі әкімшілік, қалалық және облыстық ТЖД, ҚР ІІМ ІІД
және басқа да мүдделі ведомствалық ұйымдармен бірлесіп әрекет ету
ведомтсвоаралық Жоспары жаңартылады;
- картаграфиялық материалдар жаңартылады;

1( сурет. Төтенше жағдай комитетінің арнайы
ұшағы

1.1( сурет.Селдің алдын алу шаралары

- көшкін қауіпі туралы ескерту қалқандары орнатылады, бұқаралық
ақпарат құралдарының (телеарна, газет, журналдар)жұмыстары жүргізіледі;
- байланыс құралдарын үйрену бойынша, байланыс құрал-жабдықтарына
үнемі тексеріс жұмыстары жүргізіледі;
- дабыл ескерту негізінде құлақтандыру және бақылау Қызметі
күшейтіледі (мәліметтерді жіберу тәртібі жиіленеді), инженерлік-техникалық
жұмысшылар мен апаттық- механикаландырылған топтың кезекшілігі қойылады
және басқа да шаралар бойынша жұмыстары жүргізіледі;
- көпір өткелдерін,сужинағыш және суреттегіш, суағызғыш, суқабылдағыш,
кешенді селденқорғау гидротехникалық имараттарды тұрмыстық қалдықтар мен
мұздардан тазалау жұмыстары жүргізіледі;
- ЖЖМ және қосалқы бөлшектерді, материалдардың апаттық қорын, апатты-
механикаландырылған топтарды, автокөліктер мен арнайы техникаларды
дайындайды;
- Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда облыстары аймақтары бойынша
Қазселденқорғау ММ Оңтүстік Қазақстандағы басқармасы Сырдария өзеніндегі
мұздық және гидрометеорологиялық жағдайлары бақылауда ұстап, қыс
мезгіліндей, көктем мезгілінде де жағдайды қадағалап отыратын бақылау
бекеттерін (оның ішінде мобильді) ұйымдастырады;
- күз-қыс мезгілдері кезеңінде Көксарай су реттегіші кешенінде тасқын
суын қабылдауға дайындау және Астана қаласы Есіл өзені тасқын суынан қорғау
бойынша жұмыстар жүргізіледі. Қауіпті кезеңдерде аталған облыстарда
мобильді қозғалысты гидробекеттері қойылып, Қызылорда қаласындағы жедел
штабымен, Сырдария өзеніндегі мұздықтар мен су тасқыны жағдайын бақылау
бойынша жедел топ ұйымдастырылады;
- өндірістік жұмыстардың Күнтізбелік кестесіне сәйкес, Астана қаласын
қорғау және КСР тасқынға қарсы имараттарында жөндеу-қалпына келтіру
жұмыстары жүргізіледі;
- АШМ СРК бірлесіп аталған кешендерде тасқын суларын ағызу және жинау
Кестесі жасалады және түзетіледі;
- сырғыма және тасқын қауіпті телімдер Құжаттарына өзгерістер мен
толықтырулар енгізіледі;
- төтенше жағдайлар туралы орындалған жұмыстарға фото және
бейнетүсірімдер жасалады;
Сырғыма және тасқын қауіпті кезеңі аяқталуымен есептер мен тиісті
ақпараттар жасалып ТЖК-не жіберіледі.

1.2.3 Сел қауіпті кезеңінен қорғану

Республиканың барлық аумақтары бойынша су тасқыны үйінділерінен сел
ағындарын қалыптастыратын 5600-ден астам ошақтар анықталды, оның ішінде
1226 тікелей елді мекендерге, коммуникацияларға және ауыл шаруашылығына
пайдаланылатын жерлерге қауіп төндіреді.
Сел ағыны ықтимал аймақтарда, көктемгі су тасқынына 25837 астам
түрлі нысандар (елді мекендер, жекелеген құрылыстар, байланыстар және т.
б.) және одан да көп 198112 тұрғындары тап болады.Оның ішінде:
- Алматы облысында 581 ошақ, 11221 нысандар, 101414 астам
тұрғындар;
- Оңтүстік Қазақстан облысында 64 ошақ, 686 нысандар, 2975
тұрғындар; -Жамбыл облысында 138 ошақ, 1664 нысандар, 5513 тұрғындар;
-Шығыс Қазақстан облысында 157 ошақ, 3652 нысандар, 20559 мың
тұрғындары анықталды.
Қазақстан Республикасының таулы аймақтары жазғы кезеңде сел
тасқындарына ұшырауға бейім келеді. Сел тасқындары қауіпті табиғи
құбылыстардың арасында таралуы, қайталануы және қирату әсеріне қарай
неғұрлым елеулі болып табылады.Сел тасқынының қауіп-қатері үлкен елді-
мекендерге, оның ішінде Алматы, Есік, Талғар, Қаскелең, Сарқанд, Жаркент,
Мерке, Шымкент және т.б., сондай-ақ Алматы, Жамбыл, Шығыс Қазақстан және
Оңтүстік Қазақстан облыстарындағы шаруашылық нысандары мен бағалы жер
алқаптары орналасқан жерлерге төніп тұр.
Халықты және аумақтарды сел ағындарының теріс әсерінен қорғауды
қамтамасыз ету үшін, мұздықтардың, мұздақ және мұздық көлдердің, сел алабы
мен ошақтарының жай-күйіне мониторингті жүзеге асырады.
Сел қауіпті кезеңі ағымында тұрақты түрде орындалады:
- сел қауіпті кезеңіне дайындық және өткізу бойынша іс-шараларды
жүргізу кестесі мен Жоспары жасалынады;
- қауіпті аймақта орналасқан шаруашылық нысандарының басшыларына және
тұрғын үйлердің иелеріне Ескерте-хабарламалары таратылады, бекітіліп
жасалған Сақ болыңыз сел! кітапшасы таратылады;
- құлақтандыру және бақылау Қызметінің жұмысы әзірленеді
(гидробекеттер, диспетчерлік пунктер), аса қауіпті нысандарға қосымша
гидробекеттері қойылады (мұздық көлдерге, сел ошақтарына және т.б.);
- әкімшілік, ТЖД, ІІД, Қазгидромет РМК және басқа да мүдделі
ведомствалық ұйымдармен бірге келісіліп табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар
туындағанда немесе қауіп төнген жағдайда құлақтандыру және бақылау
Қызметінің Сұлбасы жаңартылады;
- әртүрлі деңгейдегі әкімшілік, қалалық және облыстық ТЖД, ҚР ІІМ ІІД
және басқа да мүдделі ведомствалық ұйымдармен бірлесіп әрекет ету
ведомтсвоаралық Жоспары жаңартылады;
- картаграфиялық материалдар жаңартылады;
- Жоспарға сәйкес қар көшкіні және өзен арналарындағы қауіпті
участкіге жер беті зеттеулер жүргізіледі, қауіпті жерлерді бақылау, сонымен
қатар басқада ұйым мамандарының қатысуымен комиссиялық зерттеу жұмыстары
жүргізіледі;
- Қазселденқорғау ММ пайдалану басқармаларының мамандары Шығыс
Қазақстан, Жамбыл және Алматы облыстарындағы жекелеген су қоймаларында
тасқын суының толтырылуы мен төгілуіне тұрақты бақылауды жүзеге асырырады.
Қазселденқорғау ММ мамандары су қоймалары мен тоғандарының техникалық жай-
күйін тексеру үшін комиссия құрамына тартылады;
- бекітілген өндірістік жұмыс Күнтізбелік кестесіне сәйкес, мұздақ
және мұздық кезіндегі көлдердің су деңгейін толық босату немесе азайту
бойынша алдын алу іс-шаралар орындалады. Жарып өту қауіптілігі анықталған
жағдайда, уақытша гидробекет қоюмен, мұздақ көлдердің эвакуациялық
арналарында апатты жұмыстар жүргізіледі.
- гидрометеорологиялық жағдай бойынша сел қауіпті өзен арналарын, сел
ошақтары және қазаншұңқырларын, мұздық пен мұздақтардың жай-күйін, мұздық-
мұздақ көлдерді бақылау үшін аэрошолу зерттеуі жүргізіледі;
- көшкін қауіпі туралы ескерту қалқандары орнатылады, бұқаралық
ақпарат құралдарының (телеарна, газет, журналдар)жұмыстары жүргізіледі;
- байланыс құралдарын үйрену бойынша, байланыс құрал-жабдықтарына
үнемі тексеріс жұмыстары жүргізіледі;
- дабыл ескерту негізінде құлақтандыру және бақылау Қызметі
күшейтіледі (мәліметтерді жіберу тәртібі жиіленеді), инженерлік-техникалық
жұмысшылар мен апаттық- механикаландырылған топтың кезекшілігі қойылады
және басқа да шаралар бойынша жұмыстары жүргізіледі;
- көпір өткелдерін, сужинағыш және суреттегіш, суағызғыш,
суқабылдағыш, кешенді селденқорғау гидротехникалық имараттарды тұрмыстық
қалдықтар мен мұздардан тазалау жұмыстары жүргізіледі;
- сел қауіпті кезеңге имараттардың дайындығы туралы Акт жасалады;
- ЖЖМ және қосалқы бөлшектерді, материалдардың апаттық қорын, апатты-
механикаландырылған топтарды, автокөліктер мен арнайы техникаларды
дайындайды;
- өндірістік жұмыстар Күнтізбелік кестесіне сәйкес, селденқорғау
имараттарында жыл сайын жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары жүргізіледі;
- Жыл соңында сел қауіпті телімдер Құжаттарына өзгертулер мен
толықтырулар енгізіліп, ТЖК бекіту үшін жіберіледі;
- төтенше жағдайлар туралы орындалған жұмыстарға фото және
бейнетүсірімдер жасалады.

2 Қызметтік бағыттары

2.1 Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Төтенше жағдайлар
комитетінің Қазселденқорғау мемлекеттік мекемесі

Мемлекеттік мекеме қызметінің негізгі мәні Қазақстан Республикасының
селдің, қар көшкінінің, сырғыманың алдын алу және олардың зардаптарын жою
жөніндегі шараларды ұйымдастыру мен жүргізуге қатысу, сел құбылыстарын
болжау, тиісті бақылау және құлақтандыру қызметімен жұмысын қамтамасыз ету.
Мемлекеттік мекеме қызметінің мақсаты Қазақстан Республикасың халқын,
нысандарын және аумақтарын табиғи қауіпті құбылыстардың ықпалынан (сел
ағындарынан, қар көшкіндерінен, сырғымалардан) сенімді қорғауды қамтамасыз
ету, олардың зардаптарын жоюды ұйымдастыруға және жүргізуге қатысу болып
табылады.
Көрсетілген мақсатқа жету үшін мемлекеттік мекеме тікелей немесе
ведомствоға бағынысты ұйымдар мен қызметтер арқылы төмендегідей қызмет
түрлерін жүзеге асырады:
1) қорғаныс инженерлік имараттарын пайдалану мен құрылысының ағымдық
және болашақ жоспарларын әзірлейді;
2) селге, қар көшкініне қарсы және т.б. қорғаныс имараттары, кешендері
және нысандарының пайдалану, жалпы құрылыстық, жөндеу, қорғау және реттеу,
қайта қалпына келтіру, ғылыми-зерттеу және жобалық-ізденіс жұмыстарының
мемлекеттік тапсырушы функцияларын атқарады;
3) Мемлекеттік мекеме теңгерімінде тұрған селге қарсы және басқа да
қорғаушы иматтарды пайдалану, ұстау және жөндеу жөніндегі жұмыстарды
жүргізеді;
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.