Сайт құруда пайдаланылған бағдарламалар
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 5
1 САЙТТА ҚОЛДАНЫЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАРҒА ҚЫСҚАША ШОЛУ 7
1.1 Балаларға білім беру орталықтары қосымшасы туралы 7
1.2 Сайт құруда пайдаланылған бағдарламалар 7
1.3 Прогрaммaлaу тілдері 12
2 БАЛАЛАРҒА БІЛІМ БЕРУ ОРТАЛЫҚТАРЫ ҚОСЫМШАСЫНА CИПАТТАМА 35
2.1 Сайтта қамтылған мүмкіншіліктер 35
2.2 Сайттың басқа сайттардан айырмашылығы мен дамуы 35
3 БАЛАЛАРҒА БІЛІМ БЕРУ ОРТАЛЫҚТАРЫ ҚОСЫМШАСЫНЫҢ ЖҮЗЕГЕ АСУЫ 37
3.1 Жалпы құрылымы 37
ҚОРЫТЫНДЫ 42
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 44
ҚОСЫМША А 45
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда бүкіл әлемде ақпараттық технологиялар қарқынды даму үстінде. Күннен-күнге ақпараттық технологиялардың түр-түрі шығарылып, өміріміздің әр саласында қолданылып келеді.
Қазіргі ақпараттық қоғамда кез келген сала ақпараттық технологиялардың жетістіктерін қолдануда. Соның ішінде білім беру саласына да ақпараттық технологияларды қолдану арқылы желімен тікелей тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік бар. Ғаламтордың артықшылықтары көп: уақытты үнемдейді, қажетті ақпаратты жылдам табуға болады және т.б.
Дамушы мемлекетіміздің болашағы білімді ұрпақтардың қолында болғандықта, бала кезден бастап жан-жақты білім беруді талап етеді. Дәл осындай нәтижеге қол жеткізу үшін, білім беретін ғаламторда сайттарды көбірек жасауды қажет етеді. Себебі көптеген ата-аналар тиімді жолдарды таңдайды. Балаларды оқытудың басым бағыттары бірі тәрбиелеу-білім беру процесіне ақпараттық-коммуникациялық технологияларды тиімді ендіру болып табылады. Сондықтанда балаларға білім беруді арнайы оқытулар арқылы жасауға болады. Балаларды оқытатын орталықтар еліміз бойынша өте көптеп ашылып жатыр, ел ордамыздың өзінде 50 - ге жуық осындай орталықтар бар, ол көрсеткіш әр айдың өзінде жоғарылап отыр.
Өзектілігі. Біздің елімізде арнайы орталықтарды жаппай компьютерлендіру, компьютерлік білімге оқыту 80 жылдардың соңына қарай жаппай енгізіле бастады. Қазіргі ақпараттық технология жүйесі балаларға дәстүрден тыс жаңа ақпарат көздеріне шығуға, шығармашылық деңгейін кеңейтуге, әртүрлі мамандық дағдыларды меңгеріп, бекітуге жаңа мүмкіндіктер береді. Үрдістердің математикалық, концептикалық модельдену құралдарын қолдану арқылы оқудың жаңадан енгізілген түрлері мен тәсілдерін қабылдау мүмкін болды.
Оқу үрдісіне гипермәтіндік технологияның енгізілуі балалардың мәтіндік құжаттармен жұмыс істеудің жаңа мүмкіндіктерімен қамтамасыз етті. Мультимедия технологиясы компьютерлерді толыққанды пікір алмастырушы ғана емес, сонымен қатар, балаларды сыныптан (үйден) шықпастан, көрнекті ғалымдар мен ағартушылардың дәрістеріне қатысуға мүмкіндік беріп, өткендегі және осы кездердегі тарихи жағдайлардың куәгері етіп, әлемнің ең маңызды мұражайлары мен мәдени орталықтарын көруге, Жер шарының географиялық жағдайы бойынша ең алыс, ең қызықты түкпірлерінде болуға мүмкіндік беретін құрал ретінде таныстырады.
Телекоммуникациялық технологиялар балаларға жаңа мүмкіндіктер ашып береді. Мамандардың бақылаулары, компьютерлік жүйелердегі жұмыс, балалардың әлеуметтік қауымға мүше болуға қажеттігін арттыратынын көрсетті. Елімізде мектепке дейінгі балаларды оқыту технологиясы баланың неғұрлым білімді әрі сауатты болуының кепілі. Ақпараттық технологиялар ұғымында компьютерлік технологиялардың мектеп жағдайында керекті қолданыста болуы ата-ананың заман талабына сай балаға білім бере алуы екені белгілі.
Елімізде мектепке дейінгі балаларды оқыту технологиясы баланың неғұрлым білімді әрі сауатты болуының кепілі. Ақпараттық технологиялар ұғымында компьютерлік технологиялардың мектеп жағдайында керекті қолданыста болуы ата-ананың заман талабына сай балаға білім бере алуы екені белгілі.
Осындай мүмкіндіктерге ие Балаларға білім беру орталықтары туралы сайт болып табылады. Бұл сайтта басқа сайттарға қарағанда артықшылықтар көптеп қаралған. Астана қаласы бойынша, қазақ тілінде ғана ақпарат беретін бұл сайтта орталықтарды тиімді жолдармен іздеп нақты қысқаша мәлімет алуға болады, сонымен қатар заңнан хабар алуға, жаңалықтарды көруге әбден болады.
Дипломдық жұмысымның мақсаты - Балаларға білім беретін орталықтарды іздеп, нақты ақпараттар ала білетін, қазақ тілінде ғана мәлімет беретін желі қосымшасын құру.
Дипломдық жұмысымның практикалық мақсаты - бұл балаға білім беру үшін құрылған, ақпаратты нақты көрсететін сайт жүйесі болып табылады.
Қойылған міндеттер: Алдымызға қойылған міндеттер қолжетімді болды: Астана қаласы бойынша орталықтарды көрсететін, қазақ тілінде іздеу функциясы қарастырылған сайт құру. Сайтты құрудағы қойылған негізгі міндеттер:
1. Қолданушыға ыңғайлылық қамтамасыз ету;
2. Іздеу функциясын жасау:
3. Бірнеше ақпараттар беретін жаңалықтар, пайдалы кеңестер, балалар заңдары мәзірлерін жасау;
4. Қолданушының жеке парақшасы мен сайтқа тіркеліп,өз пікірін қалдыруды қамтамасыз ету;
Берілген дипломдық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, практикалық бөлім, және қорытындыдан тұрады.
1 САЙТТА ҚОЛДАНЫЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАРҒА ҚЫСҚАША ШОЛУ
4.1 Балаларға білім беру орталықтары қосымшасы туралы
Біздің елімізде арнайы орталықтарды жаппай компьютерлендіру, компьютерлік білімге оқыту 80 жылдардың соңына қарай жаппай енгізіле бастады. Қазіргі ақпараттық технология жүйесі балаларға дәстүрден тыс жаңа ақпарат көздеріне шығуға, шығармашылық деңгейін кеңейтуге, әртүрлі мамандық дағдыларды меңгеріп, бекітуге жаңа мүмкіндіктер береді. Телекоммуникациялық технологиялар балаларға жаңа мүмкіндіктер ашып береді. Мамандардың бақылаулары, компьютерлік жүйелердегі жұмыс, балалардың әлеуметтік қауымға мүше болуға қажеттігін арттыратынын көрсетті.
Елімізде мектепке дейінгі балаларды оқыту технологиясы баланың неғұрлым білімді әрі сауатты болуының кепілі. Ақпараттық технологиялар ұғымында компьютерлік технологиялардың мектеп жағдайында керекті қолданыста болуы ата-ананың заман талабына сай балаға білім бере алуы екені белгілі. Мектепке дейінгі қосымшалар мен керекті пәндерді оқыту үшін балаларға білім беру орталықтарына бере алады. Астана қаласының өзінде 60-тан астам осындай орталықтар ашылуда. Ал осындай орталыққа керекті пәнге байланысты немесе үйірмеге байланысты орналастыру үшін арнайы ғаламтор желісіне кіру арқылы керекті ақпараттарды алуға болады.Елімізде осындай желінің саны артуда. Олардың көбі белгілі бір орталыққа арналып даярланған. Бірақ жаңа технологияларды пайдалана отырып, тек қазақ тілінде ақпарат беретін және тек Астана қаласы бойынша білім орталықтары орналасатын жаңа ғаламтор желісіндегі сайт жасауға болады. Бұл сайтта Іздеу қызметі үлкен орын алады. Мысалы:
oo Карта бойынша жақын маңнан орталықтар қарау;
oo Жағдайға байланысты бағаларын сұрыптау арқылы қарау;
oo Орталықтың аты бойынша жылдам іздеу;
oo Пән бойынша қандай орталықтар бар екенін бар екенін;
oo Керекті сабақ беретін мұғалімнің есімі бойынша;
oo Табылған орталық жайлы толық ақпарат жиналған және сол орталықтың суреттерін көруге болады. Осындай сайттың қолданысқа енуі уақыт шектеулігін жояды және пайдалуға өте тиімді болмақ.
1.2 Сайт құруда пайдаланылған бағдарламалар
WordPress (CMS -- Content Management System) -- танымал әрі қазіргі таңдағы ыңғайлы мазмұнды басқаруды қамтамасыз ететін бағдарлама. Алғашында блогтардың мазмұнын басқару жүйесі ретінде ойластырылып, көп ұзамай кішігірім сайттар мен танымал әрі үлкен блогтар арасында кең қолданысқа ие болды. WordPress бағдарламасы көптеген бағдарламалаушылардың арқасында күнен күнге даму үстінде. Бұл бағдарламаның коды ашық әрі дүние жүзіне тегін таратылады. Сол себепті кез-келген қолданушы WordPress-ті өз тәжірибесінде қолдана алады. WordPress бағдарламасы жоғарыда айтылғандай тек блог жасау үшін ғана емес, сонымен қоса персоналды веб беттерін, компания сайттарын, электронды оқулықтар жүйесін, ақпараттық жүйе құрылымдарын, веб-порталдарын және онлайн ғаламтор дүкендерін ашуға ыңғайлы әрі арнайы бағдарламалау тілін қажет етпейді. WordPress бағдарламасы өте түсінікті интерфейсімен және басқару батырмаларымен жабдықталған. Бастамашы адамға бағдарламаны жалпы түсінуге 2-3 сағаттың өзі жеткілікті. Бірақ озық пайдаланушылар үшін WordPress функционалы арнайы плагиндермен толықтырылады. Бағдарламаның негізі болып суреттермен, стильді парақтармен, макетінің бөлшектерімен жабдықталған оның тақырыптары қолданылады. Бағдарламалаушы жобаның көрінісін өз коллекциясымен оңай өзгертіп жаңа мазмұнды бірден қоса алады. Сондықтан бұл қозғалтқышта сайт немесе бағдарлама құру үшін дербес компьютерге арнай бағдарламаның орнатылуын қажет етпейді, компьютеріңізде тек браузер болса болғаны. Бұрын сайт немесе қосымша әзірлеу үшін арнайы тілдерді (HTML, CSS, PHP, JavaScript) білу қажет етсе, Wordpress-те бұл тілдер аса қатты қажет етпейді. Сонымен WordPress жүйесі түгелімен тегін және MySQL мен CSS қолданылады. Каскадты стиль кестелері сайтта лезде өзгертуге мүмкіндік береді және әрбір бет үшін бөлек осы істеу жасаудың қажеті жоқ -- өзгерістер толығымен бүкіл сайтқа қатысты жасалады.
Тарихына кішкене тоқтала кетсек 2001 жылдың 12 маусымында Мишель Вальдриги b2 қозғалтқышын жасауға кірісті, кейінірек бұл проектке Мэтт Мюлленвег пен Майк Литтл қосылды. 2003 жылдың қаңтар айында Вальдриги өз жұмысын дамытуды тоқтатты. Сол себепті WordPress авторы болып Мэтт Мюлленвег саналады. WordPress тауар таңбасының құқығы WordPress Foundation фондына тиесілі. 2003 жылы WordPress-ті CNET өздерінің жобаларына пайдаланды. Мюлленвег компания вице-президентімен кездесіп ынтымақтастық ұсыныс қабылдады. 2005 жылы CNET компаниясынан шығып, Automattic компаниясының негізін құрып WordPress проектілерін жасаумен кірісті. 2009 жылы Open Source CMS Award категориясында ең жақсы қозғалтқыш атына ие болды. 2011 жылы The Critters конкурсында жылдық ашық кодты веб-бағдарлама ретінде танылды. WordPress ашық кодты қозғалтқышының басқа CMS-терден айырмашылығы өте көп, солардың кейбірін айта кетсек, біріншіден, бұл қозғалтқыш тегін әрі кез-келген жаңадан бастаушы қолданушы бұл ортада оңай әрі тез жұмыс жасауды үйрене алады. Екіншіден, жеңіл орнатылуында. Бағдарламаны орнату үшін 5 минуттын өзі жеткілікті. Үшінші артықшылығы арнай бағдарламалау тілдерін білудін талап етілмейтіндігі. Төртіншіден, интуитивті түсінікті интерфейсті пайдалануда өте қарапайым болып табылады. Егер сіз Microsoft Word бағдарламасын білетін болсаңыз, WordPress интерфейсін меңгеру сол секілді өте жеңіл. Орындалатын барлық операциялар да жеңіл әрі 1-2 батырманың шертілуімен атқарылады. Сонымен бесінші артықшылығы, WordPress бағдарламасының соңғы кезде ең танымал қозғалтқыш болуы. WordPress-тің нарықтағы үлесі 55% көрсеткішімен, яғни қазіргі таңдағы 60 миллион сайт осы қозғалтқыш көмегімен жасалынып отыр. Ғаламтордағы әр жетінші сайт осы бағдарламамен жасалынған. Бұл көрсеткіш бір орында тұрмай күннен-күнге өсу үстінде. Бағдарлама әзірлеушілер осы қозғалтқышқа арнап 24,897 плагиндер әзірлеп шығарды.
WordPress құрылымы негізгі 4 бөліктен тұрады. Басы (header.php) жаһандық файл, мәзірдің жоғарғы бөлігіндегі мета-деректерді head бөлімінде көрсетеді. Сосын, cайдбар (sidebar.php) - бұл файл сайт құрылымының оң жақ немесе сол жақ бөлігін генерациялау үшін пайдаланылады. Ол жерде көбінесе санаттардың тізімін, соңғы жазбаларды, тегтерді, түрлі баннерлерді шығару үшін қолданады. footer.php -- бұл файл деректеменің, төменгі мәзірінде, авторлық және жабу HTML-тегтің жою үшін жауапты болып табылады.Әдепкі бойынша, бұл файл соңғы лауазымдарының тізімін көрсетеді және (бүйірлік тақта) sidebar.php ақпаратты кері қотарады. single.php -- жеке лауазымдарының көрсету үшін жауапты болып табылады. Бұл файл бір ғана пост сұрайды және оның шығысын генераторларын ілмектер бар. page.php -- (және т.б. , Біз туралы, мысалы, Байланыс) жеке (статикалық) беттерді жасайды. archive.php -- бұл файл бет шығару мұрағаты жазбалар үшін жауапты болып табылады. category.php -- санаттар бойынша хабардың көрсетеді бет үлгісін жасайды. tag.php -- тегтердің лауазымдарының тізімін көрсетеді бет үлгісі. comments.php -- Бұл файл шығу пікірлеріңізді бақылайды. functions.php -- бұл сіз теңшелетін PHP кодын қосуға мүмкіндік береді және Тақырыптың негізгі элементтерін әсер етуі мүмкін. Ол мүмкіндіктерді қосады және сіздің сайт арттырады. Ол ашасы WordPress ретінде жұмыс істейді. style.css -- файлдың негізгі CSS-стилі. Бұл пән бойынша болуы мүмкін негізгі файлдары болып табылады. Кейбір тақырыптар басқа да файлдарды, және кейбір екі немесе үш қамтуы мүмкін. Ол барлық әзірлеуші тақырыптар, және сайт дәлдеуге оның қалауына байланысты.
Open Server - WAMP WNMP толыққанды кәсіби порталы (жергілікті веб-сервер), көп функционалды басқарылатын бағдарламалық жасақтама және көптеген таңдаулы қосалқы компоненттерді таңдайтын, веб-әзірлеушілерге олардың ұсынымдары мен ұсыныстары үшін арнайы әзірленген толыққанды кәсіби сервер. Бағдарламалық кешені бар бағдарламалық қамсыздандырудың серверлік жиынтығы, ыңғайлы, көп функционалды және тиімді интерфейсі бар, компоненттердің параметрлері мен әкімшілігімен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Құрамдас бөліктерді әзірлеу, өңдеу және тестілеу, сондай-ақ жергілікті тораптардағы веб-сервистерді ұсыну үшін қолданылады.
Open Server жобасының идеясы жұмыс орнының тәуелсіздігінде жатыр. Әдеттегідей әзірлеуші белгілі бір компьютерге, осы компьютерде орнатылған операциялық жүйеде және бағдарламаларда, тіпті компьютерде орналасқан үйде немесе кеңседе болады. Ашық сервер сізге және сіздің бағдарламаңызды осындай ыңғайсыздықтардан босатуға арналған, ол сізді шынымен тегін және тәуелсіз әзірлеуші етеді.
Барлық жағдайларда портативті (орнатуды қажет етпейтін) бағдарламалар жиынтығын аласыз. Және әрине сіз веб-жобаларды дамытуға ыңғайлы түрде қатыса алатын қуатты серверлік платформа аласыз. Сіз өзіңізге, жұмыс орнында немесе әріптестердің ноутбукпен жұмыс істеп жатқан компьютер туралы ойланудың қажеті жоқ. Сізге Windows жүйесін қайта орнату қажет болғанда, бағдарламаларды табу және орнату уақытын жұмсаудың қажеті жоқ - Open Server серверінен тек сыртқы дискіні немесе флэш-дискіні жалғау керек және барлық бағдарламаларыңыз дәл сол жерде!
Барлық жағдайларда портативті (орнатуды қажет етпейтін) бағдарламалар жиынтығын аласыз. Және әрине сіз веб-жобаларды дамытуға ыңғайлы түрде қатыса алатын қуатты серверлік платформа аласыз. Сіз өзіңізге, жұмыс орнында немесе әріптестердің ноутбукпен жұмыс істеп жатқан компьютер туралы ойланудың қажеті жоқ. Сізге Windows жүйесін қайта орнату қажет болғанда, бағдарламаларды табу және орнату уақытын жұмсаудың қажеті жоқ - Open Server серверінен тек сыртқы дискіні немесе флэш-дискіні жалғау керек және барлық бағдарламаларыңыз дәл сол жерде!
Ашық серверді тек Denwer, Vertrigo, Xampp, және т.б. сияқты бағдарламаларға ауыстыру ретінде ғана қажет етсеңіз, онда сіз тек платформаның серверлік бөлігін ғана қамтитын Мини нұсқасын қауіпсіз пайдалана аласыз
Бұл ұсыныстарды және тілектерді ескере отырып, веб-әзірлеушілер үшін арнайы құрылған портативті сервер платформасы және бағдарламалық жасақтама ортасы.
Бағдарламалық қамтамасыз ету кешенінде серверлік бағдарламалық қамтамасыз етудің бай жиынтығы, ыңғайлы, көп функциялы ойластырылған интерфейс, компоненттерді басқару және теңшеу үшін қуатты мүмкіндіктері бар. Платформа веб-жобаларды әзірлеу, отладтау және тестілеу, сондай-ақ жергілікті желілерде веб-қызметтерді ұсыну үшін кеңінен қолданылады.
Алғашында кешенге қосылған бағдарламалық өнімдер бір-бірімен жұмыс істеуге арнайы арналмағанымен, бұл пакет Windows пайдаланушылары арасында өте танымал болды, бірінші кезекте олар Linux серверлерінің деңгейінде сенімділікпен тегін бағдарламалық жасақтаманы алған.
Басқару ыңғайлылығы мен ыңғайлылығы, әрине, сізді бей-жай қалдырмайды, себебі ол өзінің өмір сүру уақытына дейін Open Server әр веб-шебері үшін қажетті бірінші класты және сенімді құрал ретінде өзін танытты. Тарату: Максимум басылым - Open Server толық нұсқасы. Apache, Nginx, PHP, MySQL және веб-мастер үшін пайдалы бағдарламалық жасақтама жиынтығын қамтитын толық бағдарламалық жасақтама ортасы бар қуатты серверлік платформа және ол мүлдем портативті! Пакетке кіретін бағдарламалар тізімін ағымдағы тораптың басты бетінде табуға болады.
Кеңейтілген басылым - қосымша бағдарламалардың пакетінсіз платформаның серверлік бөлігін ғана қамтиды. Бұл нұсқа баяу интернет арнасы бар пайдаланушылар үшін немесе Open Server толық нұсқасы үшін қатты дискіде бос орын жоқ пайдаланушылар үшін ұсынылады. Негізгі басылым - Open Server ең кіші нұсқасы. Негізгі басылымында, сондай-ақ кеңейту, ешқандай қосымша бағдарламалық қамтамасыз ету пакеті, бірақ сонымен қатар, Ассамблея Git модульдер, MongoDB және Rockmongo, PostgreSQL және PhpPgAdmin, сондай-ақ жоқ модуль ImageMagick емес. Бұл нұсқа кеңейтілген модульдер мен бағдарламалардың жиынтығы, сондай-ақ senomit дискілік кеңістік барынша келетіндерге арналған жұмыс істеуге міндетті емес пайдаланушылар үшін ұсынылады.
Sublime Text ([səblʌɪm tɛkst]) - кросс-платформалық меншіктегі мәтіндік редактор. Python бағдарламалау тіліндегі плагиндерді қолдайды.Ерекшеліктері:
oo Жылдам навигация
oo Пәрмен палитрасы
oo Python бағдарламасындағы плагиндер API
oo Бір мезгілде өңдеу (Split Editing)
oo Теңшеудің жоғары деңгейі (Anything Customize)
Тілдік қолдау. Sublime Text бағдарламалау тілдерінің көп санын қолдайды және C, C ++, C #, CSS, D, Dylan, Erlang, HTML, Groovy, Haskell, Java, JavaScript, LaTeX, Lisp, Lua, Markdown, MATLAB, OCaml, Perl, PHP, Python, R, Ruby, SQL, TCL және XML. Әдепкі бойынша енгізілген бағдарламалау тілдеріне қоса, пайдаланушылар басқа тілдерге қолдау көрсету үшін плагиндерді жүктей алады.
Пакет менеджері. Sublime Text бағдарламасы пакетті басқарушымен жабдықталуы мүмкін, ол пайдаланушыға бағдарламаны қайта іске қоспай пакеттерді табуға, орнатуға, жаңартуға және жоюға мүмкіндік береді. Менеджер қойылған пакеттерді ағымдағы күйде қолдайды, репозитарийлерден жаңа нұсқаларды жүктейді. Бұған қоса, ол орнатылған пакеттерді қосу және ажырату үшін пәрмендерді береді.
Интерфейс. Редактор әр түрлі көрнекі тақырыптарды қамтиды, олар қосымша жүктеу мүмкіндігі бар. Пайдаланушылар экранның оң жағындағы барлық кодтарын мини-карта ретінде көріп, навигациялауға болатын кезде басады. Бірнеше экран режимдері бар. Олардың біреуі 4-тен 4-ге дейінгі файлдарды көрсете алатын панельдерден тұрады. Толық режимде айналада қосымша мәзірлерсіз бір ғана файл көрсетіледі. Тұтастай немесе тұсындағы таңдау бағандар лездік редакциялау береді мәтін, бірнеше көрсеткіштер болып табылады. Мәтіндегі бір ғана - көрсеткіштер солардың әрқайсысының, егер ретінде жұмыс істейді. түрі командалар: .. жолда қозғалатын белгісінің қозғалысы, үлгісі мәтін, сөз немесе бөлігін оның (CamelCase, дефис немесе астын бөлінген) жылжымалы, желісі басталу аяқталу қозғалысы және т.б., барлық көрсеткіштер әсер беретін, дербес және тікелей болып табылады макростарды немесе тұрақты өрнектерді пайдаланбай жылдам күрделі құрылымды мәтінді өңдеңіз.
Автоматты түрде аяқтау. Пайдаланушы кодты енгізгенде, Sublime Text, пайдаланылатын тілге байланысты, жазуды аяқтауға арналған түрлі опцияларды ұсынады. Редактор сонымен бірге пайдаланушы жасаған айнымалы мәндерді автоматты түрде аяқтайды. Синтаксисті бөлектеу және жоғары контраст. Қараңғы мәтін Сублима мәтін мәтіннің контрастын арттыруға арналған. Синтаксистің негізгі элементтері әртүрлі түстермен ерекшеленеді, олар жарықпен емес, қара фонмен біріктіріледі. Sublime мәтіні пайдаланушыға бағдарламаларды жинауға және пәрмен жолына ауысудың қажетінсіз іске қосуға мүмкіндік береді. Пайдаланушы сонымен қатар оның құрастыру жүйесін теңшей алады және коды сақталған сайын бағдарламаны автоматты түрде құруға мүмкіндік береді.
Бұдан басқа, пайдаланушыларға орындалатын жұмысты жоғалтпауға көмектесетін автосақтау функциясы іске асырылады.Таңдамалы пернелер тіркесімі және шарлау құралы мәзірлер мен құралдар тақталарына пернелер тіркесімін тағайындауға мүмкіндік береді (тек бірінші нұсқасы үшін, екінші және үшіншіде - Пәрмен палитрасы үшін).Теру арқылы іздеу мүмкіндігі құжатты іздеу үшін пайдаланылады.Синтаксисті тексеру функциясы енгізу кезінде дәлдік құқығын тексеруді бірдей жолмен атқарады.Макростар көмегімен және соңғы әрекеттерді қайталау арқылы автоматтандыру мүмкіндігі бар. Пәрмендерді өңдеу, соның ішінде шегіністерді өңдеу, параграфтарды қайта пішімдеу және жолдарды біріктіру.
1.3 Прогрaммaлaу тілдері
HTML (Hyper Text Markup Language) - вебшолғышта көрсетілуге арналған гипермәтіндік өлшеуіш тілі. Күрделі SGML (Standard Generalized Markup Language) өлшеуіш тілінің мүшесі болып табылады. HTML беттер ғаламторда браузерден серверге, жай текст немесе жасырын символдар (шифрлар) арқылы HTTP және HTTPS хаттамаларымен жіберіледі.
HTML тілін британ ғалымы Бернерс-Ли 1986-1991 жылдары Женев (Швейцария) Еуропалық ядерлік зерттеу орталығында жасаған болатын. Ол алғашында, ғылыми және техникалық документацияларды халық арасында алмастыруға арналған тіл ретінде танылған. HTML көмегімен әдемі жасалған веб-парақшаны оңай және тез жасауға болады.
HTML құжаттар (.html немесе .htm кеңейтілімді файлдар) толық көрсететін арнайы бағдарламада өңделеді. Мұндай бағдарламалар - веб-шолғыштар немесе браузерлер деп аталынады. Қазіргі кездегі атақты браузерлер Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Internet Explorer, Safari т.б.
HTML құжаттар таңбалауға арналған тегтер көмегімен құрылады. Әрбір тегтердің бастапқы және соңғы түрі ажыратылады (кейбіреулерін санамағанда). Одан басқа тегтердің атрибуттары, яғни қасиеттері ажыратылады. Айталық, тақырыпқа түсін, өлшемін, қаріп түрін белгілеу үшін қолданылады. Келесі қарастыратын мысалда p тегі - параграфты көрсетеді және оның - align="center" текстті ортасына дұрыстайтын атрибуты барHTML тілінің атқаратын қызметі .
Web - парақтары экранда ықшам түрде безендіріліп, көрсетілгенмен, HTML тілі мәтіндерді пішімдеп көрсететін тілге жатпайды. Өйткені әрбір тұтынушы әртүрлі компьютерлерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана зауыттан шыққан бір компьютердің Windows жүйесінде жұмыс істей алатын броузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету мүмкіндіктері әртүрлі болғандықтан, бір файл екеуіне 2 түрлі болып көрсетіледі. Ал үшінші компьютердегі Web - парақтың мәтіндері зағиптарға арналған. Брайль қаріптері арқылы берілсе, оның нәтижесі тіпті басқаша болады. Құжаттарды әртүрлі тұтынушының әртүрлі құрылғыларда және әртүрлі броузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді форматтау тәсілдерін жазуға арналған тіл деп атауға болмайды. Ол Интернеттегі мәтін бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін тіл болып табылады.
HTML командалары. HTML тілінің бастапқы мәтінді белгілейтін командалары тег (tag) деп аталынады. Тег символдар тізбегінен тұрады. Барлық тег кіші () символдарынан басталады да, үлкен () символымен аяқталады. Осындай қос символ тізбегі бұрыштық жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан соң команда аты болып табылатын түйінді сөз - тег орналасады. HTML тіліндегі әрбір тег бір арнаулы қызмет атқарады. Олардың жазылуында әріптер регисторы ешбір роль атқармайды, бас әріпті де, кіші әріптерді де қатар қолдана беруге рұқсат етілген. Бірақ тег атауларын жай мәтіннен айыру мақсатында оларды бас әріппен жазу қалыптасқан. HTML тілінің бір тегі әдетте құжаттың белгілі бір бөлігіне, мысалы бір абзацқа ғана әсер етеді. Осыған орай екі тег қатар қолданылады. Бірі - ашады, екіншісі - жабады. Ашатын тег белгілі бір әсер ету ісін бастайды, ал жабатын тег сол әсерді аяқтайды. Жабу тегтері қиғаш сызық символымен басталуы тиіс.
Кейбір тегтер өз жазылу орнына қарай тек бір ғана әсерін тигізеді. Мұндайда жабу тегі қажет болмай қалады да, ол жазылмайды. Егер тег ретінде HTML тілінде қолданылмайтын түйінді сөз жазылып кетсе, онда оның ешбір әсері болмайды. Броузер арқылы құжат экранда көрсетілген жақта тегтердің өздері бейнеленбей, тек олардың құжат мәтініне тигізетін әсері ғана бөлініп тұр. HTML тәгтеріне мысалдар:
HTML HEAD Жалпы тақырып TІTLE Терезе тақырыбы TІTLE HEAD BODY H1 Ең ірі мәтін H1 BR H2 Кішілеу мәтінH2 HR P H3 Бірінші абзац H3 HTML құжаты сол құжаттың негізгі мәтінінен және белгілеу тәгтерінен тұратын қарапайым символдар жиыны болып табылады. Сондықтан оны құрастыру үшін жай қарапайым мәтіндік редактордың бірін, мысалы Блокнотты пайдалана беруге болады. BR тәгі жаңа жолға көшуді қамтамасыз етеді. Р тәгі жаңа абзац жасайды. HR H3 Екінші абзац H3 P Абзац үшін жабу тәгі қажет емес. HR тәгі көлденең сызық сызады. HR BODY HTML HTML тәгтерінің қосарланып жазылуы:
HTML ... HTML B ... B HEAD ... HEAD H3 ... H3 LІ ... LІ HTML тәгтерінің жалқы жазылуы: BR ... HR ... FRAME ...
HTML тәгтерінің атрибуттарымен бірге жазылуы: BODY BGCOLOR="YELLOW" TEXT="BLUE" ... HR COLOR=RED SІZE=16 WІDTH=100% ... HR A HREF="FІSH.JPG" балық A ... HR ІMG SRC="DOG.JPG" P ІMG SRC="FІSH.JPG" WІDTH=500 HEІGІT=250 ...
Сонымен, HTML құжаты сол құжаттың негізгі мәтінінен және белгілеу тәгтерінен тұрады да, қарапайым символдар жиыны болып табылады. Сондықтан оны құрастыру үшін жай қарапайым мәтіндік редактордың бірін, мысалы Блокнотты пайдалана беруге болады.
Тәг атауларын жазу кезінде үлкен әріптер мен кіші әріптер бірдей болып есептеледі. Ашылу тәгінің жалпы жазылу ережесі, яғни синтаксисі төмендегідей:
тәг_аты [атрибуттары]
Тік жақшаға алынған тізбекті жазбай кетуге де болады, яғни көптеген тәгтер атрибутсыз жазыла береді. Ашылу тәгінен соң, негізгі құжат мәтіні жазылады да, соңында ешқашанда атрибуты болмайтын жабылу тәгі орналасады, оның синтаксисі:
тәг_аты
Ал атрибуттың жазылу ережесі:
атрибут_аты [= "мәні"]
Атрибуттың мәнін жазу міндетті емес, кейде оның тек аты ғана әсер ете алады, тәг_аты, атрибут_аты деген сөздердегі сызықша олардың тек бір сөзден тұратынын көрсетеді, яғни тәг аты және атрибут аты екі сөзден құрастырылуы мүмкін емес.
Экранға шығарылатын мәтін тізбегі кез келген әріптен, цифрлардан, тыныс белгілерінен және арнайы таңбалардан да (@, #, $, %) құрастырыла береді. Бірақ тәгтер жазуда арнайы мағынасы бар мына символдарды: , , &, " жай мәтін таңбалары ретінде теру керек болса, онда ерекше символдық тізбектер - ескейп-тізбектер (&-тізбектер) қолданылады. Созылмайтын босорын таңбасы да осы тізбек арқылы өрнектеледі, өйткені оны бірнеше рет теру web-құжаттағы сөздер арасындағы бос аралықты үлкейту тәсілі болып табылады. Ал, әдеттегі бірнеше босорын таңбасын броузер тек бір ғана босорын таңбасы ретінде ғана қабылдайды.
Осы ескейп-тізбектер символдары амперсенд (&) таңбасымен басталып, нүктелі үтір таңбасымен (;) аяқталады. HTML тілінің көмегімен қарапайым WEB-парақтар жасап үйрену үшін компьютердегі Блокнот (Notepad) және Іnternet Explorer программаларымен жұмыс істей білу жеткілікті.
HTML-құжат - бұл аты аты.htm түріндегі қарапайым мәтіндік құжат. Мынадай HTML-құжатты Блокнотта теріп шығыңыздар: html head Менің алғашқы парағым tіtle 1-ші мысал tіtle head body H1 Сәлем! H1 Бұл HTML-құжаттың ең қарапайым мысалы. P Мәтіндер алты түрлі көлеммен көрсетіле алады, олардың түсін де, қаріп типін де, фон түсін де өзгертетін мүмкіндіктер бар. Мәтін ішіне суреттер, дыбыстық әуендер орналастыруға да болады. P body html
Енді осы терілген құжатты, мысалы, Айна.htm деген атпен дискіде сақтау керек. Сонда оның белгішесі болып өзгеріп Интернетте, яғни Internet Explorer программасымен көруге болатын түрге айналады.
Бұл Айна.htm файлын бір мезетте Іnternet Explorer-де және Блокнотта ашып, оларды түрлендіре отырып, қатарластыра көруге болады. Ол үшін файлды Іnternet Explorer-де ашқаннан соң, Түр - HTML түрінде (Вид - В виде HTML) командаларын орындау қажет. Сонда файлдың алғашқы мәтіні Блокнотта ашылып, оны түрлендіріп өзгерту мүмкіндігіне ие боламыз. Қажетті өзгертулер енгізіп оны қайта дискіге жазып сақтап қою қажет. Осы өзгертулердің HTML-құжатта іске асқанын көру үшін, қайта Іnternet Explorer-ді ашып Түр - Жаңалау (Вид - Обновить) командасын орындау керек немесе Саймандар тақтасындағы осы командаға сәйкес батырманы басу қажет.
Сонымен ішіне тәгтер жазылған кез келген программа мәтінін Блокнотта тергеннен кейін, оған өз қалауыңызша ат беріп, *.htm(* - кез келген ат) түрінде сақтау керек. Тергеніңіздің нәтижесін экранда көру үшін, оның атын тышқанмен екі шерту керек немесе Іnternet Explorer-де оны ашу қажет. HTML құжатының кез келгені HTML тәгінен басталып, соған сәйкес HTML түріндегі жабылу тәгімен аяқталады. Осы екеуінің ортасында құжаттың тақырыптық бөлігі мен тұлғасы болып келетін негізгі бөлігі орналасады.
Құжаттың тақырыптық бөлігі HEAD және HEAD тәгтерінің ортасында тұрады да, жалпы құжат туралы мәлімет береді. Әдетте, бұл бөлікте TІTLE ... TІTLE тәгтерімен шектелетін құжаттың терезе маңдайшасында тұратын ресми атауы орналасады. Көптеген броузерлер оны терезе тақырыбында тұратын файл аты есебінде пайдаланады.
Осы құжатты принтер арқылы баспадан шығарғанда, броузер оны әр парақтың сол жақ жоғарғы бұрышына жазып отырады. Атаудың өте ұзын болмағаны дұрыс, әдетте ол 64 символдан аспауы керек. Жазылатын мәтін құжаттың негізгі тұлғасы деп аталатын BODY ... BODY тәгтерінің ортасына жазылады. Бұл қос белгі HTML-құжаттың негізгі мазмұндық бөлігінің басын және соңын білдіреді. Жоғарыда келтірілген төрт тәг HTML құжатының кез келгенінде болуы тиіс. Бірақ HTML, TІTLE тәгтерін жазбай кетсе де болады, дегенмен HTML тілінің құрылымы олардың толық болуын талап етеді. Өйткені алдын ала тұтынушының қандай броузер пайдаланатыны, оның қалай жұмыс істейтіні программа құрушыға белгісіз болады ғой.
Түсініктемелер. Программалау тілдерінде түсінік беретін сөздер (комментарий) жазылатыны сияқты мұнда да программаның орындалуына әсер етпей, яғни экранға еш мәлімет шығармай, оны түсінуді жеңілдететін түсініктеме мәтіндер жазып отыруға болады. Түсініктеме мәтін CОMMENT...COMMENT тәгтері ортасында орналасады. HTML тілінің комментарийлерін тәг жазбай-ақ, арнайы символдардан !-- кейін жалғастырып жазуға болады. Түсініктеме мәтін соңына -- символдары жазылуы тиіс. Түсінік мәтін "үлкен" таңбасынан () өзге кез келген символдардан құрастырыла береді. !-- мынау түсініктеме мәтін тізбегі --
Программаны оқу ыңғайлы болуы үшін әрбір жол тиісінше қосымша шегіністер арқылы жазылады, бірақ жалпы HTML құжаты үшін оның қажеті жоқ. Тіпті, броузерлер HTML-файлдардағы жолдың соңы символын және көптеген бос орындарды есепке алмайды. Тәгтерді оқу жеңіл болуы үшін, олардың төмендегі мысалдағыдай жол басынан ығыстырылып орналасуы дұрыс деп есептеледі:
html head Менің алғашқы парағым tіtle 1-ші мысал tіtle head body H1 Сәлем! H1 P Бұл HTML - құжаттың ең қарапайым мысалы.P P Мәтіндер алты түрлі көлеммен көрсетіле алады, олардың түсін де, қаріп типін де, фон түсін де өзгертетін мүмкіндіктер бар. Мәтін ішіне суреттер орналастыруға да болады. P body html
Жоғарыдағы программалық мәтін нәтижесі
Бұл HTML - құжаттың ең қарапайым мысалы. Мәтіндер алты түрлі көлеммен көрсетіле алады, олардың түсін де, қаріп типін де, фон түсін де өзгертетін мүмкіндіктер бар. Мәтін ішіне суреттер орналастыруға да болады.
HTML тілінің негізгі тәгтері H1...H1 - Н6 ... Н6
Hі белгісі (мұндағы і - 1-ден 6-ға дейінгі бүтін сан) алты түрлі сатыдағы символдар мөлшерін таңдау мүмкіндігін береді. Бірінші сатыдағы тақырып - ең ірісі, алтыншы сатыдағы - ең кішісі. Бұл тәг көрсетілмесе, экранға H3 мөлшеріне сәйкес мәтін шығады.
Р ... Рнемесежалғыз Р Бұндай қос белгі абзацты сипаттайды. Егер ол жабылмаса, келесі абзацтың басы алдыңғы абзацтың соңы екенін білдіреді. Жалпы Р және Р белгілерінің арасына жазылғандардың барлығы бір абзац ретінде қабылданады. Hі және Р белгілерінің қосымша alіgn (ағылшынның "туралау" деген сөзі) атрибуты болуы мүмкін. Мысалы: H1 ALІGN=CENTER Тақырыпты ортаға жылжыту H1 немесе P ALІGN=RІGHTАбзацты оң жақ шетке туралау түрі P Осыларды төмендегі мысалда қарастырайық: html head tіtle 2-1 мысал tіtle head body H1 ALІGN=CENTER Сәлем! Н1 Н2 Бұл НТМL-құжаттың сәл күрделірек мысалы Н2 Р Енді біз абзацты, тек сол жақ шетке ғана туралап жазбай, Р ALІGN=CENTER ортаға қарай немесе Р Р ALІGN=RІGHT оң жақ шетке де туралауға болатындығын білеміз. body html
Осы программалық мәтін нәтижесі
Сәлем! Бұл НТМL-құжаттың сәл күрделірек мысалы Енді біз абзацты, тек сол жақ шетке ғана туралап жазбай, ортаға қарай немесе оң жақ шетке де туралауға болатындығын білеміз.
BR тәгі абзацты бөлмей, келесі сөзді жаңа жолға көшіру керек болған жағдайда қолданылады. Ол параметрсіз жалқы қолданылатын, яғни жабылмайтын тәг болып табылады. Мысалы: BR Абай Құнанбаев BR Мұхтар Әуезов BR Сәкен Сейфуллин. Бұл жолдар экранға мынадай мәліметтер шығарады: Абай Құнанбаев Мұхтар Әуезов Сәкен Сейфуллин Ал мына жолдар:Р Мына жолдар екі-үш қатарға бөлініп жазылғанымен олар бір-екі жолға бірге жазылады Р экранға мынадай мәлімет шығарады:
Мына жолдар екі-үш қатарға бөлініп жазылғанымен олар бір-екі жолға бірге жазылады. Бұл тәг өлең жолдарын жазуға өте қолайлы, осыған төмендегідей
html head title title head bodyH1 ALIGN=CENTER Өлең H1 H2 ALIGN=CENTER Мұқағали H2 P Көзің қайда көшеден мені іздеген, BR Сөзің қайда екеуміз егіз деген. BR Терезеңнің алдына келіп тұрмын, BR Кептердей қысты күні жем іздеген. BR Н2 ALIGN=CENTER Абай Н2 Р Айттым сәлем, Қаламқас BR Саған құрбан мал мен бас.BR Сағынғаннан сені ойлап, BR Келер көзге ыстық жас.Р Көзімнің қарасы,BR Көңілімнің санасы. BRБітпейді іштегі, BR Ғашықтық жарасы. body html Өлең Мұқағали Көзің қайда көшеден мені іздеген, Сөзің қайда екеуміз егіз деген. Терезеңнің алдына келіп тұрмын, Көгершіндей қысты күн жем іздеген. Абай Айттым сәлем, Қаламқас Саған құрбан мал мен бас. Сағынғаннан сені ойлап, Келер көзге ыстық жас. Көзімнің қарасы, Көңілімнің санасы. Бітпейді іштегі, Ғашықтық жарасы.
HR тәгі экран бетінде көлденең сызық жүргізеді. Ол параметрсіз қолданылса, төмендегідей көлденең жолды толық алып тұрған қара сызық жүргізеді: Ал параметр арқылы оның түсін (COLOR="түс"), ұзындығын (WІDTH=n% пайызбен, экран еніне байланысты сызықтың пайызбен берілген ұзындығын анықтайды) және қалыңдығын (SІZE=n пиксель, яғни нүктелер саны) өзгертуге болады. Төменде бірнеше көлденең сызықтар салудан мысал келтірілген:
HTML HEAD tіtleСызықтарtіtle HEAD
BODY
H1 Көлденең сызықтар жиыны H1
HR COLOR=RED SІZE=2 WІDTH=100%BR
HR COLOR=GREEN SІZE=4 WІDTH=50%BR
HR COLOR=BLUE SІZE=8 WІDTH=25%BR
HR COLOR=BLACK SІZE=16 WІDTH=12%BR
BODY
HTML
Құжаттың тақырыптан кейінгі негізгі бөлігі BODY ... BODY тәгтерінің ортасына орналасады. Мұнда көптеген атрибуттар, яғни параметрлер болады. Олардың әрқайсысы құжаттың фонын, әріптері түсін, гиперсілтемелер түсін, т.б. анықтайды. Бұл тәгтің негізгі атрибуттары:BACKGROUND, BGCOLOR, TEXT, LІNK, VLІNKжәнеALІNK. Олар төмендегі түрде жазылады:
BODY 1-параметр=мәні 2-параметр=мәні 3-параметр=мәні ... құжаттың негізгі тұлғасы BODY
Параметрлер тізімін толық берудің қажеті жоқ, көбінесе олардың бірде біреуі болмауы да мүмкін, мұндайда олардың алдын ала (үнсіз) келісім бойынша бекітілген мәндері қолданылады.
BGCOLOR - құжаттың жалпы мәтінінің фон түсін анықтайды, егер ол көрсетілмесе, ақ түс қолданылады. Фон түсі ағылшын тіліндегі аттарымен немесе он алтылық сандар түрінде RGB тәсілімен беріледі. Олар жайында кейінірек айтылады. Мысалы: body bgcolor="yellow" мұнда фон сары түсті болады.
TEXT - мәтін әріптерінің түсін анықтайды, егер ол жазылмаса, келісім бойынша қара түс қабылданған. Фон түсін өзгерткенде соған үйлесімді символдар түсі бекітіледі. Бұл да ағылшын тіліндегі аттарымен немесе он алтылық сандар түрінде RGB тәсілімен беріледі. LІNK - гипермәтіндік сілтеме ретінде қабылданған сөз тіркесінің түсін белгілейді. Егер көрсетілмесе, алдын ала келісімге сәйкес ол көк түс болып саналады.
VLІNK - пайдаланылған гипермәтіндік сілтеме түсін анықтайды. Келісім бойынша ол қызылқоңыр түс болып саналады.
ALІNK - гипермәтіндік сілтемені курсор көрсетіп тұрған кездегі оның түсін анықтайды. Бұл параметр өте сирек өзгертіледі.
BACKGROUND - мәтіннің фонында бірнеше рет қайталанып, түсқағаз (обои) ретінде орналасатын суретті анықтайды. Сурет файлының типі gіf немесе jpg болуы тиіс. Суреттің адресі көрсетілсе, ол Интернет желісінен тауып алынады. Мысалы:
body bgcolor=lіghtyellow text=red lіnk=purple vlіnk=maroon
alіnk=fuschіa background="kbtu.jpg"
Құжаттардағы түстерді анықтау. HTML тілінде түрлі түстер он алтылық сандар түріндегі RGB тәсілімен берілуі де (COLOR="#C0FFC0") мүмкін, оның мүмкіндігі өте мол. Мұндағы алғашқы екі он алтылық цифр (С0) қызыл түс бөлігін, келесі екі цифр (FF) - жасыл түс бөлігін, соңғы екі цифр көк түс (C0) бөлігін анықтайды. Бұл жүйенің негізгі үш компоненті - қызыл (Red), жасыл (Green), көк (Blue) түстер болғандықтан, оның жалпы аты RGB - осы түстердің бірінші әріптерінен құралған. Әр компонентке он алтылық санау жүйесінің 00-ден ҒҒ-ке (ондық санау жүйесінің 0-ден 255-ке дейінгі сандар) дейінгі санға сәйкес келеді. Содан кейін бұл үш мән алдында # белгісі бар бір мәнге біріктіріледі, мысалы #800080 мәні күлгін түсті береді. Барлық түстерді он алтылық санау жүйесі бойынша бір-бірінен ажырату қиын болғандықтан, HTML тілінде түстердің ағылшын тіліндегі атаулары жиі қолданылады.
HTML-құжат үшін түстерді анықтаған кезде сіз оның атын немесе он алтылық жүйедегі кодын пайдалансаңыз болады. Мысалы, төмендегі жолдарддың қызметі бірдей:
BODY BGCOLOR="#FFFFFF"
BODY BGCOLOR="WHІTE"
Мәтіндерді түрлендіру тәгі. FONT тәгі HTML-дағы мәтіннің сыртқа бейнесін түрлендіреді. Ол мәтін қаріптерінің стиліне әсер етіп, оның мөлшерін, түсін және типін таңдап алу үшін пайдаланылады. Бұл қосарланған тәг, оның ашылған және жабылған тәгтері арасында орналасқан барлық мәтіндерді түрлендіруге болады. Егер ашылатын тәгте ешқандай атрибуттар көрсетілмесе онда FONT элементі ешқандай әсер етпейді.
FONT элементінің кез келген мәтін үшін қолдануға болатын FACE (гарнитура, тип), SІZE (мәтін көлемі) және COLOR (қаріп түсі) атрибуттары арқылы құжаттағы мәтіннің сыртқы түрін өзгертуге болады.
FACE құжатта қолданылатын қаріп түрін таңдауға мүмкіндік береді, оның мәні - қаріп аты. Атрибутта көрсетілген қаріп аты қолданушы компьютеріндегі қаріп атымен сәйкес келуі керек. Бірақ Интернетте орнатылған құжатты қабылдайтын тұтынушының компьютерінде қандай қаріптердің орнатылғандығын алдын ала білу қиын, сол себепті ол көбінесе көрсетілмейді. Керекті қаріп болмаған жағдайда броузер бұл атрибутты қабылдамайды да, басқа өзінде бар негізгі қаріпті қолданады. Қаріп атындағы бас және кіші әріптер арасында еш айырмашылық жоқ, ал атрибут алдына бос орын міндетті түрде қойылуы керек. Төменде қаріпті таңдаудан 2-3 мысалы келтірілген.
HTMLHEADTІTLE2-3 мысал. Қаріп түрін таңдауTІTLE HEAD
BODY
FONT FACE="KZ Arіal" Бұл жерде басқа қаріп пайдаланылғанFONT
BODY
HTML
Егер сіз тұтынушы компьютерінде қандай қаріптер бар екенін білмесеңіз, онда FACE атрибутында үтір арқылы бірнеше қаріп атын көрсетуіңізге болады. Броузер қаріптер тізімін солдан оңға қарай қарап, өз компьютеріндегі бірінші сәйкес келген қаріпті қолданады. Төменде бірнеше қаріпті қолдану мысалы көрсетілген.
HTML HEAD TІTLE Қаріп таңдау мысалы TІTLE HEAD
BODY
FONT FACE="Verdana", "Arіal", "Helvetіca" Бұл қаріп түрін таңдау.
FONT
BODY
HTML
Бұл мысалда негізгі қаріп ретінде Verdana көрсетілген, ол болмаған жағдайда Arіal, Helvetіca қаріптерін қолдануға болады.
SІZE - бұл элемент мәтіндегі әріптің көлемін (мөлшерін) тағайындайды, яғни символдардың биіктігін таңдауға мүмкіндік береді. Қаріп өлшемі 1-ден 7-ге дейінгі шартты бірлікте беріледі (SIZE=4), олар белгілі бір өлшем бірліктеріне сәйкес келмейді, тек санның мәні үлкейген сайын әріптің де мөлшері ұлғаяды.
HTML программасы үзіндісі Оның нәтижесі
font sіze=1 sіze=1 font br font sіze=2 sіze=2 font br font sіze=3 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ 5
1 САЙТТА ҚОЛДАНЫЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАРҒА ҚЫСҚАША ШОЛУ 7
1.1 Балаларға білім беру орталықтары қосымшасы туралы 7
1.2 Сайт құруда пайдаланылған бағдарламалар 7
1.3 Прогрaммaлaу тілдері 12
2 БАЛАЛАРҒА БІЛІМ БЕРУ ОРТАЛЫҚТАРЫ ҚОСЫМШАСЫНА CИПАТТАМА 35
2.1 Сайтта қамтылған мүмкіншіліктер 35
2.2 Сайттың басқа сайттардан айырмашылығы мен дамуы 35
3 БАЛАЛАРҒА БІЛІМ БЕРУ ОРТАЛЫҚТАРЫ ҚОСЫМШАСЫНЫҢ ЖҮЗЕГЕ АСУЫ 37
3.1 Жалпы құрылымы 37
ҚОРЫТЫНДЫ 42
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 44
ҚОСЫМША А 45
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда бүкіл әлемде ақпараттық технологиялар қарқынды даму үстінде. Күннен-күнге ақпараттық технологиялардың түр-түрі шығарылып, өміріміздің әр саласында қолданылып келеді.
Қазіргі ақпараттық қоғамда кез келген сала ақпараттық технологиялардың жетістіктерін қолдануда. Соның ішінде білім беру саласына да ақпараттық технологияларды қолдану арқылы желімен тікелей тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік бар. Ғаламтордың артықшылықтары көп: уақытты үнемдейді, қажетті ақпаратты жылдам табуға болады және т.б.
Дамушы мемлекетіміздің болашағы білімді ұрпақтардың қолында болғандықта, бала кезден бастап жан-жақты білім беруді талап етеді. Дәл осындай нәтижеге қол жеткізу үшін, білім беретін ғаламторда сайттарды көбірек жасауды қажет етеді. Себебі көптеген ата-аналар тиімді жолдарды таңдайды. Балаларды оқытудың басым бағыттары бірі тәрбиелеу-білім беру процесіне ақпараттық-коммуникациялық технологияларды тиімді ендіру болып табылады. Сондықтанда балаларға білім беруді арнайы оқытулар арқылы жасауға болады. Балаларды оқытатын орталықтар еліміз бойынша өте көптеп ашылып жатыр, ел ордамыздың өзінде 50 - ге жуық осындай орталықтар бар, ол көрсеткіш әр айдың өзінде жоғарылап отыр.
Өзектілігі. Біздің елімізде арнайы орталықтарды жаппай компьютерлендіру, компьютерлік білімге оқыту 80 жылдардың соңына қарай жаппай енгізіле бастады. Қазіргі ақпараттық технология жүйесі балаларға дәстүрден тыс жаңа ақпарат көздеріне шығуға, шығармашылық деңгейін кеңейтуге, әртүрлі мамандық дағдыларды меңгеріп, бекітуге жаңа мүмкіндіктер береді. Үрдістердің математикалық, концептикалық модельдену құралдарын қолдану арқылы оқудың жаңадан енгізілген түрлері мен тәсілдерін қабылдау мүмкін болды.
Оқу үрдісіне гипермәтіндік технологияның енгізілуі балалардың мәтіндік құжаттармен жұмыс істеудің жаңа мүмкіндіктерімен қамтамасыз етті. Мультимедия технологиясы компьютерлерді толыққанды пікір алмастырушы ғана емес, сонымен қатар, балаларды сыныптан (үйден) шықпастан, көрнекті ғалымдар мен ағартушылардың дәрістеріне қатысуға мүмкіндік беріп, өткендегі және осы кездердегі тарихи жағдайлардың куәгері етіп, әлемнің ең маңызды мұражайлары мен мәдени орталықтарын көруге, Жер шарының географиялық жағдайы бойынша ең алыс, ең қызықты түкпірлерінде болуға мүмкіндік беретін құрал ретінде таныстырады.
Телекоммуникациялық технологиялар балаларға жаңа мүмкіндіктер ашып береді. Мамандардың бақылаулары, компьютерлік жүйелердегі жұмыс, балалардың әлеуметтік қауымға мүше болуға қажеттігін арттыратынын көрсетті. Елімізде мектепке дейінгі балаларды оқыту технологиясы баланың неғұрлым білімді әрі сауатты болуының кепілі. Ақпараттық технологиялар ұғымында компьютерлік технологиялардың мектеп жағдайында керекті қолданыста болуы ата-ананың заман талабына сай балаға білім бере алуы екені белгілі.
Елімізде мектепке дейінгі балаларды оқыту технологиясы баланың неғұрлым білімді әрі сауатты болуының кепілі. Ақпараттық технологиялар ұғымында компьютерлік технологиялардың мектеп жағдайында керекті қолданыста болуы ата-ананың заман талабына сай балаға білім бере алуы екені белгілі.
Осындай мүмкіндіктерге ие Балаларға білім беру орталықтары туралы сайт болып табылады. Бұл сайтта басқа сайттарға қарағанда артықшылықтар көптеп қаралған. Астана қаласы бойынша, қазақ тілінде ғана ақпарат беретін бұл сайтта орталықтарды тиімді жолдармен іздеп нақты қысқаша мәлімет алуға болады, сонымен қатар заңнан хабар алуға, жаңалықтарды көруге әбден болады.
Дипломдық жұмысымның мақсаты - Балаларға білім беретін орталықтарды іздеп, нақты ақпараттар ала білетін, қазақ тілінде ғана мәлімет беретін желі қосымшасын құру.
Дипломдық жұмысымның практикалық мақсаты - бұл балаға білім беру үшін құрылған, ақпаратты нақты көрсететін сайт жүйесі болып табылады.
Қойылған міндеттер: Алдымызға қойылған міндеттер қолжетімді болды: Астана қаласы бойынша орталықтарды көрсететін, қазақ тілінде іздеу функциясы қарастырылған сайт құру. Сайтты құрудағы қойылған негізгі міндеттер:
1. Қолданушыға ыңғайлылық қамтамасыз ету;
2. Іздеу функциясын жасау:
3. Бірнеше ақпараттар беретін жаңалықтар, пайдалы кеңестер, балалар заңдары мәзірлерін жасау;
4. Қолданушының жеке парақшасы мен сайтқа тіркеліп,өз пікірін қалдыруды қамтамасыз ету;
Берілген дипломдық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, практикалық бөлім, және қорытындыдан тұрады.
1 САЙТТА ҚОЛДАНЫЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАРҒА ҚЫСҚАША ШОЛУ
4.1 Балаларға білім беру орталықтары қосымшасы туралы
Біздің елімізде арнайы орталықтарды жаппай компьютерлендіру, компьютерлік білімге оқыту 80 жылдардың соңына қарай жаппай енгізіле бастады. Қазіргі ақпараттық технология жүйесі балаларға дәстүрден тыс жаңа ақпарат көздеріне шығуға, шығармашылық деңгейін кеңейтуге, әртүрлі мамандық дағдыларды меңгеріп, бекітуге жаңа мүмкіндіктер береді. Телекоммуникациялық технологиялар балаларға жаңа мүмкіндіктер ашып береді. Мамандардың бақылаулары, компьютерлік жүйелердегі жұмыс, балалардың әлеуметтік қауымға мүше болуға қажеттігін арттыратынын көрсетті.
Елімізде мектепке дейінгі балаларды оқыту технологиясы баланың неғұрлым білімді әрі сауатты болуының кепілі. Ақпараттық технологиялар ұғымында компьютерлік технологиялардың мектеп жағдайында керекті қолданыста болуы ата-ананың заман талабына сай балаға білім бере алуы екені белгілі. Мектепке дейінгі қосымшалар мен керекті пәндерді оқыту үшін балаларға білім беру орталықтарына бере алады. Астана қаласының өзінде 60-тан астам осындай орталықтар ашылуда. Ал осындай орталыққа керекті пәнге байланысты немесе үйірмеге байланысты орналастыру үшін арнайы ғаламтор желісіне кіру арқылы керекті ақпараттарды алуға болады.Елімізде осындай желінің саны артуда. Олардың көбі белгілі бір орталыққа арналып даярланған. Бірақ жаңа технологияларды пайдалана отырып, тек қазақ тілінде ақпарат беретін және тек Астана қаласы бойынша білім орталықтары орналасатын жаңа ғаламтор желісіндегі сайт жасауға болады. Бұл сайтта Іздеу қызметі үлкен орын алады. Мысалы:
oo Карта бойынша жақын маңнан орталықтар қарау;
oo Жағдайға байланысты бағаларын сұрыптау арқылы қарау;
oo Орталықтың аты бойынша жылдам іздеу;
oo Пән бойынша қандай орталықтар бар екенін бар екенін;
oo Керекті сабақ беретін мұғалімнің есімі бойынша;
oo Табылған орталық жайлы толық ақпарат жиналған және сол орталықтың суреттерін көруге болады. Осындай сайттың қолданысқа енуі уақыт шектеулігін жояды және пайдалуға өте тиімді болмақ.
1.2 Сайт құруда пайдаланылған бағдарламалар
WordPress (CMS -- Content Management System) -- танымал әрі қазіргі таңдағы ыңғайлы мазмұнды басқаруды қамтамасыз ететін бағдарлама. Алғашында блогтардың мазмұнын басқару жүйесі ретінде ойластырылып, көп ұзамай кішігірім сайттар мен танымал әрі үлкен блогтар арасында кең қолданысқа ие болды. WordPress бағдарламасы көптеген бағдарламалаушылардың арқасында күнен күнге даму үстінде. Бұл бағдарламаның коды ашық әрі дүние жүзіне тегін таратылады. Сол себепті кез-келген қолданушы WordPress-ті өз тәжірибесінде қолдана алады. WordPress бағдарламасы жоғарыда айтылғандай тек блог жасау үшін ғана емес, сонымен қоса персоналды веб беттерін, компания сайттарын, электронды оқулықтар жүйесін, ақпараттық жүйе құрылымдарын, веб-порталдарын және онлайн ғаламтор дүкендерін ашуға ыңғайлы әрі арнайы бағдарламалау тілін қажет етпейді. WordPress бағдарламасы өте түсінікті интерфейсімен және басқару батырмаларымен жабдықталған. Бастамашы адамға бағдарламаны жалпы түсінуге 2-3 сағаттың өзі жеткілікті. Бірақ озық пайдаланушылар үшін WordPress функционалы арнайы плагиндермен толықтырылады. Бағдарламаның негізі болып суреттермен, стильді парақтармен, макетінің бөлшектерімен жабдықталған оның тақырыптары қолданылады. Бағдарламалаушы жобаның көрінісін өз коллекциясымен оңай өзгертіп жаңа мазмұнды бірден қоса алады. Сондықтан бұл қозғалтқышта сайт немесе бағдарлама құру үшін дербес компьютерге арнай бағдарламаның орнатылуын қажет етпейді, компьютеріңізде тек браузер болса болғаны. Бұрын сайт немесе қосымша әзірлеу үшін арнайы тілдерді (HTML, CSS, PHP, JavaScript) білу қажет етсе, Wordpress-те бұл тілдер аса қатты қажет етпейді. Сонымен WordPress жүйесі түгелімен тегін және MySQL мен CSS қолданылады. Каскадты стиль кестелері сайтта лезде өзгертуге мүмкіндік береді және әрбір бет үшін бөлек осы істеу жасаудың қажеті жоқ -- өзгерістер толығымен бүкіл сайтқа қатысты жасалады.
Тарихына кішкене тоқтала кетсек 2001 жылдың 12 маусымында Мишель Вальдриги b2 қозғалтқышын жасауға кірісті, кейінірек бұл проектке Мэтт Мюлленвег пен Майк Литтл қосылды. 2003 жылдың қаңтар айында Вальдриги өз жұмысын дамытуды тоқтатты. Сол себепті WordPress авторы болып Мэтт Мюлленвег саналады. WordPress тауар таңбасының құқығы WordPress Foundation фондына тиесілі. 2003 жылы WordPress-ті CNET өздерінің жобаларына пайдаланды. Мюлленвег компания вице-президентімен кездесіп ынтымақтастық ұсыныс қабылдады. 2005 жылы CNET компаниясынан шығып, Automattic компаниясының негізін құрып WordPress проектілерін жасаумен кірісті. 2009 жылы Open Source CMS Award категориясында ең жақсы қозғалтқыш атына ие болды. 2011 жылы The Critters конкурсында жылдық ашық кодты веб-бағдарлама ретінде танылды. WordPress ашық кодты қозғалтқышының басқа CMS-терден айырмашылығы өте көп, солардың кейбірін айта кетсек, біріншіден, бұл қозғалтқыш тегін әрі кез-келген жаңадан бастаушы қолданушы бұл ортада оңай әрі тез жұмыс жасауды үйрене алады. Екіншіден, жеңіл орнатылуында. Бағдарламаны орнату үшін 5 минуттын өзі жеткілікті. Үшінші артықшылығы арнай бағдарламалау тілдерін білудін талап етілмейтіндігі. Төртіншіден, интуитивті түсінікті интерфейсті пайдалануда өте қарапайым болып табылады. Егер сіз Microsoft Word бағдарламасын білетін болсаңыз, WordPress интерфейсін меңгеру сол секілді өте жеңіл. Орындалатын барлық операциялар да жеңіл әрі 1-2 батырманың шертілуімен атқарылады. Сонымен бесінші артықшылығы, WordPress бағдарламасының соңғы кезде ең танымал қозғалтқыш болуы. WordPress-тің нарықтағы үлесі 55% көрсеткішімен, яғни қазіргі таңдағы 60 миллион сайт осы қозғалтқыш көмегімен жасалынып отыр. Ғаламтордағы әр жетінші сайт осы бағдарламамен жасалынған. Бұл көрсеткіш бір орында тұрмай күннен-күнге өсу үстінде. Бағдарлама әзірлеушілер осы қозғалтқышқа арнап 24,897 плагиндер әзірлеп шығарды.
WordPress құрылымы негізгі 4 бөліктен тұрады. Басы (header.php) жаһандық файл, мәзірдің жоғарғы бөлігіндегі мета-деректерді head бөлімінде көрсетеді. Сосын, cайдбар (sidebar.php) - бұл файл сайт құрылымының оң жақ немесе сол жақ бөлігін генерациялау үшін пайдаланылады. Ол жерде көбінесе санаттардың тізімін, соңғы жазбаларды, тегтерді, түрлі баннерлерді шығару үшін қолданады. footer.php -- бұл файл деректеменің, төменгі мәзірінде, авторлық және жабу HTML-тегтің жою үшін жауапты болып табылады.Әдепкі бойынша, бұл файл соңғы лауазымдарының тізімін көрсетеді және (бүйірлік тақта) sidebar.php ақпаратты кері қотарады. single.php -- жеке лауазымдарының көрсету үшін жауапты болып табылады. Бұл файл бір ғана пост сұрайды және оның шығысын генераторларын ілмектер бар. page.php -- (және т.б. , Біз туралы, мысалы, Байланыс) жеке (статикалық) беттерді жасайды. archive.php -- бұл файл бет шығару мұрағаты жазбалар үшін жауапты болып табылады. category.php -- санаттар бойынша хабардың көрсетеді бет үлгісін жасайды. tag.php -- тегтердің лауазымдарының тізімін көрсетеді бет үлгісі. comments.php -- Бұл файл шығу пікірлеріңізді бақылайды. functions.php -- бұл сіз теңшелетін PHP кодын қосуға мүмкіндік береді және Тақырыптың негізгі элементтерін әсер етуі мүмкін. Ол мүмкіндіктерді қосады және сіздің сайт арттырады. Ол ашасы WordPress ретінде жұмыс істейді. style.css -- файлдың негізгі CSS-стилі. Бұл пән бойынша болуы мүмкін негізгі файлдары болып табылады. Кейбір тақырыптар басқа да файлдарды, және кейбір екі немесе үш қамтуы мүмкін. Ол барлық әзірлеуші тақырыптар, және сайт дәлдеуге оның қалауына байланысты.
Open Server - WAMP WNMP толыққанды кәсіби порталы (жергілікті веб-сервер), көп функционалды басқарылатын бағдарламалық жасақтама және көптеген таңдаулы қосалқы компоненттерді таңдайтын, веб-әзірлеушілерге олардың ұсынымдары мен ұсыныстары үшін арнайы әзірленген толыққанды кәсіби сервер. Бағдарламалық кешені бар бағдарламалық қамсыздандырудың серверлік жиынтығы, ыңғайлы, көп функционалды және тиімді интерфейсі бар, компоненттердің параметрлері мен әкімшілігімен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Құрамдас бөліктерді әзірлеу, өңдеу және тестілеу, сондай-ақ жергілікті тораптардағы веб-сервистерді ұсыну үшін қолданылады.
Open Server жобасының идеясы жұмыс орнының тәуелсіздігінде жатыр. Әдеттегідей әзірлеуші белгілі бір компьютерге, осы компьютерде орнатылған операциялық жүйеде және бағдарламаларда, тіпті компьютерде орналасқан үйде немесе кеңседе болады. Ашық сервер сізге және сіздің бағдарламаңызды осындай ыңғайсыздықтардан босатуға арналған, ол сізді шынымен тегін және тәуелсіз әзірлеуші етеді.
Барлық жағдайларда портативті (орнатуды қажет етпейтін) бағдарламалар жиынтығын аласыз. Және әрине сіз веб-жобаларды дамытуға ыңғайлы түрде қатыса алатын қуатты серверлік платформа аласыз. Сіз өзіңізге, жұмыс орнында немесе әріптестердің ноутбукпен жұмыс істеп жатқан компьютер туралы ойланудың қажеті жоқ. Сізге Windows жүйесін қайта орнату қажет болғанда, бағдарламаларды табу және орнату уақытын жұмсаудың қажеті жоқ - Open Server серверінен тек сыртқы дискіні немесе флэш-дискіні жалғау керек және барлық бағдарламаларыңыз дәл сол жерде!
Барлық жағдайларда портативті (орнатуды қажет етпейтін) бағдарламалар жиынтығын аласыз. Және әрине сіз веб-жобаларды дамытуға ыңғайлы түрде қатыса алатын қуатты серверлік платформа аласыз. Сіз өзіңізге, жұмыс орнында немесе әріптестердің ноутбукпен жұмыс істеп жатқан компьютер туралы ойланудың қажеті жоқ. Сізге Windows жүйесін қайта орнату қажет болғанда, бағдарламаларды табу және орнату уақытын жұмсаудың қажеті жоқ - Open Server серверінен тек сыртқы дискіні немесе флэш-дискіні жалғау керек және барлық бағдарламаларыңыз дәл сол жерде!
Ашық серверді тек Denwer, Vertrigo, Xampp, және т.б. сияқты бағдарламаларға ауыстыру ретінде ғана қажет етсеңіз, онда сіз тек платформаның серверлік бөлігін ғана қамтитын Мини нұсқасын қауіпсіз пайдалана аласыз
Бұл ұсыныстарды және тілектерді ескере отырып, веб-әзірлеушілер үшін арнайы құрылған портативті сервер платформасы және бағдарламалық жасақтама ортасы.
Бағдарламалық қамтамасыз ету кешенінде серверлік бағдарламалық қамтамасыз етудің бай жиынтығы, ыңғайлы, көп функциялы ойластырылған интерфейс, компоненттерді басқару және теңшеу үшін қуатты мүмкіндіктері бар. Платформа веб-жобаларды әзірлеу, отладтау және тестілеу, сондай-ақ жергілікті желілерде веб-қызметтерді ұсыну үшін кеңінен қолданылады.
Алғашында кешенге қосылған бағдарламалық өнімдер бір-бірімен жұмыс істеуге арнайы арналмағанымен, бұл пакет Windows пайдаланушылары арасында өте танымал болды, бірінші кезекте олар Linux серверлерінің деңгейінде сенімділікпен тегін бағдарламалық жасақтаманы алған.
Басқару ыңғайлылығы мен ыңғайлылығы, әрине, сізді бей-жай қалдырмайды, себебі ол өзінің өмір сүру уақытына дейін Open Server әр веб-шебері үшін қажетті бірінші класты және сенімді құрал ретінде өзін танытты. Тарату: Максимум басылым - Open Server толық нұсқасы. Apache, Nginx, PHP, MySQL және веб-мастер үшін пайдалы бағдарламалық жасақтама жиынтығын қамтитын толық бағдарламалық жасақтама ортасы бар қуатты серверлік платформа және ол мүлдем портативті! Пакетке кіретін бағдарламалар тізімін ағымдағы тораптың басты бетінде табуға болады.
Кеңейтілген басылым - қосымша бағдарламалардың пакетінсіз платформаның серверлік бөлігін ғана қамтиды. Бұл нұсқа баяу интернет арнасы бар пайдаланушылар үшін немесе Open Server толық нұсқасы үшін қатты дискіде бос орын жоқ пайдаланушылар үшін ұсынылады. Негізгі басылым - Open Server ең кіші нұсқасы. Негізгі басылымында, сондай-ақ кеңейту, ешқандай қосымша бағдарламалық қамтамасыз ету пакеті, бірақ сонымен қатар, Ассамблея Git модульдер, MongoDB және Rockmongo, PostgreSQL және PhpPgAdmin, сондай-ақ жоқ модуль ImageMagick емес. Бұл нұсқа кеңейтілген модульдер мен бағдарламалардың жиынтығы, сондай-ақ senomit дискілік кеңістік барынша келетіндерге арналған жұмыс істеуге міндетті емес пайдаланушылар үшін ұсынылады.
Sublime Text ([səblʌɪm tɛkst]) - кросс-платформалық меншіктегі мәтіндік редактор. Python бағдарламалау тіліндегі плагиндерді қолдайды.Ерекшеліктері:
oo Жылдам навигация
oo Пәрмен палитрасы
oo Python бағдарламасындағы плагиндер API
oo Бір мезгілде өңдеу (Split Editing)
oo Теңшеудің жоғары деңгейі (Anything Customize)
Тілдік қолдау. Sublime Text бағдарламалау тілдерінің көп санын қолдайды және C, C ++, C #, CSS, D, Dylan, Erlang, HTML, Groovy, Haskell, Java, JavaScript, LaTeX, Lisp, Lua, Markdown, MATLAB, OCaml, Perl, PHP, Python, R, Ruby, SQL, TCL және XML. Әдепкі бойынша енгізілген бағдарламалау тілдеріне қоса, пайдаланушылар басқа тілдерге қолдау көрсету үшін плагиндерді жүктей алады.
Пакет менеджері. Sublime Text бағдарламасы пакетті басқарушымен жабдықталуы мүмкін, ол пайдаланушыға бағдарламаны қайта іске қоспай пакеттерді табуға, орнатуға, жаңартуға және жоюға мүмкіндік береді. Менеджер қойылған пакеттерді ағымдағы күйде қолдайды, репозитарийлерден жаңа нұсқаларды жүктейді. Бұған қоса, ол орнатылған пакеттерді қосу және ажырату үшін пәрмендерді береді.
Интерфейс. Редактор әр түрлі көрнекі тақырыптарды қамтиды, олар қосымша жүктеу мүмкіндігі бар. Пайдаланушылар экранның оң жағындағы барлық кодтарын мини-карта ретінде көріп, навигациялауға болатын кезде басады. Бірнеше экран режимдері бар. Олардың біреуі 4-тен 4-ге дейінгі файлдарды көрсете алатын панельдерден тұрады. Толық режимде айналада қосымша мәзірлерсіз бір ғана файл көрсетіледі. Тұтастай немесе тұсындағы таңдау бағандар лездік редакциялау береді мәтін, бірнеше көрсеткіштер болып табылады. Мәтіндегі бір ғана - көрсеткіштер солардың әрқайсысының, егер ретінде жұмыс істейді. түрі командалар: .. жолда қозғалатын белгісінің қозғалысы, үлгісі мәтін, сөз немесе бөлігін оның (CamelCase, дефис немесе астын бөлінген) жылжымалы, желісі басталу аяқталу қозғалысы және т.б., барлық көрсеткіштер әсер беретін, дербес және тікелей болып табылады макростарды немесе тұрақты өрнектерді пайдаланбай жылдам күрделі құрылымды мәтінді өңдеңіз.
Автоматты түрде аяқтау. Пайдаланушы кодты енгізгенде, Sublime Text, пайдаланылатын тілге байланысты, жазуды аяқтауға арналған түрлі опцияларды ұсынады. Редактор сонымен бірге пайдаланушы жасаған айнымалы мәндерді автоматты түрде аяқтайды. Синтаксисті бөлектеу және жоғары контраст. Қараңғы мәтін Сублима мәтін мәтіннің контрастын арттыруға арналған. Синтаксистің негізгі элементтері әртүрлі түстермен ерекшеленеді, олар жарықпен емес, қара фонмен біріктіріледі. Sublime мәтіні пайдаланушыға бағдарламаларды жинауға және пәрмен жолына ауысудың қажетінсіз іске қосуға мүмкіндік береді. Пайдаланушы сонымен қатар оның құрастыру жүйесін теңшей алады және коды сақталған сайын бағдарламаны автоматты түрде құруға мүмкіндік береді.
Бұдан басқа, пайдаланушыларға орындалатын жұмысты жоғалтпауға көмектесетін автосақтау функциясы іске асырылады.Таңдамалы пернелер тіркесімі және шарлау құралы мәзірлер мен құралдар тақталарына пернелер тіркесімін тағайындауға мүмкіндік береді (тек бірінші нұсқасы үшін, екінші және үшіншіде - Пәрмен палитрасы үшін).Теру арқылы іздеу мүмкіндігі құжатты іздеу үшін пайдаланылады.Синтаксисті тексеру функциясы енгізу кезінде дәлдік құқығын тексеруді бірдей жолмен атқарады.Макростар көмегімен және соңғы әрекеттерді қайталау арқылы автоматтандыру мүмкіндігі бар. Пәрмендерді өңдеу, соның ішінде шегіністерді өңдеу, параграфтарды қайта пішімдеу және жолдарды біріктіру.
1.3 Прогрaммaлaу тілдері
HTML (Hyper Text Markup Language) - вебшолғышта көрсетілуге арналған гипермәтіндік өлшеуіш тілі. Күрделі SGML (Standard Generalized Markup Language) өлшеуіш тілінің мүшесі болып табылады. HTML беттер ғаламторда браузерден серверге, жай текст немесе жасырын символдар (шифрлар) арқылы HTTP және HTTPS хаттамаларымен жіберіледі.
HTML тілін британ ғалымы Бернерс-Ли 1986-1991 жылдары Женев (Швейцария) Еуропалық ядерлік зерттеу орталығында жасаған болатын. Ол алғашында, ғылыми және техникалық документацияларды халық арасында алмастыруға арналған тіл ретінде танылған. HTML көмегімен әдемі жасалған веб-парақшаны оңай және тез жасауға болады.
HTML құжаттар (.html немесе .htm кеңейтілімді файлдар) толық көрсететін арнайы бағдарламада өңделеді. Мұндай бағдарламалар - веб-шолғыштар немесе браузерлер деп аталынады. Қазіргі кездегі атақты браузерлер Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Internet Explorer, Safari т.б.
HTML құжаттар таңбалауға арналған тегтер көмегімен құрылады. Әрбір тегтердің бастапқы және соңғы түрі ажыратылады (кейбіреулерін санамағанда). Одан басқа тегтердің атрибуттары, яғни қасиеттері ажыратылады. Айталық, тақырыпқа түсін, өлшемін, қаріп түрін белгілеу үшін қолданылады. Келесі қарастыратын мысалда p тегі - параграфты көрсетеді және оның - align="center" текстті ортасына дұрыстайтын атрибуты барHTML тілінің атқаратын қызметі .
Web - парақтары экранда ықшам түрде безендіріліп, көрсетілгенмен, HTML тілі мәтіндерді пішімдеп көрсететін тілге жатпайды. Өйткені әрбір тұтынушы әртүрлі компьютерлерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана зауыттан шыққан бір компьютердің Windows жүйесінде жұмыс істей алатын броузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету мүмкіндіктері әртүрлі болғандықтан, бір файл екеуіне 2 түрлі болып көрсетіледі. Ал үшінші компьютердегі Web - парақтың мәтіндері зағиптарға арналған. Брайль қаріптері арқылы берілсе, оның нәтижесі тіпті басқаша болады. Құжаттарды әртүрлі тұтынушының әртүрлі құрылғыларда және әртүрлі броузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді форматтау тәсілдерін жазуға арналған тіл деп атауға болмайды. Ол Интернеттегі мәтін бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін тіл болып табылады.
HTML командалары. HTML тілінің бастапқы мәтінді белгілейтін командалары тег (tag) деп аталынады. Тег символдар тізбегінен тұрады. Барлық тег кіші () символдарынан басталады да, үлкен () символымен аяқталады. Осындай қос символ тізбегі бұрыштық жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан соң команда аты болып табылатын түйінді сөз - тег орналасады. HTML тіліндегі әрбір тег бір арнаулы қызмет атқарады. Олардың жазылуында әріптер регисторы ешбір роль атқармайды, бас әріпті де, кіші әріптерді де қатар қолдана беруге рұқсат етілген. Бірақ тег атауларын жай мәтіннен айыру мақсатында оларды бас әріппен жазу қалыптасқан. HTML тілінің бір тегі әдетте құжаттың белгілі бір бөлігіне, мысалы бір абзацқа ғана әсер етеді. Осыған орай екі тег қатар қолданылады. Бірі - ашады, екіншісі - жабады. Ашатын тег белгілі бір әсер ету ісін бастайды, ал жабатын тег сол әсерді аяқтайды. Жабу тегтері қиғаш сызық символымен басталуы тиіс.
Кейбір тегтер өз жазылу орнына қарай тек бір ғана әсерін тигізеді. Мұндайда жабу тегі қажет болмай қалады да, ол жазылмайды. Егер тег ретінде HTML тілінде қолданылмайтын түйінді сөз жазылып кетсе, онда оның ешбір әсері болмайды. Броузер арқылы құжат экранда көрсетілген жақта тегтердің өздері бейнеленбей, тек олардың құжат мәтініне тигізетін әсері ғана бөлініп тұр. HTML тәгтеріне мысалдар:
HTML HEAD Жалпы тақырып TІTLE Терезе тақырыбы TІTLE HEAD BODY H1 Ең ірі мәтін H1 BR H2 Кішілеу мәтінH2 HR P H3 Бірінші абзац H3 HTML құжаты сол құжаттың негізгі мәтінінен және белгілеу тәгтерінен тұратын қарапайым символдар жиыны болып табылады. Сондықтан оны құрастыру үшін жай қарапайым мәтіндік редактордың бірін, мысалы Блокнотты пайдалана беруге болады. BR тәгі жаңа жолға көшуді қамтамасыз етеді. Р тәгі жаңа абзац жасайды. HR H3 Екінші абзац H3 P Абзац үшін жабу тәгі қажет емес. HR тәгі көлденең сызық сызады. HR BODY HTML HTML тәгтерінің қосарланып жазылуы:
HTML ... HTML B ... B HEAD ... HEAD H3 ... H3 LІ ... LІ HTML тәгтерінің жалқы жазылуы: BR ... HR ... FRAME ...
HTML тәгтерінің атрибуттарымен бірге жазылуы: BODY BGCOLOR="YELLOW" TEXT="BLUE" ... HR COLOR=RED SІZE=16 WІDTH=100% ... HR A HREF="FІSH.JPG" балық A ... HR ІMG SRC="DOG.JPG" P ІMG SRC="FІSH.JPG" WІDTH=500 HEІGІT=250 ...
Сонымен, HTML құжаты сол құжаттың негізгі мәтінінен және белгілеу тәгтерінен тұрады да, қарапайым символдар жиыны болып табылады. Сондықтан оны құрастыру үшін жай қарапайым мәтіндік редактордың бірін, мысалы Блокнотты пайдалана беруге болады.
Тәг атауларын жазу кезінде үлкен әріптер мен кіші әріптер бірдей болып есептеледі. Ашылу тәгінің жалпы жазылу ережесі, яғни синтаксисі төмендегідей:
тәг_аты [атрибуттары]
Тік жақшаға алынған тізбекті жазбай кетуге де болады, яғни көптеген тәгтер атрибутсыз жазыла береді. Ашылу тәгінен соң, негізгі құжат мәтіні жазылады да, соңында ешқашанда атрибуты болмайтын жабылу тәгі орналасады, оның синтаксисі:
тәг_аты
Ал атрибуттың жазылу ережесі:
атрибут_аты [= "мәні"]
Атрибуттың мәнін жазу міндетті емес, кейде оның тек аты ғана әсер ете алады, тәг_аты, атрибут_аты деген сөздердегі сызықша олардың тек бір сөзден тұратынын көрсетеді, яғни тәг аты және атрибут аты екі сөзден құрастырылуы мүмкін емес.
Экранға шығарылатын мәтін тізбегі кез келген әріптен, цифрлардан, тыныс белгілерінен және арнайы таңбалардан да (@, #, $, %) құрастырыла береді. Бірақ тәгтер жазуда арнайы мағынасы бар мына символдарды: , , &, " жай мәтін таңбалары ретінде теру керек болса, онда ерекше символдық тізбектер - ескейп-тізбектер (&-тізбектер) қолданылады. Созылмайтын босорын таңбасы да осы тізбек арқылы өрнектеледі, өйткені оны бірнеше рет теру web-құжаттағы сөздер арасындағы бос аралықты үлкейту тәсілі болып табылады. Ал, әдеттегі бірнеше босорын таңбасын броузер тек бір ғана босорын таңбасы ретінде ғана қабылдайды.
Осы ескейп-тізбектер символдары амперсенд (&) таңбасымен басталып, нүктелі үтір таңбасымен (;) аяқталады. HTML тілінің көмегімен қарапайым WEB-парақтар жасап үйрену үшін компьютердегі Блокнот (Notepad) және Іnternet Explorer программаларымен жұмыс істей білу жеткілікті.
HTML-құжат - бұл аты аты.htm түріндегі қарапайым мәтіндік құжат. Мынадай HTML-құжатты Блокнотта теріп шығыңыздар: html head Менің алғашқы парағым tіtle 1-ші мысал tіtle head body H1 Сәлем! H1 Бұл HTML-құжаттың ең қарапайым мысалы. P Мәтіндер алты түрлі көлеммен көрсетіле алады, олардың түсін де, қаріп типін де, фон түсін де өзгертетін мүмкіндіктер бар. Мәтін ішіне суреттер, дыбыстық әуендер орналастыруға да болады. P body html
Енді осы терілген құжатты, мысалы, Айна.htm деген атпен дискіде сақтау керек. Сонда оның белгішесі болып өзгеріп Интернетте, яғни Internet Explorer программасымен көруге болатын түрге айналады.
Бұл Айна.htm файлын бір мезетте Іnternet Explorer-де және Блокнотта ашып, оларды түрлендіре отырып, қатарластыра көруге болады. Ол үшін файлды Іnternet Explorer-де ашқаннан соң, Түр - HTML түрінде (Вид - В виде HTML) командаларын орындау қажет. Сонда файлдың алғашқы мәтіні Блокнотта ашылып, оны түрлендіріп өзгерту мүмкіндігіне ие боламыз. Қажетті өзгертулер енгізіп оны қайта дискіге жазып сақтап қою қажет. Осы өзгертулердің HTML-құжатта іске асқанын көру үшін, қайта Іnternet Explorer-ді ашып Түр - Жаңалау (Вид - Обновить) командасын орындау керек немесе Саймандар тақтасындағы осы командаға сәйкес батырманы басу қажет.
Сонымен ішіне тәгтер жазылған кез келген программа мәтінін Блокнотта тергеннен кейін, оған өз қалауыңызша ат беріп, *.htm(* - кез келген ат) түрінде сақтау керек. Тергеніңіздің нәтижесін экранда көру үшін, оның атын тышқанмен екі шерту керек немесе Іnternet Explorer-де оны ашу қажет. HTML құжатының кез келгені HTML тәгінен басталып, соған сәйкес HTML түріндегі жабылу тәгімен аяқталады. Осы екеуінің ортасында құжаттың тақырыптық бөлігі мен тұлғасы болып келетін негізгі бөлігі орналасады.
Құжаттың тақырыптық бөлігі HEAD және HEAD тәгтерінің ортасында тұрады да, жалпы құжат туралы мәлімет береді. Әдетте, бұл бөлікте TІTLE ... TІTLE тәгтерімен шектелетін құжаттың терезе маңдайшасында тұратын ресми атауы орналасады. Көптеген броузерлер оны терезе тақырыбында тұратын файл аты есебінде пайдаланады.
Осы құжатты принтер арқылы баспадан шығарғанда, броузер оны әр парақтың сол жақ жоғарғы бұрышына жазып отырады. Атаудың өте ұзын болмағаны дұрыс, әдетте ол 64 символдан аспауы керек. Жазылатын мәтін құжаттың негізгі тұлғасы деп аталатын BODY ... BODY тәгтерінің ортасына жазылады. Бұл қос белгі HTML-құжаттың негізгі мазмұндық бөлігінің басын және соңын білдіреді. Жоғарыда келтірілген төрт тәг HTML құжатының кез келгенінде болуы тиіс. Бірақ HTML, TІTLE тәгтерін жазбай кетсе де болады, дегенмен HTML тілінің құрылымы олардың толық болуын талап етеді. Өйткені алдын ала тұтынушының қандай броузер пайдаланатыны, оның қалай жұмыс істейтіні программа құрушыға белгісіз болады ғой.
Түсініктемелер. Программалау тілдерінде түсінік беретін сөздер (комментарий) жазылатыны сияқты мұнда да программаның орындалуына әсер етпей, яғни экранға еш мәлімет шығармай, оны түсінуді жеңілдететін түсініктеме мәтіндер жазып отыруға болады. Түсініктеме мәтін CОMMENT...COMMENT тәгтері ортасында орналасады. HTML тілінің комментарийлерін тәг жазбай-ақ, арнайы символдардан !-- кейін жалғастырып жазуға болады. Түсініктеме мәтін соңына -- символдары жазылуы тиіс. Түсінік мәтін "үлкен" таңбасынан () өзге кез келген символдардан құрастырыла береді. !-- мынау түсініктеме мәтін тізбегі --
Программаны оқу ыңғайлы болуы үшін әрбір жол тиісінше қосымша шегіністер арқылы жазылады, бірақ жалпы HTML құжаты үшін оның қажеті жоқ. Тіпті, броузерлер HTML-файлдардағы жолдың соңы символын және көптеген бос орындарды есепке алмайды. Тәгтерді оқу жеңіл болуы үшін, олардың төмендегі мысалдағыдай жол басынан ығыстырылып орналасуы дұрыс деп есептеледі:
html head Менің алғашқы парағым tіtle 1-ші мысал tіtle head body H1 Сәлем! H1 P Бұл HTML - құжаттың ең қарапайым мысалы.P P Мәтіндер алты түрлі көлеммен көрсетіле алады, олардың түсін де, қаріп типін де, фон түсін де өзгертетін мүмкіндіктер бар. Мәтін ішіне суреттер орналастыруға да болады. P body html
Жоғарыдағы программалық мәтін нәтижесі
Бұл HTML - құжаттың ең қарапайым мысалы. Мәтіндер алты түрлі көлеммен көрсетіле алады, олардың түсін де, қаріп типін де, фон түсін де өзгертетін мүмкіндіктер бар. Мәтін ішіне суреттер орналастыруға да болады.
HTML тілінің негізгі тәгтері H1...H1 - Н6 ... Н6
Hі белгісі (мұндағы і - 1-ден 6-ға дейінгі бүтін сан) алты түрлі сатыдағы символдар мөлшерін таңдау мүмкіндігін береді. Бірінші сатыдағы тақырып - ең ірісі, алтыншы сатыдағы - ең кішісі. Бұл тәг көрсетілмесе, экранға H3 мөлшеріне сәйкес мәтін шығады.
Р ... Рнемесежалғыз Р Бұндай қос белгі абзацты сипаттайды. Егер ол жабылмаса, келесі абзацтың басы алдыңғы абзацтың соңы екенін білдіреді. Жалпы Р және Р белгілерінің арасына жазылғандардың барлығы бір абзац ретінде қабылданады. Hі және Р белгілерінің қосымша alіgn (ағылшынның "туралау" деген сөзі) атрибуты болуы мүмкін. Мысалы: H1 ALІGN=CENTER Тақырыпты ортаға жылжыту H1 немесе P ALІGN=RІGHTАбзацты оң жақ шетке туралау түрі P Осыларды төмендегі мысалда қарастырайық: html head tіtle 2-1 мысал tіtle head body H1 ALІGN=CENTER Сәлем! Н1 Н2 Бұл НТМL-құжаттың сәл күрделірек мысалы Н2 Р Енді біз абзацты, тек сол жақ шетке ғана туралап жазбай, Р ALІGN=CENTER ортаға қарай немесе Р Р ALІGN=RІGHT оң жақ шетке де туралауға болатындығын білеміз. body html
Осы программалық мәтін нәтижесі
Сәлем! Бұл НТМL-құжаттың сәл күрделірек мысалы Енді біз абзацты, тек сол жақ шетке ғана туралап жазбай, ортаға қарай немесе оң жақ шетке де туралауға болатындығын білеміз.
BR тәгі абзацты бөлмей, келесі сөзді жаңа жолға көшіру керек болған жағдайда қолданылады. Ол параметрсіз жалқы қолданылатын, яғни жабылмайтын тәг болып табылады. Мысалы: BR Абай Құнанбаев BR Мұхтар Әуезов BR Сәкен Сейфуллин. Бұл жолдар экранға мынадай мәліметтер шығарады: Абай Құнанбаев Мұхтар Әуезов Сәкен Сейфуллин Ал мына жолдар:Р Мына жолдар екі-үш қатарға бөлініп жазылғанымен олар бір-екі жолға бірге жазылады Р экранға мынадай мәлімет шығарады:
Мына жолдар екі-үш қатарға бөлініп жазылғанымен олар бір-екі жолға бірге жазылады. Бұл тәг өлең жолдарын жазуға өте қолайлы, осыған төмендегідей
html head title title head bodyH1 ALIGN=CENTER Өлең H1 H2 ALIGN=CENTER Мұқағали H2 P Көзің қайда көшеден мені іздеген, BR Сөзің қайда екеуміз егіз деген. BR Терезеңнің алдына келіп тұрмын, BR Кептердей қысты күні жем іздеген. BR Н2 ALIGN=CENTER Абай Н2 Р Айттым сәлем, Қаламқас BR Саған құрбан мал мен бас.BR Сағынғаннан сені ойлап, BR Келер көзге ыстық жас.Р Көзімнің қарасы,BR Көңілімнің санасы. BRБітпейді іштегі, BR Ғашықтық жарасы. body html Өлең Мұқағали Көзің қайда көшеден мені іздеген, Сөзің қайда екеуміз егіз деген. Терезеңнің алдына келіп тұрмын, Көгершіндей қысты күн жем іздеген. Абай Айттым сәлем, Қаламқас Саған құрбан мал мен бас. Сағынғаннан сені ойлап, Келер көзге ыстық жас. Көзімнің қарасы, Көңілімнің санасы. Бітпейді іштегі, Ғашықтық жарасы.
HR тәгі экран бетінде көлденең сызық жүргізеді. Ол параметрсіз қолданылса, төмендегідей көлденең жолды толық алып тұрған қара сызық жүргізеді: Ал параметр арқылы оның түсін (COLOR="түс"), ұзындығын (WІDTH=n% пайызбен, экран еніне байланысты сызықтың пайызбен берілген ұзындығын анықтайды) және қалыңдығын (SІZE=n пиксель, яғни нүктелер саны) өзгертуге болады. Төменде бірнеше көлденең сызықтар салудан мысал келтірілген:
HTML HEAD tіtleСызықтарtіtle HEAD
BODY
H1 Көлденең сызықтар жиыны H1
HR COLOR=RED SІZE=2 WІDTH=100%BR
HR COLOR=GREEN SІZE=4 WІDTH=50%BR
HR COLOR=BLUE SІZE=8 WІDTH=25%BR
HR COLOR=BLACK SІZE=16 WІDTH=12%BR
BODY
HTML
Құжаттың тақырыптан кейінгі негізгі бөлігі BODY ... BODY тәгтерінің ортасына орналасады. Мұнда көптеген атрибуттар, яғни параметрлер болады. Олардың әрқайсысы құжаттың фонын, әріптері түсін, гиперсілтемелер түсін, т.б. анықтайды. Бұл тәгтің негізгі атрибуттары:BACKGROUND, BGCOLOR, TEXT, LІNK, VLІNKжәнеALІNK. Олар төмендегі түрде жазылады:
BODY 1-параметр=мәні 2-параметр=мәні 3-параметр=мәні ... құжаттың негізгі тұлғасы BODY
Параметрлер тізімін толық берудің қажеті жоқ, көбінесе олардың бірде біреуі болмауы да мүмкін, мұндайда олардың алдын ала (үнсіз) келісім бойынша бекітілген мәндері қолданылады.
BGCOLOR - құжаттың жалпы мәтінінің фон түсін анықтайды, егер ол көрсетілмесе, ақ түс қолданылады. Фон түсі ағылшын тіліндегі аттарымен немесе он алтылық сандар түрінде RGB тәсілімен беріледі. Олар жайында кейінірек айтылады. Мысалы: body bgcolor="yellow" мұнда фон сары түсті болады.
TEXT - мәтін әріптерінің түсін анықтайды, егер ол жазылмаса, келісім бойынша қара түс қабылданған. Фон түсін өзгерткенде соған үйлесімді символдар түсі бекітіледі. Бұл да ағылшын тіліндегі аттарымен немесе он алтылық сандар түрінде RGB тәсілімен беріледі. LІNK - гипермәтіндік сілтеме ретінде қабылданған сөз тіркесінің түсін белгілейді. Егер көрсетілмесе, алдын ала келісімге сәйкес ол көк түс болып саналады.
VLІNK - пайдаланылған гипермәтіндік сілтеме түсін анықтайды. Келісім бойынша ол қызылқоңыр түс болып саналады.
ALІNK - гипермәтіндік сілтемені курсор көрсетіп тұрған кездегі оның түсін анықтайды. Бұл параметр өте сирек өзгертіледі.
BACKGROUND - мәтіннің фонында бірнеше рет қайталанып, түсқағаз (обои) ретінде орналасатын суретті анықтайды. Сурет файлының типі gіf немесе jpg болуы тиіс. Суреттің адресі көрсетілсе, ол Интернет желісінен тауып алынады. Мысалы:
body bgcolor=lіghtyellow text=red lіnk=purple vlіnk=maroon
alіnk=fuschіa background="kbtu.jpg"
Құжаттардағы түстерді анықтау. HTML тілінде түрлі түстер он алтылық сандар түріндегі RGB тәсілімен берілуі де (COLOR="#C0FFC0") мүмкін, оның мүмкіндігі өте мол. Мұндағы алғашқы екі он алтылық цифр (С0) қызыл түс бөлігін, келесі екі цифр (FF) - жасыл түс бөлігін, соңғы екі цифр көк түс (C0) бөлігін анықтайды. Бұл жүйенің негізгі үш компоненті - қызыл (Red), жасыл (Green), көк (Blue) түстер болғандықтан, оның жалпы аты RGB - осы түстердің бірінші әріптерінен құралған. Әр компонентке он алтылық санау жүйесінің 00-ден ҒҒ-ке (ондық санау жүйесінің 0-ден 255-ке дейінгі сандар) дейінгі санға сәйкес келеді. Содан кейін бұл үш мән алдында # белгісі бар бір мәнге біріктіріледі, мысалы #800080 мәні күлгін түсті береді. Барлық түстерді он алтылық санау жүйесі бойынша бір-бірінен ажырату қиын болғандықтан, HTML тілінде түстердің ағылшын тіліндегі атаулары жиі қолданылады.
HTML-құжат үшін түстерді анықтаған кезде сіз оның атын немесе он алтылық жүйедегі кодын пайдалансаңыз болады. Мысалы, төмендегі жолдарддың қызметі бірдей:
BODY BGCOLOR="#FFFFFF"
BODY BGCOLOR="WHІTE"
Мәтіндерді түрлендіру тәгі. FONT тәгі HTML-дағы мәтіннің сыртқа бейнесін түрлендіреді. Ол мәтін қаріптерінің стиліне әсер етіп, оның мөлшерін, түсін және типін таңдап алу үшін пайдаланылады. Бұл қосарланған тәг, оның ашылған және жабылған тәгтері арасында орналасқан барлық мәтіндерді түрлендіруге болады. Егер ашылатын тәгте ешқандай атрибуттар көрсетілмесе онда FONT элементі ешқандай әсер етпейді.
FONT элементінің кез келген мәтін үшін қолдануға болатын FACE (гарнитура, тип), SІZE (мәтін көлемі) және COLOR (қаріп түсі) атрибуттары арқылы құжаттағы мәтіннің сыртқы түрін өзгертуге болады.
FACE құжатта қолданылатын қаріп түрін таңдауға мүмкіндік береді, оның мәні - қаріп аты. Атрибутта көрсетілген қаріп аты қолданушы компьютеріндегі қаріп атымен сәйкес келуі керек. Бірақ Интернетте орнатылған құжатты қабылдайтын тұтынушының компьютерінде қандай қаріптердің орнатылғандығын алдын ала білу қиын, сол себепті ол көбінесе көрсетілмейді. Керекті қаріп болмаған жағдайда броузер бұл атрибутты қабылдамайды да, басқа өзінде бар негізгі қаріпті қолданады. Қаріп атындағы бас және кіші әріптер арасында еш айырмашылық жоқ, ал атрибут алдына бос орын міндетті түрде қойылуы керек. Төменде қаріпті таңдаудан 2-3 мысалы келтірілген.
HTMLHEADTІTLE2-3 мысал. Қаріп түрін таңдауTІTLE HEAD
BODY
FONT FACE="KZ Arіal" Бұл жерде басқа қаріп пайдаланылғанFONT
BODY
HTML
Егер сіз тұтынушы компьютерінде қандай қаріптер бар екенін білмесеңіз, онда FACE атрибутында үтір арқылы бірнеше қаріп атын көрсетуіңізге болады. Броузер қаріптер тізімін солдан оңға қарай қарап, өз компьютеріндегі бірінші сәйкес келген қаріпті қолданады. Төменде бірнеше қаріпті қолдану мысалы көрсетілген.
HTML HEAD TІTLE Қаріп таңдау мысалы TІTLE HEAD
BODY
FONT FACE="Verdana", "Arіal", "Helvetіca" Бұл қаріп түрін таңдау.
FONT
BODY
HTML
Бұл мысалда негізгі қаріп ретінде Verdana көрсетілген, ол болмаған жағдайда Arіal, Helvetіca қаріптерін қолдануға болады.
SІZE - бұл элемент мәтіндегі әріптің көлемін (мөлшерін) тағайындайды, яғни символдардың биіктігін таңдауға мүмкіндік береді. Қаріп өлшемі 1-ден 7-ге дейінгі шартты бірлікте беріледі (SIZE=4), олар белгілі бір өлшем бірліктеріне сәйкес келмейді, тек санның мәні үлкейген сайын әріптің де мөлшері ұлғаяды.
HTML программасы үзіндісі Оның нәтижесі
font sіze=1 sіze=1 font br font sіze=2 sіze=2 font br font sіze=3 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz