Адам және азаматтың конституциялық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1.Саяси құқықтар мен бостандықтарына қарсы қылмыстар
2. Сайлау күжаттарын, рефереццум күжаттарын бүрмалау немесе дауыстарды қате есептеу

III. Қорытынды

Тәуелсіз Қазакстан мемлекетінің басты міндетгерінің бірі өз азаматтарының бостандыктары мен занды құқықтарын ба-рынша қорғау болып табылады. Қазақстан мемлекеті адам кұқыктары жөніндегі халықаралык нормаларды толық куатгай отырып, оны бұлжытпай жүзеге асыруға толық кепілдік береді. Оның айғағы азаматтардың саяси, еңбек, әлеуметгік және басқа да құқыктарының Қазакстан Республикасының Конституциясында толық;.жан-жақты көрініс табуы болып табылады.

Қазакстан Республикасының Конституциясының 1-бабында ең қымбат қазына адам және адамның өмірі, құкықтары мен бостандыктары деп белгіленген. Қазақстан Республикасында Конституцияға сәйкес адам құқықтары мен бостандықтары танылады және оларға кепілдік беріледі. Адам құкықтары мен бостандықтары әркімге тумысынан жазылған, олар абсолютті деп танылады, олардан ешкім айыра алмайды, зандар мен езге де нормативтік құқықтық актілердің мазмұны мен қолданылуы осыған карай анықталады делінген Конституцияның 1, 2-тар-мағында Яғни "Республиканың азаматы өзінің азаматтығына орай құқықтарға ие болып, міндетгер атқарады" (Конституцияның 12-бабының 3-тармағы). Адамньщ және азаматтың өз құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруы баска адамдардың құқықтары мен бостандықтарын бұзбауға, конституциялык құрылыс пен қоғамдық имандылықка нұқсан келтірмеуге тиіс (5-тармақ).

Конституцияның ІІ-бөлімі адам және азамат, оның кұкығы, бостандығы мен міндеттеріне тікелей арналған. Заңға сәйкес республиканың кез келген азаматының нәсіліне, ұлтына, тіліне, әлеуметтік тегіне, дінге көзкарасына тағы басқа да белгілеріне қарамастан құқықтар мен бостандыктар тендігіне кепілдік бері-леді (14-баптың 2-тармағы). Конституцияда адам және азамат-тык туралы арнайы тарау бар. Азаматгық құкык пен бостандыкка; саяси Кұкықтар мен бостандықтарға; экономикалык және өлеуметтік құқықтарға Қазақстан Республикасы Конституциясында ерекше мән беріледі. Конституцияда жария етілген азаматтардың осындай құқықтары мен бостандықтарын корғауды кылмыстық заң өзінің басты міндетгерінің бірі деп санайды (1-бап).

Азамаітардың саяси, әлеуметтік және баска да құқыктарына карсы кылмыстык жауаптылық нормалары Қылмыстык кодекстің төртінші тарауында көрсетілген. Бұл қылмыстык заң нормалары азаматтардын конституциялық осы құқыктары мен бостандыктарын қорғауда аса маңызды роль атқарады.

Айтылып отырған кылмыстың; топтық объектісі болып азаматтардың конституциялык құқықтары мен бостандыктары саналады.

Қылмыстардьщ осы тобы қылмыстың тікелей объектісіне сәйкес және азаматтардың құқыктары мең бостандыктарының мөніне карай, мынадай негізгі топтарға бөлінеді:

Саяси кұкыктар мен бостандықтарға қарсы қылмыстар: аза-матгардың тең құқықтылығын бұзу (141-бап); сайлау құқығын жүзеге асыруға немесе сайлау комиссияларының жұмысына кедергі жасау (146-бап); сайлау құжаттарын, референдум құжаттарын бұрмалау немесе дауыстарды қате есбптеу (147-бап); журналистің занды кәсіптік қызметіне кедергі келтіру (155-бап); жиналыс, митинг, бой көрсету, шеру өткізуге, пикет жасауға немесе оларға қатысуға кедергі жасау (151-бап); ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға мәжбүрлеу (153-бап); коғамдық бірлестіктердің кызметіне ке-дергі жасау (150-бап).

. Закон РК «О свободе вероисповедания и религиозных объединений» от 15 января 1992 г. //Ведомости Верховного Совета РК. -1996.- № 4.

1. Закон РК «Об общественных объединениях» от 31 мая 1996 г. Алматы: Жети жаргы, 1996.

2. Закон РК «О политических партиях» от 15 июля 2002 г. //Казахстанская правда. -2002.- 19 июля

3. Указ Президента РК от 17 марта 1995 г., имеющий силу закона, «О порядке организации и проведения мирных собраний, митингов, шествий, пикетов и демонстраций в РК»// Вестник Министерства юстиции. -1995.- № 4.

4. Булатов С.Я. Ответственность за преступления против политических, трудовых и иных прав граждан по УК КазССР. Алма-Ата, 1962.

5. Лоновенко И.П., Чангули Г.И. Уголовно – правовая охрана трудовых прав граждан. Киев, 1989.

6. Шахунянц Е.А. Уголовно – правовая охрана конституционных прав и свобод граждан РФ. М., 1993.

Қосымша әдебиеттер:

1. Кузнецова Н.Ф., Аргунова Ю.М. Об эффективности уголовно – правовой охраны трудовых прав граждан //Государство и право. - 1996.- № 10.

2. Мухамеджанов Э. Научно-практический комментарий ст. 146 УК РК//Закон и время. –1998. -№3.

3. Мухамеджанов Э. Научно-практический комментарий ст. 147 УК РК//Закон и время. –1998. -№4.

4. Петрова Г. Защита неприкосновенности частной жизни //Законность. –2003. -№