Паскаль программалау тілі. Программалау тілі командаларының ортасы

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Паскаль программалау тілі (6)

Жоспары

Таңдау әдiсi.
Көп өлшемдi массив
Символдық шама
Жолдар
Программалау тілі командаларының ортасы

Таңдау әдiсi.

1-ден п-ге дейiнгi массив берiлген. Осы массивтен кiшi элементтi таңдап аламыз да, алғашқы элементпен орнын алмастырамыз. Бұл әрекет п-шi элементтi кiшi элементпен алмастыру процесiне дейiн тiзбектей жүргiзiледi.

5-мысал. Баскетболшылардың екi командасы кездестi. Ойыншылардың iшiндегi қайсысының бойы ұзын екендiгiн анықтау программасын жаз.

PROGRAM MAX ( INPUT, OUTPUT ) ;

CONST N=10 ;

TYPE MASSIV=ARRAY [1. . N] OF INTEGER;

VAR

SPORTSMEN : MASSIV;

MAX : INTEGER ;

I :INTEGER ;

BEGIN

{* ойыншылардың бойының ұзындығын енгiзу*}

WRITELN (‘ойыншылардың бойының ұзындығын көрсет : ’) ;

FOR I : = TO N DO

READ ( SPORTSMEN [ I] ) ;

{ * Қайсысының бойы ұзын екенiн анықтау *}

MAX : = SPORTSMEN [1] ;

FOR I : = 2 TO N DO

IF SPORTSMEN [1] > MAX THEN MAX : = SPORTSMEN[1] ;

WRITELN ;

WRITE( ‘ ең ұзын бойлы ойыншы = ‘, MAX : 4 )

END.

ойыншылардың бойының ұзындығын көрсет :

190 185 202 216 195 182 204 175 200 188

ең ұзын бойлы ойыншы = 216

Көп өлшемдi массив

Бiр өлшемдi /яғни бiр индексi бар/ массивпен сiздер таныстыңыздар. Сонымен қатар информатикада жиi қолданылатын көп өлшемдi массивтер, яғни ол екi өлшемдi массив - матрица ретiнде көп қолданылады.

Мысалы, бiрнеше жолға жазылған бүтiн сандар тiзбегi берiлсiн:

15 4 3 6 Бұл матрица өлшемi 3×4, яғни ол үш жолдан және

2 8 1 7 төрт бағаннан құралған.

4 3 19 5

Егер жолды i индексiмен, ал бағананы j индексiмен нөмiрлесек, онда екi өлшемдi массивтi А[i, j] деп белгiлеймiз. Сонымен матрица элементi екi индекспен белгiленедi. Алдыңғы мысалда көрсетiлген матрица A[3, 4], жолы i=1, 2, 3 ал бағанасы j=1, 2, 3, 4.

Матрицаның программада жазылуы үлгiсi:

Type k= array [1 . . 3, 1 . . 4] of integer;

Var a : k;

1-мысал. Үш сатушы төрт түрлi тауарды сатты. Осылардың нәтижелерiн кесте түрiнде жазып, есептеу программасын құрайық.

Сатушылар: 1]

2] 3 5 2 5

3] 20 0 0 1

program s;

type atype=array[1. . 3, 1. . 4] of integer;

var

a : atype ; j : integer;

begin for i:=1 to 3 do (* матрица жолын енгiзу*)

for j:=1 to 4 do (* матрица бағанын енгiзу*)

read(A[i, j] ) ;

s:=s+A[i, j] ;

writeln(a) ;

end.

Символдық шама

Өткен сабақтарда айнымалылардың INTEGER, REAL, BOOLEAN -типтерiмен таныстыңдар. Ендi айнымалының CHAR-типiмен танысасыңдар. Ол әрiптiк немесе цифрлi символдардан тұрады. Символдар тiзбегiнiң мағыналы болуы мiндеттi емес. Паскаль тiлiнде олар апострофқа (‘ ‘) алынады. Мысалы,

VAR

аб6312м : CHAR;

ПО, клви : CHAR;

Ал, символдық тұрақтыларды келесi түрде жазуға болады:

CONST

SIM =’A’ ;

C =’+’;

D1=’; ’ ;

Мысалы . Экран бетiне латын алфавитiнiң барлық әрiптерiн ретiмен шығару программасын жазайық.

PROGRAM E33;

VAR SIM : CHAR;

BEGIN

WRITELN(‘ ЛАТЫН АЛФАВИТi :’) ;

FOR SIM:=’A’ TO ‘Z’ DO

WRITE( SIM ) ;

END.

Жауабы:

ЛАТЫН АЛФАВИТi :

Амалдар . Кез келген тiлде символдарды реттеуге байланысты салыстыру амалдарын қолдануымызға болады:

<, <=, +, <>, >, >=.

Салыстыру амалдарының нәтижесi логикалық тұрақты TRUE /ақиқат/ немесе FALSE /жалған/ болады. Мысалы, ‘D’ < ’R’ амалының нәтижесi TRUE, ал ‘+’ = ’3’ амалы FALSE.

Сондай-ақ, символдарға келесi функцияларды қолдануға болады:

ORD(X) - X символының реттiк нөмерiн анықтайды, мысалы ORD(‘R’) =82;

CHR(X) - Х реттiк нөмерiмен тұрған символды анықтайды, мысалы CHR(68) =’D’;

PRED(X) - Х-ке байланысты алдыңғы символды анықтайды, мысалы PRED(‘N’) =’M’;

SUCC(X) - Х-ке байланысты келесi символды анықтайды, мысалы SUCC) ’R’) =’S’.

1 - мысал. L, А -әрiптерiнiң реттiк нөмерлерiн анықтау программасын жаз.

PROGRAM LET;

VAR N: INTREGER;

X: CHAR;

BEGIN

X:=’L’ ; WRITELN(X) ;

N:=ORD(X) ; WRITELN(N) ;

X:=’A’ ; WRITELN(X) ;

X:=CHR(N) ; WRITELN(X) ;

END.

Жолдар

Литерлiк /символдық/ шамалар деп мәндерi символдардың кез келген тiзбегiнен тұратын текстер болып келген шамаларды айтамыз.

Бос орын Паскаль тiлiнде символдар қатарына кiретiн болғандықтан, символдық берiлгендердi жолмен енгiзу керек. Паскаль тiлiнде символдық жолдар - апострофқа алынған символдар тiзбегi, мысалы,

‘КИНОТЕАТР ’, ‘SUMMA’, ‘‘, A*B’

Апостроф iшiнде апостроф екi рет алыну керек: ‘Д’’ АРТАНЬЯН’, ‘ ТЕАТР ’’ТЮЗ’’’

Жоғарыда айтылған символдық жолмен орындалатын амалдарға тоқталайық. Символдық жол жолды өңдеуге арналған STRING /жол/ айнымалысымен өрнектеледi. Жолды өңдеудiң екi түрi бар. Бiрiншi түрi - жолдарды өңдеудi бiр бөлiкке бiрiктiрсе, ал оның екiншi түрi - жолды құрамдас объект түрiнде, яғни бөлек символдардан тұратын жолдарды өңдейдi. Мұнда да жол мазмұны CHAR типiндегi сияқты апострофқа алынып жазылады.

Жолды өңдеуге арналған функциялар:

Lеngth /ұзындық/ функциясы - текстiк жолдың ұзындығын анықтайды.

PROGRAM Demo;

VAR

WORDS: STRING ;

BEGIN

WRITE (‘сөз енгiзiңiз:’) ;

READLN (WORDS) ;

WRITELN;

WRITELN (‘Бұл сөз’, LENGTH(WORDS) :3, ’ әрiптен тұрады!’) ;

END.

UpCase функциясы - кез келген литерлiк символды кiшi әрiптен үлкен әрiпке көшiредi.