Паскаль программалау тілі. Программалау тілі командаларының ортасы


Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:
Паскаль программалау тілі (6)
Жоспары
1. Таңдау әдiсi.
2. Көп өлшемдi массив
3. Символдық шама
4. Жолдар
5. Программалау тілі командаларының ортасы
Таңдау әдiсi.
1-ден п-ге дейiнгi массив берiлген. Осы массивтен кiшi элементтi таңдап
аламыз да, алғашқы элементпен орнын алмастырамыз. Бұл әрекет п-шi элементтi
кiшi элементпен алмастыру процесiне дейiн тiзбектей жүргiзiледi.
5-мысал. Баскетболшылардың екi командасы кездестi. Ойыншылардың iшiндегi
қайсысының бойы ұзын екендiгiн анықтау программасын жаз.
PROGRAM MAX ( INPUT,OUTPUT );
CONST N=10 ;
TYPE MASSIV=ARRAY [1..N] OF INTEGER;
VAR
SPORTSMEN : MASSIV;
MAX : INTEGER ;
I :INTEGER ;
BEGIN
{* ойыншылардың бойының ұзындығын енгiзу*}
WRITELN (‘ойыншылардың бойының ұзындығын көрсет : ’) ;
FOR I : = TO N DO
READ ( SPORTSMEN [ I] );
{ * Қайсысының бойы ұзын екенiн анықтау *}
MAX : = SPORTSMEN [1];
FOR I : = 2 TO N DO
IF SPORTSMEN [1] MAX THEN MAX : = SPORTSMEN[1];
WRITELN ;
WRITE( ‘ ең ұзын бойлы ойыншы = ‘ , MAX : 4 )
END.
ойыншылардың бойының ұзындығын көрсет :
190 185 202 216 195 182 204 175 200 188
ең ұзын бойлы ойыншы = 216
Көп өлшемдi массив
Бiр өлшемдi яғни бiр индексi бар массивпен сiздер таныстыңыздар.
Сонымен қатар информатикада жиi қолданылатын көп өлшемдi массивтер, яғни ол
екi өлшемдi массив – матрица ретiнде көп қолданылады.
Мысалы, бiрнеше жолға жазылған бүтiн сандар тiзбегi берiлсiн:
15 4 3 6 Бұл матрица өлшемi 3(4, яғни ол үш жолдан және
2 8 1 7 төрт бағаннан құралған.
4 3 19 5
Егер жолды i индексiмен, ал бағананы j индексiмен нөмiрлесек, онда екi
өлшемдi массивтi А[i, j] деп белгiлеймiз. Сонымен матрица элементi екi
индекспен белгiленедi. Алдыңғы мысалда көрсетiлген матрица A[3,4], жолы
i=1, 2, 3 ал бағанасы j=1, 2, 3, 4.
Матрицаның программада жазылуы үлгiсi:
Type k= array [1 ..3, 1 .. 4] of integer;
Var a : k;
1-мысал. Үш сатушы төрт түрлi тауарды сатты. Осылардың нәтижелерiн кесте
түрiнде жазып, есептеу программасын құрайық.
Сатушылар: 1]
2] 3 5 2 5
3] 20 0 0 1
program s;
type atype=array[1..3, 1..4] of integer;
var
a : atype ; j : integer;
begin for i:=1 to 3 do (* матрица жолын енгiзу*)
for j:=1 to 4 do (* матрица бағанын енгiзу*)
read(A[i, j]);
s:=s+A[i,j];
writeln(a);
end.
Символдық шама
Өткен сабақтарда айнымалылардың INTEGER, REAL, BOOLEAN -типтерiмен
таныстыңдар. Ендi айнымалының CHAR-типiмен танысасыңдар. Ол әрiптiк немесе
цифрлi символдардан тұрады. Символдар тiзбегiнiң мағыналы болуы мiндеттi
емес. Паскаль тiлiнде олар апострофқа (‘ ‘) алынады. Мысалы,
VAR
аб6312м : CHAR;
ПО, клви : CHAR;
Ал, символдық тұрақтыларды келесi түрде жазуға болады:
CONST
SIM =’A’ ;
C =’+’;
D1=’;’ ;
Мысалы. Экран бетiне латын алфавитiнiң барлық әрiптерiн ретiмен шығару
программасын жазайық.
PROGRAM E33;
VAR SIM : CHAR;
BEGIN
WRITELN(‘ ЛАТЫН АЛФАВИТi :’);
FOR SIM:=’A’ TO ‘Z’ DO
WRITE( SIM );
END.
Жауабы:
*********************************** ****************************
ЛАТЫН АЛФАВИТi :
ABCDEFGHJKMNPQRSTUVWXYZ
*********************************** ****************************
Амалдар. Кез келген тiлде символдарды реттеуге байланысты салыстыру
амалдарын қолдануымызға болады:
, =, +, , , =.
Салыстыру амалдарының нәтижесi логикалық тұрақты TRUE ақиқат немесе
FALSE жалған болады. Мысалы, ‘D’ ’R’ амалының нәтижесi TRUE, ал ‘+’ =
’3’ амалы FALSE.
Сондай-ақ, символдарға келесi функцияларды қолдануға болады:
ORD(X) – X символының реттiк нөмерiн анықтайды, мысалы ORD(‘R’)=82;
CHR(X) – Х реттiк нөмерiмен тұрған символды анықтайды, мысалы
CHR(68)=’D’;
PRED(X)- Х-ке байланысты алдыңғы символды анықтайды, мысалы
PRED(‘N’)=’M’;
SUCC(X)- Х-ке байланысты келесi символды анықтайды, мысалы
SUCC)’R’)=’S’.
1 – мысал. L, А -әрiптерiнiң реттiк нөмерлерiн анықтау программасын жаз.
PROGRAM LET;
VAR N: INTREGER;
X: CHAR;
BEGIN
X:=’L’ ; WRITELN(X);
N:=ORD(X); WRITELN(N);
X:=’A’ ; WRITELN(X);
X:=CHR(N) ; WRITELN(X);
END.
Жолдар
Литерлiк символдық шамалар деп мәндерi символдардың ... жалғасы
Жоспары
1. Таңдау әдiсi.
2. Көп өлшемдi массив
3. Символдық шама
4. Жолдар
5. Программалау тілі командаларының ортасы
Таңдау әдiсi.
1-ден п-ге дейiнгi массив берiлген. Осы массивтен кiшi элементтi таңдап
аламыз да, алғашқы элементпен орнын алмастырамыз. Бұл әрекет п-шi элементтi
кiшi элементпен алмастыру процесiне дейiн тiзбектей жүргiзiледi.
5-мысал. Баскетболшылардың екi командасы кездестi. Ойыншылардың iшiндегi
қайсысының бойы ұзын екендiгiн анықтау программасын жаз.
PROGRAM MAX ( INPUT,OUTPUT );
CONST N=10 ;
TYPE MASSIV=ARRAY [1..N] OF INTEGER;
VAR
SPORTSMEN : MASSIV;
MAX : INTEGER ;
I :INTEGER ;
BEGIN
{* ойыншылардың бойының ұзындығын енгiзу*}
WRITELN (‘ойыншылардың бойының ұзындығын көрсет : ’) ;
FOR I : = TO N DO
READ ( SPORTSMEN [ I] );
{ * Қайсысының бойы ұзын екенiн анықтау *}
MAX : = SPORTSMEN [1];
FOR I : = 2 TO N DO
IF SPORTSMEN [1] MAX THEN MAX : = SPORTSMEN[1];
WRITELN ;
WRITE( ‘ ең ұзын бойлы ойыншы = ‘ , MAX : 4 )
END.
ойыншылардың бойының ұзындығын көрсет :
190 185 202 216 195 182 204 175 200 188
ең ұзын бойлы ойыншы = 216
Көп өлшемдi массив
Бiр өлшемдi яғни бiр индексi бар массивпен сiздер таныстыңыздар.
Сонымен қатар информатикада жиi қолданылатын көп өлшемдi массивтер, яғни ол
екi өлшемдi массив – матрица ретiнде көп қолданылады.
Мысалы, бiрнеше жолға жазылған бүтiн сандар тiзбегi берiлсiн:
15 4 3 6 Бұл матрица өлшемi 3(4, яғни ол үш жолдан және
2 8 1 7 төрт бағаннан құралған.
4 3 19 5
Егер жолды i индексiмен, ал бағананы j индексiмен нөмiрлесек, онда екi
өлшемдi массивтi А[i, j] деп белгiлеймiз. Сонымен матрица элементi екi
индекспен белгiленедi. Алдыңғы мысалда көрсетiлген матрица A[3,4], жолы
i=1, 2, 3 ал бағанасы j=1, 2, 3, 4.
Матрицаның программада жазылуы үлгiсi:
Type k= array [1 ..3, 1 .. 4] of integer;
Var a : k;
1-мысал. Үш сатушы төрт түрлi тауарды сатты. Осылардың нәтижелерiн кесте
түрiнде жазып, есептеу программасын құрайық.
Сатушылар: 1]
2] 3 5 2 5
3] 20 0 0 1
program s;
type atype=array[1..3, 1..4] of integer;
var
a : atype ; j : integer;
begin for i:=1 to 3 do (* матрица жолын енгiзу*)
for j:=1 to 4 do (* матрица бағанын енгiзу*)
read(A[i, j]);
s:=s+A[i,j];
writeln(a);
end.
Символдық шама
Өткен сабақтарда айнымалылардың INTEGER, REAL, BOOLEAN -типтерiмен
таныстыңдар. Ендi айнымалының CHAR-типiмен танысасыңдар. Ол әрiптiк немесе
цифрлi символдардан тұрады. Символдар тiзбегiнiң мағыналы болуы мiндеттi
емес. Паскаль тiлiнде олар апострофқа (‘ ‘) алынады. Мысалы,
VAR
аб6312м : CHAR;
ПО, клви : CHAR;
Ал, символдық тұрақтыларды келесi түрде жазуға болады:
CONST
SIM =’A’ ;
C =’+’;
D1=’;’ ;
Мысалы. Экран бетiне латын алфавитiнiң барлық әрiптерiн ретiмен шығару
программасын жазайық.
PROGRAM E33;
VAR SIM : CHAR;
BEGIN
WRITELN(‘ ЛАТЫН АЛФАВИТi :’);
FOR SIM:=’A’ TO ‘Z’ DO
WRITE( SIM );
END.
Жауабы:
*********************************** ****************************
ЛАТЫН АЛФАВИТi :
ABCDEFGHJKMNPQRSTUVWXYZ
*********************************** ****************************
Амалдар. Кез келген тiлде символдарды реттеуге байланысты салыстыру
амалдарын қолдануымызға болады:
, =, +, , , =.
Салыстыру амалдарының нәтижесi логикалық тұрақты TRUE ақиқат немесе
FALSE жалған болады. Мысалы, ‘D’ ’R’ амалының нәтижесi TRUE, ал ‘+’ =
’3’ амалы FALSE.
Сондай-ақ, символдарға келесi функцияларды қолдануға болады:
ORD(X) – X символының реттiк нөмерiн анықтайды, мысалы ORD(‘R’)=82;
CHR(X) – Х реттiк нөмерiмен тұрған символды анықтайды, мысалы
CHR(68)=’D’;
PRED(X)- Х-ке байланысты алдыңғы символды анықтайды, мысалы
PRED(‘N’)=’M’;
SUCC(X)- Х-ке байланысты келесi символды анықтайды, мысалы
SUCC)’R’)=’S’.
1 – мысал. L, А -әрiптерiнiң реттiк нөмерлерiн анықтау программасын жаз.
PROGRAM LET;
VAR N: INTREGER;
X: CHAR;
BEGIN
X:=’L’ ; WRITELN(X);
N:=ORD(X); WRITELN(N);
X:=’A’ ; WRITELN(X);
X:=CHR(N) ; WRITELN(X);
END.
Жолдар
Литерлiк символдық шамалар деп мәндерi символдардың ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz