Жүк қозғалысы көшелерін құру
СМЖ-нің 3 деңгейлі құжаты
М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті
Бегалиева дана маратбековна
Тараз-Шымкент автожолының асуларындағы жол қозғалысын ұйымдастыруды зерттеу және жетілдіру
6М090100 - «Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалдауды ұйымдастыру» мамандығы
Көлікті пайдалану және жүк қозғалысы мен тасымалдауды ұйымдастыру қызмет көрсету саласындағы ғылым магистрі академиялық дәрежесін алу үшін дайындалған
Магистрлік диссертация
Ғылыми жетекшісі: т. ғ. к., доцент Кокаев У. Ш.
Тараз 2013 жыл
СМЖ-нің 3 деңгейлі құжаты
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті
Жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру және біліктілікті жоғарылату институты
Көлік техникасы және технологиялар кафедрасы
6М090100 - «Тасымалдауды, қозғалысты ұйымдастыру және көлікті пайдалану» мамандығы
Магистрлік диссертация орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Магистрант Бегалиева Дана Маратбековна
/аты-жөні/
1. Диссертация тақырыбы Тараз-Шымкент автожолының асуларындағы жол қозғалысын ұйымдастыруды зерттеу және жетілдіру
ЖОО Ғылыми Кеңесі мәжілісінде 2011 ж. «28» қараша № 3 хаттамасымен мақұлданып, № 668-маг бұйрығымен бекітілген.
2. Аяқталған диссертацияны тапсыру мерзімі « 10 » маусым 2013 ж.
3. Диссертацияның бастапқы мәліметтері:
- Тараз - Шымкент автожолының карта-сызбасы;
- Тараз-Шымкент автожолының бойындағы асулар туралы мәлімет;
- Жамбыл облыстық жол полиция басқармасының есебі;
- «КАЗАҚАВТОЖОЛ» РМК Жамбыл обьлыстық филиалының есебі.
- Тараз-Шымкент автожолының экологиялық жағдайы.
4. Диссертацияның негізгі мазмұны (тарауларының атауы) :
1. Тараз-Шымкент автожолын ғылыми тұрғыда негіздеу;
2. Тараз-шымкент автожолындағы көлік қозғалысын және жол
жағдайларын ЗЕРТТЕУ;
3. Тараз-Шымкент автожолының асуларындағы жол қозғалысын
ұйымдастыруды жетілдіру;
4. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ӨНЕРКӘСІПТІК ЭКОЛОГИЯ;
5. Ұсынылған ІС-ШАРАЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІн есептеу.
5. Диссертацияның қосымшалар тізімі:
Тапсырманы берген күн «01» желтоқсан 2012 ж.
ЖОКОБ бастығы Абдукаримова З. Т.
/қолы/ /аты-жөні/
Кафедра меңгерушісі Семернин А. Н .
/қолы/ /аты-жөні/
Ғылыми жетекшісі Кокаев У. Ш.
/қолы/ /аты-жөні/
Магистрант Бегалиева Д. М.
/қолы/ /аты-жөні/
Мазмұны
бет
Қозғалыс қауіпсіздігін арттыру іс-шараларының тиімділігін
анық-тау . . .
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
ГОСТ 15-2004. Стандарттық мазмұн және өрнекте құрастырылған жалпы талаптар.
ГОСТ 2. 102-68. ЕСКД. Құрастырушы құжат түрлері мен жиынтығы.
ГОСТ 2. 104-68. ЕСКД. Негізгі жазбалар.
ГОСТ 2. 201-80. ЕСКД. Құрастырылған құжатар және бұйымдардың белгісі.
ГОСТ 2. 301-68. ЕСКД. Форматтар.
ГОСТ 2. 304-81. ЕСКД. Сызудың шрифттары.
ГОСТ 2. 321-84. ЕСКД. Әріптік белгілеу.
ГОСТ 1. 5. -2004. Стандарттың мазмұны және өрнектелуіне, құрастырылуына жалпы талаптар.
ГОСТ 2. 701-84. ЕСКД. Сызбалар. Түрлері және типтері. Орындауға қойылатын жалпы талаптар.
ГОСТ 7. 1-2003. Библиографиялық жазбалар. Библиографиялық сипаттама. Жалпы талаптар және құрастыру ережелері.
ГОСТ Р52033-2003. Пайдаланылған газдармен бірге шығарылатын зиянды заттар шығарылымдары. Техникалық жағдайды бағалау кезіндегі нормалар мен бақылау тәсілдері.
СТ РК 1433-2005. Автомобильдер мен қозғалтқыштар. Зиянды заттар шығарылымдары.
СТ РК 1378. Автомобиль жолдары. Қозғалыс қарқындылығын есептеу.
ПР РК 218-04-05. Автомобиль жолдарындағы көлік ағындарының қозғалыс қарқындылықтарын есептеу мен болжау бойынша нұсқаулар.
РНД 211. 2. 02. 11-2004. Атмосфераның ластануын анықтау бойынша жинақ есептеулерді жүргізу үшін, автокөліктердің шығарылымдарын анықтау әдістемесі. Астана, 2005.
РНД 211. 3. 02. 01-97. Қазақстан Республикасындағы зиянды заттардың атмосферадағы меншікті шығарылымдарын және пайдаланылған жанармай түрінен анықтау әдістемесі. Астана, 2005.
АНЫҚТАМАЛАР
Автомобиль көлігі - бұл негізгі қызмет саласы автокөлік құралдары мен инфрақұрылымын пайдалана отырып, жолаушылар мен жүктердің тасымалдауларын ұйымдастыру және жүзеге асыру болып табылатын экономика саласы.
Автомобильдерді техникалық баптау станциялары - бұл автомобильдердің техникалық баптауын, диагностикалауы мен ағынды жөндеуін орындайтын автокөлік кәсіпорындары.
Автожанар май құю станциясы - бұл жанар - май майлау материалдары мен басқа да пайдалану сұйықтықтарын құю жұмыстарын жүргізетін кәсіпорын.
Автомобиль - бұл жолаушылар мен әртүрлі жүктерді рельссіз жол бойымен тасымалдау үшін арналған өздігінен жүретін механикалық көлік құралы.
Жол белгілері - көлік қозғалысын реттеу және көлік жүргізуші мен жаяу жүргіншіге маңайдағы жол жағдайы жөнінде ақпарат беру мақсатында көше мен жол бойына қойылатын арнайы белгілер.
Жол-көлік оқиғасы - бұл механикалық көліктердің қозғалысы барысында пайда болатын және де одан адамдардың өлімі немесе дене жарақатына не көліктердің, жүктердің, жолдардың, жол және басқа құрылыстардың немесе басқа мүліктердің зақымдануына әкеліп соқтыратын оқиға.
Жолдар торабының тығыздығы - бұл ел аймағының аудан бірлігіне шаққандағы километрлерде көрсетілген көлік жолдарының ұзындығы.
Жеңіл автомобиль - жүргізушінің орындығын қоспағанда ең көбі 8 қондыру орындарына ие болатын, жолаушылар мен жүктерді автомобильдік тасымалдау үшін арналған автокөлік құралы.
Жолдар торабының тығыздығы - бұл ел аймағының аудан бірлігіне шаққандағы километрлерде көрсетілген көлік жолдарының ұзындығы.
Жол - адамдар мен көлік құралдарының жүруіне, жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға арналып салынған (белгіленген) барлық жүру және тасымалдау желілерінің жалпы атауы.
Көлік - бұл экономиканың барлық салалары мен тұрғындардың жүктер мен жолаушылар тасымалдауларындағы қажеттілігін қанағаттандыратын шаруашылық қызмет түрі.
Көлік кешені - экономиканың инфрақұрылымын қалыптастыратын салалардың бірі.
Көше - жол инфрақұрылымының элементi.
Көлік жүйесі- бұл тасымалдауларды орындау негізінде тәуелді және өзара әрекетте болатын көліктің алуан түрлерінің кешені.
Қатынау жолдары торабының ұзындығы -бұл көліктік қатынау жолдары учаскелерінің километрлерде көрсетілген қосынды ұзындығы.
БЕЛГІЛЕУЛЕР ЖӘНЕ ҚЫСҚАРТУЛАР
АКҚ - автокөлік құралы;
ЖКЖ - жол-көше жүйесі;
ЛЗ - ластаушы заттар;
ЖКО - жол-көлік оқиғасы;
АЛКИ - атомосфераны ластаудың кешенді индексі;
АЛИ - атмосфераның ластану индексі;
ШМШ - шектік-мүмкіндік шығарылым;
ІЖҚ - іштен жану қозғалтқышы;
АЖ - автомобиль жолдары;
ҚТО - қоршаған табиғи орта;
ПГ - пайдаланылған газ.
ҚР - Қазақстан Республикасы;
ЖҚЕ - Жол қозғалысы ережесі;
КҚ - көлік құралдары;
АЕК - айлық есептік көрсеткіш;
N- жолдың жүріс бөлігінің бір жолағының өткізу мүмкіндігі, бірлік/сағ. ;
t- көлік құралдары арасындағы уақыт аралығы, с;
- жүріс бөлігінің өткізу мүмкіндігі, бірлік/сағ. ;
Tc- бағдаршамның циклының ұзақтығы, с;
L- автомобильдердің арасындағы ара қашықтық, м;
- автомобильдердің ұзындығы, м;
tз, tк, tж- бағдаршамның жасыл, қызыл және сары шамдарының жану мерзімі, с;
Sт- автомобильдің тежеу жолы, м;
Vн- автомобильдің бастапқы жылдамдығы, м/с;
Vср- автомобильдің орташа жылдамдығы, м/с;
Ln- қиылыстың ұзындығы, м;
a- орташа үдеу, м/с2;
τ- қиылыстан өту уақыты, с;
J- ағынның қарқындылығы, авт/сағ. ;
N- жолақтар саны, дана;
t0- жүргізушінің әсер ету уақыты, с;
Va, Vh- цилиндрдің толық және жұмыс көлемі, см3;
- зиянды шығарылымдардың жиынтық және меншікті мөлшері, т/жыл, г/мин;
Nк-k-тобындағы автомобильдер саны, дана;
Li- автомобильдердің жиынтық жүрген жолы, км;
N0- көше қиылысынан өтіп үлгере алмастан, кезек күтіп қалған автомобильдердің орташа саны, дана;
КІРІСПЕ
Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Қазақстан өзінің тәуелсіздігін жариялағаннан кейін барлық дамыған елдер қолданатын жол құрылысының барлық стандарттарына жауап беретін жылдам жүруге арналған автомагистральдарының құрылыс реконструкцияларын жүзеге асыруға кірісті.
Жол қозғалысын ұйымдастыру жоспарының мақсаты - көлік артериясын соғу, бұл процесс көрші мемлекеттерде жалғасын табуы тиіс және халықаралық ішкішаруашылық тауарларын тасымалдауда үлкен артықшылыққа ие болуы керек.
Бұл біздің мемлекетіміздің экономикасын дамытуда маңызды орынды иеленеді, сондықтан да бұл жалпы мемлекеттік мақсат болып табылады.
Еліміздің Президенті Н. Ә. Назарбаев атап өткендей: Республикамызда көлік жүйесінің кең торабы құрылған, ол ішкі және сыртқы жүк және жолаушылар тасымалдау қызметін жүзеге асырады, жақын және алыс шетелдермен экономикалық байланысты қамтамасыз етеді.
Жол қозғалысының қауіпсіздігі автокөлік құралдарының құрылымының қауіпсіздігімен, жол жағдайымен жүргізушілердің мамандану дәрежесі мен тәртібі арқылы анықталады. Жол қозғалысының қауіпсіздігін арттыру үшін жол-көлік жағдайына соқтырған әрбір себептің үлесін білу қажет. Сонымен қатар, жол-көлік жағдайына әсер ететін нақты және жеке себептерді, олардың арасындағы байланысты білу қажет. Мысалы, жол-көлік жағдайларына әсер еткен профиль мен жол жоспарының арасында жол жамылғысының жағдайы мен жүргізушілер шеберлігінің арасындағы байланыс және т. б.
Қазіргі уақытта жол-көлік жағдайларын есепке алатын жалпы мемлекеттік жүйе қызмет етеді. Жамбыл облысының барлық жол торабында бұл қызметті облыстық бас басқарма, «КАЗАҚАВТОЖОЛ» РМК Жамбыл облыстық филиалы және жол полиция басқармасы жүзеге асырып, сараптама жасайды.
Автомобиль жолдарындағы жол қозғалысын ұйымдастыру мәселесі толық шешілмеген. Атап айтқанда, республикалық маңыздағы автожолдардың асуларындағы көлік қозғалысы дұрыс жолға қойылмаған. Ұсынылып отырған ғылыми-зерттеу жұмысы осы кемшіліктерді жоюға бағытталған.
Жұмыстың өзектілігі. Қазақстанның қарқынды дамуы үшін бірінші кезекте жаңа магистральды жолдарды салуды және болмыстағы жолдарды қайта жобалауды талап етеді. Қазақстан Республикасында қалааралық жолдар, жалпы жолдардың 60%-ын құрайды. Қазақстан аумағында таулы аймақтар көп болғандықтан автожолдың бойындағы асулардағы жол қозғалысын ұйымдастыру негізгі мәселе. Әсіресе қыс мезгіліндегі көлік қозғалысын дұрыс ұйымдастыру жол-көлік оқиғаларын болдырмауды алдын алады. Таулы аймақтардағы және асулардағы жол қозғалысын ұйымдастыруға негізінен жол жағдайлары әсер етеді. Осы орайда таулы аймақтар мен асулардағы жол жағдайларын зерттеу және зерттеу нәтижелері негізінде алдын алу шараларын жасау өзекті мәселелердің бірі.
Ұсынып отырған магистерлік диссертацияның тақырыбы осы өзекті мәселені тікелей шешуге бағытталған. Яғни, облыс орталығы Тараз қаласымен Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы Шымкент қаласын қосатын күре жол Тараз - Шымкент автожолындағы жол қозғалысына ғылыми тұрғыда зерттеу жасалған.
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Тараз қаласы мен Шымкент қаласы арасында қозғалатын автокөліктердің құрамы зерттелген, оның ішінде жеңіл, жүк автомобильдері және автобустар құрамы анықталған. Автожол бойындағы Күйік, Машат, Шақпақ асуларының жол жағдайлары терең зерттелді. Зерттеу мерзімі ретінде қыс және көктем айлары алынды. Осы мерзімдерде асулардағы жол қозға-лысын ұйымдастыру тікелей жол және климаттық жағдайларына тәуелді болады.
Жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Диссертациялық жұмыстың негізгі мақсаты Тараз - Шымкент автожолының асуларындағы жол қозғалысын ұйымдастыруды зерттеу және жетілдіру болып табылады. Осы кешенді мақсатқа қол жеткізу үшін келесі зерттеу міндеттері белгіленген:
- Тараз - Шымкент автожолының өткізу мүмкіндіктерін, орташа қозғалыс жылдамдығын теориялық тұрғыдан зерттеу;
- Тараз - Шымкент автожолындағы қауіпсіз және апаттық коэффициенттерін есептеу;
- Тараз - Шымкент автожолының бойындағы асулардың техникалық параметрлерін анықтау;
автожолдағы қауіпті бұрылыстар мен тар орындарды анықтау; автокөлік құралдарының қоршаған ортаға әсерін талдау; Тараз - Шымкент автожолының бойындағы асуларындағы қыс мезгіліндегі көлік қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған іс-шараларды жасау. Зерттеу объектісі. Диссертацияның зерттеу объектісі ретінде Тараз - Шымкент автожолы қарастырылды. Автожолдың параметріне сай, жол жағдайлары зерттеліп, жолдың өткізу мүмкіншіліктері қарастырылды оның ішінде автокөліктің қозғалу жылдамдылығы, қауіпті бұрылыстар мен көру қашықтығы анықталды.
Зерттеудің әдістері. Жол құрылыс талаптарына сай және автокөліктердің техникалық мүмкіншіліктерін ескеріп, нақты зерттеумен шұғылданып, жол бойында кедергі жасайтын апат коэффициенттерін өткізу мүмкіншілігін ескеретін аналитикалық әдістермен анықтадық. Қыс мезгіліндегі асулардағы қозғалыс қарқындылығы шынайы әдіспен анықталып зерттелді.
Қорғауға ұсынылған негізгі тұжырымдар. Тараз - Шымкент автожолындағы көлік қозғалысын ұйымдастыруды жетілдіруге бағытталған іс-шаралар. Атап айтқанда қыс мезгілінде асулардағы көлік қауіпсіздігін арттыру шаралары.
Жұмыстың ғылыми жаңалықтары:
- Тараз - Шымкент автожолында орын алған жол-көлік оқиғаларына талдаулар жасалып, себептері анықталды;
- асулардағы жол жағдайларын жақсарту үшін жоспардағы қисықтардың толық параметрлері алынды;
- қыс мезгіліндегі жол қозғалысын бір қалыпты ұйымдастыру мақсатында қар тоқтату шарбақтары жасалып, ұсынылды;
- асулардағы жол-көлік оқиғаларын алдын алу мақсатында апаттық қалтаны енгізу ұсынылды;
- автожолмен қиылысатын қосалқы жолдағы көліктердің көріну мүмкіндігін арттыру жолдары қарастырылған;
автожолдағы қауіпті бұрылыстардың толық сипаттамасы жасалып, оны кеңейту шаралары қарастырылған; автокөлік құралдарынан сыртқы қоршаған ортаға және адамдарға түсетін экологиялық жүктеменің шамасын азайту бойынша практикалық ұсыныстар жасалынған. Жұмыстың практикалық маңызы. Зерттеулер нәтижелері Тараз - Шымкент автожолындағы қозғалыс қауіпсіздігін арттыруға бағытталған. Ұсынылған іс-шаралар таулы аймақтардығы, асулардағы көлік қозғалысын ұйымдастыруда қолданылуы мүмкін. Яғни, асулардағы қауіпті бұрылыстарды кеңейту әдістері мен апаттық қалтаны жасау сызбасы ұсынылды.
Жұмыстың нәтижелерін іске асыру. Жүргізілген зерттеулер негізінде жасалынған әдістемелер «КАЗАҚАВТОЖОЛ» РМК Жамбыл облыстық филиалына енгізуге ұсыныс жасалынған.
Зерттеу жұмысының сыннан өтуі. Диссертациялық жұмыс «КАЗАҚАВТОЖОЛ» РМК Жамбыл облыстық филиалына ұсынылып, тиесілі дәрежеде қолдау тапты. Көлік, көлік техникасы және технология кафедрасының кеңейтілген отырысында қаралып, негізгі оппоненттер бекітілді.
Жұмыс нәтижелерін апробациялау. Диссертациялық жұмыстың негізгі нәтижелері М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінде өткен «Ғылым және болашақ - 2012» магистранттар мен докторанттардың Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясында баяндалған. (Тараз қаласы, 2012) .
Жұмыстың жарияланымы. Зертеулер нәтижелері бойынша4мақала конференцияның материалдарында жарық көрген.
Жұмыстың құрылымы мен көлемі. Диссертациялық жұмыс108бетте жазылған, кіріспеден, алты тараудан, негізгі қорытындылардан, 50атаудан тұратын пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, 16кестеден, 16суреттен және ___ бет қосымшадан тұрады.
1 Тараз-Шымкент автожолын ғылыми тұрғыда негіздеу
1. 1 Тараз қаласының көше-жол торабының сипаттамасы
Тараз - Қазақстан Республикасының ежелгі, көне қалаларының бірі. оңтүстік астанасы, ірі саяси, қаржылық және мәдени орталық. 1921 жылы құрылған Тараз, ҚР көне қалалардың бірі бола отырып, халқының саны бойынша әлемнің ірі қалаларының қатарына жатады. Ол 6 әкімшілік аудандарға бөлінген. Қаланың орталығы - бұл өз инфрақұрылымы бар тарихи және архитектуралық құрылған бөлігі. Бұл жерде ірі сауда және қаржылық орталықтар, қалалықтардың демалатын орындары, саябақтар мен скверлер орналасқан. Сонымен қатар, осы жерде әртүрлі архитектуралық ескерткіштер мен тарихи жерлері бар. Жоғарғы оқу орындарының барлығы дерлік, театрлар, кинотеатрлар және мәдени бағыты бар өзге де нысандар қаланың орталығында орналасқан.
Ең қарқынды да ұзын көшелер жалпы қалалық магистральдер болып саналады. Осындай көшелерге Абай даңғылы, Төле би даңғылы, Жамбыл даңғылы, Жібек жолы көшесі және т. б. жатады. Одан кейіін шағындау, бірақ ауданның өмірлік қамтамасыз етуінде және жалпы қалада маңызды рөл атқаратын көшелер, аудандық магистральдар орын алады. Осындай көшелерге Балуан Шолақ көшесін, Аль-Фараби көшесі, Ташкент көшесін, және т. б. жатқызуға болады. Енді ең соңғы санат - бұл жергілікті маңызы бар көшелер. Негізінде, бұл меншіктік сектор көшелері, ықшамаудандардағы көшелер, сондай-ақ жергілікті өту жолдары. Бұл көшелер жалпы көшелік-жол желісінің негізгі бөлігін құрайды. Қала алаңдары мен скверлері, вокзал маңындағы алаңдар мен әуәжай алаңы жеке санатқа жатқызылады [1] .
Қаланың көше-жол желісімен қатар автомобильдер тұрақтары да дамыды. 90-шы жалдардан бастап, техникалық және жылдамдық сипаттары бойынша бұрынғы отандық өндіріс автомобильдерінен әлдеқайда алда тұратын шетелдік жеңіл автомобильдерінің көбеюіне байланысты, қалада автомобильдер санының күрт өсуі байқалды.
Қалалардағы қатынас жолдары мен қала сыртындағы көліктердің дамуы жалпыланбаған, және түрлі нормативтік актілерге сәйкес жүзеге асырылады. Сонымен қатар, негізінде кейбір автомобильдер қала ішінде қысқа қашықтыққа тасымалдауды, сонымен бірге қалааралық жүздеген және мыңдаған километр қашықтыққа тасымалдауды да қамтамасыз етіп жүр.
Осыған сәйкес қазіргі кездегі автомобильдердің қозғалысына арналған барлық қатынас жолдары негізгі параметрлер бойынша жаңалануы керек. Осы жағдайларды есепке ала отырып, жол қоозғалысы жайындағы Халықаралық конвенция автомобиль қозғалысына арналған кез-келген жолдарды, көшелерді, шағын көшелерді, автомагистральды жол деп атайды. Отандық жол құрылысының тәжірибесінде екі түсінік орын алады: автомобиль жолы және қала көшесі. Осыған сәйкес негізінде автомобильді қозғалыс құрылымының жүруіне арналған, және олар өз орналасуымен ерекшеленетін - қалада немесе қала сыртында, жол жіктемесіне әртүрлі техникалық нормативтері бар.
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz