Әдебиет - сөз өнері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

1. Проза жанрының даму негіздері

1. 1 З. Қабдолов шығармалырының айшығы

1. 2 З. Қабдолов прозасы

2. З. Қабдолов прозасындағы көркемдік стиль

2. 1 Көркемдік стильдің бейнеленуі

2. 2 Прозадағы көркемдік стильдің көрінісі

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қазақ прозасының бүгінгі тағдыр талайы жөнінде үміт те, күдік те, толғаным да даулы-даусыз пікірлер де мол. Бұл тек бізде ғана емес, әлем әдебиетінде қалыптасқан ерекше жағдай.

Тақырыптың өзектілігі: Қоғам дамуына сай әдебиетте үнемі өрістеп отырады. Сондықтанда қазақ әдебиеті халқымыздың рухани мәдениетінің бір бөлігі ретінде үнемі жүйелі де жан-жақты зерттеуді қажет етеді.

Бүгінгі әдеби процестегі көкейкесті мәселелердің бірі-адамның өзін-өзі танып білуі. Жеке адам концепциясы өзекті, басты ешқашан сарқылмайтын проблема. Адамның жан дүниесін танытудың бұрынғы таптаурын еріксіз ескіруде. Қазіргі жазушыларымыз адам жан дүниесін диалектикалық қайшылықтармен жеткізудің соны тәсілдерін табуға ұмтылуының сыры осында.

Қазіргі қазақ әдебиетінің алдында көркем сөз алыптарының дәстүрлі мектебі болды. солардың тәжірибесін, өнегесін игерген бүгінгі қазақ әдебиетінің қол жеткізген сапалы жетістіктері аз емес. Әсіресе осы кездегі проза жанрының дамуын зерттеу, поэтика мәселесін қарастыру-аса маңызды проблема.

Әдебиет негізінен шартты, абстрактілі категория. Мұнда көзбен көріп, қолмен ұстап бағалайтын ештеңе жоқ. Бұл жағынан әдебиетке, дәлірегінде көркем әдебиетке қатысты барлық баға, байламға төрелік етіп, төбе би үш қызметін атқаратын адамның ақыл-парасаты мен жүрек қуаты ғана. Мұның өзі де шартты ұғым. өйткені кейбір классикалық туынды ретінде қабылданған шығармаға да ұнамды, ұнамсыз, жақсылығы мен жамандығы жөнінде пікір айтылып жататындығы, сол пікірдің басында анау-мынау емес, аузы дуалы, сөзі өтімді кесек тұлғалардың да жүретіні бар. Бірақ бұдан әлгі шығарма авторының атақ - абыроайына пәлендей нұқсан келіп жатқаны болмайды.

«Ұшқын» және «Жалын» романдарының, «Адам», «Сыр» атты жинақтарына енген әңгіме-очерктері мен Қазақтың М. Әуезов атындағы академиялық және бірнеше облыстық театрлардың сахналарында қойылған «Сөнбейтін от» драмасының авторы. «Менің Әуезовым» романы үшін 1998 жылы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығы берілді. Өмірінің соңына дейін Қазақ мемлекеттік ұлттық университеті жанындағы филология ғылымдары докторы дәрежесін тағайындау жөніндегі тұрақты диссертациялық кеңестің төрағасы қызметін атқарған. Тұңғыш көлемді шығармасы «Өмір ұшқыны» 1956 жылы қазақ, 1958 жылы «Искра жизни» повесі орыс тілінде жарық көрген. 1964 жылы «Адам» атты әңгімелер мен очерктер жинағы шыққан. 1967 жылы республикалық байқауда «Сөнбейтін от» пьесасы сыйлық алған. «Мұхтар аға» документалды кинофильмінің сценарийін жазған. Мұнайшылар өмірінен жазылған «Жалын» романы 1970-1971 жылдары қазақ, орыс тілдерінде жарық көрген. Бұл роман жұмысшылар табы туралы ең үздік туындылар жөнінде КСРО Жазушылар одағы жариялаған бүкілодақтық байқауда арнаулы сыйлық алған. 1964-2002 жылдары әдебиеттану ғылымы мен теориясын зерттеу, орта және жоғары оқу орындарына арналған оқулықтар жазу ісінде де жемісті еңбек еткен. Оның «Арна» зерттеу-сын-эссесі, «Жанр сыры», «Сөз өнері» монографиялары, «Жебе» әдеби толғаныстар мен талдаулары, «Көзқарас» талдаулар мен толғаныстары, «Әдебиет теориясының негіздері» атты еңбектері студенттер мен мұғалімдердің және жазушы-журналистердің қажет кітаптарына айналды. Қазақ прозасы негізінен көптеген даму жолдарынан өтіп-ақ келеді. Оның соңғы буындағы өкілдері қазіргі таңда қазақ прозасының артуына да өз көмектерін беріп келеді.

Курстық жұмыстың мақсаты- негізінен қазақ прозасының дамуы мен З. Қабдолов прозасындағы көркемдік стильдің ерекшеліктерін айқындау мен оның даму бағыттарын қарастыру болып табылады.

Курстық жұмыстың міндеттері:

берілген тақырыпты теориялық талдау
проза жанрындағы көркемдік стильді айқындау;

Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, негізгі 2 тараудан, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.

1. Проза жанрының даму негіздері

1. 1 З. Қабдолов шығармаларының айшығы

Ұлы Отан соғысы басталып, әкесі майданға аттанған Зейнолла Доссор кентіндегі орта мектепті бітірісімен 1943-1945 жылдары әкесінің ізін басып, өндірісте жұмыс істеді. Мұнайлы Ембі шындығы, еңбекші қауым тұрмысы 3. Қабдолов шығармашылығына негізгі арқау, өзекті тақырып болды.

1945 жылдың жазында 3. Қабдолов Алматыға келіп, инженер болу мақсатымен Тау-кен институтына түседі. Бала кезден баурап алған сөз өнері - көркем әдебиет «құпиялары» қатты қызықтырған 3. Қабдолов өз қалауымен қазіргі әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетіне барып, профессор М. Әуезовтің дәрістерін үзбестен, құмартып тыңдап жүреді. Сол жылдың аяғына қарай ұлы жазушының кеңесімен бір жола университетке ауысып, филология факультетінің толық курсын 1950 жылы үздік дипломмен бітіріп, осы әйгілі білім ордасына ұстаздық қызметке қалдырылады.

Зейнолла Қабдолов ұстаздық қызметіне қоса, бірнеше жыл жауапты басшылық жұмыстарда да болады. «Жұлдыз» журналының жауапты хатшысы, бас редакторы (1950-1957), Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің сектор меңгерушісі (1957-1959), «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы және Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы (1959-1961) қызметтерін атқарады.

З. Қабдолов ғылыми-педагогикалық жұмыстарынан қол үзген жоқ, бұл міндеттерді өзінің университеттегі оқытушылығымен бірге алып жүрді. Сөйтіп, ол туған әдебиетіміздің тарихы мен теориялық мәселелерін зерттей келе, филология ғылымдары-ның кандидаты («Қазіргі қазақ әңгімесі», 1961) және филология ғылымдарының докторы («Қазак әдебиетінің теориялық проблемалары», 1970) дәрежелерін алу үшін диссер-тациялар қорғады. Жиырма бес жыл табан аудармастан қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі (1975-2000) болды.

Зейнолла Қабдоловтың әдеби талпыныстары мектеп қабырғасында басталады да, университеттегі студенттік жылдары одан әрі ұласады. Жас қаламгердің әралуан тақырыпқа жазған өлең-жырлары, әңгіме-очерктері шәкірт кезінің өзінде-ақ газет-журнал беттерінде жиі жарияланып тұрды, таңдаулылары әр-түрлі жинақтарға енді. «Жайық қызы», «Туған ел» сияқты лирикалық өлеңдері әнге айналып, қалың көпшілікке кеңінен тарады.

З. Қабдолов ғылыми-зерттеу ісімен ерте айналысты: университеттің үшінші курсында жазған «Абайдың лирикасы» атты зерттеуі КСРО Жоғары білім беру министрлігінің Мақтау грамотасымен марапатталған.

1947 жылы З. Қабдолов дарынды жас әдебиетші ретінде КСРО Жазушылар одағының мүшелігіне қабылданды.

Елуінші жылдардың алғашқы жартысында З. Қабдолов әдеби сын саласында (юмор мен сатира, ұнамды кейіпкер, көркем әңгіме, т. б. тақырыптар жайлы) бірсыпыра күрделі еңбектері басылды; орта мектептің 9, 10-сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» оқулықтарын жазуға қатысты; Үлкен Кеңес энциклопедиясында көне дәуірден осы дәуірге дейінгі қазақ әдебиетінің тарихы жайлы көлемді мақала жариялады; А. Пушкинмен Н. Гогольдің «Күнперзенттері», Н. Хикметтің «Елеусіз қалған есіл ер» сияқты классикалық пьесалары да республикалық, облыстық театрларда З. Қабдоловтың аудармасымен қойылды.

З. Қабдоловтың көркем шығармаларындағы басты тақырып -заман шындығы, басты кейіпкер - замандас бейнесі. Оның есімін оқушы қауымға кеңінен танытқан шығарма «Өмір ұшқыны» (1956) повесі. Повестің қаһармандары негізінен жастар - университет сту-денттері.

Табиғи, таза, суретті, нәрлі тіл автордың жазу мәнерін, машығын өзінен басқа ешбір қаламгерге ұқсатпай, бірден даралап көрсететін жаңа нұсқалы стиль, адамдардың арақатынасына жылы шырай қосып, көмкеретін әдемі юмор, күллі шығарманың өн бойында желі тартып отырған сұлу лиризм 3. Қабдоловтың қаламгер ретіндегі даралық сипатын айқындады. Повесть 1958 жылы орыс тілінде Мәскеуде жарияланып, одақ оқырмандарына белгілі болды.

1963 жылы «Жұлдыз» журналында (№7-11) жарияланған «Жалын» романы кейін қазақ (1970, 1974, 1983), орыс (1971, 1976, 1982) және вьетнам тілінде (1980) жеке кітап болып шықты.

З. Қабдолов еңбектерінің ішінде қазірге дейін төрт рет басылым көрген «Сөз өнері» атты зерттеуінің орны бөлек. «Сөз өнері» - жоғары оқу орындарының студенттері әлі де үзбей пайдаланатын бірден-бір оқу кұралы. Еңбекте көркем әдебиет табиғаты тарихи және теориялық тұрғылардан жан-жақты сараланады. Әдебиет теориясын қалыптастырудағы эстетикалық ой-пікірлердің әдіснамалық мән-маңызы зерделенеді. Әбу Насыр әл-Фараби тәрізді ғұламалардың терең танымдық идеяларын З. Қабдолов қазақ оқырмандары үшін арнайы таратып бағалайды.

Кітапта көркем өнер мен әдебиеттің әлеуметтік табиғаты, әдеби тектер мен жанрлар, өлең құрылымы, мазмұн мен пішін, даралау мен жинақтау, керкем-әдеби тілдің ерекшеліктері сияқты әдебиеттану ғылымындағы өзекті мәселелер оқулық талаптарына сай деңгейде сөз болады.

З. Қабдоловтың «Менің Әуезовім» романында ұлы жазушы Мұхтар Әуезовтің әдеби бейнесі үздік шеберлікпен сомдалды. Роман-эссесінде Мұхтар Әуезовтің тарихи тұлғасын жаңа бір бағытта, өзгеше бір төселген шеберлікпен төгілген көркемдік алымда ашқан еді. Оған осы романы үшін 1998 жылы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығы берілді. Оқымысты назарын аударатын тағы бір күрделі мәселе-көркем тіл мен өлең құрылымы. Тілдегі бейнелілікті зерделеуде ой мен сезімнің бедерлілік табиғатын З. Қабдолов көркем әдебиеттегі ең басты талант өлшеміне балады. Шығарманың тілдік қолданыс ерекшелігі жанр, жағдай, суреттелетін дәуір, кәсіби ыңғай, кейіпкерлердің болмысы мен ой, қиял желісі, әрекет өрісімен сабақтастығы назарда ұсталды. Сан алуан лексика, семантикалық деңгейлердің суреткерге тән мәдени-эстетикалық мұрат, талант даралығымен тамырластығы да ешқашан ұмытылмайды.

З. Қабдолов ағымдағы әдеби үдеріске байланысты ой-пікірлерінде де, іргелі суреткерлер жайлы ықшам зерттеу, мақалаларында, Абай, Махамбет, Жамбыл, М. Әуезов, Б. Майлин, Ш. Айтматов, Ә. Нүрпейісов, Т. Ахтанов, Қ. Ысқақов және т. б. белгілі тұлғалар хақындағы ғылыми-сын эсселерінің бәрінде дерлік мәтін ауқымында - оқырман, дәрісханада-тыңдаушы көкейін тап басатын өзекті ахуалды дәл танытуымен ерекшеленіп тұрады.

Ғалымның қаламынан туған «Жанр сыры» (1964), «Жебе» (1971), «Арна» (1988), «Әуезовтің әсемдік әлемі» (1977), «Менің Әуезовім» (1977), «Көзқарас» (1999) атты еңбектердің студент, магистрант, аспиранттар қауымына берері мол.

З. Қабдолов «Жанр сыры» арқылы қазақ әдебиеттануында әңгіме тәрізді шағын эпикалық туындылардың ішкі құрылымы, ұлттық қасиеттері, стильдік өрнегі туралы алғаш ой толғағандардың бірі. Ол сондай-ақ Абай лирикасы мен эстетикалық әлемі, ақын өлеңде-ріндегі философиялық тереңдік пен шынайылық туралы әсем де нанымды байламдар айтқан.

З. Қабдолов шебер аудармашы да болды. А. Пушкин мен Н. Гогольдің жекелеген шығармаларын, Л. Кассиль, В. Добровольский, В. Закруткин романдарын нақышына келтіре аударды. А. Островскийдің «Ұшынған ақша» пьесасы театр сахналарына З. Қабдоловтың тәржімесі арқылы қойылды.

З. Қабдолов орта мектептің жоғары сыныптарына арналған «Қазіргі қазақ әдебиеті» окулығына жазған тарауларын әрдайым жаңартып отырды. Университетте «Әдебиеттануға кіріспе», «Әдебиет теориясы» пәндерінен филологтар мен журналистер үшін ұзақ жылдар бойы дәрістер оқыды, арнайы курстар жүргізді, аспиранттарға ғылыми жетекшілік етті. Зейнолла Қабдоловтың алдынан ондаған, жүздеген шәкірттер өтті. З. Қабдоловтан дәріс тындау бақыты бұйырған көп талапкер кейіннен көрнекті жазушы, ғылым адамы, қоғам қайраткері болды. Олардың барлығы да Зейнолла Қабдоловты ризашылықпен еске алады. Академик Зейнолла Қабдолов өзі де ұлы ұстазы Мұхтар Әуезовке ғұмыр бойы шәкірттік парызын өтеген еді.

Ғалым-ұстаздың күллі шығармашылығын ой елегінен өткізіп, оның қаламынан қалған әрбір туындының қыр-сырын түбегейлі қарастыратып, танып-талдайтын Халықаралық ғылыми-теориялық конференциялар өтіп тұрады.

Асылы, жазушының оқырман жүрегіне жол табуы оңай емес және ол қай тақырыпқа қалам тартқанына да байланысты емес. Міне дәл осы тұста, қаламгердің таланты, дарын күші, суреткерлік шеберлігі алдыңғы қатарға шығады. Академик-жазушы Зейнолла Қабдолов алдымен осы қасиеттері арқылы оқырман жүрегіне жол тапты. Жазушының күллі шығармалары тұтаса келгенде, немесе осы шығармалардың көркемдік ерекшеліктерін жинақтай айтқанда Зейнолла Қабдолов қазақ әдебиетіндегі парасатты прозаның, осы аядағы алғаш рет шынайы көріне алған қаламгерлік шеберліктің жаңа өлшемін межеледі. Қазақ сөзінің қадір-қасиетін, көркемдік қуатын суреткерлік мақсатта қалайша құбылтуға, құлпыртуға болатындығын аңғартты, шығармашылық процесте әрбір сөйлемді, сөз тіркесін қалайша ұтымды, ұтқыр пайдаланудың жолдарын жаңаша зерделеді.

1. 2 З. Қабдолов прозасы

Шарпып өткен жалындай ХХ ғасырдың бас кезіндегі репрессиядан бірен-саран аман қалған, арынан жаны садаға Мұхтар Әуезов, Бисембай Кенжебаев, Есмағамбет Ысмайылов сияқты қазақ зиялыларының көзін көрген, тәлім-тәрбиесін алған жаңа бір лек соғыстан кейінгі жылдары әдебиетке келіп қосылса, сол әдебиет майданының алғы шебінде тыңнан түрен салған белгілі қазақ әдебиетінің зерттеушісі, оның теориялық негіздерін ғұлама ғалым Ахмет Байтұрсыновтан кейін біраз жылдарға ілгерілетуші, қазақ сөз зергерлерінің бірі - әрі ойшыл, әрі шешен академик Зейнолла Қабдолов тұрады.

З. Қабдолов шығармашылығы мен ғұмырнамасына жіті көз салсаңыз, оның сан қырлы, сан саналы жан екендігіне әрі сөзден терме теріп, ою ойған логикалық пайымы мен парасаты биік тұлға болғандығына көзіңіз әбден жетеді. Алғаш әдебиет есігін өлеңмен ашқан академик өзінің өсу жолында әдебиетпен өзін ғана байытып қоймай, әдебиетті «Сөз өнерімен» Қабдоловша байытқан жан. Зекең бірден диссертация қорғап, ғылымның шен-шекпеніне ұмтылмаған. Қаламдарын арларына суарып отырған ақын-жазушылар ауылына өңмендей кірмей, өлең жазып келіп есігін қаққан. Ұлылар ауылын іздей жүріп жас қаламгер әртүрлі салада қалам тербеп, публицистикалық шығармадан роман-повестерге дейінгі сатылы шығармашылық өсуде өз шама-шарқын байқап көргені де бар. Адам бейнесі дегеннің образ жасаудың не екенін, көркем шығарманың күшті құдіретін, жүрекке жылы тиер жылы әуезін сырттай орағытып, сын айтатын жалған ғалымдардай емес, өзі сол сөзден бейнелі ою-өрнек салған. Қараңғы түнекте шам алып жүрген кеншідей әр сөздің тамырын түртпектеп тауып, көңіл үлдірігіне тәптіштеп жинаған жан. «Сөз құдіреті», Қабдоловша айтсақ, үлкен тасқын құдірет, өнердің ішінде ең қадірлісі де - көркем әдебиет. Сөз өнері сурет пен музыка секілді жалпыға бірдей жетімді деу қиын: сөз бояу немесе дыбыс емес. Әр ұлттың өзгеден ерекше өз тілі бар. Әдеби шығарма сол тілде ғана туады, есесіне, әдебиетің тілі музыка тілінен гөрі нақты, театр тілінен гөрі затты». Ұстаз-ғалым еңбектерінің өсу, күрделену сатыларына ғылыми тұрғыдан саралай, салмақтай көз сүріндірсеңіз, белгілі бір тұтастықты, әдебиеттану мен ғылымдағы байыптылық - қарапайымдылықты, теориялық тұтас организмді танисыз. Оның еңбектері жас шәкірттерді баулуда, олардың бойына тіл арқылы рух мәдениетін дарытуда, сөздің өзге өнерден ерекше құдіретін жеткізуде айрықша орын алады. Оқытушы-ғалым бұл фәниден де өзі соққан сөз сарайындай қарапайымдылықтың, сырбаз, әсем мінездің символындай болып өтті. Сөз зергері әдебиетті әр қырынан терең зерттей отырып, Батыс пен Шығыс, орыс пен неміс басқа да дүниежүзі ғұламаларымен қатар қазақ ақын-жырауларының, жазушыларының шығармаларын қатар қойды. Шоқтығы биік тұстарын жауһар тастай жарқырата көрсетті. Жансебіл еңбегінің арқасында ол сөз өнеріне тұздықты сөзбен дәм келтірді, өзінің сөз қолданысында ерекше стильге ие болды. Мәселен, орыс сыншысы В. Белинскийдің «Поэзияны біреу су десе, біреу от дейді», не болмаса К. Фединнің: «Сөз - әдебиеттің құрылыс материалы», О. Бальзактың «Өнер атаулының ең қиыны және күрделісі» сияқты сөз тіркестері З. Қабдолов қолданысында ерекше түрге еніп, тотықұстай құлпырып шыға келді. Ғалым ағамыз: «Жә, сонымен, әдебиет дегеніміз не: от па, су ма? Шынында да, «поэзияны біреу су десе, біреу от дейді» (Белинский) . Әрине, су да емес, от та емес. Әдебиет - өнер. Өнердің түрі көп емес пе: кескін өнері (живопись), мүсін өнері (скульптура), сәулет өнері (архитектура), тағы басқа ал әдебиет қандай өнер? Әдебиет - сөз өнері».

Қандай ғажап қисынды сөз! Жалпы, ғылыми мақала түгілі, көпшілікке арналған публицистикалық шығармалар жазған кезде сөз басын артық сөзбен «былғап», адамды жалықтырар таптаурын тіркестермен оқырман бойындағы әу бастағы қызығушылығын бірден қашырып жібереміз. Ал Қабдоловтың «Сөз өнерін» қолыңа алысымен-ақ қызықты, тартымды сөз қолданысы тұнығына тартып, мөлдір судан балық аулағандай әсер береді. Өзіне бірден баурап әкететіндігі соншалық, тіпті арналы ағысқа түскен қайықтай бас еркіңнен айырылып сөз ауанымен бірге ілесе жөнелесің. Бұдан басқа да «Сөз өнеріндегі» қазақ ақындарының шығармалары ұлттық нақышта, ұлттық бедерде, жаңаша түр-сипатқа ие болып, арналы ағыспен бірге ағады.

Тілтанушы, әдебиетші мұғалімдер мектептегі жас буынды оқытуда тәжірибелерінің аздығымен қатар, сөзден сөйлем құрауда тапшылыққа ұрынып жататындығы жасырын емес. Өлеңді жай оқу ғана емес, оның астарына үңілу, ішкі терең сырларына қанықтыру - тәрбие мен білімді зердеге мықтап орнықтырудағы басты әдіс екені белгілі. Осы орайда жалаң мәтіндемемен тыңдаушы зейінін шаршатып жібермей, негізгі тақырып төңірегіндегі өмірден немесе өнерден алынған ұқсас жағдаяттарды оқытушылар зердесіне түрткі ретінде пайдалану көп жағдайда бойымызда жетіспейді. Ал академик З. Қабдоловтың ақын-жазушылар шығармаларының тігісін жатқызып, жігін айырып, кестелеп жеткізудегі үлгі тәсілі өзгеден ерекше, сіңімді де қонымды. Жай қарағанда бәріміз білетін Абай өлеңдері түсінікті сияқты. Ал, шын мәнінде, белгілі бір тақырыпқа Қабдоловша үңіліп, Қабдоловша ой толқыту сұлулыққа құмар жас ұрпақ ойын елең еткізері сөзсіз. Мәселен, академик-жазушы теориялық мәселелерді айта келе:

Жас жүрек жайып саусағын,

Ұмтылған шығар айға алыс, - деген Абай өлеңіне тоқталған кезде, «япыр-ау, жүректе саусақ бола ма, ол саусағын қалай жаяды» деп таңырқап, тамсанады. Одан әрі бала қиялын шарықтатып әкетіп, албырттық асау қанын тасытқан бұла күш арқылы әлгі жасты биік-биік шырқауларға шығарады. Тұнық та мөлдір махаббат сезімін шәкірт бойына ұялатуда, міне, мұндай формада түсіндіру, жеткізу нағыз ұстаздың ұстазының ғана қолынан келмек. Сондай-ақ:

Күлімсіреп аспан тұр,

Жерге ойлатып әр нені, - деген қарапайым мағынасындағы образ, суретті сөздің астарын ғалым «аспан жай тұрған жоқ, езу тартып күлімсіреп тұр, жер жай жатқан жоқ, әлгі жадырап жайнап күлген аспанның қылығына елтіп, біртүрлі ойланып жатыр» деп түсіндіреді, сөйтіп, қарапайым екі жолға жан бітіреді. Бұдан артық сөз құдіретін қалай жеткізуге болар екен?!

Әдебиетті танып-білудің ғасырлық тарихына үңілсек, қай заманда да көркем дүниенің адамға, оның ішінде қоғамға, әсіресе келер ұрпақтың тірегі, жас буынға ықпалының негізгісі деп оның эстетикалық әсерін айтамыз. Эстетикалық әсердің бояуының қанық болуы қаламгер қиялы мен қарымына байланысты. Әлбетте, сол шығарма мен оқушы, түптеп келгенде, әдебиет пен қоғам арасындағы негізгі байланысты, яғни эстетикалық әсерді суреткер қандай жолмен қамтамасыз етеді, міне, мәселе - осында… Ал академик-ғалым осы ара-жікті пайымдауда эстетикалық әсер, шын мәнінде, рухани байлықтың негізі діңгегі екенін көрсететіндей, түгендей бір «Образ және образдылық» деген тарау арнап, оның өзін қыздың жиған жүгіндей ғып текшелеп берген. Ғалымның айтуынша, образдылық - жазушы қолмен ойына келген жеріне қоя салатын техникалық құрал-жабдық, не болмаса, технологиялық құбылыс емес. Біз көрген, біз сезінген қоғамда болып жатқан адамдар өмірінен өрбіген тұрмыстағы құбылыс. Жеке адамның өзін қоршаған ортаға, болмысқа, сан алуан оқиғаларға беретін эстетикалық бағасы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.