Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы - жол бөлімшесі шегіндегі МЕӨҚҚ бас инспекторы
Кіріспе
Қауіпсіздік техникасы -- еңбекті қорғаудың бір түрі, жұмыс атқарушыларға қауіпті өндірістік факторлардың әсеретуіне жол бермейтін ұйымдастырушылық және техникалық шаралар мен құралдардың жүйесі, еңбекті қорғау қағидаларының кұрамдас бөлігі. Жұмыскерлердің денсаулығы мен өміріне қауіп төндіретін өндіріс жағдайларының алдын алудың ұйымдастырушылық - техникалық шаралары мен құралдарының жүйесі. Барлық электрқондырғылары өртке және жануға әкеліп соғатын қысқа тұйықталудан және басқа да дұрыс емес режимнен сақтайтын аппараттармен қорғалуы қажет. Сақтандырғыштардың балқыма қоспаларының нақты тоғы таңбада көрсетіліп, калибрленген болуы қажет (таңбаны дайындаушы зауыт немесе электртехникалық зертханасы қояды). Барлық тоқ жүретін бөліктер, бөлу қондырғылары,аппараттар мен өлшеуіш аспаптар, сондай-ақ жарылғыш үлгідегі сақтандырғыш құрылғылары,ажыратқыштар және барлық іске қосатын аппараттар мен аспаптар тек жанбайтын негізде құрастырылуы қажет (мрамор,текстолит,гетинакс). Сымдар мен кабельдерді жалғау, тармақтау және түйіндеу өртке қатысты қауіпті жағдайларды болдырмау үшін сығымдау, дәнекерлеу, пісіру және арнайы қысқыштар көмегімен жүргізу қажет. Техникалық қызмет ету жөніндегі жұмыс түрлері: тексеру, сипаттамаларды өлшеу, реттеу, тазалау, бояу, ескірген заттарды ауыстыру, қайта қалпына келтіру болып табылады. Автоматика және телемеханика құрылғыларының техникалық қызмет көрсетуін аға электромеханиктер, электромеханиктер, электромонтёрлар атқарады. Құрылғыларды жөндеу және қызмет көрсету ретін сигнал беру және байланыс дистанциясының бастығы орнатады.
Аға электромеханиктің міндеті - автоматика және телемеханика құрылғыларын жөндеу және сапалы қызмет көрсетуін қамтамасыз ету болып табылады. Қызмет ету құрылғыларының күйін білу, техникалық қызмет көрсетуін жоспарлық-графиктік бекітілуі бойынша құрылғыларды жүйелі түрде тексеру, құрылғылар жұмысының сенімділігін арттыру, пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.
Электромеханиктің міндеті - құрылғыларды жөндеу, монтаждау, өлшеу және реттеу, қасындағы жұмысшыларды техникалық қызмет көрсету-ге үйрету қызметін қамтамасыз етеді.
Электромонтёрдiң міндеті - слесарлық және монтаждау жұмыстарын орындай білу, сонымен қатар өлшеу құрал-жабдықтарын пайдалана білу, құрылғылардың қызмет көрсетуіне байланысты электромеханиктердің тапсырмасын орындау.
1. Қауіпсіздік техникасы және өртке қарсы қауіпсіздік
1.1 Қауіпсіздік техникасы және өртке қарсы қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулық, құжаттарды жасау, кәсіпорынмен танысу
Қауіпсіздік техникасы жөніндегі шаралардың жүзеге асырылуы, сондай-ақ қауіпсіздік техникасы техникалық құрамдарының жасалуы мен қолданылуы нормативтік - техникалық құжаттаманың -- стандарттардың, ережелердің, нормалардың, нұсқаулардың негізінде жүргізіледі. Қауіпсіздік техникасы -- еңбекті қорғаудың бір түрі, жұмыс атқарушыларға қауіпті өндірістік факторлардың әсеретуіне жол бермейтін ұйымдастырушылық және техникалық шаралар мен құралдардың жүйесі, еңбекті қорғау қағидаларының кұрамдас бөлігі. Жұмыскерлердің денсаулығы мен өміріне қауіп төндіретін өндіріс жағдайларының алдын алудың ұйымдастырушылық - техникалық шаралары мен құралдарының жүйесі.
Қазақстан Республикасындағы Өрт қауіпсіздігі ережесі (бұдан әрі - Ереже) азаматтардың өмірі мен денсаулығын, жеке, заңды тұлғалардың мүлкін, меншік нысанына қарамастан, мемлекеттік мүлікті қорғау, қоршаған ортаны қорғау мақсатында меншік нысанына қарамастан, жеке тұлғалардың, сондай-ақ заңды тұлғалардың оларды қолдануы және орындауы үшін өрт қауіпсіздігі талаптарын анықтайды. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету және өрт сөндіру меншік нысанына қарамастан, ұйымдардың, кәсіпорындардың басшыларына жүктеледі. Ұйымдар мен кәсіпорындардың басшылары атқаратын лауазымы бойынша немесе қолданыстағы нормативтік құқықтық және басқа да актілер күшінде орындалатын жұмыстың сипатына қарай тиісті өрт қауіпсіздігі ережелерін орындайтын және белгілі жұмыс телім-дерінде олардың сақталуын қамтамасыз ететін тұлғаларды тағайындайды.
Ұйымның барлық жұмысшылары тек өртке қарсы нұсқаулықтан өткеннен кейін ғана жұмысқа жіберіледі, ал жұмыс сипаты өзгерген жағдайда ұйым басшылары бекіткен тәртіппен ықтимал өрттердің алдын алу және сөндіру бойынша қосымша оқудан өтеді. Ұйым жұмысшыларын объекті-лердегі өрттердің алдын алу және олармен күресу бойынша жұмысқа жұмыл-дыру үшін өрт - техникалық комиссиясы мен ерікті өртке қарсы құрамалары құрылады. Мүлік иелері, мүлікке иелік етуге, пайдалануға және билік етуге уәкілетті тұлғалар, оның ішінде ұйымның басшылары мен лауазымды тұлғалары, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін белгіленген тәртіппен тағайындалған жауапты лауазымды тұлғалар:
1) өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтауға, сондай-ақ өртке қарсы қызметі органдарының ұйғарымдамалары мен басқа да заң талаптарын орындауы;
2) өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеуге және жүзеге асыруы;
3) өртке қарсы үгіт - насихат жүргізуге, сондай - ақ өз жұмысшыларына өрт қауіпсіздігі шараларын оқып - үйретуі;
4) белгіленген нормаға сәйкес өртке қарсы қызметі бөлімшелерін құруы және ұстауы;
5) өрт сөндіру жүйелері мен құралдарын жарамды күйде ұстауы, оларды мақсатсыз пайдалануға жол бермеуі;
6) өрт сөндіру, олардың пайда болу себептері мен шарттарын және дамуын анықтау кезінде, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі талаптарының бұзылуына және өрттердің пайда болуына кінәлі тұлғаны анықтауда өртке қарсы қызметіне көмек көрсетуі;
7) өрттерді анықтаудың және сөндірудің автоматтандырылған құралдарын енгізу жөніндегі шараларды жүзеге асыруы;
8) өртке қарсы қызметінің өкілдеріне заңнамада белгіленген тәртіппен ұйымдардың аумағында өздерінің қызметтік міндеттерін жүзеге асыру кезінде рұқсат беруі;
9) өртке қарсы қызметі органдарына өрт қауіпсіздігінің жай-күйі туралы, оның ішінде өндірілетін өнімдердің өрт қауіптілігі туралы, сондай-ақ аумақтарда болған өрттер мен олардың салдарлары туралы мәліметтер мен құжаттарды тапсыруы;
10) болған өрттер, өртке қарсы қорғаныс жүйелері мен құралдарының жарамсыздығы туралы, жолдар мен кірме жолдар жай-күйінің өзгерістері туралы өртке қарсы қызметіне дереу хабарлауы тиіс.
Заттарды, материалдарды, бұйымдар мен жабдықтарды дайындаушылар (жеткізушілер) тиісті техникалық құжаттарда осы заттардың, материал-дардың, бұйымдар мен жабдықтардың өрт қауіпсіздігінің көрсеткіштерін, сондай-ақ оларды пайдалану кезінде өрт қауіпсіздігі шараларын көрсетеді.
Барлық өндірістік,әкімшілік, қойма мен қосалқы үй-жайларда телефондар-дың жанында өртке қарсы қызметті шақыратын телефон номері көрсетілген кесте ілінеді. Әрбір ұйымда бұйрықпен (нұсқаумен) олардың өрт қауіптілігі-нің тиісті өртке қарсы тәртібі орнатылады, оның ішінде:
1) ашық отты пайдалану тәртібі мен қауіпсіздік шаралары анықталады;
2) темекі шегуге арналған орындар анықталады және жабдықталады;
3) өрт сөндіру автокөліктерінің объектіге өту тәртібі анықталады;
4) үй-жайларда бір мезгілде сақталатын шикізат пен толық және жартылай дайын өнімдердің орны мен саны анықталады;
5) жанармай қалдықтары мен тозаңдарды тазалау, майлы арнайы киімдердің сақталу тәртібі белгіленеді;
6) өрт болған жағдайда және жұмыс күнінің соңында электр жабдықтарын ток көзінен ажырату тәртібі анықталады;
7) уақытша отты және басқа да өрт қаупі бар жұмыстарды жүргізудің тәртібі белгіленеді;
8)жұмыс аяқталғаннан кейін бөлмелерді тексеру, жабу тәртібі белгіленеді;
9) өрт кездегі жұмысшылардың іс-қимылдары белгіленеді;
10) мамандықтар (лауазымдар) тізбесі, өртке қарсы нұсқаулық пен өрт-техникалық минимумы бойынша сабақтар өткізудің мерзімі мен тәртібі анықталады, сондай-ақ оны өткізуге жауаптылар тағайындалады.
Өрт қауіпсіздігі шаралары туралы нұсқауларға қойылатын талаптарға сәйкес әр объектіде әрбір өрт жарылыс қаупі және өрт қаупі бар телімдерге (шеберханаларға, цехтарға) арналған өрт қауіпсіздігі талаптарына сай нұсқаулар әзірленеді. Бір мезгілде оннан астам адам болатын ғимараттар мен құрылыстарда (тұрғын үйлерден басқа) өрт болған жағдайда адамдарды көшіру жоспарлары (кестелері) әзірленіп, көрнекті жерге ілінеді, сондай-ақ адамдарды өрт туралы құлақтандыру жүйесі (қондырғысы) қарастырылады.
Жарықтандырылған, дыбысты және көрнекті хабарландырушы дабыл қаққыштар аталған санаттағы тұлғалар болатын үй-жайларға, сондай-ақ әрбір көшіру, авариялық шығу және көшіру жолдарында орнатылуы тиіс. Жарық беруші белгілер түріндегі жарық дабылдары дыбысты дабылдармен бір мезгілде қосылады. Жарық дабылының жыпылықтау жиілігі 5 Гц аспауға тиіс. Көрнекті ақпараттар қарама-қарсы түстегі жерлерге көру қашықтығына сәйкес келетін белгілер өлшемімен орнатылады. Мұндай ұйымдарға қызмет көрсетуші тұлға өртке қарсы қызметі органдарымен келісілген нұсқау бойынша қозғалысы нашар санатқа жататын тұлғаларды көшіру бойынша арнайы оқудан өтуі тиіс. Ұйым жұмысшылары, сондай-ақ азаматтар:
1) өрт болған жағдайда өртке қарсы қызметі бөлімшесіне хабарлауы және адамдарды, мүліктерді құтқаруға қажетті шараларды қолдануы және өртті жоюы;
2) газ құралдарын, тұрмыстық химия заттарын пайдалану, тез тұтанғыш және жанғыш сұйықтықтармен, басқа да өртке қатысты қауіпті заттармен, материалдармен және жабдықтармен жұмыс істеу кезінде сақтану шараларын орындауы тиіс.
1.2 Кәсіпорын базасында қауіпсіздік техникасы бойынша кіріспе нұсқаулығы
Электр желілерін, электр қондырғылары мен электртехникалық бұйымдарын жобалау, монтаждау, іске қосу, пайдалану, сондай-ақ олардың техникалық жай-күйін тексеру, тұтынушылардың электрқондырғыларын техникалық пайдалану нормаларына (бұдан әрі - ТПН), тұтынушылардың электрқондырғыларын пайдалану кезіндегі техникалық қауіпсіздік норма-ларына (бұдан әрі - ТҚН) сәйкес жүзеге асыруы қажет.Электр қозғалтқыш-тардың, электр шамдарының, басқару аппараттарының, іске қосуды реттеу-шінің, бақылау өлшеу және қорғау аппаратурасының, қосалқы жабдықтар-дың, электр сымдары мен кабель желілерінің электр қозғалтқыштардың техникалық нормалары бойынша аймақтардың класына сәйкес қорғау қабаты болуы қажет. Барлық электрқондырғылары өртке және жануға әкеліп соғатын қысқа тұйықталудан және басқа да дұрыс емес режимнен сақтайтын аппараттармен қорғалуы қажет.
Сақтандырғыштардың балқыма қоспаларының нақты тоғы таңбада көрсетіліп, калибрленген болуы қажет (таңбаны дайындаушы зауыт немесе электртехникалық зертханасы қояды). Барлық тоқ жүретін бөліктер, бөлу қондырғылары, аппараттар мен өлшеуіш аспаптар, сондай-ақ жарылғыш үлгідегі сақтандырғыш құрылғылары, ажыратқыштар және барлық іске қоса-тын аппараттар мен аспаптар тек жанбайтын негізде құрастырылуы қажет (мрамор,текстолит,гетинакс). Сымдар мен кабельдерді жалғау, тармақтау және түйіндеу өртке қатысты қауіпті жағдайларды болдырмау үшін сығым-дау, дәнекерлеу, пісіру және арнайы қысқыштар көмегімен жүргізу қажет.
Электр желілерін уақытша пайдалануға және қондыруға болмайды. Құрылыс және уақытша жөндеу-құрастыру жұмыстарында иллюимнациялық қондырғылар мен электр сымдары уақытша қойылуы мүмкін. Тасымалды шамдар қорғаушы шыны қалпақтармен және торлармен жабдықталуы қажет. Осы шамдар мен басқа да тасымалды электр аппараттары үшін ықтимал механикалық әсерді есепке ала отырып, осы мақсатқа арналған иілгіш кабельдер мен мыстан жасалған сымдар қолданылады. Үй-жайларда жұмыс соңына қарай кезекші қызметкердің болмайтындығына байланысты электр қондырғылар мен тұрмыстық электр құралдары тоқтан ажыратылуы тиіс, бұдан басқа кезекшілік жарық көздері, өрт сөндіру мен өртке қарсы сумен қамтамасыз ету қондырғылары, өрт және күзет дабылдары ғана тоқ көзіне жалғанады. Басқа да электр қондырғылары мен электртехникалық бұйымдар (оның ішінде тұрғын үйлерде де) тек қана олардың қызмет ету мақсатына немесе пайдалану нұсқауына сәйкес болса ғана тоқ көзінен ажыратылмайды.
Электр берілісінің (оның ішінде уақытша және салынған кабельмен) ауа жолдарын жанғыш жабынның, шатырдың, сондай-ақ жанғыш заттар, материал мен бұйымдар сақтайтын ашық қоймалардың (қатарлардың, маялардың) үстінде пайдалануға және орнатуға жол берілмейді. Жарық беруші электр желісі ғимараттардың жанғыш құрылыстары мен жанғыш материалдарға тимейтіндей етіп құрастырылуы тиіс. Электр қозғалтқыш-тары, электр шамдары, сымдар мен бөліп тарату қондырғылары тозаңнан айына кемінде екі реттен, ал едәуір тозаң бөлінетін үй-жайлар айына кемінде төрт реттен тазартылып тұруы қажет. Электр қондырғыларын пайдалану кезінде:
1) дайындаушы ұйымдардың нұсқаулықтарының талаптарына сәйкес келмей-тін немесе пайдалану жөніндегі нұсқаулықпен сәйкес өрттің шығуына әкеп соғатын ақауы бар электр қабылдағыштарды пайдалануға, сондай-ақ зақым-далған немесе оңашалаудың қорғағыштық қасиетін жоғалтқан электр сымдары мен кабельдерді пайдалануға;
2) бүлінген розеткаларды, ажыратқыштарды, басқа да электр қондырғыш бұйымдарын пайдалануға;
3) электр шамдары мен шырақтарды қағазбен, матамен немесе басқа да жанғыш материалдармен орауға, сондай-ақ құрылымда қарастырылған шырақтарды қалпақсыз пайдалануға;
4) өрт қаупін болдырмайтын жанбайтын жылу оқшаулағыш материалдан жасалған тіреуі мен жылу қорғағыш қондырғысы жоқ электр үтіктерін, плиталарын, шәйнектері мен басқа да жылытқыш құралдарды пайдалануға жол берілмейді. Құрылымда қарастырылған термореттегіші жоқ немесе жарамсыз электржылытқыш құралдарын пайдалануға;
5) стандартқа сай келмейтін (қолдан жасалған) электр жылытқыштарды қолдануға, қысқа тұйықталу мен артық салмақтан қорғайтын қолдан жасалған аппараттарды пайдалануға;
6) электр қалқандарының, электр қозғалтқыштары мен іске қосушы аппаратуралардың жанында жанғыш (оның ішінде тез тұтанғыш) заттар мен материалдарды орналастыруға (жинауға);
7) транзиттік электрсымдары мен кабельдік желілерді қойма бөлмелері арқылы, сондай-ақ электр қозғалтқыштардың техникалық нормалары бұза отырып жарылыс және өрт қаупі бар аймақтар арқылы орнатуға;
8) электр жылытқыш құралдарын барлық жарылыс және өрт қаупі бар орындарда пайдалануға жол берілмейді. Софитты орналастыру кезінде тек жанбайтын материалдарды пайдалану қажет, ал олардың қаңқалары зақымдаушы арқандармен оқшаулануы қажет.
Прожекторлар мен софиттерді жанғыш материалдар мен құрылыстар-дан кемінде 0,5 м, ал линзалық прожекторларды кемінде 2 м қашықтықта орналастыру керек. Прожекторлар мен софиттерге арналған жарық сүзгіштер жанбайтын материалдардан болуы қажет. Қысқа тұйықталу мен ұшқын шығаратын, кабельдер мен сымдарды қыздыратын электр желілері мен аппараттары тез арада кезекші тұлға арқылы қауіпті жағдайға жеткізбестен сөндірілуі тиіс. Ақауы бар электр жүйесі өрт қауіпсіздігі жағдайына келтіріл-генше ажыратылуы тиіс.
Теміржол көлігінде өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстар жүргізу және өрттердің салдарын жою қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы көлік туралы 1994 жылғы 21 қыркүйектегі және Азаматтық қорғау туралы 2014 жылғы 11 сәуірдегі заңдарына сәйкес әзірленген.
Қағидалар теміржол көлігіндегі мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі (бұдан әрі - МЕӨҚҚ) үшін теміржол көлігіндегі өрт қауіпсіздігі және өрттердің салдарын жою бойынша профилактикалық жұмыстарды ұйымдас-тыру және жүзеге асыру тәртібін айқындайды. Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды жүзеге асыратын МЕӨҚҚ лауазымды тұлғалары болып мыналар табылады:
1) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы - МЕӨҚҚ бас инспекторы;
2) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығының орынбасары - МЕӨҚҚ аға инспекторы;
3) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бас мамандары, мамандары - МЕӨҚҚ инспекторы;
4) жол бөлімшесі шегіндегі Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы - жол бөлімшесі шегіндегі МЕӨҚҚ бас инспекторы;
5) жол бөлімшесі шегіндегі Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығының орынбасары - жол бөлімшесі шегіндегі МЕӨҚҚ аға инспекторы;
6) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі өрт профилактикасы жөніндегі аға нұсқаушы, нұсқаушы, өрт сөндіру пойызының бастығы және оның орынбасары, жол бөлімшесі шегінде өрт сөндіру пойызының немесе бекетінің қарауыл (бөлімше) бастығы (қызмет көрсету аймағы шегінде) - жол бөлімшесі шегінде МЕӨҚҚ инспекторы.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды тұлғалары өз қызметінде Азаматтық қорғау туралы Қазақстан Республикасының Заңын, өрт қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерін және осы Қағидаларды басшылыққа алады.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі теміржол көлігі ұйымдарының стационарлық объектілері мен жылжымалы құрамында (бұдан әрі - объект) өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыс жүргізуді ұйымдастыруға жалпы басшылықты және бақылауды Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы жүзеге асырады. Жол бөлімшесі шегінде Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды ұйымдастыру мен жүргізуге басшылықты және бақылауды жол бөлімшесі шегінде МЕӨҚҚ бастығы жүзеге асырады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі функцияларын жүзеге асыру кезінде МЕӨҚҚ жоғары тұрған инспекторларының нұсқаулары мен өкімдері МЕӨҚҚ төмен тұрған инспекторлары орындауы үшін міндетті. Өзге лауазымды адамдардың олардың қызметіне араласуына жол берілмейді.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі жоғары тұрған инспекторлары қажет болған жағдайларда МЕӨҚҚ төмен тұрған инспекторларының шешімдерін жоя алады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамадары өздеріне жүктелген міндеттерді өрт сөндіру техникалық комиссияларымен (бұдан әрі - ӨТК), объектілердің өртке қарсы ерікті құралымдарымен (бұдан әрі - ӨҚЕҚ), мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарымен тығыз өзара іс-қимылда шешеді.
Өрт қауіпсіздігі жөніндегі мәселелерді шешуге байланысты құжаттар-ды куәландыру үшін МЕӨҚҚ бөлімшелеріндегі мөрлер пайдаланылады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамдары оларға жүктелген өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды жүргізу функцияларын орындамағаны үшін жауапкершілікте болады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі қызметкерлерін осы Қағидалармен байланысы жоқ, оларға тән емес жұмыстар мен функцияларды орындауға тартуға жол берілмейді. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамдарының қызметін ұйымдастыру МЕӨҚҚ тиісті деңгейлерінде жүзеге асырылады. Профилактикалық жұмысына тікелей басшылықты, оны жоспарлауды, өрттерді және объектілердің өртке қарсы жай-күйін талдауды Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы, жол бөлімшесі шегінде тиісті жол бөлім-шесінің МЕӨҚҚ бастығы жүзеге асырады.
Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмысты жүзеге асыру үшін МЕӨҚҚ басқарушы құрамына МЕӨҚҚ бастығы бекіткен тізбе бойынша өртке қатысты аса қауіпті объектілер бекітіледі. Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмысын жүзеге асыратын МЕӨҚҚ лауазымды адамдары қызмет көрсетілетін объектілердің өзіндік ерекшелігін зерделейді, өрттердің шығу себептерін, объектілердің өрт қауіпсіздігі жай-күйі мен жоюға ұсыныл-ған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтарды, оның ішінде өрт қауіпсіз-дігі саласындағы бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың ұсынған талаптарын орындау дәрежесін талдайды, олардың өрт қауіптілігін азайту жөніндегі іс-шараларын әзірлейді, өрттің алдын алуға бағытталған іс-шара-ларды бірлесіп өткізу мақсатында объект басшыларымен байланыста болады.
Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды ұйымдастыру мен жоспарлау МЕӨҚҚ және оның бөлімшелерінде жүзеге асырылады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі мынадай жұмыс жоспарлары әзірленеді:
1) МЕӨҚҚ-да - өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық іс-шаралардың жылдық жоспары;
2) МЕӨҚҚ бөлімшелерінде өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық іс-шаралардың тоқсандық (жол бөлімшелерінде) және айлық (жол бөлімше-лерінде МЕӨҚҚ инспекторлары үшін) жоспарлары.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі инспекторларының жұмыс жоспары жедел-қызметтік жұмыс мәселелерінің песпективалық және ағым-дағы шешімдерін есепке ала отырып, өрт жағдайларын, объектілердегі өрт қауіпсіздігінің жай-күйін талдау негізінде әзірленеді.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі жұмыс жоспарларын жетекші-лік ететін басшысы, жол бөлімшелерін-дегі МЕӨҚҚ бөлімшелерінің жұмыс жоспарларын тиісті жол бөлімшелерінің МӨҚҚ бастығы, өрт сөндіру пойыз-дары мен пойыздар бастықтарының, МЕӨҚҚ инспекторларының жеке жұмыс жоспарларын - тиісті жол бөлімшесінің МЕӨҚҚ бастығы бекітеді. Айлық жұмыс жоспары өрт қауіпсіздігі жөніндегі профилактикалық іс-шараларды жеке жоспарлаудың негізгі құжаты болып табылады, онда ұйымдастырушылық-профилактикалық іс-шаралар, зерттелуі жоспарланған барлық объектілердің атауы, сондай-ақ жоспардан тыс жұмыстар мен тапсырмаларды орындау үшін қажет уақыт резерві көзделеді. Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес айлық жұмыс жоспарлары профилактикалық жұмыстарды есепке алу күнделігінде тіркеледі. Ұйымдастырушылық-профилактикалық іс-шаралар азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Өрт қауіпсіздігі шараларына ұйымдардың қызметкерлері мен халықты оқыту қағидалары және өрт қауіпсіздігі шараларына оқыту жөніндегі оқу бағдарла-маларының мазмұнына қойылатын талаптар негізінде жүргізіледі. Объекті-лерді өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау тұрғысына тексеру жергілікті жағдайларды және объектілердің өрт қауіптілігін есепке ала отырып, жыл бойы бірқалыпты жоспарланады.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы жоспарларға белгі соға отырып, олардың орындалуын жүйелі түрде бақылайды. Жекелеген іс-шаралар орындалмай қалған жағдайда тоқсан сайын олардың орындалмау себептері туралы анықтама толтырылады, онда жоспарда көзделген жүргізілген жұмыс көрсетіледі. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамдарды зерттеу жүргізу алдында объект басшысына қызмет-тік куәлігін және МЕӨҚҚ бастығы бекіткен осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тексеру жүргізуге тапсырмасын көрсетеді. Тексеру түрлері:
1) егжей-тегжейлі - объектінің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешенінің орындалуына тексеруді жүзеге асыру;
2) бақылау - Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі саласындағы бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың егжей-тегжейлі тексеру қорытындылары бойынша ұсынған анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтарын жою жөніндегі іс-шаралардың орындалу дәрежесін тексеру;
3) мақсатты (жедел) - маусымдылығын, өрт ахуалдарын, объектінің жұмыс режимін есепке ала отырып, объектілердің өртке қарсы жай-күйін іріктеп зерттеу мақсатында МЕӨҚҚ басшылығының нұсқауы бойынша жүзеге асырылатын тексеру.
Жолаушы пойыздарын өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау тұрғысына тексеру жолаушы пойыздарын құрастыру пункттерінде және жөнелтудің айналым станцияларында жүргізіледі. Жолдағы жолаушы пойыздарын тексеру МЕӨҚҚ бастығы бекіткен кесте бойынша пойыз бастығының және пойыздың электр механигінің қатысуымен жүзеге асырылады. Жүргізілген жұмыс нәтижелері тексеруші адамның, пойыз бастығының және электр механигінің қолы қойылып, рейстік журналда көрсетіледі. Локомотивтерді, тіркелу депосына мотор-вагонды жылжымалы құрамды, электр жылжымалы құрам мен рефрижераторлы секцияларды (пойыздарды) тексеру МЕӨҚҚ басшысы бекіткен кестелер бойынша жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының магистральдық теміржол желісіне жұмыс-қа жіберу үшін бөгде ұйымдардың теміржол көлігіндегі жылжымалы құрамы өрт қауіпсіздігі нормаларына сәйкестігін белгілеу үшін комиссиялық тексеріп қаруаға ұсынылады. Объектілерге тексерулер жылына екі реттен кем емес жүзеге асырылады, атап айтқанда, объектілерге егжей-тегжейлі тексерулер шаруашылықтарды көктемгі комиссиялық қарап тексеру барысында, бақылау күзгі комиссиялық қарап тексеру барысында жүргізіледі. Теміржол ұйым-дарында теңгерімде тұрған тұрғын үйлерді тексеру жылына бір рет жүргізі-леді. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адам егжей-тегжейлі немесе бақылау тексеруді жүргізудің басталуы туралы тексеру басталғанға дейін 10 күнтізбелік күн бұрын объектінің әкімшілігіне тексеру жүргізу мерзімін көрсете отырып, жазбаша түрде хабарлауы тиіс.
Өрт қауіпсіздігі талаптарының сақталуы тұрғысына объектілерді тексеруді сол лауазымды адамдар немесе тексеру жүргізу тапсырмасында көрсетілген адам жүргізеді. Тексеру объекті басшысының немесе ол бөлген объекті әкімшілігі өкілдерінің қатысуымен жүргізіледі, сондай-ақ тексеруге объектінің мамандары (технологтар, энергетиктер), ӨТК мүшелері мен ӨҚЕҚ бастығы тартылуы мүмкін. Объектілердің басшылары, не олардың уәкілетті өкілдері алдағы тексеру туралы хабарламаны алған жағдайда тексерілетін объект орналасқан жерде белгіленген тексеру мерзімінде болуы тиіс, сондай-ақ МЕӨҚҚ лауазымды адамдарының объекті аумағы мен үй-жайларына кіруін қамтамасыз етуі тиіс.
Объектіде өрт қауіпсіздігі талаптарының сақталуы тұрғысына тексеру жүргізу кезінде мына мәселелер қаралады:
1) объект басшысының және жауапты тұлғаларының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қызметі;
өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі бұйрықтардың, өкімдердің және нұсқаулықтардың болуы;
өрт сөндіру автоматикасы қондырғыларын пайдалануды ұйымдастыру; объектінің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуді және өрт сөндіру жабдығын сатып алуды қаржыландыруға өтінімдердің болуы;
өртке қарсы іс-шаралардың перспективті жоспарларға, өндірістік-қаржылық жоспарларына енгізілуі;
отпен жүргізілетін жұмыстарды ресімдеу және жүргізу тәртібінің сақталуы;
ӨТК-ның профилактикалық жұмысын ұйымдастыру және сапасы;
ӨҚЕҚ жауынгерлік әзірлігі; жұмысшылармен және қызметшілермен өртке қарсы нұсқаулықты және өрт-техникалық минимумды жүргізу тәртібі;
өрт туындаған жағдайда объект қызметкерлерінің өз міндеттерін және іс-қимылдарын білуі.
2) өрт қауіпсіздігі саласындағы нормативтік құқықтық актілермен, стандарттармен, бұйрықтармен және нұсқаулармен регламенттелген өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау;
3) өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтарды жою жөніндегі іс-шаралардың орындалу дәрежесі;
4) өрт туындаған жағдайда адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету (эвакуациялау жолдары мен шығу жолдарының болуы және жарамды жай-күйі, өрттерді анықтау және сөндіру, құлақтандыру, сыртқы және ішкі өртке қарсы сумен жабдықтау, түтіннен қорғау жүйелерінің болуы мен жұмысқа қабілеттілігі);
5) желдету, жылу беру, энергиямен жабдықтау жүйелерінің жұмысқа жарамды жай-күйі. Егжей-тегжейлі және мақсатты (жедел) тексеру қорытындылары бойынша Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазым-ды адам Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес екі данада тексеру нәтижелері туралы акті жасайды. Анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылық-тарды жою мерзімдерін объекті басшысының келісімімен МЕӨҚҚ лауазым-ды адамы белгілейді. Бақылау тексеру қорытындылары бойынша тексеру нәтижелері туралы актіде анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушы-лықтарды жою жөніндегі егжей-тегжейлі немесе мақсатты тексеру қорытын-дылары бойынша ұсынылған іс-шаралардың орындалуы туралы белгі қойылады. Бақылау тексеру нәтижелері Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес тексерулер нәтижелері туралы актіде ресімделеді, онда жойылмаған және қайта анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтар тіркеледі. Тексеру нәтижелері бойынша ескертулер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда объекті басшысы немесе оның өкілі оларды жазбаша түрде баяндайды. Ескертулер және (немесе) қарсылықтар тексеру өткізу нәтиже-лері туралы актіге қоса беріледі, ол туралы тиісті белгі қойылады.
Қосымшалардың көшірмелерімен бірге тексеру нәтижелері туралы актінің бір данасы объектінің басшысына немесе оның өкіліне анықталған бұзушылықтармен танысу және оларды жою жөнінде шаралар қабылдау үшін беріледі. Акт объектінің басшысына 5 жұмыс күні ішінде беріледі. Тексеру нәтижелерімен келіспеген жағдайда объектілердің басшылары жоғары тұрған МЕӨҚҚ бөлімшесіне шағым жасауға құқығы бар.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды қызметкеріне бекітілген әрбір объектіге осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес бақылау-байқау ісі жүргізіледі, онда мынадай барлық хат алмасулар:
объектінің техникалық сипаттамасы, нұсқамалар, актілер, ӨТК жұмысы; ӨҚЕҚ мүшелерінің тізімі, объекті басшыларының, жауапты адамдардың бұйрықтары сақталады. Бақылау-байқау істерінде тексерулердің нәтижелері туралы материалдар кемінде 10 жыл сақталады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды қызметкерлері теміржол ұйымдарының басшы-ларына өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзған қызметкерлер мен жауапты адамдарды тәртіптік жауапкершілікке тарту жөнінде ұсыныстар жасайды.
1.3 ШЧ құрылысы, оның бөлімшелерімен танысу
Сигнал беру және байланыс дистанциясы - белгіленген шекаралар шегінде СОБ және байланыс құрылғыларына техникалық қызмет көрсетуді және жөндеуді ұйымдастыру мен орындауға арналған негізгі желілік кәсіпорын. ШЧ қос бағынышты режимге ие: әкімшілік және қаржы-экономикалық жоспарда қашықтық бөлімше (НҚ) бастығына бағынады; техникалық қызмет көрсету сапасын қамтамасыз ету бөлігінде жолды басқару кезінде сигнал беру және байланыс қызметіне бағынады. Жол бөлім-шесі қашықтықтың пайдалану шығындарын қаржыландырады, кадр саясатын анықтайды. Сигнал беру және байланыс қызметі техникалық қызмет көрсету сапасын және жаңа техниканы енгізуді тексереді.
Дистанция штаты жол басшылығы бекіткен штаттық нормативтер бойынша есептеледі. Негізгі төменгі бөлімше бригадир электрмеханик неме-се аға электрмеханик лауазымында басқаратын 3-тен 5 адамға дейінгі бригада болып табылады. Екі - төрт бригада-цех, оны аға электромеханик басқарады, 3-5 цехты өндірістік телім бастығы басқаратын өндірістік телім құрайды. Дистанцияларда өндірісті ұйымдастырудың индустриялық әдісі қолданылады, оның мәні мыналардан тұрады:
1) барлық алмалы-салмалы жабдықтарды (реле, электржетектер, аспаптар) стационарлық жағдайда өндірістік базада жөндейді,
2) барлық алынбайтын жабдыққа (шкафтар, бағдаршамдар, рельс тізбектері) желілік өндірістік телімдермен (ЕПМ) қызмет көрсетіледі.
Индустриялық әдісті іске асыру үшін барлық дистанцияларда теміржол тармағы бар ғимарат, гараждар, шеберханалар және басқа да объектілер салынған өндірістік базалар салынды. Өндірістік базалар сондай - ақ бекітілген табельге сәйкес механикалық шеберханалармен, рельс көлігімен, станок, электр және газбен дәнекерлеу жабдықтарымен жабдықталған. Желілік телімдердің өндірістік базасының қызметкерлері үшін олардың орналасқан пункттеріндегі тұрғын үйлердің шоғырлануы көзделді. Қазір Беларусь жолының 13 дистанциясы сапалы кадрлық және техникалық әлеуеті бар жоғары механикаландырылған кәсіпорындар болып табылады. Өндірісті техникалық дайындау телімдері (дистанцияның өндірістік базасы). Өндіріс-тік базаның ғимараттарында және оның аумағында мынадай бөлімшелер орналасқан).
Жөндеу-Технологиялық телімі, СОБ аспаптарын дистанцияда жөндеу және орталықтандырылған ауыстыру үшін келесі бригадалардан тұрады:
1) - Релелік аппаратураны жөндеу;
2) - желілердегі СОБ аспаптарын орталықтандырылған ауыстыру;
3) - кабель параметрлерін өлшеу;
4) - техникалық құжаттама мен сенімділік;
5) - Ақпараттық технологиялар тобы. Байланыс құрылғыларына қызмет көрсету және жөндеу өндірістік учаскесі, бригадалардан тұрады:
1) - жоғары жиілікті телефондау және тоналды телеграфтау аппаратурасын өлшеу;
2) - байланыс құрылғыларын жөндеу және орталықтандырылған ауыстыру;
3) - техникалық құжаттама және байланыс құралдарын паспорттау;
4) - байланыс кабельдерін өлшеу және жөндеу;
5) - сайлау байланысы және шағын АТС құрылғыларына қызмет көрсету.
Радиобайланысты техникалық қызмет көрсету және жөндеудің өндірістік телімі, бригадалардан тұрады:
1) - АЛСН және пойыздық радиобайланысты техникалық қызмет көрсету және жөндеу;
2) - пойыздық және станциялық радиобайланыс бойынша техникалық құжаттаманы жүргізу;
3) - Станциялық радиобайланысқа қызмет көрсету және жөндеу.
Жолаушылар автоматикасының өндірістік телімі, бригадаларды қамтиды:
1) Жолаушылар автоматикасы құрылғыларын жөндеу және орталықтан-дырылған ауыстыру.
2) Tехникалық құжаттама, паспорттау және жолаушылар автоматикасының сенімділігін арттыру.
3) Kезекші-профилактикалық және қалпына келтіру жұмыстары.
2. Бағдаршамдардың қызмет көрсету тәртібі, бағдаршамдарды жөндеу және қызмет көрсету үшін орындалатын жұмыстардың негізгі түрлері
2.1 Бағыттық көрсеткіштер, бағдаршамдар мен сигнал жарықтарының күндізгі көріну мүмкіншілігін тексеру
Темір жол жолының тік телімдерінде кіру, ескерту, өту, бөгеу және жабу бағдаршамдарының қызыл, сары, жасыл оттары күндіз және түнде жақындап келе жатқан пойыздың локомотивінің кабинасынан кемінде 1000 м қашықтықта анық ажыратылуы тиіс. ШН және ШЦМ бағдаршамдарының сигналдық көрсетулерінің көрінуін шамдардың, линзалық жиынтықтың әрбір ауысуынан, бағдаршам бастиегінің, бағдаршамның ауысуынан кейін және қар жауғаннан және бораннан кейін тексереді. Жолдың қисық телімдерінде осы бағдаршамдардың, сондай-ақ бағдаршамдардағы сигналдық жолақтар-дың көрсеткіштері кемінде 400 м қашықтықта анық ажыратылуы тиіс. Басты жолдардың шығу және маршруттық бағдаршамдарының көрсеткіштері кемінде 400 м қашықтықта, бүйірлік жолдардың шығу және маршруттық бағдаршамдары, шақыру сигналдары мен маневрлік бағдаршамдар оттары кемінде 200 м қашықтықта анық ажыратылуы тиіс. Маршруттық және жарық көрсеткіштері көрсеткіштерінің көрінуі 100 м-ден кем болмауы тиіс. ШН бағдаршамнан талап етілетін қашықтықта тұрып, пойыз қозғалысы бойынша оң рельске бағытталуы тиіс жарық сәулесінің бағытын анықтайды. Электро-монтер пойыздардың қозғалысын бақылайды.
ШЦМ бар ШН станцияларында алдымен станцияның бір аузына кіру бағдаршамына дейін жүреді және шамдарды белгіленген тәртіппен ауыс-тырады. Кері жүру кезінде кіру бағдаршамын қоса алғанда, бағдаршам оттарының көрінуін тексереді. ШН мен ШЦМ аралығында алдымен пойыз-дар қозғалысының тақ бағыттағы бағдаршам шамдарын ауыстырады, содан кейін кері бағытта жүрген пойыздар қозғалысының тақ бағыттағы бағдаршам шамдарының көрінуін тексереді және пойыздар қозғалысының жұп бағыт-тағы бағдаршам шамдарын ауыстырады және пойыздар қозғалысының жұп бағыттағы бағдаршам шамдарының көрінуін тексереді. Шамдарды ШЦМ өзгертеді, бағдаршамдардың сигналдық оттарының көрінуін электромеханик тексереді. Егер станциядағы немесе аралықтағы бағдаршамның сигналдық оттарының көрінуі ТПЕ талаптарын қанағаттандырмаса, онда тазалықты тексеру қажет.Шамдардағы кернеуді өлшеу, нысананың дұрыстығын тексеру, сыртқы және түсті линзалардың суреттерінің сәйкес келуіне назар аудару.
Бағдаршам діңгегінде жұмыс басталар алдында бағдаршам сатысының және діңгектің дұрыс бекітілуін тексеру, іргетасты тексеру, жерге тұйықтау жарамдылығын тексеру қажет. Мачталық бағдаршамдардың сигналдық оттарының үздіксіз көрінуін қамтамасыз ету үшін темір жол жолының қисық телімдерінде жарық ағынын көлденең жазықтықта қайта бөлетін шашырат-қыштар қолданылады. Электрмеханигі бағдаршам оттарының көрінуін тексеру нәтижелерін ШУ-2 нысанындағы журналда белгілейді. Аралықтар мен станциялардың басты жолдарындағы бағдаршам оттарының локомотив-тен көрінуін, локомотив сигнализациясының әрекетін және жол және локомотив бағдаршамдары көрсеткіштерінің сәйкестігін аға электр механигі мен локомотивтің машинисімен тәуліктің жарық уақытында локомотив кабинасынан көзбен шолып тексереді. Аға электромеханик бағдаршам бастиегінің және бағдаршам діңгегінің жағдайына, бағдаршам оттарының көрінуін нашарлататын бөгде объектілердің болуына назар аударуы тиіс. Аға электромеханик тексеру кезінде анықталған кемшіліктерді блокнотада белгі-лейді.Локомотивтік бағдаршам жол бағдаршамдарының көрсеткіштеріне сәйкес келетін сигналдарды беруге тиіс. Жол бағдаршамдарында қызыл, сары, екі сары және сары жыпылықтайтын оттар болған кезде тексеру кезінде көрсеткіштердің сәйкестігіне ерекше назар аудару қажет. Электромеханик қағидаттық схемалар бойынша қолданылатын бағдаршам шамдарының түрлерін, олардың қуатын, кейбір қорды ескере отырып, олардың талап етілетін санын анықтайды. Ол оларды ауыстыру кезінде бағдаршамға ауыстыру тәртібін білуі тиіс. Бағдаршамдардағы шамдарды ауыстыру бойынша жұмысқа дайындау кезінде әрбір шам механикалық ақаулардың болмауын көзбен шолып қарайды. Шамның жіпінінің беті жылтыр, ал колба-ның ақ түсті және ақ түсті ұштары жоқ болуына назар аударады. Электр-механик кезекті тексеру күніне назар аудара отырып, монтерлік сақтандыру белдігінің жай-күйін тексереді.
Станциядағы бағдаршам шамдарын ауыстыруды электрмеханик пойыздар қозғалысынан бос уақытта бағдаршамның тыйым салу көрсеткіші кезінде ҚБП-ның келісімімен және одан әрі бағдаршам шамдарының көрінуін және тексерумен орындайды. Бұл ретте алып жүретін радиостанциялардың көмегімен станция бойынша кезекшімен байланыс орнатылады. Аралықта бағдаршам шамдарын ауыстыруды электрмеханик пойыздың бағдаршамнан немесе пойыздардың қозғалуынан бос уақытта пойыздық диспетчермен, жақын орналасқан станцияның ҚБП-мен келісім бойынша орын-дайды, оны басқару пультінде диспетчерлік бақылау құрылғылары бойынша сигналдық қондырғыларды бақылау жүзеге асырылады. Бағдаршамдағы шамдарды ауыстыру аяқталғаннан кейін электромеханик бұл туралы пойыз диспетчері-не хабарлайды және бағдаршам оттарының әрекеті мен көрінуін тексереді.
Станциялардың бағдаршамдарының бір-екі шеті шамдары, пойыздар-дың бір жақты қозғалысы үшін автобұғаттау құрылғыларымен жабдықталған темір жол телімдерінің өтпелі бағдаршамдарының бір шеті шамдары, пойыз-дардың екі жақты қозғалысы үшін автобұғаттау құрылғыларымен жабдық-талған темір жол телімдерінің өтпелі бағдаршамдарының екі шеті шамдары линзалық үлгідегі бағдаршамдарда мынадай кезектілікпен ауыстырылуы тиіс: қызыл от лампасы жаңасымен ауыстырылады, қызыл от лампасы алынып тасталған сары от лампасының орнына, сары от лампасының орнына - жасыл от лампасының орнына орнатылады.
Пойыздардың бір жақты қозғалысы үшін автобұғаттаумен жабдық-талған темір жол учаскелерінің өтпелі бағдаршамдарының екі шеті шамдары, пойыздардың екі жақты қозғалысы үшін автобұғаттаумен жабдықталған темір жол телімдерінің өтпелі бағдаршамдарының бір шеті шамдары линзалық үлгідегі бағдаршамдарда мынадай ретпен ауыстырылуы тиіс: қызыл от шамы жаңасымен ауыстырылады, қызыл от шамы сары от шамы орнына орнатылады, жасыл от шамы жаңасымен ауыстырылады. Прожектор-лық бағдаршамдарда және линзалық бағдаршамдардың екінші сары, екінші жасыл сигналдық оттарында, бөгегіш, қайталағыш бағдаршамдарда, жарық көрсеткіштері мен жасыл жарқырайтын жолақтарда әрқашан жаңа шамдар орнатылады.
Маневрлік бағдаршамдарда тыйым салатын оттың шамдары жаңа шаммен ауыстырылады, тыйым салатын оттың алынған шамы ақ оттың орнына орнатылады. Бағдаршамда бұрын орнатылған қыздырудың бір желісі бар шамдарды ауыстыру үшін шамға оңай басылғаннан кейін оны сағат тіліне қарсы төмен қарай бұрып алып тастау, содан кейін жаңа немесе басқа ұқсас басумен орнату, бірақ оны сағат тіліне бұрап қою қажет. Шамға патрондағы шамның беріктігін тексеру үшін жоғарыдан төмен қарай басады, содан кейін босатады. Екі желілі шамды ауыстыру үшін контактілер - серіппелері бар қалпақшаларды өзіңнен тіреуге дейін басу, оны қалпақшада және үшбұрышты контактілі қалыпта күріш сәйкес келгенге дейін сағат тіліне қарсы бұрау, қалпақшаны алып тастау және шамды алып тастау, содан кейін шам ұстаушының бағыттаушы шығыңқы тығындары фланецтің ойығына кіретіндей жаңасын немесе басқасын орнату, тығында шамның бұралу болмауын тексеру, қалпақшаны кию, ол үшін қалпақшаның және контактілі қалыптың тәуекелдерін үйлестіру, қақпақшаны тірекке дейін өзіңнен сағат тіліне бұрып, оны өзіне дейін созу.
Бағдаршам шамдарындағы кернеуді тиісті шкаласы бар вольтметрмен өлшейді. Кернеу жанып жатқан шамның шам ұстағышының қысқыштарында өлшенеді. Шамдардағы кернеуді бағдаршам алдында пойыз болмаған кезде өлшеу қажет, пойыз бағдаршамға жақындаған кезде бағдаршам ашық күйде болуына жол берілмейді. Бағдаршамның екі желілі шамында кернеуді негізгі және резервтік жіпте өлшейді. Бағдаршам сұлбасын шамның негізгі жібінен резервтіге ауыстырып қосу бағдаршам оқшаулау пластинкасын қолдана отырып, оны контактілі серіппесі мен шамның шығуы арасында төсеп жүзеге асырылады. Өлшеудің нәтижелері желі кернеуін есепке ала отырып, норма-тивтік көрсеткіштермен салыстырылады. Бастың ішінде жарық сүзгілерінің бекітілуін бекіту бұрандаларын тартумен тексеру. Сыртқы қарап жарық сүз-гілерінің және шам ұстаушы бөлшектерінің бүтіндігін анықтау. Шамұстау-шының түйіспелерінде сымдарды бекіту оларды бұруға әрекет еткен кезде ығысудың болмауын тексеру. Тексеру монтаж сымдар, олар болмауы тиіс зақымданулар. Жарық сүзгілерін, шам ұстағыштар мен бастың ішкі қабырға-ларын таза матамен және қылқаламмен тазалау.
Бағдаршамның жасыл жарық беретін жолақтардың, жарық көрсеткіш-терінің тығыздалу жағдайын, линзалық жинақтар мен шлангтың бүтіндігін, гайкалар контргаек жиынтығының болуын, күнқағарлардың жарамдылығын, метал діңгектерде қалпақшалар болуын жарамдылығын тексеру. Бағдаршам-ның бекітілу сенімділігі оның кронштейндер мен мачталарға қатысты болуы мүмкін жылжуының болмауын анықтау. Қажет болған жағдайда линзалар-дың бетін сумен немесе керосинмен суланған шүберекпен, ал қатты ластан-ған линзаларда - еріткішпен суланған шүберекпен тазарту, содан кейін құрғатып сүрту керек. Жұмыс аяқталғаннан кейін бағдаршамның бастарымен баспалдақтарын құлыпқа жабу. Орындалған жұмыс туралы ШУ - 2 нысанын-дағы журналға жазу керек. Бағдаршамның шамдарын тексеру. Бағдаршам - темір жол көлігінде пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен маневрлік жұмыстарды нақты ұйымдастыру үшін қызмет ететін негізгі сигналдардың бірі. Бағдаршамдар тәулік бойы қызмет ететін сигналдарға жатады. Тәулік бойы қызмет ететін сигналдар тәуліктің жарық та, қараңғы да уақытында беріледі. Орнату сипаты бойынша бағдаршамдар тұрақты сигнал-дар болып табылады.
Тұрақты сигналдар темір жолдың белгілі бір нүктесінде немесе локомотив кабинасында орнатылуымен сипатталады. Бағдаршам жарық сигналдарының көмегімен пойыздар қозғалысын реттеуге және белгілі бір түсті сигнал оттарының көмегімен арақашықтыққа бұйрықтар жіберуге қызмет етеді. Оптикалық жүйесінің түріне байланысты бағдаршамдар линзалық және прожекторлық болып бөлінеді: линзалық бағдаршам - әр сигналдық көрсеткішке бөлек оптикалық жүйе - линзалық комплектке ие. прожекторлық бағдаршам - бір оптикалық жүйеде түсі бойынша үш түрлі сигналдық көрсеткішті алуға мүмкіндік беретін арнайы механизммен біріктірілген оптикалық жүйеге ие. Линзалық бағдаршамдармен салыстыр-ғанда құрылымының күрделілігі мен жұмыс сенімділігінің төмендігіне байланысты прожекторлық бағдаршамдарды жаңа құрылыста қолданбайды, ал бекеттер мен аралықтардағы СОБ құрылғыларын қалпына келтіру кезінде линзалықтармен ауыстырады. Линзалық бағдаршамдарда әр 40 күн сайын қызыл от жаңаланып отырады, алынған шам сары от шамына, ал соңғысы - жасыл оттың орнына қойылады. Құрылымы бойынша бағдаршамдар келесі-дей болып бөлінеді:
1. Діңгекті бағдаршамдар - 50 кмсағ асатын жылдамдықпен пойыздардың тоқтаусыз жүріп өтуі жүргізілетін бекеттердің басты және бүйір жолдарында, аралықтарда орнатылады, топтық және дөңестік бағдаршам-дар мен олардың қайталауыштары ретінде, қоршау бағдаршамдары мен тұйықтардан шығу жолдарындағы маневрлік бағдаршамдар ретінде қолданылады.
2. Консольдік бағдаршамдар - жоларалықта габарит шарттары бойынша бағдаршам орнатуға болмаса қолданады.
3. Ергежейлі бағдаршамдар - бекеттерде пойыздардың тоқтаусыз өтуі қарастырылмайтын жолдардан шығыс бағдаршамдар ретінде, пойыздарды қабылдау үшін маневрлік және кіріс бағдаршамдары ретінде және екі жолды телімде бұрыс жолмен локомотивтер итеруші ретінде қолданылады.
Cурет 1. Бағдаршамдардың құрылымы
Діңгекті бағдаршамдарды кронштейндер көмегімен бір немесе бірнеше бағдаршамдық головкалар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қауіпсіздік техникасы -- еңбекті қорғаудың бір түрі, жұмыс атқарушыларға қауіпті өндірістік факторлардың әсеретуіне жол бермейтін ұйымдастырушылық және техникалық шаралар мен құралдардың жүйесі, еңбекті қорғау қағидаларының кұрамдас бөлігі. Жұмыскерлердің денсаулығы мен өміріне қауіп төндіретін өндіріс жағдайларының алдын алудың ұйымдастырушылық - техникалық шаралары мен құралдарының жүйесі. Барлық электрқондырғылары өртке және жануға әкеліп соғатын қысқа тұйықталудан және басқа да дұрыс емес режимнен сақтайтын аппараттармен қорғалуы қажет. Сақтандырғыштардың балқыма қоспаларының нақты тоғы таңбада көрсетіліп, калибрленген болуы қажет (таңбаны дайындаушы зауыт немесе электртехникалық зертханасы қояды). Барлық тоқ жүретін бөліктер, бөлу қондырғылары,аппараттар мен өлшеуіш аспаптар, сондай-ақ жарылғыш үлгідегі сақтандырғыш құрылғылары,ажыратқыштар және барлық іске қосатын аппараттар мен аспаптар тек жанбайтын негізде құрастырылуы қажет (мрамор,текстолит,гетинакс). Сымдар мен кабельдерді жалғау, тармақтау және түйіндеу өртке қатысты қауіпті жағдайларды болдырмау үшін сығымдау, дәнекерлеу, пісіру және арнайы қысқыштар көмегімен жүргізу қажет. Техникалық қызмет ету жөніндегі жұмыс түрлері: тексеру, сипаттамаларды өлшеу, реттеу, тазалау, бояу, ескірген заттарды ауыстыру, қайта қалпына келтіру болып табылады. Автоматика және телемеханика құрылғыларының техникалық қызмет көрсетуін аға электромеханиктер, электромеханиктер, электромонтёрлар атқарады. Құрылғыларды жөндеу және қызмет көрсету ретін сигнал беру және байланыс дистанциясының бастығы орнатады.
Аға электромеханиктің міндеті - автоматика және телемеханика құрылғыларын жөндеу және сапалы қызмет көрсетуін қамтамасыз ету болып табылады. Қызмет ету құрылғыларының күйін білу, техникалық қызмет көрсетуін жоспарлық-графиктік бекітілуі бойынша құрылғыларды жүйелі түрде тексеру, құрылғылар жұмысының сенімділігін арттыру, пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.
Электромеханиктің міндеті - құрылғыларды жөндеу, монтаждау, өлшеу және реттеу, қасындағы жұмысшыларды техникалық қызмет көрсету-ге үйрету қызметін қамтамасыз етеді.
Электромонтёрдiң міндеті - слесарлық және монтаждау жұмыстарын орындай білу, сонымен қатар өлшеу құрал-жабдықтарын пайдалана білу, құрылғылардың қызмет көрсетуіне байланысты электромеханиктердің тапсырмасын орындау.
1. Қауіпсіздік техникасы және өртке қарсы қауіпсіздік
1.1 Қауіпсіздік техникасы және өртке қарсы қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулық, құжаттарды жасау, кәсіпорынмен танысу
Қауіпсіздік техникасы жөніндегі шаралардың жүзеге асырылуы, сондай-ақ қауіпсіздік техникасы техникалық құрамдарының жасалуы мен қолданылуы нормативтік - техникалық құжаттаманың -- стандарттардың, ережелердің, нормалардың, нұсқаулардың негізінде жүргізіледі. Қауіпсіздік техникасы -- еңбекті қорғаудың бір түрі, жұмыс атқарушыларға қауіпті өндірістік факторлардың әсеретуіне жол бермейтін ұйымдастырушылық және техникалық шаралар мен құралдардың жүйесі, еңбекті қорғау қағидаларының кұрамдас бөлігі. Жұмыскерлердің денсаулығы мен өміріне қауіп төндіретін өндіріс жағдайларының алдын алудың ұйымдастырушылық - техникалық шаралары мен құралдарының жүйесі.
Қазақстан Республикасындағы Өрт қауіпсіздігі ережесі (бұдан әрі - Ереже) азаматтардың өмірі мен денсаулығын, жеке, заңды тұлғалардың мүлкін, меншік нысанына қарамастан, мемлекеттік мүлікті қорғау, қоршаған ортаны қорғау мақсатында меншік нысанына қарамастан, жеке тұлғалардың, сондай-ақ заңды тұлғалардың оларды қолдануы және орындауы үшін өрт қауіпсіздігі талаптарын анықтайды. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету және өрт сөндіру меншік нысанына қарамастан, ұйымдардың, кәсіпорындардың басшыларына жүктеледі. Ұйымдар мен кәсіпорындардың басшылары атқаратын лауазымы бойынша немесе қолданыстағы нормативтік құқықтық және басқа да актілер күшінде орындалатын жұмыстың сипатына қарай тиісті өрт қауіпсіздігі ережелерін орындайтын және белгілі жұмыс телім-дерінде олардың сақталуын қамтамасыз ететін тұлғаларды тағайындайды.
Ұйымның барлық жұмысшылары тек өртке қарсы нұсқаулықтан өткеннен кейін ғана жұмысқа жіберіледі, ал жұмыс сипаты өзгерген жағдайда ұйым басшылары бекіткен тәртіппен ықтимал өрттердің алдын алу және сөндіру бойынша қосымша оқудан өтеді. Ұйым жұмысшыларын объекті-лердегі өрттердің алдын алу және олармен күресу бойынша жұмысқа жұмыл-дыру үшін өрт - техникалық комиссиясы мен ерікті өртке қарсы құрамалары құрылады. Мүлік иелері, мүлікке иелік етуге, пайдалануға және билік етуге уәкілетті тұлғалар, оның ішінде ұйымның басшылары мен лауазымды тұлғалары, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін белгіленген тәртіппен тағайындалған жауапты лауазымды тұлғалар:
1) өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтауға, сондай-ақ өртке қарсы қызметі органдарының ұйғарымдамалары мен басқа да заң талаптарын орындауы;
2) өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеуге және жүзеге асыруы;
3) өртке қарсы үгіт - насихат жүргізуге, сондай - ақ өз жұмысшыларына өрт қауіпсіздігі шараларын оқып - үйретуі;
4) белгіленген нормаға сәйкес өртке қарсы қызметі бөлімшелерін құруы және ұстауы;
5) өрт сөндіру жүйелері мен құралдарын жарамды күйде ұстауы, оларды мақсатсыз пайдалануға жол бермеуі;
6) өрт сөндіру, олардың пайда болу себептері мен шарттарын және дамуын анықтау кезінде, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі талаптарының бұзылуына және өрттердің пайда болуына кінәлі тұлғаны анықтауда өртке қарсы қызметіне көмек көрсетуі;
7) өрттерді анықтаудың және сөндірудің автоматтандырылған құралдарын енгізу жөніндегі шараларды жүзеге асыруы;
8) өртке қарсы қызметінің өкілдеріне заңнамада белгіленген тәртіппен ұйымдардың аумағында өздерінің қызметтік міндеттерін жүзеге асыру кезінде рұқсат беруі;
9) өртке қарсы қызметі органдарына өрт қауіпсіздігінің жай-күйі туралы, оның ішінде өндірілетін өнімдердің өрт қауіптілігі туралы, сондай-ақ аумақтарда болған өрттер мен олардың салдарлары туралы мәліметтер мен құжаттарды тапсыруы;
10) болған өрттер, өртке қарсы қорғаныс жүйелері мен құралдарының жарамсыздығы туралы, жолдар мен кірме жолдар жай-күйінің өзгерістері туралы өртке қарсы қызметіне дереу хабарлауы тиіс.
Заттарды, материалдарды, бұйымдар мен жабдықтарды дайындаушылар (жеткізушілер) тиісті техникалық құжаттарда осы заттардың, материал-дардың, бұйымдар мен жабдықтардың өрт қауіпсіздігінің көрсеткіштерін, сондай-ақ оларды пайдалану кезінде өрт қауіпсіздігі шараларын көрсетеді.
Барлық өндірістік,әкімшілік, қойма мен қосалқы үй-жайларда телефондар-дың жанында өртке қарсы қызметті шақыратын телефон номері көрсетілген кесте ілінеді. Әрбір ұйымда бұйрықпен (нұсқаумен) олардың өрт қауіптілігі-нің тиісті өртке қарсы тәртібі орнатылады, оның ішінде:
1) ашық отты пайдалану тәртібі мен қауіпсіздік шаралары анықталады;
2) темекі шегуге арналған орындар анықталады және жабдықталады;
3) өрт сөндіру автокөліктерінің объектіге өту тәртібі анықталады;
4) үй-жайларда бір мезгілде сақталатын шикізат пен толық және жартылай дайын өнімдердің орны мен саны анықталады;
5) жанармай қалдықтары мен тозаңдарды тазалау, майлы арнайы киімдердің сақталу тәртібі белгіленеді;
6) өрт болған жағдайда және жұмыс күнінің соңында электр жабдықтарын ток көзінен ажырату тәртібі анықталады;
7) уақытша отты және басқа да өрт қаупі бар жұмыстарды жүргізудің тәртібі белгіленеді;
8)жұмыс аяқталғаннан кейін бөлмелерді тексеру, жабу тәртібі белгіленеді;
9) өрт кездегі жұмысшылардың іс-қимылдары белгіленеді;
10) мамандықтар (лауазымдар) тізбесі, өртке қарсы нұсқаулық пен өрт-техникалық минимумы бойынша сабақтар өткізудің мерзімі мен тәртібі анықталады, сондай-ақ оны өткізуге жауаптылар тағайындалады.
Өрт қауіпсіздігі шаралары туралы нұсқауларға қойылатын талаптарға сәйкес әр объектіде әрбір өрт жарылыс қаупі және өрт қаупі бар телімдерге (шеберханаларға, цехтарға) арналған өрт қауіпсіздігі талаптарына сай нұсқаулар әзірленеді. Бір мезгілде оннан астам адам болатын ғимараттар мен құрылыстарда (тұрғын үйлерден басқа) өрт болған жағдайда адамдарды көшіру жоспарлары (кестелері) әзірленіп, көрнекті жерге ілінеді, сондай-ақ адамдарды өрт туралы құлақтандыру жүйесі (қондырғысы) қарастырылады.
Жарықтандырылған, дыбысты және көрнекті хабарландырушы дабыл қаққыштар аталған санаттағы тұлғалар болатын үй-жайларға, сондай-ақ әрбір көшіру, авариялық шығу және көшіру жолдарында орнатылуы тиіс. Жарық беруші белгілер түріндегі жарық дабылдары дыбысты дабылдармен бір мезгілде қосылады. Жарық дабылының жыпылықтау жиілігі 5 Гц аспауға тиіс. Көрнекті ақпараттар қарама-қарсы түстегі жерлерге көру қашықтығына сәйкес келетін белгілер өлшемімен орнатылады. Мұндай ұйымдарға қызмет көрсетуші тұлға өртке қарсы қызметі органдарымен келісілген нұсқау бойынша қозғалысы нашар санатқа жататын тұлғаларды көшіру бойынша арнайы оқудан өтуі тиіс. Ұйым жұмысшылары, сондай-ақ азаматтар:
1) өрт болған жағдайда өртке қарсы қызметі бөлімшесіне хабарлауы және адамдарды, мүліктерді құтқаруға қажетті шараларды қолдануы және өртті жоюы;
2) газ құралдарын, тұрмыстық химия заттарын пайдалану, тез тұтанғыш және жанғыш сұйықтықтармен, басқа да өртке қатысты қауіпті заттармен, материалдармен және жабдықтармен жұмыс істеу кезінде сақтану шараларын орындауы тиіс.
1.2 Кәсіпорын базасында қауіпсіздік техникасы бойынша кіріспе нұсқаулығы
Электр желілерін, электр қондырғылары мен электртехникалық бұйымдарын жобалау, монтаждау, іске қосу, пайдалану, сондай-ақ олардың техникалық жай-күйін тексеру, тұтынушылардың электрқондырғыларын техникалық пайдалану нормаларына (бұдан әрі - ТПН), тұтынушылардың электрқондырғыларын пайдалану кезіндегі техникалық қауіпсіздік норма-ларына (бұдан әрі - ТҚН) сәйкес жүзеге асыруы қажет.Электр қозғалтқыш-тардың, электр шамдарының, басқару аппараттарының, іске қосуды реттеу-шінің, бақылау өлшеу және қорғау аппаратурасының, қосалқы жабдықтар-дың, электр сымдары мен кабель желілерінің электр қозғалтқыштардың техникалық нормалары бойынша аймақтардың класына сәйкес қорғау қабаты болуы қажет. Барлық электрқондырғылары өртке және жануға әкеліп соғатын қысқа тұйықталудан және басқа да дұрыс емес режимнен сақтайтын аппараттармен қорғалуы қажет.
Сақтандырғыштардың балқыма қоспаларының нақты тоғы таңбада көрсетіліп, калибрленген болуы қажет (таңбаны дайындаушы зауыт немесе электртехникалық зертханасы қояды). Барлық тоқ жүретін бөліктер, бөлу қондырғылары, аппараттар мен өлшеуіш аспаптар, сондай-ақ жарылғыш үлгідегі сақтандырғыш құрылғылары, ажыратқыштар және барлық іске қоса-тын аппараттар мен аспаптар тек жанбайтын негізде құрастырылуы қажет (мрамор,текстолит,гетинакс). Сымдар мен кабельдерді жалғау, тармақтау және түйіндеу өртке қатысты қауіпті жағдайларды болдырмау үшін сығым-дау, дәнекерлеу, пісіру және арнайы қысқыштар көмегімен жүргізу қажет.
Электр желілерін уақытша пайдалануға және қондыруға болмайды. Құрылыс және уақытша жөндеу-құрастыру жұмыстарында иллюимнациялық қондырғылар мен электр сымдары уақытша қойылуы мүмкін. Тасымалды шамдар қорғаушы шыны қалпақтармен және торлармен жабдықталуы қажет. Осы шамдар мен басқа да тасымалды электр аппараттары үшін ықтимал механикалық әсерді есепке ала отырып, осы мақсатқа арналған иілгіш кабельдер мен мыстан жасалған сымдар қолданылады. Үй-жайларда жұмыс соңына қарай кезекші қызметкердің болмайтындығына байланысты электр қондырғылар мен тұрмыстық электр құралдары тоқтан ажыратылуы тиіс, бұдан басқа кезекшілік жарық көздері, өрт сөндіру мен өртке қарсы сумен қамтамасыз ету қондырғылары, өрт және күзет дабылдары ғана тоқ көзіне жалғанады. Басқа да электр қондырғылары мен электртехникалық бұйымдар (оның ішінде тұрғын үйлерде де) тек қана олардың қызмет ету мақсатына немесе пайдалану нұсқауына сәйкес болса ғана тоқ көзінен ажыратылмайды.
Электр берілісінің (оның ішінде уақытша және салынған кабельмен) ауа жолдарын жанғыш жабынның, шатырдың, сондай-ақ жанғыш заттар, материал мен бұйымдар сақтайтын ашық қоймалардың (қатарлардың, маялардың) үстінде пайдалануға және орнатуға жол берілмейді. Жарық беруші электр желісі ғимараттардың жанғыш құрылыстары мен жанғыш материалдарға тимейтіндей етіп құрастырылуы тиіс. Электр қозғалтқыш-тары, электр шамдары, сымдар мен бөліп тарату қондырғылары тозаңнан айына кемінде екі реттен, ал едәуір тозаң бөлінетін үй-жайлар айына кемінде төрт реттен тазартылып тұруы қажет. Электр қондырғыларын пайдалану кезінде:
1) дайындаушы ұйымдардың нұсқаулықтарының талаптарына сәйкес келмей-тін немесе пайдалану жөніндегі нұсқаулықпен сәйкес өрттің шығуына әкеп соғатын ақауы бар электр қабылдағыштарды пайдалануға, сондай-ақ зақым-далған немесе оңашалаудың қорғағыштық қасиетін жоғалтқан электр сымдары мен кабельдерді пайдалануға;
2) бүлінген розеткаларды, ажыратқыштарды, басқа да электр қондырғыш бұйымдарын пайдалануға;
3) электр шамдары мен шырақтарды қағазбен, матамен немесе басқа да жанғыш материалдармен орауға, сондай-ақ құрылымда қарастырылған шырақтарды қалпақсыз пайдалануға;
4) өрт қаупін болдырмайтын жанбайтын жылу оқшаулағыш материалдан жасалған тіреуі мен жылу қорғағыш қондырғысы жоқ электр үтіктерін, плиталарын, шәйнектері мен басқа да жылытқыш құралдарды пайдалануға жол берілмейді. Құрылымда қарастырылған термореттегіші жоқ немесе жарамсыз электржылытқыш құралдарын пайдалануға;
5) стандартқа сай келмейтін (қолдан жасалған) электр жылытқыштарды қолдануға, қысқа тұйықталу мен артық салмақтан қорғайтын қолдан жасалған аппараттарды пайдалануға;
6) электр қалқандарының, электр қозғалтқыштары мен іске қосушы аппаратуралардың жанында жанғыш (оның ішінде тез тұтанғыш) заттар мен материалдарды орналастыруға (жинауға);
7) транзиттік электрсымдары мен кабельдік желілерді қойма бөлмелері арқылы, сондай-ақ электр қозғалтқыштардың техникалық нормалары бұза отырып жарылыс және өрт қаупі бар аймақтар арқылы орнатуға;
8) электр жылытқыш құралдарын барлық жарылыс және өрт қаупі бар орындарда пайдалануға жол берілмейді. Софитты орналастыру кезінде тек жанбайтын материалдарды пайдалану қажет, ал олардың қаңқалары зақымдаушы арқандармен оқшаулануы қажет.
Прожекторлар мен софиттерді жанғыш материалдар мен құрылыстар-дан кемінде 0,5 м, ал линзалық прожекторларды кемінде 2 м қашықтықта орналастыру керек. Прожекторлар мен софиттерге арналған жарық сүзгіштер жанбайтын материалдардан болуы қажет. Қысқа тұйықталу мен ұшқын шығаратын, кабельдер мен сымдарды қыздыратын электр желілері мен аппараттары тез арада кезекші тұлға арқылы қауіпті жағдайға жеткізбестен сөндірілуі тиіс. Ақауы бар электр жүйесі өрт қауіпсіздігі жағдайына келтіріл-генше ажыратылуы тиіс.
Теміржол көлігінде өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстар жүргізу және өрттердің салдарын жою қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы көлік туралы 1994 жылғы 21 қыркүйектегі және Азаматтық қорғау туралы 2014 жылғы 11 сәуірдегі заңдарына сәйкес әзірленген.
Қағидалар теміржол көлігіндегі мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі (бұдан әрі - МЕӨҚҚ) үшін теміржол көлігіндегі өрт қауіпсіздігі және өрттердің салдарын жою бойынша профилактикалық жұмыстарды ұйымдас-тыру және жүзеге асыру тәртібін айқындайды. Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды жүзеге асыратын МЕӨҚҚ лауазымды тұлғалары болып мыналар табылады:
1) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы - МЕӨҚҚ бас инспекторы;
2) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығының орынбасары - МЕӨҚҚ аға инспекторы;
3) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бас мамандары, мамандары - МЕӨҚҚ инспекторы;
4) жол бөлімшесі шегіндегі Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы - жол бөлімшесі шегіндегі МЕӨҚҚ бас инспекторы;
5) жол бөлімшесі шегіндегі Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығының орынбасары - жол бөлімшесі шегіндегі МЕӨҚҚ аға инспекторы;
6) Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі өрт профилактикасы жөніндегі аға нұсқаушы, нұсқаушы, өрт сөндіру пойызының бастығы және оның орынбасары, жол бөлімшесі шегінде өрт сөндіру пойызының немесе бекетінің қарауыл (бөлімше) бастығы (қызмет көрсету аймағы шегінде) - жол бөлімшесі шегінде МЕӨҚҚ инспекторы.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды тұлғалары өз қызметінде Азаматтық қорғау туралы Қазақстан Республикасының Заңын, өрт қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерін және осы Қағидаларды басшылыққа алады.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі теміржол көлігі ұйымдарының стационарлық объектілері мен жылжымалы құрамында (бұдан әрі - объект) өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыс жүргізуді ұйымдастыруға жалпы басшылықты және бақылауды Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы жүзеге асырады. Жол бөлімшесі шегінде Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды ұйымдастыру мен жүргізуге басшылықты және бақылауды жол бөлімшесі шегінде МЕӨҚҚ бастығы жүзеге асырады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі функцияларын жүзеге асыру кезінде МЕӨҚҚ жоғары тұрған инспекторларының нұсқаулары мен өкімдері МЕӨҚҚ төмен тұрған инспекторлары орындауы үшін міндетті. Өзге лауазымды адамдардың олардың қызметіне араласуына жол берілмейді.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі жоғары тұрған инспекторлары қажет болған жағдайларда МЕӨҚҚ төмен тұрған инспекторларының шешімдерін жоя алады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамадары өздеріне жүктелген міндеттерді өрт сөндіру техникалық комиссияларымен (бұдан әрі - ӨТК), объектілердің өртке қарсы ерікті құралымдарымен (бұдан әрі - ӨҚЕҚ), мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарымен тығыз өзара іс-қимылда шешеді.
Өрт қауіпсіздігі жөніндегі мәселелерді шешуге байланысты құжаттар-ды куәландыру үшін МЕӨҚҚ бөлімшелеріндегі мөрлер пайдаланылады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамдары оларға жүктелген өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды жүргізу функцияларын орындамағаны үшін жауапкершілікте болады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі қызметкерлерін осы Қағидалармен байланысы жоқ, оларға тән емес жұмыстар мен функцияларды орындауға тартуға жол берілмейді. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамдарының қызметін ұйымдастыру МЕӨҚҚ тиісті деңгейлерінде жүзеге асырылады. Профилактикалық жұмысына тікелей басшылықты, оны жоспарлауды, өрттерді және объектілердің өртке қарсы жай-күйін талдауды Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы, жол бөлімшесі шегінде тиісті жол бөлім-шесінің МЕӨҚҚ бастығы жүзеге асырады.
Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмысты жүзеге асыру үшін МЕӨҚҚ басқарушы құрамына МЕӨҚҚ бастығы бекіткен тізбе бойынша өртке қатысты аса қауіпті объектілер бекітіледі. Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмысын жүзеге асыратын МЕӨҚҚ лауазымды адамдары қызмет көрсетілетін объектілердің өзіндік ерекшелігін зерделейді, өрттердің шығу себептерін, объектілердің өрт қауіпсіздігі жай-күйі мен жоюға ұсыныл-ған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтарды, оның ішінде өрт қауіпсіз-дігі саласындағы бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың ұсынған талаптарын орындау дәрежесін талдайды, олардың өрт қауіптілігін азайту жөніндегі іс-шараларын әзірлейді, өрттің алдын алуға бағытталған іс-шара-ларды бірлесіп өткізу мақсатында объект басшыларымен байланыста болады.
Өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық жұмыстарды ұйымдастыру мен жоспарлау МЕӨҚҚ және оның бөлімшелерінде жүзеге асырылады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі мынадай жұмыс жоспарлары әзірленеді:
1) МЕӨҚҚ-да - өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық іс-шаралардың жылдық жоспары;
2) МЕӨҚҚ бөлімшелерінде өрт қауіпсіздігі бойынша профилактикалық іс-шаралардың тоқсандық (жол бөлімшелерінде) және айлық (жол бөлімше-лерінде МЕӨҚҚ инспекторлары үшін) жоспарлары.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі инспекторларының жұмыс жоспары жедел-қызметтік жұмыс мәселелерінің песпективалық және ағым-дағы шешімдерін есепке ала отырып, өрт жағдайларын, объектілердегі өрт қауіпсіздігінің жай-күйін талдау негізінде әзірленеді.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі жұмыс жоспарларын жетекші-лік ететін басшысы, жол бөлімшелерін-дегі МЕӨҚҚ бөлімшелерінің жұмыс жоспарларын тиісті жол бөлімшелерінің МӨҚҚ бастығы, өрт сөндіру пойыз-дары мен пойыздар бастықтарының, МЕӨҚҚ инспекторларының жеке жұмыс жоспарларын - тиісті жол бөлімшесінің МЕӨҚҚ бастығы бекітеді. Айлық жұмыс жоспары өрт қауіпсіздігі жөніндегі профилактикалық іс-шараларды жеке жоспарлаудың негізгі құжаты болып табылады, онда ұйымдастырушылық-профилактикалық іс-шаралар, зерттелуі жоспарланған барлық объектілердің атауы, сондай-ақ жоспардан тыс жұмыстар мен тапсырмаларды орындау үшін қажет уақыт резерві көзделеді. Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес айлық жұмыс жоспарлары профилактикалық жұмыстарды есепке алу күнделігінде тіркеледі. Ұйымдастырушылық-профилактикалық іс-шаралар азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Өрт қауіпсіздігі шараларына ұйымдардың қызметкерлері мен халықты оқыту қағидалары және өрт қауіпсіздігі шараларына оқыту жөніндегі оқу бағдарла-маларының мазмұнына қойылатын талаптар негізінде жүргізіледі. Объекті-лерді өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау тұрғысына тексеру жергілікті жағдайларды және объектілердің өрт қауіптілігін есепке ала отырып, жыл бойы бірқалыпты жоспарланады.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі бастығы жоспарларға белгі соға отырып, олардың орындалуын жүйелі түрде бақылайды. Жекелеген іс-шаралар орындалмай қалған жағдайда тоқсан сайын олардың орындалмау себептері туралы анықтама толтырылады, онда жоспарда көзделген жүргізілген жұмыс көрсетіледі. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адамдарды зерттеу жүргізу алдында объект басшысына қызмет-тік куәлігін және МЕӨҚҚ бастығы бекіткен осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тексеру жүргізуге тапсырмасын көрсетеді. Тексеру түрлері:
1) егжей-тегжейлі - объектінің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешенінің орындалуына тексеруді жүзеге асыру;
2) бақылау - Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі, сондай-ақ өрт қауіпсіздігі саласындағы бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың егжей-тегжейлі тексеру қорытындылары бойынша ұсынған анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтарын жою жөніндегі іс-шаралардың орындалу дәрежесін тексеру;
3) мақсатты (жедел) - маусымдылығын, өрт ахуалдарын, объектінің жұмыс режимін есепке ала отырып, объектілердің өртке қарсы жай-күйін іріктеп зерттеу мақсатында МЕӨҚҚ басшылығының нұсқауы бойынша жүзеге асырылатын тексеру.
Жолаушы пойыздарын өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау тұрғысына тексеру жолаушы пойыздарын құрастыру пункттерінде және жөнелтудің айналым станцияларында жүргізіледі. Жолдағы жолаушы пойыздарын тексеру МЕӨҚҚ бастығы бекіткен кесте бойынша пойыз бастығының және пойыздың электр механигінің қатысуымен жүзеге асырылады. Жүргізілген жұмыс нәтижелері тексеруші адамның, пойыз бастығының және электр механигінің қолы қойылып, рейстік журналда көрсетіледі. Локомотивтерді, тіркелу депосына мотор-вагонды жылжымалы құрамды, электр жылжымалы құрам мен рефрижераторлы секцияларды (пойыздарды) тексеру МЕӨҚҚ басшысы бекіткен кестелер бойынша жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының магистральдық теміржол желісіне жұмыс-қа жіберу үшін бөгде ұйымдардың теміржол көлігіндегі жылжымалы құрамы өрт қауіпсіздігі нормаларына сәйкестігін белгілеу үшін комиссиялық тексеріп қаруаға ұсынылады. Объектілерге тексерулер жылына екі реттен кем емес жүзеге асырылады, атап айтқанда, объектілерге егжей-тегжейлі тексерулер шаруашылықтарды көктемгі комиссиялық қарап тексеру барысында, бақылау күзгі комиссиялық қарап тексеру барысында жүргізіледі. Теміржол ұйым-дарында теңгерімде тұрған тұрғын үйлерді тексеру жылына бір рет жүргізі-леді. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды адам егжей-тегжейлі немесе бақылау тексеруді жүргізудің басталуы туралы тексеру басталғанға дейін 10 күнтізбелік күн бұрын объектінің әкімшілігіне тексеру жүргізу мерзімін көрсете отырып, жазбаша түрде хабарлауы тиіс.
Өрт қауіпсіздігі талаптарының сақталуы тұрғысына объектілерді тексеруді сол лауазымды адамдар немесе тексеру жүргізу тапсырмасында көрсетілген адам жүргізеді. Тексеру объекті басшысының немесе ол бөлген объекті әкімшілігі өкілдерінің қатысуымен жүргізіледі, сондай-ақ тексеруге объектінің мамандары (технологтар, энергетиктер), ӨТК мүшелері мен ӨҚЕҚ бастығы тартылуы мүмкін. Объектілердің басшылары, не олардың уәкілетті өкілдері алдағы тексеру туралы хабарламаны алған жағдайда тексерілетін объект орналасқан жерде белгіленген тексеру мерзімінде болуы тиіс, сондай-ақ МЕӨҚҚ лауазымды адамдарының объекті аумағы мен үй-жайларына кіруін қамтамасыз етуі тиіс.
Объектіде өрт қауіпсіздігі талаптарының сақталуы тұрғысына тексеру жүргізу кезінде мына мәселелер қаралады:
1) объект басшысының және жауапты тұлғаларының өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қызметі;
өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі бұйрықтардың, өкімдердің және нұсқаулықтардың болуы;
өрт сөндіру автоматикасы қондырғыларын пайдалануды ұйымдастыру; объектінің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуді және өрт сөндіру жабдығын сатып алуды қаржыландыруға өтінімдердің болуы;
өртке қарсы іс-шаралардың перспективті жоспарларға, өндірістік-қаржылық жоспарларына енгізілуі;
отпен жүргізілетін жұмыстарды ресімдеу және жүргізу тәртібінің сақталуы;
ӨТК-ның профилактикалық жұмысын ұйымдастыру және сапасы;
ӨҚЕҚ жауынгерлік әзірлігі; жұмысшылармен және қызметшілермен өртке қарсы нұсқаулықты және өрт-техникалық минимумды жүргізу тәртібі;
өрт туындаған жағдайда объект қызметкерлерінің өз міндеттерін және іс-қимылдарын білуі.
2) өрт қауіпсіздігі саласындағы нормативтік құқықтық актілермен, стандарттармен, бұйрықтармен және нұсқаулармен регламенттелген өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау;
3) өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтарды жою жөніндегі іс-шаралардың орындалу дәрежесі;
4) өрт туындаған жағдайда адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету (эвакуациялау жолдары мен шығу жолдарының болуы және жарамды жай-күйі, өрттерді анықтау және сөндіру, құлақтандыру, сыртқы және ішкі өртке қарсы сумен жабдықтау, түтіннен қорғау жүйелерінің болуы мен жұмысқа қабілеттілігі);
5) желдету, жылу беру, энергиямен жабдықтау жүйелерінің жұмысқа жарамды жай-күйі. Егжей-тегжейлі және мақсатты (жедел) тексеру қорытындылары бойынша Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазым-ды адам Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес екі данада тексеру нәтижелері туралы акті жасайды. Анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылық-тарды жою мерзімдерін объекті басшысының келісімімен МЕӨҚҚ лауазым-ды адамы белгілейді. Бақылау тексеру қорытындылары бойынша тексеру нәтижелері туралы актіде анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушы-лықтарды жою жөніндегі егжей-тегжейлі немесе мақсатты тексеру қорытын-дылары бойынша ұсынылған іс-шаралардың орындалуы туралы белгі қойылады. Бақылау тексеру нәтижелері Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес тексерулер нәтижелері туралы актіде ресімделеді, онда жойылмаған және қайта анықталған өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзушылықтар тіркеледі. Тексеру нәтижелері бойынша ескертулер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда объекті басшысы немесе оның өкілі оларды жазбаша түрде баяндайды. Ескертулер және (немесе) қарсылықтар тексеру өткізу нәтиже-лері туралы актіге қоса беріледі, ол туралы тиісті белгі қойылады.
Қосымшалардың көшірмелерімен бірге тексеру нәтижелері туралы актінің бір данасы объектінің басшысына немесе оның өкіліне анықталған бұзушылықтармен танысу және оларды жою жөнінде шаралар қабылдау үшін беріледі. Акт объектінің басшысына 5 жұмыс күні ішінде беріледі. Тексеру нәтижелерімен келіспеген жағдайда объектілердің басшылары жоғары тұрған МЕӨҚҚ бөлімшесіне шағым жасауға құқығы бар.
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды қызметкеріне бекітілген әрбір объектіге осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес бақылау-байқау ісі жүргізіледі, онда мынадай барлық хат алмасулар:
объектінің техникалық сипаттамасы, нұсқамалар, актілер, ӨТК жұмысы; ӨҚЕҚ мүшелерінің тізімі, объекті басшыларының, жауапты адамдардың бұйрықтары сақталады. Бақылау-байқау істерінде тексерулердің нәтижелері туралы материалдар кемінде 10 жыл сақталады. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметі лауазымды қызметкерлері теміржол ұйымдарының басшы-ларына өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзған қызметкерлер мен жауапты адамдарды тәртіптік жауапкершілікке тарту жөнінде ұсыныстар жасайды.
1.3 ШЧ құрылысы, оның бөлімшелерімен танысу
Сигнал беру және байланыс дистанциясы - белгіленген шекаралар шегінде СОБ және байланыс құрылғыларына техникалық қызмет көрсетуді және жөндеуді ұйымдастыру мен орындауға арналған негізгі желілік кәсіпорын. ШЧ қос бағынышты режимге ие: әкімшілік және қаржы-экономикалық жоспарда қашықтық бөлімше (НҚ) бастығына бағынады; техникалық қызмет көрсету сапасын қамтамасыз ету бөлігінде жолды басқару кезінде сигнал беру және байланыс қызметіне бағынады. Жол бөлім-шесі қашықтықтың пайдалану шығындарын қаржыландырады, кадр саясатын анықтайды. Сигнал беру және байланыс қызметі техникалық қызмет көрсету сапасын және жаңа техниканы енгізуді тексереді.
Дистанция штаты жол басшылығы бекіткен штаттық нормативтер бойынша есептеледі. Негізгі төменгі бөлімше бригадир электрмеханик неме-се аға электрмеханик лауазымында басқаратын 3-тен 5 адамға дейінгі бригада болып табылады. Екі - төрт бригада-цех, оны аға электромеханик басқарады, 3-5 цехты өндірістік телім бастығы басқаратын өндірістік телім құрайды. Дистанцияларда өндірісті ұйымдастырудың индустриялық әдісі қолданылады, оның мәні мыналардан тұрады:
1) барлық алмалы-салмалы жабдықтарды (реле, электржетектер, аспаптар) стационарлық жағдайда өндірістік базада жөндейді,
2) барлық алынбайтын жабдыққа (шкафтар, бағдаршамдар, рельс тізбектері) желілік өндірістік телімдермен (ЕПМ) қызмет көрсетіледі.
Индустриялық әдісті іске асыру үшін барлық дистанцияларда теміржол тармағы бар ғимарат, гараждар, шеберханалар және басқа да объектілер салынған өндірістік базалар салынды. Өндірістік базалар сондай - ақ бекітілген табельге сәйкес механикалық шеберханалармен, рельс көлігімен, станок, электр және газбен дәнекерлеу жабдықтарымен жабдықталған. Желілік телімдердің өндірістік базасының қызметкерлері үшін олардың орналасқан пункттеріндегі тұрғын үйлердің шоғырлануы көзделді. Қазір Беларусь жолының 13 дистанциясы сапалы кадрлық және техникалық әлеуеті бар жоғары механикаландырылған кәсіпорындар болып табылады. Өндірісті техникалық дайындау телімдері (дистанцияның өндірістік базасы). Өндіріс-тік базаның ғимараттарында және оның аумағында мынадай бөлімшелер орналасқан).
Жөндеу-Технологиялық телімі, СОБ аспаптарын дистанцияда жөндеу және орталықтандырылған ауыстыру үшін келесі бригадалардан тұрады:
1) - Релелік аппаратураны жөндеу;
2) - желілердегі СОБ аспаптарын орталықтандырылған ауыстыру;
3) - кабель параметрлерін өлшеу;
4) - техникалық құжаттама мен сенімділік;
5) - Ақпараттық технологиялар тобы. Байланыс құрылғыларына қызмет көрсету және жөндеу өндірістік учаскесі, бригадалардан тұрады:
1) - жоғары жиілікті телефондау және тоналды телеграфтау аппаратурасын өлшеу;
2) - байланыс құрылғыларын жөндеу және орталықтандырылған ауыстыру;
3) - техникалық құжаттама және байланыс құралдарын паспорттау;
4) - байланыс кабельдерін өлшеу және жөндеу;
5) - сайлау байланысы және шағын АТС құрылғыларына қызмет көрсету.
Радиобайланысты техникалық қызмет көрсету және жөндеудің өндірістік телімі, бригадалардан тұрады:
1) - АЛСН және пойыздық радиобайланысты техникалық қызмет көрсету және жөндеу;
2) - пойыздық және станциялық радиобайланыс бойынша техникалық құжаттаманы жүргізу;
3) - Станциялық радиобайланысқа қызмет көрсету және жөндеу.
Жолаушылар автоматикасының өндірістік телімі, бригадаларды қамтиды:
1) Жолаушылар автоматикасы құрылғыларын жөндеу және орталықтан-дырылған ауыстыру.
2) Tехникалық құжаттама, паспорттау және жолаушылар автоматикасының сенімділігін арттыру.
3) Kезекші-профилактикалық және қалпына келтіру жұмыстары.
2. Бағдаршамдардың қызмет көрсету тәртібі, бағдаршамдарды жөндеу және қызмет көрсету үшін орындалатын жұмыстардың негізгі түрлері
2.1 Бағыттық көрсеткіштер, бағдаршамдар мен сигнал жарықтарының күндізгі көріну мүмкіншілігін тексеру
Темір жол жолының тік телімдерінде кіру, ескерту, өту, бөгеу және жабу бағдаршамдарының қызыл, сары, жасыл оттары күндіз және түнде жақындап келе жатқан пойыздың локомотивінің кабинасынан кемінде 1000 м қашықтықта анық ажыратылуы тиіс. ШН және ШЦМ бағдаршамдарының сигналдық көрсетулерінің көрінуін шамдардың, линзалық жиынтықтың әрбір ауысуынан, бағдаршам бастиегінің, бағдаршамның ауысуынан кейін және қар жауғаннан және бораннан кейін тексереді. Жолдың қисық телімдерінде осы бағдаршамдардың, сондай-ақ бағдаршамдардағы сигналдық жолақтар-дың көрсеткіштері кемінде 400 м қашықтықта анық ажыратылуы тиіс. Басты жолдардың шығу және маршруттық бағдаршамдарының көрсеткіштері кемінде 400 м қашықтықта, бүйірлік жолдардың шығу және маршруттық бағдаршамдары, шақыру сигналдары мен маневрлік бағдаршамдар оттары кемінде 200 м қашықтықта анық ажыратылуы тиіс. Маршруттық және жарық көрсеткіштері көрсеткіштерінің көрінуі 100 м-ден кем болмауы тиіс. ШН бағдаршамнан талап етілетін қашықтықта тұрып, пойыз қозғалысы бойынша оң рельске бағытталуы тиіс жарық сәулесінің бағытын анықтайды. Электро-монтер пойыздардың қозғалысын бақылайды.
ШЦМ бар ШН станцияларында алдымен станцияның бір аузына кіру бағдаршамына дейін жүреді және шамдарды белгіленген тәртіппен ауыс-тырады. Кері жүру кезінде кіру бағдаршамын қоса алғанда, бағдаршам оттарының көрінуін тексереді. ШН мен ШЦМ аралығында алдымен пойыз-дар қозғалысының тақ бағыттағы бағдаршам шамдарын ауыстырады, содан кейін кері бағытта жүрген пойыздар қозғалысының тақ бағыттағы бағдаршам шамдарының көрінуін тексереді және пойыздар қозғалысының жұп бағыт-тағы бағдаршам шамдарын ауыстырады және пойыздар қозғалысының жұп бағыттағы бағдаршам шамдарының көрінуін тексереді. Шамдарды ШЦМ өзгертеді, бағдаршамдардың сигналдық оттарының көрінуін электромеханик тексереді. Егер станциядағы немесе аралықтағы бағдаршамның сигналдық оттарының көрінуі ТПЕ талаптарын қанағаттандырмаса, онда тазалықты тексеру қажет.Шамдардағы кернеуді өлшеу, нысананың дұрыстығын тексеру, сыртқы және түсті линзалардың суреттерінің сәйкес келуіне назар аудару.
Бағдаршам діңгегінде жұмыс басталар алдында бағдаршам сатысының және діңгектің дұрыс бекітілуін тексеру, іргетасты тексеру, жерге тұйықтау жарамдылығын тексеру қажет. Мачталық бағдаршамдардың сигналдық оттарының үздіксіз көрінуін қамтамасыз ету үшін темір жол жолының қисық телімдерінде жарық ағынын көлденең жазықтықта қайта бөлетін шашырат-қыштар қолданылады. Электрмеханигі бағдаршам оттарының көрінуін тексеру нәтижелерін ШУ-2 нысанындағы журналда белгілейді. Аралықтар мен станциялардың басты жолдарындағы бағдаршам оттарының локомотив-тен көрінуін, локомотив сигнализациясының әрекетін және жол және локомотив бағдаршамдары көрсеткіштерінің сәйкестігін аға электр механигі мен локомотивтің машинисімен тәуліктің жарық уақытында локомотив кабинасынан көзбен шолып тексереді. Аға электромеханик бағдаршам бастиегінің және бағдаршам діңгегінің жағдайына, бағдаршам оттарының көрінуін нашарлататын бөгде объектілердің болуына назар аударуы тиіс. Аға электромеханик тексеру кезінде анықталған кемшіліктерді блокнотада белгі-лейді.Локомотивтік бағдаршам жол бағдаршамдарының көрсеткіштеріне сәйкес келетін сигналдарды беруге тиіс. Жол бағдаршамдарында қызыл, сары, екі сары және сары жыпылықтайтын оттар болған кезде тексеру кезінде көрсеткіштердің сәйкестігіне ерекше назар аудару қажет. Электромеханик қағидаттық схемалар бойынша қолданылатын бағдаршам шамдарының түрлерін, олардың қуатын, кейбір қорды ескере отырып, олардың талап етілетін санын анықтайды. Ол оларды ауыстыру кезінде бағдаршамға ауыстыру тәртібін білуі тиіс. Бағдаршамдардағы шамдарды ауыстыру бойынша жұмысқа дайындау кезінде әрбір шам механикалық ақаулардың болмауын көзбен шолып қарайды. Шамның жіпінінің беті жылтыр, ал колба-ның ақ түсті және ақ түсті ұштары жоқ болуына назар аударады. Электр-механик кезекті тексеру күніне назар аудара отырып, монтерлік сақтандыру белдігінің жай-күйін тексереді.
Станциядағы бағдаршам шамдарын ауыстыруды электрмеханик пойыздар қозғалысынан бос уақытта бағдаршамның тыйым салу көрсеткіші кезінде ҚБП-ның келісімімен және одан әрі бағдаршам шамдарының көрінуін және тексерумен орындайды. Бұл ретте алып жүретін радиостанциялардың көмегімен станция бойынша кезекшімен байланыс орнатылады. Аралықта бағдаршам шамдарын ауыстыруды электрмеханик пойыздың бағдаршамнан немесе пойыздардың қозғалуынан бос уақытта пойыздық диспетчермен, жақын орналасқан станцияның ҚБП-мен келісім бойынша орын-дайды, оны басқару пультінде диспетчерлік бақылау құрылғылары бойынша сигналдық қондырғыларды бақылау жүзеге асырылады. Бағдаршамдағы шамдарды ауыстыру аяқталғаннан кейін электромеханик бұл туралы пойыз диспетчері-не хабарлайды және бағдаршам оттарының әрекеті мен көрінуін тексереді.
Станциялардың бағдаршамдарының бір-екі шеті шамдары, пойыздар-дың бір жақты қозғалысы үшін автобұғаттау құрылғыларымен жабдықталған темір жол телімдерінің өтпелі бағдаршамдарының бір шеті шамдары, пойыз-дардың екі жақты қозғалысы үшін автобұғаттау құрылғыларымен жабдық-талған темір жол телімдерінің өтпелі бағдаршамдарының екі шеті шамдары линзалық үлгідегі бағдаршамдарда мынадай кезектілікпен ауыстырылуы тиіс: қызыл от лампасы жаңасымен ауыстырылады, қызыл от лампасы алынып тасталған сары от лампасының орнына, сары от лампасының орнына - жасыл от лампасының орнына орнатылады.
Пойыздардың бір жақты қозғалысы үшін автобұғаттаумен жабдық-талған темір жол учаскелерінің өтпелі бағдаршамдарының екі шеті шамдары, пойыздардың екі жақты қозғалысы үшін автобұғаттаумен жабдықталған темір жол телімдерінің өтпелі бағдаршамдарының бір шеті шамдары линзалық үлгідегі бағдаршамдарда мынадай ретпен ауыстырылуы тиіс: қызыл от шамы жаңасымен ауыстырылады, қызыл от шамы сары от шамы орнына орнатылады, жасыл от шамы жаңасымен ауыстырылады. Прожектор-лық бағдаршамдарда және линзалық бағдаршамдардың екінші сары, екінші жасыл сигналдық оттарында, бөгегіш, қайталағыш бағдаршамдарда, жарық көрсеткіштері мен жасыл жарқырайтын жолақтарда әрқашан жаңа шамдар орнатылады.
Маневрлік бағдаршамдарда тыйым салатын оттың шамдары жаңа шаммен ауыстырылады, тыйым салатын оттың алынған шамы ақ оттың орнына орнатылады. Бағдаршамда бұрын орнатылған қыздырудың бір желісі бар шамдарды ауыстыру үшін шамға оңай басылғаннан кейін оны сағат тіліне қарсы төмен қарай бұрып алып тастау, содан кейін жаңа немесе басқа ұқсас басумен орнату, бірақ оны сағат тіліне бұрап қою қажет. Шамға патрондағы шамның беріктігін тексеру үшін жоғарыдан төмен қарай басады, содан кейін босатады. Екі желілі шамды ауыстыру үшін контактілер - серіппелері бар қалпақшаларды өзіңнен тіреуге дейін басу, оны қалпақшада және үшбұрышты контактілі қалыпта күріш сәйкес келгенге дейін сағат тіліне қарсы бұрау, қалпақшаны алып тастау және шамды алып тастау, содан кейін шам ұстаушының бағыттаушы шығыңқы тығындары фланецтің ойығына кіретіндей жаңасын немесе басқасын орнату, тығында шамның бұралу болмауын тексеру, қалпақшаны кию, ол үшін қалпақшаның және контактілі қалыптың тәуекелдерін үйлестіру, қақпақшаны тірекке дейін өзіңнен сағат тіліне бұрып, оны өзіне дейін созу.
Бағдаршам шамдарындағы кернеуді тиісті шкаласы бар вольтметрмен өлшейді. Кернеу жанып жатқан шамның шам ұстағышының қысқыштарында өлшенеді. Шамдардағы кернеуді бағдаршам алдында пойыз болмаған кезде өлшеу қажет, пойыз бағдаршамға жақындаған кезде бағдаршам ашық күйде болуына жол берілмейді. Бағдаршамның екі желілі шамында кернеуді негізгі және резервтік жіпте өлшейді. Бағдаршам сұлбасын шамның негізгі жібінен резервтіге ауыстырып қосу бағдаршам оқшаулау пластинкасын қолдана отырып, оны контактілі серіппесі мен шамның шығуы арасында төсеп жүзеге асырылады. Өлшеудің нәтижелері желі кернеуін есепке ала отырып, норма-тивтік көрсеткіштермен салыстырылады. Бастың ішінде жарық сүзгілерінің бекітілуін бекіту бұрандаларын тартумен тексеру. Сыртқы қарап жарық сүз-гілерінің және шам ұстаушы бөлшектерінің бүтіндігін анықтау. Шамұстау-шының түйіспелерінде сымдарды бекіту оларды бұруға әрекет еткен кезде ығысудың болмауын тексеру. Тексеру монтаж сымдар, олар болмауы тиіс зақымданулар. Жарық сүзгілерін, шам ұстағыштар мен бастың ішкі қабырға-ларын таза матамен және қылқаламмен тазалау.
Бағдаршамның жасыл жарық беретін жолақтардың, жарық көрсеткіш-терінің тығыздалу жағдайын, линзалық жинақтар мен шлангтың бүтіндігін, гайкалар контргаек жиынтығының болуын, күнқағарлардың жарамдылығын, метал діңгектерде қалпақшалар болуын жарамдылығын тексеру. Бағдаршам-ның бекітілу сенімділігі оның кронштейндер мен мачталарға қатысты болуы мүмкін жылжуының болмауын анықтау. Қажет болған жағдайда линзалар-дың бетін сумен немесе керосинмен суланған шүберекпен, ал қатты ластан-ған линзаларда - еріткішпен суланған шүберекпен тазарту, содан кейін құрғатып сүрту керек. Жұмыс аяқталғаннан кейін бағдаршамның бастарымен баспалдақтарын құлыпқа жабу. Орындалған жұмыс туралы ШУ - 2 нысанын-дағы журналға жазу керек. Бағдаршамның шамдарын тексеру. Бағдаршам - темір жол көлігінде пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен маневрлік жұмыстарды нақты ұйымдастыру үшін қызмет ететін негізгі сигналдардың бірі. Бағдаршамдар тәулік бойы қызмет ететін сигналдарға жатады. Тәулік бойы қызмет ететін сигналдар тәуліктің жарық та, қараңғы да уақытында беріледі. Орнату сипаты бойынша бағдаршамдар тұрақты сигнал-дар болып табылады.
Тұрақты сигналдар темір жолдың белгілі бір нүктесінде немесе локомотив кабинасында орнатылуымен сипатталады. Бағдаршам жарық сигналдарының көмегімен пойыздар қозғалысын реттеуге және белгілі бір түсті сигнал оттарының көмегімен арақашықтыққа бұйрықтар жіберуге қызмет етеді. Оптикалық жүйесінің түріне байланысты бағдаршамдар линзалық және прожекторлық болып бөлінеді: линзалық бағдаршам - әр сигналдық көрсеткішке бөлек оптикалық жүйе - линзалық комплектке ие. прожекторлық бағдаршам - бір оптикалық жүйеде түсі бойынша үш түрлі сигналдық көрсеткішті алуға мүмкіндік беретін арнайы механизммен біріктірілген оптикалық жүйеге ие. Линзалық бағдаршамдармен салыстыр-ғанда құрылымының күрделілігі мен жұмыс сенімділігінің төмендігіне байланысты прожекторлық бағдаршамдарды жаңа құрылыста қолданбайды, ал бекеттер мен аралықтардағы СОБ құрылғыларын қалпына келтіру кезінде линзалықтармен ауыстырады. Линзалық бағдаршамдарда әр 40 күн сайын қызыл от жаңаланып отырады, алынған шам сары от шамына, ал соңғысы - жасыл оттың орнына қойылады. Құрылымы бойынша бағдаршамдар келесі-дей болып бөлінеді:
1. Діңгекті бағдаршамдар - 50 кмсағ асатын жылдамдықпен пойыздардың тоқтаусыз жүріп өтуі жүргізілетін бекеттердің басты және бүйір жолдарында, аралықтарда орнатылады, топтық және дөңестік бағдаршам-дар мен олардың қайталауыштары ретінде, қоршау бағдаршамдары мен тұйықтардан шығу жолдарындағы маневрлік бағдаршамдар ретінде қолданылады.
2. Консольдік бағдаршамдар - жоларалықта габарит шарттары бойынша бағдаршам орнатуға болмаса қолданады.
3. Ергежейлі бағдаршамдар - бекеттерде пойыздардың тоқтаусыз өтуі қарастырылмайтын жолдардан шығыс бағдаршамдар ретінде, пойыздарды қабылдау үшін маневрлік және кіріс бағдаршамдары ретінде және екі жолды телімде бұрыс жолмен локомотивтер итеруші ретінде қолданылады.
Cурет 1. Бағдаршамдардың құрылымы
Діңгекті бағдаршамдарды кронштейндер көмегімен бір немесе бірнеше бағдаршамдық головкалар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz