Ұзындыққа секірудің сипаттамасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Оныншы дәріс: Ұзындыққа секіру техникасын талдау және үйрету әдістемесі.
Дәріс жоспары
1.Ұзындыққа секірудің сипаттамасы.
2.Ұзындыққа секірудің қысқаша тарихы.
3.Жарыстың негізгі ережелері.
4.Ұзындыққа секіру техникасын талдау.
5.Ұзындыққа секіру техникасын үйрету әдістемесі.
1.Ұзындыққа секірудің сипаттамасы.
Ұзындыққа секіру жеңіл атлетикада үлкен орын алады.Ұзындыққа
секірудің жаттығулары өте күрделі,сондықтан ұзындыққа секірушілер жылдам
әрі күшті болады.Ұзындыққа секірушілер жеңіл атлетикадағы спортшылардың
бойы биік және салмағы үлкен емес,жылдамдығы күшті болуы тиіс.Жоғарғы
сатыдағы секірушілердің жүгіру қадамы ерлерде 20-24,ал әйелдерде 18-23
қадам.Соңғы қадамдарда жүгіру жылдамдығы 10,0-10,7 мс жетеді,бұл секірудің
ұшатын фазасын 9,2-9,7 мc жылдамдықпен орындауға мүмкіндік туғызады.Ең
үлкен қиындық,бұл жоғары жылдамдықпен итеріліп бұрышы 19-24 градуспен ұшып
шығуы.Осы жағдай спортшының дене аурлығының жалпы орналасу орталығының
орналасқан биігіне қарай итерілу бітетін кезде ұшудың биігін 50-70 см шейін
қамсыздандырады.Итеру кезінде ең үлкен жігерлік кезең, ол тірекке аяқты
қойған кезде түседі (салмағы 700-850 кг арасында).Итерілу ұзақтығы 0,11-
0,13 сек.болады.Қазіргі кезде ұзындыққа секіру тәсілдері көп
өзгермеген.Секіргенде көбірекке аяқты бүгіп,сосын қонуға аяқты тастау
тәсілін,аяқты бүгіп секіру тәсілі дейді.Отызыншы жылдары ұзындыққа
секірудің жаңа тәсілін және әдісін финдік атлет В.Туллос көрсетті,оны
еңкейе секіру(прогнувшись)әдісі деп атады.
Қазіргі кезде көбіне қайшылап секіру әдісін қолданады,мұнда
секіргенді екі аяқты қайшылай қозғалтады.
2.Ұзындыққа секірудің қысқаша тарихы.
Ұзындыққа секірудің қысқаша тарихы.
Ұзындыққа секіру жаттығуы адамның мінезіне және қозғалысына
байланысты.Ұзындыққа секіру бірінші олимпиядалық ойындар бағдарламасына
ежелгі грецияда кіргізілген.Гректер қолдарына (гантель) батпандары алып
ұзындыққа секірген.Бізде XIX ғасырдың аяғына ұзындыққа секіруден жарыстар
өте жиі өткізіледі.Жеңіл атлетикалық жарыс бағдарламасына ұзындыққа секіру
1860 жылы Англияда Оксфорд университетінде бірінші рет кірді.Бұл жарыстың
жеңімпазы ағылшын Пауәл болды,оның көрсеткен нәтижесі – 5,28 см.Осы жарыс
түрінен 1860 жылдан бастап жеңіл атлетикада секірудің нәтижелері тіркеле
басталды.1868 жылы ағылшын А.Тосуэлл жарыста секірудің сол уақытта сәйкес
рекордтық нәтиже корсетті – 6,40 см.Ал 1874 жылы бірінші ирландтық
спортшысы Д.Лейн ұзындыққа секіруден жоғары нәтиже көрсетті,оның нәтижесі
-7,05 см.Ұзындыққа секіруден XX ғасырдың басында американдық М.Принстейн
дүние жүзінде рекорд жасады,оның нәтижесі -7,50 см..1901 жылы ирландық
атлет П.О. коннор рекордты 7,61 см.дейін жеткізді.Осы рекордты 20 жылдың
ішінде ішкім жақсарталмады.Ал 1935 жылы тағы да американдық Д.Оуэнс
рекордты 8,13 см-ге жеткізді.Осы рекорд 1960 жылға дейін шыдап тұрды.екі
көрнекті спортшылардың американдық Р.Бостон және ССРО-ның И.тер –Ованесян
бақталас нәтижесінде1960 жылы әлемдік рекорд 8,21 жеткізді.Бұдан былай
дүнижүзілік рекорд осы спортшылардың арқасында 8,35 см нәтижесінде
көрсетті.Ал 1968 жылы фантастикалы таңғаларлық рекорд жасаған тағы да
американдық Р.Бимон болды,оның нәтижесі -8,90 см.
3.Жарыстың негізгі ережелері.
Ұзындыққа секіру жарысында спортшыларды көбіне біліктілік
(квалификация)негізіне бөледі.
Біріншіден спортшылар біліктілік талап мөлшерін орындау керек.Сонда
ғана негізгі квалификациялық нормативті жарыстарға қатыса алады.
Біліктілік жарыстарына қатысушыларына үш рет байқау әрекеті
беріледі.Ұзындыққа секіру жарысының төрешілер тобы.1.Бас төреші 2.Нәтижені
өлшейтін төрешілер.3.Төрешілер алқасының хатшысы.
Мәреге жеткен спортшылар жарысқа міндетті түрде қатысуы керек.Мысалы
мәрелік жарысқа келмей және қатыспаған спортшылардың орыны басқа спортшыға
берілмейді.
Секірудің орнының ені 2,75 м ұзындығы 6 м, тереңдігі 0,5 м (брусок)
тақтай ағаштан болады,тақтайдың ені 198 мм-202 мм,ұзындығы 1,21-1,23м.,
қалыңдығы 100 мм болады.Жүгіретін жолдың (дорожка)ені 1,25 м., ұзындығы 13-
15 м... Жарыстың өтілуі төрешінің шақыруымен кезекпен байқау әрекеті
арқылы өтеді.Секіруге шақырылған спортшы 1,5 минуттан артық кідірмеу
керек.Секіру нәтижесі аға төреші әмірімен бар не жоқ деп айтылады.
Дұрыс орындаса ақ жалауша,ал дұрыс болмаса қызыл жалауша
көтеріледі.Егерде ағаш тақтайдан өтіп кетсе,қызыл (полоса)жолақ болса,екі
аяқпен итерілсе,секіргенде шетке кетсе онда секірген әрекеттері саналмайды.
4.Ұзындыққа секіру техникасын талдау.
Ұзындыққа секіру – маңызды қолданбалы мәні бар қарапайым және табиғи
дене жаттығуы.Ұзындыққа секіруде тез және тиянақты екпін алу,тақтайшаға дәл
түсіп, күшпен серпілу,секіру кезінде тепе-теңдікті сақтау және жерге
оңтайлы түсу маңызды рөл атқарады.Биіктікке секірумен
салыстырғанда,ұзындыққа секіру кезінде спортшының қимылдары ұшудың
ұзақтығына әсер етпейтін болғандықтан,аса үлкен рөл атқармайды,тек тепе-
теңдікті сақтауға және жерге қонуға дайындалуға көмектеседі.Ұзындыққа
секірудің нәтижесі екпін алу кезінде жеткен горизанталды (көлденең)
жылдамдық пен серпілу кезінде жеткен вертикалды (тік) жылдамдыққа
байланысты болады.
Демек,ұзындыққа секірудің нәтижесі екпін алудың жылдамдығы мен
серпілудің күшіне тікелей байланысты болады.бұл кезде серпілудің
бұрышы,спортшының секіріп ұшу кезінде тепе-теңдік сақтауы және жерге түсу
кезінде аяғын мүмкіндігінше алға жіберу шеберлігі маңызды рөл атқарады.
Екпін алу спортшының қажетті горизанталды жылдамдық алуына мүмкіндік
береді,жақсы секірушілердің горизанталды жылдамдыңы 10,0-10,5 м\с дейін
жетеді.Екпін алу ұзындығы спортшының жүгіру дайындығының
деңгейімен,белгіленген мерзім ішінде ең жоғарғы жылдамдыққа жету
шеберлігімен анықталады, әдетте ең жоғарғы ерлерде-36-46м,ал әйелдерде
3036м деңгейінде болады.Жаңадан жаттығып жүргендер мен мектеп жасындағы
балалар үшін екпін алу қашықтығы анағұрлым аз болып,кіші мектеп жасындағы
оқушылар үшін 16-22м және жоғарғы мектеп жасындағы оқушылар үшін 25-35м
құрайды.Қыз балалар үшін екпін алу қашықтығы ер балаларға қарағанда 2-3м
азырақ болуы тиіс.Екпін алу үшін арналған орын спортшының ойын
жинақтап,қадамдарының орнықты болуын қадағалау үшін қолайлы болуы тиіс.Екі
аяғымен бақылау сызығына тұрған секіруші 10-15см қашықтықта орналасқан
аяқтарын сәл бүгіп,денесін алға еңкейтіп,қолдарын тізесіне тірейді немесе
төмен түсіреді.Спортшының қимылы денесін алға қарай екпінмен серпи
тастаудан басталады.Алғашқы қадамдар үлкен жылдамдықпен,аса жедел орындалуы
қажет,бұл тұрақтылыққа жетуге,соның нәтижесінде тұтас алғанда екпін алудың
үлкен дәлдікпен орындалуына мүмкіндік береді.Бұдан басқа,споршының бір
аяғын артқа қойып тұратын бастапқы жағдай да қолданылуы мүмкін.
Екпін алудың екі нұсқасы қолданылады:жылдамдылықты біртіндеп артыра
отырып,күшпен серпілу кезінде ең жоғарғы жылдамдыққа жету;сондай-ақ
жылдамдықты тез арттырып,оны күшпен серпілуге дейін сол деңгейде ұстау,бұл
анағұрлым қолайлы болып табылады.
Екпін алудың алғашқы бөлігі спринтердің төменгі старттан жүгіруге
ұқсайды.Спортшының денесі алға қарай еңкейіп,қолдары қайратты жұмыс істей
бастайды.Екпін алудың орта шеніне қарай денесін тікке ұстап,соңғы
қадамдарға жақындағында вертикалды (тіке) күйге ауысады.Екпін алудың аяғына
қол жеткен жылдамдыты арттыра отырып,секіруші артық күш жұмсамай,еркін
қимылдайды,бұл оның тез және табиғи түрде серпіліп секіруге көшуіне
мүмкіндік береді.Екпін алудың дәлдігі үшін спортшы аяғын тіреп секіретін
тақтайшадан алты қадам қашықтықта бақылау белгісін белгілеп алады.Соңғы
қадамның алдында дененің ауырық орталығы біршама азаяды.Соңғы қадам
алдыңғысынан 25-30см қысқа болады.
Күшпен серпілуі мүмкіндігінше тезірек орындау қажет (0,11-
0,13с.).Спортшы аяғын тақтайшаға барынша түзу етіп,бүкіл табанымен қояды
(өкшесі грунтқа сәл тиіп тұрады).аяқ пен жолдың арасындағы бұрыш 65-70
градус болады.аяқты тақтайшаға жедел қою горизанталды жылдамдықты сақтауға
қолайлы жағдай жасайды.Аяқты қойған кезде сырт еткен дыбыстың шығуы сирақ
буындарының бұлшық еттері әлсіз екенін білдіреді.аяқты нық орналастыру
ешқандай дыбыссз жүзеге асады.
Осыдан кейін тірейтін аяқтың барлық буындары бүгіліп,секірушінің дене
салмағының әсерімен вертикальға жақындаған сәтте тіктеле бастайды.Тізе
буынының бүгілу бұрышы 140 градутан аспауы тиіс.Тіреуші аяқтың тіктеле
бастауымен қатар бір мезгілде қадам жасайтын аяқ белсенді қимылмен алға-
артқа қозғалыс жасайды.Алға қадам жасайтын аяққа сәйкес қол бір жанына –
артқа қарай,ал екінші қол алға – артқа және сәл ішкері қозғалыс жасайды.
Тірейтін аяқтың қуатты түрде және тез түзуленуі мен қадам жасаушы
аяқтың алға-артқа қозғалыс жасауымен қатар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.