Жеңіл атлетикадағы жылдамдықты дамыту жолдары
Алтыншы дәріс: Жеңіл атлетикадағы күш-қуат, жылдамдық қабілетті дамыту
жолдары.
Дәріс жоспары
1. Жеңіл атлетикадағы жылдамдықты дамыту жолдары
2. Жеңіл атлетикадағы жылдамдықты дамыту жолдары
3. Жеңіл атлетикадағы жылдамдықты артырудың жолдары мен әдістері.
4. Ептілікті жетілдірудің жолдары мен әдістері
5. Икемділікті дамытудың жолдары
1. Жеңіл атлетикадағы күш-қуатты дамыту жолдары.
Күш-қуат – ол адамның жекелей бұлшық еттерді, немесе бұлшық еттер
топтарын ширықтыру арқылы қозғалыс әрекеті барысында (кермеде тартылу,
белгілі ауыр заттарды көтеру, тасу, не лақтыру, бір орыннан ұзындыққа
секіру және т.б.) тұрмыста, өндірісте және спортта кездесетін
ауыртпалықтарды, механикалық және биомеханикалық қарсылықтарды және білек
қабілеті арқылы дамиды.
Біршама динамикалық және тұрақты қалыпты шексіз күшті (өз салмағына
қарамастан бұлшық еттер ширығуының ең жоғарғы көрсеткіші) бөліп айтуға
болады.
Динамикалық күш жылдамдық – күш қабілеттерінен (күш-қуат және жылдамдық
мүмкіндіктерінің жиынтығы) байқалады және адам қызметінің көптеген
саласында, әсіресе, спорттық жоғары жетістіктерге жетуде (секіру, лақтыру)
аса маңызды қабілет болып табылады.
Тұрақты жағдайдағы күш-қуат адамның қандай да бір қалыптағы мысалы, тік
созылған қолмен штанга көтеру, немесе белгілі бір қалыпты сақтау, мысалы,
гимнастикалық бүріш, пистолет (бір аяқпен отыру) жасау қабілетінен
танылады.
Студенттердің күш-қуаты мен жылдамдық-күш қабілетін арттырудың негізгі
жолы, жіктелуі осыдан бұрын берілген, сондықтан оларды қолдану әдісіне
қысқаша ғана тоқталамыз.
1. Барынша көп күш жұмсалатын жаттығулар әдісі:
• Белгілі бір салмақты ақырына дейін, қатты шаршағанда қайта –қайта
көтеру;
• Шектеулі салмақты көтеру;
• Белгілі бір салмақты барынша жылдам көтеру.
Көптеген спорт түрлері мен еңбек қызметінде дене тәрбиесі жаттығулары
арқылы дамытылып, адамның бұлшық еттерінің жоғары қуатты ширығуынан
байқалатын тез күш жұмсау қабілетінің маңызы зор. Оларды тез күш жұмсау
деп атайды және олар шапшаң орындалады, ауыртпалықбіршама төмен және ол
спортшының жеке салмағы мен күш-қуат мүмкіндігін ескере отырып реттеледі.
Мысал үшін, мына жаттығуды алайық – ол әртүрліакробатикалық және жеңіл
атлетикалық секірулер, көп секектеу, лақтыру, тездету, спорт ойындарындағы
секіру, бокстағы, күрестегі жедел қимыл, шамалы ауырлықпен жаттығулар
(белдік, көкірекше, ауырлау аяқ киім, жүгіру және секіру үшін тізе манжеті,
әртүрлі салмақты жеңіл атлетикалық снарядтар).
2. Жеңіл талетикадағы жылдамдықты дамыту жолдары.
Адамның қандай да болмасын қимыл-әрекетін (жүгірудің, секірудің,
сермеудің соққының, лақтырудың және т.б. бір бөлігі) мүмкін болғанынша
қысқа мерзімде жасау қабілеті- қозғалыстың жылдамдығы болып табылады. Ол ең
алдымен жеке адамның қимыл реакциясын, бір ғана қимыл жылдамдығы мен
жиілігін тездетуге жәрдемдеседі, тұтас бір қимыл әрекетінде жылдамдық аса
маңызды, ол шапшаңдықты талап етеді. Мысалы, жай жүрісте, жүгіруде, жүзуде
және басқа циклді спорт түрлерінде (шаңғы, велоспорт, коньки). Бұл жерде
кез келген қозғалыстың жылдамдығы шапшаңдыққа емес, сонымен бірге адамның
күш-қуат мүмкіндігіне, адамның ұзындығынағ қозғалыстың керекті шапшаңдықты
сақтау қабілетіне байланысты.
Жылдамдықтың қарапайым психо-физиологиялық механизмінің мындай үлгісін
ұсынуға болады: рецептордың қозуы – қозудың орталық нерв жүйесінеберілуі –
дабылдың бұлшық етке жетуі, онда қозғалыс әрекетінің пайда болуы. Бұл
жағдайда адамның техникалық дайындық (бұл жерде әңгіме ең алдымен спорттың
әртүрлі саласындағы қозғалыс техникасы туралы болып отыр) процесінде қол
жеткізген қимыл әрекеті мен оның тұрақтылығын сақтау дәрежесінің
маңыздылығы айқындалады.
Мұнда қозғалыс реакциясының жылдамдылығы маңызды роль атқарылады. Ол жай
және күрделі реакцияға бөлінеді. Қарапайым реакцияны біз қандай да болмасын
дабылға нақты қозғалыс әрекетіне (мысалы, сөрелік пистолетпен белгі
берілгендегі жарыстың басы,т.б.) жауап беру деп түсінеміз.
Адамның өмір тіршілігіне, тіпті, студенттің оқу-еңбек қызметінде,
әсіресе, спортта қандайда бір істі жедел қимылмен орындап тастау, сондай-
ақ, белгілі бір уақытқа дейін, немесе белгілі бір ара қашықтықта сол
жылдамдықты сақтап қалу қажеттігі туындайды. Бұндай жағдайда сас маңызды
тұлғалық қасиет – шыдамдылық болып табылады.
Олай болса, жылдамдық – ол қозғалыс әрекеттерінің жеделдігін қамтамасыз
етуші нерв – бұлшық еттердің күрделі процесі, оны дамытып отыру қиынға
түседі және адамның жас ерекшелігіне қарай, әсіресе, әлсіз қозғалыс
режиміне байланысты, былайша айтқанда, спорпен айналыспаса ерте төмендейді.
Қарапайым реакцияны дамытудың барынша кең тараған әдәсә қайталау –
кездейсоқ дабыл бойынша сөреден ытқып шығуды қайталау, қозғалыс бағытын
өзгерту, күрт соққыға, сермеуге, шапшымаға және басқаларына қорғаныс
қарсылығы болып табылады.
Күрделі реакциялар көбіне әртүрлі спорттық жекпе-жек ойындарына тән.
Ойыншы үшін келе жатқан допты көріп, оның бағыты мен жылдамдығын айқындай
біліп, соған қарай қарсы қимыл әрекетін (допты қабылдау, шабуылға тосқауыл
қою) жобалап және ойға алағн қимыл әрекетін тиімді орындай білуі керек,
өйткені, жарыстың ... жалғасы
жолдары.
Дәріс жоспары
1. Жеңіл атлетикадағы жылдамдықты дамыту жолдары
2. Жеңіл атлетикадағы жылдамдықты дамыту жолдары
3. Жеңіл атлетикадағы жылдамдықты артырудың жолдары мен әдістері.
4. Ептілікті жетілдірудің жолдары мен әдістері
5. Икемділікті дамытудың жолдары
1. Жеңіл атлетикадағы күш-қуатты дамыту жолдары.
Күш-қуат – ол адамның жекелей бұлшық еттерді, немесе бұлшық еттер
топтарын ширықтыру арқылы қозғалыс әрекеті барысында (кермеде тартылу,
белгілі ауыр заттарды көтеру, тасу, не лақтыру, бір орыннан ұзындыққа
секіру және т.б.) тұрмыста, өндірісте және спортта кездесетін
ауыртпалықтарды, механикалық және биомеханикалық қарсылықтарды және білек
қабілеті арқылы дамиды.
Біршама динамикалық және тұрақты қалыпты шексіз күшті (өз салмағына
қарамастан бұлшық еттер ширығуының ең жоғарғы көрсеткіші) бөліп айтуға
болады.
Динамикалық күш жылдамдық – күш қабілеттерінен (күш-қуат және жылдамдық
мүмкіндіктерінің жиынтығы) байқалады және адам қызметінің көптеген
саласында, әсіресе, спорттық жоғары жетістіктерге жетуде (секіру, лақтыру)
аса маңызды қабілет болып табылады.
Тұрақты жағдайдағы күш-қуат адамның қандай да бір қалыптағы мысалы, тік
созылған қолмен штанга көтеру, немесе белгілі бір қалыпты сақтау, мысалы,
гимнастикалық бүріш, пистолет (бір аяқпен отыру) жасау қабілетінен
танылады.
Студенттердің күш-қуаты мен жылдамдық-күш қабілетін арттырудың негізгі
жолы, жіктелуі осыдан бұрын берілген, сондықтан оларды қолдану әдісіне
қысқаша ғана тоқталамыз.
1. Барынша көп күш жұмсалатын жаттығулар әдісі:
• Белгілі бір салмақты ақырына дейін, қатты шаршағанда қайта –қайта
көтеру;
• Шектеулі салмақты көтеру;
• Белгілі бір салмақты барынша жылдам көтеру.
Көптеген спорт түрлері мен еңбек қызметінде дене тәрбиесі жаттығулары
арқылы дамытылып, адамның бұлшық еттерінің жоғары қуатты ширығуынан
байқалатын тез күш жұмсау қабілетінің маңызы зор. Оларды тез күш жұмсау
деп атайды және олар шапшаң орындалады, ауыртпалықбіршама төмен және ол
спортшының жеке салмағы мен күш-қуат мүмкіндігін ескере отырып реттеледі.
Мысал үшін, мына жаттығуды алайық – ол әртүрліакробатикалық және жеңіл
атлетикалық секірулер, көп секектеу, лақтыру, тездету, спорт ойындарындағы
секіру, бокстағы, күрестегі жедел қимыл, шамалы ауырлықпен жаттығулар
(белдік, көкірекше, ауырлау аяқ киім, жүгіру және секіру үшін тізе манжеті,
әртүрлі салмақты жеңіл атлетикалық снарядтар).
2. Жеңіл талетикадағы жылдамдықты дамыту жолдары.
Адамның қандай да болмасын қимыл-әрекетін (жүгірудің, секірудің,
сермеудің соққының, лақтырудың және т.б. бір бөлігі) мүмкін болғанынша
қысқа мерзімде жасау қабілеті- қозғалыстың жылдамдығы болып табылады. Ол ең
алдымен жеке адамның қимыл реакциясын, бір ғана қимыл жылдамдығы мен
жиілігін тездетуге жәрдемдеседі, тұтас бір қимыл әрекетінде жылдамдық аса
маңызды, ол шапшаңдықты талап етеді. Мысалы, жай жүрісте, жүгіруде, жүзуде
және басқа циклді спорт түрлерінде (шаңғы, велоспорт, коньки). Бұл жерде
кез келген қозғалыстың жылдамдығы шапшаңдыққа емес, сонымен бірге адамның
күш-қуат мүмкіндігіне, адамның ұзындығынағ қозғалыстың керекті шапшаңдықты
сақтау қабілетіне байланысты.
Жылдамдықтың қарапайым психо-физиологиялық механизмінің мындай үлгісін
ұсынуға болады: рецептордың қозуы – қозудың орталық нерв жүйесінеберілуі –
дабылдың бұлшық етке жетуі, онда қозғалыс әрекетінің пайда болуы. Бұл
жағдайда адамның техникалық дайындық (бұл жерде әңгіме ең алдымен спорттың
әртүрлі саласындағы қозғалыс техникасы туралы болып отыр) процесінде қол
жеткізген қимыл әрекеті мен оның тұрақтылығын сақтау дәрежесінің
маңыздылығы айқындалады.
Мұнда қозғалыс реакциясының жылдамдылығы маңызды роль атқарылады. Ол жай
және күрделі реакцияға бөлінеді. Қарапайым реакцияны біз қандай да болмасын
дабылға нақты қозғалыс әрекетіне (мысалы, сөрелік пистолетпен белгі
берілгендегі жарыстың басы,т.б.) жауап беру деп түсінеміз.
Адамның өмір тіршілігіне, тіпті, студенттің оқу-еңбек қызметінде,
әсіресе, спортта қандайда бір істі жедел қимылмен орындап тастау, сондай-
ақ, белгілі бір уақытқа дейін, немесе белгілі бір ара қашықтықта сол
жылдамдықты сақтап қалу қажеттігі туындайды. Бұндай жағдайда сас маңызды
тұлғалық қасиет – шыдамдылық болып табылады.
Олай болса, жылдамдық – ол қозғалыс әрекеттерінің жеделдігін қамтамасыз
етуші нерв – бұлшық еттердің күрделі процесі, оны дамытып отыру қиынға
түседі және адамның жас ерекшелігіне қарай, әсіресе, әлсіз қозғалыс
режиміне байланысты, былайша айтқанда, спорпен айналыспаса ерте төмендейді.
Қарапайым реакцияны дамытудың барынша кең тараған әдәсә қайталау –
кездейсоқ дабыл бойынша сөреден ытқып шығуды қайталау, қозғалыс бағытын
өзгерту, күрт соққыға, сермеуге, шапшымаға және басқаларына қорғаныс
қарсылығы болып табылады.
Күрделі реакциялар көбіне әртүрлі спорттық жекпе-жек ойындарына тән.
Ойыншы үшін келе жатқан допты көріп, оның бағыты мен жылдамдығын айқындай
біліп, соған қарай қарсы қимыл әрекетін (допты қабылдау, шабуылға тосқауыл
қою) жобалап және ойға алағн қимыл әрекетін тиімді орындай білуі керек,
өйткені, жарыстың ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz