Web - қосымшаларды жасаудың аспаптық құралдары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

1 WEB-ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫНЫҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМДАРЫ

1.1 Web-технологияның ұғымдары

Web-технологияның ұғымдары. Статистикалық және динамикалық Web-беттер.
Web-қосымшаларды жасау құралдарына шолу. Web-қосымшаларды жасаудың аспаптық
құралдары. Web-қосымшаларды жасаудың бағдарламалау құралдары. Сайтты
жоспарлаудың негізгі кезеңдері. Web-сайттың логикалық құрылымы. Сайттардың
базалық құрылымдар.
WWW үйымына арналған құралдардың жиынтығы бірін Web - технологиялар
астында түсінеміз. Сервер жақтары екі топтар - технологияға бөлінеді
сондықтан әрбір сеанста екі жақтар - сервер және клиент,Web -
технологияларды бірлесіп әрекет қылады ( server - side ) және технологияның
клиент жақтары ( client - side ). Технологияларға Web - беттердің жасау
барлық технологиялары клиент жағынан (HTML, JavaScript, DHTML ) жатады, ал
технологияларға интернетте сервер жағынан базаларға рұқсат ететің (CGI,
PHP)технологиялары жатады.
WEB- сайттар екі түрлі болуы мүмкін: статистикалық және динамикалық.
Статистикалық Web – беттер қолдан жасалады, содан кейін сақталады және
сайтқа жүктеледі. Әр сайын осындай беттін мазмұның өзгерту үшін,
пайдаланушы оны өз жұмыс компьютерде өзгертіп (мысалы html- редакторды
пайдаланып), сақтайды және қайтадан Web – сайтқа жүктейді.
Динамикалық Web–сайттардың көрсетілетін әр бет шаблонды бетке
негізделген, оған мәліметтер қорнында сақталатын тұрақшы өзгеріп отырған
ақпараттар еңгізіледі. Сонымен сайттың мазмұның жаңарту үшін жай жаңа бет
үшін мәтін қосылады,содан кейін ол мәліметтер қорына арнайы механизм
көмегімен кірістіріледі. Нәтижесінде сайт өз өзінді жаңартады сияқты.
Web - беттердің құру принципіне сәйкес барлық аспаптық құралдың оларды
жасаулар екі топқа бөлуге болады.
Біріншіге олардан, толық сәйкестік тәртібінде Web - беттердің
әрлендіруі мүмкіндік беретіндер жүйелер (WYSIWYG ), ал содан соң өздері
қажетті - HTML -код автоматты қалыптастырушылар жатады. Нақты мына топқа
сондай әйгілі өнімдері, Microsoft FrontPage сияқты, Microsoft Office пакет
бағдарламалары жатады. Екінші топ - HTML - редактор, HTML - кодты өздері
жасайтын кәсіпқойларға арналған.
WYSIWYG-редаторы
- MS Word- Web – беттерді өзгертуге ыңғайлы
- MS Power Point – мультимедиялық презентацияларды өндеуі
MS Front Page – клиентсервер ортада визуалдық құрал Web – беттерді
жасауға үшін
Кәсіби HTML редакторлар:

- MS Internet Assistant – форматтарда құжаттардың өзгертуіне арналған
бағдарламалардың сериясы, HTML-форматқа Word, Excel, Power Point,
Access –тің құралдарымен арқылы жасалынған.
- Netscape Suite pot – көп платформалық интеграцияланған пакет, Интранет-
жүйесін өндеуге арналған;
- Borland Intranet Tools for Visual dBase Professional – dBase-
кестелерден HTML-беттерге ақпараттарды салуға мүмкіндік береді;
- Borland Intra builder – Интернет және Интранет ішкі корпоративтік
желілерінде ДБ-ға кіру үшін клиенттік орындар ретінде қарау
бағдарламаларын (браузерлерді) пайдалануға бағытталған қосымшаларды
жылдам әзірлеуге арналған;
- Macromedia Flash – анимация эффектімен Web-графиканы жасауға арналған;
- Macromedia Autho ware – ИнтранетИнтернет және интерактивті оқыту
бағдарламаларына арналған қосымшаларды визуалды жасау үшін;
- Macromedia Director – Интернетті пайдалануға бағытталған
мультимедиялық ресурстарды әзірлеу үшін;
- Macromedia Extreme 3D – VRML 2 виртуалды шынайылық тілін қолдайтын,
GIF анимацияланған интернет үшін көлемді графика жасау үшін және т.
б.;Macromedia Fire Work – арнайы жасалынған ақпараттық беттерге,
графиканы өндеу және редакциялау үшін;
- Macromedia FreeHand – жоғары сапалы жариялаулардың, графиктар жылдам
жјне жеңіл жасаулары үшін;
- Macromedia Script Editor – Macromedia FreeHand және т. б. скрипттерді
пайдалануға мүмкіндік береді.Home Site – ақпараттық беттерді және
сайттарды өңдеуге және редакциялауға арналған;
- MS Internet Studio – күрделі гипермәтіндік құжаттарды, графиканы,
дыбыстық әсерлерді, анимацияны қамтитын мультимедиялық және
интерактивті Web-беттерді құруға арналған кәсіби құрал;
- Macromedia Dreamweaver – ақпараттық сайттарды жасауға ушін, тілдің
барлық мүмкіндіктеріне толық қолжетімділікпен визуалды бағдарламалау
үйлеседі.
1.2 Сайтты жоспарлаудың негізгі кезеңдері.

Жоспарлау кезеңі - сайтты өндеуде өте маңызды кезеңі. Сонымен, сайтпен
жұмыс бастаудың алдында не істеу керек?
Алдымен дұрыс мақсатын қою керек.
Что он должен делать: рассказывать о ком-либо или о чем-либо,
привлекать клиентов, помогать решать какие-то проблемы, просвещать или
развлекать. Мақсатқа байланысты сайттын құрылымы әр түрлі болу мүмкін.
Сайтта қандай ақпарат болатын анықтау керек.
Сол ақпаратты алдымен жинау керек, сайтпен жұмыс істегенде сонан соң
оның іздемеу үшін. Барлық мәтіндер, мазмұндамалар, сіз желіге салуға ниет
файлдар компьютеріңізде болуы тиіс.
Сайтты әрлендіруі қандай кілтте орындалған болады шешу керек. Ол
консервативті, қатал немесе салқын болады ма. Бұл кезеңде қалай web- беттер
болып көрінеді қағазға бейнелеу жақсы.
Web-сайттың логикалық құрылымын ойлану және оны суретке салу керек.
Мысалы, үй сайты үшін мынадай құрылым мінсіз: бастапқы ("үй") бет иесі
туралы қысқаша мәліметтер, сайттың басқа беттеріне келуге шақыру және
оларға сілтемелер жиынтығы; басқа беттерде қызығушылықтар, әзірлемелер
жобалары туралы ақпарат (егер бұл бағдарламашы, музыкант, суретші болса,
онда бағдарлама файлдарына сілтемелер, аудиоклиптер немесе суреттер
тізімі), фотогалерея және" достық " сілтемелері бар беттер және автор
туралы толығырақ мәліметтер, пошта мекенжайы мен фотосуреті бар.
Сайттың физикалық құрылымын ойлап табу, яғни, сайтты құрайтын жеке
файлдар қалталар бойынша "ашылмақ" болады.
Web-сайттың логикалық құрылымы.
Web-сайттың өте маңызды белгісі: оның бөлектердің алдын ала
сәйкестікте өңделгенмен құрылыммен беттердің тар өзара байланыс.
Осындай құрылымы – логикалық құрылымы деп аталады. Сайттың әртүрлі
беттерінің өзара байланысы бейнелеп түсіндіреді.
Структура узла: (Түйін құрылымы)
Түйіннің басты қосылыстарының бірі-оның құрылымын дұрыс ұйымдастыру.
Оған навигацияның ыңғайлылығы ғана емес, оны толтыру, бөлімдерді қосу
жеңілдігі де байланысты.
Плоская структура: (Жазық құрылым)
Оны жұлдызды немесе полносвязная деп атайды да. Онын түрі: бас құжаты
(домашняя страница), осы түйінің басқа құжаттарға сілтеме болады. Сол
құжаттарда басқа құжаттарға және бас құжатқа да сілтеме болады.
Мұндай құрылымның көптеген үй беттері мен "визиткалар"корпоративтік
тораптары бар. "Визитканың" түйіні ретінде "компания туралы", "Біздің
қызметтер", "бізбен қалай байланысуға болады", "біздің серіктестеріміз",
"біздің клиенттеріміз" сияқты типтік беттері бар түйіндер түсіндіріледі.
Жоғарыда айтылғандардан мұндай құрылым 5-9 құжаттан аспайтын торап үшін
мағынасы бар екені анық.
Линейная структура: (Ұзындық құрылым)
Сонымен қатар мына құрылымды жүйелі деп атайды. Ол құжаттардың жүйелі
байлаулы сериясын ұсынады , әрбірде алға ( алысырақ ) және артқа сілтемелер
тек қана болады.Бұл құрылым өте сирек қолданылады және қарапайым
презентациялар мен оқулықтардың белгілі бір түрлері үшін қолайлы.
Древовидная структура: (Ағаш сияқты құрылым)
Сондай құрылым құжаттардың ағаш файлдық құрылымына сай болатын түйінің
физикалық құрылымын толық қайталайды. Өз түрінде ол еш қайда колданылмайды,
осы құрылымын бұзатын ілмектер әрқашан бар болады. Бірақ ол іс жүзінде
барлық ірі тораптардың күрделі құрылымын ұйымдастыру үшін негіз болып
табылады.
Комбинированная структура: (Құрамалы құрылым)
Құрамалы құрылым стандартизацияны ерiксiз көнедi. Iрi түйiндер , тiзбе
болсалар, бiрлескен түйiн немесе ақпараттық түйiн келесi құрылымдарды
алады:
Жоғарғы деңгейде құжаттардың жазық құрылымы ұйымдасады. Оның ішіне үй
бетi және түйiннiң бағытталғандықтарынан байланысты қосалқы құжаттардың
тобы жәненемесе бөлiмдердiң индекстерi кіреді. Жiп-жиi олардын бәрі толық
немесе жартылай өзара бiр-бiрiмен байланыстар болады. Ал бұл бөлiмдерден
немесе тiкелей үй беттерiнен құжаттардың ағашқа ұқсас құрылымдары "бiр
шоқтар" салбырап тұрады, тек қана өз түзулерi және ата-аналарға сiлтемелерi
жиi болатын. Бұл қандыағаштардың жапырақтарымен жеке құжаттар бола алады,
жазық немесе сызықты құрылымдар.
Навигация по узлу: (Түйiн бойынша навигация)
Түйiн бойынша навигация - бұл механизм, қай келушiге табуға мүмкiндiк
беретін, оған көрсетуге білдіресіз. Өз мақсатының келушiсi жетедi ме әлде
кетеді сіздін сайттан түйiн бойынша навигация түсiнiктiлiктерінен, оның
элементтерiнiң ойлап iстегендiктерiнен тәуелдi болады. Әдемi емес суреттер,
тап ыңғайлы навигация келушiлерді сiздiң түйiнiңiзге қайтарылдыра алады.
Организация домашней страницы: (Үй бетiнiң ұйымы)
Негiзгi элементтердiң бiрлерi түйiн бойынша навигацияның үй бетiнiң
ұйымы болады. Сервердiң түбiрiнiң сұрау салуын көрсететің сол бет, мысалы:
http:www.webclub.ru
Үй беттерiнiң екi негiзгi түрлерi бар болады: презентация және
ақпараттығы. Презентациялық беті аса үлкен емес түйiндерге жасалады, ол өте
әдемі жасалынады, графикадан тұрады және сiлтемелердiң саны аз болады.
Осындай бет бір экранға орналастыру керек.
Ақпараттық беті, керiсiнше, графикасы аз болады. Үлкен ақпарат саны
болады. Оның басты мiндетi – түйiн бойынша бар мәлiметтiң молшылығын
көрсету, немесе барлық өте көкейкестi мәлiметтi көрсету.
1.3 Сайттардың базалық құрылымдар.

Бір-бірімен сілтемелер арқылы байланысқан HTМL – файлдар Web-сайт
немесе Web-түйін құрайды. Web-сайт жасаудың негізгі екі себебі бар.
Біріншіден, тұтынушыларға керекті ақпаратын табуы жеңілдейді. Екіншіден,
Web-түйінді жаңарту мен демеу оңайланады.
Web-түйінінің негізгі құрылымдарын қарастырайық.
1.Стандартты
Бұл Web-сайтының ең қарапайым және танымал құрылымы. Вход на Web-
сайтқа кіру басты бет арқылы іске асады. Қалған барлық беттер өзара басты
бет арқылы байланысқан.
Бұл құрылым абыройы көркемділік пен навигация жеңілдігі болып
табылады. Оған қоса Web-сайт беттерін қосу мен жою оңай.
Стандартты құрылым түрі келесі (1-сурет).

Сурет-1 Web-сайттың стандартты құрылымы.

2.Каскад
Бұл құрылымда да кіру мен шығу басты бет арқылы іске асады. Қалған
барлық Web-беттер өзара тізбектеп байланысқан (1 сурет). Соңғы бетті ашу
үшін барлық алдыңғы беттерді өту керек.


Сурет-2 - Web-сайттың каскадты құрылымы.

3.Небоскреб
Құрылымы көпқабатты үйге ұқсас. Әр қабатта бірнеше бет бар. Басты бет
ең астында болады. Web-сайтқа кіру мен шығу басты бет арқылы іске асады. (2
сурет). Бұл модельде басқа бетке өту үшін дұрыс жолмен жүру керек.

Сурет-3 Небоскреб құрылымы.

4.Өрмек
Бұл құрылым ерекшелігі басты беттің болмауы болып табылады. Барлық
беттер бір-бірімен өрмек түрінде байланысқан (3 сурет). Іс жүзінде кез
келген беттен басқа кез келген бетке өтуге болады. Web-сайтқа кіру мен шығу
кез келген бет арқылы іске асады. Бұл құрылым кемшілігі оның күрделігі
болып табылады.

Сурет-4 Өрмек құрылымы.

Өз Web-сайтыңыздың құрылымын таңдап, бастысынан бастап Web-
беттеріңізді жасай бастаңыз. Web-беттеріңізге мәнді атаулар беруге
тырысыңыздар. kafedra.htm, grupa.htm түріндегі файлдарды Page 1.htm, Page
2.htm мен т.б. файлдарына қарағанда пайдалану ыңғайлырақ. Басты бет файлы
index.html деп аталуы керек.
Басты Web-бетте төменгі колонтитул болу қажет. Мұнда Web-бетті авторы,
беттің e-mail мекен-жайы, оның соңғы рет жаңарғандығы мен т.б. жайлы
ақпарат орналасуы шарт.
Мысалы:
BRI Last Update April 21,2004 I
A HREF= “mailto: aisfit @ kstu.kz ” АИС кафедрасы A
Беттер арасында сілтемелерді ұйымдастырудың мәні зор. Сілтемелерді
орналастырудың түрлі әдістері: маркіленген тізім, кесте, мәтін пен т.б.
Сілтемелерге графикалық бейнелерді пайдалану өте атақты.
Интернеттің клиент-серверлік сәулеті. URI. URL. Интернет хаттамалары.
Интернет қызметтері. Web-браузерлер. Internet Explorer браузерінің
объекттік моделі. Интернетте сайтты жариялау тәсілдері. Хостинг. Сайтты
индекстеу. Индекстеу ережелері. Іздестіру машиналар.
Барлық Интернетке жататын программалары екi үлкен топтарына жiктеледi:
клиенттер мен серверлер. Сервер – бағдарламалары программам-клиент-
бағдарламаларға рұқсат беру ресурстарды береді. Клиенттер, егер оларға
қандай да бір файл керек болып қалса, олар клиент сұрау салуы
қалыптастырады және оны серверге жібереді. Сервер сол сұранысты жұмыстанады
және серверлiк жауабын жібереді, болатын сұралатын мәлiметтер немесе
қателiк туралы хабар, егер керек файылдарға руқсат болмаса.
Мұндай компьютерлік архитектура, басқаша айтқанда, есептеу жүйесін
немесе желіні құру принципі "клиент-сервер" немесе екі буынды архитектурасы
деп аталады. Дәл осы екі звенной архитектурасы негізінде Интернеттің барлық
сервистері жұмыс істейді. Оның ішінде, және WWW.
WWW жағдайында клиенттер Web-шолғыштар – Web-шолғыштар бағдарламалары
(Web-беттерді көруге арналған бағдарламалар) болады. Серверлер Web-
шолушылардың сұраныстарын өңдейтін және оларға қажетті файлдарды жіберетін
Web-серверлер болып табылады.
HTML Web - құжатындағы әрбір ресурс, сурет, бейне клип, бағдарлама
және т. б. - ресурстардың әмбебап идентификаторы (Universal Resource
Identifier) немесе URI арқылы кодталуы мүмкін Мекен-жайы бар
URI
Әдетте URI үш жиiректен тұрады:
1. Ресурқа ену үшін қолданылатын тетiктiң схемасы.
2. Ресурс орналасқан машинаның аты.
3. Ресурс шындығында жол түр тап қалған ат.
Мысалы:http:www.w3.orgTRPR-html 4cover.html
Осы URI төмендегiшемен оқыла алады: осы документті http протоколмен
алуға болады, ол www.w3.org машинада орналасқан, "TRPR-html4cover.html"
– осы документтке жол. Сонымен қатар, HTML пішіміндегі құжаттарда сіз
электрондық пошта үшін "mailto" және хаттама үшін "ftp" сызбаларын көре
аласыз FTP. URI – ның тағы бір мысал. Ол қолданушының почта жәшiгiне
жатады:
A href="mailto:joe@someplace.com"Джо КулуA комментарий
жіберіндер.
Кейбір URI ресурстың ішінде орына көрсетедi. Осы тип URI "#" символмен
бітеді, (идентификатор фрагмента) нұсқағыш шығады. Мысалы, келесі URI
section_2 атымен фрагментке көрсетеді:
http:somesite.comhtmltop.html#s ection_2
Салыстырмалы URI атты схемасының ақпараты болмайды. Онда жол ағымдағы
құжат бар машинада ресурсты көрсетеді. Салыстырмалы URI салыстырмалы жол
құрамдастары болуы мүмкін (мысалы,".."иерархияда бір деңгейді білдіреді)
және фрагменттердің идентификаторлары.Салыстырмалы URI толық URI ға,
негізгі URI көмегiмен тура келедi. Салыстырмалы URI-ң мысалы: бізде негізгі
URI бар болсын "http:www.acme.comsupportintro. html". Салыстырмалы URI
келесі сілтемеде:
A href="suppliers.html"SuppliersA
толық URI – ға өзгереді "http:www.acme.comsupportsuppli ers.html",
ал салыстырмалы URI келесі фрагментте
IMG src="..iconslogo.gif" alt="logo"
толық URI – ға өзгереді "http:www.acme.comiconslogo.gif ".
HTML- да URI қолданылады үшін:
- Басқа құжаттарға немесе ресурстарға сілтемелер;
- стильлердiң сыртқы кестелерге немесе скриптерге сілтемелер;
- объектілерді немесе апплеттерді суреттердiң бетiне қосындылар;
- суреттердiң жасаулары;
- формалардың жiберулерi;
- кадр арқылы құжаттарды жасау;
- сыртқы көздерге(источники) сілтемелер;
- құжаттарды суреттейтiн метамәлiметтер тұралы сілтемелер.
URL
URL (Uniform Resource Locator - ресурстардың біріздендірілген
локаторы). URL, кез келген кәдімгі мекенжай, жеке компоненттерден тұрады.
Мекен-жайдың әрбір бөлігі Web-торап, Web-бет, дыбыстық файл немесе
графикалық сурет болсын, қандай да бір ресурстардың орналасқан жерін
тарылтады.
Бақылау. Web-сайтта жариялап жарнамалаған сон оған қатысу деңгейі оның
беттерінде орналастырылған ақпараттың қажеттілігімен, жаңалығымен және
көкейтестілігімен анықталады.  Web-сайт имиджін сақтау үшін ол жердегі
ақпаратты әрдайым жаңартып тұру керек.
Сайттың сапалы болуы оның  әсемдігі мен бағдарламалық жабдығына ғана
емес, сондай-ақ, ондағы мәліметтердің ақиқат болуына және олардың жылдам
жаңарып отыруына байланысты.
Сайттың  құрылуы – бұл   циклды  жолдың  бастамасы болып саналады.
Жақсы  сайт - кез келген ортаға бейімделіп өзгеріп отыратын тірі ағза
секілді. Кез келген  мәліметтерге  сұраныс  жаса ған  кезде олардың web-
парақтары тез  ашылуы және сілтемелері дұрыс  құрылуы  қажет. Сайт web-
парақтарының экранға жылдам жүктелуі телекоммуникациялық желі жылдамдығына
ғана емес, web-бағдарламашылардың сайтты дұрыс құрылымдай білуіне де
тәуелді.
Web-сайт беттерінің арасындағы тығыз байланыс оның басты сапалы
белгілерінің бірі болып табылады. Бұл жай байланыс емес, алдын-ала
ойластырылған құрылым бойынша байланыс болуы қажет. Мұндай құрылым біз
жоғарыда айтып өткен логикалық құрылым деп аталады. Логикалық құрылымы
дұрыс жоспарланған сайт мынадай бөлімдерді біріктіреді: бастапқы бет; сайт
жаңалықтары; бет1;  бет2; сайт құрушылар туралы ақпарат, сайт картасы.
Бастапқы бет – бұл кішкене Web-бет, ол қолданушы сайт адресін терген
кезде экранда пайда болады. Әдетте, мұндай беттерде сайттың өзінің немесе
оның иесінің графикалық логотипі орналасады. Бастапқы бет пайдаланушы сайт
адресін ешбір файл атын немесе бетті көрсетпей терген кезде кескінделеді
(мысалы, http:ayanfoto.kz ). Онда сайт жайлы қысқаша мәлімет, жаңалықтар
және басқа беттерге сілтеме жасалынған гиперсілтемелер жиынтығы болады.
Сайт жаңалықтары бөлек бетке орналастырылады. Оларда енгізілген
толықтырулар мен өзгерістер хронологикалық тізім ретінде беріледі. Сайттағы
жаңалықтар белгілі уақыт көлемінде жаңартылып тұруы тиіс.
Сайттың негізгі мазмұны бөлімдер мен беттерде беріледі. Ол кітап сияқты
құрылымдалады: бір тақырыпқа арналған бөлек абзацтар бір бөлімге
жинақталады, ал бөлімдердің өзі тарауға жинақталады. Осылайша пайдаланушы
тараудан  бөлімдерге өте отырып керекті ақпаратты тауып алады.
Сайтты құрушылар туралы мәлімет жеке бөлек бетте орналасуы немесе басты
беттің ерекше бөлімінде орналасуы мүмкін. Мұнда электрондық поштасы,
телефон, факс, пейджер нөмерлері, яғни хабарласуға болатын барлық
мәліметтер орналасуы керек.
Сайт картасы – бұл сайттың логикалық құрылымы көрсетілген бет. Сайт
картасы өзіне не керек екенін жақсы білетін пайдаланушыларға қажетті
ақпаратты тез табу үшін қажет. Карта үлкен сайттардың барлығында міндетті
түрде болады.
Физикалық құрылым сайтта қолданылатын файлдар мен бумалардың орналасуын
көрсетеді. Мәліметтер мен файлдарды бумаларға бөліп сақтау жүздеген
файлдармен жұмыс істегенде пайдалы, мұнда файлдарды ретімен бумаларға
орналастырған дұрыс. Бұл әсіресе, сайтты жаңартқан кезде өте ыңғайлы.
Қорыта айтқанда, сайт жасаудың жоғарыда атап көрсетілген кейбір
ұстанымдары мен технологиясын ескеру, сапалы да, мазмұнды сайт құрастыруға
біршама болса да, септігін тигізеді.
Internet Explorer браузердің объекттік моделі:
– window - браузердің терезесіне рұқсат (доступ) беретін объект;
– frames - фреймдарға рұқсат беретін объект:
← window
← window.
– document – бүкіл бетті қамтитын объект:
← all – құжаттың барлық тегтардың толық коллекциясы;
← forms – формалар коллекциясы;
← anchors – зәкір (якорь) коллекциясы;
← appleеs – апплеттер коллекциясы;
← embeds - ендірілген объектілер коллекциясы;
← filters – фильтрлар коллекциясы;
← images – кескіндер коллекциясы;
← links – сілтемелер коллекциясы;
← plugins – қосылатын модульдер коллекциясы;
← scripts - scriptscript блоктар коллекциясы;
← selection – ерекшелеу коллекциясы;
← stylesheets – жеке берілген стильмен объекттер коллекциясы;
– history – қатысқан сілтемелердің тарихына рұқсат беретін объект;
– navigator – браузердің сиппатамаларына рұқсат беретін объект;
– location – ағымды URL қамтитын объект;
– event – оқиғаларға рұқсат беретін объект;
– screen – экранның сиппатамаларына рұқсат беретін объект.

1.4 Интернетте сайтты жариялау тәсілдері. Хостинг. Сайтты индекстеу.
Индекстеу ережелері. Іздестіру машиналар

Сайтты жасалған соң, оның Web-серверде публикация жасау керек, бұны үш
әртүрлі әдістермен жасауға болады.
Ең қарапайым, бірақ ыңғайсыздау, файылдың бәрі дискіге жазылады содан
кейін Web-сервердің администраторға.
Администратор сақтаушы iшiндегiсiн сервердің папкасына жазады және
программалық қамтамасыз етудiң күйiне келтiредi. Артықшылық - ерекше
оңайлық.
Екіншесі жайылмаған. Кейбірі тегін Web-сервердер Web-шолушы арқылы
файлдарды еңгізуге руқсат береді. Осы әдістің бiр артықшылық бар: жүктеудің
оңайлық. Қолданушы еңгізудің өрісіне керек файлдардың атын еңгізеді және
Submit (Отправить) батырмасын басады. Кемшiлiктер: файылдарды нақтылы
лимиттен (обычно пяти) кем жібереалмайсыз, файлдардың жіберіду
тексереалмайсыз және қосуының сенiмдiлiк жоқ.
Үшінші өзi таралған. FTP интернет-протокол бар, желілерде файлдарды
жіберу үшін қолданылатын. FTP арқылы ҒТР-клиенттен ҒТР-серверге файлдардың
жіберуін ұйымдастыруға болады және керсінше серверден клиентке. FTP
протоколдың ерекшелігі, клиент FTP-сервермен өзінің локальдық дискпен
сияқты жұмыс істейді; ол файлдармен папкаларды құруға, өзгертуге және
жоюға, көшіре алады. Үшінші әдіс келесідей.Web-сервердің администратор
компьютерде ҒТР-сервердің бағдарламаны iске қосады және күйiне келтiредi.
Содаң соң автордың сұраумен серверде жариялау керек сол сайтқа түбiрлiк
папкасың жасайды және тек қана папкаға автор рұқсат алады. Сайттың авторы
ҒТР-клиенттің бағдарлама арқылы ҒТР-серверге косыла алады және өзінің
сайттың қайта жасалған папкаға файлдарды көшіреді. Содан соң администратор
Web- серверді кескiндейдi, жаңа сайттың бар екендiгiнi "бiлдi" болғандай.
Ендігәрі егер авторға файлдарды өзгертуге керек болса, ол қайта ҒТР-
серверге қосылып және файылдардың жаңа түрін дискіге алдынғысын өшіріп
көшіреді.
ҒТР-серверге косылу үшін, қолданушы өзінің логин мен парольды
еңгізеді. Оларды қолданушы администратордан алады. Сайтты жариялау үшін
атты кіру қолданылады, осындай сақтық шарасы қаскүнемдерге және жат-
жалаларға сайтқа жетуге рұқсат бермейді.
Осындай тіркеудің әдісі тегін Web-серверлерде қолданылады.
Сайтты индекстеу төмендегiшемен iске асады: немесе iздестiру
машинасының роботы өзі сіздің сайтқа жолығады, немесе Сіз өзініз тиiстi
интерфейстегi (AddUrl) сайтты көрсетiңiз, қандай да бір іздестіру
машиналарда бар. Біріншінің кемшілігі - процесстiң созбалауы болады,
екіншісінікің – біраз уақытты бөлуге керек. Дұрыс индексацияны жасау үшін
келесі ережелерді қолдану керек:
← сайттың әрбiр құжатында МIНДЕТТI ТҮРДЕ заголовок (title), түйін
сөздер (keywords), қысқаша сипаттамасы (description) болуы керек.
← Сiздi әрбiр құнтты іздестіру машинада қолдан тiркеу және Сіздің
сайттың индекстеуін бақылау.
Бірақ AddURL-де жай парақты көрсету жеткіліксіз. Егер бірінші болмаса,
онда ең болмаса сілтемелердің бірінші ондығында (егер осы ондықта сіздің
құжаттарыңызға бірнеше сілтемелер болса, жақсы:-). Бұл үшін сайттың әрбір
құжатының HEAD бөлімінде title, KeyWords, Description және Robots
"сөйлейтін" деп көрсету керек.Title: құжаттың басы. Жақсы мағыналы тақырып
көптеген басқа пайдаланушы таңдау сіздің сілтеме.
KeyWords: кілтті сөздер. Keywords – ды бір біріне ұқсас істемеу керек.
Description: қысқаша құжаттың сипаттау. Оның ішіндегісі қысқаша құжаттың
сипаттау ушін қолданылады.
Хостинг – бұл Интернетке тәулiк бойы қосылған сервердегi сайтының
орналастыру. Серiктестiктiң Хостинг (хостинг провайдерлер немесе хостерлер)
өз серверiнiң қатты дисгiндегi орын және сервердiң қорларына рұқсаттарды
iлiгедi: жадқа, процессорге және желiге каналға. Қанша хостинг
ерiктестiктiгіне ресурс керек соған сәйкес, қызметтердiң келесi түрлерi
танып бiледi:
• Виртуалды сервер – тұтынылатын қорлардың қатал шектелген көлемi,
сервердің дискіте тұтылынған орын, ескерiлгенi программалық қамтамасыз
ету, каналға және серверге рұқсат. Аласалау құн және оңайлық.
Сайттардың көбі осындай қызметпен қолданылады.
• Ерекшеленген сервер – серверді, каналды, сервердiң техникалық
қолдаулары және бөлмені жалдау, хостинг провайдерде орналасқан жерде.
Сіз орналастырылған домендердің санын және олардың арасында
ресурстарды бөлу анықтайсыз.
• Co-location – сервер сізге жатады, ал сервердің бөлмені хостерден
жалдайсыз және әкiмдiк ету және қолдау үшін шарт жасайсыз.
• Виртуалды ерекшеленген сервер – жинағы емес сервердiң жалдауын
мүмкiндiк, тек қана оның қорларының бөлiктерi. Көршiлерден толық
тәуелсiздiк.
• Тоқтату – провайдердің серверде беттiң орналастыруы (кейде почта
жәшiктерi берумен).
Хостинг провайдерлер келесi сервистердi iлiгедi:
• PHP немесе Perl скрипттерді қолдау – егер сiздi интерактивті сайт болу
үшiн тiлесеңiз. Самые распространенные скрипты: қонақ ктап,
жаңалықтардың лентасы, e-mail –ге жіберетің форма.
• Қолдау қызметі – мәліметтер қорын, формдарды немесе жүйелерді орнатуға
көмек, контенттiң басқарулары.
• Пошталық аккаунттарды беру – осы арқылы ваше_имя@ваш_домен.ru пошталық
жәшіктерді ашуға болады. Қандай да бір компьютерден поштаны тексеруге
болады. Спамдың фильтрацияны жасауға болады.
• Лог-файлдарға рұқсат ету – осы файлдарда сіздің сайтты келушiлер
туралы мәлiмет болады.
• Ftp арқылы сайтқа файлдардың үрлеуiн мүмкiндiк – серверге файлдардың
үрлеуiн процесстi өте күштi ықшамдайды.
• БекАп қызмет – сервердiң резеретiк көшiрмелерiнiң сақтауы. Егер сервер
жойылса мәліметтерді қалпына келтіреаласыз.
Тегін хостингтің кiлегейлендердiң несiмен?
Компанияның сайтын тегін хостингте орналастыру нарықта лотокта бутикті
ашуға тең. Өзін сыйлайтын компания, әсіресе коммерциялық жоба туралы сөз
болса, тегін хостинг қызметін пайдалануға мүмкіндік бермейді.Тегін
хостингтің негізгі минустер:
• Жабысқақ жарнама
• Бөгелтетiн каналдар
• Объемның өресiздiк
• Нашар қолдау қызметi
• Жобаның мәртебесi күйзелдер
• Үшінші деңгейдiң доменiн әдемi деп атауға болмайды..

2 WEB-ҚОСЫМШАЛАРДЫ ЖАСАУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ

2.1 Гипермәтінді белгілеу тілдері. HTML, DHTML тілдері

HTML-дің қызметті. HTML-дің қысқаша тарихы. HTML құжаттың құрылымы.
HTML элементтері. Функционал бөлімдік элементтері. Басқа құжаттармен
байланыстыру. Гипермәтіндік сілтемелер. Динамикалық мүкіндіктерді жасау
құрал-тәсілдері. DHTML-дің стандартты оқиғалар және әдістер. Визуалдік
фильтрлер.
HTML-құжат – бұл кәдімгі мәтін файлы, сондықтан поэтому для создания
WEB-бетін жасау үшін кәдімгі мәтін редакторы жеткілікті, мысалы БЛОКНОТ
мәтін редакторы. Мәтін мен басқа объектілердің форматталуын басқару үшін
терілетін мәтінге барлығының қай түрде болатынын анықтайтын, тегтер немесе
дескрипторлар деп аталатын, арнайы кодтар енгізіледі. Мысалы, егер бетте
қалың қаріп керек болса, онда бұл мәтін қалың қаріпке сәйкес тегтерге
алынады.
Мысал. B Салем B
B бірінші тегі браузерге пайдаланылатын мәтінді қалың қаріппен жазу
керектігін хабарлайды. Бұл B кездеспегенше дейін жалғасады. Қиғаш сызық
жабушы тегті белгілейді.
WEB-бетін HTML құжаттарының арнайы редакторлар көмегімен жасауға
болады, бірақ WEB-беттерін жасаудың автоматтау құралдарының барлығы аяғында
тегтері бар, HTML-құжаттарын жасайтынын ұмытпаған жөн. Одан басқа WEB-
беттерін профессионалды жасау үшін сіз олардың ішкі құрылымын, яғни HTML
кодтарын білуіңіз қажет.
HTML-файлдары әрқашан браузерге оның HTML-кодтары бар файлмен жұмыс
істейтінін хабарлайтын HTML тегінен басталады. HTML-файлының соңғы жолы
әрқашан “соңы” дегенді білдіретін HTML тегінен тұрады. HTML құжаты: басы
мен денесі деген екі бөліктен тұрады. Басын анықтау үшін бірден HTML
тегінен кейін HEAD мен HEAD тегтері қолданылады. Денесін анықтау үшін
бірден HEAD тегінен кейін BODY мен BODY тегтері орналастырылады.
Осылайша, бастапқы мәтіннің белгіленуі іске асатын HTML кодтары тегтер
деп аталады. Тегтер () символымен басталып () символымен аяқталады. Бұл
символдардың арасында тегті анықтайтын басты сөз орналасады. Тег атауындағы
әріп регистрі мәнсіз. Көп жағдайларда қос: ашушы мен жабушы тегтер
пайдаланылады. Ашушы тег эффект әсерін жасаса, ал жабушы тег оны
тоқтатады. Жабушы тегтерінде () символы болады.
Мысалы, БЛОКНОТ редакторын ашып келесі мәтінді теріңіз.
HTML
HEADHEAD
BODY
Мұнда WEB-бетінің мәтіні орналастырылады
BODY
HTML
Файлды html немесе htm кеңейтілуімен сақтаңыз. Егер осы файлды іске
қосса, Internet Explorer шолушысы ашылады да, ал онда сіз өзіңіздің HTML
құжатыңызды көресіз. Оған қоса тегтер экранда көрсетілмейді.
Басында шолушы терезесінің басында көрсетілетін WEB-бетінің атауын
енгізуге болады. Ол үшін TITLE мен TITLE қос тегтері пайдаланады..
Мысалы.
HTML
HEADTITLEЖай Web-бетTITLE
HEAD
BODY
Мұнда WEB-бетінің мәтіні орналастырылады
BODY
HTML
Бет денесінде орналасатын мәтіннің қалай жасалатынын қарастырайық.
Біріншіден, егер кәдімгі мәтінде жаңа жолға көшу үшін Enter пернесін басуға
болса, ал HTML-құжатында BR тегін қолдану керек, өйткені браузер Enter
пернесін елемейді.
Екіншіден, HTML тілінде !-- арнайы тегімен басталатын
түсініктемелерді қолдануға болады. Бұл тегтен кейінгі мәтін экранда
бейнеленбейді. Түсініктеме -- тегімен аяқталады. Онда () символдары мен
басқа тегтер болмауы керек.
Ашушы тегтерде тегпен жасалатын эффектіге әсер ететін атрибуттар болуы
мүмкін. Атрибуттар – бұл басты сөзден бос аралықтармен ажыратылған қосымша
басты сөздер. Атрибуттар мәндері басты сөзден теңдік белгісімен
ажыратылады. Атрибут мәні тырнақшаға алынады. Жабушы тегтердің атрибуттары
болмайды. BODY тегінің бет фонының түсін беретін BGCOLOR атрибутының
мысалы:
BODY BGCOLOR = “#0000FF”
Осылайша, қарапайым WEB-бетінің құрылымы келесі:
HTML
HEADTITLE Жай құжат TITLE
HEAD
BODY
Бұл мәтінді экраннан оқуға болады
BR Жаңа жол. BR Екінші жол.
Жол жалғасы.
BODY
HTML
WEB-бетінің сыртқы түрі 1.1 суретінде көрсетілген.

Сурет-5 WEB-бетінің сыртқы түрі

Құжаттың негізгі функционалды бөлімдері тақырыптар мен абзацтар болып
табылады.
HTML тілінде құжаттың ішкі тақырыптарының 6 деңгейі бар. Олар H1 мен
H1 ден бастап H6 мен H6 дейінгі тегтермен белгіленеді. Экранда бұл
тақырыптар жартылай қалың әр түрлі мәнді қаріптермен бейнеледі.
Абзацтерді белгілеу үшін P мен P тегтері пайдаланады. HTML
тілінде бас жол жасау құралдары қарастырылмағандықтан браузер абзацтар
арасында әдетте бос жол енгізеді.
Мәтінде ажыратудың маңызды құралы HR тегімен жасалатын горизонталды
сызық болып табылады. Бұл жалғыз тег және оның жабушы тегі жоқ. Сызық
ұзындығын экран еніне байланысты Width атрибуты арқылы беруге болады.
Мысалы. HR Width =50%
Сызық тегістелуін сол жақ, центр, оң жақ бойынша Align атрибутының
көмегімен беруге болады. Мысалы, Align=center.
Сызық қалыңдығын беру үшін Size атрибуты қолданылады. Қалыңдық
пиксельдермен беріледі.
Сөздер арасындағы барлық "артық" бос аралықтар мен жаңа жолға Enter
пернесі арқылы көшулер HTML құжатында елемелінетінін еске сақтау керек.
Абзац жасаусыз жаңа жолға көшу үшін BR тегі қолданылады.
Сөз тіркесін қалың қаріппен ерекшелеу үшін B мен B тегтері қызмет
етеді.
Курсивпен ерекшелеу үшін I мен I тегтері қызмет етеді.
Астын сызу үшін U мен U тегтері қызмет етеді.
Астыңғы индекс жазу үшін SUB пен SUB тегтері қызмет етеді.
Үстіңгі индекс жазу үшін SUP пен SUP тегтері қызмет етеді.
Мысалы.
Судың химиялық формуласы HSUB2SUBO.
Экранда осылайша көрінеді: Судың химиялық формуласы Н2О.
Мәтінге пернетақта өзінен тікелей енгізіле алмайтын символдар арнайы
деп аталады. Ондай символдар үшін ерекше тегтер бар.
Төрт символдың - , белгілері, амперсанд & пен тырнақшалар “ HTML
құжатында арнайы мәні бар, сондықтан олар мәтінде өзінің кәдімгі мәнінде
қолданыла алмайды. Осы символдардың біреуін қолдану үшін келесі escape-
тізбектерінің біреуін пайдалану керек:
&it – кіші белгісі; > – үлкен белгісі; & – амперсанд; " -
тырнақша.
Гипермәтіндік сілтемелер.
Құжатта гипермәтіндік сілтеме жасау өте оңай. Ол үшін A мен A
тегтері пайдаланады. Оған қоса HREF атрибуты міндетті. Оның мәні URL мекен-
жайы болып табылады. A мен A тегтерінің арасындағы сілтеме мәтіні
браузерде көрсетілгенде көк түсті және асты сызулы болып шығады. Сілтемені
шерту берілген URL мекен-жайы бойынша айысуға әкеледі.
Гиперсілтеме басқа WEB-бетті немесе WEB – түйініндегі кез келген басқа
файлды көрсете алады.
Егер WEB-бет басқа WEB-түйінінде орналасса, онда атрибут ретінде HREF
атрибуты ретінде құжаттың хаттама атын қоса толық URL мекен-жайы пайдалануы
керек (Бұл сыртқы сілтеме).
Мысалы: A HREF="http:www.kstu.kz" Қарағанды мемлекеттік техникалық
университеті A.
Экранда " Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті " сөз тіркесі
асты сызылған болады.
Егер сілтеме сол WEB-түйінінің басқа бетіне көрсетсе, онда қатыстық
жолды жазу жеткілікті (Бұл ішкі сілтеме).
Мысалы: P Менің бетіме өтейік A HREF="my.htm" Менің бетім A.
Сілтемені шолушының басқа терезесінде ашу үшін A тегінде Target =
Blank деп жазу керек.
Сілтемеде беттің белгілі бір орнына көрсетуге болады. Ол үшін зәкірді
алдын ала сол орынға орнату керек. Зәкірде HREF атрибутының орнына NAME
атрибуты пайдаланады. Бұл атрибут мәні "зәкір атауы" болып табылады. Ол тек
латын әріптері мен цифрлардан тұрып, бос аралықтары жоқ болуы қажет.
Орнатылған зәкірге сілтеу үшін URL-де зәкір атауының алдына # символы
қойылады.
Мысалы.
A HREF="#address" бет соңында A
A NAME="address" Пошта мекен-жайы A.
Сілтемені басқа құжаттың белгілі бөліктеріне жасауға болады. Ол үшін
зәкірді орнатып, ал сілтемеде файл мен зәкір атауын көрсету керек.
Мысалы:
A HREF = "stud.htm #lek2" Лекция 2 a
Гиперсілтеме түсін беру үшін BODY тегінде LINK, VLINK, ALINK
атрибуттары қолданады.
LINK атрибуты гиперсілтемелердің бастапқы түсін береді.
Мысалы, BODY LINK = “#0000FF”
VLINK атрибуты ашылған сілтемелер түсін береді.
АLINK атрибуты қою жаңа ғана таңдалған, бірақ құжаттың экранда
жаңалануына әкеліп үлгермеген сілтемелер түсін береді.
Динамикалық HTML (DHTML) – бұл программаланатын HTML. Оның арқасында
бет динамикалық болады.
DHTML негізгі мүмкіндіктері:
Web-бетінің объектілі-бағытталған ұсынылуы;
Тұтынушы әрекетіне жауап ретінде құжатта мәтін немесе сурет
бейнеленуін көрсетпеу;
Мәтін немесе бейне анимациясы, әр түрлі элементтердің бір-біріне
қатысты орналасу тереңдігін өзгерту және т.с.с.;
CSS каскадты стиль кестелері;
Нәтижелер есептелуі мен бейнеленуінің клиент ПК-нда іске асуы.
ОБП-ға келетін болсақ, онда беттің кез-келген элементі (тақырып,
бейне, тізім және т.с.с.) объект болып саналады. Әрбір объектіге атау мен
қасиеттерді беруге болады. Объектілер қасиеттері мен әдістері сценарийлерде
көрсетіледі. Бет элементтері белгілі бір оқиғалар нәтижесінде өзгеруі
мүмкін, мысалы объектіге тышқан көрсеткішін апарғанда.
Web-бет элементтерін программалау үшін, оның программаланатын
элементтерін анықтау керек. Ол үшін элементтің ID атрибуті бар DIV, SPAN
тегтері немесе жеке ID атрибуті (идентификатор) қолданылады.
Мысалы, егер сіз бетте гиперсілтеме әрекетін (мысалы, тұтынушы оған
тышқан көрсеткішін апарғанда мәтін түсінің өзгеруі) программалағыңыз келсе,
онда A тегінде ID атрибутін көрсетіңіз:
A ID=link1 HREF= www.kstu.kz КарГТУA
Гиперсілтеме программаланатын объектіге айналады.
Барлық объектілер сияқты ол сыртқы әрекеттерді танып, олардың
өндеушілерін шақырады. Егер link1_onmouseover процедурасын жазатын болсақ,
онда ол тышқан көрсеткішін сілтеме мәтініне апарғанда автоматты түрде
шақырылады.
DHTML оқиғалары Visual Basic оқиғаларына ұқсас. Все имена событий
DHTML оқиғалар атауларының барлығы on префиксінен басталып әрқашан астыңғы
регистрінде жазылады.
DHTML оқиғаларының қысқа тізімі 5.1 кестесінде келтірілген.

Кесте-1.DHTML оқиғаларының тізімі
Пернетақта оқиғалары
onkeydown Пернені басу
onkeypress Пернені басу
onkeyup Пернені жіберу
Тышқан оқиғалары
onclick Элементті шерту
ondblclick Элементті екі рет шерту
onmouseourt Тышқан көрсеткішін элементтен алып тастау
onmousemove Тышқан көрсеткішін орын ауыстыру
onmousedown Тышқан батырмасын басу
onmouseup Тышқан батырмасын жіберу
onmouseover Тышқан көрсеткішінің жаңа элементке ауысуы
Ерекшелеу мен фокусты беру оқиғалары
onfocus Енгізілетін мәндерді қабылдай алатын элементке
onblur фокус бергенде іске асады
onselectstart Элементтің фокусты жоғалтқанда іске асады
onselect Бетте ерекшелеу басталғанда іске асады
ondragstart Бетте ерекшелеу аяқталғанда іске асады
Ерекшеленген объектілерді сүйреу басында іске
асады

Сурет-6 DHTML оқиғаларының қысқа тізімі

2.2 HTML -де CSS қолдану технологиясы

CSS тілі. CSS тілінің құрылымы және ережелері. Стильдердің Ішкі
Кестелер. Стильдердің Ауқамды Кестелер. Стильдердің Байланыстырған
Кестелер.

Каскадты стиль кестелері (CSS) HTML-құжатын форматтілеудің ең жақсы
құралдарының бірі болып табылдады. CSS бүкіл Web-сайтының біртұтас
безендірілуіне қол жетуге рұқсат береді. Ол бет мазмұнын оның
форматтілеуінен айыруға мүмкіндік береді.
CSS –бұл көлемді және күрделі технология, сондықтан біз тек негізгі
жағдайларды қарастырамыз. CSS жайлы көптеген пайдалы ақпаратты Интернете
табуға болады.
CSS-ті Web-бетіне енгізу жаңа атрибуттарды енгізгендей оңай.
HTML тілінің спецификациясы HTML-құжаттары үшін не тікелей HTML-құжат
ішінде, не сыртқы стиль кестесі арқылы стиль кестелерін бейнелеу ережелерін
анықтайды. Стиль кестесін құжатқа енгізу үшін STYLE элементі пайдаланады.
Style блогы script блогына ұқсас. VBScript сценарийлерін style
блогінде және керісінше CSS ақпаратын script блогінде орналастыруға
болмайды.
Мысал қарастырайық.
HTML
HEAD
STYLE type="textcss"
H1 {color: blue}
STYLE
HEAD
BODY
H1 Үй беті H1
P CSS демонстрациясы
BODY
HTML
H1 тақырыбының мәтіні көк түспен бейнеленуі үшін біз келесі CSS-
ережесін жаздық:
H1 {color: blue}
CSS ережесі екі бөліктен селектор (H1) мен бейнеленуінен (color: blue)
тұрады. Бейнелену де өз кезегінде екі бөліктен тұрады: қасиет (color) пен
мән (blue).
Максималды иілгіштік үшін бастапқы HTML- құжатының өзгеруінсіз
модификацияланатын және бірнеше құжатпен пайдалана алатын сыртқы стиль
кестелерін жасау ұсынылады. Сыртқы стиль кестесімен қосылу үшін LINK
элементін пайдаланамыз. Мысалы.
HTML
HEAD
LINK rel="stylesheet" href="bach.css" type="textcss"
HEAD
BODY
BODY
HTML
LINK элементі анықтайды:
Біріктіру түрін: "stylesheet".
"href" атрибуты арқылы стиль кестесінің орналасуын.
біріктірілетін стиль кесте түрін: "textcss".
CSS қолданылуының тағы бір мысалын қарастырайық.
HTML
HEAD
STYLE type="textcss"
BODY {color: red}
H1 {color: blue}
STYLE
HEAD
BODY
H1 Үй беті H1
P CSS демонстрациясы
BODY
HTML
Стиль кестесі енді екі ережеден тұрады: біріншісі негізгі мәтін
элементтерінің қызыл түспен бейнеленуін анықтаса, екіншісі Н1 тақырыбының
көк түспен бейнеленуін береді. P элементі үшін түс мәні орнатылмағандықтан,
ол ата-аналық элемент түсін, дәлірек негізгі мәтіннен мұраға алады.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.