Заманауи осьтерді санау жүйелерін салыстырмалы түрде талдау
Кіріспе
Пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, темір жол автоматикасының барлық жүйесінің маңызды элементі рельс тізбегі
болып табылатыны белгілі. Олар жолдың бақыланатын учаскелерінің жай күйі туралы алғашқы ақпарат көзі ретінде қызмет етеді. Бірақ объективті
себептерге байланысты (балласттың төменгі кедергісі, шектеулі ұзындық, рельс көпірлі конструкциясынан оқшаулау мүмкіндігінің болмауы, эксплуатациялық шығындардың көптігі т.б ) рельс тізбегін пайдалану
тиімсіз. Мұндай жол учаскелерінің бос күйін бақылау дөңгелек жұптарының учаскеге кіретін, шығатын санау принципінде жүзеге асырылуы мүмкін. Осьтерді санау жүйесі жалпы желілі темір жол автоматикасының жүйе құрамында пайдаланылуы үшін жəне мамандандырылған жолдарда пойыз-дардың тартым түрінің кезкелген түрінде аралықтар мен бекеттерде жолдар-дың тармақталған жəне тармақталмаған учаскелердің бостығын бақылау
үшін арналған. Электрондық осьтерді санау жүйесінің техникалық
құрылғыларын бақылауды (ЭОСЖ ТҚБ) енгізудің экономикалық тиімді-лігін талдау əдістемесі жəне онымен қоса алынатын нəтижелер функцияларға тəуелді, енгізілген құрылғылармен орындалатын жəне ЭОСЖ енгі-зілуі іске асырылатын себептерден тəуелді болады. Электрондық осьтерді санау жүйесінің техникалық құрылғыларын бақылауды орындалатын
функциялар бойынша оларды екі ең кең қолданылатын топтарға бөлуге
болады: аралық құрылғылар, автоматтық переездік сигнализация құралда-рын қосқанда жəне бекеттік.
Бекеттік құрылғыларға сонымен бірге дөңестік автоматика жүйелерін де қосуға болады. Электрондық осьтерді санaу жүйесінің техникалыққұрылғыларын бақылауды енгізу себептері бойынша екі негізгі бағыттыерекшелеуге болады: қолданыстағы СОБ құрылғыларын рельс тізбегімен ауыстыру жəне СОБ құрылғыларының құрлысын жолдың жаңа учаске-лерінде, бұрын соңды СОБ құрылғыларымен жабдықталмаған рельс тіз-бeктерінде. Жол учаскелерін бақылау үшін бағытталған рельс тізбектерінжəне осьтерді санау толықжинақты құрылғысының функционалды таға-йындалуы ұқсас, бірақ олардың құрылымдық жəне принципиялдық сұлба-лары əртүрлі.
Осьтердің есептеу жүйелері теміржол автоматикасы мен телемеханика жүйелерінің құрамында жалпы желі мен мамандандырылған жолдарда (өнеркәсіптік көліктерде) пайдалануға, пойыздар тартымының кез келген түрінде станциялар мен аралықтарда тармақталған және тармақталмаған жол учаскелерінің еркіндігін (жұмыспен қамтылуын) бақылау үшін арналған. Жылжымалы құрам осін есептеу жүйелері кез келген бағытта және кез келген уақыт кезеңінде станцияның белгілі бір нүктелері арқылы өтетін жылжымалы құрам осін автоматты түрде есептеуге, сондай-ақ осы ақпаратты мұрағаттауға мүмкіндік береді.
1. Осьтерді санау жүйесін бақылау және талдау
1.1 Осьтерді санау жүйесі сенімді жол телімдерінің бос болуын бақылау
Cтанциясында жылжымалы құрамның осьтерін санаудың жоғары технологиялық жүйесі енгізілді. Әрбір дөңгелектің өтуі кезінде сигнал беріледі және осьтің өтуі есептеледі. АрселорМиттал Теміртау АҚ металлургиялық комбинаттың Углерудная станциясында Frauscher компаниясынан жылжымалы құрамның осьтерін санаудың жоғары технологиялық жүйесін енгізу жөніндегі жобасы аяқталды. Осы жобаның қаржысы шамамен 320 млн теңгені құрады. Осьтерді санау жүйесін орнатудың негізгі мақсаты - пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қызмет көрсету шығындарын азайту.
Осьтерді санау жүйесі сенімді жол телімдерінің бос болуын бақылауды қамтамасыз етеді. Әрбір дөңгелектің өтуі кезінде сигнал беріледі және осьтің өтуі есептеледі. Жұмыстағы іркіліс кезінде жүйе бірден қорғау күйіне ауысады және диспетчердің көрсеткіш тақтасына учаскенің бос еместігі туралы сигнал береді. Орнатылған жабдықтардың бір атап айтарлығы, электр энергиясы сөндірілген жағдайда ол өз бетімен жұмыс істей алады. Үздіксіз қоректендіру көзі сынуды уақытында жою жүйесінің орта есеппен шамамен 4 сағатты алатын жұмысын қамтамасыз етеді. Жүйенің артықшылықтары: ең көп функционалдығы, стандартты бағдарламалық интерфейс, аса жоғары үнемділік. 2019 жылы осы жобаны кәсіпорынның басқа да темір жол станцияларында енгізу жоспарлануда. Бұл инновациялық құрал-жабдықтар станциялар жұмысын жақсартуға мүмкіндік береді. Осьтерді санау жүйесін енгізу - кәсіпорынның темір жол станцияларын кейіннен жаңғыртуға бірінші қадам. Бұл бағыттамалар және сигналдармен басқарудың микропроцессорлық орталықтандыруын, диспетчерлік орталықтандыру және станцияларды басқарудың автоматтандырылған жүйелерін орнату. Өткен жылы біз бұл жобаны Входная станциясына енгіздік және нәтижесіне риза болдық. Бұл жоба АрселорМиттал Теміртау АҚ барлық темір жол көлігі жұмысына өте оң әсер ететініне сенімдімін, - дейді АрселорМиттал Теміртау АҚ ТЖКБ бастығы Андрей Шевченко.
Магнитті - электронды датчик (МЭД) 0-200 кмсағ жылдамдықтар диапазонында жұмыс істей алады. Бұл датчик осьтерді санау жүйелері мен басқа да теміржол автоматика және телемеханика құрылғыларында қозғалмалы құрамдардың бағытталуын, жылдамдығын және үдеуін анықтаушы құрылғыларда қолданылуы мүмкін. Датчикті рельстің ішкі жағында орнатады. Датчиктің қызмет ету принципі дөңгелектің өтуі кезінде автогенератор тербелістерінің үзілуіне негізделген. Қозғалыстың бағытын, жылдамдығын, үдеуін анықтау үшін және осьтерді санау жүйелерінде екі автогенератор қолданылады.
Сурет 1. Салмақ өлшеуіштің кинематикалық сұлбасы
Салмақ өлшеуіштің жолдық датчигі (сурет 1) сұрыптау дөңестерінде ағытуларды түсіру кезінде вагон осінің салмақтық категориясын (жеңіл, жеңіл-орташа, орташа және ауыр) анықтау үшін АРС жүйесінде қолданылады. Рельстік үстемеде 2 бекітілген қоспалы болаттан жасалған пружиналы көпірде 1 вагон дөңгелегі қозғалған кезде, тестолиттік шылбыр 8 және контактілермен 3 байланысқан рычагты жіберуі орнатылған 4 осьті 6 сағат тілімен бұратын саусақ 5 түсіріледі. Қозғалмалы құрамның салмағына байланысты датчик контактілері тұйықталады.
1.2 Заманауи осьтерді санау жүйелерін салыстырмалы түрде талдау
Көлік экономикалық қарым-қатынастардың барлық түрлеріне дерлік қызмет етеді. Біз өмір сүріп жатқан үшінші мыңжылдықта көлік саласының қандай түрі болмасын қажет екені белгілі. Осы көлік саласындағы ең басты міндет болып пойыз қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады. Қауіпсіздікті қамтамасыз етуде жалпы темір жол автоматикасы және телемеханикасының алатын орны ерекше.
Рельс тізбегі жолдың бостығын бақылауда ескі құрылғылардың бірі, әлемдік темір жолда ондаған жылдар бойы альтернативсіз қолданылады. ХХ ғасырдың бірінші жартысында Швейцария темір жолдарында металикалық шпалдар қолданыла бастады, сол сәттен бастап алғашқы болып осьтерді санау жүйелеріне көшті. Жолдық құрылғы ретінде механикалық және гальваникалық дөңгелек датчиктері қолданылды.
1950-жылдардан бастап осьтерді санау жүйесін пайдалану алдымен орталық Еуропада сосын әлемнің барлық басқа да елдерінде қарқынды түрде қолданыла бастады. Мысалы, Германияның темір жолдары желісінде 1995 жылдан бастап жаңа құрылыс жұмыстары және телімдерді модернизациялау кезінде тек қана осьтерді санау жүйесін жобалайды, дегенмен барлық жүйеде рельс тізбегінің алатын орны маңызды емес. Батыс Еуропаның сонымен қатар АҚШ пен Жапония елдерінің көптеген темір жолдары әлі де рельс тізбектерін ұсынады. Олардың кейбіреулері ерекше жағдайларда (көпірлердің металдық құрылымдарында, оқшаулау кедергісі төмен телімдерде) осьтерді санау жүйесін қолданады. Ұзын аралықтар үшін мұндай жүйелер бақыланатын аймақтың шексіз созылуының арқасында жүзеге асады.
Осьтерді санау жүйесінде қолданылатын дөңгелек жұптарын санау датчиктеріне қарапайым жолдық датчиктерге қарағанда талаптар көп қойылады. Қозғалыс бағытын жалпы зона жабылатындай жолдық датчикте екі сенсормен тіркейді. Бұл телімде бағыттты сенімді тіркеу үшін қажет, әсіресе дөңгелектердің тербелісі немесе дірілі кезінде. Дөңгелек жұптарын солдан оңға қарай бақылау осындай ретпен тіркеледі. Бірінші сенсор іске қосылады, сонан соң екінші сенсор қосылады. Іске қосылмауда дәл осындай ретпен жҥзеге асырылады. Дөңгелек жұптарын тіркеу үшін механикалық және гальваникалық датчиктерден басқа да датчиктерді қолданған: гидравликалық, пневматикалық жҽне магнитті. Қазіргі заманғы осьтерді санау жүйелерінде негізінен дөңгелек жұптарының өтуі кезінде электромагнитті өріс өзгерісін тіркейтін индуктивті датчиктер қолданылады.
Механикалық датчиктер ескі қондырғылар болып табылады. Әдетте олар рельстің ішкі жағында жөнделеді. Дөңгелектердің өтуі датчиктің қозғалмалы контактісіне әсер етуі кезінде тіркеледі. Әлемдік темір жолда бұл немесе басқа да датчик типтерін қауіпті немесе қауіпсіз қондырғылар деп санайтын сұраққа бірыңғай жауап жоқ. Осьтерді санау жүйесінде механикалық датчиктерді қолдануға болады, өйткені оларға әрбір дөңгелек бөлек әсер етеді. Егер қозғалмалы контакт кеңістікте бағытталған, онда датчик бағытты анықтай алады. Олай болмаған жағдайда бағытты тіркеу үшін қозғалмалы контакт саны екі еселенуі керек. Сонымен қатар кейде датчиктің корпусының жылжымалы құрамға әсер ету принципі қолданылады.
Механикалық датчиктер кеңінен таралған болатын, бірақ олар болаттан жасалғандықтан, көп шығындар кететіндіктен ХІХ ғасырдың аяқ жақтарынан бастап басқа қондырғылармен ауыстырды. Дегенмен олардың қарапайымдылығының арқасында уақытша жұмыс кезінде жолдарда пойыздың жақындап келе жатқандығы жөнінде ақпарат алуға әлі де қолданылып келеді.
Гидравликалық және пневматикалық датчиктерді рельстер астында қондырады, оларға үлкен салмақтың әсер ету себебінен болатын рельстер жеңіл майысуын тіркейді. Бұл эффект датчикте орналасатын сұйықтық немесе газбен күшейтіледі. Осындай әсер есебінен датчиктің электрлік контактісі іске қосылады, ол жылжымалы құрамның өтуін тіркейді.
Гидравликалық және пневматикалық датчиктер келесідей көрнекті кемшіліктерге ие. Кейбір қолайсыз жағдайлар кезінде өте жеңіл қозғалмалы бірлік болып табылмайды. Датчиктерді жиі-жиі бақылап тұру керек. Нәтижесінде шығындар көбейіп, сенімділік кемиді. Датчикте қандай да сұйықтық немесе қолданылуына байланысты ақау болуы да мүмкін, мысалы қоршаған ортада сынап болуы да мүмкін. Әрбір ось рельске толқынды түрде әсер етеді, сондықтан мұндай датчиктерді көбінесе екіншілік амплитудалар да тіркейді. Бұл қасиет осьтерді санау жүйесінде датчиктерді қолдануды қиындатады. Гидравликалық және пневматикалық датчиктердің артықшылығы басқа қондырғыларға қарағанда бөгделерден сенімді жұмыс жасауы қорғалған.
Магнитті датчиктер рельс аумағында бөлігі бар тұрақты магниттермен пішінделген магнитті контурға ие. Магнитті контурда дұңгелектердің болмауы кезінде магнит ағымы электрлік контакттан өтпеуі есебінен реттеледі және сондықтан да тұйықталған болатын. Егер контур қиылған жағдайда дөңгелек жұптары болса, магнит өрісі өзгереді және өз ағымымен электрлік контакт қосылады. Индуктивті датчиктер қазіргі заманғы қондырғыларда электромагниттік индукция принципі қолданылған. Тұрақты қойылған электромагнит өрісі жолдық датчикті үздіксіз бақылауын қамтамасыз етеді. Екі түрлі индуктивті жолдық датчиктерді қарастырайық.
Thales фирмасының АzL жолдық датчиктерінде генератор рельстің сыртқы жағында, ал қабылдағыш ішкі жағында орналасқан. Генератор үздіксіз магнит ағынын тудырады. Дөңгелектер массасы ағымының бағытын өзгертеді. Дөңгелектердің болуы немесе болмауы себебінен магнит күшінің әсер ету тізбегіне қатысты, қабылдағыш катушкасына және жанамалы катушкаға қатысты перпендикуляр тігінің арасындағы бұрыш оңнан теріске өзгереді, сәйкесінше қабылдағыш катушкадағы бөгде металлдық массаның бар болу себебінен нөлдік кернеу нүктесі болмайды, датчиктен 20 см-дей қашықтықтан алынып тасталады. Siemens фирмасының ZP 43 датчигі рельстің 2 жағынан да резонанс тізбектерін ескертіп тұратын жұптардан тұрады. Индуктивті катушкалары магнит өрісімен байланысқан. Датчиктің сезімтал контурының ішінде пайда болатын дөңгелектер қабылдағыш пен генератор арасындағы магниттік байланысты төмендетеді, сонымен бірге қабылдағыш кернеуіндегі амплитуда төмендейді.
Қазіргі заманғы осьтерді санау жүйелері аса сенімді жұмыс жасайды және осьтерді санауда қателіктер аз: дөңгелек жұптарының өтуі кезінде жолдық датчиктің ауытқуы себебінен 100 млн-нан біреуі, аналогты сандық түрлендіргіштің ауытқуы себебінен 10 млн-нан біреуі, байланыс каналында немесе шешуші қондырғыларда. Олардың арасында типтері: өтуші дөңгелектің біреуі табылмауы немесе екі рет есептеледі, болмаған дөңгелектің өтуі тіркеледі, дөңгелектердің біреуінің қозғалысы дұрыс емес бағытта тіркеледі.
Қауіпсіздік талаптарына сәйкес барлық күдікті жағдайларда аймақ бос емес деп саналады. Соған қарамастан бір мезгілде пайда болатын қателіктер жүйелі қауіпті жағдайға алып келуі мүмкін. Мысалы, осьтерді санау жүйесі аймақтан шығу кезінде екі қосымша дөңгелекті қате тіркейді.
Бұл туындаған қателіктерге қарамастан жүйе жұмысын жалғастыруы тиіс. Әдетте жауапты команданы беру үшін оператордың кедергісі талап етіледі. Бұл жүйенің қауіпсіздігін төмендетеді. Көбінесе аймақты иеменденудің қолмен жіберу командасын қолданады. Мұндай команда қауіпіздікпен байланысқан, сондықтан да шектеуліктер енгізе және анықталып шарттарды сақтай отырып қателікті болдырмау керек. Бұл сұрақ
жолдарда әр түрлі шешіледі. Бұлардың ішінде бірнеше шарттар мен шектеуліктерді қарастырамыз. Көрсетілген команданы тек қана белгілі адамдар бере алады, мысалы бекет кезекшісі, ББОБ механигі немесе екеуі бір мезгілде.
Команданы берместен бұрын жұмысшы секцияның бос екендігіне көз жеткізіп алуы тиіс. Команда техникалық құралдармен тіркеледі, ал оның түрі сәйкес жазбаны береді аймақты бос күйге өткізе салысымен-ақ көрсетілген сигналдың рұқсат етілуі мүмкін емес. Бірінші пойыз аймақтан арнайы дайындықпен өте отырып бөгеу пайда болысымен-ақ тоқтату керек. Мысалы, AzS 350 U осьтерді санау жүйесінде темір жол талаптарына байланысты жіберудің екі функциясының біреуін қолданады. Біріншісі - жіберілімнің шұғыл түрдегі командасы секция команданы бекет кезекшісіне берілісімен-ақ бос деп саналады. Ол тек қана егер де соңғы тіркелген дөңгелек жұбы аймақтан шығу бағытына ие болса. Екіншісі - жіберілімнің дайындық командасы секция осьтерінде дөңгелек жұптары болмайды, бірақ ол арқылы өтетін келесі құрамға дейін бос емес деп саналады. Сонымен қатар тармақталған секция бойымен жүретін пойыз тізбекті ережесін қондыруға болады. Мысалы, секция одан кез-келген пойыздың өтуінен кейін немесе тек қана соңғы рет есептеу нҽтижелері сәйкес келмеген соң датчиктер арқылы өтетін секция бос болып саналады.
Қолмен жіберілу функциясынан басқа пайда болған қателіктерді автоматты жөндеу функциясы қарастырылған. Ол бірнеше есептеу пункттерінің нәтижелерін салыстыру арқылы базаланады. Егер қандай да бір есептеу пунктінің жұмысының қателігі қондырылған болса, онда оны логикадан алып тастайды, ал олармен шектелген аймақтарды жалғайды.
Кесте 1. Үздіксіз және нүктелік типті датчиктердің артықшылықтары мен кемшіліктері
Критерийлер
Рельс тізбегі
Осьтерді санау жүйесі
Пойыздарды тіркемеу
Рельстен өту кезінде мүмкін
Рельске қондырылуы кезінде мүмкін
Жолда басқа заттардың пайда болуы
Анықталған жағдайларда мүмкін
Жоқ
Рельс тізбегінің қиылуын тіркелуі
Біртіндеп
Жоқ
Жылжымалы құрамға қойылатын талаптар
Дөңгелек пен ось арасында төмен Ом-ды электр байланысы қажет
Металлды дөңгелек жұптары қажет
Жолға қойылатын талаптар
Электрлік оқшаулағыш
Арнайы талаптар жоқ
Қайтымды тартым тоғының өтуі
Арнайы қондырғы қажет
Арнайы талаптар қажет емес
Сыртқы асқан кернеулердің әсері
Көптеген қондырғылардың рельстерге жермен түйістірілуімен болады
Мәні жоқ
Климаттық әсерлерге сезімталдығы
Жоғары
Төмен
Бақыланатын аймақтың ұзындығы
Шектеулі
Шексіз
Қауіпті істен шығулардың ықтималдығы
өте төмен, шунт жоғалуға қарсы шамалар қабылданса
Өте төмен
Қорғаушы істен шығулардың ықтималдығы
Жоғары
Төмен
Жұмысшыларға қауіптілік жөнінде ескерту мүмкіндігі
Рельстің тұйықталу кезінде бағдаршам жабық болады
Болмайды
Басқа есептеу кезіндегі тиімділігі
Блок - сигналдар арасындағы ақпараттың берілуі, АЛСН кодының берілуі
Болмайды
Егер бақылау учаскесінде рельстің қиылуы байқалса блок-учаскелер арасында ақпарат алмасу, автоматты локомотивті сигнал беру аймағын бақылау керек болса, онда бұл кезде барлық мүмкіндік рельс тізбегіне беріледі. Олардың жоғары сенімділігінің және тартым тоғы өтуі мен инфрақұрылымының басқа қондырғыларына аса бір ерекше талаптар қойылмауының арқасында осьтерді санау жүйесі ыңғайлы болып табылады. Екі техникалық жүйелердің артықшылықтарымен қоса кемшіліктері бар (кесте 1 көрсетілген).
Кейбір жағдайларда, мысалы рельс тізбегі үшін металликалық бекітулерді немесе көпірлер үшін металликалық құрылымдарды пайдалану кезінде, көпірлі учаскеде темірбетонды корпусында жөнделген рельс тізбектерін қосымша және оқшаулағыш түйіспесінің күрделі жүйесісіз қондыру мүмкін емес, сондықтан да осьтерді санау жүйесі тиімді.
1.3 Осьтерді санаудың электрондық жүйесі
Осьтерді санаудың электрондық жүйесі электромагниттік кедергілердің әсеріне қарсы мықтылығы бойынша талаптарға сәйкес сертификатталған. Және де CENELEC стандарттар жүйесінің SIL 4 деңгейдегі қауіпсіздік талаптарына сәйкес келеді. Осьтерді санаудың электрлік жүйесінің қауіпсіздігін дәлелдеудегі есептеулерде оның бір комплектінің қауіпті қателігінің интенсивтілігі - 6,645·10-121сағ (Осьтерді санау жүйелерінің қауіпсіздік нормалары бойынша НБ ЖТ ЦШ 129-2003 қауіпті қателіктің интенсивтілігі 9,2·10-9 1сағ көп болмауы тиіс).
Осьтерді санау жүйесін темір жол автоматика және телемеханикасының басқа жүйелерінде қолданылу технологиясы:
-жартылай автоматты блокировкада келу блок сигналын автоматты түрде қалыптастыруға және ЖАБ жабдықталған учаскелерді диспетчерлік орталыққа қосуға мүмкіндік беретін, пойыздың толық құрамда келуін бақылау құрылғысы ретінде;
-автоматты блок посттарда ұйымдастырумен жартылай автоматты блокировка кезінде олардың өткізгіштік қабілетін арттру үшін АБП мен бекеттер арасындағы учаскелердің жай-күйін бақылау құрылғысы ретінде;
-переездерде хабарлау учаскелерін бақылау үшін. Осылайша автоматты переездік сигнализация (АПС) блок-учаске шекарасына байланыссыз жол блокировкасының кез-келген жүйесі үшін пайдаланылады, сонымен бірге хабарлау учакелерінің ұзындығы, яғни учаске бойынша шекті жылдамдықтар өзгерісі кезіндегі пойыздың жақындағаны туралы хабарлау уақыты өзгереді;
-автоматты блокировка кезінде металл көпірлерде, тонельдерде және ластанған учаскелерде орналасқан блок-учаскелер жай-күйін бақылау үшін;
-бекеттерде рельсті желіні пайдаланыумен АЛС қолданылатын көмекші жолдарды, бұрмалы секцияларды, маневрлік аймақтарды бақылаудың негізгі құралы ретінде, сондай-ақ олардың сенімділігін арттыру үшін басты жолдар мен бұрмалы секциялардың кодталатын рельс тізбегін резервациялау құрылғысы ретінде;
-төгілетін жүктерді түсіру және тиеу, вагондарды өлшеу учаскелерінде құрамды жылжымалы бірліктерге бөлу құрылғысы ретінде.
Демек осьтерді санау технологиясын рельс тізбегінде жұмыс істейтін жерлерде және олар жоқ жерлерде пайдалануға болады, яғни осьтерді санағыштарды қолдану спектрі өте кең.
Қазіргі уақытта еліміздің темір жол желілерінде қолданыстағы Frauscher Sensortechnik және ООО Бомбардье Транспортейшн (БТ Сигнал) компанияларының осьтерді санау жүйелерінің салыстырмалы техникалық зерттеуі 2-кестеде келтірілген.
Қазақстан темір жолдарында осьтер санағыштары Евроодақ елдеріндегі сияқты неліктен кеңінен қолданылмайды деген сұрақ туады.
Біздің көзқарасымызша негізгі себеп, осьтерді санау құрылғыларын қолдану барысында эксплуатациялық штаттық тәртібін реттейтін нормативті эксплуатациялық құжаттаманың болмауы болып табылады.
Кесте 2. Осьтерді санау жүйелерінің салыстырмалы талдауы
Мінездеме
Frausher RSR 180 - ACS 2000
Bombardier ZWUS Polska ELS 95 -SOL 21
Өндіруші мемлекет
Австрия - Frausher компаниясы
Польша - Bombardier компаниясы
Өндіріс көлемі және эксплуатациядағы көлемі
Барлық өндіріс көлемі 80000 нан астам датчикке жетті
Барлық өндіріс көлемі кем дегенде 5 000 датчикке жетті
Қауіпсіздік
CENELEC SIL 4 жҽне IRIS, 50-ден астам мемлекетте қолданылады: Негізгі мемлекеттер: Германия, Австрия, Швейцария, Ұлыбритания, Кытай, Бразилия, Чехия, Үндістан, Польша тб.)
Қауіпсіздік сертификаты Польшада берілген. Неміс Темір жолы Германияға қабылдауға рұқсат бермеді. Сондықтан Еуропаға іске аспады. Тек қана Польшада жергілікті өндіруші ретінде қолданылды
Электрониканың орналасуы
Барлық жабдықтар рельстік датчикте тек қана бір мақсатта қосылады
Барлық жабдықтар рельстік датчикте қосылады 2 түрлі элементтен тұрады
Қызмет көрсету
Техникалық қызмет көрсетуді қондырғыдан кейін және қанаушылардың енгізілуін жиі талап етпейді, сондай-ақ осыған байланысты қанаушылардың шығынына кепілдік береді
Жүйе байланысының сызығының сапасына қатал, адаптерленген жұмыста, тұрақсыз энергоқоректендіру тек қана САN кабельін берілу деректерде қолдануға талап етеді
Талап етуші кабельдің қоректену және берілу деректері
Бір кабель (4 желілі: 2 желі қорек үшін 2 желі деректерді беру үшін)
Жеке 2 кабель: Қоректеуші кабель және берілу кабельі (Германияда әдейі САN кабелі жасалынды)
Қорек көзі
Диапазон 19-72 В
Қоректену датчигі тех.деректерде тек қана 48 В талап етілді. Датчиктердің дөңгелектердің арақашықтығы шкафтағы ішкі құрылыстың қорек беруші кері жұмысы бар
Бірінші модульді датчик арақашықтығы
Берілістің алшақтығы ақпаратты толық аппаратурамен және бекеттің аппаратурасының орталықтандыру 10 км дейін мүмкін
Тіркелген арақашықтық тек қана 5 метрден Датчикке ... жалғасы
Пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, темір жол автоматикасының барлық жүйесінің маңызды элементі рельс тізбегі
болып табылатыны белгілі. Олар жолдың бақыланатын учаскелерінің жай күйі туралы алғашқы ақпарат көзі ретінде қызмет етеді. Бірақ объективті
себептерге байланысты (балласттың төменгі кедергісі, шектеулі ұзындық, рельс көпірлі конструкциясынан оқшаулау мүмкіндігінің болмауы, эксплуатациялық шығындардың көптігі т.б ) рельс тізбегін пайдалану
тиімсіз. Мұндай жол учаскелерінің бос күйін бақылау дөңгелек жұптарының учаскеге кіретін, шығатын санау принципінде жүзеге асырылуы мүмкін. Осьтерді санау жүйесі жалпы желілі темір жол автоматикасының жүйе құрамында пайдаланылуы үшін жəне мамандандырылған жолдарда пойыз-дардың тартым түрінің кезкелген түрінде аралықтар мен бекеттерде жолдар-дың тармақталған жəне тармақталмаған учаскелердің бостығын бақылау
үшін арналған. Электрондық осьтерді санау жүйесінің техникалық
құрылғыларын бақылауды (ЭОСЖ ТҚБ) енгізудің экономикалық тиімді-лігін талдау əдістемесі жəне онымен қоса алынатын нəтижелер функцияларға тəуелді, енгізілген құрылғылармен орындалатын жəне ЭОСЖ енгі-зілуі іске асырылатын себептерден тəуелді болады. Электрондық осьтерді санау жүйесінің техникалық құрылғыларын бақылауды орындалатын
функциялар бойынша оларды екі ең кең қолданылатын топтарға бөлуге
болады: аралық құрылғылар, автоматтық переездік сигнализация құралда-рын қосқанда жəне бекеттік.
Бекеттік құрылғыларға сонымен бірге дөңестік автоматика жүйелерін де қосуға болады. Электрондық осьтерді санaу жүйесінің техникалыққұрылғыларын бақылауды енгізу себептері бойынша екі негізгі бағыттыерекшелеуге болады: қолданыстағы СОБ құрылғыларын рельс тізбегімен ауыстыру жəне СОБ құрылғыларының құрлысын жолдың жаңа учаске-лерінде, бұрын соңды СОБ құрылғыларымен жабдықталмаған рельс тіз-бeктерінде. Жол учаскелерін бақылау үшін бағытталған рельс тізбектерінжəне осьтерді санау толықжинақты құрылғысының функционалды таға-йындалуы ұқсас, бірақ олардың құрылымдық жəне принципиялдық сұлба-лары əртүрлі.
Осьтердің есептеу жүйелері теміржол автоматикасы мен телемеханика жүйелерінің құрамында жалпы желі мен мамандандырылған жолдарда (өнеркәсіптік көліктерде) пайдалануға, пойыздар тартымының кез келген түрінде станциялар мен аралықтарда тармақталған және тармақталмаған жол учаскелерінің еркіндігін (жұмыспен қамтылуын) бақылау үшін арналған. Жылжымалы құрам осін есептеу жүйелері кез келген бағытта және кез келген уақыт кезеңінде станцияның белгілі бір нүктелері арқылы өтетін жылжымалы құрам осін автоматты түрде есептеуге, сондай-ақ осы ақпаратты мұрағаттауға мүмкіндік береді.
1. Осьтерді санау жүйесін бақылау және талдау
1.1 Осьтерді санау жүйесі сенімді жол телімдерінің бос болуын бақылау
Cтанциясында жылжымалы құрамның осьтерін санаудың жоғары технологиялық жүйесі енгізілді. Әрбір дөңгелектің өтуі кезінде сигнал беріледі және осьтің өтуі есептеледі. АрселорМиттал Теміртау АҚ металлургиялық комбинаттың Углерудная станциясында Frauscher компаниясынан жылжымалы құрамның осьтерін санаудың жоғары технологиялық жүйесін енгізу жөніндегі жобасы аяқталды. Осы жобаның қаржысы шамамен 320 млн теңгені құрады. Осьтерді санау жүйесін орнатудың негізгі мақсаты - пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қызмет көрсету шығындарын азайту.
Осьтерді санау жүйесі сенімді жол телімдерінің бос болуын бақылауды қамтамасыз етеді. Әрбір дөңгелектің өтуі кезінде сигнал беріледі және осьтің өтуі есептеледі. Жұмыстағы іркіліс кезінде жүйе бірден қорғау күйіне ауысады және диспетчердің көрсеткіш тақтасына учаскенің бос еместігі туралы сигнал береді. Орнатылған жабдықтардың бір атап айтарлығы, электр энергиясы сөндірілген жағдайда ол өз бетімен жұмыс істей алады. Үздіксіз қоректендіру көзі сынуды уақытында жою жүйесінің орта есеппен шамамен 4 сағатты алатын жұмысын қамтамасыз етеді. Жүйенің артықшылықтары: ең көп функционалдығы, стандартты бағдарламалық интерфейс, аса жоғары үнемділік. 2019 жылы осы жобаны кәсіпорынның басқа да темір жол станцияларында енгізу жоспарлануда. Бұл инновациялық құрал-жабдықтар станциялар жұмысын жақсартуға мүмкіндік береді. Осьтерді санау жүйесін енгізу - кәсіпорынның темір жол станцияларын кейіннен жаңғыртуға бірінші қадам. Бұл бағыттамалар және сигналдармен басқарудың микропроцессорлық орталықтандыруын, диспетчерлік орталықтандыру және станцияларды басқарудың автоматтандырылған жүйелерін орнату. Өткен жылы біз бұл жобаны Входная станциясына енгіздік және нәтижесіне риза болдық. Бұл жоба АрселорМиттал Теміртау АҚ барлық темір жол көлігі жұмысына өте оң әсер ететініне сенімдімін, - дейді АрселорМиттал Теміртау АҚ ТЖКБ бастығы Андрей Шевченко.
Магнитті - электронды датчик (МЭД) 0-200 кмсағ жылдамдықтар диапазонында жұмыс істей алады. Бұл датчик осьтерді санау жүйелері мен басқа да теміржол автоматика және телемеханика құрылғыларында қозғалмалы құрамдардың бағытталуын, жылдамдығын және үдеуін анықтаушы құрылғыларда қолданылуы мүмкін. Датчикті рельстің ішкі жағында орнатады. Датчиктің қызмет ету принципі дөңгелектің өтуі кезінде автогенератор тербелістерінің үзілуіне негізделген. Қозғалыстың бағытын, жылдамдығын, үдеуін анықтау үшін және осьтерді санау жүйелерінде екі автогенератор қолданылады.
Сурет 1. Салмақ өлшеуіштің кинематикалық сұлбасы
Салмақ өлшеуіштің жолдық датчигі (сурет 1) сұрыптау дөңестерінде ағытуларды түсіру кезінде вагон осінің салмақтық категориясын (жеңіл, жеңіл-орташа, орташа және ауыр) анықтау үшін АРС жүйесінде қолданылады. Рельстік үстемеде 2 бекітілген қоспалы болаттан жасалған пружиналы көпірде 1 вагон дөңгелегі қозғалған кезде, тестолиттік шылбыр 8 және контактілермен 3 байланысқан рычагты жіберуі орнатылған 4 осьті 6 сағат тілімен бұратын саусақ 5 түсіріледі. Қозғалмалы құрамның салмағына байланысты датчик контактілері тұйықталады.
1.2 Заманауи осьтерді санау жүйелерін салыстырмалы түрде талдау
Көлік экономикалық қарым-қатынастардың барлық түрлеріне дерлік қызмет етеді. Біз өмір сүріп жатқан үшінші мыңжылдықта көлік саласының қандай түрі болмасын қажет екені белгілі. Осы көлік саласындағы ең басты міндет болып пойыз қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады. Қауіпсіздікті қамтамасыз етуде жалпы темір жол автоматикасы және телемеханикасының алатын орны ерекше.
Рельс тізбегі жолдың бостығын бақылауда ескі құрылғылардың бірі, әлемдік темір жолда ондаған жылдар бойы альтернативсіз қолданылады. ХХ ғасырдың бірінші жартысында Швейцария темір жолдарында металикалық шпалдар қолданыла бастады, сол сәттен бастап алғашқы болып осьтерді санау жүйелеріне көшті. Жолдық құрылғы ретінде механикалық және гальваникалық дөңгелек датчиктері қолданылды.
1950-жылдардан бастап осьтерді санау жүйесін пайдалану алдымен орталық Еуропада сосын әлемнің барлық басқа да елдерінде қарқынды түрде қолданыла бастады. Мысалы, Германияның темір жолдары желісінде 1995 жылдан бастап жаңа құрылыс жұмыстары және телімдерді модернизациялау кезінде тек қана осьтерді санау жүйесін жобалайды, дегенмен барлық жүйеде рельс тізбегінің алатын орны маңызды емес. Батыс Еуропаның сонымен қатар АҚШ пен Жапония елдерінің көптеген темір жолдары әлі де рельс тізбектерін ұсынады. Олардың кейбіреулері ерекше жағдайларда (көпірлердің металдық құрылымдарында, оқшаулау кедергісі төмен телімдерде) осьтерді санау жүйесін қолданады. Ұзын аралықтар үшін мұндай жүйелер бақыланатын аймақтың шексіз созылуының арқасында жүзеге асады.
Осьтерді санау жүйесінде қолданылатын дөңгелек жұптарын санау датчиктеріне қарапайым жолдық датчиктерге қарағанда талаптар көп қойылады. Қозғалыс бағытын жалпы зона жабылатындай жолдық датчикте екі сенсормен тіркейді. Бұл телімде бағыттты сенімді тіркеу үшін қажет, әсіресе дөңгелектердің тербелісі немесе дірілі кезінде. Дөңгелек жұптарын солдан оңға қарай бақылау осындай ретпен тіркеледі. Бірінші сенсор іске қосылады, сонан соң екінші сенсор қосылады. Іске қосылмауда дәл осындай ретпен жҥзеге асырылады. Дөңгелек жұптарын тіркеу үшін механикалық және гальваникалық датчиктерден басқа да датчиктерді қолданған: гидравликалық, пневматикалық жҽне магнитті. Қазіргі заманғы осьтерді санау жүйелерінде негізінен дөңгелек жұптарының өтуі кезінде электромагнитті өріс өзгерісін тіркейтін индуктивті датчиктер қолданылады.
Механикалық датчиктер ескі қондырғылар болып табылады. Әдетте олар рельстің ішкі жағында жөнделеді. Дөңгелектердің өтуі датчиктің қозғалмалы контактісіне әсер етуі кезінде тіркеледі. Әлемдік темір жолда бұл немесе басқа да датчик типтерін қауіпті немесе қауіпсіз қондырғылар деп санайтын сұраққа бірыңғай жауап жоқ. Осьтерді санау жүйесінде механикалық датчиктерді қолдануға болады, өйткені оларға әрбір дөңгелек бөлек әсер етеді. Егер қозғалмалы контакт кеңістікте бағытталған, онда датчик бағытты анықтай алады. Олай болмаған жағдайда бағытты тіркеу үшін қозғалмалы контакт саны екі еселенуі керек. Сонымен қатар кейде датчиктің корпусының жылжымалы құрамға әсер ету принципі қолданылады.
Механикалық датчиктер кеңінен таралған болатын, бірақ олар болаттан жасалғандықтан, көп шығындар кететіндіктен ХІХ ғасырдың аяқ жақтарынан бастап басқа қондырғылармен ауыстырды. Дегенмен олардың қарапайымдылығының арқасында уақытша жұмыс кезінде жолдарда пойыздың жақындап келе жатқандығы жөнінде ақпарат алуға әлі де қолданылып келеді.
Гидравликалық және пневматикалық датчиктерді рельстер астында қондырады, оларға үлкен салмақтың әсер ету себебінен болатын рельстер жеңіл майысуын тіркейді. Бұл эффект датчикте орналасатын сұйықтық немесе газбен күшейтіледі. Осындай әсер есебінен датчиктің электрлік контактісі іске қосылады, ол жылжымалы құрамның өтуін тіркейді.
Гидравликалық және пневматикалық датчиктер келесідей көрнекті кемшіліктерге ие. Кейбір қолайсыз жағдайлар кезінде өте жеңіл қозғалмалы бірлік болып табылмайды. Датчиктерді жиі-жиі бақылап тұру керек. Нәтижесінде шығындар көбейіп, сенімділік кемиді. Датчикте қандай да сұйықтық немесе қолданылуына байланысты ақау болуы да мүмкін, мысалы қоршаған ортада сынап болуы да мүмкін. Әрбір ось рельске толқынды түрде әсер етеді, сондықтан мұндай датчиктерді көбінесе екіншілік амплитудалар да тіркейді. Бұл қасиет осьтерді санау жүйесінде датчиктерді қолдануды қиындатады. Гидравликалық және пневматикалық датчиктердің артықшылығы басқа қондырғыларға қарағанда бөгделерден сенімді жұмыс жасауы қорғалған.
Магнитті датчиктер рельс аумағында бөлігі бар тұрақты магниттермен пішінделген магнитті контурға ие. Магнитті контурда дұңгелектердің болмауы кезінде магнит ағымы электрлік контакттан өтпеуі есебінен реттеледі және сондықтан да тұйықталған болатын. Егер контур қиылған жағдайда дөңгелек жұптары болса, магнит өрісі өзгереді және өз ағымымен электрлік контакт қосылады. Индуктивті датчиктер қазіргі заманғы қондырғыларда электромагниттік индукция принципі қолданылған. Тұрақты қойылған электромагнит өрісі жолдық датчикті үздіксіз бақылауын қамтамасыз етеді. Екі түрлі индуктивті жолдық датчиктерді қарастырайық.
Thales фирмасының АzL жолдық датчиктерінде генератор рельстің сыртқы жағында, ал қабылдағыш ішкі жағында орналасқан. Генератор үздіксіз магнит ағынын тудырады. Дөңгелектер массасы ағымының бағытын өзгертеді. Дөңгелектердің болуы немесе болмауы себебінен магнит күшінің әсер ету тізбегіне қатысты, қабылдағыш катушкасына және жанамалы катушкаға қатысты перпендикуляр тігінің арасындағы бұрыш оңнан теріске өзгереді, сәйкесінше қабылдағыш катушкадағы бөгде металлдық массаның бар болу себебінен нөлдік кернеу нүктесі болмайды, датчиктен 20 см-дей қашықтықтан алынып тасталады. Siemens фирмасының ZP 43 датчигі рельстің 2 жағынан да резонанс тізбектерін ескертіп тұратын жұптардан тұрады. Индуктивті катушкалары магнит өрісімен байланысқан. Датчиктің сезімтал контурының ішінде пайда болатын дөңгелектер қабылдағыш пен генератор арасындағы магниттік байланысты төмендетеді, сонымен бірге қабылдағыш кернеуіндегі амплитуда төмендейді.
Қазіргі заманғы осьтерді санау жүйелері аса сенімді жұмыс жасайды және осьтерді санауда қателіктер аз: дөңгелек жұптарының өтуі кезінде жолдық датчиктің ауытқуы себебінен 100 млн-нан біреуі, аналогты сандық түрлендіргіштің ауытқуы себебінен 10 млн-нан біреуі, байланыс каналында немесе шешуші қондырғыларда. Олардың арасында типтері: өтуші дөңгелектің біреуі табылмауы немесе екі рет есептеледі, болмаған дөңгелектің өтуі тіркеледі, дөңгелектердің біреуінің қозғалысы дұрыс емес бағытта тіркеледі.
Қауіпсіздік талаптарына сәйкес барлық күдікті жағдайларда аймақ бос емес деп саналады. Соған қарамастан бір мезгілде пайда болатын қателіктер жүйелі қауіпті жағдайға алып келуі мүмкін. Мысалы, осьтерді санау жүйесі аймақтан шығу кезінде екі қосымша дөңгелекті қате тіркейді.
Бұл туындаған қателіктерге қарамастан жүйе жұмысын жалғастыруы тиіс. Әдетте жауапты команданы беру үшін оператордың кедергісі талап етіледі. Бұл жүйенің қауіпсіздігін төмендетеді. Көбінесе аймақты иеменденудің қолмен жіберу командасын қолданады. Мұндай команда қауіпіздікпен байланысқан, сондықтан да шектеуліктер енгізе және анықталып шарттарды сақтай отырып қателікті болдырмау керек. Бұл сұрақ
жолдарда әр түрлі шешіледі. Бұлардың ішінде бірнеше шарттар мен шектеуліктерді қарастырамыз. Көрсетілген команданы тек қана белгілі адамдар бере алады, мысалы бекет кезекшісі, ББОБ механигі немесе екеуі бір мезгілде.
Команданы берместен бұрын жұмысшы секцияның бос екендігіне көз жеткізіп алуы тиіс. Команда техникалық құралдармен тіркеледі, ал оның түрі сәйкес жазбаны береді аймақты бос күйге өткізе салысымен-ақ көрсетілген сигналдың рұқсат етілуі мүмкін емес. Бірінші пойыз аймақтан арнайы дайындықпен өте отырып бөгеу пайда болысымен-ақ тоқтату керек. Мысалы, AzS 350 U осьтерді санау жүйесінде темір жол талаптарына байланысты жіберудің екі функциясының біреуін қолданады. Біріншісі - жіберілімнің шұғыл түрдегі командасы секция команданы бекет кезекшісіне берілісімен-ақ бос деп саналады. Ол тек қана егер де соңғы тіркелген дөңгелек жұбы аймақтан шығу бағытына ие болса. Екіншісі - жіберілімнің дайындық командасы секция осьтерінде дөңгелек жұптары болмайды, бірақ ол арқылы өтетін келесі құрамға дейін бос емес деп саналады. Сонымен қатар тармақталған секция бойымен жүретін пойыз тізбекті ережесін қондыруға болады. Мысалы, секция одан кез-келген пойыздың өтуінен кейін немесе тек қана соңғы рет есептеу нҽтижелері сәйкес келмеген соң датчиктер арқылы өтетін секция бос болып саналады.
Қолмен жіберілу функциясынан басқа пайда болған қателіктерді автоматты жөндеу функциясы қарастырылған. Ол бірнеше есептеу пункттерінің нәтижелерін салыстыру арқылы базаланады. Егер қандай да бір есептеу пунктінің жұмысының қателігі қондырылған болса, онда оны логикадан алып тастайды, ал олармен шектелген аймақтарды жалғайды.
Кесте 1. Үздіксіз және нүктелік типті датчиктердің артықшылықтары мен кемшіліктері
Критерийлер
Рельс тізбегі
Осьтерді санау жүйесі
Пойыздарды тіркемеу
Рельстен өту кезінде мүмкін
Рельске қондырылуы кезінде мүмкін
Жолда басқа заттардың пайда болуы
Анықталған жағдайларда мүмкін
Жоқ
Рельс тізбегінің қиылуын тіркелуі
Біртіндеп
Жоқ
Жылжымалы құрамға қойылатын талаптар
Дөңгелек пен ось арасында төмен Ом-ды электр байланысы қажет
Металлды дөңгелек жұптары қажет
Жолға қойылатын талаптар
Электрлік оқшаулағыш
Арнайы талаптар жоқ
Қайтымды тартым тоғының өтуі
Арнайы қондырғы қажет
Арнайы талаптар қажет емес
Сыртқы асқан кернеулердің әсері
Көптеген қондырғылардың рельстерге жермен түйістірілуімен болады
Мәні жоқ
Климаттық әсерлерге сезімталдығы
Жоғары
Төмен
Бақыланатын аймақтың ұзындығы
Шектеулі
Шексіз
Қауіпті істен шығулардың ықтималдығы
өте төмен, шунт жоғалуға қарсы шамалар қабылданса
Өте төмен
Қорғаушы істен шығулардың ықтималдығы
Жоғары
Төмен
Жұмысшыларға қауіптілік жөнінде ескерту мүмкіндігі
Рельстің тұйықталу кезінде бағдаршам жабық болады
Болмайды
Басқа есептеу кезіндегі тиімділігі
Блок - сигналдар арасындағы ақпараттың берілуі, АЛСН кодының берілуі
Болмайды
Егер бақылау учаскесінде рельстің қиылуы байқалса блок-учаскелер арасында ақпарат алмасу, автоматты локомотивті сигнал беру аймағын бақылау керек болса, онда бұл кезде барлық мүмкіндік рельс тізбегіне беріледі. Олардың жоғары сенімділігінің және тартым тоғы өтуі мен инфрақұрылымының басқа қондырғыларына аса бір ерекше талаптар қойылмауының арқасында осьтерді санау жүйесі ыңғайлы болып табылады. Екі техникалық жүйелердің артықшылықтарымен қоса кемшіліктері бар (кесте 1 көрсетілген).
Кейбір жағдайларда, мысалы рельс тізбегі үшін металликалық бекітулерді немесе көпірлер үшін металликалық құрылымдарды пайдалану кезінде, көпірлі учаскеде темірбетонды корпусында жөнделген рельс тізбектерін қосымша және оқшаулағыш түйіспесінің күрделі жүйесісіз қондыру мүмкін емес, сондықтан да осьтерді санау жүйесі тиімді.
1.3 Осьтерді санаудың электрондық жүйесі
Осьтерді санаудың электрондық жүйесі электромагниттік кедергілердің әсеріне қарсы мықтылығы бойынша талаптарға сәйкес сертификатталған. Және де CENELEC стандарттар жүйесінің SIL 4 деңгейдегі қауіпсіздік талаптарына сәйкес келеді. Осьтерді санаудың электрлік жүйесінің қауіпсіздігін дәлелдеудегі есептеулерде оның бір комплектінің қауіпті қателігінің интенсивтілігі - 6,645·10-121сағ (Осьтерді санау жүйелерінің қауіпсіздік нормалары бойынша НБ ЖТ ЦШ 129-2003 қауіпті қателіктің интенсивтілігі 9,2·10-9 1сағ көп болмауы тиіс).
Осьтерді санау жүйесін темір жол автоматика және телемеханикасының басқа жүйелерінде қолданылу технологиясы:
-жартылай автоматты блокировкада келу блок сигналын автоматты түрде қалыптастыруға және ЖАБ жабдықталған учаскелерді диспетчерлік орталыққа қосуға мүмкіндік беретін, пойыздың толық құрамда келуін бақылау құрылғысы ретінде;
-автоматты блок посттарда ұйымдастырумен жартылай автоматты блокировка кезінде олардың өткізгіштік қабілетін арттру үшін АБП мен бекеттер арасындағы учаскелердің жай-күйін бақылау құрылғысы ретінде;
-переездерде хабарлау учаскелерін бақылау үшін. Осылайша автоматты переездік сигнализация (АПС) блок-учаске шекарасына байланыссыз жол блокировкасының кез-келген жүйесі үшін пайдаланылады, сонымен бірге хабарлау учакелерінің ұзындығы, яғни учаске бойынша шекті жылдамдықтар өзгерісі кезіндегі пойыздың жақындағаны туралы хабарлау уақыты өзгереді;
-автоматты блокировка кезінде металл көпірлерде, тонельдерде және ластанған учаскелерде орналасқан блок-учаскелер жай-күйін бақылау үшін;
-бекеттерде рельсті желіні пайдаланыумен АЛС қолданылатын көмекші жолдарды, бұрмалы секцияларды, маневрлік аймақтарды бақылаудың негізгі құралы ретінде, сондай-ақ олардың сенімділігін арттыру үшін басты жолдар мен бұрмалы секциялардың кодталатын рельс тізбегін резервациялау құрылғысы ретінде;
-төгілетін жүктерді түсіру және тиеу, вагондарды өлшеу учаскелерінде құрамды жылжымалы бірліктерге бөлу құрылғысы ретінде.
Демек осьтерді санау технологиясын рельс тізбегінде жұмыс істейтін жерлерде және олар жоқ жерлерде пайдалануға болады, яғни осьтерді санағыштарды қолдану спектрі өте кең.
Қазіргі уақытта еліміздің темір жол желілерінде қолданыстағы Frauscher Sensortechnik және ООО Бомбардье Транспортейшн (БТ Сигнал) компанияларының осьтерді санау жүйелерінің салыстырмалы техникалық зерттеуі 2-кестеде келтірілген.
Қазақстан темір жолдарында осьтер санағыштары Евроодақ елдеріндегі сияқты неліктен кеңінен қолданылмайды деген сұрақ туады.
Біздің көзқарасымызша негізгі себеп, осьтерді санау құрылғыларын қолдану барысында эксплуатациялық штаттық тәртібін реттейтін нормативті эксплуатациялық құжаттаманың болмауы болып табылады.
Кесте 2. Осьтерді санау жүйелерінің салыстырмалы талдауы
Мінездеме
Frausher RSR 180 - ACS 2000
Bombardier ZWUS Polska ELS 95 -SOL 21
Өндіруші мемлекет
Австрия - Frausher компаниясы
Польша - Bombardier компаниясы
Өндіріс көлемі және эксплуатациядағы көлемі
Барлық өндіріс көлемі 80000 нан астам датчикке жетті
Барлық өндіріс көлемі кем дегенде 5 000 датчикке жетті
Қауіпсіздік
CENELEC SIL 4 жҽне IRIS, 50-ден астам мемлекетте қолданылады: Негізгі мемлекеттер: Германия, Австрия, Швейцария, Ұлыбритания, Кытай, Бразилия, Чехия, Үндістан, Польша тб.)
Қауіпсіздік сертификаты Польшада берілген. Неміс Темір жолы Германияға қабылдауға рұқсат бермеді. Сондықтан Еуропаға іске аспады. Тек қана Польшада жергілікті өндіруші ретінде қолданылды
Электрониканың орналасуы
Барлық жабдықтар рельстік датчикте тек қана бір мақсатта қосылады
Барлық жабдықтар рельстік датчикте қосылады 2 түрлі элементтен тұрады
Қызмет көрсету
Техникалық қызмет көрсетуді қондырғыдан кейін және қанаушылардың енгізілуін жиі талап етпейді, сондай-ақ осыған байланысты қанаушылардың шығынына кепілдік береді
Жүйе байланысының сызығының сапасына қатал, адаптерленген жұмыста, тұрақсыз энергоқоректендіру тек қана САN кабельін берілу деректерде қолдануға талап етеді
Талап етуші кабельдің қоректену және берілу деректері
Бір кабель (4 желілі: 2 желі қорек үшін 2 желі деректерді беру үшін)
Жеке 2 кабель: Қоректеуші кабель және берілу кабельі (Германияда әдейі САN кабелі жасалынды)
Қорек көзі
Диапазон 19-72 В
Қоректену датчигі тех.деректерде тек қана 48 В талап етілді. Датчиктердің дөңгелектердің арақашықтығы шкафтағы ішкі құрылыстың қорек беруші кері жұмысы бар
Бірінші модульді датчик арақашықтығы
Берілістің алшақтығы ақпаратты толық аппаратурамен және бекеттің аппаратурасының орталықтандыру 10 км дейін мүмкін
Тіркелген арақашықтық тек қана 5 метрден Датчикке ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz