Автоматика - лекциялар жинағы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 160 бет
Таңдаулыға:

Лекция 1. Автоматика элементтерінің негізгі параметрлері және мінездемесі

Жалпы түсінікіктер

Кез-келген автоматикалық құрылғының бөлек конструктивтік және схемалық элементі болады, олардың әрқайсысы алдыңғы элементтен алынған энергияны түрлендіруді келесі элементке беруді орындайды. Автоматиканың элементтері деп автоматтандырылған басқару жүйесіндегі сигналды түрлендіру функциясын өздігінен орындайды

1. 1, а суретінде Э элементінің схемасы көрсетілген. Оның кірісінде х энергиясы беріледі, ол түрленгеннен кейін мәні бойынша шығысында у энергиясы пайда болады. Кейде х энергиясының кірісіне қарағанда у энергиясының шығысында көп болғаны дұрыс, бұл жағдайда элементке қосымша z түріндегі энергия қосылады. (1. 1. б сурет) . Қосымша энергия келген кезде х энергиясының кірісі кішкентайдан у энергиясының үлкен шығысына дейін күшеюі мүмкін.

Х және у шамасы электрлік(мысалы қысым, тоқ) және электірлік емес (мысалы температура, жылдамдық) болуы мүмкін. Көбінесе электірлік элемент қолданылады, бұл кезде х және у шамасы электірлік болып келеді. Электірлік емес элемент гидравликалық, пневматикалық, механикалық тағыда басқада қолданылады.

Элементтің мінездемесі автоматика жүйесінің қасиетіне әсерін тигізеді. Бұл элементтердің қасиетін схемалармен және құрылғымен жұмыс істегенде сараптама алу үшін білу керек. Олардың басты көрсеткіштері болып дәлдік сезімталдық, инерциялық т. б табылады.

Автоматика элементерінің тізбектері

а) қосымша қорегі бар б) қосымша қорегі жоқ

Бұл бөлімде әр түрлі элементпен орындалатын функция, сонымен бірге автоматиканың әр түрлі элементтерін қолданудағы жалпы мінездемесі қарастырылады.

Автоматика мен телемеханиканың схемасын, олардың басты орындалу тәртібін қарастырамыз.

Басқару жүйесінің құрамына кіретін электірлік, механикалық және басқада байланыспен қосылатын әртүрлі техникалық құрылғы мен элементтер жиынтығы әртүрлі электірлік, гидравликалық, пневматикалық және кинематикалық схема түрінде суреттеледі.

Схема оның құрамы туралы және кез-келген құрылғымен жүйенің байланысын білу үшін қызмет етеді.

Біріңғай жүйеге және ГОСТ 2. 701сәйкес электірлік схема құрылымдық, функционалдық, принциптік, монтаждық, қосылу, жалпы, орналастыру және біріккен болып бөлінеді.

Құрылымдық схема функционалдық бөлікті анықтау, тағайындау және өзара байланыстыру үшін қызмет етеді.

Функционалды схема бөлек функционалды мақсатта немесе оны толығымен орнату үшін процестердің мінездемесін анықтайды.

Принциптік схема бүтін орнатылған элемент құрамын толық және олардың арасындағы байланысын, элементтің жұмыс істеу принципін көрсетеді.

Монтаждау схемасы сымдардың, кабельдердің, трубосымдардың көмегімен орнатылған бөліктердің құрамын қосады.

Қосу схемасы бұйымның немесе қондырғының ішкі қосылуын көрсетеді.

Жалпы схема комплекстің құрамдыс бөлігін анықтайды және оларды қосу жолдарын қарастырады.

Біріккен схема элемент қондырғысының байланысын және мазмұнын анықтап ашу мақсатындағы әртүрлі бірнеше схема кіреді.

Сызулар және схемалар біріңғай жүйе стандартында қолданылатын тәртіптерді орындайды.

Әрбір функционалды элемент оңай функцияны, ақпаратты беруді, түрлендіруді, физикалық ортадан сигнал түрінде алуды орындайды. Бұл элементтер автоматика және телемеханика жүйесінде бір бағыттағы іс-әрекетті орындайды және бір бағыттағы сигналды кірістен шығысына береді.

1. 2 сурет Ауаның температурасың басқару тізбегі

Автоматиканың басты функционалды элементтерінң тағайындалуын бөлмедегі ауаның температурасының басқару жүйесін көруге болады. (1. 2. сурет)

Бұл жүйенің схемасында басқару объектісі болып калорифермен жабдықталған бөлме болып табылады. Объектіні басқару үшін орындау элементі қарастырылған, оған орындалу механизмі және тұрақтандыру объекті кіреді. u жағдайындағы тетікшенің қақпағы сервоприводпен араласады да, у бөлмесіндегі ауаның температурасы сияқты калорифер арқылы жылу тасығыштың шығынына байланысты болады. Сервоприводпен басқарылатын сигнал u _сп басқару элементінен құралады, онда орналасқан алгоритм салыстыру элементінің шығыс сигналына сәйкес έ = έ ₁ + έ ₂ , онда

έ ₁ =μ ₃ -у _эл ; έ ₂ = -μ _к = -ө _д (dλ _эл /dt),

мұндағы μ ₃ -электрлік сигналдың бөлмедегі ауаның температурасының қажетті мәніне сәйкес тапсырылатын элементінен құралады ; у _эл - бөлмедегі ауаның у температурасына сәйкес электрлік сигналдың бірінші қабылданатын элементінің құрылуы ; μ _к - түзелген элементтің шығыс сигналы; ө _д - дифференциатор уақытынң тұрақтылығын ұсынатын оң шама ; λ _эл - сыртқы ауадағы λ температурасына сәйкес электрлік сигналдың екінші қабылдағыш элементі.

Қарастырылған жүйеде түзету элементі дифференциалды түйін болып табылады, түзету элементінің μ _к шығыс сигналдары λ сыртқы ауаның температурасының өзгеруінің жоғалуынан құртылады.

Басқа да басқару жүйесінде сызбалар ұқсас болып құрылады. Қарастырылған мысалда көрінгендей әрбір басқару жүйесіндегі элемент анықталған функцияны орындайды.

Орындалу функциясына қарай автоматиканың негізгі элементтері датчик, күшейткіш, стабилизатор, реле, бөлуші, двигатель және тағы басқа түйіндерге бөлінеді.

Автоматика элементтері физикалық процесі бойынша электрлік, ферромагниттік, электрожылулық, электромашиналық. радиоактивтікиондық және тағы басқа болып бөлінеді.

Орындалу функциясына қарай автоматика элементтерінің көп қолданылатын негізгі элементтерін қарастырамыз.

Датчик деп оның кірісіне физикалық шама түрінде түсетін ақпаратқа бағытталған құрылғыны айтамыз. Ол келесі элементке ыңғайлы әсер ету үшін шығысындағы басқа физикалық шаманы түрлендіреді.

Датчиктің басты мінездемесі у шамасының шығысының х шамасының кірісіне қажеттілігі болып табылады y = f(х) . 1. 3 суретте датчиктің кіріс-шығыс қажеттілігінің кең тараған түрі суреттелген. Суреттен көрінгендей функционалды байланыс кез-келген заңдылыққа бағына алады, бірақ датчиктің мінездемесі сызықтық болғаны дұрысДатчиктің екі түрі бар,

1. 3. Датчиктердің негізгі мінездемелері

параметрлік, онда х шамасының өзгеруі датчиктік активтік, индуктивтік және көлемдік кедергіге сәйкес өзгереді z түрінде тұрғызылған энергия көзі параметрлік датчиктің жұмысының басты шарты болып табылады.

генераторлық, онда х шамасының өзгеруі датчиктің шығысынды ЭДС өзгеруіне сәйкес өзгереді. Бұл датчиктер 1. 1, а, суретте келтірілгендей сызба бойынша орындалады, олар қосымша z энергия көзін қажет етпейді, өйткені элементтің шығысындағы энергия толығымен оның кірісінен алынады.

Электрлік емес шама түріне байланысты датчикті механикалық, жалулық, оптикалық және тағы басқа болып бөлінеді. Көбінесе аралық түрлендіргішпен электрлік датчик қолданылады, ал механикалық датчик электрлікпен бірлеседі. Мұндай датчиктерде бақыланған шама түрлендіру сызбасы бойынша жүреді: өлшенетін шама - механикалық араласу - электрлік шама. Өлшенетін шаманы түрлендіру элементі бірінші рет түрлену немесе бірінші рет өлшеу деп аталады. Мысалы қысым бірінші рет өлшеу манометрінің сызығымен түрленеді, сосын активті кедергіге түрленеді.

Күшейткіш - ол сандық түрлендіргіштің кірісіне түсетін физикалық шаманы қалыптастыратын автоматиканың элементі. Күшейткіште міндетті түрде қосымша z энергия көзі болуы керек(1. 1, б. сурет) . Күшейткіштің басты мінездемесінің қажеттілігі у=f(x) болып табылады. Ол әдетте жұмыс аумағындағы сызықтық немесе оған жақын мінездемесін алуға тырысады. Күшейткіштің кірісі және шығысындағы шамаларында бірдей физикалық табиғаты болады. 1. 4 суретте күшейткіштің мінездемесінің әр түрлі түрлері көрсетілген.

1. 4. күшейткіштің негізгі мінездемелері

Іс-әрекет принципіне байланысты күшейткіштер электрондық, жартылай өткізгіштік, магниттік, электромашиналық, пневматикалық, гидравликалық болып бөлінеді.

Стабилизатор - белгілі бір шекте у шығыс шамасының тұрақтылығын х кіріс шамасының тербелу кезін қамтамасыз ететін автоматиканың элементі. Тұрақтандыру әсері стабилизатор сызбасына кіретін элементтерінің параметрлерің өзгеруінің санына жетеді. Мұнда энергия түрінің кірісі және шығысы бірдей болу керек. 1. 5 суретте стабилизатор мінездемесі көрсетілген. Мұндағы 1 мінездеме 2 қарағанда у шамасының шығысын кішкене тұрақтандыруды қамтамасыз етеді. Егер қисығы берілген диапозонда көлденең аумағы болмай, максимум және минимум болса, онда стабилизатордың дәлдігі 1 сипатына қарағанда көп болады.

1. 5 Стабилизатордың негізгі мінездемелері 1. 6 Реленің негізгі мінездемелері

Тұрақтандырылған шаманың түріне байланысты стабилизаторларды тоқ және кернеу бөлуге болады.

Реле - х шамасының кірісі белгілі мәнге жеткенде у шамасының шығысы секірмелі өзгеретін автоматиканың элементі. у =f(x) релесі бірмәнді және ілмек пішіндес болады(1. 6 сурет) . х шамасының кірісі х ₂ мәніне жеткенде х=х ₂ , шығыс шамасы у ₁ -ден у ₂ -ге дейін секірмелі өзгереді. Үлкею кезінде х шығыс шамасы өзгергеннен кейін шығыс шама аз ғана өзгереді немесе тұрақты болып қалады. Кіріс шама х ₁ мәніне дейін кішірейген кезде шығыс шама басында өзгермейді және у ₂ -ге тең болады. х=х ₁ болғанда шығыс шама у ₁ мәніне дейін секірмелі түрде азаяды және х 0-ге дейін азайғанда өзгеріссіз сақталады.

у шамасының шығысы секірмелі өзгеру кезінде х= ₂ болғанда, ол істен шығу шамасы деп аталады, ал у шамасының шығысы өзгеру кезінде х=х ₁ болғанда жіберу шамасы деп аталады. х ₁ шамасының х ₂ шамасына қатынасы қайтару коэффициенті деп аталады. К _в =х ₁ /х ₂ . Әдетте х ₁ <х ₂ , немесе К _в <1. болады.

Реленің әртүрлі типтері бар, олардың бастысы электромеханикалық реле болып табылады, онда кіріс электірлік шаманың өзгеруі соқтығысуға әкеп соғуы мүмкін. Магниттік және электрлік типтегі релелер болуы мүмкін.

Бөлуші- автоматиканың элементі, ол бір шаманы тізбек қатарына қосады. Сондықтан қосылатын тізбек әдетте электрлік болады. Бөлуші бірнеше объектіні басқару үшін қолданылады және импульсті басқаратын тізбекке беру тәсілі бойынша электромеханикалық, электрондық және иондық болып бөлінеді.

Атқару құрылғысы деп - автоматтық құрылғының электромеханикалық атқару элементіне қатысты электромагниттің тартылу және айналу бөлігін, электромагниттік түтікшені, сонымен қатар электродвигательді айтамыз.

Электромагниттер электрлік сигналды механикалық қозғалысқа түрлендіреді, оларды жұмыс құралдарын араластыру үшін қолданады, мысалы қақпақ, вентиь, тетік және т. б

Электромагниттік түтіктер механизмнің тез өшіп қосылуы үшін басқару құрылғыларында қолданылады.

Кейбір жағдайларда электромагниттік түтіктерді жылдамдықты тұрақтандыру үшін және берілген мезгілді шектеу үшін қолданылады.

Электродвигатель дегеніміз электрлік энергияны механикалыққа түрлендіруді қамтамасыз ететін құрылғы. Электродвигательге қойылатын басты талаптардың бірі керекті механикалық қуатты дамыту қабілеттілігі болып табылады. Сонымен қатар электродвигатель реверсті қамтамасыз ету қажет.

Электромагниттік атқарушы элемент ретінде электродвигательдің тұрақты және тұрақсыз тоғы қолданылады.

Лекция 2. Түрлендіргіштер (сезімтал элементтер)

Басқару обьектісінің ешбір басқару ақпарат жүйесінсіз жұмыс істей алмайды. Элементті жүйеде ақпаратты беру өлшеуіш түрлендіргіш болып табылады. Автоматтандыру мамандары «датчик » немесе «алғашқы түрлендіргіш» терминін қолданады. Кейінірек «алғашқы түрлендіргіш» өлшеуіш сипаттау іс - шартында немесе құрамында қолданылады, ал датчик термині - конструктивті түсініктеме қолданылғанда.

Автоматтандыру өндіріс процессі, ғылыми тәжірибе және зерттеу барысында көптеген физикалық сыйымдылықтар пайдаланады. Олардың сандары СИ бірлік жүйесінде және өзіне қосатын 120 физикалық бірлік қамтиды. Қазіргі уақытта өндірісте келесі температура өлшегіштері пайдаланылады - 50%, қалдық - 15%, қысым - 10%, көрсеткіш - 5%, саны (масса, сыйымдылық) - 5%, уақыт - 4%, электрлі және магнитті өлшегіш - 5%. өлшегіш сыйымдылығы көп болуы мүмкін.

Көптеген өлшеуіш түрлендіргіштер электрлі түрлендіргіштермен ғана өлшеп қоймай, сонымен қатар магнитті және басқа да физикалық өлшемдерді өлшейді. Мұндай жағдайда электрлік емес түрлендіргіштің көлемі электрлікке ауысады. Мұндай шарттық артықшылықтың электрлік өлшеуіші: электрлік сигналдар үлкен қашықтықта жай және тез беріледі, жеңіл тез және тура сандық кодқа ауысады, жоғарғы дәлдікті және сезімталдықты қамтамасыз етеді. Дегенмен, өлшеуіш түрлендіргіш әрдайым өлшем функцияларын орындай бермейді. Көптеген жағдай өлшеуіш түрлендіргіш бір физикалық түрден келесі түрге түрлендіруге болады. Сонымен қатар электрлік емес күйден электрлік күйге түрлендіреді.

Жұмыстың динамикалық және статикалық дәлдігі, функция тиімділігі өлшеуіш түрлендіргіш сұранысына жауап береді, сигналдың минималды шығысының бұрмалануын қамтамасыз етеді. Датчик тек сол көлемнің өзгеруіне сезіктену керек, уақытқа байланысты тұрақтылық, монтаждауға ыңғайлы арзан баға. Автомат басқару жүйесіндегі өлшеуіш деп басқаруға арналған ақпараттың ішкі күйін физикалық көлемін техникалық құралдар арқылы анықтауға болады. өлшеуіш құралдарға қарағанда мұнда ақпараттарды өте ыңғайлы әрі физикалық көлемі жағынан да автоматты жүйеде үлкен түрлендіруде ақпаратты беру ыңғайлы, бұл көлемді сигнал деп атайды және ол физикалық көлемде реттеу параметрлері бойынша да технологиялық үрдістеріне байланысты.

ГСП тек қарастырылған көлемнің бір бөлігін ғана қамтиды. Олар автоматты тәжірибеде көп қолданылады. ГСП -дегі қарастырылған көлемді 5 топқа бөлуге болады. 1) жылу энергетикалық; 2) электрэнергетикалық; 3) механикалық көлем; 4) химиялық қоспа; 5) физикалық оспа.

Жылу энергетикалық: көлем, температура, қысым, деңгей және шығыс. Энергетикалық тұрақты және ауыспалы тоқ және кернеу, қуаттың коэффициенті жиілік, изоляция кедергісі.

Механикалық көлем - сызықтық және бұрыштық жылжу, бұрыштық жылдамдық деформация әрекеті, айналу моменті, бұйым саны, материалдық қаттылығы, вибрация, салмақ.

Химиялық қоспа - қоспа, концентрация, химиялық қоспалар.

Физикалық қоспа - ылғал, тығыздық т. б.

Өлшеуіш түрлендіргіш келесі структуралық сызба арқылы қосылады: біркелкі тік түрлендіргіш, дифференциалдық, кері байланыс арқылы.

Қарапыйм өлшеуіш түрлендіргіш бір түрлендіргіштен тұрады. Бірнеше алғашқы түрлендіргіш кезекпен қосылу жағдайында шығыс көлемі алдыңғы түрлендіргіштің кірісі болады. Біркелкі түрлендіргіш шығыс дыбысын қолдануға қолайлы болмаған жағдайда өлшеуіш түрлендіргіште қайтадан қосылу қолданылады. Қарсы байланыс жоғарғы дәлдікпен, әмбебаптылығымен және түрлендіргіштің ішкі қарсылықтарының кіші коэффициентіне байланысы. өлшеуіш түрлендіргіште схема мінезделеді.

Өлшеуіш түрлендіргіште шығыс сигналдары табиғи және бірыңғайлы болады.

Табиғи шығыс сигналы алғашқы өлшеуіш түрлендіргіштің табиғи жолымен жасалады және кернеу, күшейткіш, орын ауыстыру, қарсылық, электрлік көлем, жиілік және т. б. өлшейіш түрлендіргіш табиғи шығыс сигналын қарапайым заттарды автоматтандырғанда кеңінен қолданылады. Сигналдың масштабын өлшейтін түрлендіргіштер - өлшеуіш түрлендіргіш масштабы деп аталады.

Біркелкі аналогты сигналдарды алу үшін өлшеуіш түрлендіргіш қолданылады және ол нормаланған деп аталады. ГСП қолданатын түрлендіргіштер түрі 6 топқа болінеді: механикалық, электромеханикалық, электрохимиялық жылулық, электро - ионизацияланған, оптикалық.

Түрлендіргіштер қашықтықта өлшейтін сигнал беруге арналған түрлендіргішті беруші деп атайды.

2. 1 Өлшеуіш түрлендіргіштің классификациясы.

Қазіргі кезде ӨТ жұмыс істеу және тағайындалу бойынша көптеген әр түрлі түрлері бар.

Ғылымның және технологияның даму жаңа түрмен пайда болуына әкеледі. Жасаушы классификация көптеген түрді ажыратуға көмектеседі. Барлық талаптарына сай әмбебап классификацияны мүлде шешілмейтін мәселе классбелгі ретінде ӨТ мінездемесін:функцияның түрленуі, шығыс және кіріс түрлерінің үлкендігі, жұмыс жасау принціпі, конструктивті орындау т. б.

ӨТ энергияның қолдануына байланысты электрикалық механикалық, пневматикалық және гидравликалық деп бөлеміз. ӨТ шығыс және кіріс көлемдерінің қатынасы келесі түрлерге бөлінеді. Электрикалық емес көлемді-электрикалық емес деп мембрадно, пружина және басқа. Электрикалық емес электрикалық деп -(потенциометр, термопаралар, индуктивті өті және көлемді өті және т. б. ) . Электрикалық көлемді электрикалық деп. Электрикалық көлемді электрикалық емес деп(электро өлшеуіш құралдарды өлшеуіш механизімі. )

ӨТ шығыс сигналының түрі:аналогты, дискретті, сызықты және табиғи немесе бірыңғайлы шығыс сигналы болып бөлінеді.

ӨТ - функциаларының келесі түрге бөлінеді масштабты- физикалық табиғаты өзгермеген кезде кіріс саны байланысты өзгереді. Функцияларды- физикалық табиғаты өзгерген немесе өзгермеген жағдайда бір деңгейлі функция түрлендіргіш кіріс көлемі орындалады. Оперециялық- шығыс көлемі жоғарғы деңгейдегі матаматикалық операцияларды орындайды.

2. 3 Өлшеуіш түрлендіргіштің статикалық және динамикалық мінездемесі.

ӨТ статикалық мінездемесі - функцияналды тәуелділік бір уақытта орналасқан шама аралық кіріс х және шығыс у. Статикалық мінездемені басқада функция сияқты аналитикалық, графикалық немесе таблицалы көруге болады. Әдетте түрлендіргішке конструктиті шарт кіреді. Нақты түрлендіргіш үшін статикалық мінездемені тәжірибе түрде алуға болады. Көп жағдайда нақты түсіну үшін графикалық форманы статикалық мінездемеде қолданады. Датчиктердің статикалық мінездемес көп жағдайда 3. 1 суретте көрсетілген.

Статикалық мінездеме сызықты және сызықты емес болады. (3. 1 а, б суретте)

Жалпы түрлендіргіштің сызықты статикалық мінездемесі

мұндағы:В-бірқалыпты; К-түрлендіргіш коэффициентті.

Егер В=0, онда тегістеу графигі бастапқы координатадан өтіп ӨТ шығыс бос жүріс сигналы у ₀ болмайды.

В>0 бастапқы координата абцисса осі шығыс бос жүріс сигнал шамасымен мінезделеді. у ₀ =В (3. 1 в түзу 1 сурет)

В<0 сезімталдық емес аймақтық мінездеме 0 . . . х ₀ , өзгерісі х _у =0 (3. 1 в түзу 2 сурет )

Статикалық мінездемеде толықты аралық болу мүмкін (3. 1, 2 сурет) онда оны екі тегістіктен бейнелейді.

0 . . . х _к учаскісінде у=К _х тегістеумен; х>х _к учаскісінде у=у _н тегістеуімен.

К=∞ мінездеме релелік мінездемені қабылдайды. (3. 1 д сурет)

Мұндай мінездеме өзіне тән позиционды реттеу датчик қайта оралу коэффицентімен мінезделеді.

мұндағы: х _г - белгісіз аймақтың ені; х _к , х _н - тиісті аяғымен және кіріс шасының жұмыс диапазоны.

Сызықты емес мінездемені сызықты етіп өзгертуге болады немесе функционлды аппроксимация көмегімен. Сызықты емес мінездеме үшін түрлендіргіш коэффициентті тұрақты шама бола алмайды, сондықтан мұндай жағдайда дефференциалды түрлендіргіш коэффициентін қолданады К _g .

деференциалды түрлендіргіш коэффициентті жалпы жағдайда бір нүктеден екінші нүктеге өзгереді.

` K _g =tga

Егер мінездемені сызықты учаскіде түрлендіргіш жұмысы арқылы көрсететін болса онда жоғарғы және төменгі белгі кіріс сигналының жұмыс диапазон ∆р өзгеру кезінде, ал айырмашылығы олардың жағдайы - динамикалық диапазон ∆g (3. 1 б сурет)

∆р х=х _к -х _н ; ∆g х= х _к /х _н ; ∆р у=у _к -у _н ; ∆g у= у _к /у _н

Табалдырық сезімталдығы-минималды кіріс сигналының белгісі х, у шығыс сигналының көрінуі. Датчиктің қате жіберушілігі алғашқы және қосымша болып бөлінеді. Максималды айырмашылық шығыс сигналының өлшенген белгісімен у _р және оның шындық белгісі у _и , идеалды статикалық мінездемесімен анықталатын кіріс шамасының қарапайым эксплуатация жағдайы арқылы. Ол абсолютті бірлік арқылы көрсетуге болады. Ол абсолютті бірлік арқылы көрсетуге болады. Салыстырмалы түрдеде ∆ =у _р -у _и Соңғы жағдайда абсолютті қарым - қатынасы шығыс сигналының қате жіберілуіне тең.

Қосымша қателік -шақырушының ішкі ортадағы шарты және ішкі процесстің түрлендіргіш. Бұл процесске мыналарды жатқызуға болады: температураның өзгеруі, ылғалдылық, ескірген материалдар. Қосымша қателік шығыс шамасының пайызымен көрсетеді.

Статикалық мінездеме түрлендіргіштің бағалау жұмысын орналасу режиімінде рұқсат етеді. Бірақ нақты жағдайда датчиктер тез ауысатын процесспен жұмыс істеуіне тура келеді, динамикалық режимде, кіріске сигнал кіргенде, уақыт ішінде өзгергенде.

Динамикалық мінездемеде көптеген датчиктер күшейткіштерге жатады. Көптеген қолданылған датчиктердің мінездемесі: жиілік мінездемесі, беріліс функциясы, параметірлері тұрақты уақыт, күшейткіш коэффициентті.

Бақылау сұрақтары

1. Өлшеуіш түрлендіргіш және датчик дегеніміз не?

2. Түрлендіргіш жұмысы энергияның қандай түрлері қолданылады?

3. Қандай белгімен өлшеуіш түрлендіргішті классификациялауға болады?

4. Қандай статикалық мінездеме Өлшеуіш түрлендіргіште мінезделеді?

5. лғашқы және қосымша қате жіберу дегеніміз не?

6. Түрлендіргішке қойылатын негізгі талаптарыын тізіп беріңіз.

7. Датчиктің дәлдік классы және салыстырмалы қате жіберушілік дегеніміз

не?

2. 4. 1 Өлшеуіш түрлендіргіштердің құрылымдық схемасы.

Өлшеуіш түрлендіргіштердің көптеген түрлеріне қарамастан олардың құрылымдық схемасы бірнеше түрмен байланысты болады. Түзу біркелкі түрлендіргіштің құрылдымдық схемасы өлшеуіш түрлендіргіштің шығыс сигналымен қалыптасады. Мысалы : термопараларда қызыл датчиктерінде және ыдыратуда .

Мұнда өлшеуштің көлемі электрикалық сигналға түрленеді : ауыспалық және күш салу. Статикалық мінездемесі қате жіберушілікпен және басқада түрлері элементтің өзінің сезімталдық параметірімен анықталады. Алғашқы түрлендіргіштің ары қарай жұмыс істеуіне ыңғайлы және керекті сигналды қолдана алмаған жағдайда құрылымдық схеманың қайта түрленуін қолданады. Мысалы: бірыңғайлылық шығыс алу керек болған жағдайда электрикалық емес көлемнің электрикалыққа түрленуі, статикалық немесе динамикалық түрленуін жөндеу.

Өлшеуіш түрлендіргіштің суммарлық коэффициентін жеткілікті үлкен дәрежеде алуға болады, бірақ бұл жағдайда түрленудің қате жіберуі ұлғаяды, қате жіберу звеносының суммасына тең болады. Дефференциалдық схемасы бойынша құрылған датчиктерде өлшеуштің көлемі бір уақытта екі өлшеуіш бір уақытта идентикалық өлшеуіш түрлендіргішке айналады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.