Қазақ ұлттық сән үлгілерінің теориялық негізі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Мaзмұны

Кіpіcпe . . .

: 1

Кіpіcпe . . .: Қазақ ұлттық сән үлгілерінің теориялық негізі . . .

: 1. 1

Кіpіcпe . . .: Ұлттық киімнің қалыптасу кезеңдері мен даму тарихы . . .

3: 7

: 1. 2

Кіpіcпe . . .: Қазақ ұлттық киімінің заманауи тенденциялары . . .

3: 25

: 2

Кіpіcпe . . .: «Әсем-ай»заманауи ұлттық киім топтамасын жобалау . . .

: 2. 1

Кіpіcпe . . .: «Әсем-ай»заманауи ұлттық киім топтамасының образды ассоассоциативтік негізгі ізденістері . . .

3: 40

: 2. 2

Кіpіcпe . . .: «Әсем-ай»заманауи ұлттық киім топтамасының базалық және үлгілік конструкциясының негізгі сызбасын жетілдіру . . .

3: 52

Кіpіcпe . . .: Қopытыныды . . .

3: 57

Кіpіcпe . . .: Пaйдaлaнғaн әдeбиeттep . . .

3: 60

Кіpіcпe . . .: Қосымша . . .

Кіpіcпe

Зepттeудің өзектілігі: қазақ әйел киiмінің тарихи болмысын көркемдік дәстүрлі мәдениеттің тұрақты қатынасына, рухани-мәдени ерекшеліктеріне қарай талдау, ұлттық нақыштағы әйел киімдерінің қазіргі сән үлгісіндегі алатын орнын анықтау. Бүгінгі таңда жаппай ғаламдастыру жүріп жатқан уақытта, қазіргі жер шарындағы халықтардың көпшілігі өз ұлттық көркем ерекшеліктерінен айырылуда. Демек, қазақ этносының тілі мен ділі, ұлттық психологиясы мен дүниетанымы, мәдениеті, оның ішінде киім пішінінің озық үлгісінің сақталуы, дамуы қазіргі кезеңдегі негізгі мәселелердің бірі.

Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев бекіткен «Мәдени мұра» бағдарламасының басты міндеттері ретінде « . . . қазіргі таңдағы ұлттық мәдениетті, ауыз әдебиетін, дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды зерделеу бүгінгі күннің негізгі мақсаттарының бірі болып келетінін» атап көрсетті [1] .

ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қаззақстан халқына дәстүрлі жыл сайынғы жолдауын жариялаған. Мәңгілік Ел идеясының бастауы тым тереңде жатыр. Осыдан 13 ғасыр бұрын Тоныкөк абыз Түркі жұртының мұраты- Мәңілік Ел деп өсиет қалдырған. Бұл біздің жалпыұлттық идеямыз мемлекеттігіміздің тамыры сияқты көне тарихтан бастау алатыны көрсетеді. Жалпыұлттық идеяны өміршең ететін-Елдің бірлігі. Ауызбіршілік қашқан, алауыздық тасқан жерде ешқашан да жалпыұлттық идеялар жүзеге асқан емес. Қазақстанның шыққан шыңы мен бағындырған биіктерінің ең басты себебі - бірлік, берекесі. Біз тұрақтылықты бағалай білгеніміздің арқасында бүгінгі табыстарға жеттік. Ешкімді кемсітпей барлық азаматтарға тең мүмкіндік беру арқылы тұрақтылықты нығайтып келеміз. Біздің кейінгі ұрпаққа аманаттар ең бастысы байлығымыз - Ел бірлігі болу керек. Осынау жалпыұлттық құндылықты біз әрбір жастың бойына сіңіре білуге тиіспіз. Әлемдегі әр түрлі елдердің халықтық халықтық костюм үлгілері қазір де сән жасаушылар үшін шығармашылық жаңалықтардың негізгі бастауы болып отыр және де қандай жағдайда болмасын арналып тігілген киімдердің бәрінен де өзінің нақты көрінісін табуда. Бір сәт тарихқа көз салсақ, әрбір дәуірдің және әрбір халықтың өзіндік көркем стилі қалыптасқан. Белгілі бір стильдің өзінде киімнің жеке бөліктерінде өзгерістер болады және бұл киім тарихында сән сын ағымы деп аталады. Сән ағымына байланыста киім жаңарып, жетіліп отырады. ХХІ ғасыр Ғылым мен өнердің өркен жайып адамзаттың инновациялық тәсілдердің көптеп қолдану ғасыры. Ұлттық дәстүр мен қол өнерге баули отырып оны сапалы түрде қабылдауға тәрбие ала білу біздің ұлттық болмыстың басты мақсаты және міндеті. Өз ұлтына, осы ұлттық дәстүріне, ұлттық қол өнерге деген сүйіспеншілік - ол ұлттық үлкен қоғамдық - әлеуметтік мүдде. Енді қазіргі Қазақстанда сән мен сымбат, әдемілік пен әсемдіктің бірден - бір ордасы болып отырған үлкен сән орталықтарының, сән үйлерінің, тігін ательелерінің бірінші кезектегі міндеті халықтық киім тіктіру, сатып алу және киіну мәдениетін көрсету. Көшеде сатылып жатқан киімнің бәрі сәнді еместігін түсіндіріп, халыққа бағыт беру дизайнерлер міндеті [3] . .

Зepттeудің мaқcaты: келешек ұрпаққа заманауи киімдерді ұлттық нақышқа келтіре отырып үлгілеу арқылы осы киелі өнерді əрі қарай дамыта отырып, көздің қарашығындай сақтап қалу негізгі мақсат.

Зepттeудің міндeттepі: дипломдық жобаның әдістемелік негізі ретінде Қазақстан Республикасындағы сән дизайнындағы мәселелер жөніндегі мемлекеттік құжаттар, сән дизайнның теориялық концепциясы, ғылымаралық кешенді жағынан (философия, тарих, мәдениеттану, жаратылыстану, білім және тәрбие) келу, теориялық және практикалық аспектілердің сәйкес келуі жатады .

Зepттeудің ныcaны: «Әсем-ай»заманауи ұлттық киім топтамасының дизайндық шешімі

Зepттeудің ғылыми жaңaлығы жәнe пpaктикaлық мaңызы:

«Сән дегеніміздің өзі уақыт өте келе сән әлемінен ығыстырылып жатқан нәрсе» деген әйгілі Коко Шанель. Бүгінгі күнгі сән үлгісі өзіндік стиль мен әркімнің талғамына сүйенуімен ерекше. Әлемді құтқаратын сұлулыққа құштарлық, сән әлеміндегі өзгеріс көпшілікті толғандыратын мәңгілік тақырып болып қала беретіні мәлім. «Ұлттық нақыштағы дизайн жобамыздың үлгілері-маусымдық костюмдер. Маусымдық костюмдерде заманауи стильдегі элементтерді үйлестіре отырып, көне жәдігерлерімізді, соның ішінде ұлттық киіміміздің рәміздік эстетикалық символдарын сақтап, қолданыс аясын кеңейтіп, оның тәуелсіз Қазақ елінің имиджін қалыптастырудағы орнын айқындау. Шығарылған гипотеза мен мақсатқа сәйкес келесі тапсырмалар қойылды

-ұлттық нақыштағы маусымдық костюм үлгілерінің композициясын құрастыру;

-тек қана практикалық жағынан емес, эстетикалық мәні жағынан да маңызды дайындалған және көркем жасалған өндірістік немесе қолөнер арқылы өмірге келген көркем туынды жасау.

Зepттeудің құpылымы: кіpіcпe, eкі тapaу, қopытынды, әдeбиeттep тізімі.

біpінші тapaудa caлтaнaтты көйлeктepді жoбaлaудың тeopиялық нeгіздepі тaлқылaнды

eкінші тapaудa caлтaнaтты көйлeктepдің көpкeмдік шeшімі ұcынылды.

Қорытынды

«Ұлттық киiм» дегенде, көз алдымызға қазақтың бүрмелi көйлегi мен оюлы шапаны ғана елестейдi. Неге? Оның өзiнде iлуде бiр Неке қию сарайының алдында басына сәукеле киген қалыңдықты көресiң немесе наурыз мейрамында сәукеле мен бүрмелi көйлек киген қызды көресiң… Бұған да тәубе дейсiң. Үстiндегi бүрмелi көйлекке ерекше сән берген сәукеленiң сәндiлiгiнде шек жоқ. Бiрақ, бiз сол кереметтi қаншалықты пайдаланып жүрмiз.

Менің ұсынып отырған курстық жобамдағы көрсетілген бөлімдердің барлығы зерттелініп барып, соның нәтижесінде негізделді және ұлттық киімдердегі даму тарихы туралы материалдар жинақталып, ұлттық ерекшеліктер сипатталды. Оны тігуге қолданылған материалдар, әшекейлер және сәндік өнерге жалпы сипаттама берілді. Ұлттық бояу мен түс, мата өрнегі ерекшеліктері сипатталды. Курстық жұмыстың тақырыбы «Айкөркем» деп аталды.

Ұлттық киiм - ұлттың бейнесi. Қай халықтың болмасын, ұлттық киiмi той көйлегi ретiнде әлi күнге пайдаланылып келедi. Ал, бiзде ұлттық киiм көп жағдайда ұмытыла бастаған. Қазақы оюмен өрiлген бүрмелi көйлектi киюге арланамыз ба, бiлмеймiн, еуропалық стильдегi той көйлегiн киюге жанымыз құмар. Бәрiмiз Батысқа елiктеймiз. Елiктегенiмiз сонша, жапонның ұлттық киiм үлгiсi саналатын киманоны да киюге құмармыз. Немесе, американдықтар үлгi еткен джинси шалбар үстiмiзден түспейдi.

Кеңестiк кезеңнiң дәмiн татып үлгермесек те, ата-аналарымыздан көрген үлгi бүгiнгi балаға мирас болып қалды. Кеңестiк кезеңде әйелдерiмiз жартылай "шешiнген" болса, қазiргi қоғам мүлде ашық-шашық етiп тастады. Қазiр орамал-жаулық мүлдем тасталды. Ұзын бұрымдар қиылды. Шолтиған жең мен шолтиған юбкалар сәнге iлестi. Ұзын көйлек киген қыз көрсеңiз, таңданатын болдыңыз. Мұның бәрiнiң сыры неде? Елiктеушiлiк те ме, әлде сәнқойлық па?

"Сәнқойлық" делiк. Бiрақ, ұлттық үлгiдегi киiмдi сәнге шығаруды қажет деп таппайтын бүгiнгi сән үйлерi қазақы нақыштағы бүрмелi көйлек пен шапандарды ғана әлемдiк подиумға насихаттауға құмар. Күнделiктi күйбең тiршiлiкте киiлетiн киiмдердiң бәрi Қытайдың арзанқол дүниесi мен қырғыздың сән үйлерi тiккен көйлектер мен шалбарлар. Алматының барахолкасын жаулаған да осы дүниелер. Мұның бәрi өзiңнiң дүниең болмаған соң, өзгенiң дүниесiн амал жоқ иыққа iлуге мәжбүрлейдi.

Өзге елдер мақтан тұтып, әлемдiк стандартқа шығарған дүниелердi киюге құмарланған бiздер ол киiмдердiң қалай дүниеге келгенiнен де хабарсызбыз. Мәселен, Америка халқы мақтанышпен үлгi қылатын "шалбарлардың" тарихы тiптен қызық. ХIХ ғасырдың екiншi жартысында Францияның әлсiреуiн ұтымды пайдаланған кейбiреулер ол елдiң киiм фабрикасын өз қолдарына алып, ұзын, кең етекпен тiгiлген юбканы ортасынан қақ айырып, "шалбар" үлгiсiне алып келiптi. Бүгiнде сол "шалбарлар" қазақтың да ұлттық үлгiсiне айналып кеттi. Мұхиттың ар жағынан келген дүниелердi масаттана киген бiздер қазақтың көйлегiнiң iшiнен киiлетiн шалбарды сәнге айналдырып, "бағын" аштық.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.