Қазақ радиосы мен Эхо Москвы радиостанцияларында таратылатын ақпарат көзінің форматын зерттеу


квартерион деген атпен тарихқа енді. Алaйда, жaңaлықтың жолы қaшaнда aуыр болатыны белгілі . Coндықтан В. Гамельтонның eкi символы 1867 жылы ғaна, Кэмбриидж университетінің профессоры Д. Майкйвелдің ocыған негізделген екi теңдеуінен кейін электр тoғы мен мaгнит күші aрaсындағы қaтынас, бүгінгі электр және мaгнитизм тeopиясының негізін қaлaды . Содaн бaсталған 150 жылдық тaрих қойнaуында телерадио деген aтпен өмірге енген радио әлем хaлқының күнделікті көзі мен құлағына айналды. Телерaдиолық жұқпалы дерт бүкіл әлемді жаулап алды . Oның қaрқынды шaбуылын қaй ел болсын құттықтап қaрсы aлып жaтыр . Бұл -бұлтaртпас шындық. Ресейс топырағында 74, Еуропада 70, АҚШ-та 67Қазақстанда 48 жылдық қалың қатпарлы тарихы бар телерадио құралына айналды. Оның себеі, әлемнің кез келген қиыр шeтiндегi oқиға сoл сәтте coл caғатта, сол күні жалпақ дүниеге тарап, Жep тұpғындарын құлағдар етеді. Қaзipгi таңдағы ақпарат беру әдісі бұрынығы дәстен тым алшақ, мүлдем жаңаша сипатқаие болып отыр ие болып отыр. Бұл қазіргі заманғы ақпараттық уақыт кеңістігінің еркін әрі батыл, әрі көз ілеспес шапшаңдықпен билеп алуына байланысты . Сол тұрғыдан алғанда барлық, бұқаралық ақпарат құралдарымен салыстырғанда, телерадионың бірінші кезекке шығатыны ақиқат . Тақырыптың өзектілігі . Әр кезеңнің өз талабы болатынын ескерсек, телерадио саласындағы тікелей эфир өзінің тура мағынасындағы уақыт үні іспетті. Ел өмірінің елеулі кезеңіндегі толып жатқан өзгерістер аумағында көрермен талабы мен талғамы да айтарлықтай өзгерді. Соның нәтижесінде эфирдегі өзінің тура мағанадағы уақыт үні іспетті. Ел -өмрінің елеулі кезеңіндегі толып жатқан өзгерістер аумағында көрермен талабы мен талғамы да айтарлықтай өзнерді. Соның нәтижесінде эфирдегі жұмыс процесі, оны жүзеге асырудың кәсіби принціптері де жаңаша сипта алып, өзгеше мән-мазмұнға ие болады. Елюасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев БАҚ халықтың үні ретінде сөйлейтін болсын, халыққа жақ, санаға сақ болсын деген тұжырымы журналистиканың жаңаша жұмыс тәсіліндегі негізгі қағидаға ұласты. Жылдар бойы қатып-семіп қалған енжар ережелерді бүгінгі күннің тыныс-тіршілігіндегі батыл шешімдер алмастырды. Жалпы радиожурналистикадағы тікелей эфирдің табиғаты-кәсіби-шығармашылық процесс, құрылымы күрделі психологиялық құбылыс, уақытқа және техникаға тәуелді тәсіл, ешнәрсені түзетуге болмайтын, сол күйінде, қаз-қалпында айналымға түсетін қайталанбайтын әрекет, алып қосары жоқ шынайы дүние. Музыкалық хабарлар тыңдарман психологиясына нәзіктік сыйлайтын, өмірге деген құштарлықты арттыратын құрал іспеттес. Радионың рухани алмастырмас ақпарат құралы екенін дәледеу. Қазақ радиосынан берілетін музыкалық және ойын-сауық бағдарламалардың тыңдарманға берер пайдасын жіті зерттеу. «Қазақ радиосы» мен «Эхо Москвы» радиостанцияларында таратылатын ақпарат көзінің форматын зерттеу.
Зерттеу жұмысының мақсаты: Журалистика-көп салалы жанр. Оның, қоғам өмірінде алатаны орны зор. Журналистиканың әрбір жанырының өзіндің ерекшелігі бар. Публицистика -көркем әдебиет арқылы халыққа хабар жеткізу. Телехабар-көре отырып, ести отырып хабардар болу. Әр қайсысына жеке-жеке тоқтала кететін болсақ бес-алты томдық кітап жазып шығуға болады . Бірақ, ерекше атап өтетін саласы ол-радиожурналистика. Радио aдaмзaт тарихындағы aca ipi ғылыми жeтicтiгi ғaнa eмec, қоғамның қалыптасуына да түйітткі болған құбылыс деп бағалағанымыз жөн болар. Сымсыз хабар жеткізуді қалыптастыру үшін 100 жылдай уақыт кетті, алайда бір бұрышын зерттеп отырғанда, ғылыми -технологиялар ілгері бес алты қадам жасап үлгерген. Қуып жету оңай емес, бірақ мүмкін .
21ғасыр иновациялар заманыда aдaмзaт бaлaсын ұялы телфонсыз елестету мүмікін емес. Кез-келген ақпараты оңай әрі тез интернет арқылы таба алады. Дипломыдық зерттеу барысында, қазіргі таңда радиожурналистиканың не себепті сұранысқа ие болмау жайлы баяндалады.
Қазақстандағы радиожурналистиканың заман ағымына сай дамуы, жаңа иновациялармен жұмыс істей білуін байқау. Орыс радио журналистикасы бір қадамға алға келе жатқаны баршамызға белгілі . Екі алып мемлекеттің радиостанцияларын салыстыра отырып, қандай бағытта жұмыс жасау керек екенін болащақ журналист маман ретінде өзгерістер енгізу және қандай қателермен жұмыс істеу керектігін түйіндеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері: Дипломдық жұмыс барысында «Қазақ радиосы» мен «Эхо Москвы», сайттарының, мазмұндық ерекшеліктеріне кешенді талдау жасау. Соның ішінде сараптамалық бағдарламаларды талдау. Радиостанцияларыдың бағдарламалық құрлымын зерттей келе, оның жас ұрпақ бойына беретін үлгі өнегесін ғылыми тұрғыда айқындау.
Қазіргі уақытта медиа-кеңістікті "цементтеу" жүріп жатыр: көптеген телеарналар, радиостанциялар мен газеттер байырғы журналистикамен айналыспайды, ал алаңдаған тақырыптарды (Әлеуметтік және саяси емес, мысалы, стиль, сұлулық пен денсаулық мәселелері) талқылауға көшуде, насихаттау құралы болып отыр. Мұндай жағдайларда тәуелсіз БАҚ-тарға назар аудару, олардың қоғам үшін маңызы мен бар екендігін еске салу маңызды. шындықпен қаншалықты жанасатынын ғылыми тұрғыдан қарастыру.
Тақырыптың зерттелуі. Жарты ғасырлық тарихы бар-Радиожурналистика. Сонау кеңес заманынан бастау алып, алғашқыда соғыс құралы болып қолданысқа ие болса, қазіргі таңда баға жетпес ақпарат құралы. Радио жанырын зерртеу ерең еңбек еткен. «Радио туралы сұрасаң -Омашевтан сұра»деген журналист аға-әпкелеріміз айтпақшы. Омашов Намазалы радиожурналитиканы зеррттеу жүргізген. Әсіресе Қазақ радиожурналистикасына баса назар аударған.
Зерттеу жұмысымның материалдық көздері: Диплом тақырыбым ауқымды болуына және сараптаманы қажет ететініне байланысты ақпарат көзі ретінде газет-журналдардағы мақалалар мен түрлі сайттардағы материалдарды пайдаландым. Сонымен қатар белгілі спорт журналистерінің сұхбаттарындағы пікірлерін де ескеріп, түртіп алдым. Н. Омашев, Қ. Тұрсын, М. Барманқұлов секілді журналистикасының майталмандарының кітаптарын негізге алдым.
Зерттеу жұмысының әдістері: Радиожурналистика, онын ішінде «Эхо Москвы», «Қазақ радиосы» тақырыбында жарық көретін барлық ақпарат құралдарына газет, журнал, кітап, радио, теледидар арналарына талдау жасау, зерттеу, танысып шығу, саралау, салыстыру, айқындау, анықтау, тұжырымдау, қорыту әдістері қолданылады.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Кейбір сайттардың мақала мазмұны мен тақырыпашар суреті үйлеспей жататыны анықталды. Орыс тілді тілшілердің материал сұранысқа ие болуы үшін болмашы жәйтті желеу еткен мақаланың тақырыбын айғайлатып қоятындары анықталды. 21ғасыр иновациялар заманыда aдaмзaт бaлaсын ұялы телфонсыз елестету мүмікін емес. Кез-келген ақпараты оңай әрі тез интернет арқылы таба алады. Дипломыдық зерттеу барысында, қазіргі таңда радиожурналистиканың не себепті сұранысқа ие болмау жайлы баяндалады.
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі тарудан, қортындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, сілтемелерден тұрады.
Кіріспе бөлімінде зерттеудің ғылыми аппараты, көкейкестілігі, мақсаты, міндеттері, зерттеу жұмысының материалдық көздері, әдістері теориялық негіздері туралы сипаттама беріліп, зерттеудің ғылыми жаңалығы мен зерттеу нәтижелерінің дәлелділігі мен негізділігі баяндалады.
«Қазақ радиосы» және «Эхо Москвы» - радио журналистикадағы алыптарының даму тарихы жайлы бірінші бөлімімде айтылады. Бірінші бөлім екі тараудан тұрады. ««Қазақ радиосының» қалыптасу, даму жолдары», «Эхо Москвы» - Ресейдегі алғашқы форматты радио.
Екінші бөлімде спорт журналистикасының сараптамалық бағыты туралы талқылаймын. Ол екі тараудан тұрады. Зерттеудің мақсаты радиожурналистика жайлы толықтай баяндалған дүниелер жоқытың қасы . Сараптау мен қорытындылау жүргізу негізінде екі алып радиостанцияны ала отырып әр кезенде тарихи даму мен хабар тарату ерекшелітерін зерделеу.
Қортынды бөлімінде жалпы тұжырымдамалар жасалады. Радиостанциялардың сараптамалық бағыттың қаншалықты қолданып жүргені баяндалады. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы радибағдарламалардың сапасы жақсы болса сол арқылы бұқаралық спортты дамыту жайлы ұсыныс айтылады.
1 «Қазақ радиосы» және «Эхо Москвы» - радио журналистикадағы алыптар
1. 1«Қазақ радиосының» қалыптасу, даму жолдары
Радио өзінің ағартушылық, насихатшылдық қызметі сонау Самуель Морзенің сызықшалары мен нүктелері түрінде болған кезінің өзінде-ақ атқарғаны тарихтан мәлім. 1914-1917 жылдарда дүниеге даңқы таралған Қысқы сарайдан саяси-тәрбиелік мәні бар ел зиялыларының сөздерін, патшаның нұсқауларын таратып, радиограммаларды басып шығарып, үлестіріп, ақпараттық-үгітшілдік саясаттың бір қызметін атқарған болатын. Сол тұста Ресей отары болып отырған Түркі халықтары да патшалық өкімет назарынан табылып, табиғи байлығы мол, бұратана халықты уысына ұстаудың басты құралы етіп, осы радионы пайдаланғаны құжат деректері арқылы мәлім. Қазақ жерінде Ақтау қаласындағы (бұрынғы Шевченко, ФортАлександровск) радиостанцияның 1912 жылдан жұмыс істеуі де отарлау саясатын жүзеге асыру жолындағы шаралардың бірі екендігі айқын. Қазақ тарихын зерттеуші ғалымдар - М. Барманқұлов, Р. Сағымбеков, С. Қозыбаев пікірлеріне сүйене отырып, қазақ жеріндегі радиостанциялардың 1913 жылдан емес, яғни 1912 жылдан жұмыс істегенін осы кітап авторы нақтылады. Қазан революциясына дейін Александр Форты мен Түркістанда радиостанциялар жұмыс істеді. Олардың елге сіңірген еңбегі мен істәжірибесі төңкеріске дейінгі жалпы радиотелеграф жұмысымен өзектес болып келеді. Біріншіден, радиостанциялардың жалпы халыққа арналған кең аудиториясы болған жоқ. Ұйымдастырушылар алдарына ондай мақсатты қоймады. Радиохабарлары тек байланыс үшін қолданылып желілі телеграфты қайталады. Екіншіден, радиостанциялар мемлекетке қарағанмен, шын мәнісінде түрлі ведомостволарға қызмет етті. Олар әскери және әскери-теңіз, сол сияқты почта-телеграф ведомостволары еді. Үшіншіден, Қазақстан жеріндегі аталған радиолар негізінен әскери бөлімшелер арасын байланыстырушы қызметін атқарды. Олардың әскери байланыстағы рөлімен салыстырғанда шаруашылық, әкімшілік және саяси өмірге араласуы жоқтың қасы болатын. Әрине, ел өмірінің руханилығына араласпағанымен де радиобайланыстың қазақ даласында 1912 жылдан жұмыс істеп, Ресей радиосымен пара-пар жүруінің өзі де тарихи құндылық. «Қазақ АКСР Халық комиссарлар Кеңесінің 1921 жылғы 29 қыркүйектегі шешімінің республикалық радионың дүниеге келуіне тікелей әсері болды. Онда Орынбордағы радиостанция арқылы күн сайын 1600 сөзден тұратын өздері дайындаған радиобюллетеньді республикаға таратуға құқық берілді. Бұл республика әуе толқыны арқылы көпшілікке арналып берілген алғашқы радио хабарлары еді», - деп түсініктеме берілген Қазақ радиосының 80 жылдығына арналған «Әуе толқынында - Қазақ радиосы» деген еңбекте. Міне, ғылыми жүйеленген, тиянақты зерттеу қорытындысы бойынша айтылған осы пікір Қазақ радиосының тарихи бастау алған күнін белгілейді. Радиоландыру ісінің қазақ жеріндегі бір көрінісі - граммофон мен пластинкаларды тарату. Осы жөнінде 1919-1920 жылдары Қазақ өлкесін басқару жөніндегі әскери-революциялық Кеңестің төрағасы болған С. Пестковский былай деп жазады (“Таптар күресі”, 1934, 4-қазан) : “Мәскеуге партия съезіне немесе Кеңестер съезіне келген сайын мен Ильичпен көптеген сұрақтар төңірегінде кеңесетінмін . . . Осындай әңгімелесу кезінде . . . мен өзге емес, өз тілінде не жаза, не оқи білмейтін көшпелі қазақ ауылының арасында партиялық және ағарту жұмысын жүргізудің қиындығын айттым. Владимир Ильич ойланып отырып: - Мен сізге практикалық кеңес берейін. Кеңес Конституциясы, Компартияның принципі, ұлттық саясат туралы бірнеше баяндама ұйымдастырыңыз. Бұл баяндамаларды граммофон күйтабағына түсіру керек. Сонсоң біздің орган арқылы граммофонды көбейтіп алуға болады. Бұған мен көмектесейін. Граммофон мен күйтабақты ауылдан-ауылға үлестіре отырып, көшпенділер арасына кең көлемде таратыңыз. Осылайша үгіт пен насихат жұмысының негізін салыңыздар", - деді. Көп уақыт өтпей-ақ қарапайым жоспар жүзеге асты. 1920 жылдың көкек айында Верныйдың "Правда" газеті Мәскеуден В. И. Лениннің, А. В. Луначарскийдің, т. б. адамдардың сөздері, революциялық әндер жазылған алғашқы 600 граммофондық күйтабақтың алынғандығы туралы хабарлады. Олар Қазақстанның басқа да аудандарына жіберілді. Ал С. Пестковскийдің "Кеңестік дала" ("Советская степь") газетінде (1939, 4-қазан) жарияланған осы естелігінде: "1919 жылдың желтоқсанында ревком атынан Кеңестердің VІІ съезіне Мәскеуге Байтұрсынов екеуіміз 34 бардық. Съезден соң біз Ленинмен кездесуге сұрандық" - деп, кездесуге Ахмет Байтұрсыновпен бірге барғандығы айтылады. Ал кейінгі шыққан басылымдарда бұл естеліктен Ахаңның аты алынып тасталып жариялануы белгілі жайт. Ахмет Байтұрсынов бұдан бұрын да Ленинмен жүздескен. 1919 жылдың 24-маусымында РКСФР Халық Комиссарлар Кеңесінің қаулысы шығады. Ол қаулы Қазақ өлкесін басқаратын әскери-революциялық комитет құру және оның төрағасы мен мүшелерін тағайындау туралы еді. Бұл комитеттің төрағасы болып С. Пестковский, мүшелері болып Сейітқали Меңдешов, Бақытжан Қаратаев, Ахмет Байтұрсынов, Мұхамедияр Тұнғаншин, Б. В. Лукашев, Әліби Жанкелдин тағайындалады. Қаулыға В. И. Ленин қол қояды. Сөйтіп Ахмет Байтұрсынов Кеңес үкіметі тұсындағы мемлекет қайраткері ретіндегі қызметін Лениннің мандатымен бастайды. Комитеттің шаруасымен оның алдында болып жүзбе-жүз сөйлеседі. Қазақ өлкесінің саяси-экономикалық жай-жапсарын баяндайды, ағартушылық жұмыстарындағы қиыншылықтарды айтады. Владимир Ильич С. Пестковский екеуін жақсы қабылдап, сөздерін тыңдайды, өлкені басқару жөнінде бірнеше нұсқаулар жасау керектігін, оларды қазақ тіліне аударып, граммофон пластинкаларына жазып, халық арасына тарату қажеттігін айтады. Жиырмасыншы жылдардың бас кезіндегі радиостанциялар қызметіне қатысты барлық мәліметтерде оның жұмысы сөз санымен өлшенген, ал қазір радиохабар сөзбен емес, хабар тексімен немесе сағатпен өлшенеді. Оның үстіне барлық губерния орталықтары мен ірі-ірі уездік елді мекендер үшін кез-келген сәтте радиохабар түгілі радиограммалар жөнелту ылғи мүмкін бола бермейтін. Өйткені сол кездегі қуаты төмен станциялар белгілі бір сағаттар ішінде ғана жұмыс істей алатын әрі орталықтар мен елдімекендердің барлығында бірдей радиостанциялар бола берген жоқ-тын. Соған қарамай 20-жылдардың басында-ақ республика еңбекшілері Орынборда, Семейде, Гурьевте, Ақтөбеде, Александр фортында жұмыс істеген радиостанциялар көмегімен және Қызылжар, Көкшетау, Ақмола, Кереку, Өскемен, Қостанайдағы қабылдаушы радиостанциялар арқылы елімізде болып жатқан оқиғалар жайлы біліп отыратын еді. Мәселен, Қостанай радиостанциясы күн сайын 5 сағаттан аса жұмыс істеді. Қостанай қаласында "Қызыл үдеткіш", Федоров ауданында "Қызыл диқан", ал Боровской ауданында "Қызыл тоғай" шықты. Әрбір нөмірге: бас мақала, Кеңестік Ресейде, контрреволюция қосында, революция оттары, ашаршылыққа қарсы күрес, кіші салық, хроника және фельетон тақырыптары бойынша материалдар енді. Насихатшы "терезесі" ұйымдастырылды. Аптасына 3 рет "Кеңес құрылысы" баспа газеті шығып тұрды; ал РОСТАның Федоров уездік бөлімшесі "Қызыл диқан" газетінің 10 нөмірін, "ауызша" газеттің 12 нөмірін дайындады. М. Грублин өзінің “Түкпірдегі ауызша газет” деген мақаласында (“Нұсқаушы парақ”, 24, 1921) былай деп еске алады: "Сөйтіп “ауызша газеттің” бірінші нөмірі де жарыққа шықты. Бұл жұрттың бәрін елең еткізді. 35 Келесі нөмірді шығаруға уездік партия комитетінің барлық мүшелері және көптеген жауапты қызметкерлер келді. Тыңдаудан өткізілген соң газет "мақұлданды". Бәрі де "ауызша" газеттің маңыздылығы мен қажеттілігін мойындады. Жергілікті жерден шыққан басқа да "ауызша" газеттердің артықшылығы - жергілікті сипатта болғандығы еді. Нақ осы жергілікті ауқым, бүкіл материалдың газет шығатын жерге, тыңдаушылардың белгілі бір құрамына бейімделуі "ауызша" газеттің бірінші және негізгі белгісі, сондай-ақ оның баспа газеттерден айырмашылығы болды. Баспа газеті ол кезде дерек туралы жалпы себептерді көрсетіп қана қоятын-ды. Жергілікті "ауызша" газет нақты және тек қана жергілікті себептерге тоқталады. Ең бір "сезімтал" тұсты қозғайды. Тыңдаушыны сұрақтар қоюға, өзіне-өзі талап қоюға еріксіз мәжбүр етеді. Хабарларды бір белгісі бойынша сұрыптайды. Одан соң апталық шағын шолу толықтырады, онда да материалдар жекелеген мәселелер бойынша топталып, соңынан сахналық қойылымдр көрсетіледі. Жалпы тәжірибе бойынша “ауызша” газеттің негізгі екі түрі қолданылды: бірінші түрі - дауыстап оқу. Халыққа баспа газеті жетпейтін жерде, сондайақ халықтың сауаттылығы төмен жағдайда газетті осылай оқуға тура келді. Мұндай оқу кезінде уақыт, орын, лайықты үй, арнайы оқушылар дайындалды, кәдімгі газет материалдары тыңдаушыларды жалықтырмайтындай және жылдам түсінілетіндей етіп өңделді. Ол тағы бір міндет атқарды: халықтың жергілікті топтарын "газет оқу шеңберіне" тартты және баспа газетінің жаңа, саналы да мұқият оқырманын даярлады. “Ауызша” газеттің екінші түрі - бұдан бөлек. Оны "ауызша" безендірілген журнал деп атаған дұрыс болар еді. Онда өткен оқиғаларға және күн тақырыбына сай безендіру бірінші орында тұрды: музыкалық және әдеби-драмалық безендірулер, суретті, сахналық, карикатуралық безендіру, саяси шарж, памфлет, фельетон, көкейтесті сатиралық әзіл-оспақ берілді. Газеттің өз материалы мұнда екінші орынға ығысты. “Ауызша” газет үгіт театрына, сатира театрына жақын тұрар еді. Сондықтан, бұл газеттің штатында суырып-салма жүргізуші, актер, декламатор, драматург, миниатюрист және куплетистер болды. “Ауызша” газет оқылмайды, тындалады. Оның мазмұны жеңіл, жұрттың бәріне түсінікті де ұғынықты болуы керек. Осыған байланысты, “ауызша” газеттегі хабарлама да баспа газетіне қарағанда басқаша беріледі. Ақпараттың ауқымдылығы шұбалаңқылық пен шамадан тыс көпсөзділікке апарып соғады. Ал “ауызша” газеттегі ақпарат ұғынықты болумен қатар ықшамды, қысқа, қарапайым келеді. “Ауызша” газет үшін ақпарат берудің ең жақсы формасы шолу еді. Біртекті, бытыраңқы, үзік-үзік телеграммалар мен заметкалар біртұтас байланысқан шолуға бірігеді. Мұндай шолудың басына шағын аннотация беріліп, одан кейін таңдап алынған деректі материал кетеді. Сонда хабарлама материал үгіт жүргізуші мақала болып шығады. Радионың алғашқы пайда болуы уақыт өткен сайын өзіндік 36 ерекшеліктерді игерді. Әуелде радиотехника ретінде пайда болып, соған ғана қызмет етсе, уақыт өткен сайын ақпарат қабылдайтын, өңдейтін, тарататын аудиторияға айналып, насихаттық мәнге ие бола бастады. Радиостанция ұғымы алғашқы арнаулы техникамен жарақталған орын дегенді білдіретін. Кейінірек радиостанция ұғымы жаңа, қосымша мазмұнмен толықты. Енді техникалық орын ғана емес, сондай-ақ ақпарат радиожаршылар жасалатын орын және осы істің редакциялық, журналистік қызметін жүргізетін арнаулы штат жұмыс істейтін жер радиостанциялар деп атала бастайды.
Тәуелсіздік туын биікке көтерген мемлекеттің тыныс-тіршілігін, мәдениететін, әдебеитін, тарихи болмысын, салт-дәстүрін, мемелкет пен билік арасына жеткізіп отыратын бұқаралық ақпарат құралдры жұмыс істеп келеді. Осындай бұқаралық ақпарат көздерініің бірі-радиобағдарламалар . Жиырмасыншы ғасыр ел тарихында, халық жадында өзінің талай тамаша табыстарымен көпшілікті тамсандырған күйде қалды. Елімін бірге есейіп, халқымен бірге толығып келе жатқан телерадионың да бір жарым ғасырлық тарихы бар . Сан жылдық тарихы бар радио, өз кезегінде мемлекеттің дамуына үлкен үлес қосқан. Сонау кеңес заманынанда ғалым Паповтың зерттеулері арқылы пайда болған радио . Алғашқыда билік үндеулерін жеткізіліп, гипноздау құрылғысы ретінде пайдаланып келсе. Бірте-бірте хабар таратып, радиожурналисиканың
негізгі көзіне айналған . Қазақ жерінде алғаш рет 1921 жылы аяқ басқа радиожурналистиканың даму тарихын жеті кезеңге бөліп көрейік !1!
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz