Сүт тазалағыш сепаратор

КІРІСПЕ

Сүт өнімдерін өндіру - ауыл шаруашылығының ең маңызды салаларының бірі. Сүт өндірісінің тиімді қалыптасуы халықтың өмір сүру деңгейінің өсуіне және тұтынушыларды сүт өнімдерімен толықтай қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Сүтті өңдеу еліміз үшін маңызды рөл атқарады.

Сүт өнімдері - адамның денсаулығына өте қажет пайдалы заттармен қамтамасыз етілген азық-түлік өнімдерінің бірі. Сүт өнімдерінің құрамында жүзден астам дәрумендер, минералды заттар, пайдалы бактериялар және т. б. әртүрлі көптеген элементтер бар. Сол элементтердің барлығы адамның ағзасы үшін өте пайдалы. Сондықтан да одан көптеген пайдалы сусындар мен тағамдар жасауға болады, демек, сүт өнімдерінің адам ағзасына сіңімділігі, құнарлылығы және оның тағамдық қасиеттері өте жоғары.

Қазіргі таңда сүт өнімдерінің сапасы мен құнарлылығына және оның құрамына көп көңіл бөлу керек. Сапалы, табиғи сүт өнімдерін өндіру - қазіргі уақытта маңызды мәселелердің бірі. Сүттің сапасы, негізінен, бастапқы және қайта өңдеу шарттарына байланысты болады. Шикі сүтті өңдеу керекті технологиялық жабдықтарды пайдалана отырып тиісті технологиялық үрдістерді қолдану арқылы жүзеге асырылады. Яғни, сүттің сапасы оны өңдеп, одан қажетті сүт өнімдерін өндіретін техникалардың сапасына тікелей байланысты. Жаңа құралдар сүт өңдеуде маңызды рөл атқаратыны белгілі. Сондықтан зауыт қазіргі заманға сай техникалармен жабдықталып, тиісті стандарттарға сай болу керек.

Елімізден шығатын сүт және қаймақ өнімдері қазіргі таңда ішкі нарықты толық қамтамасыз етіп отыр. Қазақстанда 160-тан астам сүт өңдеу зауыты бар. Солардың бірі Қызылорда облысындағы «Май зауыты» ЖШС. Ол осы өңірдегі ірі кәсіпорын «Рза» АҚ-ның құрамына кіреді.

Жобаның негізгі мақсаты сүт өнімін өңдейтін, соның ішінде қаймақ өндіретін сепараторлардың ақауларын анықтап, жөндеуді жетілдіру.

1. ЖАЛПЫ БӨЛІМСүт және оның құрамы

Сүт - төрт түлік малдардан алынатын таза, табиғи өнім. Сүт және қышқыл сүт өнімдеріне: сүт, қымыз, шұбат, құрт, айран және қаймақ, ірімшік және т. б. жатады. Сүттің сапасы мен дәмі оның майлылығымен анықталады. Майы көп болған сайын, соғұрлым оның дәмі де жақсы болып, құнарлылығы да артады.

Cүт - күрделі құрамды биологиялық, организмге 95 - 98 % - сіңетін, ақ түсті және өзіне тән тәтті жағымды дәмді сұйықтық. Сүт адам тамақтануында маңызды орын алады, себебі ол амин қышқылдар мен макро және микроэлементтердің, түрлі дәрумендер мен ферменттердің таптырмайтын көзі. Бұл заттар адам организміне жеңіл сіңеді. Белоктар ерекше бағалы, себебі олар биологиялық толық құнды . Сүттің құрамында майда диаметрлері 4 - 5 мкм түйіршіктері бар. Сүт майы - глицерин мен май қышқылдарының күрделі эфирі. Сүт майларының балқу температурасы төмен (27 - 34°С ), сондықтан организмге жеңіл сіңеді. Майдан басқа май тектес (фосфотидтер, стериндер) бар.

Мал түліктерінің сүттері:

• Сиыр сүті
• Ешкі сүті
• Қой сүті.
• Бие сүті.
• Түйенің сүті
• Буйвол сүті

Сүт технологиялық ұқсатудың нысаны ретінде мынадай негізгі көрсеткіштермен сипатталады: құрамы, тазалық дәрежесі, органолептикалық, биохимиялық, физико-механикалық қасиеттеріне, сонымен қатар ішінде улағыш және нейтраль (залалсыздандырылған) заттардың болуымен.

Сүттің құрамы. Сүт судан және оның құрамында қоректік заттар - майлар, ақуыз, көміртекті сулар, ферменттер, дәрумендер, минерал заттар және газдардан тұрады. Осы заттар су мен газды шығарған соң, сүттің құрғақ қалдығы (СҚҚ) деп аталады. Сүт құрамындағы микроэлементтерге мырыш, мыс, калий, кобальт секілді адам ағзасына ең керекті элементтер кіреді. 1-кестеде төрт түлік малдардан алынатын сүттің құрамы көрсетілген.

1-кесте. Мал сүтінің құрамы

1. 2 Кәсіпорынның қысқаша сипаттамасы және болашаққа жоспары

Қызылорда облысында орналасқан «Май зауыты» ЖШС сүт және сүт өнімдерін шығарумен айналысады. «Май зауыты» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі осы өңірдегі «РЗА» акционерлік қоғамының құрамына кіреді. Кәсіпорын 2000 жылдан өз қызметін бастап, өңір экономикасына үлкен үлестерін қосып келеді.

Серіктестіктің негізгі қызмет түрі - асыл тұқымды мал шаруашылығы, ет және сүт өндіру және өткізу. Кәсіпорын тәулігіне 30 тонна сүт өнімдерін өңдейді. Венгриядан 660 бас голштинофриз асыл тұқымды қашарлары әкелінген. Қазіргі таңда олардың саны 1600 басқа жетті. Кешенге қажетті құрал жабдықтар Голландия, Ирландия, Германия мемлекеттерінен алынған.

«Май зауыты» серіктестігінің сиыр фермасы мен сүт зауытында 100-ден аса адам еңбек етеді.

Сиырлар жайылымға шығарылмай, тек бір орында ғана жем-шөппен бағылады. Әр сиыр күніне шамамен 30 литр сүт береді, жылына орта есеппен 5500 тонна сүт өндіріледі. Арнайы аппаратпен сауылған сүт сүт өңдеу зауытына жеткізіледі. Онда бірнеше өңдеу процесінен өтіп, пастерленген және ультрапастерленген сүт, айран, қаймақ, ірімшік, сары май, құрт сияқты 20 түрлі сүт өнімдері шығарылады. Жобаның құны - 2 млрд. 228, 4 млн. теңге. Бұл өнімдер көршілес аудандарға, Қызылорда, Байқоңыр қаласына сатылуда. Алдағы уақытта «Май зауыты» ЖШС өз жұмысын кеңейтпек, «1200 басқа арналған ірі қара өсіру кешені мен сүт зауытының екінші кезеңін іске асыру» жобасын қолға алмақ. Сонымен қатар балмұздақ, йогурт, ряженка, бренза дайындау межеленуде.

Акционерлік қоғамның құрамында бұдан басқа серіктестіктер де жұмыс жасайды:

«Рза-Агро» ЖШС. Бұл серіктестіктің басты қызметі- дәнді дақылдар мен мал азығы дақылдарын өсіру және өткізу. 35 мың гектарға жуық жер телімін иемденетін серіктестік жылына 1 млрд. тенге көлемінде өнім өндіреді, оның ішінде 5 мың тонна ақталған жоғары сапалы күріш - Ресей, Украина, Белоруссия, Тәжікстан, Түркіменстан мемлекеттеріне экспортқа жіберіледі.

Серіктестікте 410 адам тұрақты жұмыспен қамтылған.

«Рза-Нан» ЖШС-нің өндірістік цехы еуропалық стандартқа сай құрылғылармен жабдықталған, нан өнімдерін өндіру қуаттылығы 3200 кг. астам. Мұнда нан және кондитерлік өнімдердің 40-қа жуық түрлері дайындалады.

Толықтай еуропалық құрал-жабдықтармен жабдықталған шұжық цехының ет өнімдерін өндіру қуаттылығы тәулігіне 2 тонна. Цехта сарделькалар, сосискалар, тұшпара, тартылған ет, котлеттер, және де қақталған, жартылай қақталған шұжық түрлері дайындалады. Серіктестікте 20 адам жұмыспен қамтылған.

«Құрылыс» ЖШС көп салалы кәсіпорын. Негізгі қызмет түрі - құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізу, оның ішінде мелиоративтік құрылыс, тұрғын үй құрылысы, магистралдық су құбырларын жүргізу. Құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуге байланысты I категориялы мемлекеттік лицензияның иегері. Халықты таза ауыз сумен қамтамасыз ету бағдарламасы бойынша 2003 жылдан бері Қызылорда облысының Арал, Қазалы, Қармақшы аудандарында құрылыс жұмыстарын атқарып келеді.

«Рза-Транс» ЖШС-нің негізгі қызмет түрі - акционерлік қоғамның барлық бөлімшелерін өндірістік мақсаттағы қажетті техникалармен қамтамасыз ету. Онда қуаттылығы жоғары ауыл шаруашылығы және құрылыс саласына қажетті қазіргі заман талабына сай техникалар жұмылдырылған, яғни жер қазуға және жүк көтеруге арналған машиналар, сонымен қатар әртүрлі мақсатқа пайдаланылатын механизмдер. Серіктестікте 100 адам жұмыс жасайды.

«РЗА-Мұнай-Газ-Құрылыс» ЖШС-да Арал, Қазалы, Қармақшы аудандарын жанар-жағар маймен қамтамасыз ететін сыйымдылығы 4855 текшеметр (бензин, дизельдік отын, нигрол, дизельдік май, т. б. сақтайтын) мұнай резервуарлары бар. Сонымен қатар, жаңа типтік жобамен салынған 4 май тарату бекеті өз қызметтерін көрсетуде. Серіктестікте 26 адам тұрақты жұмыспен қамтылған.

Жалпы «РЗА» АҚ аймақтың экономикасының дамуына, тұрғындарды жұмыспен қамтуға, ең бастысы өңір тұрғындарын сапалы отандық өнімдермен қамтамасыз етуші компания.

Кәсіпорынның даму жоспарына Қазақстандық жоғары сапалы өнімдерді сатуды ұлғайтып, Қазақстанның басқа да аймақтарына, сондай-ақ Ресей және еуропалық нарыққа шығу, өзінің нарықтағы үлесін арыттыру кіреді. Сонымен қатар, жаңа өнімдердің кластерлік өндірісін құру бойынша жұмыс жалғасуда.

1. 3 Кәсіпорыннан шығарылатын өнім түрлері

«Май зауыты» ЖШС-де 20 түрлі сүт өнімдері өндіріледі.

Ультрапастерленген сүт ешқандай құрғақ қоспасыз сапалы, табиғи сүттен жасалады. Сүттің 2. 5%, 3, 2% және 6% майлылықтағы түрлері бар. Олардың тағамдық құндылығы майлылығына байланысты 53-84 кКал аралығында болады.

Айран пастерленіп, ұйытқысы мен майлылығы жағынан қалыпқа келтірілген сүттен жасалады. Оның майлылық үлесі бойынша түрлері - 2, 5% және 3, 2%. Айран Pure-pack қорап қаптамаларға және пакет қаптамаларға құйылып, тұтынушыларға жіберіледі.

Табиғи қаймақ - пастерленген кілегейден жасалған, арнайы ұйытылған, ферменттелген ашыған сүт өнімі. «Май зауыты» ЖШС-нен шығатын қаймақтың майлылығы - 20%, 25%, құрамындағы ақуыздың мөлшері - 2, 8г, көмірсутек мөлшері - 2, 7г, энергетикалық құндылығы - 204кКал.

Ірімшіктің құрамы майсыздандырылған сүт пен ұйытқыдан тұрады. Майлылығы 9%-ды құрайды. Құрамындағы ақуыздың мөлшері - 16, 7г, көмірсутек мөлшері - 1, 3г. Тағамдық құндылығы - 156кКал. Ірімшік пластикалық қалыптарға салынады.

Сары май - кілегейден алынған сүт майы концентраты. Оның химиялық құрамы: кем дегенде 82, 5 пайыз майдан, 16 пайыз су, аз мөлшерде ақуыз және минералды тұздар мен витаминдерден тұрады. Калориясы - 747, 5 кКал.

Сонымен қатар, кәсіпорыннан қазақтың ұлттық тағамдарының бірі - құрт шығады. Құрттың майлылығы 12 пайызды құрайды.

1. 4 Кәсіпорынның экономикалық сипаттамасы

Асыл тұқымды сиырларды асырап, олардан көп мөлшерде сапалы әрі құнарлы сүт алып, тұтынушыларды сүт өнімдерімен қамтамасыз ету - кәсіпорынның негізгі қызметі. Кәсіпорында тәулігіне 1000-нан аса сиыр сауылып, олардың әрқайсысынан 30 литрдей сүт алынады. 1-кестеде « Май зауыты» ЖШС-дегі ірі қарадың жалпы саны жөнінде мәлімет көрсетілген.

2-кесте. « Май зауыты» ЖШС-дегі ірі қарадың жалпы саны мен бағасы (мың теңге) .

Тәулігіне алынатын сүт мөлшері кәсіпорын экономикасына тікелей әсер ететіні белгілі. Өндірілетін өнімнің сапасы жоғары болған сайын сұраныс артып, тұтынушылар көлемі ұлғаяды. Осының арқасында өнім көлемі өсіп, кіріс артады. 2018 жылы кәсіпорынның кіріс көлемі біршама артқан. 2-кестеде кәсіпорында әр жыл сайын өндірілген сүт мөлшері көрсетілген.

3-кесте. «Май зауыты» ЖШС-нің соңғы 5 жылдағы өндірілген сүт мөлшері

«РЗА» акционерлік қоғамы тек сүт өнімдерін өндірумен шектеліп қоймай, басқа да көптеген салалармен айналысады.

«РЗА» АҚ-ның қызмет салалары:

• Құрылыс-монтаждау жұмыстарымен байланысты қызметтер, соның ішінде тасымалдау.
• Мал өсіру.
• Ауыл шаруашылығы, соның ішінде дақылдарды өсіру және өңдеу.
• Тамақ өнімдері: тоқаш және шұжық өнімдері, сүт өнімдері, жарма.

«РЗА» АҚ-ы көп салаларды қамтығандықтан, оның «Май зауыты» ЖШС-нен басқа да ЖШС-ден түсетін табыс мөлшері бар. Ол туралы мәлімет 3-кестеде көрсетілген.

4-кесте. Негізгі қызметтер бойынша кірістер туралы мәлімет

5-кесте. Өнімдер мен қызметтерді өткізу құны туралы мәлімет (млн. теңге) .

6-кесте. Әкімшілік шығындар

2017 жылы кәсіпорынның жөндеу жұмыстарына 4 298 000 теңге жұмсалған.

1. 5 Кәсіпорында қолданылатын жабдықтар мен механизмдер

Кәсіпорынның негізгі бағдарламасы мен міндеті - сүт өнімдерінің кең ауқымын жасап, оның балғындығын сақтап қалу, дәмі мен басқа да қасиеттерін жақсартып, оның қоректік және биологиялық құндылығын арттыру, сондай-ақ дайын өнімді жинау және оларды сауда кәсіпорындарына жеткізу.

Осы міндеттерді табысты шешу үшін кәсіпорын негізгі шикізатты - сүтті кешенді өңдеуді жүзеге асыруы қажет. Осы мақсатта кәсіпорын сүт өнеркәсібі үшін арнайы әзірленген жабдықты пайдаланады.

Жабдықтар заманауи, жоғары технологиялық және сенімділік талаптарына сәйкес болуы тиіс, сондықтан өндірілетін өнім жоғары сапалы болады және ұқсас өнімдер арасында нарықта бәсекелесе алады.

Зауытта дайын өнімді қабылдаудан бастап, сүт өңдеудің толық циклына арналған түрлі жабдық пен технологиялық қондырғылардың көптеген түрлері бар. Кешенге қажетті құрал жабдықтар Голландия, Франция, Германия, Италия мемлекеттерінен алынған. Өнімдерді өндіру үшін пайдаланылатын жабдықтарды таңдағанда, оның қуаттылығына, сондай-ақ өнімділігіне басты назар аударған.

Кешеннің технологиялық желісі келесі құрылғыларды қамтиды:

• сүтті қабылдау және сүзу қондырғылары;
• вакуумдық реактор мен резервуар;
• қайнату реакторы;
• вакуумды стационарлы араластырғыш;
• ұйытқыш;
• май қорытқыш;
• балқытушы;
• ұзартылған пастерлеу ванналары;
• тағамдық ортадан тепкіш сорғы;
• сүтті салқындатқыш танкі;
• механикаландырылған / автоматтандырылған сепаратор;
• гомогенизатор;
• сақтау ыдысы;
• қаптаушы жабдықтар;
• өнімді сақтау камерасы.

Кәсіпорындағы құрал жабдықтардың негізгі түрлері 6-кестеде көрсетілген.

7-кесте. «Май зауыты» ЖШС-де қолданылатын машиналар мен механизмдер.

1. 6 Қаймақ өнімі және оның адам өміріндегі маңызы

Қаймақ - кілегейден сүт қышқылды бактериялармен ашыту арқылы дайын күйге жеткізілетін өнім. Қаймақтың, сүт майының ақуыз, лактоза, органикалық қышқылдар мен өзге пайдалы компоненттердің көп болуы есебінен үлкен тағамдық құндылығы бар. Бүгінде қаймақты түрлі майлылықпен шығарады. Ең негізгілері - 15%, 20%, 25%. Қаймақтың консистенциясы ондағы сүт майының және тағамдық толтырғыштардың құрамына байланысты. Олар неғұрлым көп болған сайын, соғұрлым қоюлана түседі.

Қаймақ - сүттен жасалатын қышқылды өнім. Ол 200-ден астам минералды және органикалық заттардан тұрады. Оның құрамындағы су 83%-тен 87%-ке дейін ауытқымалы болады. Ал қалған бөлігі майлар, нәруыздар, минералды заттар, дәрумендер, көмірсулар және басқа да көптеген биологиялық белсенді заттарды құрайды.

Қаймақ өнімін алу үшін майлылығы әр түрлі таза кілегейді, сонымен қатар құрғақ және мұздатылған, пластикалық кілегейді, жоғары сұрыпты майы алынбаған құрғақ сүтті және жоғары сұрыпты тұздалмаған сары майды қолданады. Көп жағдайда қаймақты табиғи таза кілегейден алады.

Қаймақ-екі жүзден астам органикалық және минералды заттардан құралған.

Қаймақтың тағамдық құндылығы - адам ағзасына өте қажетті заттар жақсы тепе-теңдік қатынаста және жеңіл сіңірілетін күйде болуымен бағаланады. Қаймақтың адам ағзасына сіңімділігі 96-98%-ды құрайды. Қаймақтың энергетикалық құндылығы қаймақ алынатын жануарлардың түріне байланысты.

Қаймақтың ең бағалы компоненті ақуыз болып табылады. Ақуыздар амин қышқылының ыдырауы әсерінен организм клеткаларын құрайтын материалдар болып табылады. Барлық жануарлардың ақуызынан қаймақ ақуызы ең бағалы болып саналады.

Қаймақтың ақуызы - май алмасуды реттей отырып, басқа ақуыздардың сіңірілуін жоғарлататын липотрофты қасиетке ие.

1. 7 «Май зауыты» ЖШС-дегі қаймақтың жасалу технологиясы

Кәсіпорындарда толықтай сүтті өңдеу процесі келесі қадамдардан тұрады:

• қабылдау, есепке алу, сүзу;
• қорға жинау, салқындату, сақтау;
• қатпарлы құрылғыда жылыту;
• сепараторда тазарту;
• кілегейді бөлу, қалыпқа келтіру;
• гомогенизациялау;
• пастерлеу, салқындату;
• аралық сақтауға арналған сыйымдылық;
• орау; тұтынушыларға жеткізу

Қаймақты резервуарлық әдіспен өндірудің технологиялық жүйесі бірнеше кезеңнен тұрады. Алдымен қаймағы алынбаған сиыр сүті түріндегі шикізат қабылданады. Олар арнайы танкерлерде сақталады, бір ыдысқа 9000 л сүт сыйады. Шикізат мұнда -4 ^о С дейін салқындатылып, кейін сүт сүзгішке жіберіледі. Сепаратор майсызданған сүт пен кілегейді ажылатылып, сапасы анықталады. Соңынан жинақтаушы бакқа түседі. Осыдан кейін сұрыпталған кілегейді майлылығына байланысты қалпына келтіру, гомогендеу процесі орындалады. Бұл біртұтас консистенциясы мен тегіс текстурасы болуы үшін қажет. Арнайы механикалық өңдеу кезінде май түйіршіктерінің көлемі өте ұсақталып, олар кілегей ішіне бірдей таралады және кілегейдің температурасын 45-60 ⁰ С температураға дейін келтіреді. Келесі пастерлеу кезеңі, осындай термиялық өңдеу кезінде ауру тудырғыш бактериялардың барлығы жойылады. Пастерлеу 84-88 ^о С градуста 2 минуттан 10 минутқа дейін ұстау арқылы жасалады. Пастерлеу мен гомогендеуден кейін қаймақ бірден -34С температураға дейін салқындатылып, 1-2 сағатқа жетілуге қалдырылады. 32-34С температурада құрғақ күйінде ашытқы қосып 10-15 минут мұқият араластырады және қойыртпақ қышқылдығы 65-100Т (титрлеу қышқылы, өлшем бірлігі - Тернер. Жаңа сауылған сүттің қышқылдығы 16-18Т болады) болғанша ұйытылу үшін 10-нан12 сағатқа дейін қалдырылады. Қаймақ 10 сағат өткеннен кейін араластырғыштың көмегімен араластырылады және 6-8 ⁰ С температураға дейін салқындатылып, ыдысқа құюға жіберіледі. Дайын өнім сиымдылығы 0, 5л болатын тағамдық пластикалық стақанға, ТетраПакке (құрамдас материалдан жасалған қорапша) құйылады. Дайын қаймақ технологиялық жүйесі аяқталған уақыттан бастап 0-4С температурада 21 (жиырма бір) тәуліктен аспайтын уақыт сақталады. 1-суретте қаймақ өндірудің технологиялық тізбектілігі көрсетілген.

1-сурет. Қаймақ өндірудің технологиялық тізбектілігі

2. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2. 1 Сүт өнімін өндіру технологиясы

Шығарылған сүт ассортименті химиялық құрамымен, жылуымен өндеу тәсілдер бойынша, толтырғыштардың (қосып немесе қоспай) бары бойынша бөлінеді.

Пастерленген және заласыздандырылған сүттің негізгі шикізаты майдың массалық үлесі 3, 2 % кем емес тұтас сүт болып табылады, одан 4, 0; 6, 0; 3, 5; 2, 5; 1, 0 % майлығы жоғары немесе төмен сүт шығарылады.

Шикізатты қабылдау . Пастерленген сүтті өңдеу үшін бастапқы шикізаттың сапалық корсеткіштері 13264 МЕСТ талаптарына сәйкес болуы тиіс.

Заласыздандырылған сүтті өңдеуге арналған шикізатқа қойылатын талаптар өте жоғары, себебі сүт суытылмай тасымалдауға және ұзақ сақталуға жарамды болуы тиіс. Залаласыздандыруға сапасына байланысты таңдалған, жаңа сауылған тығыздығы 1027 кг/дм ³ жоғары сұрыпты сүт жіберіледі.

Тазалау. Сүт шикізатының тазалауы сүзгіштен өткізу арқылы немесе ортадан тепкіш кілегей айыру - сүттазалағыш құрал-жабдықты пайдалану арқылы жүргізіледі.

Қалыпқа келтіру. Нақты құрамы бар өнімді жасау қалыпқа келтіру деп атайды. Сүтті қалыпқа келтіруді майлығы немесе құрғақ заттар бойынша жүргізеді. Майлығын қалыпқа келтіру үшін майсыздандырылған сүтті немесе кілегейді пайдаланады. Қалыпқа келтіруді ағымды немесе қосу жолымен жүргізеді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс