МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 73 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: «Мемлекеттік сектор ұйымдарындағы есеп және ішкі аудит ерекшеліктері»

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

: 1

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ

: 1. 1

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

: 1. 2

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ АКТИВТЕР МЕН МІНДЕТТЕМЕЛЕР ЕСЕБІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ

: 1. 3

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ КІРІСТЕР МЕН ШЫҒЫСТАРДЫ ЕСЕПКЕ АЛУ ТӘРТІБІ

КІРІСПЕ:

: 2

КІРІСПЕ: «ТҰРҒЫН ҮЙ -КОММУНАЛДЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚ БӨЛІМІ» МЕМЛЕКЕТТІК ҰЙЫМЫНЫҢ ЕСЕПТІЛІК ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ

: 2. 1

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДА ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІ ЖАСАУ ЖӘНЕ ҰСЫНУ ТӘРТІБІ

: 2. 2

КІРІСПЕ: «ТҰРҒЫН ҮЙ -КОММУНАЛДЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚ БӨЛІМІ» МЕМЛЕКЕТТІК ҰЙЫМЫНЫҢ ТЕХНИКО ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІН ТАЛДАУ

: 2. 3

КІРІСПЕ: «ТҰРҒЫН ҮЙ -КОММУНАЛДЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚ БӨЛІМІ» МЕМЛЕКЕТТІК ҰЙЫМЫНЫҢ ҚАРЖЫ ШАРУАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ТАЛДАУ

КІРІСПЕ:

: 3

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ ЕСЕП ПЕН ІШКІ АУДИТ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

: 3. 1

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ ІШКІ АУДИТТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

: 3. 2

КІРІСПЕ: МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ ЕСЕП ПЕН АУДИТТІ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

КІРІСПЕ: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ: ТІРКЕМЕЛЕР

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Мемлекеттік сектор ұйымдарын-дағы есеп бүгінгі таңда бюджеттік классификациялардың шоттар жоспарымен интеграциялануы мен бюджет орындауының қазынашылық жүйеге өтуіне байланысты қайта өрлеу жағдайында. Сондықтан, мемлекеттік сектордағы салалық есеп стандарттарының болмауы бюджеттік есептің қайта құрылуына бөгет келтіріп отыр.

Мемлекеттік сектор ұйымдарында бухгалтерлік есепті жүргізу қағидалары есепке алынатын объектілерді есепке алу және бағалаудың балама әдістерінің барлығының егжей-тегжейлі сипаттамасын қамтиды, олардың ішінен бюджеттердің барлық деңгейлерінің барлық мемлекеттік сектор ұйымдары үшін бірыңғай болып табылатын, тәжірибелік қолдануға міндеттілерін есеп саясаты анықтайды.

Міне, осыладар жиыны мемлекеттік сектор ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп пен есептілік жүйесін жетілдіру қажеттілігін туындатады. Қазақстан Республикасының Түркістан қаласы бойынша «Тұрғын - үй коммуналдық шаруашылық бөлімі» бухгалтерлік есеп және есептілік жүйелерінде қалыптасатын ақпараттардың шұғыл және нақтылық деңгейі оның саясатын жетілдіру бағытын айқындауда аса үлкен теориялық және тәжірибелік мәнге ие.

Міне осы жағдайлар, зерттеу тақырыбының өзектілігі мен оның тәжірибелік мәнін анықтайды.

Дипломдық жұмыс тақырыбының зерттелу деңгейі. Бухгалтерлік есеп пен есептіліктің теориялық негіздері мен негізгі мәселелері келесі шет елдік авторлардың еңбектерінде қарастырылады: А. Смит, Л. Пигу, А. Маршалл, Дж. М. Кейнс, П. Самуэльсон, , Р. Эренберг, Р. Смит және т. б

Бұл мәселелер бір қатар қазақстандық авторлардың еңбектерінде де қарастырылған, олар: А. Қ. Шәріпов, Б. С. Мырзалиев, Ә. А. Асанова, Ж. С. Толпаков, Р. С. Әбдішүкіров, Ө. Қ. Шеденов, Б. М. Дандаева, Р. И. Ерманкулова, Қ. К. Кеулімжаев, Н. А. Құдайбергенов, Қ. С. Сыздық, М. А Мұзрапов, Ш. А Данбай, С. С Әбдішүкіров, Ө. Ж Жамшаев, А. А. Адамов, Д. О Абленов, Д. Д Әбле, Д. Д Смағұлов, Д. Д Абленова Д. А Абленова, Б. Ж Бодыбаева, М. А Кулбаева, А. А Сапарова, А. Р. Қалымбетова, Т. А Абдрашитова, А. А Сатмурзаев, С. Т Миржакыпова, А. К Абитов, А. К Канабекова, Л. З Бейсенова, М. А Молдашева, Н. Ж Шайтова, С. Жақыпбеков, К. Ш Дүйсембаев, В. П Проскурина, Р. К Айтманбетова, Г. Н Аппақова, Б. Ж Акимова, С. С Сапарбаева, Б. Л Аленова, Н. Е Аханова, Л. А Попова, Д. Р Әбдішүкіров және т. б.

Мемлекеттік сектор ұйымдарындағы бухгалтерлік есепті, экономика-лық талдауды және аудитті ұйымдастыру мен жетілдірудегі көптеген маңызды мәселелер әлі де жеткілікті зерттелмеген және мемлекеттік сектор ұйымдарынға қатысты кейбір арнайы зерттеулер мүлдем жүргізілмеген. Осы айтылғандар дипломдық жұмыстың мақсаты мен мәселелерін таңдауды анықтайды.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Диплом жұмысының мақсаты мемлекеттік сектор ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп пен есептілік жүйесін ұйымдастыру ерекшеліктерін қарастыру болып табылады.

Аталған мақсатқа сәйкес диплом жұмысын жазу барысында келесідей міндеттер қойылды:

- Мемлекеттік сектор ұйымдарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру-дың теориялық әдістемелік негіздерін талдау;

- Түркістан қаласы әкімдігінің «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі» мемлекеттік мекемесінің технико-экономикалық көрсеткіштерін талдау;

- Түркістан қаласы әкімдігінің «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі» мемлекеттік мекемесінің есеп саясатымен танысу;

- Мемлекеттік сектор ұйымдарында бухгалтерлік есептің қазіргі жағ-дайын зерттеу, бюджеттік ұйымдардың бухгалтерлік есебінің басымды объектілерін анықтау;

- Мемлекеттік сектор ұйымдарындағы есептілікті дайындау және ұсыну ерекшеліктерін қарастыру.

Зерттеу нысаны Түркістан Қаласы Әкімдігінің «Тұрғын үй -коммуналдық шаруашылық бөлімі» болып табылады.

Зерттеу пәні мемлекеттік сектор ұйымдарының қызметіндегі бухгалтерлік және аудит есептілігінің элементтері болып саналады.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі отандық және шет елдік ғалымдардың бухгалтерлік есеп пен есептілік, экономикалық талдау мәселелеріне қатысты еңбектері, заңдылық және нормативтік құжаттар, бухгалтерлік есеп пен есептіліктің халықаралық стандарттары болып табылады.

Жұмыстың көлемі мен құрылымы. Кіріспе, үш бөлімнен, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшадан тұрады және 13 кестені қамтиды.

1 МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ӘДІСТЕМЕЛК НЕГІЗ-ДЕРІ

1. 1 МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Мемлекеттік сектор ұйымдардына бухгалтерлік есепті ұйымдастыру-дың Республикалық және жергілікті бюджеттердің көзінен бөлінетін мем-лекеттік ұйымдарды және де жекелеген мемлекеттік мекемелер бойынша орталықтандырылған есепке алу міндеттемелер мен төлемдер бойынша жеке жоспарларды, тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен ақша қаражатын түсімдер мен жұмсау, Мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден түскен ақша қаражатын есепке алу және олардың есебінен жұмсау, Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес мемлекеттік мекемелерге демеушілік, қайырымдылық көмектен түскен ақша қаражаты есебінен есепке алу мен жұмсау жоспарларын құрайды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес жеке және заңды тұлғалар оларды өтеу немесе белгілі бір шарттарда тиісті бюджетке немесе үшінші тұлғаларға аудару шартымен мемлекеттік мекемеге берген ақша қаражатын шетел валютасындағы операциялар үшін шетел валютасындағы шотқа және республикалық бюджетте тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) құны және оларды жұмсау түрінде бюджеттік инвестициялық жобаның арнайы шотына аударуға байланысты операцияларды есепке алады.

Мемлекеттік сектор ұйымының басшысы бухгалтерлік есепті дұрыс жүргізу үшін лайықты жағдайлар жасайды, есепке қатысы бар мемлекеттік сектор ұйымдарының барлық бөлімшелерінің және қызметкерлерінің құжат-тар мен мәліметтерді есепке алу үшін рәсімдеу мен ұсынудың тәртібіне қатысты талаптардың мүлтіксіз орындауын қамтамасыз етеді.

Бас бухгалтерді атқаратын қызметінен босатқан кезде (жұмыстан босатылған, басқа лауазымға тағайындалған) бас бухгалтер Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес қызметке, ал соңғысы болмаған жағдайда-мемлекеттік сектордағы ұйым басшысының бұйрығымен тағайындалған қызметкерге тапсырылады. [1]

Мемлекеттік сектор ұйымдарында бухгалтерлік есепті оның дербес құрылымдық бөлімшесі болып табылатын мемлекеттік мекеменің бухгалтерлік қызметі немесе бас бухгалтер басқаратын орталықтандырылған бухгалтериясы жүзеге асырады.

Бухгалтерлік қызметтердің басшылары өз жұмыстарында Қазақстан Республикасының Бюджет кодексін, мемлекеттік мекемелердегі бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді және бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті қалыптастыру басқармалары (бөлімдері) туралы ережелерді басшылыққа алады. [2]

Мемлекеттік бағдарламалардың әкімшілері бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісім бойынша өз жүйесінің мемлекеттік мекемелерінде олардың қызметінің ерекшелігін ескере отырып және мемлекеттік мекемелерде бухгалтерлік есеп жүргізуді және есеп саясатын сақтай отырып, бухгалтерлік есеп жөніндегі жалпы ережелерді қолдану тәртібі туралы нұсқаулар беруі мүмкін.

«Мемлекеттік сектор ұйымдары» дегеніміз бұл ұйымды қаржыландыру барысында бюджеттен бөлінетін қаражаттар есебінен жүзеге асырылатын мемлекеттік мекемелер. Осы мемлекеттік мекемелер мемлекет атынан заңды құқықтық қатынастардың тарабы болуы қажет. Мемлекеттік мекемелердегі бухгалтерлік есеп мемлекеттік мекемелерде толық әрі нақты және шынайы ақпараттармен қамтамасыз етуі тиіс. Бұл ақпарат Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес қаржыландыру жоспарының орындалуына, мемлекеттік мекемелермен есептесуді сонымен қатар, ақша қаражатының, материалдық құндылықтардың сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді. [3]

Бюджеттік мекеменің бас бухгалтері лауазымына басшы тағайындайды және босатады және мемлекеттік мекеменің басшысына тікелей бағынады. Бюджеттік мекеменің бас бухгалтері барлық жүзеге асырылатын шаруашылық операцияларының бухгалтерлік есеп шотында көрінуі мен бақылануын, шұғыл операцияның ұсынылуын, қаржы есептілігінің белгі-ленген мерзімде жасалуын қамтамасыз етеді. [4]

Бас бухгалтер мемлекеттік ұйым басшысымен бірлесіп, банктік құжаттар мен олардың негізінде материалдық құндылықтар мен ақша қаражатын, сондай-ақ қаржылық міндеттемелер мен мемлекеттік сатып алу туралы шарт.

Бас бухгалтер мемлекеттік мекеме басшысымен бірлесіп банк құжаттарына және материалдық құндылықтарды және ақша қаражатын қабылдау мен беруге негіз болатын құжаттарға, сондай-ақ қаржы міндеттемелеріне қол қояды. Мемлекеттік мекеменің басшысы бас бухгалтердің ұсынымы бойынша банк құжаттары мен бухгалтерлік құжаттарға қол қою құқығын уәкілетті тұлғаларға беріледі. Осы өкілеттіктер мемлекеттік мекеме басшысының бұйрықтары негізінде беріледі. Бас бухгалтердің немесе оны алмастыратын тұлғаның қолтаңбасыз құжаттар жарамсыз болып есептеледі және орындалуға қабылданбайды.

Бас бухгалтер мен істі алатын қызметкердің істерді беруі және қабыл-дауы мемлекеттік мекеме төрағасының бұйрығы негізінде жүзеге асырылады. Қосымша бухгалтерлік қызметті жеткізу мерзімін қабылдайды және анықтайды, бірақ екі аптадан аспайды; клиент пен сатып алушыға төлем. Тапсырыс сіз істі қабылдаған және орналастырған кезде және сатып алушыға қол қою құқығы тіркелгенге дейін қол қоюға кімнің құқығы бар екенін көрсетеді, құжаттар сатып алушының бақылауымен келісілуі және істің салымшысы қол қоюы тиіс.

Операцияларды ұсыну процесінде мемлекеттік сектор ұйымындағы бухгалтерлік есеп пен есептіліктің жай-күйі туралы деректердің дұрыстығы анықталады, ал істерді қабылдау мен беру сатып алушының жауапкершілігін шектеуге қатысатын жұмыстардардың барлығына акт түзіледі.

Меншік иелігінің кез-келген түрлері, нарықтық әрекетке түсуші заңды тұлгалар, ұйымдар мен мекемелердің барлығында бухгалтерлік есеп жүргізіледі. Меншігінде қаражаттары мен мүліктері, қорлары мен капиталы, алған міндеттемелері, өндірілген дайын өнімдері, тауарлы материалдық құндылықтары, негізгі құралдар мен айналым қаражаттары, сатып алу мен сату өрісі, шаруашылық жүргізу үрдісі бар шаруашылық жүргізу үдерісі бар шаруашылық ұйымдарда бухгалтерлік есеп жүргізу жүйесі экономикалық қатынастардың басты мәселесіне жатады. Экономикалық қатынастардың барлығы да есепке алыну керектігі бухгалтерлік есепке тән мән мен мағына, алғы шарт және міндетті түрде орындалуға нақтылы үрдіс болып табылады. [5]

Істерді тапсырушы бас бухгалтердің және істерді қабылдаушы қызметкердің істерді тапсыруы және қабылдауы мемлекеттік мекеме басшысының бұйрығы негізінде жүргізіледі. Бұйрықта бухгалтерлік қызмет істерінің қабылдау-тапсыру мерзімі, бірақ екі аптадан аспауы тиіс; тапсырушы мен қабылдаушының еңбекақы төлеу тәртібі көрсетіледі.

Бұйрықта сондай-ақ істерді қабылдау-тапсыру кезеңінде қол қою құқығы кімге берілетіні көрсетіледі, бұл ретте қабылдаушы тұлғаның қол қою құқығын рәсімдегенге дейін құжаттарға қабылдаушының бақылауымен істерді тапсырушы қол қоятыны келісілуі тиіс.

Істерді тапсыру процесінде осы Бюджееттік мекемедегі бухгалтерлік есептің жағдайы және есеп мәліметтерінің дұрыстығы анықталады, бұл ретте істерді қабылдаушы мен тапсырушының жауапкершілігін шектейтін істерді қабылдау-тапсыру актісі жасалады.

Бухгалтерлік қызмет істерін тапсыру соңғы ұсынылған баланстың негізінде жүргізіледі. Қабылдап алу-беру актісінде істерді беруді жүзеге

асыру күні көрсетілуі тиіс.

Бұдан басқа, қабылдау - беру актісінде:

бухгалтерлік есепте бухгалтерлік ұйымның болуы (персонал, штат,

міндеттерді бөлу, жұмыс орындарын анықтау, бухгалтерлік есеп және есептілік бойынша басшы материалдардың болуы, кітаптарды ұсыну, есеп және есептілік нысандары), бухгалтерлік есеп жүйесін қалыптастыру;

бастапқы бухгалтерлік құжаттардың жағдайы, қаржылық есептілігі;
бухгалтерлік есеп пен қаржылық есепті ұйымдастыру үшін қажетті

іс-шаралар;

құжаттарды тіркеу мен сақтаудың дәлдігін, мұрағаттың мәртебесін

көрсетеді.

Мемлекеттік сектор ұйымдарында бухгалтерлік қызметтер көрсетуді, мемлекеттік ұйымдардың бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің жай-күйіне, мемлекеттік мекемелерді қаржыландыруды іске асыру жоспарының, ұйымдардың, мемлекеттік ұйымдар мен жеке тұлғалардың толық және дұрыс ақпарат үшін Қазақстан Республикасының заңнамасының дұрыс сақталуын, ақша қаражаты мен материалдық құндылықтарының сақталуына бақылау жүргізу үшін ақпаратпен қамтамасыз етуге тиіс.

Мемлекеттік ұйым бухгалтерлік есептің мемориалды-ордерлік нысаны бойынша бухгалтерлік есепті жүзеге асырады. Мемлекеттік сектор ұйымдар үшін бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті жүргізу үшін басшылық құжаттарды ұсынуды бюджеттік бағдарламаларға жауапты тұлғалар жүзеге асырады.

Есептілік - бұл бухгалтерлік есеп әдісінің қорытынды элементі. Бух-галтерлік есепті дайындау - бұл тек қана бухгалтерия емес, кәсіпорынның басқа экономикалық және техникалық қызметтерінің де шаруасы, өйткені ес-ептілікті түзу кезінде жұмыстар қорытындыланып, кәсіпорын қызметінің барлық аспектілері бағаланады. Есептілік ағымдағы есептің барлық; бухгал-терлік, статистикалық, шұғыл-техникалық түрлерінің негізінде түзетіледі. [6]

Бухгалтерлік тіркемелердегі жазбаларды, операцияларды көрсету негізі транзакциялар мен оқиғалардың шынайылығын құрайтын бастапқы құжаттар болып табылады. Бастапқы құжаттар транзакциялар немесе оқиғалар кезінде дайындалуы тиіс, егер бұл мүмкін емес болған дағдай, транзакциялар мен оқиғалар, операциялар аяқталғаннан кейін бірден жасалуы тиіс. Бастапқы құжаттардағы жазбалар ұзақ уақыт бойы жазбалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін құралдар арқылы ғана орындалады.

Бастапқы құжаттарда мынадай міндетті мәліметтердің болуы тиіс:

құжаттың атауы (нысаны) ;
дайындық күні;
ұйымның атауы, оның ішінде құжаттың кімге тиесілі сол

тұлғаның аты-жөні;

операцияның мазмұны;
операцияның немесе оқиғаның өлшем бірлігі (сандық және ақша

кредит) ;

транзакцияның дәлдігі (оқиғаны растау) және оның жасалуына

жауапты тұлғалардың, аты-жөні және қолы.

Бастапқы құжаттың электрондық нысаны қағазда көрсетілген бастапқы құжат секілді күшке ие. Электрондық қол қою электрондық қолдарды пайдалануға және қол жеткізу құқығына байланысты қажетті шаралар мен басқару элементтерін айқындайды.

Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есеп пен есептіліктің саласындағы заңдардың негізгі мақсаты ұйымның қаржылық жағдайы мен қызметінің қаржылық нәтижелері туралы толық және дұрыс ақпаратты бір-келкі қалыптастыруды қамтамасыз ету болып табылады. [7]

Мемлекеттік сектор ұйымдары операцияны орындау кезінде басқа тұлғалар үшін негізгі, бастапқы құжаттарды және бухгалтерлік есеп жазбаларын электронды түрде дайындайды, мұндай құжаттардың көшірмелерін қағаз жүзінде де жасалуы қажет. Бастапқы құжатта мынадай қосымша мәліметтер көрсетілуі мүмкін: құжаттың нөмірі, мемлекеттік сектор ұйымының мекен-жайы, құжатталған транзакцияға негіздеме, құжатталған транзакциялардың сипатымен анықталатын басқа да мәліметтер.

Қазақстанның бухгалтерлік есепке алу саласының негізгі проблемасы - білікті кадрлардың жетіспеушілігі, қалыптасқан салт-дәстүрі, мықты кәсіби қауымдастығы, мамандандырылған білімді жинақтайтын және тарататын қалыптасқан жүйесі, көпшілік мақұлдаған сертификаттары бар дамыған «бухгалтерия институының» болмауы. [8]

Материалдық жауапты тұлғалар Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Қазынашылық департаментінің 1998 жылғы 1 желтоқсандағы № 548 бұйрығымен бекітілген мемлекеттік мекемелер үшін бухгалтерлік құжаттама нысандарының 442 альбомы түрінде құжаттарды беру тізіліміне түскен кезде тауар-материалдық құндылықтардың түсуі және тұтынылуы туралы бастапқы құжаттарды екі данада ұсынады (келіп түсетін және шығыс құжаттары бойынша жеке толтырылады), олар екі данада жасалады. Активтер мен тауарлы материалдық құндылықтардың сақталуына жауапты және бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік жазбаларды, қаржылық есептерді, жазбалар мен мұрағаттың қауіпсіздігін мемлекеттік сектор ұйымының бас бухгалтері қамтамасыз етеді.

Шоттардағы жазбалардың негізін құрайтын құжаттар бухгалтер жасаған және мемлекеттік сектор ұйымының басшысымен бекітілген есеп қызметіне ауыстырылады.

Бастапқы құжаттар, бухгалтерлік жазбалар, баланс, қаржылық есептер берілгенге дейін Бухгалтерлік есеп бөлімінде бухгалтердің Құзыретті тұлғаларының жауапкершілігімен жеке бөлмелерде немесе шкафтарда сақталуы тиіс.

Баланс шаруашылық құралдар мен олардың пайда болу көздерінің жағдайын көрсетеді. Олар әрдайым өзгеріп отырып, қозғалыста жүреді. Осы қозғалыстар шоттардың көмегімен екіжақты жазбада тіркеледі. [9]

Мемлекеттік мекеменің бухгалтерлік мұрағатында жағдайлардың номенклатурасы жолымен белгіленген белгілі бір уақыт кезеңі ішінде сақталады. Бастапқы құжаттар жоғалған немесе жойылған кезде мемлекеттік сектор ұйымының басшысы тергеу органдары өкілдерінің қатысуымен күзеттің және мемлекеттік өртке қарсы бақылаудың бұйрығы бойынша жоғалу немесе жойылу себептерін тексеру жөнінде комиссия тағайындайды.

Комиссия жұмысының нәтижелері комиссия мүшелері қол қойған және мемлекеттік сектор ұйымдарының басшысы мақұлдаған құжатпен(кез келген нысанда) орындалады.

1. 2 МЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ АКТИВТЕР МЕН МІНДЕТТЕМЕЛЕР ЕСЕБІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ

Актив деп кәсіпорынның ақшаға бағаланатын игіліктері мен құқық-тарын, мүліктерін айтады. Олар ұйымның өткен уақыттардағы қызметінің нә-тижесі болып есептеледі. Кәсіпорындар мен ұйымдар өзінің меншігіндегі ак-тивтерін сол кәсіпорынды басқару, өнім өндіру, басқадай заңды және жеке тұлғаларға қызмет көрсету, яғни ұйымның алдағы уақыттарда табыс табуы үшін пайдаланады. [10]

Активтерге өткен оқиғалар нәтижесінде мемлекеттік сектор ұйымының бақылауындағы ресурстар жатқызылады, олардан болашақта экономикалық пайда немесе сервистік әлеует күтіледі. «Тұрғын - үй коммуналдық шарушылық бөліңмі» мемлекеттік ұйымының активтеріне ақша қаражат-тары, қорлар, негізгі құралдар, материалды емес активтер және өзге де актив-тер жатады.

Ақша қаражаттары - әр түрлі төлемдер жасау үшін қажет болады. Бұл қаржылар жәрдемімен кәсіпорынның жеткізушілерімен есеп айырасады, қыз-меткерлерге еңбекақысын төлейді, әртүрлі жарналар мен мемлекеттің табысы есебіне аударулар жасайды. [11]

Активтердің бухгалтерлік есебі мемлекеттік мекеме иелігінде бар бар-лық активтердің бар болуын, жылжуын және есептен шығуын, дұрыс құжатқа еңгізіліп, уақтылы есеп регистрларына еңгізілуін, сонымен қатар активтердің сақтығын және дұрыс қолданылуын қадағалауды қамтамасыз етеді. Активтарға келесілер жатады: жылжымайтын мүлік (жер участоктары, ғимараттар, құрылыстар, көпжылдық орнатулар және тағы басқа жермен тығыз байланысты объектілер), транспорт құралдары, құрал жабдықтар, шаруашылық және өндірістік мүлік, арнайы құралдар және тағы басқа активтер. Активтерге сонымен бірге жерді жақсартуға кеткен капиталды салымдар және жалға алынған ғимараттар, құрылыстар, құрал жабдықтар және басқада активтерге қатысты объектілер жатады. Көпжылдық орнатулар жерді жақсартуға, жаңартуға салынған капиталды салымдар жылдық шығын-дар соммасындағы активтерге қосылады да, қолданысқа қабылданған аудан-дарға жатқызылады (жұмыстың барлық комплексының аяқталуына қарамас-тан) . Жалға алынған активтер бойынша аяқталған капиталды-шығындар, жалға алушының меншікті активіне кіргізіліп, нақтылы шығындар сомасына (егер де келісіммен басқадай қарастырылмаған жағдайда) жатқызылады.

Мемлекеттік сектор ұйымдарында ақшалай қаражаттарды қолдану қатаң мақсатты тағайындау бойынша жүзеге асырылады. Ағымдағы қаржы жылы-ның 31 желтоқсанының аяғына дейінгі мерзімді қоса алғандағы қолданыл-маған жоспарлы тағайындаулардың қалдықтары жойылады. Мемлекеттік сектор ұйымы тура əдісті қолдана отырып, қаржыландыру көздері бойынша мемлекеттік сектор ұйымының ақшалай қозғалысы туралы есепте операция-лық қызметтен ақшалай қаражаттарының қозғалысы туралы деректерді ұсы-нады.

Мемлекеттік мекемеде ақша қаражатын жəне олардың баламаларын есепке алу тəртібі Бухгалтерлік есеп ережесінің «Ақша қаражатын жəне олардың баламаларын есепке алу тəртібі» бөлімінде анықталған.

Қорларды есепке алу материалдардың атауы мен жауапты тұлғалар бо-йынша сандық жəне сома түрінде жүргізіледі. Қорларды есепке алудың негізгі міндеттері: