Әлеуметтік медициналық сақтандыру
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
Сейтбек Мырзабек Нұрланбекұлы
Медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлі
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В051000- Мемлекеттік және жергілікті басқару мамандығы
Түркістан 2019
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКА ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ
Қорғауға жіберілді
Мемлекеттік және аймақтық даму бағдарламасы жетекшісі
магистр-оқытушы
___________ Д.Н.Ергалиев
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлі
5В051000-мамандығы - Мемлекеттік және жергілікті басқару
Орындаған Сейтбек М.
Ғылыми жетекшісі,
э.ғ.к., доцент Ерманкулова Р.И.
Түркістан 2019
МАЗМҰНЫ
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1 ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДЕ МЕМЛЕКЕТТІК САЯСАТТЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің маңызы, мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
1.2 Әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясаттың орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
1.3 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясатты қалыптастырудың шетел тәжірибесі ... ... ... .
21
2. ҚАЗАҚСТАНДА ТҰРҒЫНДАРҒА ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДІҢ БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
2.1 Қазақстан және Түркістан облысындағы әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің жалпы жағдайы ... ... ... ... ... ...
26
2.2 Қазақстан әлеуметтік және медициналық қызмет көрсету мемлекеттік саясатының негізгі бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
41
2.3 Тұрғындарға әлеуметтік және медициналық қызмет көрсету деңгейіне мониторинг ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
44
3. ҚАЗАҚСТАНДА ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ
3.1Медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлін дамыту ... ... .
56
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
65
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ...
67
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
70
БЕЛГІЛЕНУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
ҚР
Қазақстан Республикасы
МӘМС
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру
ЗТМО
Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталықтың
МСАК
Медициналық-санитариялық алғашқы көмек
ӘМС
Әлеуметтік медициналық сақтандыру
АББ
Ауруларды басқару бағдарламасы
АДҚ
Амбулаторлық дәрілік қамтамасыз ету
ЖБҚ
Жаһандық бәсекеге қабілеттілік
ДДСҰ
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының
ДСӘДМ
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі
ЖКО
Жол-көлік оқиғаларынан
ТМККК
Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі
ОҚО
Оңтүстік Қазақстан облысы
ДБ
Дүниежүзілік банк
ж
жыл
жж
жылдар
т.б
тағы басқа
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Әлеуметтік кызмет көрсету- бұл әлеуметтік қолдану, әлеуметтік- тұрмыстык, әлеуметтік- медициналық, психоло- педагогикалық, әлеуметтік-құқықтық кез-келген материалдык көмек көрсету болып табылады.Аталған көмек пен жәрдемақылар өмірдің киын кезеңдеріндегі адамдар мен отбасыларына көрсетіледі.Әлеуметтік кызмет көрсетудің негізгі мазмұны:материалдық көмек; стационарлыкжағдайда әлеуметтік қызмет көрсету; әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінде бір тәулік ұйымдасытыру; консультациялык көмек; азаматтардың, отбасылардыи әлеуметтік патронажы. Қазақстан Республикасының заңнамалары жеке әлеуметтік топтарға кызмет көрсетуді толықтырып, оның мазмұныны кеңітті. Заңнамалық негізде әлеуметтік қызмет көрсету өрісіндегі қарт адамдардың, мүгедектердің қатынастарың реттеуге бағытталған. Бұл халықты әлеуметтік қорғаудың бір түрі болып саналады.
Қазақстан Республикасында 2030 жылға дейін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізу концепциясы Мемлекеттік құрылыстың нақты 100 қадамы институционалдық реформалар жоспарына, Н.Ә. Назарбаевтың 2014 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан жолы - 2050: Ортақ мақсат, ортақ мүдде, ортақ келешек Қазақстан халқына Жолдауына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылға 24 сәуірдегі № 396 қаулсымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейін Әлеуметік дамуы концепциясына сәйкес әзірленді. Осы концепция Қазақстан Республикасында 2030 жылға дейін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізудің көрінісін, негізгі қағидаттарын, бағыттарын және кезеңдерін айқындайды[1]. Оның негізінде Ұлт жоспары - бес институтциональдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 нақты қадам бағдарламасындаміндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізу. Мемлекет, жұмыс беруші және азаматтың ынтымақтасқан жауапкершілігі қағидаты негізінде денсаулық сақтау жүйесінің қаржылық орнықтылығын күшейту. Бастапқы медициналық-санитарлық көмекті (БМСК) басымдықпен қаржыландыру. Бастапқы көмек аурудың алдын алу және ерте бастан күресу үшін ұлттық денсаулық сақтаудыңу қажеттілігі айқын аталған болатын [2].
Әлеуметтік кызмет көрсету бір қатар принциптерге негізделеді: атаулы, қол жеткізу деңгейіндегі, еріктілік, кайырымдылық, өмірдің қиын жағдайларындағы қарт адамдарға, мүгедектерге басымдылык жағдайда, бірінші кезекте көмек көрсету, конфеденциалдык принципі, алдын-ала көмек көрсету, адамнын және азаматтың құқықтарын сақтау, әлеуметтік кызмет көрсетудің барлық түрлерін беру, олардың жалғасып жатуы. Әлеуметтік қызмет көрсету термин сиякты мінсіз жоғары дәрежеде калыптаскан деп санайды. Бұл объект көптеген жүйелерге кіретін элементтерден тұрады. Формальды тұрғыдан қарағанда әлеуметтік кызмет көрсету- бұл клиенттерге әлеуметтік кызмет түрлерін беретін әлеуметтік жұмыстың түрі.
Сондықтан да әдістемелік түрғысынан қарағанда Әлеуметтік кызмет ұғымының мәнін түсіну, танып білудің практикалық маңызы арта түседі. Отандык әдебиетте әлеуметтік қызмет әдетте әлеуметтік жұмыстың ұйымдастыру түрі ретінде құрастырылған.
Диплом жұмысының мақсаты және міндеттері - медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлін зерттеу болып табылады.
Алға қойған мақсатқа сәйкес төмендегідей міндеттерді шешу қажеттілігі айқындалады:
oo әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясаттың теориялық негіздерін жүйелеу;
oo әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясаттың орнын және халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясатты қалыптастырудың шетел тәжірибелерін зерделеу;
oo Қазақстанда тұрғындарға әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің бүгінгі таңдағы жағдайына талдау жасау;
oo Қазақстанда әлеуметтік және медициналық қызметті жетілдіру бағыттарыбойынша ұсыныстар әзірлеу.
Зерттеу пәні болып медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлін қалыптастыру мәселелері болып табылады.
Зерттеудің нысаны жалпы медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат болып табылады.
Зерттеу жұмысының теориялық және әдістемелік негіздері болып отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектеріндегі іргелі және қолданбалы тұжырымдамалары, салалық әдістемелік материалдар, заңдық-нормативтік актілер мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары, ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Нұрлы жол - болашаққа бастар жол Жолдауы, Қазақстанның 2050 жылға дейінгі даму Стратегиясы және Қазақстан Республикасында жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту тұжырымдамасы және ҚР Президенті Н.Назарбаевтың 100 қадам Ұлт жоспарын әлемдік бағдарламасы, ҚР Өңірлерді дамыту бағдарламасы және басқа материалдар қолданылды.
Практикалық маңыздылығы. Дипломдық жұмыста жасалған қорытындар мен ұсыныстар медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясатмониторингінің рөлінжетілдіруге мүмкіндік береді.
Дипломдық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, 3 тараудан, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Сонымен қатар дипломдық жұмыста 7 кесте, 6 сурет орын алған.
1 ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДЕ МЕМЛЕКЕТТІК САЯСАТТЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің маңызы,мәні
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) - бұл денсаулық сақтау саласындағы әлеуметтік мүдделерді қорғаудың мемлекеттік жүйесі. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру Қазақстанның барлық сақтандырылған азаматтарына жынысына, жасына, әлеуметтік мәртебесіне, тұрғылықты жеріне, табысына қарамастан, тең дәрежедегі медициналық және дәрілік көмекті қамтамасыз етеді.
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру - бұл тұрғындарды ауру, жарақат, жүктілік, бала туу, мүгедектік, кәрілік жағдайындағы әлеуметтік қорғау үлгісі.Көптеген дамыған елдер тұрмысы төмен, көмекке мұқтаж адамдарға ресурстарды қайта бөлуге мүмкіндік беретін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін таңдаған: әлеуметтік қамсыздандырудың негізгі нысандарының бірі;экономикалық тұрғыдан белсенді халықты жұмыстан, еңбек ету қабілетінен және табыстан айырылуға байланысты түрлі тәуекелден зиянды өтеудің ұжымдық ынтымақтастығы негізінде әлеуметтік қорғау нысаны;азаматтарды қартайғанда, сырқат, жазатайым оқиға салдарынан, бала туу себепті, т.б. мән-жайларға байланысты еңбекке уақытша немесе тұрақты жарамсыз болған жағдайда, сондай-ақ олардың денсаулығын сақтау, қорғау мақсатымен материалдық жағынан қамсыздандыру жүйесі.
Әлеуметтік сақтандырудың ерекшелігі - жұмыс берушілердің және мемлекеттің қолдауымен жұмыскерлердің мақсатты жарналарынан құралатын мамандандырылған қорлардан қаржыландыру, яғни әлеуметтік сақтандыру кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың міндетті жарналарынан құралатын ерекше қорлардың есебінен жүзеге асырылады. Халықты әлеуметтік қорғаудың қазіргі жүйесі мынадай негізгі элементтерді қамтиды:
oo мемлекеттік көмек берудің дәстүрлі нысаны (әлеуметтік көмек);
oo әлеуметтік жеңілдіктерді қоса халықтың жекелеген санаттарына берілетін мемлекеттік әлеуметтік кепілдіктер жиынтығы;
Әлеуметтік сақтандырудың екі нысаны бар, олар:
міндетті әлеуметтік сақтандыру және ерікті әлеуметтік сақтандыру. Міндетті әлеуметтік сақтандыру бюджеттен тыс мақсатты (мемлекеттік немесе қоғамдық) қорлар арқылы қамтамасыз етілетін мемлекеттік әлеуметтік кепілдіктердің бір түрі. Бұл қорлардың тапшылығы жағдайында мемлекет оларға мемлекеттік бюджет қаражатынан көмек көрсетеді. Сөйтіп, ол осы қорлардың қаржылық орнықтылығының және міндетті Әлеуметтік сақтандыру бағдарламасының іске асырылуының кепілі болып табылады.
Екі түрі бар, олар: міндетті жалпы сақтандыру және міндетті кәсіптік сақтандыру. Міндетті жалпы сақтандыру еңбек шартымен немесе келісімшартпен жұмыс істейтін барлық тұлғаларға қолданылады. Міндеті кәсіптік сақтандыру жарақаттану қауіпі жоғары, ерекше қауіпті және еңбек етуге жағдай қолайсыз жұмыстарда істейтін тұлғаларға қолданылады. Ерікті әлеуметтік сақтандыру мемлекеттің (мемлекеттік бюджеттің) сақтандыруды қолдауы жоқ болғанда ұжымдық ынтымақ және өзара көмек қағидаты негізінде құрылады. Адам және бүкіл қоғам үшін барынша мәнді қажеттіліктерді қанағаттандырудың мемлекеттік әлеуметтік кепілдіктері халықты әлеуметтік қорғаудың жаңа жүйесінің негізі болып табылады[1].
Әлеуметтік сақтандыру деп әдетте еңбек ету қабілетін жоғалтқан және (немесе) жұмысынан айырылған жағдайларда азаматтарды материалдық қолдау және олардың денсаулығын қорғау үшін қоғамдық өнім құнын қайта бөлу жөніндегі экономикалық қатынастардың жүйесін айтады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 27 маусымдағы №886 қаулысымен мақұлдаған Қазақстан Республикасында Халықты әлеуметтік қорғаудың тұжырымдамасы мемлекеттің, жұмыс берушілердің және азаматтардың мүмкін болатын әлеуметтік қатер туған жағдайда халықты әлеуметтік қорғаудың көп деңгейлі жүйесін қалыптастырудағы бағыттарын айқындап берді. Рыноктық экономика жағдайында әлеуметтік қамсыздандыру мен әлеуметтік көмектен басқа халықты әлеуметтік қорғаудың басым түрлерінің бірі әлеуметтік сақтандыру болып табылады [2].
Қазақстанда 2005 жылдың 1 қаңтарынан бастап міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің енгізілуіне 2004 жылдың 27 ақпанында мамандандырылған институт - Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының құрылуы себеп болды.
Әлеуметтік сақтандыру қоғамдық игілік туралы қамқорлық идеясына негізделген және мемлекеттік әлеуметтік саясаттың бір бөлігін құрады. Ол, бір жағынан, осы саясатты іске асыру механизмі ретінде, халықты әлеуметтік қорғауды ұйымдастырудың негізі ретінде; басқа жағынан, объекті жалпы бүкіл халық, сол сияқты әлеуметтік тәуекелдердің болу критерийлері бойынша бөлінген жекелеген әлеуметтік топтар болып табылатын қартайған, денсаулықты, мүліктік мүдделерді қорғау жағдайында азаматтарды материалдық қамтамасыз ету жүйесі ретінде болып келеді. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандырудың қаржылық механизмі әлеуметтік салықтар мен сақтық жарналары есебінен сақтық қорларын қалыптастыруға негізделген.
Әлеуметтік сақтандыру тым жалпы жүйе - әлеуметтік қамсыздандыру нысандарының бірі болып табылады. Алайда бұл екі жүйенің арасындағы айырмашылық азаматтардың еңбек қызметіне қатысты және еңбекке жарамсыздар үшін қорларды қалыптастыру әдістерімен қаланған.
Әлеуметтік сақтандыру еңбек ету қабілеттігін уақытша немесе үнемі жоғалтқан азаматтар үшін сақтық әдісін қолданумен қорды қалыптастыруға және пайдалануға байланысты пайда болатын қатынастарды білдіреді. Бұл ретте жұмыс істеген немесе уақытша ауру себепті жұмыс істемейтін азаматтардың контингенттерін ойға алу; сөйтіп, әлеуметтік сақтандырудың маңызды ерекшелігі сол, оның бүгінгі немесе бұрынғы жұмыскерлердің еңбек қызметімен тікелей байланысты болып табылатындығы.
Әлеуметтік қамсыздандыру еңбек ету қабілеттігін немесе оған иелік етуден айырылған азаматтарды қолдау үшін, яғни барлық азаматтар үшін еңбек қызметіне олардың қатысуына қарамастан қорлар қалыптастырумен және пайдаланумен байланысты қатынастарды білдіреді, бұл үшін айтылған қорларды қалыптастырудың бюджеттік әдісі пайдаланылады.
Әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру категорияларының іс-әрекетінің объективті қажеттігі ұлғаймалы ұдайы өндіріс үдерісінің, атап айтқанда, оның құрамды бөліктері бірінің - жұмыс күшінің ұдайы толықтырылуының талаптарынан туындайды. Ұдайы өндірістің бұл түрі үшін қаражаттардың негізгі көзімен - еңбекақы, басқа жекеше табыстардың қорымен қатар әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру қорлары жұмыс істейді.
Әлеуметтік арналым қорларын қалыптастырудың екі қағидаты бар:
oo ұрпақтар ынтымақтастығының негізінде; жұмыс істейтін ұрпақ жұмыс істемейтіндерді қамтамасыз етеді, ал, өз кезегінде, еңбекке жарамдылықтан айырылуына қарай оларды еңбек қызметіне кірген жаңа ұрпақ ауыстырады. Бұл қағидатқа негізделген жүйе Қазақстанда 1998 жылға дейін қолданылды;
oo әлеуметтік қорларға, көбінесе әлеуметтік қорға азаматтардың дербес аударымдарының негізінде; бұл қағидаттың іс-әрекеті кезінде төлемақылардың мөлшері нақты тұлғаның бүкіл жұмыс істеген кезіндегі салған сомасына байланысты болады. Бұл қағидаттың іс-әрекетіне негізделген жүйе Қазақстандағы зейнетақы реформасының негізіне қойылған.
Бірінші қағидатқа негізделген және Қазақстанда 1998 жылға дейін қолданылған жүйе мынадай ерекшеліктермен сипатталады:
oo зейнетақымен қамсыздандыруга мемлекеттік монополия;
oo әлеуметтік қамсыздандыру қорларына түсетін міндетті зейнетақы жарналарының топтастырылуы;
oo жүйе ішінде қаражаттарды қайта бөлу.
Мұндай жүйе жоспарлы директивалық экономика, еңбекке қабілетті халықтың жұмыспен толық қамтылуы, мемлекет тарапынан жан-жақты бақылау, зейнеткерлерге жұмыс істейтін халықтың жоғары ара қатынасы жағдайында тиімді болды. Өмір сүрген жүйе азаматтардың түрлі кәсіптік және әлеуметтік санаттарына арналған жеңілдіктердің көптеген түрлерінің болуымен сипатталады.
90-жылдардың басы мен ортасындағы экономиканың дағдарысы әлеуметтік сақтандыру жүйесінің де дағдарысына қозғау салды, бұл жарналарды төлеудің базалық көрсеткіштерінің құлдырауына да, сондай-ақ әлеуметтік қорларға оларды толық және уақтылы аударып отыруға төлеушілер мүдделігінің болмауы да әлеуметтік сақтандыруға төленетін жарналардың жиналымдылығының төмен деңгейінде көрінетін еді; бұл зейнеткер мен жәрдемақылар алатындар алдында берешектің үлкен көлеміне жеткізді; әлеуметтік қорлар қаражаттарының инфляциялық құнсыздануы зейнеткерлердің күнкөрістің ең төменгі деңгейіндегі қажеттіліктерін қамтамасыз етпеді және қорлар қаражаттарының аса шектеулілігі жағдайында әлеуметтік төлемақыларды өнбойы индекстеп отыру қажеттігін тудырады.
Қазақстанда жүргізіліп жатқан зейнетақы реформасының негізіне қойылған екінші қағидаттьің іс-әрекетіне негізделген жүйе мыналармен сипатталады:
oo зейнетақымен қамтамасыз етуді мемлекеттік реттеу;
oo зейнетақы қорын қалыптастыруға қатысқан 30 жастан төмен емес азаматтар үшін күнкөрістің ең төменгі денгейін сақтау жөніндегі мемлекеттің кепілдіктері;
oo зейнетақы жинақақшасын және әлеуметтік қамсыздандырудың басқа нысандарын межелеу;
oo зейнетақы қорланымдарын қалыптастыруға еңбек етуге қабілетті жастағы барлық азаматтардың міндетті қатысуы;
oo еңбек етуге қабілетті азаматтардың қартайғанда өзін зейнетақымен қамсыздандыруы үшін жеке жауапкершілігі; · 6) инвестициялаудың тиімділігін және зейнетақы жинақақшасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
oo жинақтаушы зейнетақы қорларындағы қорланымдарға азаматтардың мұралану құқығын белгілеу;
oo қосымша ерікті зейнетақымен қамсыздандыруға азаматтарға құқық беру;
oo зейнетақы жинақақшасын экономикаға инвестициялау, бұл оның дамуына жәрдемдеседі.
Міндетті мемлекеттік әлеуметтік сақтандырудан басқа мемлекеттік емес зейнетақылық сақтандыру - зейнетақылық келісімшартқа сәйкес жұмыскерлердің және (немесе) олардың жұмыс берушілерінің ерікті жарналары есебінен қосымша зейнетақы қалыптастыру арқылы және мамандандырылған мемлекеттік емес зейнетақы қорлары арқылы зейнетақылар төлеу жолымен азаматтарды әлеуметтік қорғау қатынастары қолданылады.
Қорланымдардың ынтымақтастық негізіндегі жүйесінен дербес қорланымдар жүйесіне өтпелі кезең зейнеткерлердің еңбек сіңірген зейнетақыларын алу құқықтарын сақтау қажеттігімен, сонымен бірге зейнеткерлік алдындағы жасы келген азаматтардың көбінің мемлекеттік емес зейнетақы жүйесінде жеткілікті зейнетақылық жинақтаудың мүмкін еместігімен сипатты болып отыр. Сондықтан зейнеткерлер болғандарға мемлекеттік зейнетақы қорларынан алатын зейнетақылары мөлшерінің сақталуын мемлекет кепілдендіреді. Зейнетақы реформасы басталғаннан кейін зейнеткерлікке шыққан азаматтардың мемлекеттік зейнетақылырының мөлшері олардың мемлекеттік емес зейнетақы жүйесінде мүмкін болған қатысуының жылдар санына үйлесімді түрде қысқартылады.
0.2 Әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясаттың орны
Әлеуметтік кызмет көрсету- бұл әлеуметтік қолдану, әлеуметтік- тұрмыстык, әлеуметтік- медициналық, психоло- педагогикалық, әлеуметтік-құқықтык кез-келген материалдык көмек көрсету болып табылады.Аталған көмек пен жәрдемақылар өмірдің киын кезеңдеріндегі адамдар мен отбасыларына көрсетіледі.
Әлеуметтік кызмет көрсетудің негізгі мазмұны:
- материалдық көмек
- стационарлык жағдайда әлеуметтік қызмет көрсету
- әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінде бір тәулік ұйымдасытыру
- консультациялык көмек
- азаматтардың, отбасылардыи әлеуметтік патронажы.
Қазақстан Республикасының заңнамалары жеке әлеуметтік топтарға кызмет көрсетуді толықтырып, оның мазмұныны кеңітті.. Заңнамалық негізде әлеуметтік қызмет көрсету өрісіндегі қарт адамдардың, мүгедектердіц катынастардың реттеуге бағытталған. Бұл халыкты әлеуметтік қорғаудыц бір түрі болып саналады.
Әлеуметтік кызмет көрсету біркатар принциптерге негізделеді.
1)атаулы
1.2) қол жеткізу деңгейіндегі
1.3) еріктілік, кайырымдылық
2) Өмірдің киын жағдайларындағы қарт адамдарға, мүгедектерге басымдылык жағдайда бірінші кезекте көмек көрсету
3) конфеденциалдык принципі
4) алдын-ала көмек көрсету
5) адамнын және азаматтың құқықтарын сақтау.
6) әлеуметтік кызмет көрсетудің барлық түрлерін беру, олардың жалғасып жатуы. Әлеуметтік қызмет көрсету термин сиякты мінсіз жоғары дәрежеде калыптаскан деп санайды. Бұл объект көптеген жүйелерге кіретін элементтерден тұрады. Формальды тұрғыдан қарағанда әлеуметтік кызмет көрсету- бұл клиенттерге әлеуметтік кызмет түрлерін берегін әлеуметтік жұмыстың түрі .
Сондықтан да әдістемелік түрғысынан қарағанда Әлеуметтік кызмет үғымының мәнін түсіну, танып білудің практикалық маңызы арта түседі. Отандык әдебиетге әлеуметтік қызмет әдетте әлеуметтік жұмыстың ұйымдастыру түрі ретінде құрастырылған. Кейбір авторлар әлеуметтік қорғау қызметінің ішінде көптеген жүйелердің, элементердің барлығын айырыкша атап көрсетеді. Олар әртүрлі функционалдық жүктемелерді көтереді, өзара күрделі іс-әрекетте болады. Әдебиеттер келесідей қызмет түрлерін ажыратады:
1. Отбасындагы әлеуметтік қызмет көрсету
2. Әлеуметтік- медициналық қызмет көрсету
3. Психологиялык көмек көрсету қызметі
4. Әлеуметтік қамтамасыз ету кызметі
5. Құкыктық комек көрсету кызметі
6. Экологиялык қызметтер
7. Жұмыспен камту кызметі
8. Балалардың әлеуметтік кызметтері
Екінші жагынан аймақтық әлеуметтік кызметтер-ведомствааралык, муниципалдық әлеуметтік қызметті ұйымдастыру проблемасы, аймақтық сондай-ақ ведоствааралык позиция тұрғысынан қарастыру қажет. Бірақ әртүрлі министрліктер мен ведомствалардың әлеуметтік торабының ажыратылмайтын компоненті болып табылады. Әлеуметтік қызметкерлік мекемелері екі жақты әкімшілік бағыныштылықта болып келуі және қаржыландырудың көптеген көздерін иеленуі жекелеген ведомствалардың қарамағында жұмыс атқаратындағы атап керсетеді. Мысалы: ведомствалардың құрамында ішкі істер органдарында әлеуметтік кызмет көрсетудің мәні келесідей проблемаларды ажыратып көрсету арқылы аныкталады.
1. Әлеуметтік кызмет көрсету түрлері мен тәсілдері
2. Халыкка әлеуметтік көмек көрсету кызметінің және мекемелерінің құрылымдары
3. Аймақтық және ведомствалык әлеуметтік кызметтін компоненттері мен элементтері
4. Мемлекеттік, муниципалдық, қоғамдық, діни жеке мекемелер
5. Әлеуметтік кызмет көрсетуді ресурстармен қамтамасыз ету: мүліктік, қаржылық, кадрлық, ғылыми- әдістемелік, ақпараттық.Әлеуметтік кызмет көрсетудің жоғарыда аталған компоненттері мен элементтерінің құрылымы бұл жүйенің тұрақтылығын сапалық жағынан анықталғанын сипаттайды.
Шын мәнінде әлеуметтік қызмет көрсетудің мәні осы өрісте жұмыс істейтін мекемелердің әлеуметтік жұмыстарының әртүрлі субъектілерін талдау арқылы айқындалады.
Әлеуметтік кызмет көрсету проблемаларын зерттеушілср осы жүйе функциясының екі тобын ажыратады.
1. мәндік қызметтегі функциялар: алдын-ала көмек көрсету, әлеуметтік - реабилитациялық қызмет, әлеуметтік қорғауга бейімделу, әлеуметтік патронаж.
2. рухани - қайырымдылық функциялар: жеке адамдарға қайырымдылык, әлеуметтік кызмет көрсету
Осы функцияларды практикада жүзеге асыру әлеуметтік қызмет көрсету жұмысын тиімді басқарумен байланысты болып көмекті микро деңгейде бейнелей алады.
Әлеуметтік кызмет көрсетудің тиімділігі нақтылық органдар бар кезде ғана іске асырылады: мемлекеттік, муниципалдык жеке қызмет көрсету түрлері. Қызмет көрсетудің келесідсй түрлері бар:
oo Материалдык көмек көрсету, ақшалай каражат, тағам өнімдері, медицииалык көмектер, тазалық, денсаулык сақтау кұралдары, аяк киім, бірінші қажеттіліктегі заттар, арнайы көлік техникалык құралдары, мүгедектерге көмек көрсету.
oo Бөтен беруден стандартты емес, мұқтаж болып отырған азаматтар мен отбасылық әлеуметтік патронаж. Әлеуметтік тұрмыс қажеттіліктерін өтейтін көмек, медициналық көмекпен қамтамасыз ету, жартылай және толық өзін-өзі қамтамасыз етуге қабілеті жоғары адамдарға көмек көрсету: медициналық, психилогиялық, әлеуметтік еңбек қызметін ұйымдастыру
oo Тұрақты тұрғын үй, пәтері жоқ адамдарға, яғни қорғаныссыз қалған балалар мен жасөспірімдерге уақытша бөлме беру
oo Өз бетімен жүріп тұратын кабілеттілік сақтаған қарт адамдарга, мүгедектерге өмірдің қиын жағдайындағы адамдарга бір тәулік бойы баспана беру.
oo Азаматтарлың отбасыларга әлеуметтік-экономикалык салада консультациялық көмек көрсету жэне өмірлік қызметін медициналык- әлеуметтік көмек көрсету, психологиялык, педагогикалық, құқықтарын қорғау қызметтерін ұйымдастыру.
oo Реабилитациялык қызметтер: адамдарды кәсіби-әлеуметтік психологиялык реабилитациялауда көмек көрсету. Жасөспірімдермеи реабилитациялык жұмыс жүргізу.
Әлеуметтік қызметтер - әлеуметтік қызмет көрсетудің түрлеріне сәйкес әлеуметтік органның қызметіне көмек беру іс- әрекеті
Қызметтер акылы және тегін болып келеді. Тегін кызмет түрлері келесідей жағдайда беріледі.
1. Жасынан ауыруына, мүгедектігіне байланысты өзін-өзі күтуге кабілетсіз адамдарға;
2. кәмілетке толмаған жетімдер мен қорғансыз балалар
3. жиынтық табысы әрбір отбасы мүшесіне есептегендегі 4- айлык көрсетікіш тек төмен отбасыларға.
Қазакстан Республикасының мемлекеттік билік және жергілікті өзін-өзі басқаратын органдары қызметтерді тегін берудің бөтен де бір қосымша негіздерін белгілей алады. Акылы әлеуметтік қызметтен мемлекеттік және тегін берудің бөтен де бір қосымша алады.
Ақылы әлеуметтік кызметтер мемлекеттік жэне муниципалдык әлеуметтік органдарда қолданып жүрген заңнамалардыц тәртібі бойынша көрсетіледі. Жеке немесе басқа органдарда дербес түрде және келісім шарт негізінде көрсетіледі.
Әр түрлі отбасы клиент категориясына қарай: мүгедектер, зейнеткерлер, әскери қызметкерлер, босқындар т.б. әлеуметтік тұрмыстын, әртүрлі технологиялары колданылады.Олардың мақсаты-отбасын әлеуметтік кызметін реттеу, сақтау. Әлеуметтік қызмет көрсетудің келесі түрлерін белгілеуге болады.
1. Отбасының қатаюына бағытталған
oo жедел көмек көрсету, шұғыл әлеуметтік көмек;
oo отбасының тұрактылығын қолдауға отбасын және оның мүшелерінін әлеуметтік дамуына бағытталған.
Отбасы қатыгездіктегі жедел көмек. Мұндай карым-қатынаста жасырын болады. Біздің елімізде осы проблема ғылыми тұрғыдан казіргі кезде ғана қарастырылып отыр.
Патронаж- бұл маманның жеке кызметі, оның көмегімен отбасы әлеуметтік кызметтен накты көмек және қолдау алады. Қазіргі уакытта отбасы әлеуметтік патронажының 2 бағытын ажыратуга болады.
Ерекше тәуекелді отбасылар және балаға қатысын әлеуметтік кызметті жүзеге асыратын іс-әрекеттер сипатында негізделеді. Сонымен қоса ол өзіне патронаждың бірнеше түрлерін камтиды:
- әлеуметтік;
- әлеуметтік- медициналык;
- әлеуметтік педагогикалық;
- әлеуметтік- психологиялык;
- әлеуметтік- экономикалық.
Патронаж обьектінің сипатына негізделеді.- олар:
- жасы бойынша (балалар, жасөспірім);
- жынысы бойынша (қыз бала, үл бала);
- медициналык көрсетумен бойынша (мүгедектер, жүкті әйелдер);
- әлеуметтік статусы бойынша (қараусыз бала, зорлық-зомбылық құрбаны);
- отбасы проблемасы бойынша (бей берекетсіз отбасы, ішімдікке салынған ата-аналар, балалар) бөлінеді.
Балалардың медициналық - әлеуметтік мекемелерінде әлеуметтік қызметтер көрсету жүйесін одан әрі дамыту тақырыбына арналған дөңгелек үстел өтті.Кемтар, басқа адамның күтімі мен көмегіне мұқтаж балаларға әлеуметтік қызметтер көрсету жүйесін республикадағы интернат-үйлері мен үйде әлеуметтік көмек көрсету бөлімшелерінің жүйесі көрсетеді. Қазіргі уақытта дамуында терең ментальды ерекшеліктері бар балалардың - 18 интернат - үйі қызмет етеді. 10 мыңнан астам кемтар балаларға үйде қызметтер көрсетуді 90 бөлімше жүзеге асыруда.
Үстіміздегі жылы сәуір айында Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы Қазақстан Республикасы Заңының қабылдануына орай түрлі меншік құқығындағы медициналық-әлеуметтік ұйымдарды ашу мүмкіндігі пайда болды.Әлеуметтік қызметтер көрсету мекемелерінің қызмет істеуі Әкімдер шешімімен бекітілетін жекелеген Ережелер негізінде жүзеге асырылады, практикада бұл, бұрын қолданылып жүрген Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы Заңды іске асыру үшін қабылданған, ұсынылатын мемлекеттік қызметтердің көлемі мен сапасын айтарлықтай салааралық және функционалдық саралауға әкеліп соғады.
Қазіргі уақытта медициналық-әлеуметтік мекемелердің қызметін реттеуде нормативтік-құқықтық негізді жаңарту қажеттілігі туындады.
Министрлік көрсетілетін қызметтердің көлемі мен сапасына біріңғай талаптарды көздейтін Мүгедектер мен қарттарға үйде әлеуметтік көмек көрсету бөлімшелерінде, аумақтық әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, мемлекеттік медициналық-әлеуметтік мекемелерде және мемлекеттік емес медициналық-әлеуметтік мекемелерде әлеуметтік қызметтер көрсету Мемлекеттік стандарттың жобасын әзірледі.
Әлеуметтік қызметтер көрсетудің үлгі ережесінің жобасы әзірленді, ол мемлекеттік медициналық-әлеуметтік мекемелерде сияқты, мемлекеттік емес медициналық-әлеуметтік мекемелерде де әлеуметтік қызметтерді көрсету тәртібін көздейді.
Сурет - 1. МӘМС пакетінің артықшылықтары.
Кесте - 1. МӘМС пакетінің пайдалану мүмкіндіктері
Тегін медициналық көмектің кепілді көлемі
Міндеті әлеуметтік медициналық сақтандыру
Қазақстан азаматарының БАРЛЫҒЫНА қолжетімді болады.
1.жедел медициналық көмек.
2. санитариялық авиация.
3.алғашқы медициналық-санитарлық көмек.
4. емханалардағы жалпы тәжірибе дәрігері, терапевт, педиатр көрсететін қызметтер.
5. жедел стационарды алмастыратын және стационарлық медициналық көмек.
6. паллиативті көмек (туберкулез, онкология, жантәсілім сатысындағы созылмалы аурулар, үнемі күтімді қажет ететін, өзін-өзі күте алмайтын тұлғаларға).
Әлеуметтік маңызды аурулар кезінде, созылмалы және қауіпті аурулар:
Кеңестік-диагностикалық көмек.
Амбулаториялық дәрілік заттармен қамтамасыз ету.
Жоспарлы стационарды алмастыратын және стационарлық көмек.
Туберкулез кезінде медициналық оңалту.
САҚТАНДЫРЫЛҒАН азаматтарға көмек көрсетіледі:
Кеңестік-диагностикалық көмек:
ересектерді профилактиклаық тексеру
балаларға мамандандырылған көмек көрету.
Қымбат зертханалық қызметтер: гормондар, витаминдер, онкомаркерлер, антигендер, полимеразды тізбекті реакция.
Қымбат диагностикалық қызметтер: компьютерлік томография, магниттік-резонанстық томография және т.б.
Тегін медициналық көмектің кепілді көлеміне енбеген (ТМККК) ауруларды емдейтін амбулаторлық дәрілік заттармен қамтамасыз ету.
ТМККК енбеген ауруларды емдейтін стационарды алмастыратын көмек.
ТМККК енбеген ауруларды емдейтін жоспарлы стационарлық көмек.
Балалар мен ересектерді: кардиология, кардиохирургия, неврология, нейрохирургия, травматология, ортопедия салалары бойынша медициналық оңалту
Мемлекеттік медициналық-әлеуметтік мекемелер жүйесін қайта құру қажеттігі туындады, үйде әлеуметтік қызметтер көрсету бөлімшелерінің жұмысын ұйымдастыруды жетілдіру талап етіледі. Осыған байланысты Дөңгелек үстелде, Кеңес мүгедектер қоғамдық бірлестігінің базасында сынамадан өткен Кемтар балаларды кешенді оңалтудың бағдарламасы қаралды. Кеңес кешенді оңалту бағдарламасы дамуында ерекшеліктері бар балаларды оқытудағы жаңа тәсілдерге құрылған. Бағдарламаның негізіне өмірге қажетті, әлеуметтік жағынан мағыналы машықтарды үйрету жөніндегі қызмет салынған. Бағдарлама, дамуында ауыр паталогиялар бар балаларға әлеуметтік машықтар мен танылатын процестердің деңгейін жетілдіре отырып, балаға сатыдан сатыға көшу мүмкіндігін береді.
Кемтар балаларды кешенді оңалту мұқтаж балаларға техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар беруді қамтамасыз етуді көздейді. Министрлік қызметтер көрсету нарығында белгілі Otto Bock (Германия), ЭШЕД-прогрессивті ортопедия (Израиль) фирмаларының қатысуымен протездік-ортопедиялық бұйымдар әзірлеу жөнінде келіссөздер жүргізуде.
1. Осы Үйде әлеуметтік қызмет көрсетудің қарттар мен мүгедектерді қабылдаудың шарттарын және оларға бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін әлеуметтік қызметтерді көрсетудің тәртібін айқындайды.
2. Үйде әлеуметтік қызмет көрсетуді (үйде қызмет көрсетуді) жергілікті атқарушы органдар, мемлекеттік емес ұйымдар жүзеге асырады.
3. Үйде қызмет көрсету жалғізілікті, сондай-ақ жалғыз тұратын қарттарға және бөгде адамның күтімі мен әлеуметтік қызмет көрсетуге мұқтаж бірінші, екінші топтағы мүгедектерге (бұдан әрі - қызмет көрсетілетін адамдар) көрсетіледі.
Мамандандырылған медициналық ұйымдарда стационарлық емдеуді талап ететін ауру процесінің белсенді стадиясындағы туберкулездің, невроздарды қоспағанда, психикалық аурулардың, соматикалық ауру кезіндегі невроз ұқсас жай-күйлердің, жарыместің жеңіл дәрежесінің, ақыл-ес кемшіндігі мен жеке басының айқын білінетін өзгеруі жоқ, сирек ұстамасы бар (айына 2-3 реттен артық емес) тырыспалы синдромдардың, карантинді инфекциялардың, жұқпалы тері мен шаш ауруларының, венереологиялық аурулардың, ЖҚТБ болуы үйде қызмет көрсетуге қарсы айғақтамалар болып табылады.
4. Үйде қызмет көрсету Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының заңдарына, өзге де нормативтік құқықтық актілеріне, сондай-ақ осы Үлгілік Ережеге сәйкес жүзеге асырылады.
5. Әлеуметтік қызметтерді қарттар мен мүгедектерді күту жөніндегі әлеуметтік қызметкерлер (бұдан әрі - әлеуметтік қызметкерлер) қызмет көрсету аумағы мен аймағының көлемі ескеріле отырып, әлеуметтік қызметтерді көрсетудің мемлекеттік стандарттарында көзделгендерден кем емес көлемде және түрлерде көрсетеді.
6. Әлеуметтік қызметкерлер үйде әлеуметтік қызметтер көрсету бөлімшелерінің, жергілікті атқарушы органдардың және үкіметтік емес ұйымдардың штат санында болуы мүмкін.
7. Әлеуметтік қызметтер көрсету кезінде қызмет көрсетілетін адамдардың жасы мен денсаулық жай-күйі, оңалтудың жеке бағдарламасының (бұдан әрі - ОЖБ) мазмұны, қозғалу белсенділігінің төмендеу дәрежесі мен басқа да объективті факторлар ескеріледі.
8. Үйде әлеуметтік қызмет көрсетудің міндеттері мен функциялары
Үйде әлеуметтік қызмет көрсетудің негізгі міндеттері қызмет көрсетілетін адамдардың үйреншікті әлеуметтік ортада болуына қолайлы жағдайлар туғызу, гигиеналық талаптарға сәйкес өмір сүру жағдайларына қолдау жасау, әлеуметтік қызметтерді көрсетудің мемлекеттік стандарттарына сәйкес әлеуметтік қызметтер көрсету және оңалту іс-шараларын жүргізу болып табылады.
Үйде әлеуметтік қызмет көрсету функциялары:
oo жалғызілікті (жалғыз тұратын) қарттарды және үйде қызмет көрсетуге мұқтаж мүгедектерді анықтау және олардың есебін жүргізу;
oo қызмет көрсетілетін адамдардың дербес құқықтылығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
oo әлеуметтік-құқықтық қызметтер көрсету;
oo қызмет көрсетілетін адамдарды олардың құқықтары, көрсетілетін әлеуметтік қызметтің көлемі мен түрлері туралы хабардар ету;
oo әлеуметтік қызмет көрсетудің сапасы мен тиімділігін арттыру;
oo әлеуметтік қызметкерлердің еңбегін ұйымдастыруды жетілдіру және олардың біліктілігін арттыру;
oo Заңды тұлғалардың Жарғыларына сәйкес өзге де функциялар.
Әлеуметтік қызметкерлердің қызметін басқару
1. Қызметтерге тапсырыс беруші басшылықты, практикалық көмекті және қызметтерді жеткізушілердің қызметіне бақылауды жүзеге асырады.
2. Әлеуметтік қызметкер халықты әлеуметтік қорғау саласындағы орталық уәкілетті орган бекіткен Біліктілік сипаттамаларына сәйкес болуы керек.
3. Үйде қызмет көрсетудің іс-қағаздарын жүргізу олардың болуы, үйде қызмет көрсетудің сапасы мен тиімділігін арттыру, әлеуметтік қызметкерлердің қызмет көрсетілетін адамдардың құқытары мен заңды мүдделерін бұзуына жол бермеу мақсатындағы бақылауды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін құжаттарды қамтуға тиіс.
4. Іс-қағаздарын жүргізудің тәртібін уәкілетті орган бекітеді және ол қызметтерді жеткізушілер мен әлеуметтік қызметкерлердің назарына жеткізіледі.
5. Іс-қағаздарын жүргізу мынадай міндетті құжаттамалардың болуын көздейді:
1) жылға, тоқсанға арналған жұмыс жоспары;
2) қызмет көрсетуге келіп түскен адамдарды тіркеу журналы (осы Үлгілік Ережеге 4-қосымша);
3) қызмет көрсетілетін адамдарға жақындарының келіп-кету кестесі;
4) көрсетілген әлеуметтік қызметтер есебінің журналы (осы Үлгілік Ережеге 5-қосымша);
6. Іс-қағаздары мен жұмыс есебінің жай-күйі, олардың дұрыс жүргізілуі үшін әлеуметтік қызметкер, бөлімше меңгерушісі, орындаушы мен қызметтерді жеткізуші жауаптылықта болады.
7. Үйде қызмет көрсетудің сапасын бақылауды жүзеге асыру мақсатында
Осы Аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында әлеуметтік қызмет көрсетудің аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталықтарының қызмет тәртібін, қарттар мен мүгедектерді қабылдаудың шарттарын және оларға әлеуметтік қызметтер көрсетудің тәртібін айқындайды.
2. Аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталығы (бұдан әрі - аумақтық орталық) заңды тұлға болып табылады және оны құрылтайшысы қолданыстағы заңнамаға сәйкес құрады.
3. Аумақтық орталық өзінің қызметін құрылтай құжаттарына сәйкес медициналық қызметке берілетін лицензияның негізінде, ал әлеуметтік-педагогикалық қызмет түрлерін көрсеткен жағдайда - білім беру қызметіне берілетін лицензияның негізінде жүзеге асырады.
4. Аумақтық орталықтар өз қызметінде Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін, осы Үлгілік Ережені басшылыққа алады.
5. Аумақтық орталық жеке оңалту бағдарламасына немесе медициналық ұйымның қорытындысына сәйкес бөгдее адамдардың күтіміне және әлеуметтік қызмет көрсетуге мұқтаж қарттар мен бірінші, екінші, үшінші топтағы мүгедектердің, оның ішінде мүгедек балалардың (бұдан әрі - қызмет көрсетілетін адамдар) медициналық-әлеуметтік және оңалту қызмет түрлерін алу, бос уақыты мен демалысын өткізу мақсатында күндізгі уақытта болуына арналған.
Мамандандырылған медициналық ұйымдарда емдеуді талап ететін процесі белсенді стадиядағы туберкулездің, карантинді инфекциялардың, тері мен шаш жұқпалы ауруларының, венереологиялық ауруларының, ЖҚТБ, соматикалық ауру кезіндегі невроздарды, неврозға ұқсас жай-күйлерді қоспағанда, психикалық аурулардың, ақыл-ес кемшіндігі мен жеке басының айқын білінетін өзгеруі жоқ, сирек ұстамасы бар (айына 2-3 реттен артық емес) этиологиясы әртүрлі тырыспалы синдромдардың болуы аумақтық орталықта медициналық қызмет көрсетуге қарсы айғақтамалар болып табылады.
Аумақтық орталықтың міндеттері мен функциялары
Аумақтық орталықтың негізгі міндеттері қызмет көрсетілетін адамдарға үйдікіне жақындатылған қолайлы тұрмыс жағдайларын жасау, әлеуметтік қызмет көрсетудің мемлекеттік стандарттарына сәйкес әлеуметтік қызмет көрсету және оңалту шараларын жүргізу болып табылады.
Аумақтық орталықтардың функциялары:
қызмет көрсетілетін адамдардың дербес құқықтылығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
әлеуметтік қызметтер көрсету;
медициналық, әлеуметтік және кәсіптік оңалту жөніндегі іс-шаралар жүргізу;
балалардың оқыту бағдарламаларын игеруіне жағдайлар жасау (әлеуметтік-педагогикалық қызметтер көрсету кезінде);
қолайлы моральдік-психологиялық климат жасау;
қызмет көрсетілетін адамарды олардың құқықтары, әлеуметтік қызмет көрсетудің көлемі мен түрлері, Ішкі тәртіп ережесі туралы хабардар ету;
қызметкерлер еңбегінің ұйымдастырылуын жетілдіру және олардың біліктілігін арттыру;
әлеуметтік қызмет көрсетудің сапасы мен тиімділігін арттыру;
аумақтық орталықтың қаржы-шаруашылық қызметін жүзеге асыру;
аумақтық органның Жарғысына сәйкес өзге де функциялар.
Медициналык әлеуметтік патронаж - отбасының ауру жэне еңбеккс жарамсыз мүшелеріне қатысты жұмыс жасайды. Медициналық- әлеуметтік патронаждың мазмүны аталган клиенттердің категорияларына байланысты болып келеді. Оларға дәрілерді жеткізу, түнгі кезекшелік, гигиеналық кызмет көрсету соның бәрі жатады.
Сурет - 2. МӘМС бойынша азаматтардың мәртебесін анықтау әдістері.
Әлеуметтік психологиялық патронаж- отбасына ұзақ психологиялык және әлеуметтік көмек көрсетудің әртүрлі формада жүзеге асады. Бұл отбасы дағдарыс стрестік жағдайда басынан кешеді, эмоционалдық жағдайда болады. Әлеуметтік патронаж клиенттің әлеуметтік және психологиялық жағдайын есепке ала отырып мән-жайды зерттеугс себепші болады. Ол сонымен катар отбасында қалыптасқаи күйзелісті немесе күйзеліс жағдайын жою бойынша нақты көмек көрсетуге және тұрақты тенденцияларды тұрақтандыруга бағытталган.
Әлеуметтік патронаж әлеуметтік жұмыс маманының әртүрлі әдістер іс-әрекетін қарастырады.
Әлеуметтік педагогикалық патронаж- әртүрлі проблемалары бар отбасына жан-жақты сонымен бірге әрекет ететін көмектерді жатқызады.
Отбасының әлеуметтік патронажы келесідей бағыттарды құрайды:
Қолайсыз немесе қауіпті сияқты жағдайлардың қалыптасуына байланысты ақпараттық аналитикалық мәліметтер
Жағдайларға тура араласу
Ынтымақтастығы немесе оны жоспарлау туралы әлеуметтік жұмыс келісімдерін жасау
патронаж клиенттерін тікелей қорғау
Клиенттермен жұмысты бакылау, бағалау, аяқтау. Патронаждык жұмыстың нысандары мен әдістері
Клиенттермен жұмыстардың барлық кезеңде патронажга жауапты мамандар клиенттермен жұмыстың негізгі мазмұнын арнайы есеп карточкаларына тіркейді. Отбасын патронаждаң әртүрлі формалар немесе әдістер қолданылады. Материалдық колдау, әлеуметтік кеңес, психотерапия немесе т.б.
Сондықтан патронаж өзінің жүйесінде келесілерді білдіреді.
Клиент деңгейінде -оның бастамасы өзі үшін клиенттің өмірлік жағдайының қиын немесе тіпті қауіпті екендігін анықтау кезеңінен басталады.
патронаждык жұмыстың мазмұнының деңгейінде-әдеттегі дәстүрлі түрде әлеуметтік көмек шеңберінен шыққан міндеттемелерді көтеру
Патронаждың әдістемелік деңгейінде көмек көрсетуге арнайы косымша жолдарды қолдану
Ұйымдастыру дсңгейінде клиенттермен қатынасты ұйымдастыру
3.1 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясатты қалыптастырудың шетел тәжірибесі
Әлемдік практикада барлық денсаулық сақтау жүйелерінде мынадай негізгі 4 модельдің біреуінің басымдығымен қаржыландырудың аралас құрылымы бар:
бюджеттік модель, қаржыландырудың негізгі көзі - ортақ салық салу. Бұл модель жалпы халықты медициналық көмекпен қамтуға кепілдік беретін әлемдік 54 мемлекетінің 22 мемлекетінде (Ұлыбритания, Австралия, Канада және т.б.) таралды;
мемлекеттің, жұмыс берушілердің және жұмыскерлердің міндетті ортақ жарналарының есебінен қаржыландырылатын әлеуметтік медициналық сақтандыру (бұдан әрі - ӘМС). Әлемнің 54 мемлекетінен 30 мемлекетінде (Германия, Франция, Жапония, Корея) таралды.
жұмыс берушілердің және жұмыскерлердің ерікті жарналарының есебінен қаржыландырылатын жеке медициналық сақтандыру (2009 жылғы Денсаулық сақтау және пациенттерді қорғау реформасына дейін АҚШ );
Денсаулық сақтаудың жинақ шоттары негізінен Сингапурда қолданылады. Жұмыс істейтін табысынан ғана қаржыландырылады.
Бюджетік модель қаржыландырудың жоғары деңгейлі тұрақтылығымен және әлеуметтік қорғалумен сипатталады, алайда, азаматтардың өз денсаулығы үшін жеке жауапкершілігіне жіне медициналық қызметтер берушілердің арасындағы бәсекелестікке ықпал етпейді.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру (бұдан әрі - ӘМС) барлық әлеуметтік серіктестердің денсаулығы үшін ортақ жауапкершілікті жүзеге асыруды қамтамасыз етеді, бәсекені дамыту, сапа мен тиімділікті көтеру үшін ынталандыру ажсайды. Одан басқа, бұл модель кезінде денсаулық сақтау жүйесінің өзін реттеудің жоғары деңгейі қаматамсыз етіледі.
Жеке медициналық сақтандыруды қолданатын жүйелер пациенттердің әр түрлі қажеттіліктеріне тез әрекет ете алатын ашықтықтың жоғары деңгейін иеленеді және медициналық қызметтердің сапасын жоғарылату үшін жоғары ынталандыруды жасайды. Бұл модель әлеуметтік қорғалуды және медициналық қызметтерді алу кезінде азаматтардың теңдігін қамтамасыз етпейді, денсаулық сақтаудың басымдықтарына байланысты қаражаттарды қайта бөлуге мүмкіндік бере алмайды, оны қолдану жоғары транзакциялық шығындарға әкеледі.
Медициналық жинақ шоттары медициналық көмектің қолжетімдігін жинактау мөлшерлерімен шектейді, бұл төмен деңгейлі табысы бар немесе созылмалы аурулары бар азаматтарға теріс ықпал етеді. Бұл модель ашықтықтың жоғары деңгейін және медициналық қызметтер берушілердің арасында бәскелестікті ынталандыруға қабілеттілікті иелене отырып, өз денсаулығы үшін ортақ жауапкершіліке қағиадатын іске асыруға мүмкіндік бермейді және әкімшілік шағыстардың өсуіне алып келеді.
Әлемдік практика ӘМС жүйелері халықты медициналық көмекпен жалпы қамтуды қамтамасыз ететінін көрсетті. Эстония, Чехия, Венгрия және т.б. ЭЫДҰ мүше мемлекеттері ЖІӨ-ге 5-8% шегінде денсаулық сақтауды қаржыландыру кезінде осы көрсеткішке жете алды.
ӘМС-ты енгізу және қаржыландырудың мақсаттарына тәуелсіз әр түрлі мемлекетттерде жұмыс істеудің ортақ механизмдері мен дамудың беталыстары бар, олар ӘМС-тың тұрақтылығы мен тиімділігін қамтамасыз етеді.
Бақылау кеңестері және басқа органдар арқылы басқаруда барлық әлеуметтік серікстестердің жоғары қатысуы кезінде ӘМС қорлары автономияның жоғары деңгейін иеленеді.
ӘМС жүйесінің әр түрлә лементтері қызметін өзін реттеудің заңи белгіленген механизмдері бар басқару органдарын қалыптастыру, тариф құру, технлогияларды бағалау, медицина қызметкрдерінің біліктілігін тану, медициналық қызметтер берушілерді аккредиттеу және т.б.
Сақтандыру жарналары мөлшерлемесінің мөлшері жұмыс берушілер мен жұмыскерлердің төлем үлесі сияқты мемлекеттің даму деңгейіне байланысты ауытқиды. Мысалға, Германияда еңбекақы қорынан 14,1%, Австрияда 6,5%-дан (фермерлер) 11%-ға дейін (зейнеткерлер), Францияда 13,6%, Ресейде 5,1%.
Бұл уақытта, ӘМС қолданылматйын мемлекеттерді мемлекеттік бюджет қаржыландырудың негізгі көздерінің бірі болып табылдаы. Сонымен, АҚШ-та мемлекеттік шығыстардың үлес салмағы 2011 жылы 46%-ды, ал Сингапурда - 31%-ды құрды.
Пациент үшін сақтандыру қорларының бәсекелестігі медициналық сақтандырудың бір проблемасы болып табылады. Бұл жағдайларда сақтандыру жағдайлары болуының жоғару қаупіне байланысты созылмалы аурулары бар үлкен жастағы адамдар , балалар және жүкті әйелдер керексіз клиенттер болып саналады және сақтандыру қорғауын ұсынудан бас тартуға немесе оның жоғары құнына байланысты медициналық қызметке қол жеткізуді жоғалта алады.
Бұл теңсіздікті еңсеру үшін Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы қаражаттардың бірыңғай пулын қалыптастыруды ұсынады, ол тек бір қорды құру жолымен (Корея, Жапония, Венгрия және т.б.), не қорлардың кезең кезеңмен бірігуі (Эстония), сондай-ақ қауаіптерді теңестіру механизмедірінің көмегімен (Германия, Франция, Бельгия және т.б.) ӘМС бар көптеген мемлекеттерде іске асырылып отыр.
Осы механизмнің классикалық мысалы Германия болып табылады, онда мемлекеттің 130 сақтандыру қорларымен жиналған сақтантыру қорлары қауіптерді түзетудің бірыңғай қорында шоғырландырылады және федералды бюджеттегі субсидиялармен толықтырылады. Қаражаттардың қалыптасқан пулы жыныстың, жасының, табыс деңгейінің және денсаулық жағдайының түзету коэффициенттерін ескере отырып, сақтандыру қорларының араларында қайта бөлінеді.
Тарифтік саясат тарифтердің экономикалық нақытылығына және теңгерімділігіне ортақ табыстық базамен негізделеді, әдетте, негізгі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
Сейтбек Мырзабек Нұрланбекұлы
Медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлі
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
5В051000- Мемлекеттік және жергілікті басқару мамандығы
Түркістан 2019
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКА ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ
Қорғауға жіберілді
Мемлекеттік және аймақтық даму бағдарламасы жетекшісі
магистр-оқытушы
___________ Д.Н.Ергалиев
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлі
5В051000-мамандығы - Мемлекеттік және жергілікті басқару
Орындаған Сейтбек М.
Ғылыми жетекшісі,
э.ғ.к., доцент Ерманкулова Р.И.
Түркістан 2019
МАЗМҰНЫ
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1 ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДЕ МЕМЛЕКЕТТІК САЯСАТТЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің маңызы, мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
1.2 Әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясаттың орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
1.3 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясатты қалыптастырудың шетел тәжірибесі ... ... ... .
21
2. ҚАЗАҚСТАНДА ТҰРҒЫНДАРҒА ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДІҢ БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
2.1 Қазақстан және Түркістан облысындағы әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің жалпы жағдайы ... ... ... ... ... ...
26
2.2 Қазақстан әлеуметтік және медициналық қызмет көрсету мемлекеттік саясатының негізгі бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
41
2.3 Тұрғындарға әлеуметтік және медициналық қызмет көрсету деңгейіне мониторинг ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
44
3. ҚАЗАҚСТАНДА ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ
3.1Медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлін дамыту ... ... .
56
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
65
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ...
67
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
70
БЕЛГІЛЕНУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
ҚР
Қазақстан Республикасы
МӘМС
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру
ЗТМО
Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталықтың
МСАК
Медициналық-санитариялық алғашқы көмек
ӘМС
Әлеуметтік медициналық сақтандыру
АББ
Ауруларды басқару бағдарламасы
АДҚ
Амбулаторлық дәрілік қамтамасыз ету
ЖБҚ
Жаһандық бәсекеге қабілеттілік
ДДСҰ
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының
ДСӘДМ
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі
ЖКО
Жол-көлік оқиғаларынан
ТМККК
Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі
ОҚО
Оңтүстік Қазақстан облысы
ДБ
Дүниежүзілік банк
ж
жыл
жж
жылдар
т.б
тағы басқа
КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Әлеуметтік кызмет көрсету- бұл әлеуметтік қолдану, әлеуметтік- тұрмыстык, әлеуметтік- медициналық, психоло- педагогикалық, әлеуметтік-құқықтық кез-келген материалдык көмек көрсету болып табылады.Аталған көмек пен жәрдемақылар өмірдің киын кезеңдеріндегі адамдар мен отбасыларына көрсетіледі.Әлеуметтік кызмет көрсетудің негізгі мазмұны:материалдық көмек; стационарлыкжағдайда әлеуметтік қызмет көрсету; әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінде бір тәулік ұйымдасытыру; консультациялык көмек; азаматтардың, отбасылардыи әлеуметтік патронажы. Қазақстан Республикасының заңнамалары жеке әлеуметтік топтарға кызмет көрсетуді толықтырып, оның мазмұныны кеңітті. Заңнамалық негізде әлеуметтік қызмет көрсету өрісіндегі қарт адамдардың, мүгедектердің қатынастарың реттеуге бағытталған. Бұл халықты әлеуметтік қорғаудың бір түрі болып саналады.
Қазақстан Республикасында 2030 жылға дейін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізу концепциясы Мемлекеттік құрылыстың нақты 100 қадамы институционалдық реформалар жоспарына, Н.Ә. Назарбаевтың 2014 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан жолы - 2050: Ортақ мақсат, ортақ мүдде, ортақ келешек Қазақстан халқына Жолдауына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылға 24 сәуірдегі № 396 қаулсымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейін Әлеуметік дамуы концепциясына сәйкес әзірленді. Осы концепция Қазақстан Республикасында 2030 жылға дейін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізудің көрінісін, негізгі қағидаттарын, бағыттарын және кезеңдерін айқындайды[1]. Оның негізінде Ұлт жоспары - бес институтциональдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 нақты қадам бағдарламасындаміндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізу. Мемлекет, жұмыс беруші және азаматтың ынтымақтасқан жауапкершілігі қағидаты негізінде денсаулық сақтау жүйесінің қаржылық орнықтылығын күшейту. Бастапқы медициналық-санитарлық көмекті (БМСК) басымдықпен қаржыландыру. Бастапқы көмек аурудың алдын алу және ерте бастан күресу үшін ұлттық денсаулық сақтаудыңу қажеттілігі айқын аталған болатын [2].
Әлеуметтік кызмет көрсету бір қатар принциптерге негізделеді: атаулы, қол жеткізу деңгейіндегі, еріктілік, кайырымдылық, өмірдің қиын жағдайларындағы қарт адамдарға, мүгедектерге басымдылык жағдайда, бірінші кезекте көмек көрсету, конфеденциалдык принципі, алдын-ала көмек көрсету, адамнын және азаматтың құқықтарын сақтау, әлеуметтік кызмет көрсетудің барлық түрлерін беру, олардың жалғасып жатуы. Әлеуметтік қызмет көрсету термин сиякты мінсіз жоғары дәрежеде калыптаскан деп санайды. Бұл объект көптеген жүйелерге кіретін элементтерден тұрады. Формальды тұрғыдан қарағанда әлеуметтік кызмет көрсету- бұл клиенттерге әлеуметтік кызмет түрлерін беретін әлеуметтік жұмыстың түрі.
Сондықтан да әдістемелік түрғысынан қарағанда Әлеуметтік кызмет ұғымының мәнін түсіну, танып білудің практикалық маңызы арта түседі. Отандык әдебиетте әлеуметтік қызмет әдетте әлеуметтік жұмыстың ұйымдастыру түрі ретінде құрастырылған.
Диплом жұмысының мақсаты және міндеттері - медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлін зерттеу болып табылады.
Алға қойған мақсатқа сәйкес төмендегідей міндеттерді шешу қажеттілігі айқындалады:
oo әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясаттың теориялық негіздерін жүйелеу;
oo әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясаттың орнын және халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясатты қалыптастырудың шетел тәжірибелерін зерделеу;
oo Қазақстанда тұрғындарға әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің бүгінгі таңдағы жағдайына талдау жасау;
oo Қазақстанда әлеуметтік және медициналық қызметті жетілдіру бағыттарыбойынша ұсыныстар әзірлеу.
Зерттеу пәні болып медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат мониторингінің рөлін қалыптастыру мәселелері болып табылады.
Зерттеудің нысаны жалпы медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясат болып табылады.
Зерттеу жұмысының теориялық және әдістемелік негіздері болып отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектеріндегі іргелі және қолданбалы тұжырымдамалары, салалық әдістемелік материалдар, заңдық-нормативтік актілер мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары, ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Нұрлы жол - болашаққа бастар жол Жолдауы, Қазақстанның 2050 жылға дейінгі даму Стратегиясы және Қазақстан Республикасында жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту тұжырымдамасы және ҚР Президенті Н.Назарбаевтың 100 қадам Ұлт жоспарын әлемдік бағдарламасы, ҚР Өңірлерді дамыту бағдарламасы және басқа материалдар қолданылды.
Практикалық маңыздылығы. Дипломдық жұмыста жасалған қорытындар мен ұсыныстар медициналық мекемелерде әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетуде мемлекеттік саясатмониторингінің рөлінжетілдіруге мүмкіндік береді.
Дипломдық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, 3 тараудан, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Сонымен қатар дипломдық жұмыста 7 кесте, 6 сурет орын алған.
1 ӘЛЕУМЕТТІК ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУДЕ МЕМЛЕКЕТТІК САЯСАТТЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудің маңызы,мәні
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) - бұл денсаулық сақтау саласындағы әлеуметтік мүдделерді қорғаудың мемлекеттік жүйесі. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру Қазақстанның барлық сақтандырылған азаматтарына жынысына, жасына, әлеуметтік мәртебесіне, тұрғылықты жеріне, табысына қарамастан, тең дәрежедегі медициналық және дәрілік көмекті қамтамасыз етеді.
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру - бұл тұрғындарды ауру, жарақат, жүктілік, бала туу, мүгедектік, кәрілік жағдайындағы әлеуметтік қорғау үлгісі.Көптеген дамыған елдер тұрмысы төмен, көмекке мұқтаж адамдарға ресурстарды қайта бөлуге мүмкіндік беретін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесін таңдаған: әлеуметтік қамсыздандырудың негізгі нысандарының бірі;экономикалық тұрғыдан белсенді халықты жұмыстан, еңбек ету қабілетінен және табыстан айырылуға байланысты түрлі тәуекелден зиянды өтеудің ұжымдық ынтымақтастығы негізінде әлеуметтік қорғау нысаны;азаматтарды қартайғанда, сырқат, жазатайым оқиға салдарынан, бала туу себепті, т.б. мән-жайларға байланысты еңбекке уақытша немесе тұрақты жарамсыз болған жағдайда, сондай-ақ олардың денсаулығын сақтау, қорғау мақсатымен материалдық жағынан қамсыздандыру жүйесі.
Әлеуметтік сақтандырудың ерекшелігі - жұмыс берушілердің және мемлекеттің қолдауымен жұмыскерлердің мақсатты жарналарынан құралатын мамандандырылған қорлардан қаржыландыру, яғни әлеуметтік сақтандыру кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың міндетті жарналарынан құралатын ерекше қорлардың есебінен жүзеге асырылады. Халықты әлеуметтік қорғаудың қазіргі жүйесі мынадай негізгі элементтерді қамтиды:
oo мемлекеттік көмек берудің дәстүрлі нысаны (әлеуметтік көмек);
oo әлеуметтік жеңілдіктерді қоса халықтың жекелеген санаттарына берілетін мемлекеттік әлеуметтік кепілдіктер жиынтығы;
Әлеуметтік сақтандырудың екі нысаны бар, олар:
міндетті әлеуметтік сақтандыру және ерікті әлеуметтік сақтандыру. Міндетті әлеуметтік сақтандыру бюджеттен тыс мақсатты (мемлекеттік немесе қоғамдық) қорлар арқылы қамтамасыз етілетін мемлекеттік әлеуметтік кепілдіктердің бір түрі. Бұл қорлардың тапшылығы жағдайында мемлекет оларға мемлекеттік бюджет қаражатынан көмек көрсетеді. Сөйтіп, ол осы қорлардың қаржылық орнықтылығының және міндетті Әлеуметтік сақтандыру бағдарламасының іске асырылуының кепілі болып табылады.
Екі түрі бар, олар: міндетті жалпы сақтандыру және міндетті кәсіптік сақтандыру. Міндетті жалпы сақтандыру еңбек шартымен немесе келісімшартпен жұмыс істейтін барлық тұлғаларға қолданылады. Міндеті кәсіптік сақтандыру жарақаттану қауіпі жоғары, ерекше қауіпті және еңбек етуге жағдай қолайсыз жұмыстарда істейтін тұлғаларға қолданылады. Ерікті әлеуметтік сақтандыру мемлекеттің (мемлекеттік бюджеттің) сақтандыруды қолдауы жоқ болғанда ұжымдық ынтымақ және өзара көмек қағидаты негізінде құрылады. Адам және бүкіл қоғам үшін барынша мәнді қажеттіліктерді қанағаттандырудың мемлекеттік әлеуметтік кепілдіктері халықты әлеуметтік қорғаудың жаңа жүйесінің негізі болып табылады[1].
Әлеуметтік сақтандыру деп әдетте еңбек ету қабілетін жоғалтқан және (немесе) жұмысынан айырылған жағдайларда азаматтарды материалдық қолдау және олардың денсаулығын қорғау үшін қоғамдық өнім құнын қайта бөлу жөніндегі экономикалық қатынастардың жүйесін айтады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 27 маусымдағы №886 қаулысымен мақұлдаған Қазақстан Республикасында Халықты әлеуметтік қорғаудың тұжырымдамасы мемлекеттің, жұмыс берушілердің және азаматтардың мүмкін болатын әлеуметтік қатер туған жағдайда халықты әлеуметтік қорғаудың көп деңгейлі жүйесін қалыптастырудағы бағыттарын айқындап берді. Рыноктық экономика жағдайында әлеуметтік қамсыздандыру мен әлеуметтік көмектен басқа халықты әлеуметтік қорғаудың басым түрлерінің бірі әлеуметтік сақтандыру болып табылады [2].
Қазақстанда 2005 жылдың 1 қаңтарынан бастап міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің енгізілуіне 2004 жылдың 27 ақпанында мамандандырылған институт - Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының құрылуы себеп болды.
Әлеуметтік сақтандыру қоғамдық игілік туралы қамқорлық идеясына негізделген және мемлекеттік әлеуметтік саясаттың бір бөлігін құрады. Ол, бір жағынан, осы саясатты іске асыру механизмі ретінде, халықты әлеуметтік қорғауды ұйымдастырудың негізі ретінде; басқа жағынан, объекті жалпы бүкіл халық, сол сияқты әлеуметтік тәуекелдердің болу критерийлері бойынша бөлінген жекелеген әлеуметтік топтар болып табылатын қартайған, денсаулықты, мүліктік мүдделерді қорғау жағдайында азаматтарды материалдық қамтамасыз ету жүйесі ретінде болып келеді. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандырудың қаржылық механизмі әлеуметтік салықтар мен сақтық жарналары есебінен сақтық қорларын қалыптастыруға негізделген.
Әлеуметтік сақтандыру тым жалпы жүйе - әлеуметтік қамсыздандыру нысандарының бірі болып табылады. Алайда бұл екі жүйенің арасындағы айырмашылық азаматтардың еңбек қызметіне қатысты және еңбекке жарамсыздар үшін қорларды қалыптастыру әдістерімен қаланған.
Әлеуметтік сақтандыру еңбек ету қабілеттігін уақытша немесе үнемі жоғалтқан азаматтар үшін сақтық әдісін қолданумен қорды қалыптастыруға және пайдалануға байланысты пайда болатын қатынастарды білдіреді. Бұл ретте жұмыс істеген немесе уақытша ауру себепті жұмыс істемейтін азаматтардың контингенттерін ойға алу; сөйтіп, әлеуметтік сақтандырудың маңызды ерекшелігі сол, оның бүгінгі немесе бұрынғы жұмыскерлердің еңбек қызметімен тікелей байланысты болып табылатындығы.
Әлеуметтік қамсыздандыру еңбек ету қабілеттігін немесе оған иелік етуден айырылған азаматтарды қолдау үшін, яғни барлық азаматтар үшін еңбек қызметіне олардың қатысуына қарамастан қорлар қалыптастырумен және пайдаланумен байланысты қатынастарды білдіреді, бұл үшін айтылған қорларды қалыптастырудың бюджеттік әдісі пайдаланылады.
Әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру категорияларының іс-әрекетінің объективті қажеттігі ұлғаймалы ұдайы өндіріс үдерісінің, атап айтқанда, оның құрамды бөліктері бірінің - жұмыс күшінің ұдайы толықтырылуының талаптарынан туындайды. Ұдайы өндірістің бұл түрі үшін қаражаттардың негізгі көзімен - еңбекақы, басқа жекеше табыстардың қорымен қатар әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру қорлары жұмыс істейді.
Әлеуметтік арналым қорларын қалыптастырудың екі қағидаты бар:
oo ұрпақтар ынтымақтастығының негізінде; жұмыс істейтін ұрпақ жұмыс істемейтіндерді қамтамасыз етеді, ал, өз кезегінде, еңбекке жарамдылықтан айырылуына қарай оларды еңбек қызметіне кірген жаңа ұрпақ ауыстырады. Бұл қағидатқа негізделген жүйе Қазақстанда 1998 жылға дейін қолданылды;
oo әлеуметтік қорларға, көбінесе әлеуметтік қорға азаматтардың дербес аударымдарының негізінде; бұл қағидаттың іс-әрекеті кезінде төлемақылардың мөлшері нақты тұлғаның бүкіл жұмыс істеген кезіндегі салған сомасына байланысты болады. Бұл қағидаттың іс-әрекетіне негізделген жүйе Қазақстандағы зейнетақы реформасының негізіне қойылған.
Бірінші қағидатқа негізделген және Қазақстанда 1998 жылға дейін қолданылған жүйе мынадай ерекшеліктермен сипатталады:
oo зейнетақымен қамсыздандыруга мемлекеттік монополия;
oo әлеуметтік қамсыздандыру қорларына түсетін міндетті зейнетақы жарналарының топтастырылуы;
oo жүйе ішінде қаражаттарды қайта бөлу.
Мұндай жүйе жоспарлы директивалық экономика, еңбекке қабілетті халықтың жұмыспен толық қамтылуы, мемлекет тарапынан жан-жақты бақылау, зейнеткерлерге жұмыс істейтін халықтың жоғары ара қатынасы жағдайында тиімді болды. Өмір сүрген жүйе азаматтардың түрлі кәсіптік және әлеуметтік санаттарына арналған жеңілдіктердің көптеген түрлерінің болуымен сипатталады.
90-жылдардың басы мен ортасындағы экономиканың дағдарысы әлеуметтік сақтандыру жүйесінің де дағдарысына қозғау салды, бұл жарналарды төлеудің базалық көрсеткіштерінің құлдырауына да, сондай-ақ әлеуметтік қорларға оларды толық және уақтылы аударып отыруға төлеушілер мүдделігінің болмауы да әлеуметтік сақтандыруға төленетін жарналардың жиналымдылығының төмен деңгейінде көрінетін еді; бұл зейнеткер мен жәрдемақылар алатындар алдында берешектің үлкен көлеміне жеткізді; әлеуметтік қорлар қаражаттарының инфляциялық құнсыздануы зейнеткерлердің күнкөрістің ең төменгі деңгейіндегі қажеттіліктерін қамтамасыз етпеді және қорлар қаражаттарының аса шектеулілігі жағдайында әлеуметтік төлемақыларды өнбойы индекстеп отыру қажеттігін тудырады.
Қазақстанда жүргізіліп жатқан зейнетақы реформасының негізіне қойылған екінші қағидаттьің іс-әрекетіне негізделген жүйе мыналармен сипатталады:
oo зейнетақымен қамтамасыз етуді мемлекеттік реттеу;
oo зейнетақы қорын қалыптастыруға қатысқан 30 жастан төмен емес азаматтар үшін күнкөрістің ең төменгі денгейін сақтау жөніндегі мемлекеттің кепілдіктері;
oo зейнетақы жинақақшасын және әлеуметтік қамсыздандырудың басқа нысандарын межелеу;
oo зейнетақы қорланымдарын қалыптастыруға еңбек етуге қабілетті жастағы барлық азаматтардың міндетті қатысуы;
oo еңбек етуге қабілетті азаматтардың қартайғанда өзін зейнетақымен қамсыздандыруы үшін жеке жауапкершілігі; · 6) инвестициялаудың тиімділігін және зейнетақы жинақақшасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
oo жинақтаушы зейнетақы қорларындағы қорланымдарға азаматтардың мұралану құқығын белгілеу;
oo қосымша ерікті зейнетақымен қамсыздандыруға азаматтарға құқық беру;
oo зейнетақы жинақақшасын экономикаға инвестициялау, бұл оның дамуына жәрдемдеседі.
Міндетті мемлекеттік әлеуметтік сақтандырудан басқа мемлекеттік емес зейнетақылық сақтандыру - зейнетақылық келісімшартқа сәйкес жұмыскерлердің және (немесе) олардың жұмыс берушілерінің ерікті жарналары есебінен қосымша зейнетақы қалыптастыру арқылы және мамандандырылған мемлекеттік емес зейнетақы қорлары арқылы зейнетақылар төлеу жолымен азаматтарды әлеуметтік қорғау қатынастары қолданылады.
Қорланымдардың ынтымақтастық негізіндегі жүйесінен дербес қорланымдар жүйесіне өтпелі кезең зейнеткерлердің еңбек сіңірген зейнетақыларын алу құқықтарын сақтау қажеттігімен, сонымен бірге зейнеткерлік алдындағы жасы келген азаматтардың көбінің мемлекеттік емес зейнетақы жүйесінде жеткілікті зейнетақылық жинақтаудың мүмкін еместігімен сипатты болып отыр. Сондықтан зейнеткерлер болғандарға мемлекеттік зейнетақы қорларынан алатын зейнетақылары мөлшерінің сақталуын мемлекет кепілдендіреді. Зейнетақы реформасы басталғаннан кейін зейнеткерлікке шыққан азаматтардың мемлекеттік зейнетақылырының мөлшері олардың мемлекеттік емес зейнетақы жүйесінде мүмкін болған қатысуының жылдар санына үйлесімді түрде қысқартылады.
0.2 Әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясаттың орны
Әлеуметтік кызмет көрсету- бұл әлеуметтік қолдану, әлеуметтік- тұрмыстык, әлеуметтік- медициналық, психоло- педагогикалық, әлеуметтік-құқықтык кез-келген материалдык көмек көрсету болып табылады.Аталған көмек пен жәрдемақылар өмірдің киын кезеңдеріндегі адамдар мен отбасыларына көрсетіледі.
Әлеуметтік кызмет көрсетудің негізгі мазмұны:
- материалдық көмек
- стационарлык жағдайда әлеуметтік қызмет көрсету
- әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінде бір тәулік ұйымдасытыру
- консультациялык көмек
- азаматтардың, отбасылардыи әлеуметтік патронажы.
Қазақстан Республикасының заңнамалары жеке әлеуметтік топтарға кызмет көрсетуді толықтырып, оның мазмұныны кеңітті.. Заңнамалық негізде әлеуметтік қызмет көрсету өрісіндегі қарт адамдардың, мүгедектердіц катынастардың реттеуге бағытталған. Бұл халыкты әлеуметтік қорғаудыц бір түрі болып саналады.
Әлеуметтік кызмет көрсету біркатар принциптерге негізделеді.
1)атаулы
1.2) қол жеткізу деңгейіндегі
1.3) еріктілік, кайырымдылық
2) Өмірдің киын жағдайларындағы қарт адамдарға, мүгедектерге басымдылык жағдайда бірінші кезекте көмек көрсету
3) конфеденциалдык принципі
4) алдын-ала көмек көрсету
5) адамнын және азаматтың құқықтарын сақтау.
6) әлеуметтік кызмет көрсетудің барлық түрлерін беру, олардың жалғасып жатуы. Әлеуметтік қызмет көрсету термин сиякты мінсіз жоғары дәрежеде калыптаскан деп санайды. Бұл объект көптеген жүйелерге кіретін элементтерден тұрады. Формальды тұрғыдан қарағанда әлеуметтік кызмет көрсету- бұл клиенттерге әлеуметтік кызмет түрлерін берегін әлеуметтік жұмыстың түрі .
Сондықтан да әдістемелік түрғысынан қарағанда Әлеуметтік кызмет үғымының мәнін түсіну, танып білудің практикалық маңызы арта түседі. Отандык әдебиетге әлеуметтік қызмет әдетте әлеуметтік жұмыстың ұйымдастыру түрі ретінде құрастырылған. Кейбір авторлар әлеуметтік қорғау қызметінің ішінде көптеген жүйелердің, элементердің барлығын айырыкша атап көрсетеді. Олар әртүрлі функционалдық жүктемелерді көтереді, өзара күрделі іс-әрекетте болады. Әдебиеттер келесідей қызмет түрлерін ажыратады:
1. Отбасындагы әлеуметтік қызмет көрсету
2. Әлеуметтік- медициналық қызмет көрсету
3. Психологиялык көмек көрсету қызметі
4. Әлеуметтік қамтамасыз ету кызметі
5. Құкыктық комек көрсету кызметі
6. Экологиялык қызметтер
7. Жұмыспен камту кызметі
8. Балалардың әлеуметтік кызметтері
Екінші жагынан аймақтық әлеуметтік кызметтер-ведомствааралык, муниципалдық әлеуметтік қызметті ұйымдастыру проблемасы, аймақтық сондай-ақ ведоствааралык позиция тұрғысынан қарастыру қажет. Бірақ әртүрлі министрліктер мен ведомствалардың әлеуметтік торабының ажыратылмайтын компоненті болып табылады. Әлеуметтік қызметкерлік мекемелері екі жақты әкімшілік бағыныштылықта болып келуі және қаржыландырудың көптеген көздерін иеленуі жекелеген ведомствалардың қарамағында жұмыс атқаратындағы атап керсетеді. Мысалы: ведомствалардың құрамында ішкі істер органдарында әлеуметтік кызмет көрсетудің мәні келесідей проблемаларды ажыратып көрсету арқылы аныкталады.
1. Әлеуметтік кызмет көрсету түрлері мен тәсілдері
2. Халыкка әлеуметтік көмек көрсету кызметінің және мекемелерінің құрылымдары
3. Аймақтық және ведомствалык әлеуметтік кызметтін компоненттері мен элементтері
4. Мемлекеттік, муниципалдық, қоғамдық, діни жеке мекемелер
5. Әлеуметтік кызмет көрсетуді ресурстармен қамтамасыз ету: мүліктік, қаржылық, кадрлық, ғылыми- әдістемелік, ақпараттық.Әлеуметтік кызмет көрсетудің жоғарыда аталған компоненттері мен элементтерінің құрылымы бұл жүйенің тұрақтылығын сапалық жағынан анықталғанын сипаттайды.
Шын мәнінде әлеуметтік қызмет көрсетудің мәні осы өрісте жұмыс істейтін мекемелердің әлеуметтік жұмыстарының әртүрлі субъектілерін талдау арқылы айқындалады.
Әлеуметтік кызмет көрсету проблемаларын зерттеушілср осы жүйе функциясының екі тобын ажыратады.
1. мәндік қызметтегі функциялар: алдын-ала көмек көрсету, әлеуметтік - реабилитациялық қызмет, әлеуметтік қорғауга бейімделу, әлеуметтік патронаж.
2. рухани - қайырымдылық функциялар: жеке адамдарға қайырымдылык, әлеуметтік кызмет көрсету
Осы функцияларды практикада жүзеге асыру әлеуметтік қызмет көрсету жұмысын тиімді басқарумен байланысты болып көмекті микро деңгейде бейнелей алады.
Әлеуметтік кызмет көрсетудің тиімділігі нақтылық органдар бар кезде ғана іске асырылады: мемлекеттік, муниципалдык жеке қызмет көрсету түрлері. Қызмет көрсетудің келесідсй түрлері бар:
oo Материалдык көмек көрсету, ақшалай каражат, тағам өнімдері, медицииалык көмектер, тазалық, денсаулык сақтау кұралдары, аяк киім, бірінші қажеттіліктегі заттар, арнайы көлік техникалык құралдары, мүгедектерге көмек көрсету.
oo Бөтен беруден стандартты емес, мұқтаж болып отырған азаматтар мен отбасылық әлеуметтік патронаж. Әлеуметтік тұрмыс қажеттіліктерін өтейтін көмек, медициналық көмекпен қамтамасыз ету, жартылай және толық өзін-өзі қамтамасыз етуге қабілеті жоғары адамдарға көмек көрсету: медициналық, психилогиялық, әлеуметтік еңбек қызметін ұйымдастыру
oo Тұрақты тұрғын үй, пәтері жоқ адамдарға, яғни қорғаныссыз қалған балалар мен жасөспірімдерге уақытша бөлме беру
oo Өз бетімен жүріп тұратын кабілеттілік сақтаған қарт адамдарга, мүгедектерге өмірдің қиын жағдайындағы адамдарга бір тәулік бойы баспана беру.
oo Азаматтарлың отбасыларга әлеуметтік-экономикалык салада консультациялық көмек көрсету жэне өмірлік қызметін медициналык- әлеуметтік көмек көрсету, психологиялык, педагогикалық, құқықтарын қорғау қызметтерін ұйымдастыру.
oo Реабилитациялык қызметтер: адамдарды кәсіби-әлеуметтік психологиялык реабилитациялауда көмек көрсету. Жасөспірімдермеи реабилитациялык жұмыс жүргізу.
Әлеуметтік қызметтер - әлеуметтік қызмет көрсетудің түрлеріне сәйкес әлеуметтік органның қызметіне көмек беру іс- әрекеті
Қызметтер акылы және тегін болып келеді. Тегін кызмет түрлері келесідей жағдайда беріледі.
1. Жасынан ауыруына, мүгедектігіне байланысты өзін-өзі күтуге кабілетсіз адамдарға;
2. кәмілетке толмаған жетімдер мен қорғансыз балалар
3. жиынтық табысы әрбір отбасы мүшесіне есептегендегі 4- айлык көрсетікіш тек төмен отбасыларға.
Қазакстан Республикасының мемлекеттік билік және жергілікті өзін-өзі басқаратын органдары қызметтерді тегін берудің бөтен де бір қосымша негіздерін белгілей алады. Акылы әлеуметтік қызметтен мемлекеттік және тегін берудің бөтен де бір қосымша алады.
Ақылы әлеуметтік кызметтер мемлекеттік жэне муниципалдык әлеуметтік органдарда қолданып жүрген заңнамалардыц тәртібі бойынша көрсетіледі. Жеке немесе басқа органдарда дербес түрде және келісім шарт негізінде көрсетіледі.
Әр түрлі отбасы клиент категориясына қарай: мүгедектер, зейнеткерлер, әскери қызметкерлер, босқындар т.б. әлеуметтік тұрмыстын, әртүрлі технологиялары колданылады.Олардың мақсаты-отбасын әлеуметтік кызметін реттеу, сақтау. Әлеуметтік қызмет көрсетудің келесі түрлерін белгілеуге болады.
1. Отбасының қатаюына бағытталған
oo жедел көмек көрсету, шұғыл әлеуметтік көмек;
oo отбасының тұрактылығын қолдауға отбасын және оның мүшелерінін әлеуметтік дамуына бағытталған.
Отбасы қатыгездіктегі жедел көмек. Мұндай карым-қатынаста жасырын болады. Біздің елімізде осы проблема ғылыми тұрғыдан казіргі кезде ғана қарастырылып отыр.
Патронаж- бұл маманның жеке кызметі, оның көмегімен отбасы әлеуметтік кызметтен накты көмек және қолдау алады. Қазіргі уакытта отбасы әлеуметтік патронажының 2 бағытын ажыратуга болады.
Ерекше тәуекелді отбасылар және балаға қатысын әлеуметтік кызметті жүзеге асыратын іс-әрекеттер сипатында негізделеді. Сонымен қоса ол өзіне патронаждың бірнеше түрлерін камтиды:
- әлеуметтік;
- әлеуметтік- медициналык;
- әлеуметтік педагогикалық;
- әлеуметтік- психологиялык;
- әлеуметтік- экономикалық.
Патронаж обьектінің сипатына негізделеді.- олар:
- жасы бойынша (балалар, жасөспірім);
- жынысы бойынша (қыз бала, үл бала);
- медициналык көрсетумен бойынша (мүгедектер, жүкті әйелдер);
- әлеуметтік статусы бойынша (қараусыз бала, зорлық-зомбылық құрбаны);
- отбасы проблемасы бойынша (бей берекетсіз отбасы, ішімдікке салынған ата-аналар, балалар) бөлінеді.
Балалардың медициналық - әлеуметтік мекемелерінде әлеуметтік қызметтер көрсету жүйесін одан әрі дамыту тақырыбына арналған дөңгелек үстел өтті.Кемтар, басқа адамның күтімі мен көмегіне мұқтаж балаларға әлеуметтік қызметтер көрсету жүйесін республикадағы интернат-үйлері мен үйде әлеуметтік көмек көрсету бөлімшелерінің жүйесі көрсетеді. Қазіргі уақытта дамуында терең ментальды ерекшеліктері бар балалардың - 18 интернат - үйі қызмет етеді. 10 мыңнан астам кемтар балаларға үйде қызметтер көрсетуді 90 бөлімше жүзеге асыруда.
Үстіміздегі жылы сәуір айында Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы Қазақстан Республикасы Заңының қабылдануына орай түрлі меншік құқығындағы медициналық-әлеуметтік ұйымдарды ашу мүмкіндігі пайда болды.Әлеуметтік қызметтер көрсету мекемелерінің қызмет істеуі Әкімдер шешімімен бекітілетін жекелеген Ережелер негізінде жүзеге асырылады, практикада бұл, бұрын қолданылып жүрген Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы Заңды іске асыру үшін қабылданған, ұсынылатын мемлекеттік қызметтердің көлемі мен сапасын айтарлықтай салааралық және функционалдық саралауға әкеліп соғады.
Қазіргі уақытта медициналық-әлеуметтік мекемелердің қызметін реттеуде нормативтік-құқықтық негізді жаңарту қажеттілігі туындады.
Министрлік көрсетілетін қызметтердің көлемі мен сапасына біріңғай талаптарды көздейтін Мүгедектер мен қарттарға үйде әлеуметтік көмек көрсету бөлімшелерінде, аумақтық әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, мемлекеттік медициналық-әлеуметтік мекемелерде және мемлекеттік емес медициналық-әлеуметтік мекемелерде әлеуметтік қызметтер көрсету Мемлекеттік стандарттың жобасын әзірледі.
Әлеуметтік қызметтер көрсетудің үлгі ережесінің жобасы әзірленді, ол мемлекеттік медициналық-әлеуметтік мекемелерде сияқты, мемлекеттік емес медициналық-әлеуметтік мекемелерде де әлеуметтік қызметтерді көрсету тәртібін көздейді.
Сурет - 1. МӘМС пакетінің артықшылықтары.
Кесте - 1. МӘМС пакетінің пайдалану мүмкіндіктері
Тегін медициналық көмектің кепілді көлемі
Міндеті әлеуметтік медициналық сақтандыру
Қазақстан азаматарының БАРЛЫҒЫНА қолжетімді болады.
1.жедел медициналық көмек.
2. санитариялық авиация.
3.алғашқы медициналық-санитарлық көмек.
4. емханалардағы жалпы тәжірибе дәрігері, терапевт, педиатр көрсететін қызметтер.
5. жедел стационарды алмастыратын және стационарлық медициналық көмек.
6. паллиативті көмек (туберкулез, онкология, жантәсілім сатысындағы созылмалы аурулар, үнемі күтімді қажет ететін, өзін-өзі күте алмайтын тұлғаларға).
Әлеуметтік маңызды аурулар кезінде, созылмалы және қауіпті аурулар:
Кеңестік-диагностикалық көмек.
Амбулаториялық дәрілік заттармен қамтамасыз ету.
Жоспарлы стационарды алмастыратын және стационарлық көмек.
Туберкулез кезінде медициналық оңалту.
САҚТАНДЫРЫЛҒАН азаматтарға көмек көрсетіледі:
Кеңестік-диагностикалық көмек:
ересектерді профилактиклаық тексеру
балаларға мамандандырылған көмек көрету.
Қымбат зертханалық қызметтер: гормондар, витаминдер, онкомаркерлер, антигендер, полимеразды тізбекті реакция.
Қымбат диагностикалық қызметтер: компьютерлік томография, магниттік-резонанстық томография және т.б.
Тегін медициналық көмектің кепілді көлеміне енбеген (ТМККК) ауруларды емдейтін амбулаторлық дәрілік заттармен қамтамасыз ету.
ТМККК енбеген ауруларды емдейтін стационарды алмастыратын көмек.
ТМККК енбеген ауруларды емдейтін жоспарлы стационарлық көмек.
Балалар мен ересектерді: кардиология, кардиохирургия, неврология, нейрохирургия, травматология, ортопедия салалары бойынша медициналық оңалту
Мемлекеттік медициналық-әлеуметтік мекемелер жүйесін қайта құру қажеттігі туындады, үйде әлеуметтік қызметтер көрсету бөлімшелерінің жұмысын ұйымдастыруды жетілдіру талап етіледі. Осыған байланысты Дөңгелек үстелде, Кеңес мүгедектер қоғамдық бірлестігінің базасында сынамадан өткен Кемтар балаларды кешенді оңалтудың бағдарламасы қаралды. Кеңес кешенді оңалту бағдарламасы дамуында ерекшеліктері бар балаларды оқытудағы жаңа тәсілдерге құрылған. Бағдарламаның негізіне өмірге қажетті, әлеуметтік жағынан мағыналы машықтарды үйрету жөніндегі қызмет салынған. Бағдарлама, дамуында ауыр паталогиялар бар балаларға әлеуметтік машықтар мен танылатын процестердің деңгейін жетілдіре отырып, балаға сатыдан сатыға көшу мүмкіндігін береді.
Кемтар балаларды кешенді оңалту мұқтаж балаларға техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар беруді қамтамасыз етуді көздейді. Министрлік қызметтер көрсету нарығында белгілі Otto Bock (Германия), ЭШЕД-прогрессивті ортопедия (Израиль) фирмаларының қатысуымен протездік-ортопедиялық бұйымдар әзірлеу жөнінде келіссөздер жүргізуде.
1. Осы Үйде әлеуметтік қызмет көрсетудің қарттар мен мүгедектерді қабылдаудың шарттарын және оларға бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін әлеуметтік қызметтерді көрсетудің тәртібін айқындайды.
2. Үйде әлеуметтік қызмет көрсетуді (үйде қызмет көрсетуді) жергілікті атқарушы органдар, мемлекеттік емес ұйымдар жүзеге асырады.
3. Үйде қызмет көрсету жалғізілікті, сондай-ақ жалғыз тұратын қарттарға және бөгде адамның күтімі мен әлеуметтік қызмет көрсетуге мұқтаж бірінші, екінші топтағы мүгедектерге (бұдан әрі - қызмет көрсетілетін адамдар) көрсетіледі.
Мамандандырылған медициналық ұйымдарда стационарлық емдеуді талап ететін ауру процесінің белсенді стадиясындағы туберкулездің, невроздарды қоспағанда, психикалық аурулардың, соматикалық ауру кезіндегі невроз ұқсас жай-күйлердің, жарыместің жеңіл дәрежесінің, ақыл-ес кемшіндігі мен жеке басының айқын білінетін өзгеруі жоқ, сирек ұстамасы бар (айына 2-3 реттен артық емес) тырыспалы синдромдардың, карантинді инфекциялардың, жұқпалы тері мен шаш ауруларының, венереологиялық аурулардың, ЖҚТБ болуы үйде қызмет көрсетуге қарсы айғақтамалар болып табылады.
4. Үйде қызмет көрсету Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының заңдарына, өзге де нормативтік құқықтық актілеріне, сондай-ақ осы Үлгілік Ережеге сәйкес жүзеге асырылады.
5. Әлеуметтік қызметтерді қарттар мен мүгедектерді күту жөніндегі әлеуметтік қызметкерлер (бұдан әрі - әлеуметтік қызметкерлер) қызмет көрсету аумағы мен аймағының көлемі ескеріле отырып, әлеуметтік қызметтерді көрсетудің мемлекеттік стандарттарында көзделгендерден кем емес көлемде және түрлерде көрсетеді.
6. Әлеуметтік қызметкерлер үйде әлеуметтік қызметтер көрсету бөлімшелерінің, жергілікті атқарушы органдардың және үкіметтік емес ұйымдардың штат санында болуы мүмкін.
7. Әлеуметтік қызметтер көрсету кезінде қызмет көрсетілетін адамдардың жасы мен денсаулық жай-күйі, оңалтудың жеке бағдарламасының (бұдан әрі - ОЖБ) мазмұны, қозғалу белсенділігінің төмендеу дәрежесі мен басқа да объективті факторлар ескеріледі.
8. Үйде әлеуметтік қызмет көрсетудің міндеттері мен функциялары
Үйде әлеуметтік қызмет көрсетудің негізгі міндеттері қызмет көрсетілетін адамдардың үйреншікті әлеуметтік ортада болуына қолайлы жағдайлар туғызу, гигиеналық талаптарға сәйкес өмір сүру жағдайларына қолдау жасау, әлеуметтік қызметтерді көрсетудің мемлекеттік стандарттарына сәйкес әлеуметтік қызметтер көрсету және оңалту іс-шараларын жүргізу болып табылады.
Үйде әлеуметтік қызмет көрсету функциялары:
oo жалғызілікті (жалғыз тұратын) қарттарды және үйде қызмет көрсетуге мұқтаж мүгедектерді анықтау және олардың есебін жүргізу;
oo қызмет көрсетілетін адамдардың дербес құқықтылығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
oo әлеуметтік-құқықтық қызметтер көрсету;
oo қызмет көрсетілетін адамдарды олардың құқықтары, көрсетілетін әлеуметтік қызметтің көлемі мен түрлері туралы хабардар ету;
oo әлеуметтік қызмет көрсетудің сапасы мен тиімділігін арттыру;
oo әлеуметтік қызметкерлердің еңбегін ұйымдастыруды жетілдіру және олардың біліктілігін арттыру;
oo Заңды тұлғалардың Жарғыларына сәйкес өзге де функциялар.
Әлеуметтік қызметкерлердің қызметін басқару
1. Қызметтерге тапсырыс беруші басшылықты, практикалық көмекті және қызметтерді жеткізушілердің қызметіне бақылауды жүзеге асырады.
2. Әлеуметтік қызметкер халықты әлеуметтік қорғау саласындағы орталық уәкілетті орган бекіткен Біліктілік сипаттамаларына сәйкес болуы керек.
3. Үйде қызмет көрсетудің іс-қағаздарын жүргізу олардың болуы, үйде қызмет көрсетудің сапасы мен тиімділігін арттыру, әлеуметтік қызметкерлердің қызмет көрсетілетін адамдардың құқытары мен заңды мүдделерін бұзуына жол бермеу мақсатындағы бақылауды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін құжаттарды қамтуға тиіс.
4. Іс-қағаздарын жүргізудің тәртібін уәкілетті орган бекітеді және ол қызметтерді жеткізушілер мен әлеуметтік қызметкерлердің назарына жеткізіледі.
5. Іс-қағаздарын жүргізу мынадай міндетті құжаттамалардың болуын көздейді:
1) жылға, тоқсанға арналған жұмыс жоспары;
2) қызмет көрсетуге келіп түскен адамдарды тіркеу журналы (осы Үлгілік Ережеге 4-қосымша);
3) қызмет көрсетілетін адамдарға жақындарының келіп-кету кестесі;
4) көрсетілген әлеуметтік қызметтер есебінің журналы (осы Үлгілік Ережеге 5-қосымша);
6. Іс-қағаздары мен жұмыс есебінің жай-күйі, олардың дұрыс жүргізілуі үшін әлеуметтік қызметкер, бөлімше меңгерушісі, орындаушы мен қызметтерді жеткізуші жауаптылықта болады.
7. Үйде қызмет көрсетудің сапасын бақылауды жүзеге асыру мақсатында
Осы Аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында әлеуметтік қызмет көрсетудің аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталықтарының қызмет тәртібін, қарттар мен мүгедектерді қабылдаудың шарттарын және оларға әлеуметтік қызметтер көрсетудің тәртібін айқындайды.
2. Аумақтық әлеуметтік қызмет көрсету орталығы (бұдан әрі - аумақтық орталық) заңды тұлға болып табылады және оны құрылтайшысы қолданыстағы заңнамаға сәйкес құрады.
3. Аумақтық орталық өзінің қызметін құрылтай құжаттарына сәйкес медициналық қызметке берілетін лицензияның негізінде, ал әлеуметтік-педагогикалық қызмет түрлерін көрсеткен жағдайда - білім беру қызметіне берілетін лицензияның негізінде жүзеге асырады.
4. Аумақтық орталықтар өз қызметінде Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін, осы Үлгілік Ережені басшылыққа алады.
5. Аумақтық орталық жеке оңалту бағдарламасына немесе медициналық ұйымның қорытындысына сәйкес бөгдее адамдардың күтіміне және әлеуметтік қызмет көрсетуге мұқтаж қарттар мен бірінші, екінші, үшінші топтағы мүгедектердің, оның ішінде мүгедек балалардың (бұдан әрі - қызмет көрсетілетін адамдар) медициналық-әлеуметтік және оңалту қызмет түрлерін алу, бос уақыты мен демалысын өткізу мақсатында күндізгі уақытта болуына арналған.
Мамандандырылған медициналық ұйымдарда емдеуді талап ететін процесі белсенді стадиядағы туберкулездің, карантинді инфекциялардың, тері мен шаш жұқпалы ауруларының, венереологиялық ауруларының, ЖҚТБ, соматикалық ауру кезіндегі невроздарды, неврозға ұқсас жай-күйлерді қоспағанда, психикалық аурулардың, ақыл-ес кемшіндігі мен жеке басының айқын білінетін өзгеруі жоқ, сирек ұстамасы бар (айына 2-3 реттен артық емес) этиологиясы әртүрлі тырыспалы синдромдардың болуы аумақтық орталықта медициналық қызмет көрсетуге қарсы айғақтамалар болып табылады.
Аумақтық орталықтың міндеттері мен функциялары
Аумақтық орталықтың негізгі міндеттері қызмет көрсетілетін адамдарға үйдікіне жақындатылған қолайлы тұрмыс жағдайларын жасау, әлеуметтік қызмет көрсетудің мемлекеттік стандарттарына сәйкес әлеуметтік қызмет көрсету және оңалту шараларын жүргізу болып табылады.
Аумақтық орталықтардың функциялары:
қызмет көрсетілетін адамдардың дербес құқықтылығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
әлеуметтік қызметтер көрсету;
медициналық, әлеуметтік және кәсіптік оңалту жөніндегі іс-шаралар жүргізу;
балалардың оқыту бағдарламаларын игеруіне жағдайлар жасау (әлеуметтік-педагогикалық қызметтер көрсету кезінде);
қолайлы моральдік-психологиялық климат жасау;
қызмет көрсетілетін адамарды олардың құқықтары, әлеуметтік қызмет көрсетудің көлемі мен түрлері, Ішкі тәртіп ережесі туралы хабардар ету;
қызметкерлер еңбегінің ұйымдастырылуын жетілдіру және олардың біліктілігін арттыру;
әлеуметтік қызмет көрсетудің сапасы мен тиімділігін арттыру;
аумақтық орталықтың қаржы-шаруашылық қызметін жүзеге асыру;
аумақтық органның Жарғысына сәйкес өзге де функциялар.
Медициналык әлеуметтік патронаж - отбасының ауру жэне еңбеккс жарамсыз мүшелеріне қатысты жұмыс жасайды. Медициналық- әлеуметтік патронаждың мазмүны аталган клиенттердің категорияларына байланысты болып келеді. Оларға дәрілерді жеткізу, түнгі кезекшелік, гигиеналық кызмет көрсету соның бәрі жатады.
Сурет - 2. МӘМС бойынша азаматтардың мәртебесін анықтау әдістері.
Әлеуметтік психологиялық патронаж- отбасына ұзақ психологиялык және әлеуметтік көмек көрсетудің әртүрлі формада жүзеге асады. Бұл отбасы дағдарыс стрестік жағдайда басынан кешеді, эмоционалдық жағдайда болады. Әлеуметтік патронаж клиенттің әлеуметтік және психологиялық жағдайын есепке ала отырып мән-жайды зерттеугс себепші болады. Ол сонымен катар отбасында қалыптасқаи күйзелісті немесе күйзеліс жағдайын жою бойынша нақты көмек көрсетуге және тұрақты тенденцияларды тұрақтандыруга бағытталган.
Әлеуметтік патронаж әлеуметтік жұмыс маманының әртүрлі әдістер іс-әрекетін қарастырады.
Әлеуметтік педагогикалық патронаж- әртүрлі проблемалары бар отбасына жан-жақты сонымен бірге әрекет ететін көмектерді жатқызады.
Отбасының әлеуметтік патронажы келесідей бағыттарды құрайды:
Қолайсыз немесе қауіпті сияқты жағдайлардың қалыптасуына байланысты ақпараттық аналитикалық мәліметтер
Жағдайларға тура араласу
Ынтымақтастығы немесе оны жоспарлау туралы әлеуметтік жұмыс келісімдерін жасау
патронаж клиенттерін тікелей қорғау
Клиенттермен жұмысты бакылау, бағалау, аяқтау. Патронаждык жұмыстың нысандары мен әдістері
Клиенттермен жұмыстардың барлық кезеңде патронажга жауапты мамандар клиенттермен жұмыстың негізгі мазмұнын арнайы есеп карточкаларына тіркейді. Отбасын патронаждаң әртүрлі формалар немесе әдістер қолданылады. Материалдық колдау, әлеуметтік кеңес, психотерапия немесе т.б.
Сондықтан патронаж өзінің жүйесінде келесілерді білдіреді.
Клиент деңгейінде -оның бастамасы өзі үшін клиенттің өмірлік жағдайының қиын немесе тіпті қауіпті екендігін анықтау кезеңінен басталады.
патронаждык жұмыстың мазмұнының деңгейінде-әдеттегі дәстүрлі түрде әлеуметтік көмек шеңберінен шыққан міндеттемелерді көтеру
Патронаждың әдістемелік деңгейінде көмек көрсетуге арнайы косымша жолдарды қолдану
Ұйымдастыру дсңгейінде клиенттермен қатынасты ұйымдастыру
3.1 Халыққа әлеуметтік және медициналық қызмет көрсетудегі мемлекеттік саясатты қалыптастырудың шетел тәжірибесі
Әлемдік практикада барлық денсаулық сақтау жүйелерінде мынадай негізгі 4 модельдің біреуінің басымдығымен қаржыландырудың аралас құрылымы бар:
бюджеттік модель, қаржыландырудың негізгі көзі - ортақ салық салу. Бұл модель жалпы халықты медициналық көмекпен қамтуға кепілдік беретін әлемдік 54 мемлекетінің 22 мемлекетінде (Ұлыбритания, Австралия, Канада және т.б.) таралды;
мемлекеттің, жұмыс берушілердің және жұмыскерлердің міндетті ортақ жарналарының есебінен қаржыландырылатын әлеуметтік медициналық сақтандыру (бұдан әрі - ӘМС). Әлемнің 54 мемлекетінен 30 мемлекетінде (Германия, Франция, Жапония, Корея) таралды.
жұмыс берушілердің және жұмыскерлердің ерікті жарналарының есебінен қаржыландырылатын жеке медициналық сақтандыру (2009 жылғы Денсаулық сақтау және пациенттерді қорғау реформасына дейін АҚШ );
Денсаулық сақтаудың жинақ шоттары негізінен Сингапурда қолданылады. Жұмыс істейтін табысынан ғана қаржыландырылады.
Бюджетік модель қаржыландырудың жоғары деңгейлі тұрақтылығымен және әлеуметтік қорғалумен сипатталады, алайда, азаматтардың өз денсаулығы үшін жеке жауапкершілігіне жіне медициналық қызметтер берушілердің арасындағы бәсекелестікке ықпал етпейді.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру (бұдан әрі - ӘМС) барлық әлеуметтік серіктестердің денсаулығы үшін ортақ жауапкершілікті жүзеге асыруды қамтамасыз етеді, бәсекені дамыту, сапа мен тиімділікті көтеру үшін ынталандыру ажсайды. Одан басқа, бұл модель кезінде денсаулық сақтау жүйесінің өзін реттеудің жоғары деңгейі қаматамсыз етіледі.
Жеке медициналық сақтандыруды қолданатын жүйелер пациенттердің әр түрлі қажеттіліктеріне тез әрекет ете алатын ашықтықтың жоғары деңгейін иеленеді және медициналық қызметтердің сапасын жоғарылату үшін жоғары ынталандыруды жасайды. Бұл модель әлеуметтік қорғалуды және медициналық қызметтерді алу кезінде азаматтардың теңдігін қамтамасыз етпейді, денсаулық сақтаудың басымдықтарына байланысты қаражаттарды қайта бөлуге мүмкіндік бере алмайды, оны қолдану жоғары транзакциялық шығындарға әкеледі.
Медициналық жинақ шоттары медициналық көмектің қолжетімдігін жинактау мөлшерлерімен шектейді, бұл төмен деңгейлі табысы бар немесе созылмалы аурулары бар азаматтарға теріс ықпал етеді. Бұл модель ашықтықтың жоғары деңгейін және медициналық қызметтер берушілердің арасында бәскелестікті ынталандыруға қабілеттілікті иелене отырып, өз денсаулығы үшін ортақ жауапкершіліке қағиадатын іске асыруға мүмкіндік бермейді және әкімшілік шағыстардың өсуіне алып келеді.
Әлемдік практика ӘМС жүйелері халықты медициналық көмекпен жалпы қамтуды қамтамасыз ететінін көрсетті. Эстония, Чехия, Венгрия және т.б. ЭЫДҰ мүше мемлекеттері ЖІӨ-ге 5-8% шегінде денсаулық сақтауды қаржыландыру кезінде осы көрсеткішке жете алды.
ӘМС-ты енгізу және қаржыландырудың мақсаттарына тәуелсіз әр түрлі мемлекетттерде жұмыс істеудің ортақ механизмдері мен дамудың беталыстары бар, олар ӘМС-тың тұрақтылығы мен тиімділігін қамтамасыз етеді.
Бақылау кеңестері және басқа органдар арқылы басқаруда барлық әлеуметтік серікстестердің жоғары қатысуы кезінде ӘМС қорлары автономияның жоғары деңгейін иеленеді.
ӘМС жүйесінің әр түрлә лементтері қызметін өзін реттеудің заңи белгіленген механизмдері бар басқару органдарын қалыптастыру, тариф құру, технлогияларды бағалау, медицина қызметкрдерінің біліктілігін тану, медициналық қызметтер берушілерді аккредиттеу және т.б.
Сақтандыру жарналары мөлшерлемесінің мөлшері жұмыс берушілер мен жұмыскерлердің төлем үлесі сияқты мемлекеттің даму деңгейіне байланысты ауытқиды. Мысалға, Германияда еңбекақы қорынан 14,1%, Австрияда 6,5%-дан (фермерлер) 11%-ға дейін (зейнеткерлер), Францияда 13,6%, Ресейде 5,1%.
Бұл уақытта, ӘМС қолданылматйын мемлекеттерді мемлекеттік бюджет қаржыландырудың негізгі көздерінің бірі болып табылдаы. Сонымен, АҚШ-та мемлекеттік шығыстардың үлес салмағы 2011 жылы 46%-ды, ал Сингапурда - 31%-ды құрды.
Пациент үшін сақтандыру қорларының бәсекелестігі медициналық сақтандырудың бір проблемасы болып табылады. Бұл жағдайларда сақтандыру жағдайлары болуының жоғару қаупіне байланысты созылмалы аурулары бар үлкен жастағы адамдар , балалар және жүкті әйелдер керексіз клиенттер болып саналады және сақтандыру қорғауын ұсынудан бас тартуға немесе оның жоғары құнына байланысты медициналық қызметке қол жеткізуді жоғалта алады.
Бұл теңсіздікті еңсеру үшін Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы қаражаттардың бірыңғай пулын қалыптастыруды ұсынады, ол тек бір қорды құру жолымен (Корея, Жапония, Венгрия және т.б.), не қорлардың кезең кезеңмен бірігуі (Эстония), сондай-ақ қауаіптерді теңестіру механизмедірінің көмегімен (Германия, Франция, Бельгия және т.б.) ӘМС бар көптеген мемлекеттерде іске асырылып отыр.
Осы механизмнің классикалық мысалы Германия болып табылады, онда мемлекеттің 130 сақтандыру қорларымен жиналған сақтантыру қорлары қауіптерді түзетудің бірыңғай қорында шоғырландырылады және федералды бюджеттегі субсидиялармен толықтырылады. Қаражаттардың қалыптасқан пулы жыныстың, жасының, табыс деңгейінің және денсаулық жағдайының түзету коэффициенттерін ескере отырып, сақтандыру қорларының араларында қайта бөлінеді.
Тарифтік саясат тарифтердің экономикалық нақытылығына және теңгерімділігіне ортақ табыстық базамен негізделеді, әдетте, негізгі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz