JAVA тілінін негізгі ұғымдары
Сабақтың тақырыбы: JAVAScript қолдану аумағы. Сценарий өңдеушілер.JAVA-скриптердің құрылымы мен принциптері.
Java Script - скриптілердің ең қарапайым (және арзан) түрі. Оны қолданған кезінде программа клиент машинасына көшіріліп, сол жердің браузерінде орындалады. Ол online калькуляторлар, есептеудің кішірігім программалары, динамикалық элементтер (сағат, уақыт, т.б.) үшін тиімді.
Web-ті гипермәтіндік жүйе ретінде екі көзқарас тұрғысынан қарауға болады. Біріншіден, гипермәтіндік өтулермен (сілтемелермен - контейнер anchor) байланысқан көрсетілетін беттер жиыны ретінде. Екіншіден, көрсетілетін беттерді құрайтын элементарлы ақпараттық объектілер жиыны ретінде (мәтін, графика, мобилды код мен т.б.). Соңғы жағдайда беттің гипермәтіндік өтулер жиыны - бұл мәтінге кірістірілген сурет сияқты ақпаратты фрагмент. Екінші көзқараста гипермәтіндік желі элементарлы ақпараттық объектілер жиынында гипремәтіндік байланыстар рөліндегі HTML беттерінің өздерімен анықталады. Бұл шешім көрсетілетін беттерді дайын компоненттерден бірден құру тұрғысынан жемістірек. Беттерді генерациялауда Web-те "клиент -- сервер" архитектурасымен байланысты дилемма пайда болады. Беттерді клиент жағында да, сервер жағында да генерациялауға болады. Соңғысы сервер жағындағы орын ауыстыру механизмімен іске асады (Server Site Includes). Netscape компаниясы 1995 жылы JavaScript программалау тілін жасап, клиент жағында да беттерді басқару механизмін таратты. Осылайша, JavaScript - бұл клиент жағында Web гипремәтіндік беттерді қарау сценарийлерін басқару тілі. Дәлірек болсақ, JavaScript - бұл клиент жағындағы тек программалау тілі ғана емес. Liveware, JavaScript ата-анасы, Netscape сервер жағындағы ауыстыру құралы болып табылады. Бірақ, JavaScript атағын клиент жағында программалау шығарды[23].
JavaScript негізгі идеясы HTML атрибуттар мәндерін- HTML-беттерін көру кезіндегі контейнерлер мен көрсетілу ортасының қасиеттерін тұтынушының өзгерту мүмкіндігі. Осы шартта бет қайта іске қосылмайды. Практикада бұл мысалға бет фонының түсін немесе құжатқа енгізілген суретті өзгерту, жаңа терезе ашу немесе ескерту беруде көрініс табады.
JavaScript бағдарламасын (оны скрипт немесе сценарий деп атайды) HTML-программасының ішіне орналастыруға немесе жеке файл етіп ұстауға болады. Бұл файлды браузер арнайы команда арқылы HTML- кодының интерпретациясы кезінде оқиды.
JavaScript кодтары HTML кодтарын толықтырады да, олармен бірге жұмыс істейді. Олар жеке файлда орналасады.
Скрипт . . . екі жұп тегінің арасында орналасады.Скрипт түсінігі. JavaScript тілі серверде орындалатын сценарий жазуға арналған тіл. Браузер URL-адресте (Uniform Resource Locator - ықшамдалған ресурстар көрсеткіші) көрсетілген JavaScript тілінде жазылған Web-құжатты орындау үшін Web-серверге сұраныс жасайды. Web-сервер JavaScript-процессорын жүктеп, JavaScript-кодты орындайды ды, нәтижені Web-серверге қайтарады. Ал Web-сервер өз кезегінде нәтижені браузерге терезеде бейнелеу үшін жібереді .
Әдетте JavaScript тілі Web-сервер мен пайдаланушы арасында деректер алмасуда, яғни Web-құжатта форум, қонақ кітабы, тіркелу анкетасы, хабарландыру тақтасы, чат құруда қолданылады.
JavaScript-скрипттер екі жолмен орындалуы мүмкін: Web - сервермен скрипт түрінде және де консольдық программа сияқты. Біздің мақсатымыз Web - беттерді дайындау болғандықтан, біз бірінші жолын қарастырамыз.
JavaScript негізгі идеясы HTML атрибуттар мәндерін- HTML-беттерін көру кезіндегі контейнерлер мен көрсетілу ортасының қасиеттерін тұтынушының өзгерту мүмкіндігі.
Браузер бетті .html кеңеймесімен сұрағаннан кейін, Web-сервер программаны JavaScript-препроцессор арқылы өңдейді. JavaScript-скрипттер HTML-құжатқа енгізілетін JavaScript-кодтарымен береді. HTML-құжатқа JavaScript файл нұсқауын енгізу үшін оларды арнайы тэгтермен байланыстыру қажет. Оларды төрт түрмен ажыратады[24].
1 - түрі - тэг XML стилімен
. . .
?
2 - түрі - тэг SGML стилімен
. . .
?
3 - түрі - тэг ASP стилімен
. . .
%
4 - түрі - тэг HTML стилімен
. . .
Біз SGML стилін ұстанамыз. Стильдің тағы бір варианты бар, онда мына төмендегі қарастырылған тэг пайдаланылады.
. . . ?
Мұндай түрде жазылған тэгтерде бірінші олардағы мағыналары орындалады, ал тэгтің өзі болса орындалған мағыналардың нәтижесімен ауысады:
бес қосу бес тең болады
Нәтижесінде браузер терезесінде біз мынаны көруіміз керек:
бес қосу бес тең болады 10- ға.
Бұдан былай түсінікті болу үшін тэгтердің қысқартылған жазуын қолданамыз, ал шығаруда echo функциясын пайдаланамыз, бұл функцияның жұмысы әр түрлі ақпаратты (текст, операциялар нәтижесі, HTML тэгтері, т.с.с) браузерге шығару үшін қолданады.
Мысалға: бес қосу бес тең болады Қарапайым және құрама операторлар. Еcho (5 + 5) конструкциясы қарапайым (болмаса бір қатарлы) оператор деп аталды. JavaScript-де әр оператор нүктелі үтірмен аяқталады. Осы себепті әр жазудан кейінгі келетін нүктелі үтір символы бөлек оператор ретінде қабылданады.Қарапайым оператор ауыспалы бірнеше қатарды өз ішіне алады. Мысалыға, мына екі кодты жазу мүлдем эквивалент.
echo (5 + 5);
echo (5 - 2);
echo ("Hello, world!");
?
echo (5 +5);
echo (5 - 2);
echo ("Hello, world!"
);
?
Қарапайым оператордан басқа тағы құрама оператор да бар, олармен операторлар тізбегін анықтауға да болады. Кейде құрама операторларды көп қатарлы деп те атайды. Құрама оператордың қарапайым оператордан айырмашылығы, ол нүктелі үтірмен аяқталмайды, оның аяқталғанын фигуралық жақша білдіреді.
Түсініктемелер. JavaScript тілі бізге түсініктеме қоюдың бірнеше түрін береді. Екі қисық сызықтан ( ) кейін түсініктеме жазу ең қарапайымы болып есептеледі. Осы екі сызықтан кейін JavaScript машинасы қатар соңына дейін орналасқандардың бәрін өңдемейді. Түсініктемені дәл осылай нөмір (#) символының көмегімен де істеуге болады (UNIX тілінің скрипт түсініктемелері). Сонымен қатар, С++ тілі стиліндегі (*..*) түсініктемелерді де қолдануға болады. Түсініктеме берудің түрлі жолдары төмендегі мысалда келтірілген.
echo ("Hello"); бұл түсініктеме
echo ("Hello"); # бұл да түсініктеме
* ал бұл көп мерзімді түсініктеме *
?
Әрине, JavaScript түсініктемелері бір ғана JavaScript-кодының қысқартылған тэгтерінде жұмыс істейді. Егер түсініктеме символдары қысқа тэг құрамында орналаспаса, онда олар әр түрлі мәтін сияқты браузерде көрсетілуі мүмкін.
Мысалы,
echo ("Hello");
?
Түсініктемелерді бір ғана оператордан кейін емес, мына түрде де қоюға болады.
$a = "Hello, world";
echo strstr ( бұл функцияны кейінірек қарастырамыз
$a, "H");
?
Оқытушы __________ М.Ж. Аубакирова
Дәріс 6
6 бөлім. WEB - бағдарламалау
Курс тақырыбы: 6.3 тақырып. JAVA тілінін негізгі ұғымдары.
Сабақтың тақырыбы: JAVAScript қолдану аумағы. Сценарий өңдеушілер.JAVA-скриптердің құрылымы мен принциптері.
Java тіліндегі бастапқы файл -- ол өзінде бір немесе бірнеше класстардың сипаттамасын қамтитын мәтіндік файл. Java трансляторы, бағдарламаның бастапқы мәтіні кеңейтулері бар файлдарда сақталатынымен түсіндіріледі. Трансляция барысында әр класс үшін алынатын код, сәйкес ат, класс атымен және class кеңейтілуімен жеке шығу файлдарында жазылады.
Ең алдымен, бұл тарауда, біз трансляция жасап және канондық Hello World деген бағдарламаны жазып жүргіземіз. Бұдан әрі біз Java- трансляторы қабылдайтын барлық лексикалық элементтерді қарастырамыз: аралықтар, түсініктемелер, негізгі сөздер, идентификаторлар, литералдарды, операторлар және бөлгіштер. Тараудың соңына қарай сіздер Java- бағдарламасында өздігінен бағыттала алатындай жеткілікті мәлімет ала аласыздар.
Hello World
Біздің бірінші Java-программамыз:
class HelloWorld {
public static void main (String args []) {
System. out. println (Hello World);
}
}
Қадамнан қадамға
Әрине, HelloWorld -- бұл тривиальды мысал. Алайда тіпті мынадай жай бағдарлама Java тіліндегі жаңа қолданушыға күрделі болып көрінеді, өйткені ол сендерді көптеген жаңа ұғымдар мен тіл синтаксисының бөлшегтерімен таныстырады.
class HelloWorld
1 қатар
class HelloWorld{
Бұл қатарда сақталынған class сөзі пайдаланылады. Ол трансляторға біздің жаңа классты сипаттайтынымызды хабарлайды. Класстың толық сипаттамасы бірінші қатарда ашылған фигуралы жақша мен оған қос 5 қатардағы жабылатын фигуралы жақшалардың арасында орналасқан. Java-да қолданылатын фигуралы жақшалар С мен С++ тілдеріндегідей қолданылады.
2 қатар
public static void main (String args []) {
Бір көзге қарағанда мысал қатарының тым қиын болуы, Java тілін өңдеуде қаланған маңызды талаптардың салдары болып табылады. Java-да ғаламдық атқаратын қызметтер болмайды. Осындай қатарлар бірінші тараудың көп бөлігінде кездескендіктен, екінші қатардың ... жалғасы
Java Script - скриптілердің ең қарапайым (және арзан) түрі. Оны қолданған кезінде программа клиент машинасына көшіріліп, сол жердің браузерінде орындалады. Ол online калькуляторлар, есептеудің кішірігім программалары, динамикалық элементтер (сағат, уақыт, т.б.) үшін тиімді.
Web-ті гипермәтіндік жүйе ретінде екі көзқарас тұрғысынан қарауға болады. Біріншіден, гипермәтіндік өтулермен (сілтемелермен - контейнер anchor) байланысқан көрсетілетін беттер жиыны ретінде. Екіншіден, көрсетілетін беттерді құрайтын элементарлы ақпараттық объектілер жиыны ретінде (мәтін, графика, мобилды код мен т.б.). Соңғы жағдайда беттің гипермәтіндік өтулер жиыны - бұл мәтінге кірістірілген сурет сияқты ақпаратты фрагмент. Екінші көзқараста гипермәтіндік желі элементарлы ақпараттық объектілер жиынында гипремәтіндік байланыстар рөліндегі HTML беттерінің өздерімен анықталады. Бұл шешім көрсетілетін беттерді дайын компоненттерден бірден құру тұрғысынан жемістірек. Беттерді генерациялауда Web-те "клиент -- сервер" архитектурасымен байланысты дилемма пайда болады. Беттерді клиент жағында да, сервер жағында да генерациялауға болады. Соңғысы сервер жағындағы орын ауыстыру механизмімен іске асады (Server Site Includes). Netscape компаниясы 1995 жылы JavaScript программалау тілін жасап, клиент жағында да беттерді басқару механизмін таратты. Осылайша, JavaScript - бұл клиент жағында Web гипремәтіндік беттерді қарау сценарийлерін басқару тілі. Дәлірек болсақ, JavaScript - бұл клиент жағындағы тек программалау тілі ғана емес. Liveware, JavaScript ата-анасы, Netscape сервер жағындағы ауыстыру құралы болып табылады. Бірақ, JavaScript атағын клиент жағында программалау шығарды[23].
JavaScript негізгі идеясы HTML атрибуттар мәндерін- HTML-беттерін көру кезіндегі контейнерлер мен көрсетілу ортасының қасиеттерін тұтынушының өзгерту мүмкіндігі. Осы шартта бет қайта іске қосылмайды. Практикада бұл мысалға бет фонының түсін немесе құжатқа енгізілген суретті өзгерту, жаңа терезе ашу немесе ескерту беруде көрініс табады.
JavaScript бағдарламасын (оны скрипт немесе сценарий деп атайды) HTML-программасының ішіне орналастыруға немесе жеке файл етіп ұстауға болады. Бұл файлды браузер арнайы команда арқылы HTML- кодының интерпретациясы кезінде оқиды.
JavaScript кодтары HTML кодтарын толықтырады да, олармен бірге жұмыс істейді. Олар жеке файлда орналасады.
Скрипт . . . екі жұп тегінің арасында орналасады.Скрипт түсінігі. JavaScript тілі серверде орындалатын сценарий жазуға арналған тіл. Браузер URL-адресте (Uniform Resource Locator - ықшамдалған ресурстар көрсеткіші) көрсетілген JavaScript тілінде жазылған Web-құжатты орындау үшін Web-серверге сұраныс жасайды. Web-сервер JavaScript-процессорын жүктеп, JavaScript-кодты орындайды ды, нәтижені Web-серверге қайтарады. Ал Web-сервер өз кезегінде нәтижені браузерге терезеде бейнелеу үшін жібереді .
Әдетте JavaScript тілі Web-сервер мен пайдаланушы арасында деректер алмасуда, яғни Web-құжатта форум, қонақ кітабы, тіркелу анкетасы, хабарландыру тақтасы, чат құруда қолданылады.
JavaScript-скрипттер екі жолмен орындалуы мүмкін: Web - сервермен скрипт түрінде және де консольдық программа сияқты. Біздің мақсатымыз Web - беттерді дайындау болғандықтан, біз бірінші жолын қарастырамыз.
JavaScript негізгі идеясы HTML атрибуттар мәндерін- HTML-беттерін көру кезіндегі контейнерлер мен көрсетілу ортасының қасиеттерін тұтынушының өзгерту мүмкіндігі.
Браузер бетті .html кеңеймесімен сұрағаннан кейін, Web-сервер программаны JavaScript-препроцессор арқылы өңдейді. JavaScript-скрипттер HTML-құжатқа енгізілетін JavaScript-кодтарымен береді. HTML-құжатқа JavaScript файл нұсқауын енгізу үшін оларды арнайы тэгтермен байланыстыру қажет. Оларды төрт түрмен ажыратады[24].
1 - түрі - тэг XML стилімен
. . .
?
2 - түрі - тэг SGML стилімен
. . .
?
3 - түрі - тэг ASP стилімен
. . .
%
4 - түрі - тэг HTML стилімен
. . .
Біз SGML стилін ұстанамыз. Стильдің тағы бір варианты бар, онда мына төмендегі қарастырылған тэг пайдаланылады.
. . . ?
Мұндай түрде жазылған тэгтерде бірінші олардағы мағыналары орындалады, ал тэгтің өзі болса орындалған мағыналардың нәтижесімен ауысады:
бес қосу бес тең болады
Нәтижесінде браузер терезесінде біз мынаны көруіміз керек:
бес қосу бес тең болады 10- ға.
Бұдан былай түсінікті болу үшін тэгтердің қысқартылған жазуын қолданамыз, ал шығаруда echo функциясын пайдаланамыз, бұл функцияның жұмысы әр түрлі ақпаратты (текст, операциялар нәтижесі, HTML тэгтері, т.с.с) браузерге шығару үшін қолданады.
Мысалға: бес қосу бес тең болады Қарапайым және құрама операторлар. Еcho (5 + 5) конструкциясы қарапайым (болмаса бір қатарлы) оператор деп аталды. JavaScript-де әр оператор нүктелі үтірмен аяқталады. Осы себепті әр жазудан кейінгі келетін нүктелі үтір символы бөлек оператор ретінде қабылданады.Қарапайым оператор ауыспалы бірнеше қатарды өз ішіне алады. Мысалыға, мына екі кодты жазу мүлдем эквивалент.
echo (5 + 5);
echo (5 - 2);
echo ("Hello, world!");
?
echo (5 +5);
echo (5 - 2);
echo ("Hello, world!"
);
?
Қарапайым оператордан басқа тағы құрама оператор да бар, олармен операторлар тізбегін анықтауға да болады. Кейде құрама операторларды көп қатарлы деп те атайды. Құрама оператордың қарапайым оператордан айырмашылығы, ол нүктелі үтірмен аяқталмайды, оның аяқталғанын фигуралық жақша білдіреді.
Түсініктемелер. JavaScript тілі бізге түсініктеме қоюдың бірнеше түрін береді. Екі қисық сызықтан ( ) кейін түсініктеме жазу ең қарапайымы болып есептеледі. Осы екі сызықтан кейін JavaScript машинасы қатар соңына дейін орналасқандардың бәрін өңдемейді. Түсініктемені дәл осылай нөмір (#) символының көмегімен де істеуге болады (UNIX тілінің скрипт түсініктемелері). Сонымен қатар, С++ тілі стиліндегі (*..*) түсініктемелерді де қолдануға болады. Түсініктеме берудің түрлі жолдары төмендегі мысалда келтірілген.
echo ("Hello"); бұл түсініктеме
echo ("Hello"); # бұл да түсініктеме
* ал бұл көп мерзімді түсініктеме *
?
Әрине, JavaScript түсініктемелері бір ғана JavaScript-кодының қысқартылған тэгтерінде жұмыс істейді. Егер түсініктеме символдары қысқа тэг құрамында орналаспаса, онда олар әр түрлі мәтін сияқты браузерде көрсетілуі мүмкін.
Мысалы,
echo ("Hello");
?
Түсініктемелерді бір ғана оператордан кейін емес, мына түрде де қоюға болады.
$a = "Hello, world";
echo strstr ( бұл функцияны кейінірек қарастырамыз
$a, "H");
?
Оқытушы __________ М.Ж. Аубакирова
Дәріс 6
6 бөлім. WEB - бағдарламалау
Курс тақырыбы: 6.3 тақырып. JAVA тілінін негізгі ұғымдары.
Сабақтың тақырыбы: JAVAScript қолдану аумағы. Сценарий өңдеушілер.JAVA-скриптердің құрылымы мен принциптері.
Java тіліндегі бастапқы файл -- ол өзінде бір немесе бірнеше класстардың сипаттамасын қамтитын мәтіндік файл. Java трансляторы, бағдарламаның бастапқы мәтіні кеңейтулері бар файлдарда сақталатынымен түсіндіріледі. Трансляция барысында әр класс үшін алынатын код, сәйкес ат, класс атымен және class кеңейтілуімен жеке шығу файлдарында жазылады.
Ең алдымен, бұл тарауда, біз трансляция жасап және канондық Hello World деген бағдарламаны жазып жүргіземіз. Бұдан әрі біз Java- трансляторы қабылдайтын барлық лексикалық элементтерді қарастырамыз: аралықтар, түсініктемелер, негізгі сөздер, идентификаторлар, литералдарды, операторлар және бөлгіштер. Тараудың соңына қарай сіздер Java- бағдарламасында өздігінен бағыттала алатындай жеткілікті мәлімет ала аласыздар.
Hello World
Біздің бірінші Java-программамыз:
class HelloWorld {
public static void main (String args []) {
System. out. println (Hello World);
}
}
Қадамнан қадамға
Әрине, HelloWorld -- бұл тривиальды мысал. Алайда тіпті мынадай жай бағдарлама Java тіліндегі жаңа қолданушыға күрделі болып көрінеді, өйткені ол сендерді көптеген жаңа ұғымдар мен тіл синтаксисының бөлшегтерімен таныстырады.
class HelloWorld
1 қатар
class HelloWorld{
Бұл қатарда сақталынған class сөзі пайдаланылады. Ол трансляторға біздің жаңа классты сипаттайтынымызды хабарлайды. Класстың толық сипаттамасы бірінші қатарда ашылған фигуралы жақша мен оған қос 5 қатардағы жабылатын фигуралы жақшалардың арасында орналасқан. Java-да қолданылатын фигуралы жақшалар С мен С++ тілдеріндегідей қолданылады.
2 қатар
public static void main (String args []) {
Бір көзге қарағанда мысал қатарының тым қиын болуы, Java тілін өңдеуде қаланған маңызды талаптардың салдары болып табылады. Java-да ғаламдық атқаратын қызметтер болмайды. Осындай қатарлар бірінші тараудың көп бөлігінде кездескендіктен, екінші қатардың ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz