Кәсіпорынның жалпы және өндірістік құрылымы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Бақберген Жәнібек

« KSP Steel» ЖШС ПФ ұйымдастыру процестерін автоматтанған басқару жүйесін жаңғырту және зерттеу, Павлодар қ.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5B070400-Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету

Павлодар

2019

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Есеаптеу техникасы және бағдарламалау кафедрасы

20___ж. ___

Қорғауға жіберілді

Кафедра меңгерушісі Потапенко О. Г

(қолы) (аты-жөні, тегі)

« KSP Steel» ЖШС ПФ ұйымдастыру процестерін автоматтанған басқару жүйесін жаңғырту және зерттеу, Павлодар қ тақырыбына арналған 5B070400-Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету мамандығы бойынша

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Орындаған

Тобы _ЕТжБ-401 (қолы) (аты-жөні, тегі)

Ғылыми жетекшісі

Аға оқытушы, магистр Куанышева Раушан Сайлауовна

(лауазымы, ғылыми дәрежесі) (қолы) (аты-жөні, тегі)

Нормабақылаушы Пудич Н. Н.

(қолы) (аты-жөні, тегі)

Павлодар

2019

Қазіргі кездегі кәсіпорынды басқарудың тиімділігін анықтайтын факторлардың бірі бухгалтерлік есеп болып отыр және оның енгізілуіне дұрыс қарау кәсіпкерлікте үлкен табыстылыққа қол жеткіздіреді. Бухгалтерлік есептің берілгендерін менеджерлар, экономисттер, қаржылық жобалау бөлімшесінің қызметкерлері, өндірістік учаскілердің басшылары, сол сияқты инвесторлар, аудиторлар, салық органдары қолданыла алады және бұл оның кәсіпорынды басқару жүйесіндегі орнының ерекше екендігін көрсетеді. Өзімен шаруашылық процестердің ақпараттық жүйесін білдіріп, бухгалтерлік есеп қазіргі кездегі кәсіпорындарда үлкен номенклатурасымен, шаруашылық операциялар ағынының үлкен тығыздылығымен, есептің берілгендерін өңдеу уақытына қойылатын қатаң талаптармен сипатталады.

Қазақстанда қоғамдық өмірдің барлық жағына әсер ететіндей үлкен экономикалық өзгерістер болып жатыр. Бұл өзгерістер, әсіресі, бухгалтерлік есепті жүргізу әдістемесі облысында анық көрінген. Соңғы екі жылдың ішінде осы облысқа қатысты, есепті жүргізудің әдістемесін толығымен өзгерткен екі заңды акт қабылданды. Біріншіден, есептің жаңа Жобасы [7] қабылданды, екіншіден, бухгалтерлік және салықтық есеп бөлінді. Бухгалтерге жүктелген істер де арта бастады.

Бухгалтерлік есепті, сол сияқты аналитикалық және оперативті есептерді қазіргі талаптар негізінде жүргізу ақпараттық технологиясыз жүргізу мүмкін емес. Сондықтан кез келген кәсіпорында ерте ме, кеш пе бухгалтерлік есепті автоматтандыру сұрағы туындайды. Басқарманың осындай тенденцияға бей - жай көз қарасы бір қатар проблемаларға әкеледі. Мысалы, құжаттардың жоғалуы немесе басшының қате сомма көрсетілген келісімге қол қоюы. Нәтижесінде, басқарма осы немесе басқа да проблеманы шешудің ұйымдасқан түрін табады - бухгалтерлік есепті автоматтандыру.

Бухгалтерлік есепті автоматтандыру арқылы мекеменің алдында тұрған бір қатар аталмыш тапсырмаларды орындауға болады:

• тапсырманы орындауды автоматты бақылау есебінен басқарудың эффектілігін қамтамасыз ету;
• білімді жіне ақпаратты эффектілі басқарудың, кірістің және жинақтаудың жүйесін қолдау;
• кәсіпорынның ішкі айналымынан қағаз құжаттарын алып тастау;
• оперативті электронды архивтің бар болу есебінен қағаз құжаттарды сақтауды арзандату және маңызды оңайлату;

Біздің елімізде Б. В. Алахов, В. Б. Ефетов и Ю. П. Максимов - тің [10] жұмыстарымен бухгалтерлік есепті автоматтандыру үшін программалық қамсыздандырулар жасалып жатыр. Бұл облыстағы өзгерулер ескерілген, біріншіден, заң шығару органдарындағы тұрақты өзгертулерге байланысты, екіншіден, ақпараттық технология облысындағы прогресске байланысты. Қазіргі кездегі бухгалтерлік есептің жүйелері өз іштеріне кәсіпорынның административті қызметінің барлық учаскілерін қамтитын бухгалтерлік және аналитикалық есепті жүргізудің құралдарын қосады.

Қазіргі кезде қолданылатын кешенді ақпараттық жүйені құру концепциялары [11, 12] кәсіпорынды автоматтандыру ұғымын кеңейту және тек қана регламенттелген (бухгалтерлік және салықтық есеп) есептерді эффектті жүргізуді емес, сонымен қатар есептің біріншілік, қоймалық, басқарушылық және басқада есеп түрлерін жүргізуді рұқсат етеді. Шаруашылық операцияларды процестер - бизнесі1 механизмі арқылы сипаттау әр бір қызметкерлерге дейін бөліну функциясын шектетеді, бұл жағдай жалпы кәсіпорынның жұмыс істеу эффектілігін арттырады. Қазіргі кездегі ERP-жүйелері енді тек қана функционалды таратылған модульдердің жиыны емес, ал кәсіпорынның ресурстар есебінің жалпы көп функциялы жүйесі.

Қазақстандық нарықта басқаруды және есепті авоматтандыру тапсырмаларын шешуге арналған программалық өнімдердің ішіндегі ең үздік жүйесі « 1С:Өнеркәсіп» [13] «1С» фирмалары, бұл өзіне өндірістік және сауда - саттық кәсіпорындар үшін шешімдерді, қаржылық жоспарлауды, бухгалтерлік есепті жүргізудің өнімдерін («1С:Бухгалтерлік»), еңбек ақыны есептеуді және кадрлық есепті, сонымен қатар бюджеттік ұйымдар үшін шешімдерді, әр түрлі салалық және мамандандырылған шешімдерді қосады.

Тақырыптың өзектілігі жаңа, бірақ талап етілетін 1С:8 кәсіпорын платформасының базасындағы жүйелер үшін ұсынылып отырған миграция технологиясының бірегейлігі, кәсіпорынға 1С:8 ӨКБ жүйесін енгізген кезде өңделген шешімдерді мақсатқа сай қолданылу. Өңдеушілерге еңбек сіңіргіштікке және орнатылған тілге [16] бейімделу сияқты бір қатар қиындықтарды туғызатын 1 :8 ӨКБ регистрлерінің механизмдерін қарастыру тақырыптың өзекті мәселесі болып табылады.

1. Кәсіпорынның жалпы және өндірістік құрылымы. Зерттеу объектісі.

1. 1 Кәсіпорынның ұтымды өндірістік құрылымын құру

Өндіріс деп нарықтың дамуы мен өмір сүруіне қажетті материалдық игіліктерді дайындау үрдісін айтады. Өндірістің мазмұны еңбек қатынастарымен анықталатын негізгі үш әлементтен тұрады:

• ұтымды жұмыс немесе еңбектің орындалуы;
• адамның ұтымды жұмысына қажетті еңбек заттарының болуы;
• еңбек заттарын өзгертуге қажетті еңбек құралдарының қатысуы.

Материалдық өндірістің өнімі еңбек пен табиғат заттарының құралуынан тұратын материалдық игіліктерді дайындауға көмектеседі. Жаңаша өндіріс ғылымитехникалық революцияның негізінде дамиды және оның негізгі мазмұнына өндірісті автоматтаңдыру жатады. Әрбір кәсіпорын өндірістік бөлімшелерден, яғни цехтардан, шаруашылыққа қызмет көрсететін бөлімшелерді ұйымдастырумен айналысатын мекемелер және басқару органдарынан құралады. Өндірістік бөлімшелер, жұмыскерлерге қызмет көрсету орындары, кәсіпорынды басқару, ұйымдастыру кешені, олардың саны, бірбірімен байланысы, өндірістік алаңда орналасуы мен жұмыскерлер саны мен құрамы, өнімді өндіру қабілеті, мұның бәрі кәсіпорынның жалпы құрылымын құрайды. Кәсіпорынның өндірістік бөлімшелері, цехтар, бөлімшелер, қызмет көрсетуші шаруашылықтар мен жұмыс орындары (өндірістік үрдіске тікелей немесе жанама қатысушы) арасындағы байланыстар жиынтығы өндірістік құрылымды құрайды. Ол еңбек өнімділігінің, өндіріс шығындарының деңгейін, материалдық өндірістің техникаәкономикалық және географиялық жағдайы ақпараттары бойынша табиғат байлықтарын және техникалық тиімділігін анықтайды. Кәсіпорынның ұтымды өндірістік құрылымын құру келесі тәртіппен жүргізіледі:

• кәсіпорынның цехтар құрамын және оның берілген өнімді өндіруді
• қамтамасыз ететін қуатын анықтау;
• әрбір цехтың және қоймалардың орналасатын өндірістік алаңдарын
• есептеу;
• кәсіпорынның ішіндегі барлық тасымалдау жұмыстарының сыртқы
• жалпы орталық жолдармен өзара байланысын жоспарлау;
• өндірістік үрдістің орындалуына байланысты еңбек заттарының цехтар
• арасындағы ең қысқа маршрутын белгілеу және с. с.

Өндірістік бөлімшелерге цехтар, бөлімшелер, негізгі өнімді сынау, бақылау, тексеру жүргізетін зертханалар, комплектілік бұйымдарды, материалдар мен жартылай фабрикаттарды, пайдалану кезінде жөндеуге және бұйымдарға қызмет көрсету үшін қажетті запас бөліктері, технологиялық мақсаттар үшін керекті өндірілетін әнергияның түрлері және тағы басқалар жатады.

Жұмыскерлерге қызмет көрсететін бөлімшелерге тұрмыстықкоммуналдық бөлімдер, олардың қызмет түрлері, асханалар, буфеттер, балабақшалар мен демалыс үйлері, профилакторийлер, дәрігерлік пункттер, спорт қоғамдары өндірістік біліктілікті көтерумен айналысатын техникалық оқыту бөлімі мен оқу орындары жатады.

Өндірістік үрдістің жіктелуі де кәсіпорынның өндірістік құрылымын көрсетеді. Өндірісті ұтымды ұйымдастыру және ыңғайлы басқару қағидасы бойынша кәсіпорынның өзара байланысты бөлімшелерінің жекелену жүйесі де оның құрылымын анықтайды. Осыған орай өндірістегі мынадай бөлімшелерді атап өтуге болады: кәсіпорын, өндірістік бірліктер, цехтар, ағындық жүйелер, секциялар (бөлімшелер), жұмыс орындары. Кәсіпорынның негізгі құрылымдық бөлімшесіне цех жатады. Цехта маманданудың заттық белгісіне қарай толық өндірістік үрдіс орындалады да, өнім өндірудің көп бөлігі немесе толық өндіру жұмыстары жүзеге асырылады. Цехтардың өндірістікшаруашылық дербестік белгілері болуы керек. Ағындық жүйе ө ндірісті ұйымдастырудың негізгі объектісі. Ағындық жүйе бірнеше секцияларға бөлінеді. Секция еңбек заттарына әсер етудің жалпы сипаты бар бірнеше операцияларды біріктіру арқылы құрылады. Ал әрбір секция бірқатар жұмыс орындарынан құралады. Жұмыс орындарында арнайы жұмыс орындалып, өнімнің жаңа құны пайда болады. Кәсіпорынның өндірістік құрылымы кәсіпорында орындалатын жеке өндірістік үрдістердің өзара байланысты бөліктерінің ұйымдастырутехникалық белгілеріне қарай беліну жүйесін анықтайды. Кәсіпорындағы өндірісті басқару процесі басқару аппаратына ұйымдастырылған жұмысшылар ұжымымен жүзеге асырылады. Басқару аппаратының маңызды сипаттамасы оның құрылымы болып табылады. Әрбір кәсіпорын үшін басқару аппаратының құрылымы мен саны былайша топтастыруға болатын көптеген факторларға тәуелді болады:

• техникалық (өндіріс масштабы, технологиялық процестер мен
• жабдықтардың күрделілігі, өндіріс пен басқаруды автоматтандыру деңгейі) ;
• ұйымдық әкономикалық (функцияларды орталықтандыру дәрежесі,
• басқарушы жүйенің әртүрлі сатылары мен звенолары арасындағы байланыстар
• сипаты) ;
• сыртқы байланыстар мен жағдайлар (жабдықтау және өткізу жүйесі,
• климаттық және табиғи жағдайлар) ;
• ұйымдық - құқықтық қатынастар (ЖШС, АҚ) .

Кәсіпорынды басқарудың ұйымдық құрылымы - бұл басқару функциялары мен міндеттерінің орындалуын қамтамасыз ететін басқару звеноларының жиынтығы. Басқару құрылымы сатылар мен звенолардан тұрады.

Басқару звеносы - бұл белгілі бір басқару функциясын (жоспарлау, есепке алу, реттеу және т. б. ), оның бір бөлігін немесе бірнеше функциялардың жиынтығын орындайтын дербес құрылымдық бөлімше.

Басқару сатысы - бұл басқару деңгейі, белгілі бір деңгей звеноларының біртұтастығы, басқару иерархиясы (кәсіпорынды басқару, цехты басқару, өндірістік учаскелерді басқару және т. б. ) . Басқарудың ұйымдық құрылымын құру негізінде бағынудың сызықтық құрылымы мен басқару функцияларынан тұратын өндірістік - аумақтық принцип жатыр.

Өндірістік - аумақтық принцип басқару органдарын кәсіпорынның өндірістік құрылымына қатысты құруды білдіреді, яғни өндірістік құрылымда қанша болса, сонша басқару сатысы бөлінеді. Бағынудың сызықтық құрылымы әрбір өндірістік бөлімше (басқарма, цех, қондырғы, учаске) басында осы бөлімшенің барлық жұмысшылары бағынатын басшы тұратынын білдіреді. Әрбір жұмысшы тек бір басшыға бағынады.

Басқарудың мұндай құрылымында дара басшылық принципі сақталып, басқарудың екі жақтылығы болмайды. Басқарудың жекелеген функцияларын орындау үшін әрбір басқару сатысы бірнеше звенолардан құралады. Олардың саны басқару деңгейіне, қандай да бір функцияны орындау бойынша жұмыстар көлемі мен сипатына тәуелді болады. Тәртіп бойынша, кәсіпорында үш звенолы өндірістік құрылым болады, оған сәйкес үш звенолы басқару құрылымы құрылады.

Басқарудың төменгі деңгейі өндірістік процесті жүзеге асырады. Оған объектінің жағдайы туралы барлық ақпараттар келіп түседі, ол ақпараттарды өңдеуді және тікелей сызықтық басқаруды жүзеге асырады.

Ортаңғы деңгей жұмыстар ағымын бағыттайды және қызмет көрсетуді ұйымдастырады. Мұнда өндіріс пен оған қызмет көрсетуді жедел басқару үлкен мәнге ие, бірақ бұл жерде аз көлемде болса да сызықтық басқару функциялары сақталады. Цех бастығына ақпарат барынша кеңейтілген түрде, көбінесе берілген параметрлерден ауытқулар түрінде келіп түседі. Цех басшысының аппараты бастапқы құжаттамаларды өңдейді және оны аса кеңейтілген түрде жоғарғы деңгейге ұсынады (тәуләктәк өнім өндірісі, өндірістік қуаттар, материалдық - техникалық құралдардың шығындары, шикізат пен өнімнің сапасы және т. б. туралы рапорттар) .

Жоғарғы деңгей техникалық - әкономикалық жоспарлауды, жедел басқаруды, бухгалтерлік есепті, еңбекті ұйымдастыруды, техниканы жетілдіруді және т. б. жүзеге асырады. Ол барлық жұмысқа басшылық етеді, өндірістің барлық әлементтерінің алдын - ала дайындығын қамтамасыз етеді және бақылайды. Директорлар Кеңесімен және басқармамен ұсынылған кәсіпорынның жоғарғы басшылығы функциялардың былайша бөлінуінен тұрады: директорлар кеңесі жалпы саясатты өңдейді, ал басқарма оны жүзеге асырады. Директорлар кеңесі ұйымдастырушы және бағыттаушы звено ретінде орын алады, ал қабылданатын шешімдер жедел қызметтің негізі болып саналады. Директорлар кеңесі әртүрлі деңгейлердегі әртектес басқару қызметтерінің қызметін өзара үйлестіреді және кәсіпорынға басшылық етуде біртұтас сызықты жүргізуді қамтамасыз етеді.

Функциялардың орындалуы жекелеген басқару деңгейлерінің басшыларымен құрылған арнайы бөлімшелерге (функционалды бөлімдерге) жүктеледі. Басқару аппаратының бөлімдері белгілі міндеттермен қатаң түрде айналысады, олар звено басшысына шешімдер дайындайды және басқаруға құқығы жоқ. Осылайша, кәсіпорынды басқару құрылымы сызықтық - штабтық сипатқа ие:

Кәсіпорындардағы сатылар мен звенолар саны әртүрлі және оның түріне, мөлшеріне, өндірістік құрылымына, аумақтық орналасуына тәуелді болады.

Кәсіпорындағы басқаруды ұйымдастырудың ортақ принциптеріне мыналар жатады:

• нарық қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталуы, кәсіпорын мақсаттарына жету;
• басқаруды орталықтандыру мен децентрализациялаудың ұтымды ара қатынасын қамтамасыз ету;
• жұмыстарды басқару деңгейлері мен орындаушылар бойынша бөлістірудің біркелкілігі;
• басқару жүйесін қажетті ақпараттармен уақытылы қамтамасыз ету;
• кәсіпорындағы басқару жүйесін жеңілдету;
• кәсіпорынды басқару тиімділігін арттыруға тұрақты ұмтылу.

1. 2 Өндірістік үрдіс және уақыт бойынша оны ұйымдастыру

Ұтымды ұйымдастырылған өндірістік процестің маңызды принциптеріне үздіксіздік, ырғақтылық және пропорционалдық жатады.

Үздіксіздік дайын өнімнің үздіксіз өндірісінде еңбек затының үздіксіз өңделуін білдіреді. Өндірістік процестің үздіксіздігі негізгі қорларды неғұрлым толық пайдалануды, айналым құралдарының аса жылдам айналымдылығын қамтамасыз етеді.

Ырғақтылық кәсіпорынның өнімді берілген жоспар (кесте) бойынша біртектес шығаруын білдіреді. Ырғақтылық кәсіпорынның барлық цехтары мен бөлімшелерінде өндірістің біртектес жүруін қамтамасыз етеді, бұл жерде оның өндірістікшаруашылық қызметін жоспарлау үлкен рөл атқарады.

Өндірістік процестердің пропорционалдығы операциялардың тепетеңдігін немесе қысқалығын білдіреді. Пропорционалдық негізгі өндіріс пен көмекші бөлімшелер арасында сақталуы тиіс. Кәсіпорынның дамуында қандай да бір бөлімше негізгі өндіріс мұқтаждықтарын қамтамасыз етпейтін немесе оның қажеттіліктерінен асып кететін диспропорцияға жол бермей сандық пропорцияларды сақтау қажет. Бұл екі жағдайда да өндірістік процестің ырғақтылығы, үздіксіз жүруі, кәсіпорын жоспарымен белгіленген уақытылы өнім өндірісі бұзылып, өнімнің өзіндік құны едәуір артады.

Өндірісті ұйымдастырудың өз әдістері мен даму нысандары бар. Қазіргі уақытта өндірісті ұйымдастырудың негізгі әдістеріне толассыз (жаппай), топтық (сериялы) және бірлік әдістер жатады. Мұнай және газ өнеркәсібі кәсіпорындарында олар ішінара қолданылады.

Өндірісті ұйымдастырудың толассыз (жаппай) әдісі жаппай өндірісті ұйымдастырудың негізгі әдісі болып табылады. Ол біртектес өнімді жаппай көлемде үздіксіз шығарумен сипатталады. Толассыз өндірісте бұйымдар бір операциядан кейін келесісіне арнайы құрылғылар көмегімен тез беріледі. Өндірісті ұйымдастырудың топтық (сериялы) әдісі өнімді сериялармен шығаруды білдіреді және осыған байланысты жұмыс орындарында өңделетін өнімдер түрінің өзгеріп отыруымен және өнімнің жаңа сериясын (партиясын) дайындау үшін орын алатын артығымен дайындауға байланысты жабдық жұмысындағы кезеңдік үзілістермен сипатталады. Бұл әдіс маманданудың төмен дәрежесін білдіреді. Оның артықшылығы өндірістің бір өнім түрінен кбасқасына көшу жеңілдігі болып есептеледі. Оны жаппай өндіріс кәсіпорындарының толассыз әдіспен ұйымдастырылған жекелеген учаскелерінде қолдануға болады.

Өндірісті ұйымдастырудың бірлік әдісі өнімді жекелеген бірліктермен және уақ сериялармен шығарумен сипатталады. Бірлік өндіріс техника мен технологияның жетілуімен байланысты жаңа өнім дайындайтын тәжірибелі өндірістің дамуымен байланысты. Мұнда универсал жабдықтар қолданылады және біліктілігі жоғары универсал жұмысшылар қызмет атқарады. Неғұрлым жетілген әдіс ретінде жаппай өндірісті ұйымдастырудың толассыз әдісі өнеркәсіптің әртүрлі салаларында кеңінен таралып отыр: машина жасауда, металл өңдеуде, металлургияда, химияда, тоқыма, аяқ киім, тамақ және ағаш өңдеу өнеркәсіптерінде.

Өндірістік үрдіс әлементтерінің кеңістікте бірігуі кәсіпорынның өндірістік құрылымымен қамтамасыз етіледі. Өндірістік құрылым дегенде кәсіпорынның құрамына жататын өндірістік бірліктердің жиынтығын және олардың арасындағы өзара байланыс формаларын түсінеміз.

Қазіргі жағдайда өндірістік процесті екі түрде қарастырады:

• соңғы нәтижесі тауарлық өнім болып табылатын материалдық өндіріс процесі ретінде;
• соңғы нәтижесі ғылымитехникалық өнім болып табылатын жобалық өндіріс процесі ретінде.

Кәсіпорынның өндірістік құрылымының сипаты оның қызмет түріне тәуелді болады, олар: ғылымизерттеу, өндірістік, өндірістіктехникалық. Сәйкес қызмет түрінің басымдылығы кәсіпорынның құрылымын анықтайды. Өндірістік қызметке маманданатын кәсіпорын бөлімшелерінің құрамы шығарылатын өнім ерекшеліктерімен, оны дайындау технологияларының ерекшеліктерімен, өндіріс масштабымен анықталады. Қазіргі жағдайда кәсіпорын құрылымына меншік түрі айтарлықтай әсер етеді.

Қазіргі уақытта кәсіпорынды ұйымдастырудың әртүрлі нысандары кең таралған: шағын, орташа және ірі кәсіпорындар бар. Олардың әрқайсысының өндірістік құрылымы сәйкес ерекшеліктерге ие болып табылады. Шағын кәсіпорынның өндірістік құрылымы өзінің қарапайымдылығымен ерекшеленеді. Оларда ішкі құрылымдық бөлімшелер өте аз болады немесе тіпті болмауы да мүмкін. Шағын кәсіпорындарда басқару аппараты да шағын болады, басқарушылық функцияларды біріктіру кеңінен қолданылады. Орташа кәсіпорындардың құрылымы олардың құрамынан цехтардың, учаскелердің бөлініп шығуын білдіреді. Ал ірі кәсіпорындар құрамында өндірістік, қызмет көрсету және басқарушылық бөлімшелердің барлық жиынтығы болады. Өндірістік құрылым негізінде кәсіпорынның бас жоспары жасалады. Бас жоспар дегенде барлық цехтар мен бөлімшелердің. Сонымен қатар көлік жолдары мен коммуникациялардың кәсіпорын аумағында кеңістіктік орналасуы түсініледі. Бас жоспарды жасағанда материалдық ағымдардың тікелей жүруі қамтамасыз етілу керек. Цехтар өндірістік процестің орындалу кезегіне сәйкес ретімен орналасу қажет. Өзара байланысты цехтар мен бөлімшелерді тікелей жақындықта ораналастыру қажет. Өндірістік процестің барлық әлементтерінің ұтымды өзара әрекетін қамтамасыз ету үшін бмекеменің өндірістік циклын қалыптастыру қажет. Өндірістік цикл - бұл уақыт ағымында белгілі бір тәртіппен ұйымдастырылған, арнаулы бір өнім түрін шығаруға қажетті негізгі, көмекші және қызмет көрсетуші процестердің кешені. Өндірістік циклдың маңызды сипаттамасы оның ұзақтығы болып табылады. Өндірістік циклдың ұзақтығы - бұл материал немесе басқа да өңделуші зат өндірістік процестің барлық операцияларынан өтіп дайын өнімге айналатын күнтізбелік уақыт кезеңі. Циклдың ұзақтығы күнтізбелік күнмен немесе сағатпен өлшенеді. Өндірістік цикл құрылымы жұмыс уақыты мен үзілістер уақытынан тұрады. Бір жұмыс орнында орындалатын технологиялық процестің аяқталған бөлігінің ұзақтығы операциялық цикл деп аталады. Яғни бір операцияның орындалу уақытында бір деталь, бірдей бөліктер партиясы немесе әртүрлі бөліктер дайындалатын болса, онда оны операциялық цикл деп атайды.

Өндіріс процестерінің жоғары дәрежелі үздіксіздігі және өндірістік цикл ұзақтығының қысқаруы маңызды әкономикалық мәнге ие: айналым құралдарының айналымдылығы күшейеді, жабдықтарды қолдану деңгейі жақсарады, өнімнің өзіндік құны төмендейді.

1. 3 Өдірісті ұйымдастыру түрлері

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс