ИНФОРМАТИКА ПӘНІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

«Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін - білім».
(Қазақстан Республикасы Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың халыққа жолдауынан) .

Жалпы білім беретін орта мектептерде информатика пәнін ойын технологиясы арқылы оқытып, оқушылардың шығармашыл ойлауын, қызығушылығын арттыру - бүгінгі өмір талабына сай азаматты тәрбиелеудің негізгі жолдарының бірі. Себебі оқыту процесінде ойын технологиясы арқылы оқушылардың сабаққа деген ынтасы, қызығушылығын арттырады, сол арқылы шәкірттердің ана тілінің терең қатпарларын игеруіне, асыл маржандарын түсінуіне жағдай жасайды.

Оқушылардың сабақтағы белсенділігі олардың сабаққа қызығушылықтарының артуымен тығыз байланысты. Әсіресе, ойын оқушыларының лидерлік қабілеттерін жетілдіріп, өз пікірін дәлелдеуге, сыныптастарымен еркін пікірлесуге ықпал етеді. Ойын технологиясын қолдану арқылы оқушыларды тілдік материалдарға қызықтырумен қатар тіл білімінен алған білімдерін бекіту, тереңдету үшін тиімді.

Қызығу оқу - тәрбие жұмысында өте керекті шарттар болып табылады. Оның балалардың жақсы оқуына, оқығанын жақсылап ұғып алуына, олардың бойынан адамгершілік қасиеттерді енгізуге ықпалы зор.

Елдің жас ұрпағының заманауи білім беруі әрбір мұғалімге шығармашылық көзқарас қажет, ұлы ізденіс. Бүгінгі күннің басты проблемаларының бірі - студенттің жеке тұлғаны дамыту, оның рухани әлемі, оның таланттары мен оның ынта-жігері. Себебі, студент өз бетінше жұмыс істеуді, осы білімді практикада және өмірде қолдануды үйренбеген. Ол үшін мұғалімнің әрбір сабағы студенттің өзін-өзі бағалауы мен шығармашылық әлеуетін арттыру үшін әртүрлі және әртүрлі болуы керек.

Сабақтың мазмұнын жоғарылатудың теориялық және практикалық құндылығы арта түскен кезде, оқушыларды оқыту және тәрбиелеу өте тиімді болады. Мұғалімнің әрбір сабағы студенттің эмоцияларына және мотивациясына әсер етуі керек. Мұны істеу үшін сабақ жоғары деңгейде болуы керек, мұғалімдерді оқыту және зерттеу әдістері. Оқушылардың оқудың негіздерін үйренудің түрлі жолдары бар. Тақырып таңдау мұғалімнің біліктілігіне байланысты.

Студенттің пән бойынша қызығушылығы жаңа сабақтардың көмегімен мұғалімнің жұмысын ұйымдастыру, студенттерді зерттеуге тарту, студенттерге тапсырмалар қою, эксперименталдық мәселелерді шешу, когнитивті ойындар ұйымдастыру болып табылады.

Осыған байланысты іс-тәжірибемде мынадай қағидаларға сүйенемін:

• оқушыларға сапалы білім бере отырып, өз бетінше жұмыс істеуге үйрету;
• оқушылармен жекелей, жұптық, топтық жұмыстар жүргізу;
• оқушының компютерлік сауаттылығын жетілдіру;
• оқушылардың шығармашылық ой-өрісін дамыту.

Осылайша, компьютерлік ғылымды оқытуда қазіргі заманғы технологияларды пайдалану, ойын технологиясын пайдалану және студент пен мұғалім арасындағы жақсы қарым-қатынас. Оқыту технологиясын оқушыларды тәрбиелеу және тақырыпқа деген қызығушылығын арттыру үшін информатиканы оқытуға қалай қолдануға болады. . [№6, 3 б]

Зерттеу объектісі: Информатика оқыту процесінде ойын технологияларын еңгізу әдістемесі.

Зерттеу пәні: Информатика пәнінде ойын технологиясын қолдану арқылы оқушылардың оқуға деген танымдық белсенділігі мен қызығушылығын арттыру.

Зерттеу мақсаты: Информатика пәнінде ойын технологиясын қолдану арқылы оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру жолдарын анықтау.

Зерттеудің ғылыми болжамы: Егер информатика пәнінде ойын технологиясы тиімді қолданылса, онда оқушылардың оқуға деген танымдық белсенділігі мен қызығушылығы артады .

Зерттеудің мақсатымен ғылыми болжамына сүйене отырып, біз мынадай міндеттерді шешуді көздедік:

1. Ойын технологиясын қолдану арқылы оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру жайлы материалдар жинақтау, талдау, жүйелеу;
2. Тақырыпқа қажетті әдіс -тәсілдерді анықтау;
3. Анықтауыш эксперименттің материалдарын дайындау, жүргізу, салыстыру;

Зерттеу әдістері: Ғылыми зерттеу әдебиеттерін талдау, бақылау, әңгіме, эксперимент, зерттеу материалдарын өңдеу.

Зерттеудің негізгі кезеңдері:

Дипломдық жоба тақырыбы бекітілді, жұмыстың теориялық бөлімі бойынша философиялық, психологиялық, ғылыми педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерге талдау жасалынды, зерттеу әдістемесі таңдалып алынды. Информатика пәні ойын технологиясы негізінде оқытылып, алдыңғы кезеңде айқындалған әдістеме іске асырылды. Информатика сабағында ойын технологиясын қолданудың тәжірибе материалдары жинақталып, жүйеленіп, нәтижелері қорытындыланды.

1. ИНФОРМАТИКА ПӘНІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ.

1. 1. ИНФОРМАТИКА ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ОРТА МЕКТЕПТЕГІ ОҚУ ПӘНІ РЕТІНДЕ.

Компьютерлік ғылымның пайда болуы мен қалыптасуы өткен ғасырдың екінші жартысында басталады. Информатика саласындағы зерттеу саласы ақпараттың құрылымы мен жалпы сипаттамаларына, сондай-ақ адам өмірінің түрлі салаларында ақпаратты іздеу, жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және пайдалану мәселелеріне қатысты мәселелерді қамтиды.

Автоматтандырусыз және байланыс жүйелерінсіз үлкен көлемдегі ақпараттар мен ағындарды өңдеу мүмкін емес, сондықтан электрондық компьютерлер мен заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологиялар информатиканың іргелі негізі және материалдық негізі болып табылады.

Ақпарат «ресурс» - бұл материалдың немесе заттың энергетикалық, құрылымдық немесе басқа да сипаттамаларын қамтитын білім базасы болатын ресурстың ерекше түрі екенін есте ұстаған жөн. Ресурстармен байланысы бар ресурстардан айырмашылығы, ақпараттық ресурстар азайып, материалдық ресурстарға қарағанда жаңару немесе қалпына келтірудің әртүрлі жолдары бар. Бүкіл қоршаған ортаны заттар мен энергиямен қатар, ақпарат - сарқылмайтын білімнің негізгі көзі.

Ақпарат жөнінде заманауи ғылыми көзқарасты дәлме - дәл тұжырымдаған кибернетика «атасы» Норберт Винер болды. Оның пікірінше: « . . . ақпарат - біздің және сезіміміздің сыртқы ортага бейімделу үрдісінде одан қабылданган магынаны белгілеу» .

Кибернетиканың пайда болуы 1948 жылы осы ғалымның: «Кибернетика немесе жануарлар мен машинадағы байланыс пен басқару» кітабының шығуымен байланыстырылады. Аталған кітапта басқарылатын жүйелерге ортақ теориясын жасаудың жолдары, басқару және байланыс проблемаларын қарастыру әдістері негізделген болатын.

Кибернетикадағы ақпарат - деп қандай-да бір жүйенің қоршаған ортадан қабылдайтын (X кіру ақпараты), қоршаған ортаға беретін (Ү шығу ақпараты), сонымен қатар өзінде сақтайтын (Z ішкі жүйелік ақпарат) кез келген сигналдардың, әсерлердің немесе маглұматтардың жиынтығы карастырылады. (1-сурет)

(1-сурет)

«Кибернетика» термині пайда болғаннан кейін дүниежүзілік ғылымда ағылшын сөзі «Computer Science» (компьютер ғылымы) қолданысқа енгені белгілі. Бұл термин Америка, Канада және тағы басқа латын-америкалық континеті елдерінде, компьютерлер мен телекоммуникациялық жүйелер көмегімен ақпаратты өңдеу, сақтау және жеткізу үрдістерін зерттейтін ғылыми және оқу пәнін атау үшін кең тараған.

Кейінірек XX ғасырдың 60 - шы жылдарының соңы мен 70 - ші жылдарының басында француз ғалымдары, француздың «informatione» (ақпарат) және «avtomatique» (автоматика) сөздерінің туындысы болып табылатын - «informatique» (информатика) терминін енгізді. Жаңа термин Кеңестер Одағы (кейіннен Ресей мен ТМД елдерінде) мен Батыс Еуропада кеңінен тарады. Үлкен Кеңес Энциклопедиясында информатика «ғылыми ақпараттың жалпы қасиеттерін, құрылымын, оны құру, түрлендіру, тасымалдау және адамзат іс-әрекетінің әртүрлі саласында қолдану заңдылықтарын зерттейтін пән» деп қарастырылды. [2]

Орыс тілінде «Информатика» терминінің қолданылуы (шамамен 1960 - шы жж. ортасынан бастап) ғылыми - техникалық ақпаратпен, кітапханатану және құжаттаматанумен байланысты болды.

Информатиканың осы анықтамасын түсіндіре келе, А. П. Ершов тағы да. «Ғылымдардың салыстырмалы түрде жаратылыстану (табиғи) және қоғамдык болып бөлінуін түсіне келе, біз сонда да, түсінудің туынды принциптеріне және оның атрибуттарына, жасанды, биологиялық және қоғамдық жүйелерде ақпараты өңдеу заңдылықтарының бірлігі (жалғыздығы) туралы көріністерге сәйкес, информатиканы жаратылыстану ғылымдары пәніне жаткызамыз. Информатиканы іргелі ғылымдар қатарына жатқызғандықтан, ақпарат тусінігі оны өңдеу үрдістері жалпы ғылыми мағынаға ие болады» - деп атап өтті.

Ақпараттық модель қоршаған ортаны фрагмент (фрагменттелген) фрагментке (әлемге) арнап құрған кезде информатика жеке ғылым ретінде құқылы болады. Информатика пәні оның кибернетика сияқты кең ауқымына негізделеді және объект табиғаттың жалпы заңдылықтары, қоғамдағы кез-келген ақпараттық процестер негізінде қалыптасады. Демек, ақпараттық процестер мен технологиялардың көптеген түрлерінің ортақ ерекшеліктері мен үлгілері информатика пәні болып табылады.

Информатика пәні оның қосымшаларының алуан түрлерімен анықталады. Адам қызметінің әртүрлі түрлерінде қолданыстағы ақпараттық технологиялар (өндірістік процесті басқару, дизайн жүйелері, қаржы операциялары және т. б. ) арасындағы айырмашылықтар бар және көптеген айырмашылықтар бар. Әлеуметтік басқаруды ақпараттық процестер мен ақпараттық-коммуникациялық технологиялар арқылы жетілдіруге бағытталған.

Әлеуметтік басқаруда қамтылған ақпараттың ең жоғары нысаны - білім беру. Педагогика және жасанды интеллект саласындағы зерттеулерде кеңінен қолданылатын бұл пән де маңызды философиялық санат болып табылады. Философиялық тұрғыдан таным - басқарудың функционалдық аспектілерінің бірі. Бұл тәсіл когнитивті процестердің генезисін, оның іргетасын және болашағын жүйелі түрде түсінуге мүмкіндік береді.

Информатика адамзатқа компьютер арқылы ғана жетеді. Компьютер автоматты түрде ақпаратты өңдеуді орындайды. Сондықтан компьютерлік бағдарламалық қамтамасыз ету компьютерлік ғылымның негізі болып табылады және есептеу технологиясының барлық түрлері ақпараттық қауіпсіздіктің негізі болып табылады.

Адам қызметінің барлық аспектілері туралы кеңінен хабардар болған жағдайда информатика пәні кез-келген ғылыммен байланысты болуы мүмкін. Философия саласында жүйе әлемнің, филология мен лингвистика (бағдарламалау жүйесі, мәтін редакторы, мәтіндерді тану жүйесі, компьютерлік аударма құралдары, жасанды интеллект жүйесі), математика, физика, экономика (компьютерлік модельдеу), графикалық және графикалық графикалық редакторлар, дизайн, мультимедиялық жүйелер) және т. б.

Информатиканың фундаментальды негізі мына бөліктерден тұрады: теориялык информатика, акпараттандыру құралдары, ақпараттық технологиялар, әлеуметтік информатика.

Теориялық информатика - информатиканың философиялық негізі, математикалық және ақпараттық модельдер мен алгоритмдер, сондай-ақ ақпараттық жүйелер мен технологиялардың жобалау және құру әдістерін қарастырады.

Ақпараттандыру құралдары бағдарламалық, техникалық болып бөлінеді. Багдарламалық жүйелік бағдарламалық құралдар (операциялық жүйе, бағдарламалау жүйесі мен тілдері), әмбебаб, мамандыққа бағытгалған кұралдар, техникалыққа - ДК, жұмыс станциялары, ақпаратты енгізу-шығару құралдары, ЭЕМ - нің желілері, компьютерлік (КТ) және телекоммуникациялық технологиялар (ТК) жүйелері жатады.

Орта мектептің мәселелерін қамтитын информатика бөлігін мектеп информатикасы деп атайды.

Кеңестік дәуір кезіндегі әдебиетке бұл термин алғаш рет 1979 жылы А. П. Ершовтың жетекшілігімен жарық көрген: «Мектеп информатикасы - тұжырымдамалары, жағдайы және болашағы» атты іргелі еңбегі аркылы енгізілді.

Мектеп информатикасы компьютерлік білім беру саласы ретінде анықталды, ол компьютерлердің мектептік оқу бағдарламаларында пайдаланылуын зерттеп, бағдарламалық, техникалық, білім беру және ұйымдастырушылық қолдауды қамтамасыз етеді. Заманауи информатика курсы педагогика әлемінде бұрын-соңды болмаған тақырып.

1. 2. ИНФОРМАТИКАНЫ ОКЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМ РЕТІНДЕ.

Жалпы білім беретін орта мектепте «Информатика жәпе есептеуіш техника негіздері» курсының енгізілуімен қатар педагогика гылымының жаңа саласы - информатиканы оқыту әдістемесі (ИОӘ) қалыптаса бастады. «Информатиканы оқыту әдістемесі» пәнін зерттейтін нысаны информатиканы оқыту болып тобылады.

Ғылыми мамандықтардың ресми жіктелуі бойынша, коғам талабына сәйкес, қазіргі даму кезіндегі информатиканы оқу заңдылықтарын зерттейтін, педагогиканың бұл белімі «Информатиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі» деген жаңа атауға ие болды. Әйтсе де калыптасқан, «Информатиканы оқыту әдістемесі» атауы окулыктарда, нормативті құжаттарда әлі де коланылылуда.

Информатиканы оқыту әдістемесі жас ғылым болғанымен негізсіз қалыптаспаған. Жеке ғылыми пән бола тұра, қалыптасуы кезеңінде басқа ғылымдардан білім жинақтап, өз дамуында осы білімдерден алынған нәтижелерге сүйенеді. Ол ғылымдар - философия, педагогика, психология, жас ерекшелік физиологиясы информатика, сондай-ак орта мектептің басқа да жалпы білім беру пәндерінің жалпыланған практикалық тәжірибесін атауға болады. [2] .

Н. В. Софронова [44, 16-6. ] айткандай, «Информатиканы казіргі деңгейде оқыту ғылыми білімнің алуан түрлі салаларының мәліметтеріне сүиенеді :

• биологияға(өздігінен басқарылатын биологиялық жүйелер, мысалы, адам немесе басқа да тірі организм),
• тарих пен қоғамтануға(қоғамдық әлеуметтік жүйелер),
• орыс тіліне(грамматика, синтаксис, семантика және т. б. ),
• логикага(ойлау қабілеті, формалды амалдар, ақикат, жалған),
• математикаға(сандар, айнымалылар, функциялар, жиындар, белгілер, әрекеттер),
• психологияға(түйсікпен сезіну, ойлау қарым - қатынас) ».

Ашық айтуға болады, адам қызметінің барлық салалары жаһандық деңгейде, ал информатиканың барлық салаларында информатика әдістемесі кез-келген ғылыммен байланысты.

А. М. Пискунов, Н. В. Кузьмина, В. А. Сластеиипа, Н. Ф. Талызина және баска да дидактиктер мен психологтардың жұмыстарында мұғалімдерді дайындап жетілдірудің негіздері көрсетілген. Бұдан информатика пәнінің мұғалімдерін әдістемелік дайындау мазмұны мен кұрылысын жетілдірудің негізгі бағыттарын тұжырымдап шығаруға болады:

• әдістемелік, дайьшдықты күшейту бағытында информатика мұғалімін кәсіпті дайындау;
• мектепте информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесін дамытуда қазіргі заман талаптарына сай келетін әдістемелік дайындау бағдарламаларын кұру;
• информатиканы окыту әдістемесінде жеке тақырыптарының мазмүнын, әдістемелік окыту жүйесінің элементтерімен толықтыру және дамыту.

Информатика мугалімінің кәсіптік дайындалуының үлгісі негізгі үш бөлімнен қүрылады . Олар:

1. Мұғалімдердің психологиялык-педагогикалық және әдістемелік дайындыгын арттыру.

2. Жаңа акпаратгык технололиялармен жұмыс жасауда іскерлігін, бейімділігін, шеберлігін арттыру.

3. Информатика және есептеуіш техника саласында базалык білімін және ғылыми дайындыгын арттыру.

Окытудың жалпы мақсаттарына сәйкес информатиканы оқыту әдістемесі пәні өзінің алдына мына негізгі міндеттерді қояды [26] :

• информатиканы окудың нақты мақсаттарын, оның орта мектептегі оку жоспарында жалпы білім беру пәні ретінде алатын орнын анықтау;
• практик - мұғалімге қойылған мақсаттарға жетуге бағытталған оқытудың ең тиімді ұйымдастыру формаларын және ұтымды әдістерді ұсыну;
• информатика және есептеуіш техниканы окытудың барлық кұралдарын (оку құралдары, бағдарламалык құралдар, мультимедиалық құралдар, компьютерлер, интерактивті тақталар, т. с. с) карастыру;
• мұғалімнің практикалык жүмысына оларды колдануға нүсқаулар беру;

ИОӘ пөнінің мазмұны екі негізгі бөлімді қамтиды:

• Жалпы әдістемелік бөлім-онда информатиканы окыту әдістемесшщ жалпы теориялық негіздері, бағдарламалык және аппараттық жасақтамалар қарастырылады;
• Жеке (нақты) әдістемелік бөлімінде- мектептегі информатика курсының пропедевтикалық, негізгі жөне багдарлы оқу кезеңдеріндегі басты тақырыптарды оқыту әдістемесі қарастырылады.

Мұнда коғамның алға қойған мақсатына байланысты информатиканы оқытудың заңдылықтары анықталып, информатика дамуының нақты кезеңіне сай зерттеледі.

Оқу үрдісінде оқушыларды оқыту нөтижелерінің тиімділігі көбінесе мұгалімдердің кәсіптік дайындыгына, педагогикалық шеберлігіне баиланысты. Пәнді меңгеру нәтажесінде болашақ информатика пәні мұғалімі білім беруді ақпараттандыру жұмысына толық дайындалып шығуы тиіс.

Қазіргі таңда информатика оқыту әдістемесі қарқынды даму үстінде, оның даму мәселері теориясы жағынан зерттелу үстінде.

1. 3. ИНФОРМАТИКА ПӘНІН ОРТА МЕКТЕПКЕ ЕНГІЗУ КЕЗЕҢДЕРІ.

Информатика оқу пәні ретінде барлық типтегі мектептерге 1985 жылдың 1 кыркүйегінде еңгізілді. Жана оқу пәні «Информатика есептеуіш техника негіздері» (ИЕТН) деп аталды. Ол кезде жалпы білім беретін мектепте 10 сынып және 11 сыныпта оқытылды. Мектеп информатикасының дамуында, оқыту парадигмаларының ауысуы және оған сәйкес информатиканы оқыту әдістемелік жүйенің өзгеруі бойынша бірнеше (әдетте үш) кезеңді ерекшелеуге болады.

Бірініиі кезеңде (1950 жж. ортасынан 1985 ж. дейін) өндірістік окыту шеңберінде орта мектепте кибернетиканы және информатиканы окыту курсының екі - жалпы білімділік және қолданбалы бағыттары пайда болды.

Жалпы білімділік бағытында окыту - ақпараттық процестерді, табиғаты әртүрлі жүйелердің құрылысы мен басқарылу принциптері, ақпаратты өңдеуді автоматтандыру мәселелеріне арналды (9-10 сыныптар үшін B. C. Ледневтің, А. А. Кузнецовтың: «Основы кибернетики» факультативті курстары) . Қолданбалы бағыты бойынша - жоғарғы сынып окушыларын есептеуіш техника саласында кәсіби дайындау шеңберінде, ЭЕМ кұрылымы және бағдарламалауға негізделген курс (В. М. Монахов, С. И. Шварцбурд және және б. ) оқытылды.

Екініиі кезеңде (1985ж. - 1980 жж. аяғы) мектептің оқу жоспарларынша «Информатика және есептеуіш техника негіздері» міндетті курсын енгізумен (1985 ж. ) сипатталады. Курсты оқыту үшін А. П. Ершов және В. М. Монаховтың жетекшілігімен авторлар ұжымы құрастырған бірінші оқулығы қолданынысқа енді (1-кесте) .

Үшінші кезеңде (80-жж. аяғы 90-жж. басы) өртүрлі авторлар ұжымы (В. А. Каймин, А. Г. Кушниренко, А. Г. Гейн) кұрастырған үш окулыктың қолдануымен байланысты. Мектептерде 80-жылдардың аягында информатика бойынша ЭЕМ - ді қолдануға бағытталған оқулыктардың және оқу бағдарламаларының қажеттілігі өсті. Кеңес одағының мектепті компыотерлендіру мәселесіне көңіл аударғанына «Информатика и образование» (ИНФО) деп аталатын жаңа ғылыми - әдістемелік журнал баспасының пайда болуы куә болады, бұл журналдың бірінші саны 1986 - 1987 оқу жылында шықты. Ал Қазақстанда 1992 жылы Қазакстан Білім министірлігінің ғылыми - әдістемелік педагогтік «Қазақстан мектебі» журналының «Информатика, Физика, Математика» атты қосымшасы жарық көре бастады [2, 24 б. ] . [2]

Шын мәнісінде мектеп информатикасының тарихында жаңа кезең 1993 жылдан басталады. Сол жылы Ресей федерациясында базистік оқу жоспары кабылданды. Онда информатиканы оқытуды 7-сыныптан бастап оқьпу ұсынылды және пәннің атауы «ИЕТН» - нен «Информатика» - ға ауысты.

Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептерде оқытылатын барлық оқу пәндері бойынша алғашқы білім стандарты мен базистік оқу жоспары (БОЖ) 1998 жылы жасалған болатын. Кейін 2002 жылы қайтадан Мемлекеттік білім беру стандарты жасалынды. Алдағы уақытта Қазақстан мектептерінің 12 жылдық оқытуға көшуіне байланысты информатика аумағында мектепте білім берудің орны және кұрылымы мәселесі дами бастады.

1 - кесте. Информатика пәнінің даму кезеңдері.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс