Мультимедиялық оқыту технологиясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 88 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті

Жаратылыстану және аграрлық технологиялар институты

«Биология, география және химия» кафедрасы

ӘОЖ 373. 545:59

ШӨКЕН ЖАНСАЯ СЛАМХАНҚЫЗЫ

Биология пәні Жануарлар бөлімі бойынша оқушылардың зерттеу дағдыларын дамытуда мультимедиялық құралдары мен интернет технологияларды қолдану әдістемесі

6М011300 - Биология мамандығы бойынша педагогика ғылымдарының магистрі академиялық дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация

Ғылыми жетекші: биология

ғылымдарының кандидаты,

аға оқытушы Берденкулова А. Ж.

Қызылорда, 2019 жыл

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті

Жаратылыстану және аграрлық технологиялар институты

«Биология, география және химия» кафедрасы

«Қорғауға жіберілді »

Кафедра меңгерушісі Байкенжеева А. Т.

«___»2019 жыл

Магистрлік диссертация (магистрлік проект)

Мамандығы: 6М011300 - Биология

(педагогика ғылымдарының магистрі)

Магистрант

(подпись) (инициалы, фамилия)

Ғылыми жеткеші,

биология ғылымдарының кандидаты

(подпись) (инициалы, фамилия)

Факультет деканы

(подпись) (инициалы, фамилия)

Кызылорда, 2019 ж.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

: І

Кіріспе: «ЖАНУАРЛАР» БӨЛІМІН ОҚЫТУ КЕЗІНДЕ МУЛЬТИМЕДИА ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ - ТЕХНОЛОГИЯЛАР ҚҰРАЛДАРЫН ҚОЛДАНА ОТЫРЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ІСКЕРЛІГІН ДАМЫТУДЫҢ педагогикалық НЕГІЗДЕРІ

: 1. 1

Кіріспе: Биология оқыту әдістемесінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастырудың педагогикалық маңыздылығы

: 1. 2

Кіріспе: "Жануарлар» бөлімін оқыту кезінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын қолданудың тәсілдері

: 1. 3

Кіріспе: Мектепте 7-ші сыныпа биология сабағында оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту және компьютерлік технологияларды қолданудың педагогикалық моделі

: ІІ

Кіріспе: "ЖАНУАРЛАР" БӨЛІМІНДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ІСКЕРЛІКТЕРІН ДАМЫТУ ҮШІН МУЛЬТИМЕДИА ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ҚҰРАЛДАРЫН ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕРІ

: 2. 1

Кіріспе: "Жануарлар" бөлімінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын пайдалану әдістемесінің негізгі компоненттері

: 2. 2

Кіріспе: "Жануарлар" бөлімінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін мультимедиа және Интернет технологиялар құралдарын пайдаланудың тәжірибелік әдістемесі

: 2. 3

Кіріспе: Эксперимент нәтижесі

Кіріспе: ҚОРЫТЫНДЫ

Кіріспе: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Кіріспе: Қосымшалар

Кіріспе:

ТЕРМИНДЕР:

"Бақылау - қабылдау объектілерінде болатын қандай да бір құбылыстың немесе өзгерістердің жүрісін бақылауға мүмкіндік беретін жоспарлы, неғұрлым немесе аз ұзақ қабылдау"

КІРІСПЕ

Жаңа мыңжылдықта адамзат білім берудің ақпараттық дәуіріне енді, ол мектептегі білім беруді оқушыларды жылдам өзгеретін ақпараттық қоғамда өмірге дайындауға мүмкіндік береді. Бұл мәселені шешудің басты рөлі адамдардың заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларға иелену мүмкіндігі болып табылады. Жаңа ақпараттық технологиялар қазіргі адам өмірінің ажырамас бөлігі болып табылады. Қазіргі уақытта "компьютерлік сауаттылық" өте маңызды болып табылады, оны талдау, синтездеу, материалды салыстыру, Ақпараттық массивтерде Интернеттен қажетті мәліметтерін табуға, нақты міндетке байланысты деректерді құрылымдауға және өңдеуге, алынған дағдыларды топта және шығармашылық ұжымда жемісті жұмыс істеу үшін өз еңбек процестерін ұйымдастыруда қолдануға мүмкіндік беретін "компьютерлік сауаттылық" аса маңызды болып табылады [123, 132] .

7 сынып оқушыларының зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін мұғалім сабақта, сабақтан тыс және сыныптан тыс уақытта зерттеу жұмыстарын ұйымдастырып отыруы қажет. Биология сабағында оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру тиімділігі жоғары емес. "Жануарлар" бөлімін оқу кезінде оқушыларың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру тиімділігін арттыру үшін мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын пайдалану қолжетімді және мақсатқа сай деп, тұжырымдаймыз [92.

Қазіргі кезде көптеген елдердің үкіметі ақпараттық және коммуникациялық технологиялар негізінде білім беру жүйесін жаңғыртуға күш салуда. Биология пәні бойынша оқу-тәрбие процесіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізу білім беруді дамытудың келесі кезеңі болып табылады. Осы проблеманы шешудің заңды қажеттілігі Ақпараттандыру туралы Қазақстан Республикасының Заңы (2015 жылғы 24 қарашадағы № 418-V ҚРЗ) мақсатты бағдарламасының қондырғыларымен анықталған.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. «Жануарлар» бөлімін оқыту кезінде мультимедиа және интернет - технологиялар құралдарын қолдана отырып оқушылардың зерттеу іскерлігін дамытуды теориялық негіздеу. Алайда "Жануарлар" бөлімін оқыту кезінде осы технологияларды сабақта пайдалану әдістемесінің жеткіліксіздігінен оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін интернет-технологиялар мен мультимедиа құралдарын қолдану мәселесі практикалық деңгейде шешілмеген. Бүгінгі күні сабақта "жануарлар" бөлімін өткенде, оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін интернет-технологиялар мен мультимедиа құралдарын қолдану әдістемесі әдебиеттерде жеткіліксіздікті тудырады. Биологиялық білім берудің тиімділігін арттыру үшін перспективалы мультимедиа құралдарын пайдалану болып табылады, өйткені олар оқыту процесінде ақпаратты берудің барлық арналарын іске қосуға мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда оқушыларда зерттеу іскерліктерін қалыптастыру тиімділігінде кемшіліктер болып жатады. Сондықтан "жануарлар" бөлімін өткенде оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін Интернет-технологиялар мен мультимедиа құралдарын қолдану тиімділігін құру және маңыздылығы зерттеу тақырыбының өзектілігін анықтайды. Біз мынадай терминді ұстандық: электрондық білім беру ресурстары, Дүниежүзілік Интернет желісі.

Зерттеу жұмысының проблемасы: "Жануарлар" бөлімін оқытқанда оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін Интернет-технологиялар мен мультимедиа құралдарын пайдалану қажеттілігін және «жануарлар» бөлімін зерделеу кезінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру процесін мультимедиа құралдарымен және Интернет-технологиялармен әдістемелік қамтамасыз ету қажеттілігін негіздеу болып табылады.

Зерттеу жұмысының мақсаты: "Жануарлар" бөлімін өткенде оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін Интернет-технологиялар мен мультимедиа құралдарын пайдаланудың тиімді әдістемесін анықтау

Зерттеу объектісі : мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын пайдалана отырып, "Жануарлар" бөлімін зерделеу кезінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үдерісі.

Зерттеу пәні: "Жануарлар" бөлімін оқытуда оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін Интернет-технологиялар мен мультимедиа құралдарын қолдану әдісі.

Гипотеза: мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын қолдану негізінде "жануарлар" бөлімін зерделеу кезінде оқушылардың зерттеу іскерлігін дамыту тиімді, егер:

- "Жануарлар" бөлімін оқытуда оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін Интернет-технологиялар мен мультимедиа құралдарын пайдаланудың арнайы әдісі әзірленеді және негізделетін болады;

- Оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамытуды ынталандыратын мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдары, ақпараттық технологияларды қолдана білу және оқушылардың зерттеу іс-әрекетіне қызығушылығын арттыру.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

1. Биология оқыту әдістемесінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастырудың педагогикалық маңыздылығын анықтау

2. "Жануарлар» бөлімін оқыту кезінде оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту үшін мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын қолданудың тәсілдерін талдау

3. Мектепте 7-ші сыныпа биология сабағында оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту және компьютерлік технологияларды қолданудың педагогикалық моделін құрастыру

4. Оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамыту тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін әдістемені эксперименттік тексеру.

Зерттеудің міндеттеріне сәйкес оның әртүрлі кезеңдерінде келесі зерттеу әдістері қолданылды:

- Теориялық: зерттеу мәселесі бойынша философиялық, әдіснамалық, психологиялық - педагогикалық, әдістемелік және арнайы әдебиеттерді талдау, синтез, жалпылау, салыстыру, моделдеу;

- Эмпирикалық: мұғалімдер мен оқушыларды бақылау, сауалнама жүргізу; педагогикалық эксперимент;

- Математикалық статистика: эксперимент деректерін математикалық өңдеу, деректерді графикалық және кестелік интерпретациялау.

Зерттеу 2017 жылдан 2019 жылға дейінгі кезеңде жүзеге асырылды және үш кезеңді қамтыйды.

Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы "Жануарлар" бөлімін оқытуда оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын пайдалану мүмкіндіктері анықталды; компьютерлік технологияларды қолдану арқылы сабақтарда шешілуі тиіс міндеттер анықталды; мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдары арқылы оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыруға бағытталған сабақтардың мазмұны жасалынды.

Зерттеу жұмысының теориялық маңыздылығы мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарының көмегімен "Жануарлар" бөлімін оқытуда оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін тиімді әдістемесі анықталды; оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін Биология сабақтарында компьютерді пайдалану мүмкіндіктері анықталды.

Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы. Оқушыларға «Жануарлар» бөлімін оқытуда зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын қолдану әдістемесін жүзеге асыру болып табылады, бұл мектепте биологияны оқыту мүмкіндіктерін кеңейтуге мүмкіндік береді; мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарының көмегімен оқушылардың зерттеу іскерлігін қалыптастыруға және оларды «Жануарлар» бөлімін оқып-үйренуде жалпы орта білім беретін мектепте практикада жүзеге асыруға бағытталған сабақтардың мазмұнын әзірлеуде, мұғалімдерге олардың негізінде мультимедиялық құралдарды пайдалана отырып, білім беру процесін одан әрі жобалауға мүмкіндік береді.

Зерттеу жұмысының нәтижелерін апробациялау және енгізу Қызылорда қаласының №136 мектеп-лицейінің 7-сыныптарында "Жануарлар" бөлімін оқыту барысында жүргізілді. Зерттеудің негізгі ережелері мен нәтижелері «Биология, география және химия» кафедрасының отырысында талқыланды.

Зерттеу жұмысы бойынша нәтижелері халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларда жарияланды (17-19. 10. 2018ж. Amman, Jordan және 27-29. 11. 2018ж. Casablanca, Morocco)

І тарау. «ЖАНУАРЛАР» БӨЛІМІН ОҚЫТУ КЕЗІНДЕ МУЛЬТИМЕДИА ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ - ТЕХНОЛОГИЯЛАР ҚҰРАЛДАРЫН ҚОЛДАНА ОТЫРЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ІСКЕРЛІГІН ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 ПЕДАГОГИКАДА ЖӘНЕ БИОЛОГИЯ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІНДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ІСКЕРЛІКТЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Мультимедиа және заманауи Интернет-технологиялар жеке тұлғаның мүдделері мен қажеттіліктерін қанағаттандыруға, оны дамытуға, мектеп мұғаліміне мотивациялық көмек көрсетуге, оқушылардың зияткерлік қабілеттері мен шығармашылық құралдардын қалыптастыруға бағытталудан тұрады. Оқыту процесін мультимедиа құралдарымен жеткілікті жабдықтау оқытуды дараландыруды күшейтуге ықпал етеді [67] . Алайда, оқытуда жаңа ақпараттық технологияларды қолдану кезінде оқыту процесінің негізгі тұлғасы мұғалім болып қалатынын есте сақтау қажет, компьютер маңызды, бірақ көмекші рөл атқарады [7, 50] . Компьютерді қолданудың басты міндеті-мұғалім мен оқушыға жұмыстың түрлері мен әдістерін таңдаудың барынша еркіндігін береді және оқытушыдан білім алушыға білім беруді жеңілдету болып табылады. Компьютер дәстүрлі оқу құралдарын толықтыруы керек, бірақ алмастыра алмайды. С. В. Алексеевтің пікірі бойынша компьютермен модельдеу оқушылардың табиғи қоршаған ортадағы зерттеу іс-ірекеттерін толық алмастыра алмайды [3, 21 Б. ] .

Орта мектептерінде мұғалімдер 1990 жылдан бері желілік коммуникациялық технологияларды пайдалана бастады. Бүгінгі күні елімізде көптеген мектептер тек электронды поштамен ғана емес, WEB-ресурстармен де белсенді жұмыс істейді, ақпараттық базаларға қол жеткізу үшін Интернетті пайдаланады, өз сайттарын құрады. Министрліктің тағы бір жоспары - әрбір сыныпты интернетпен қамту, дәлірегі әрбір сыныпқа Wi-Fi орнату мәселесі тұр [] . Орта білімнің мақсаты адамның мүдделері мен қажеттіліктерін қанағаттандыруға, оны дамытуға, мотивациялық қалыптастыруға бағытталуы, саладағы ұстазға, зияткерлік және шығармашылық қабілеттеріне көмектесу құралы бұл - мультимедиа және қазіргі заманғы Интернет технологиясы болып саналады. Барлық мектептерге білім беру ресурстарының электрондық орталығына тегін қол жеткізу қамтамасыз етіледі, сондай-ақ оқу мекемелері арасында ақпарат алмасуды көздейтін тегін трафикті жасау жоспарланып отыр. Қажетті Интернет желісі адамға ақпаратты сырттай іздеуге, нақты уақыт шегінде электрондық қарым-қатынас асауға және WEB-беттерді құру мүмкіндігін береді. Интернеттің барлық осы мүмкіндіктерін оқушылар өз қызметінің нәтижелерін жариялауы үшін ақпараттық ресурстарды, коммуникациялық құралдарды кешенді қолданылуы тиіс.

Бағдарламаның мақсаттарының бірі ақпараттық технологиялар негізінде көрсетілген білім берудің жаңа бір деңгейіне кезең-кезеңмен көшу үшін жағдай жасау болып табылады. Бағдарламаның мақсаты " . . . білім беруді дамытуды ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етудің жүйесін құру; оқу процесінде жаңа ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдану; оқу процесінде дәстүрлі оқу құралдарымен қатар қазіргі заманғы электрондық оқу материалдарын жасау және пайдалану . . . " болып табылады [164] . Бұл ғылыми негізделген ресурстарды, мультимедиа құралдарын пайдаланудың тиімді әдістемесін анықтауды талап етеді.

Көптеген мұғалімдер өз тәжірибелернде зоологияны оқытудың тиімсіз тұстарын атап көрсетті және мұны оқыту құралдарының жетіспеушілігімен, оқыту нысандарының түрлерінің аздығымен байланыстырады. Көптеген ғылыми зерттеулерде биологияны оқытуда компьютерлік технологияларды пайдаланудың тиімділігі жоғары екендігі дәлелденгеніне қарамастан, биология пәні мұғалімдері оларды өзінің педагогикалық тәжірибесінде жиі пайдаланбайтындығын айтады, олар мұны уақыттың жетіспеуімен және компьютерлік сыныптарға қолжетімділіктің жоқтығымен байланыстырады [13, 83, 102, 132, 138, 147] .

Зерттеу 2017 жылдан 2019 жылға дейінгі кезеңде жүзеге асырылды және үш кезеңді қамтыйды.

Бірінші кезең (2017-2018жж) биологияны оқытуда оқушылардың зерттеу іскерлігін қалыптастыруда және компьютерлік технологияларды пайдалану мәселелері бойынша мәліметтер жинау; осы мәселе бойынша психологиялық-педагогикалық, әдістемелік және арнайы әдебиеттерді талдау; жалпы білім беретін мектепте практикада зерттелетін мәселенің жағдайын зерделеу.

Екінші кезең (2018-2019жж) Қызылорда қаласының №136 мектебінде 7 сыныпта Биология пәнінен өткізілген сабақта мультимедиа және Интернет-технологиялар құралдарын қолдана отырып, зерттеу сипатындағы тапсырмалар мен жұмыстар жүйесін әзірлеу. Эксперимент нәтижелері бойынша оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру үшін мультимедиа және Интернет-технология құралдарын қолдану деңгейін нақтылау.

Үшінші кезеңде (2019ж) қолданылған әдістердің тиімділігін тексеру, эксперименттік зерттеу нәтижелерін талдау, қорытынды жасау және диссертациялық зерттеуді ресімдеуді жүзеге асыру.

XVII ғасырдан бастап көптеген көрнекті педагогтар биологияны оқытуда оқушылардың зерттеу іскерліктерін қалыптастыру мәселесіне көңіл бөле бастады. Әдебиетті талдау негізінде біз бөлген осы проблеманы әзірлеудің негізгі бағыттары:

1. Жеке тұлғаның қабілеті мен дербестігін дамытудағы зерттеу біліктерін қалыптастыруда рөлін ашу (Б. В. Всесвятский, Я. А. Коменский, Д. Локк, И. Г. Песталоцци, Ж. Ж. Руссо [31, 62, 80, 106] ) . Б. В. Всесвятский оқушылардың бастамасы мен шығармашылығын дамытуда зерттеу жұмыстарына үлкен мән берді. Ол зерттеу әдісін тек зертханалық экспериментте ғана емес, еңбек қызметінде да қолдануды насихаттады. Б. В. Всесвятский оқушылардың өз бетінше бақылауы, материалды жинау және оны жазба және сурет түрінде әрі қарай жүйелендіру, өз бетінше жасалған қорытындылар мен қорытулар оқушылардың зерттеу іскерліктерін дамытуға әкеледі деп санады [31] . Бірақ бұл ретте зерттеу жұмысының жоспарын әзірлеу мен жасауға, алдағы уақытта жауап беру қажет болатын мәселелерді әзірлеуге баса назар аудару қажет.

Я. А. Коменский биологияны тиімді оқыту үшін мұғалім оқушының қателіктерін уақытында байқап, түзету үшін жаттығулар мен қайталауды қолдану қажет екенін атап өтті [62] .

Д. Локк, Ж. Ж. Руссо және И. Г. Песталоцци оқушыларға жай-күйде ойлауға көмектесетін келесі біліктердің қалыптасуының маңыздылығын атап өтті: бақылау қабілеті, ойлау қабілеті, жалпылау қабілеті.

2. Қоршаған ортаның шынайы объектілерін зерттеу негізінде білім беру процесін құру (А. Любен, К. К. Сент-Илер, К. Д. Ушинский [ 81, 128, 144 ] ) .

А. Любен жаратылыстануды оқытудың мақсаты баланы қоршаған заттар арқылы табиғатпен таныстыру болып табылады деп есептеді. А. Любен әдісі бойынша оқушылар алдымен жергілікті табиғаттан таңдап алынған органикалық әлемнің жеке өкілдерімен танысады. "Өсімдіктер мен жануарларды көрнекі түрде зерттейді, белгілі бір жоспар бойынша өз бетінше сипаттайды, сонымен қатар мұғалім өз бақылауларына сай жауап беретін сұрақтарды ғана қояды. Жаратылыстану дұрыс ойлау мен салыстыра білуді үйрету үшін барлық мүмкіндіктерге ие" [81] .

К. Д. Ушинский мен К. К. Сент-Илер шынайы объектілерді зерттеуге негізделген жағдайда ғана бақылау құнды деп есептеді. К. Д. Ушинский көрнекі оқыту ақыл-ой жаттығуларының алдында және ерте балалық шақта басталуы тиіс екенін атап өтті. "Бақылау пәні табиғи материал болуы тиіс, өйткені дәл осындай бақылау ойлау дербестігінің дамуына ықпал етеді. Мұғалімнің міндеті-балаларды заттарды бір-бірімен салыстыра отырып сипаттауға, ұқсастықтар мен айырмашылықтарды табуға, оларды белгілі бір туысқа және түрге жатқызуға үйрету " [144] . К. К. Сент-Илер экскурсияларды өткізуге, объектілерді гербарийлер мен коллекциялар негізінде зерттеуге назар аударды.

3. Қоршаған орта туралы дұрыс түсініктерді қалыптастыру, нысандарды өз бетінше зерттеуге ұмтылуды ояту (А. Н. Бекетов, Н. М. Верзилин [11, 28] ) А. Н. Бекетов «дедуктивтік оқыту оқушыларды біліммен және дайын қорытындылармен байытады, бірақ тек жадымен жұмыс істеуге мәжбүрлей отырып, ой қызметін тудырмайтынын атап кетті. Н. М. Верзилин бірінші орынға зертханалық сабақтарды қоюды ұсынды, өйткені олар дұрыс түсініктерді қалыптастыруға ықпал етеді.

4. Тәжірибе және бақылау техникасын меңгеру негізінде зерттеу дағдыларын қалыптастырады (А. Я. Герд, C. B. Герд, В. В. Половцов, H. A. Рыков [ 33, 34, 111, 127 ] ) . А. Я. Герд барлық нақты білімдерді адамзат бақылау, салыстыру және тәжірибе жолымен, бірте-бірте кеңейіп келе жатқан қорытындылар мен қорытындылардың көмегімен алады деген ой айтты. С. В Герданың "на пути к природе" кітабы сыныптан тыс жұмыста оқушылардың зерттеу іскерлігін дамытуға арналған (1926) . Ол өсімдіктер мен жануарларды бақылауға арналған тақырыптар жинағы. "Зерттеу жұмысының дағдыларын дамыту, сондай-ақ барлық тірі адамдарға саналы қызығушылықты нығайту ісінде дербес бақылаулардың маңызы зор" [34] . C. B. Герд ұзақ бақылаудың басты алаңы ретінде үйірмелер мен үй жұмыстары және демалыс жұмыстарын санады.

В. В. Половцов мұғалімнің басшылығымен оқушыларға арналған практикалық жұмыстарды ұйымдастыру үшін зерттеу іскерліктерін дамыту қажет деп санайды, оқушылардың өз бетінше жұмыс істеуіне арналған зерттеу сипатындағы сынып және үй тапсырмаларын әзірледі, биология мұғалімдеріне арналған тәжірибелерді өткізу кезінде ұсыныстар жасады [111] .

H. A. Рыков оқу үрдісінде зерттеу жұмысы қажет деп санады, өйткені ғылыми зерттеу әдістері туралы қарапайым түсініктерді қалыптастыруға ықпал етеді. "Зертханалық жұмыстарды және бақылауларды пайдаланбай, сабақта дамитын бірқатар ережелер болжанбаған болып табылады " [127] .

5. Оқыту практикасына зерттеу әдістерін енгізу (И. Д. Зверев, В. Ф. Натали, Б. Е. Райков, К. П. Ягодовский [ 45, 46. 94, 99, 120, 154 ] ) . Борис Евгеньевич Райков оқытуда моторлық принципін ұсынды, "тәжірибелік-зерттеу әдісін" жасап, зерттеу жүргізудің негізгі кезеңдерін анықтады. В. Ф. Натали Б. Е. Райковтың оқытудағы "экскурсиялық-зерттеу" әдісінің маңызды рөлі туралы ұстанымын бөлісті. И. Д. Зверев зоология бойынша тәжірибелік жұмыстардың маңызы зор екенін айтты. Оқушылардың сабақта зерделенетін биологиялық құбылыстардың мәнін түсінуі ғылыми зерттеу әдістерін меңгерумен тығыз байланысты [ 45] .

Л. Н. Никонов табиғатты зерттеу "зерттеу әдісі" бойынша жасалуы тиіс деп есептеді: балалар өздерін қызықтыратын сұрақтарды қойып, қойылған тәжірибелер мен бақылаулардан жауап алуы тиіс. Л. Н. Никонова, пікірі бойынша мұғалімнің рөлі, балаларды ұйымдастыру және олардың ойларын белгілі бір мәселелерді шешуге бағыттауда мұғалім оқушыларды өз бетінше қандай тәжірибемен, қандай жағдайда, қандай құралдардың көмегімен зерттелетін құбылыстарды бақылау және қойылған сұраққа жауап алу мүмкіндігі бар екенін шешетіндей іс-әрекетке қамтуы тиіс. Оқушылардың дербестігінің ұлғаюына қарай мұғалім қойған сұрақтар егжей-тегжейлі болуы тиіс [99] .

К. П. Ягодовский баланың белсенді екенін және бәрін зерттеуге және түсінуге ұмтылатынын көрсетті. Сондықтан мұғалім балаға өзінің жаңалығымен кішкентай зерттеушіге күш жұмсайтын материал беруге ұмтылуы керек [ 154] . Зерттеу жұмысының объектілері эксперименталдық зерттеулердің деректерін көрсететін суреттер, кестелер, сандар, сондай-ақ әдеби көздердің сыни зерттеулері болуы мүмкін.

6. Жаңа білімді өз бетінше зерттеу қызметінің негізінде алу (И. И. Полянский [ 112 ] ) . И. И. Полянский жаратылыстанудың негізгі міндеттерінің бірі - оқушылардың қоршаған ортаны тануға деген тұрақты қызығушылығын және ұмтылысын тәрбиелеу, өз бетінше зерттеу жұмысы арқылы жаңа білім алу деп санады, ол келесі талаптарды қанағаттандыруы тиіс: белгілі бір мақсат, оның жету жолдары мен құралдары, болжамдар мен қорытындылар. Зерттеу әдістері экскурсияда, сыныптан тыс жұмыста қолданылуы керек, себебі мектеп сабақтары жеткіліксіз. Оның пікірінше, оқу-зерттеу жұмысы білім мен біліктіліктің сапасын арттыруға, биологияны үйренуге деген қызығушылықты дамытуға ықпал етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.