Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының жиынтық инвестициялық портфелі

Жұмыс түрі: Диссертация
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 82 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе Диссертация жұмысының өзектілігі - ел экономикасында трансформациялау жағдайындағы және оны дамытудың инновациялық жолына ауыстыру халықтың өмір сүру сапасының деңгейің арттыруға кепілдік беретін тұрақты әлеуметтік-экономикалық негізін қалыптастырудың тірегі ретінде зейнетақы қорын дамыту. Зейнетақы жүйесі елдің әлеуметтік қамсыздандырудың маңызды құраушысы болып табылады. Зейнетақы жүйесінің дамуын және болашақ перспективаларын, сондай-ақ зейнетақы жарналарын қалыптастыру және инвестициялау тәртібін қарастыру көзделген. Зейнетақымен қамсыздандыру кез келген ел үкіметінің басты назарындағы әлеуметтік мәселелер қатарына жатады. Қазақстан Республикасында да азаматтардың қартайғанда әлеуметтік қамсыздандыруға құқықтары Конституцияда бекітілгендей, әлеуметтік кепілдік берудің патерналистік схемасын адам дамуының қажеттіліктеріне, саяси реформалар мен экономикасы ұйымдастырудың жаңа нарықтық қағидаттарына қарай өзгерту қажеттігі талдау болып табылады. Қазақстандағы зейнетақы жүйесінің аз уақытта өмір сүруіне қарамастан экономикадағы динамикалық дамып келе жатқан сегментіне жатады. Халық сенімін күшейту, салымшыларды тарту және зейнетақы активтерінің өсуі жинақтаушы зейнетақы жүйесінің динамикалық дамуының негізгі факторы болып табылады. Зерттеудің практикалық базасы : облыстардың, аудандардың, қалалардың бюджеттік ақпараттары және негізінен аумақтық құрылымдардың мәліметтері ұсынылған. Одан әрі қалалық әкімшілік-аумақтық құрылым бюджеттерінің соңғы 2013-2018 жылдардағы атқарылуын нәтижиелері қолданылады. Диссертациялық жұмыстың мақсаты - Қазақстан Республикасынның зейнетақы төлемдерінің қазіргі кезеңде дамуы салымшыларының жеке зейнетақы шоттарын есепке алу және зейнетақы жинақтарын есебінен зейнетақы төлемдерін нақты және ұтымды іске асыру. Қорға салған салымдарының тиімділігін арттыру. Диссертациялық жұмыстың міндеті келесідей: Зерттеу тәсілдері : жалпы диалектикалық тәсіл, салыстыру, талдау, тарихи және логикалық тәсілдер, сондай-ақ жинақтау тәсілі. Жоғарыда айтылғанға сай бұл кезеңде сауатты мемлекеттік инвестициялық саясат қажет. Оның негізі міндеттері экономика субьектілерінің арақатынасын реттейтін ережелерді әзірлеумен мен қолдау шараларын жүргізу болып табылады. Экономиканың тиімділігі қоғамның әлеуметтік-экономикалық күтімі мен өндірістік, қаржылық инвестициялық реесурстары келістірілген экономикалық саясат жүргізуіне байланысты. Қазақстан Республикасындағы зейнетақы жүйесінде тиімді инвеситциялау мәселерін зерттеу тұрақты экономикалық дамуын қамтамасыз ету соңына дейін аяқталиаған болатын. Қаржылық институттармен экологиялық және әлеуметтік факторларлды ескере отырып, инвестициялау экономикалық дамумен қамтамасыз еті төмен болады. Зерттеу тақырыбының практикалық маңызыдылығы: оның жергілікті басқару деңгейінде зейнетақы қатынастардың жаңа жүйесін құрастыру. Зейнетақы активтерін орналастыру мәселерінің күрделігі әсерінен, сонымен қатар Қазақстан Республикасының тұрақты экономикалық дамуы үшін мемлекеттік тетікті пайдаланып, инвестициялық белсендлікті реттеу, тақырыптың таңдауына себеп болып, диссертациялық жұмыстың мақсатымен мен міндеттері айқындалады. Зерттеудің обьектісі -"МЕМЛЕКЕТТІК ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЫ"АҚ. Ақпараттық негіз болып Қазақсатан Республикасының зейнетақымен қамтамасыз ету мәселеріне байланысты заңдық және нормативтік актіліері, статистика жөніндегі Агенттік мәліметтері мен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің талдау материалдара, ҚР Президенті Назарбаев Н. Ә. Қазақстан Республикасының халқына жолдауы, ҚР Қаржы министрлігі, ҚР Еңбек және әлеуметтік қорғау министірлігінен мәліметтер алынады. Диссертациялық жұмыс құрылымы - кіріспеден, үш бөлімнен қорытындылардан, қолданылғыан әдебиеттер тізімінен тұрады. Бірінші бөлімде Қазақсьан Республикасының зейнетақы қорының теориялық аспектісі қарастырылады. Екінші бөлімде "Мемлекттік Жинақтаушы Зейнетақы Қоры" акционерлік қоғамының қаржылық есеп жағдайын талдауды көздейді. Үшініш бөлімде Қазақстан Республикасының біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры даму мәселері және оны шешу жолдары қамтылады. Зерттеудің нәтижилері қорытынды бөлімде жинақталады.

Қазақстан Республикасындағы зейнетақы жүйесінің теориялық негіздері

1. 1 Зейнетақы жүйесінің экономикалық мәні және оның қалыптасу алғышарттары

Қазақстанның зейнетақымен қамтамасыз ету жүйесінде халықтың жалпы санындағы қартайған азаматтар үлесінің артуына байланысты объективті ауырташылықтар пайда болды . Соның нәтижесінде елдің зейнетақы жүйесін кешіктірмей реформалаудың қажеттілігі өткір сезіле бастады. Қазақстан Республикасының нарықтық қатынастарға өтуі жаңа қоғамдық экономикалық жүйені және соған сай адамдардың экономикалық ой - өрісінің қайта қалыптасуын талап етеді. Қазіргі заманғы демократиялық қоғам қалыптастыру идеясынан туындайтын, стратегиялық мақсаттарды шешу жолдарын нұсқап, отандық әрі әлемдік экономикалық проблемаларды көтере алатындай болуы қажет. Міне, осындай өзекті де міндеттерді, мәселелерді қоғамдастырамыз. Қоғамдық қатынастары жүйесінде экономикаға ерекше орын беріледі, себебі ол саяси, құқықтық, рухани және басқа да қоғамдық, өмір саласын мазмұнын анықтайды.

Пайда болған зейнетақы құқықтарының іске асырылуын кепілдендіру үшін дербес зейнетақы қорының (қор, сақтандыру компаниясы) немесе кәсіпорынның төлем қабілетсіздігі жағдайында төлемдер іске асырылып отыратын резервтік зейнетақы қоры құрылды.

Зейнетақы, жинақтаушы зейнетақы қоры есебінен төленеді. Жинақтаушы зейнетақы жүйесінде әрбір азамат өз табысынан зейнетақы жарнасын аударып, өз зейнетақысын жеке өзі дербес жинай алады. Сөйтіп, зейнетке шыққан кезде жинақталған ақша салымшыларға олардың жеке зейнетақы шоттарынан төленеді. Сонымен бірге аталған заңға сәйкес жұмыс істеушілер мен жұмыс берушілердің мемлекеттік емес жинақтаушы біріңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударатын ерікті жарналарынан құралатын қосымша зейнетақы төлеу тәжірбиесі де қалыптаса бастайды.

Халықты әлеуметтік қорғаудың құрамасының бірі болып оның зейнетақымен қамтамасыз етілуі табылады. Ол халықтың барлық қабаттарының мүддесін қамтиды, еңбек пен капитал нарығына әсер етіп қана қоймай, сонымен қатар жұмыс істейтін халық ұрпақтарының арасында да бөлініске салады. Сонымен, зейнетақымен қамсыздандыру құрылымы ең күрделі және көп функционалды экономикалық жүйелердің бірі болып табылады.

Зейнетақымен қамсыздандыру қоғам инфроқұрылымының экономикалық элементі болып табылады, ал жинақтаушы біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры көрсетілетін қызметтер тұтынушылық тауар ретінде көрініс таба алады, яғни зейнетақымен қамсыздандыру әлеуметтік-экономикалық категория ретінде болып табылады

Зейнетақы қатынастары - бұл экономикалық қатынастар, олар экономикалық көрсеткіштермен сипатталады. Басқа жағынан, зейнетақы қатынастары - бұл әлеуметтік қатынастар, себебі олар адамның экономикалық мүмкіндіктеріне байланысты емес, сонымен қатар оның тұлғалық және психологиялық факторларына, өмірінің ұзақтығына, қажеттіліктерінің бірі байланысты болып табылады. Зейнетақы қоры тәжірибиелік көзқарастан жалғыз әлеуметтік бағдарланған институт болып қарастырылады. Барлық мемлекеттердің туындайтын негізігі мәселесі осы зейнетақы жүргізу бағыттарына байланысты болып келеді. Бір жағынан, өз азаматтарын әлеуметтік қорғау үкіметтің міндетіне жатады. Екінші жағынан, нарықтық экономика үлгісін қабылдаған мемлекеттің шығындары барынша үнемді пайдаланылуы қажет, ал мемлекеттік шығындары ақшаны эмиссиялау арқылы қаржыландыру экономиканың тұрақсыздығына әкелетінін білеміз. Әрине, зейнетақы жүйесінің шешілмеген жақтары да бар. Бірақ үкіметтің дұрыс бағытты қолдай отырып, қазіргі кезегі мәселелердің болашақта жойылатынына сенімдіміз.

Барлық елде біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры жоғары пайда табу емес, бірінші кезекте сенімділік идеологиясымен басқарылады. Сондықтан еліміздегі зейнетақы қорлардың негізгі мақсаты - әлеуметтік міндетті шешу, яғни "бақытты кәрілікті" қамтамасыз ету болса екен дейміз. Сонымен өткен ғасырдың соңында зейнетақымен қамсыздандырудың өткір проблемалары пайда болды. Оның бір себебі нарықтық экономикаға көшу болса, екіншісі өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарындағы әлеуметтік демографиялық факторлар. Анықтап айтқанда айтқанда, бірдей зейнетақы жүйесі жағдайында инфяцияның және халықтың арасында жұмыссыздықтың аса қарқынды өсуі, ішкі жалпы өнім көлемінің төмендеуі бюджет тапшылығы зейнетақыны төлеу қарызы көлемінің ұлғаюына тіпті, ең төменгі деңгейдегі әлеуметтік кепілдік -зейнетақымен қамтамасыз ету мүмкін еместігіне әкелді. [1]

Бұларға байланысты Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы 1997 жылы маусымның жиырмасындағы заңның қабылдануымен байланысты зейнетақы реформасы басталды. Осы Заң Қазақстан Республикасында азаматтарды зейнетақымен қамсыздандырудың құқықтық және әлеуметтiк негiздерiн белгiлейдi, мемлекеттiк органдардың, меншiк нысандарына қарамастан, жеке және заңды тұлғалардың азаматтардың зейнетақымен қамсыздандырылуға конституциялық құқығын iске асыруға қатысуын реттейдi.

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

- ең төменгi зейнетақы - тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген зейнетақы төлемдерiнiң ең төменгi мөлшерi;

- ерiктi зейнетақы жарналары - бұл Қазақстан Республикасының заңнамасында және ерiктi зейнетақы жарналары есебiнен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта айқындалатын тәртiппен, салымшылардың өз бастамасы бойынша зейнетақы төлемдерін алушының пайдасына жинақтаушы біріңғай жинақтаушы зейнетақы қорына салатын соммасы;

- ерiктi зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі - ерiктi зейнетақы жарналары есебiнен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта айқындалған жинақтаушы зейнетақы қорына төленетiн төлемнiң шамасы ;

- ерiктi зейнетақы жарналарының салымшысы - ерiктi зейнетақы жарналары есебiнен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа сәйкес, өзiнiң меншікті қаражаты есебiнен зейнетақы төлемдерін алушының пайдасына ерiктi зейнетақы жарналарын жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

- ерiктi кәсiптiк зейнетақы жарналары - Қазақстан Республикасының заңнамасында және ерiктi кәсiптiк зейнетақы жарналары есебiнен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта белгiленген тәртiппен, Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын кәсiптер тiзбесi бойынша қызметкерлердiң пайдасына салымшылардың өз бастамасы бойынша жинақтаушы біріңғай жинақтаушы зейнетақы қорына салатын ақшасы;

- жинақтаушы зейнетақы қоры - зейнетақы жарналарын тарту және зейнетақы төлемдерi жөнiндегi қызметтi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен зейнетақы активтерiн инвестициялық басқару жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын заңды тұлға;

- жинақтаушы зейнетақы қорында бөлектеп есеп жүргiзу - заңды тұлға ретiнде жинақтаушы зейнетақы қорының бухгалтерлiк балансына зейнетақы активтерiн кіргізбеу;

- зейнетақы -уәкілетті ұйымнан, жинақтаушы біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры төленетiн зейнетақы төлемдерiнiң жиынтығы;

- зейнетақы активтерi - зейнетақы төлемдерi мен аударымдарын, сондай-ақ біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры алынатын қаражатты қамтамасыз етуге және жүзеге асыруға арналған ақша, бағалы қағаздар, өзге де қаржы құралдары;

- зейнетақы аннуитетi шарты - сақтандыру шарты, оған сәйкес сақтанушы (зейнетақы төлемдерін алушы) сақтандыру ұйымына зейнетақы жинақтарының сомасын беруге мiндеттенедi, ал сақтандыру ұйымы сақтанушының (зейнетақы төлемдерін алушының) пайдасына өмiр бойына немесе белгiлi бiр кезең iшiнде сақтандыру төлемдерiн жүзеге асыруға мiндеттенедi;

- зейнетақы жинақтары - мiндеттi зейнетақы жарналарын, ерiктi зейнетақы жарналарын және ерiктi кәсiптiк зейнетақы жарналарын, инвестициялық кiрiстi, пайызды, шарттарға, осы заңға сәйкес, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де түсiмдердi қамтитын, салымшының (зейнетақы төлемдерін алушының) жеке зейнетақы шотында есептелетiн ақшасы;

- инвестициялық портфель - зейнетақы активтерiнiң құрамына енетін қаржы құралдары жиынтығы;

- кастодиан банк - бағалы қағаздар жөнiндегi құқықтарды тiркеу және есепке алу, құжаттамалық бағалы қағаздарды сақтау және клиенттiң ақшасын есепке алу жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын ұйым;

- уәкілетті орган -Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі;

- уәкiлеттi ұйым (бұдан әрi -Орталық) - Қазақстан Республикасы Үкiметiнің шешімі бойынша құрылған республикалық мемлекеттiк қазыналық меазе;

- үлестес тұлғалар -шешiмдердi тiкелей және (немесе) жанама түрде айқындауға және бір-бірінің немесе тұлғалардың бiрi қабылдайтын шешiмдеріне, оның iшiнде жасалған мәмiленiң күшiне қарай ықпал етуге мүмкiндiгi бар өздерiне берiлген өкiлеттiктер шеңберiнде бақылау мен қадағалау функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарды және ұлттық басқарушы холдингтi қоспағанда жеке немесе заңды тұлғалар. Ұлттық басқарушы холдингтiң жинақтаушы зейнетақы қоры акционерлерiнiң құрамында болуы тұлғалардың бiр-бiрiне қатысты үлестес екенiн айқындау үшiн негiз болып табылмайды.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 18 маусымдағы №841 Жарлығымен Қазақстан Республикасының Зейнетақы жүйесін 2030 жылға дейін әрі қарай жаңғырту Концепциясы (бұдан әрі -Концепция) бекітілді. Қазақстан Республикасындағы зейнетақы жүйесін жаңғырту қажеттілігі зейнетақының ортақ мөлшерінің азаюымен және зейнетақы төлемдері көздерін әрі қарай диферецияландыру қажеттілігімен, ұзақ мерзімді демографиялық трендтерімен және экономикалық даму жиілігімен, мемлекет, жұмыс беруші мен жұмысшы арасындағы зейнетақымен қамсыздандыру үшін жауапкершілікті бөліп таратуды әрі қарай оңтайландыру қажеттілігімен қабылданған.

Концепцияны іске асыру: - зейнетақы төлемдерінің теңдестігі мен зейнетақымен қамсыздандырудың теңгерілген қаржылық тұрақты жүйесін құруды; - 2030 жылға дейін зейнетақы жүйесінде азінде 35жыл қатысу өтілімен және аударым жиілігі жылына 12 рет болған жағдайда жойылған еңбекақының аз дегенде 40% деңгейінде жиынтық зейнетақы төлемдерімен ауыстыру коэффицентін сақтауды; - 2030 жылға қарай жұмыс басты халықтың 80%-ға дейін жинақтаушы зейнетақы жүйесімен қамтылуын кеңейтуді; - зейнетақы жинақтарының сақталуы бойынша мемлекеттік кепілдік институтын оңтайландыруды қамтамасыз етуге жағдай жасау.

Қолданыстағы зейнетақы заңнамасы жағдайында ортақ зейнетақы мөлшерін қолайлы деңгейде ұстау үшін олардың мөлшері жыл сайын инфляция деңгейінің алдынан екі пайызға индекстеледі. [4]

Зейнетақы реформасын жүзеге асырудың нәтижесінде зейнетақыға кететін шығындардың үлес салмағы азіп, әлеуметтік сақтандыру бюджетіне қаржылық ресурстардың жинақталуын қамтамассыз ететін табыс өсті.

Зейнетақы- бұл қартайғанда, толық немесе ішінара еңбек ету қабілетінен асыраушысынан айырылған және заңда көзделген басқа жағдайларда азаматтарды қамтамассыз ету үшін берілетін ай сайынғы ақшалай төлемақы, қызмет атқарған уақыттағы табыстың бір бөлігі. Зейнетақы төлемдерінің мөлшері тек қана жұмыс өтіліне және зейнетақыны есептеу үшін берілген орташа айлық табыс деңгейіне байланысты болады. 2014 жылғы зейнетақы жүйесінің азшіліктері болғанына қарамастан, республикада зейнетақы жинайтын қорларды, зейнетақы активтерін инвестициялық тұрғыдан басқаратын компанияларды, кастодиан -банктерді, бағалы қағаздар бойынща брокерлік компанияларды, екінші деңгейлі депозиттік банктерді, қор биржасын, орталық депозитарийді, мемлекеттік реттеуші ұйымдарды қамтитын қатысушылардың айтарлықтай үйлесімді, институционалдық құрылымы құрылды. [2]

Зейнетақымен қамсыздандырудың жаңа жүйесінің 2014 жылға дейінгі он жылғы жұмысының нəтижесі еліміздегі зейнетақы реформасы айтарлықтай сəтті өткенін көрсетіп отыр. Бұған дəлел алдымыздағы жылдың 1 шілдесіндегі мəлімет бойынша азаматтардың жеке зейнетақы шоттарындағы зейнетақы салымдары 1триллион теңгені, салымшылардың жеке зейнетақы шоттарына бөлінген таза инвестициялық табыстың сомасы 290 миллиард теңгені құраған. Қазір әлемнің көптеген елдерінде зейнетке шығу жасы 65 жас болып саналады. Еуропа мен АҚШ-та 2060 жылдары зейнетке шығу жасын әйелдер үшін де, ерлер үшін 70 жасқа жоғарылату көзделіп отыр. Ал қазіргі уақытта әлемдегі ең жоғары зейнетке шығу жасы -70 жас. 70-ке дейін өмір-өзенімен ағып келуге шамасы келген қарт кісіге зейнетақының қызық қуанышын сонда ғана көре алады. Әлемдегі ең аз зейнетақыны Грузия халқы алады. Ол жерде зейнетақы құны бар болғаны 40 долларды ғана құрайды. Ал әлемдегі ең көп зейнетақы дат қарттарының қалтасында. Дәл осы мемлекетте зейнеткерлер айына 2800 долларды қалтасына салады. Әлемдегі ең көп зейнетақы иесі ретінде швед Перси Барневиктің есімін елемей айтуға болмайды. Инвестициялық қордың басқармасында атқарушы болып жұмыс жасаған кезінде ол өзінің зейнетақы қорына 100. 000. 000 доллар жинаған. Ал қытайда тек әскери шені бар, не болған қарттар ғана зейнетке шығып, өзіне тиесілі қаражатын алады. [3]

"БЖЗҚ" АҚ 2013 жылғы 22 тамызда "ЕНПФ" ЖЗҚ АҚ негізінде құрылды. Сонда Жинақтаушы зейнетақы қоры 2013 жылға дейін өмір сүрді. Біріңғай Жинақтаушы зейнетақы қорына тоқталып кетсек.

"Біріңғай Жинақтаушы зейнетақы қоры -бұл ҚР заңында белгіленген тәртіпке байланысты зейнетақы жарнасын тарту және зейнетақыны төлеу бойынша қызметті, сонымен қатар зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асырушы заңды тұлға. Біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры салымшылардың міндетті жарнасын шоғырландырып, оларды әр түрлі бағалы қағаздарға орналастыру арқылы қордың инвестициялық портфелін қалыптастырады.

Біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры заңды тұлғаны білдіреді. Оның құрылтайшысы- мемлекет. Мемлекет салымшылардан міндетті жарнасын алады және зейнетақы алушыларға зейнетақы төлейді. Сонымен бірге зейнетақы активтерін қалыптастырып, оларды мемлекеттік бағалы қағаздарға, мемлекеттік банктердің депозиттеріне, халықаралық қаржы ұйымдарының бағалы қағаздарына инвестициялайды. Мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қоры-салымшылардың міндетті және ерікті зейнетақы жарналарын алуды әрі зейнеткердің зейнетақысын төлеуді, сондай-ақ зейнетақы активетерін қалыптастыру және оларды инвестициялау бойынша қызметтерді жүзеге асыратын заңды тұлға. Ол міндетті қорларға қарағанда ерікті зейнетақы жарнасын салымшылар заңда және зейнетақы келісімшартында белгіленген тәртәппен және мөлшерде өз бастамасы бойынша енгізеледі. [4] 1998 жылдың 1қаңтарына дейін зейнетақы алушылар;

- әскери қызметкерлер, ішкі істер ұйымдарының, ҚР Әділет министрлігінің қылмыстық атқару комитетінің, қаржылық полиция ұйымдарының қызметкерлері және еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнетақыны алуға құқығы бар ішкі істер ұйымдарының қызметкерлері, ҚР заңымен белгіленген ережеге сай әскери атағы бар мемлекеттік өрт сөндіру қызметінің қызметкерлері;

- 1949 жылдың 29-тамызынан 1963 жылдың 5- шілдесіне дейін ең аз дегенде 10 жыл радиациялық қауіпі жоғары және төтенше аймақтарда тұрған азаматтар: жалпы еңбек өтілі 25 жылды құрайтын ерлер 50 жасында, жалпы еңбек өтілі 20 жылды құрайтын әйелдер 45 жасында зейнетке шығып, ЗТМО-нан зейнетақы алады;

- 5және одан да көп балалы, әрі оларды 8 жасына дейін тәрбиелеген әйелдердің 1998 жылдың 1-шілдесінен бастап жыл сайын 6 айға атаулы зейнетақы жасын біртіндеп арттырумен (алайда бұл тек 3 жылдан артық болмауы тиіс) жасына қарай зейнетақы алуына мүмкіндігі бар. ЗТМО мемлекеттік кәсіпорын формасында құрылды. Бұл ұйымның негізгі функцияларына мыналар жатады:

- республикалық бюджеттің қаражат есебінен зейнетақымен қамтамасыз етілу құқығы бар азаматтарға зейнетақы төлеуді жүзеге асыру;

- азаматтарға ӘЖК беру;

- міндетті зейнетақы жарнасының дербестендірілген есебі;

- міндетті зейнетақы жарнасын агенттерден БЖЗҚ-на аудару және т. б.

Қорлардың жиынтық меншік капиталы 2014 жылы 1 қазандағы жағдай бойынша 11 539, 5 млн. теңге болып, оның ішінде жиынтықты төленген жарғылық капитал 6 198, 9 млн. теңге немесе меншікті капиталы көлемінің 53, 7% болды. Есепті айда меншікті капиталы 108, 6 млн теңгеге немее 1, 0% өсті. 2014 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша қорлар резервтік капиталды жалпы сомада 1 439, 2 млн теңге немесе қорлардың меншікті капиталы көлемінің 12, 5% болды. 2014 жылдың 1 қазандағы жағдай бойынша меншікті активтері есебінен қорлардың қаржы инвестициялары 8 229, 3 млн теңгені немесе меншікті капиталы көлемінің 71, 3% болды. Қорлар меншікті активтерін мемлекеттік бағалы қағаздарына жалпы сомасы 2 615, 8 млн теңгеге, мемлекеттік емес бағалы қағаздарына жалпы сомасы 3 170, 5 млн теңгеге инвестициялады және екінші деңгейдегі банктердің салымдарына 2 443, 0 млн теңге немесе инвестициялардың жалпы көлемінің 29, 7%-ін орналастырды[5] . Комиссиялық сыйақының шекті шамасы ҚР Үкіметі бекіткен мыналардың мөлшерінде белгіленеді:

- Инвестициялық табыстың 15%-ы мөлшерінде;

- Айына зейнетақы активтерінің 0, 05%-ы мөлшерінде

- Ол жылына бір мәртеден артық өзгертілмейді және күнтізбелік жылдың басына дейін ең аз дегенде бір ай бұрын жариялануы керек.

Біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры қызметі мынадай принциптерге негізделеді:

1. Қорды жеке басқарады және салымшылар қорды өз қалауынша таңдаудың мүмкіндігіне ие бола алады;

2. Қарапайымдылық, сенімділік және айқындық;

3. Мемлекеттік өкілеттілікті органдардың тарапынан қатаң реттеледі және қадағаланады;

4. Операциялық тиімділік;

5. Салымшыға оның зейнетақы жинағының мөлшері туралы ақпаратты береді.

БЖЗҚ өз қызметінде зейнетақы жарнасын жинай алады, өзінің қызметі үшін комиссиялық сыйақы алады және зейнетақы келісімшартының шарттарына сәйкес басқадай құқықтарды жүзеге асырады, зейнетақы активетерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдармен келісімшартқа отырады. Сонымен қатар біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры мыналарға міндетті:

1. Зейнеткердің зейнетақысын төлеуге;

2. Зейнетақы жинағы мен төлемдердің есебін дербес жүргізуге;

3. Салымшы мен зейнеткерге оның зейнетақы жинағының жағдайы туралы ақпаратты жылына бір мәрте және олардың сұрау салуы бойынша беруге;

4. Алушының зейнетақы жинағының жағдайы туралы ақпараттың құпия болуын қамтамасыз етуге;

5. Зейнетақы заңдары мен зейнетақы келісімшартында қарастырылған шарттардың бұрмалануына жауап береді;

6. Алушының өтініші бойынша оның зейнетақы жинағын бір қордан екіншісіне аударуға;

7. Бір, үш, бес, он күнтізбелік жылдарында стандартты уақыт тізбегі ішіндегі өз қызметі туралы статистикалық және басқа да ақпараттарды жариялауға, бұл арада жинақтаушы зейнетақы қорындағы салым ақша бойынша табыстың уәдесін немесе кепілдігін қамтамасыз ететін ақпарат жарияланбайды;

8. Зейнетақы келісімшартында отырған азаматтардың бәріне бірдей жағдай жасауға;

9. ҚР заңдарына сәйкес өзге де міндеттерді орындауға.

Қазақстандағы біріңғай жинақтаушы зейнетақы қоры өзінің негізгі қызметімен қатар басқа қызмет түрлерін қоса атқаруға тыйым салынған.

Тыйым салынған қызмет түрлері:

1. Өндіріс

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.