Қысымның түсуін есептеу

Мазұны

Кіріспе

Көп қабатты монолитті ғимараттың негізгі тірек жүйесінің негізін жабындар, бағаналар мен іргетастар құрайды. Жабын бағаналармен бірлесіп тік және көлденең жүктеме арқылы өзіндік рамалық конструкцияны құрайды.

Сонымен қатар, көбіне, ғимараттың негізгі тірек жүйесінің құрамына қабырғалық құрылымдар(әдетте -баспалдақ-лифт тораптарының қоршаулары) кіреді, және де олар тік және көлденең жүктемелердің әсері кезінде негізгі тірек жүйесінің жұмысына қосылады.

Көп қабатты монолитті ғимараттың жабындары жиі тұтас жазық түрінде орындалады. Жабынның қалыңдығы оған қысым мен күш түскендегі қажетті беріктік шарттарына байланысты анықталады. Егер түсетін қысымға жабынның беріктігі жеткіліксіз болса, онда оның негізгі тірек күші осы аймақтағы бағанға іргелес орналасқан жабынға көлденең арматура орнату арқылы күшейтіледі немесе капители-бағаналарын жергілікті қалыңдату арқылы жүзеге асырылады.

Аралықтарды үлкейту кезінде иілу және қысым түсу салдарынан жабынның беріктігін арттыру, және де тұтас жабындарды қолдану кезіндегі бетонның шамадан тыс шығынысыз қаттылығын арттыру қажеттілігі туындайды. Бұл жағдайда жабынның әр түрлі тиімді құрылымдары қолданылады: кессонды, шұңқырлы, қырлы балкалық жазықтық, қырлы контурлы қабырға.

Ғимараттың бөліктерін құрастырғанда оларға әсер ететін күштердің мәндерін анықтау қажет, ол үшін ғимараттың негізгі тірек жүйесіне тік және көлденең жүктемелер әсер етуін есептеу қажет. Қазіргі таңда ғимараттығң негізгі тірек жүйесін есептеу көбіне ЛИРА, SCAD, Stark-ES және т. б. кешендерін қолдана отырып соңғы элемент әдісімен жүргізіледі

Заманауи компьютерлердің ресурстары есептеу сызбасын құрастыруға, ғимаратты толық модельдеуге мүмкіндік береді, бұл жербетіндегі құрылымдардың деформацияланатын негізін және де құрылыстардың негізгі ерекшеліктерін ескеріп, бірлесіп жұмыс жасауына мүмкіндік береді.

Ғимараттың көлденең жүктемелері мен табанының деформациясы жабынның кернеулі күйіне айтарлықтай әсер етпеген жағдайда, егер ғимараттың негізгі тірек жүйесі күшті орталықтардан және қаттылық диафрагмаларынан тұратын болса, іргетас талаптарға сай болса, онда бірқабатты фрагментке тік жүктеменің әсерін есептеуге болады. Курстық жұмысты орындау барысында мұғаліммен келісе отырып есептеудің жеңіл моделдерін қолдануға болады, мысалы, бір конструктивті ұяшық элементінен тұратын жазық не фрагмент, және т. б.

1 Негізгі ережелер

Көп қабатты монолитті ғимараттың негізгі тірек жүйесінің негізін жабындар, бағаналар мен іргетастар құрайды. Жабын бағаналармен бірлесіп тік және көлденең жүктеме арқылы өзіндік рамалық конструкцияны құрайды.

Сонымен қатар, көбіне, ғимараттың негізгі тірек жүйесінің құрамына қабырғалық құрылымдар (әдетте - баспалдақ-лифт тораптарының қоршаулары) кіреді, және де олар тік және көлденең жүктемелердің әсері кезінде негізгі тірек жүйесінің жұмысына қосылады.

Көп қабатты монолитті ғимараттың жабындары жиі тұтас жазық түрінде орындалады. Мұндай шешім, архитектура және құрылыс технологиясы талаптарына сай тиімдірек болып саналады. Жабынның қалыңдығы оған қысым мен күш түскендегі қажетті беріктік шарттарына байланысты анықталады. Егер түсетін қысымға жабынның беріктігі жеткіліксіз болса, онда оның негізгі тірек күші осы аймақтағы бағанға іргелес орналасқан жабынға көлденең арматура орнату арқылы күшейтіледі немесе капители-бағаналарын жергілікті қалыңдату арқылы жүзеге асырылады (1 сурет) .

Аралықтарды үлкейту кезінде иілу және қысым түсу салдарынан жабынның беріктігін арттыру, және де тұтас жабындарды қолдану кезіндегі бетонның шамадан тыс шығынысыз қаттылығын арттыру қажеттілігі туындайды. Бұл жағдайда жабынның әр түрлі тиімді құрылымдары қолданылады: кессонды, шұңқырлы, қырлы балкалық жазықтық, қырлы контурлы қабырға (2 сурет) .

Ғимараттың бөліктерін құрастырғанда оларға әсер ететін күштердің мәндерін анықтау қажет, ол үшін ғимараттың негізгі тірек жүйесіне тік және көлденең жүктемелер әсер етуін есептеу қажет. Қазіргі таңда ғимараттығң негізгі тірек жүйесін есептеу көбіне ЛИРА, SCAD, Stark-ES және т. б. кешендерін қолдана отырып соңғы элемент әдісімен жүргізіледі

Заманауи компьютерлердің ресурстары есептеу сызбасын құрастыруға, ғимаратты толық модельдеуге мүмкіндік береді, бұл жербетіндегі құрылымдардың деформацияланатын негізін және де құрылыстардың негізгі ерекшеліктерін ескеріп, бірлесіп жұмыс жасауына мүмкіндік береді.

Ғимараттың көлденең жүктемелері мен табанының деформациясы жабынның кернеулі күйіне айтарлықтай әсер етпеген жағдайда, егер ғимараттың негізгі тірек жүйесі күшті орталықтардан және қаттылық диафрагмаларынан тұратын болса, іргетас талаптарға сай болса, онда бірқабатты фрагментке тік жүктеменің әсерін есептеуге болады. Курстық жұмысты орындау барысында мұғаліммен келісе отырып есептеудің жеңіл моделдерін қолдануға болады, мысалы, бір конструктивті ұяшық элементінен тұратын жазық не фрагмент, және т. б.

1 - сурет. Капителей құрылысы

(l - пролет, I-I, II-II, III-III, IV-IV - қысымға беріктікті есептеу қимасы)

2 - сурет. Кесон және шұңқырлы жабындар сызбасы.

Жабынның статикалық есептеулерін орындау барысында, студенттер темірбетон және тас конструкциялары кафедрасының оқу сыныптарының компьютерлеріне орнатылған бағдарламаны пайдалана алады. Кейбір жағдайларда мұғаліммен келісе отырып Mx (Lx, Ly) және My (Lx; Ly) сәттерінің мәндерін анықтауға болады, жобада берілген Lx және Ly бағандарының қадамдық мәндері үшін формула сәйкес:

Mx ≈kx·mx (1)

My ≈ky·my (2)

mx - 6, 0x6, 0 бағандар торындағы иілу сәті және x ось бағыты бойынша жүктеме1 кН / м ² ;

my - у ось бағыты бойынша.

mx және my мәндері 21 қосымшасында келтірілген.

kx және ky- түзету коэффициенты

kx= q· (Lx) ² ·Ly/6, 0 ³ ;

ky= q· (Ly) ² ·Lx/6, 0 ³

Тік жүктеменің әсерін есептеу кезінде, егер үздіксіз жүктемелердің үлесі жалпы жүктемелердің 70% -нан асатын болса, соңғы элементтердің қаттылығы анықталған кезде, 6. 2. 7 [4] тармаққа сәйкес серпімділік модулі төменгі коэффициенттермен қабылданады: 0, 6- тік тірек элементтері үшін; 0, 2 - жазық (плита) жабындар үшін (сызаттардың болуын және жүктің әсер ету ұзақтығын ескере отырып) .

Күштерді анықтағаннан кейін, бірінші кезекте жазық жабынның қалыңдығының қабылданған мәнін немесе капители параметрлерінің қысым түсіру кезіндегі жеткілікті беріктігін тексереді [2], [3], [4] .

Жабынның капителимен бірге есебін капителидің таңдалған конструктивтік нұсқасына байланысты жүзеге асырылады.

Көлбеу бүйір қырлары және баспалдақты капители үшін бағананың қыры және капители табаны бойынша екі көлденең қимасын қарастырады.

Капители қырларының көлбеу бұрышы 45°кем болмауы керек.

Капителидің неғұрлым күрделі қимасы үшін үш көлденең қиманы қарастыру қажет ( 1в және 1 г сурет) . Біріншісінің биіктігі капители биіктігіне және қалыңдығына сәйкес келеді, есептеу арқылы капители қалыңдығының жеткіліті екенін тексереді. Екіншісінің биіктігі капителидің жоғарғы бөлігінің биіктігіне және жазық жабынның (плитаның) қалыңдығына сәйкес келеді. Үшіншісінің биіктігі жазық жабынның (плитаның) қалыңдығына сәйкес келеді. Бұл қималарды есептеу арқылы капителидің көлденең өлшемдерінің дұрыс алынғанын тексереді. Қысымның түсуін есептеу кезінде F есептелген куш пен сыртқы куш тең деп алынады.

F = N _{col, 1} - N _{col, 2} (3)

мұндағы, N _{col, 1} - N _{col, 2} - жабынның үстінгі және астынғы бағаналарындағы көлденең күштері, ғимараттың негізгі тірек жүйесінің есебімен анықталған. Егер бір қабатты фрагмент есептелсе, онда N _{col, 2} = 0 және F = N _{col, 1} .

Сондай-ақ сыртқы күш арқылы есептелген күштің жуық мәнін анықтай алады:

F ≈q·A _q ·γ _сol (4)

мұндағы, q - жабынға есептелген күш; A _q - бағананың жүк ауданы; γ _сol - кейбір бағандарда рамалық жүйе күштерінің ұлғайуын ескеретін коэффициент; γ _сol = 1, 15 - ось фасадынан бірінші орналасқан бағана үшін, басқа жағдайлар үшін γ _сol = 1.

3 - сурет. Қысымға есептегендегі күштің сызбасы

Жазық жабындағы көлденең арматураның санын иілу кезіндегі M _x және M _y әсерін есептеу арқылы анықтайды, ол X және Y осьтерінде көлденең координатаға параллель жазықтықта әсер етеді және ғимараттың негізгі тірек жүйесінің есебімен анықталады. M _x және M _y сәттері белгіленген және оның өлшемі кН·м/м тең.

4 - сурет. Жазық жабындағы эпюр M _x (а) иM _y (б) конфигурациясы

4 - суретте қаңқалы ғимараттың құрылымдық ұяшығы үшін жазық жабындағы иілу сәттеріне тән сурет көрсетілген. Талдау көрсеткендей, иілу сәттерінің мәндерімен ерекшеленетін келесі аймақтарды айырықша көрсетуге болады (5-сурет) :

5- сурет. Теріс және оң иілу кезіндегі аймақтарға бөлу сызбасы

1 аймақ - бағана үсті аймақ, осы аймақта абсолюттік көлемдегі максималды M _x және M _y теріс шамалары әсер етеді;

2 аймақ - бағана аралық аймақ, оның ішінде салыстырмалы түрде аз M _x теріс шамалары әсер етеді;

3 аймақ - бағана аралық аймақ, оның ішінде салыстырмалы түрде аз M _y теріс шамалары әсер етеді;

4 аймақ - бағана аралық аймақ, осы аймақта абсолюттік көлемдегі максималды M _x теріс шамалары әсер етеді;

5 аймақ - бағана аралық аймақ, осы аймақта абсолюттік көлемдегі максималды M _y теріс шамалары әсер етеді;

6 аймақ - аралық аймақ, осы аймақта абсолюттік көлемдегі максималды M _x және M _y оң шамалары әсер етеді;

2 Бастапқы мәліметтер

2. 1 Көлемдері мен жүктемелері

Негізгі тірек жүйесінің көлемді-жоспарлы параметрлері (бағана торы, қабаты және т. б. ) толық жиналған қаңқалы-панельдік ғимараттың есебінің мысалындағымен бірдей деп алынды. Жазық тұтас плитаның қалыңдығы h _f =200 мм, бағананың көлденең қимасы - 400×400 мм тең. Жабынның 1 м ² түсетін жүктеменің мәні 1 - кестеде көрсетілген.

Ғимараттың алпы және меншікті өлшемдері: $\ L_{y}$ x $L_{x}$ =19, 5x60, 5 м. ; $l_{y}$ x $l_{x}$ =6, 5x5, 5 м.

Толық уақытша жүктеме: $V_{1}$ =6 кН/ $м^{2}$

Толық уақытша жүктеменің ұзақ бөлімі: $V_{2}$ =4, 5 кН/ $м^{2}$

Қабаттар саны: n=7

Қабаттың биіктігі: $Н_{қабат}$ =3, 3 м.

Құрылыс аймағы: Атырау

Бетон класы: В35

Арматура класы: $А_{1}$ -III

1 - кесте. 1 м ² түсетін жүктеме

Жабынды есептеу үшін бір қабатты фрагментті қабылдау (қосымшада келтірілген сызбаны қара)

2. 2Плита үшін материалдар

Сығылғандағы беріктігі В35 Ауыр классты бетон:

R _{b, n} =25, 5 МПа=25, 5× $10^{3}$ кН/м ² =2, 55 кН/см ² ,

R _{bt, n} =1, 95 МПа=1, 95× $10^{3}$ кН/м ² =0, 195 кН/см ² (5. 1 кесте [3] ) ;

R _b =19, 5 МПа=19, 5× $10^{3}$ кН/м ² =1, 95 кН/см ² ,

R _bt =1, 3 МПа=1, 3× $10^{3}$ кН/м ² =0, 13 кН/см ² (5. 2 кесте [3] ) ;

γ _b1 = 0, 9 (п. 5. 1. 10 [3] ) .

Серпімділіктің бастапқы модулі E _b =34, 5× $10^{3}$ МПа(5. 4 кесте [3] ) .

Жүктеменің ұзақ уақыт әсері кезіндегі бетонның алғашқы деформация модулін келесі формула (5. 3) бойынша анықтадық [3] :

E _{b, τ} = E _b /(1+φ _{b, cr} ) = 34, 5× $10^{3}$ : (1+2, 5) =9, 85×1 $0^{3}$ МПа,

мұндағы φ _{b, cr} = 2, 5 -сырғанау коэффициенті (5. 4 кесте [5] ) .

А-III класс арматурасы:, R _s = 365 МПа= 36, 5 кН/см ² , R _{s, w} = 290 МПа= 29кН/см ² , R _{s с} = 365 МПа= 36, 5 кН/см ²

3. Жабынның бірінші топтың шектік күйін есептеу

3. 1 Қысымның түсуін есептеу

Б/4 осіндегі бағана үшін сыртқы жүктемеден шоғырланған қысым күшінің мәнін F келесі формуламен анықтадық (4) :

F ≈ γ _n ·q·A _q ·γ _сol = 0, 95×7, 6×6, 5×5, 5×1, 15 = 296, 8 кН,

мұндағы γ _n = 0, 95 - [1] бойынша жобаланушы ғимараттың жауапкершілігнің сенім коэффициенті, A _q - бағананың жүк ауданы; γ _сol = 1, 15 - рамалық жүйедегі бағанаға фасадтағы біріншісіне түсетін күшті ескереті коэффициент.

Жүргізілген фрагмент есептеулерінің нәтижесі қарастырылған бағанадағы пайда болған иілу сәттерінің аздығын, сондықтан жабынның дәл осы бөлгінде қысым оның тірек қабілетін бағалағанда ескерлмейтінін көрсетеді. Есептеу тек оның шоғырланған күшінің әсері кезінде ғана жүргзледі.

Бетонмен қабылданатын шектік күшті F _{b, ult} (6, 98) формуласымен анықтадық [3] :

F _{b, ult} = γ _b1 ·R _bt ·A _b = 0, 9×1, 3× $10^{3}$ ×0, 36 = 421, 2 кН

A _b = u·h ₀ = 2, 24×0, 16 = 0, 36м ²

мұндағы A _b - көлденең қиманың ауданы, (6. 99) формула бойынша [3] ; h ₀ = 0, 16 м- жабын қимасының жұмыс бикітігі; u = 4×(0, 4 + 0, 16) = 2, 24 м- 0, 4×0, 4 м бағананың көлденең қимасындағы есептелген контурдің көлденең қиманың периметрі.

F = 296, 8 кН< F _{b, ult} = 421, 2 кН болғандықтан, тұтас жабынның қысымға тірек қабілеті қамтамасыз етіледі. Қысым түсетін бөлік конструктивті армирленеді (8. 3. 15 [3] ), қадамы 1/3h ₀ болатын Ø10 А-III, S=50 мм қабылдаймыз. Көлденең арматураны қоятын бөліктің ені жүк ауданының контурынан 1, 5h ₀ болуы қажет және әр бағытын 250 мм тең деп аламыз (10, 11 сурет)

Дәл осылай, фасад осьтернде орналасқан барлық бағаналар аймағындағы қысымға жабынның беріктігін тексеру керек. Бұрыш бағандары үшін иілу сәтін ескере отырып есптеу қажет.

3. 2 Иілу сәттеріне әсерін есептеу

Б-В/ 3-4 осіндегі конструктивті ұяшық үшін иілу сәтін (1, 2) формуласымен анықтадық, ол үшін қосымшада келтірілген бір қабатты фрагмент есептеуінің нәтижесін пайдаландық. Түзету коэффициенті тең:

k _x = q ${\cdot (L_{X}) }^{2}$ ·L _y / ${6, 0}^{3}$ = 7. 6× ${6, 5}^{2}$ ×6, 3 : 216 = 8, 17

k _y = q·L _x · ${\cdot (L_{Y}) }^{2}$ / ${6, 0}^{3}$ = 7. 6×6, 5× ${6, 3}^{2}$ : 216 = 6. 91

M _x = k _x ·m _x ; M _y = k _y ·m _y

Иілу сәтінің мәндері 6, 7. суреттердегі кестелерде келтірілген.

Келесі есептеулер мақсаты көлденең арматураның қажетті санын анықтау болып табылады.

1 аймақ үшін Х осіне параллель жоғарғы арматураның ауданын анықтау және арматураны сорт бойынша таңдау.

Есептеулер нәтижесіне сәйкес 1 аймақ үшін M _xm сәттің орташа мәні тең:

M _xm1 = γ _n ·∑M _xi1 / 3 = 0, 95×(45. 75 + 29. 24 + 18. 3) / 3 = 29. 54 кН·м/м

Созылған арматураның (қысылған арматураны есептемейміз) қажетті санын анықтаймыз, h _0x =15 см болғанда:

$a_{m}$ = $\frac{\ M_{xm1}}{\gamma_{b1} \bullet \ R_{b} \bullet \ b\ \bullet {\ h}_{ox}^{2}}\$ = $\frac{2954}{0, 9\ \bullet \ 1, 95\ \bullet \ 100\ \bullet {\ 15}^{2}} =$ 0, 075

$\xi = 1 - \sqrt{1 - 2a_{m}}$ = 0. 078

(можно определить ξ по таблице приложения10) ;

$A_{sx1}$ = $\frac{\gamma_{b1\ } \bullet {\ R}_{b} \bullet \ b\ \bullet \ \xi\ \bullet \ h_{ox}^{}}{{\ R}_{s}}$ = $\frac{0, 9\ \bullet \ 1, 95\ \bullet \ 100\ \bullet 0, 078\ \bullet {\ 15}^{}}{36. 5}$ = 5, 53 см ² /м.

100 мм қадаммен бірге Ø12 А-III тең деп аламыз, A _sx1 =7, 92см ² /м.

k _x =7. 6× ${6, 5}^{2}$ ×6, 3 : 216 = 8, 17 коэффициенті ескерілген

M _x , кН·м/м, M _x = k _x ·m _x сәтінің мәні

6-сурет. Х ось бағытындағы иілу сәтінің мәні

k _y =7. 6×6, 5× ${6, 3}^{2}$ : 216 = 6. 91 коэффициенті ескерілген

M _y , кН·м/ м, M _y = k _y ·m _y сәтінің мәні

7-сурет. У ось бағытындағы иілу сәтінің мәні

2 аймақ үшін Х осіне параллель жоғарғы арматураның ауданын анықтау және арматураны сорт бойынша таңдау.

Бағана аралық бөлімде M _xm иілу сәттің орташа мәні тең:

M _xm2 = γ _n ·∑M _xi2 / 3 = 0, 95×(11, 51 + 7, 8 + 5, 71) / 3 = 7, 923 кН·м/м

Созылмалы арматураның қажетті санын анықтаймыз:

$a_{m}$ = $\frac{\ M_{xm1}}{\gamma_{b1} \bullet \ R_{b} \bullet \ b\ \bullet {\ h}_{ox}^{2}}\$ = $\frac{7, 92, 3}{0, 9\ \bullet \ 1, 95\ \bullet \ 100\ \bullet {\ 15}^{2}} =$ 0, 0203

$\xi = 1 - \sqrt{1 - 2a_{m}}$ = 0. 0205

$A_{sx2}$ = $\frac{\gamma_{b1\ } \bullet {\ R}_{b} \bullet \ b\ \bullet \ \xi\ \bullet \ h_{ox}^{}}{{\ R}_{s}}$ = $\frac{0, 9\ \bullet \ 1, 95\ \bullet \ 100\ \bullet 0, 0205 \bullet {\ 15}^{}}{36. 5}$ = 1, 45см ² /м.

Ø8 А-III қадамы 200 мм, A _sx2 =2, 51 см ² /м тең.

4 аймақ үшін Х осіне параллель төменгі арматураның ауданын анықтау және арматураны сорт бойынша таңдау.

Иілу сәтінің максималды оң мәнінде бағана аралық бөлімде M _xm иілу сәттің орташа мәні тең:

M _xm4 = γ _n ·∑M _xi4 / 3 = 0, 95×(15, 19 + 14, 13 + 12, 82) / 3 = 14, 37 кН·м/м

Созылмалы арматураның қажетті санын анықтаймыз:

$a_{m}$ = $\frac{\ M_{xm1}}{\gamma_{b1} \bullet \ R_{b} \bullet \ b\ \bullet {\ h}_{ox}^{2}}\$ = $\frac{1437}{0, 9\ \bullet \ 1, 95\ \bullet \ 100\ \bullet {\ 15}^{2}} =$ 0, 0369

$\xi = 1 - \sqrt{1 - 2a_{m}}$ = 0. 0376

$A_{sx4}$ = $\frac{\gamma_{b1\ } \bullet {\ R}_{b} \bullet \ b\ \bullet \ \xi\ \bullet \ h_{ox}^{}}{{\ R}_{s}}$ = $\frac{0, 9\ \bullet \ 1, 95\ \bullet \ 100\ \bullet 0, 0376 \bullet {\ 15}^{}}{36. 5}$ = 2, 67см ² /м.

Ø8 А-III қадамы 200 мм, A _sx4 =3, 02 см ² /м тең.

6 аймақ үшін Х осіне параллель төменгі арматураның ауданын анықтау және арматураны сорт бойынша таңдау.

Аралық бөлімде M _xm иілу сәттің орташа мәні тең:

... жалғасы

Өндірістегі газды ылғалды түрде тазарту процесінін автоматтандырылуды жобалау

Т12М3Б – 240 турбобұрғының конструкциясын жеңілдету және жұмыс жасау ұзақтығын арттыру

Периодты газлифтілі ұңғыманың жабдығының көрсеткіштері

Батыс қанатының оңтүстік өрісі

Т12М3Б – 240 турбобұрғысы

Газлифті ұңғыманың жерасты жабдықтары

Молдова КСР жемісті-көкөністі консерві өнеркәсібінің ақаба суын тазалау технологиясы

Ұңғыларды газлифтілі пайдаланудың қауіптілігі

АҚ «СНПС– АқтөбеМұнайГаз» компаниясының басқару жүйесін автоматтандыру

Қысымы 50 мпа, сыртқы диаметрі 118-140 мм тізбектерді тығындауға арналған механикалық пакерді жобалау

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс