Яхталардың жіктелуі түрліше
КІРІСПЕ
1. СУ ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..3
1.1. Су туризмініңтүсінігі мен жалпы ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .3
1.2. Су туризмінің ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2. КАСПИЙ ТЕҢІЗІ ЖӘНЕ МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫНЫҢ СУ ТУРИЗМІ
ЖАҒДАЙЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
2.1. Каспий теңізінде су туризмін дамыту бағдарламаларын жүзеге асырылуын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30
2.2. Каспий теңізіндегі су туризмінің әлеуеті және статистикалық мәліметтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
3. КАСПИЙ ТЕҢІЗІНДЕ СУ ТУРИЗМІНІҢ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ БОЛАШАҒЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
3.1. Маңғыстау облысының су туризмін дамытуға ыңғайлы түрлері және қажетті құрал-жабдықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
3.2.Су туризмін дамыту жобасы. (Дамытуға арналған жобаның аты) ... ... ...
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... 49
СУ ТУРИЗМІНІҢ ТҮСІНІГІ МЕН ТЕРМИНДЕРІ
1.1 Су туризмінің түсінігі мен жалпы ережелері
Су туризмі - жүздеген кіші түрлері мен сорттары бар туризмнің көпшілікке арналған және ең танымал түрлерінің бірі. Су айдындарынан және өзендерден мұздың түсуінен кейін байдаркада, катамаранда, үрлемелі кемелерде, салдарда және қайықтарда көптеген сушылар өзен-көл жүйелері бойынша жорықтарға және саяхатқа шығады. Бұл - судағы демалыс, су кедергілерінен өту, туған өлкені және оның көрікті жерлерін зерттеуге мүмкіндік береді. Су туризмі дені сау және мықты адамдарға, тіпті балаларға да қол жетімді туризм түрі болып табылады. Су туризміне ұйымдастырылған топ, отбасы, балалармен, кіші, орта және тіпті егде жастағы туристермен баруға болады.
Спорттық-сауықтыру бағытындағы туристік жорықтар маңызды қызығушылық тудырады. Кеме, катерлер мен яхталарда туристік саяхаттар өте танымал туризм түрі болып табылады. Барлық су айдындарында моторлы қайықтарды немесе аспалы моторлы қайықтарды пайдалануға рұқсат етілмейді. Байдарка маршруттарын әзірлеу кезінде күніне 20-25 км жүру жоспарланады, күнделікті ауа райының қолайсыздығын, сондай-ақ көрікті жерлерді, экскурсияларды қарау уақытын ескеру қажет. Сондай-ақ, маршрут үшін таңдалған су қоймаларының су режимін де ескеру қажет. Туристік фирмалар топтарды құруды ұйымдастырады, жабдықтарды дайындайды, жер үсті және су қызметін, қажетті жүзу құралдарын қамтамасыз етеді.
Су аумақтары мәдени-бұқаралық туризм саласына белсенді түрі болы табылады. Көлдер мен аралдардың жағалаулары, елді мекендер ертеден келе жатқан өркениеттердің, мәдениеттер мен діндердің іздерін сақтайды. Ғылыми түсініктемені, тастан жасалған тас лабиринттер, жартастардағы жазулар мен суреттер (петроглифтер), археологиялық ескерткіштер және танымдық туризмнің мәнін құрайтын басқа да ежелгі дәуірлер бар.
Су туризмі - спорттық туризм түрлерінің бірі. Су туризмі - үрлемелі қайықтарда (рафттарда), алмалы-салмалы байдаркаларда, катамарандарда, салдарда, желкен туризмі, теңіз каякингі және т. б. өзендер, көлдер, теңіздер мен су қоймалары бойынша қорытпалар арқылы жүзеге асырылады. Су туризмімен айналысу үшін ағыс күшімен (рафтинг), бұлшық ет күшімен (қорытпа, каякинг) немесе жел күшімен (желкенді туризм) қозғалысқа келтірілетін қаңқалы, қаңқалы-үрлемелі, үрлемелі құрылымды спорттық кемелер қолданылады.
Су туризмі таным, белсенді демалыс, сауықтыру және спорт элементтерін біріктіреді және барлық дені сау адамдарға қол жетімді. Отбасылық су туризмі көлде ыңғайлы болып табылады. Маршрутты таңдау кезінде өзеннің толымдылығы, оның режимі және суға жақындаулары туралы деректер қажет. Су туризмі спорттық шаралары каное, катамарандағы, рафттардағы спорттық категориялық қорытпалар өзендер бойынша өтеді, маршруттар көптеген кедергілермен ерекшеленеді. Маршруттың күрделілігі өзен ағысының жылдамдығымен, маршруттың ұзақтығымен және кедергілердің санымен анықталады. Өзен жылдамдығы өзеннің құлауына байланысты. Спорттық су туризмі үшін қолайлы жағдайлар таулы - жартасты өзендерде бар болады. Өзендердегі негізгі кедергілер бос жерлер, тастан жасалған асқын жерлер мен сарқырамалар болып табылады.
Су туристік саяхаттарының бірқатар артықшылықтары бар:
жайлылықтың неғұрлым жоғары деңгейі;
бір жолғы жүктеудің едәуір көлемі (1000 адам және одан көп);
туризмнің түрлі түрлері мен мақсаттарын іске асыру мүмкіндігі (танымдық, бизнес-туризм, оқу туризмі, шоп-туризм, қажылық және т.б.);
толыққанды демалу мүмкіндігі;
тіршілікті қамтамасыз етудің толық кешені.
Су туристік саяхаттарының жетіспеушілігі мыналар болып табылады:
көлік құралдары қозғалысының жоғары емес жылдамдығы;
шектеулі мобильділік;
"тұйық кеңістік "синдромы;
адамдар бөлігінің" теңіз ауруына " ұшырауы;
бірқатар жағдайларда жоғары тарифтер және басқалар.
Әртүрлі маршруттарда су көлігін пайдаланатын туристерге жүргізілген сауалнамаларға сәйкес, су саяхаттарын таңдаудың негізгі себептері суда демалуға, тыныш, өлшемді және жайлы жағдайда өткізуге, жаңа қалаларды көруге, мұражайларға, монастырьларға, шіркеулерге және басқа да көрікті жерлерге бару болып табылатыны анықталды.
Мамандардың пікірінше, судағы демалыс денсаулыққа пайдалы су кеңістіктері бойынша баяу жылжу стрессті алып тастайды, ал таза ауа ағзаның сауығуына ықпал етеді. статистика бойынша әлеуметтік құрамы бойынша отбасымен (55%), достарымен және таныстарымен (27%), жалғыз (18%) су саяхаттарына жіберіледі. Суда саяхаттайтын туристердің жас құрамы: 25 жасқа дейін - 30%, 25 жастан 40 жасқа дейін - 22%, 40 жастан жоғары - 48% құрайды. ЮНВТО статистикасы бойынша теңіз круиздеріне қатысушылардың орташа жасы-45 жас. Ұзақтық мерзімі, әдетте, 6-30 күн, бірақ ең танымал болып табылады круиз ұзақтығы 10-14 күн. Қоғамның әлеуметтік бөлінуін ескере отырып, табысы жоғары және жоғары деңгейдегі адамдар теңіз (оның ішінде элиталық) круиздеріне қатысушылар болып табылады. Өзен круиздерінің қатысушылары-орта және орта молшылықтан төмен адамдар, кейбір жағдайларда әлеуметтік дотацияны пайдаланады.
Туристердің міндетті орындауы шарт қауіпсіздік шаралары халықаралық теңіз тасымалдары арасындағы мемлекетаралық келісімдер, Афиналарда қабылданған жолаушылар мен багажды теңізімен тасымалдау туралы Конвенциясы, 1974 жылы Лондонда қабылданған теңізде адам өмірін қорғау туралы халықаралық конвенциясы және 1967 жылы Брюссельде қабылданған жолаушылар мен олардың багажын теңізімен тасымалдау кезінде кейбір ережелерді біріздендіру туралы халықаралық конвенция шеңберінде жүзеге асырылады. Егер тасымалдау шарты бойынша аралық кіру порты басқа мемлекетте болса, жөнелту орны мен межелі орны екі түрлі мемлекетте немесе бір мемлекетте орналасқан кез келген тасымал халықаралық тасымал деп саналады. Афина конвенциясы, егер: кеме осы Конвенцияның тарапы болып табылатын мемлекеттің туын көтеріп жүзсе немесе осындай мемлекетте тіркелсе; тасымалдау шарты осы Конвенцияның тарапы болып табылатын мемлекетте жасалса, кез келген халықаралық тасымалдауға қолданылады.; тасымалдау шартына сәйкес жөнелту немесе межелі орны осы Конвенцияның тарабы болып табылатын мемлекетте болады.
Туристерді су көлігімен тасымалдау мыналарды қамтиды: теңіз тасымалдары мен круиздер; өзен саяхаттары мен круиздер; теңіз және өзен серуендері (экскурсиялар); катамарандағы, яхталардағы, қайықтардағы саяхаттар; су саяхаттарының өзге де түрлері.
Су спорт туризмінің негізгі тұтынушылары - саяхат кезінде таңдаған спорт түрімен айналысуға ниет білдірген қарапайым адамдардан (кәсіби емес спортшылардан) тұратын тұтынушылар тобы. Спорттық су туризмінің осындай түрлеріне рафтинг, дайвинг, каякинг, байдаркада, катамаранда және т.б. жатқызуға болады. Мұндай турлардағы қызметтер пакеті су спортының белгілі бір түріне бағытталады. Алайда спорттық су турларын ұйымдастыруға жалпы талаптар да бар. Оның ішінде:
* табиғи-рекреациялық жағдайлардың болуы (мысалы, рафтинг үшін-қиын өтетін, бірақ қызықты учаскелері бар, күрделі емес кедергілері бар таулы өзендердің болуы, маршруттан алып тастау және ыңғайлы болу мүмкіндігі және т. б);
* материалдық база (қонақ үйлер, көлік, спорттық жабдықтар, арнайы трассаларды пайдалану мүмкіндігі). Қонақ үйлер спорттық қонақүйлердің түріне сәйкес болуы керек, сонымен қатар, демалыс қызметтерін ұсынатын, спортпен шұғылданғаннан кейін шиеленісті түсіретін: моншалар, сауналар, бассейндер, массаж қызметтері;
* арнайы жабдықтар мен спорттық құралдарды жалға беру және сату қызметтері қажет;
* экскурсиялық қызметтер экскурсиялық бағдарлама - шағын көлемді, негізгі көрікті жерлер бойынша. Экскурсиялық - танымдық және спорттық бағдарламалардың үйлесуі мүмкін. Мысалы, көрікті жерлерді қарау үшін аялдамалары бар су туры;
* тиісті спорт түрі бойынша білікті және тәжірибелі нұсқаушылардың қызметтері. Нұсқаушылар қауіпсіздік ережелерін білуі және алғашқы медициналық көмек көрсете білуі тиіс. Су маршруттары бойынша туристерге қызмет көрсету технологиясында туристермен жұмыс істейтін гид біліктілігі үлкен маңызға ие, өйткені бұл өзінің жеке қатысуымен қызмет көрсету сапасына жауап беретін адам. Жоғары біліктіліктен басқа, гид қызмет көрсету бағдарламасы бойынша және қызмет көрсетудің сол немесе басқа түрін ауыстыру мүмкіндігі бойынша ақпаратты толық меңгеруі тиіс.
Спорттық туризмде спортпен, шопингпен, серуендеу және жай демалу үшін туристерге арналған бос уақыт массивтері міндетті түрде жоспарланады. Бұл уақыт массиві, әдетте, спорт түрлері бойынша әр түрлі нұсқалармен күннің жартысын (немесе белсенді уақыт массивінің жартысын) құрауы тиіс.
Тамақтану - ойын-сауық сипатындағы әртүрлі (бейне-барлар, кафелер, ұлттық тағамдардың дәмін татуға мүмкіндік беретін орындар, мейрамханадағы мерекелік шаралар, кешкі тамақтандырудың тиімді орындары). Әдетте, бұл толық пансион немесе жартылай пансион болып табылады. Туристер қызмет көрсету кезінде тәжірибелі және жаңа бастаған спортшылар топтарына бөлінеді, әр топпен жеке нұсқаушы айналысады. Маршрутқа қабылдау кезінде балалармен бірге арнайы балалар топтары ұйымдастырылады, олармен жеке, арнайы дайындалған нұсқаушы айналысады.
Түрлері бойынша Биржактарды су тасымалдау қызметтері мыналарға бөлуді ұсынады: су және теңіз көлігімен тасымалдау: салдар мен еспелі қайықтар; желкенді кемелер; механикалық жетегі бар шағын өлшемді флоттың қайықтары мен кемелері; өзен және теңіз кемелері; ауа жастығындағы кемелер; суасты кемелер.
1994 жылы ЮНВТО көлік құралын анықтайтын санаттың (көлік түрі) және разрядтың екі деңгейлерінен тұратын көлік құралдарының классификациясы әзірледі. Су көлігі-жолаушылар желілері мен паромдар; круиздер; басқалар.
Ең көп таралған Су саяхаттарының бірі круиз. Круиз-бұл жағалау қызметін көрсету бағдарламасына кіретін тасымалдау, орналастыру, тамақтану, ойын-сауық және басқа да құралдар ретінде пайдаланылатын теплоходпен ұйымдастырылған теңіз немесе өзен туристік сапары. Еуропалық круиз кеңесінің деректері бойынша круиздік туристердің әлемдік көлемі 2004 жылы 13,5 млн. белгіні бағындырды, ал жолаушы круиздік флоттың жалпы сыйымдылығы 250 мың каюттан асты. Әлемдік круиздік нарықтың өсімі жыл сайын 9% - ды құрайды.
Круиздер-ең беделді және инновациялық демалыс түрі. Теңіз саяхаттарына деген қызығушылық жыл сайын артып келеді: оны круиздік компаниялар өздері көтереді, суға таңқаларлық жаңа лайнерлер, нағыз жүзбелі "бес жұлдызды" қонақ үйлерге сай болып отыр. Круиздік демалыс танымалдылығы батыс елдерінде өте жоғары, өйткені басты айырмашылығы ресейлік теңіз саяхаттары нарығы өте шектеулі. Ресейде теңіз круиздері секторында онға жуық туроператор белсенді жұмыс істейді. Туристік туристердің саны жалпы туристік ағыннан 2-4% құрайды. Бұл круиздер жеткілікті элиталық демалыс түрі екенін білдіреді.
Қазіргі уақытта круиздік бизнеске тән сапаны арттыру және қызметтер санының артуы кеменің бортында жасалатын жағдаймен сипатталады. Қызмет көрсету сапасы қызмет көрсету персоналының жеткілікті санымен (екі-үш жолаушыға бір адамның арақатынасы) және олардың жоғары біліктілігімен анықталады.
Круиз лайнеріндегі стандартты каюталар аумағы бойынша әдетте "жұлдызды" қонақ үйлердегі сияқты нөмірлердің аз, бірақ жағдай мен қызмет көрсету айтарлықтай жақсы болады. Әрбір каютада барлық ыңғайлы және кондиционер бар. Тамақтану әрқашан жолдаманы құнына қосылған (жиі ол тәулік бойы) болғандығы. Борттық қызмет әрқашан жоғары деңгейде.
Қазіргі заманғы круиздік лайнерлерде бассейн, лифт, бейне, мейрамханалар, сауна, солярий сияқты дәстүрлі қызметтерден басқа волейбол мен Гольф алаңдары, теннис корттары және т.б. қызықты спорт алаңдарымен толықтырылу көзделген.
2006 жылы Freedom Of The Seas жаңа кемесі суға түсірілді - бұл борттағы ойын-сауық индустриясының мүлдем жаңа деңгейінде көрсеткен лайнер. Бұл кемеде мұз айдыны, альпинизммен айналысуға арналған қабырға, гольф алаңы, корольдік променад - дүкендермен, мейрамханалармен, кафелермен және ойын-сауық орталықтарымен жабдықталған 136 метр ұзындығы бар нағыз бульвар бар. Бұл жерде аквапарк, оның ішінде серфингпен айналысуға арналған жасанды толқыны бар бассейн, джакузи ыстық су және мөлдір түбі бар. Кеменің су ығыстырғыштығы - 220 мың тонна.
Japan Content Network компаниясы 2007 жылдың маусым айында Princess Kaguya кемесін 2011 жылға салу жоспары туралы жариялады. Круиздік кемелер 6 санат бойынша сертификатталады. Соңғы санатқа (супер-люкс) тек 5 лайнерге тиесілі. Супер-люкс кемелеріндегі тамақтану клиенттердің барлық тілектерін ескере отырып, тек жеке ас мәзірін қамтиды және бұл таңқаларлық жағдай емес, осындай ғажайып лайнердегі круиз бағасы аптасына 10 мың доллардан басталады.
Круиздік лайнерлерді үлкен көлемді кемелерге - борттағы 2 мыңнан астам жолаушы, орташа көлемді кемелер - бір-екі мың адам және шағын көлемді кемелер - мың адамға дейін деп бөлуге болады. Сондықтан үлкен кемелер әртүрлі мүмкіндіктерді ұсынады,ал кемелер азырақ бортта жайлы, жеке атмосфераны ұсынады. Шағын кемелерде қызмет толығымен дербестендірілген, мейрамханалар жоғары деңгейде, сән-салтанат, әсіресе каюталарда ерекше маңызға ие.
Қазіргі уақытта іскер адамдар арасында круиздік конгресс-турлар, круиздік оқу бағдарламалары, тілдік турлар сұранысқа ие. Қазіргі заманғы теплоходтарда осындай турларды жүзеге асыру үшін техникалық құралдар мен ұйымдастыру техникасының толық жиынтығы бар арнайы конференц-залдар жабдықталған.
Шет елдерде Кариб бассейні, Жерорта теңізі, Балтық теңізі және Скандинавия айналасында круиздер кеңінен таралған.
Соңғы уақытта Антарктидада круиздер танымалдылыққа ие бола бастады. Бұл материкке жыл сайын 40 мыңға жуық турист келеді. Круиз 95% жағдайда Антарктида аумағынан басталады. Круиздік кемелер жайлылық деңгейі бойынша айтарлықтай ерекшеленеді. Олар мұзжарғыштарға, экспедициялық кемелерге, зерттеу кемелеріне, желкенді және моторлы яхталарға және круизді кемелерге бөлінеді. Бұл кемелердегі ең көп орын саны 400-ге дейін. Ресейде теңіз круиздері секторында онға жуық фирма белсенді жұмыс істейді.
Өзен круиздері туристерде үлкен танымалдыққа ие. Олардың қатысушылары, әдетте, орташа немесе орташа табысы төмен адамдар (теңіз круиздерінде жолаушылардың көпшілігі - жоғары және жоғары табыс деңгейі бар адамдар). Өзен круиздерінің артықшылығы, олар ауа райының әсеріне аз ұшырайды, неғұрлым ақпараттық (жағалау шолуы), көптеген тұрақтарды пайдалану мүмкіндігі бар.
Өзен круиздері:
тұрақты рейстерде жолаушылар мен туристерді тасымалдау;
чартерлік рейстерде жолаушылар мен туристерді тасымалдау;\
жылдам және жедел желілерде жолаушылар мен туристерді тасымалдау;
паром өткелдері;
серуендеу және экскурсиялық рейстер;
қысқа мерзімді және ұзақ круиздер;
арнайы круиздер (конгресс-круиздер, бизнес-круиздер, оқу круиздері).
Саяхат 120-200 қонақтарды қабылдауға арналған "люкс" класындағы шағын қонақ үйлер болып табылатын өзен лайнерлерінде ұйымдастырылады. Теплоходтар, әдетте, екі тұрғын палуба бар. Бірінші және екінші палубаның каюталары көлемі мен ішкі жиналуы бойынша іс жүзінде ерекшеленбейді: олардың барлығы панорамалық терезелері бар, ал ішкі каюталар осындай кемелерде теңдесі жоқ. Олар саяхат үшін барлық қажетті: душ, дәретхана, кондиционер және телефонмен жабдықталған. Мұндай теплоходтарда тамақтандыру сегіз мерзім сайын беріледі.
Басқа көлік түрлерінің жердегі саяхаттарынан круиздің артықшылықтары оның емдік әсерінде (су кеңістіктері бойынша баяу жылжу стрессті азайтады, ал таза ауа ағзаның сауығуына ықпал етеді), сондай-ақ көрсетілетін қызметтердің деңгейі мен олардың көлік саяхаттарының басқа түрлерінен асып түсетін сапасынан көрінеді.
Теплоход бортында туристерге әр алуан қызмет түрлері: пайдалану мүмкіндігін музыкалық және оқу орындары, кинозалдар, теледидар көру үшін арнайы орындар, трансляцияланатын телебағдарламаларды көрсетін орындар, солярий және демалыс орындарымен жабдықталған.
Қосымша ақы үшін туристке келесі қызмет түрлері ұсынылады:
* айлақта такси алуға тапсырыс қабылдау;
* өзен вокзалдарында орын брондау;
* көліктің аралас түрлеріне билеттерді брондау;
* багажды тасымалдау;
* дүңгіршектер мен барларда тауарларды сату;
* кір жуу және шаштараз қызметтері;
* радиотелеграмм қабылдау;
* сауна;
* спорттық құрал-жабдықтарды жалға алу және т. б ·
Туристер арасында теңіз және өзендерде серуендеу және экскурсиялар (ұзақтығы 24 сағатқа дейін туристерді өзен немесе теңіз арқылы тасымалдау) өте танымал. Олардың ерекшелігі-ұзақтығы 24 сағаттан аспайды. Әлемде 20 млн. жуық серуендеу кемелері бар-бұл катерлер, су асты қанаттарындағы жүрдек кемелер, газтурбиналық қозғалтқышы бар аса жылдам кемелер, шағын моторлы қайықтар, яхталар.
Желкенді кемелерде теңіз және өзен саяхаттары круиз нысаны болып табылады. Желкенді кемелердегі турлар екі топқа жіктеледі: яхталық-чартерлер (шағын кемелерді сағат, күн, апта, ай, яхтаны командамен және онсыз да алуға болады) және яхталық-круиздер (оның технологиясы әдеттегі круизге ұқсас). Бұл круиз түрі Кариб бассейні мен Жерорта теңізінде кең таралған, онда ол элиталық-клубтық туризм ретінде саналады.
Яхтаның басым көпшілігі қазір жалға беретін мамандандырылған компанияларға тиесілі. Яхталар әр түрлі, олардың деңгейі де біркелкі емес және сервис бортында өткізілетін жинақтау, шығару жұмыстары оператордың еншісіндегі әрекет. Шағын кемелердің корпустары механикалық зақымдарға төзімді жеңіл пластиктен жасалады. Палубалар хош иісті, шірімейтін және ылғалдан өзгермейтін тик ағашымен, ал ішкі әрлеуі, әдетте, махагониядан жабылады. Яхталардың жіктелуі түрліше. Олар пайдалану мақсаты бойынша: жарысқа арналған, туристік және крейсерлік болып бөлінеді [5, б.36-38]. Қозғалысқа келтіру тәсілі бойынша: желкенді, моторлы және желкенді-моторлы. Желкенді және желкенді-моторлы яхталардың дизайны моторлы яхталардан қатты ерекшеленеді: мачта, реи, такелаж, киль т.б. Ал моторлы яхтада аталмыш жабдықтар жоқ.
Моторлы яхта әдетте ең сәнді, техникалық толық жабдықталған және тиісінше жалға алу құны бойынша ең қымбат. Олардың барлығы дерлік жол жүру кезінде яхта тербелісінің амплитудасын қысқартатын және жолаушылардың тербелуін болдырмайтын стабилизатор - механизмдермен жабдықталған. Деңгейі жайлылығымен ерекше және сервис деңгейі бортта тек сұраныс және тапсырыс берушінің төлем қабілеттілігін қамтамасыз етеді. Бұл типтегі яхта 6 адамға есептелген шағын болуы мүмкін, ал ең көлемді деген бортқа 40 жолаушыға дейін қабылдауға қабілетті болуы мүмкін.
Желкенді яхтаның круизді және спорттық түрлері бар. Біріншісі каюталармен жабдықталған. Яхта жүзуге арналған барлық қажетті құралдармен жабдықталған: магнитті компаспен, лагпен, эхолотпен, GPS-жүйемен, радиостанциямен, навигациялық компьютермен және тіпті автопилотпен.
Желкенді-моторлы яхта ішкі тұлғасы сәнділігімен ерекше және олардың қарағай, қызыл ағаш, емен және басқа да бағалы ағаш сорттарынан интерьері бар. Желкенді-моторлы яхталардың спектрі өте кең: 2-8 жолаушыға есептелген шағын ұзындықтағы яхтадан бастап, "luxurious"класындағы үлкен және жайлы үш палубалы мұхиттық яхталармен аяқталады. Олар "бес жұлдызды" қонақ үйлер деңгейінде керемет өлшемдерге ие және жайлылығымен ерекшеленеді [5, б.36-38].
Заманауи яхта автономды ұзақ жүзуді қамтамасыз ететіндей етіп жабдықталады. Сондықтан стандартты жабдыққа, әдетте, газ қоры мол газ плитасы, ыстық суы бар бір немесе бірнеше санитарлық тораптар және тұщы су мен отынның жеткілікті қорын қамтамасыз ететін ыдыстар кіреді. Үлкен мөлшердегі яхталарда, әдетте, тоңазытқыш болады. Яхтадағы өмір сүру жағдайын жақсы қонақ үй номерінің жабдықталуымен салыстыруға болады, ал басқаша жағдайда, тіптен олардан асып түседі [5, б.36-38].
Яхтаны жалға алу құны оның жабдықталуына, сондай-ақ кеме командамен немесе командасыз, не капитанмен тапсырыс алуына байланысты болады. Яхта-чартерге тапсырыс берген кезде клиент борттағы қызметтерге өзінің талаптарын түзуге мүмкіндік беретін арнайы сауалнаманы толтырады. Бұл бірінші кезекте - тамақ түрлері, азық-түлік пен сусындарға арнайы тапсырыс. Бортта гүлдердің, газеттердің, музыкалық жазбалардың, компьютерлік ойындардың және т.б. болуы бойынша да артықшылықтар ескеріледі.
Су туризмі әдетте өзен бойынша қорытпаларды қамтиды. Оған катамаран, сал, байдаркадағы қорытпалар, рафтинг және каякинг сияқты экстремалды спорт түрлері кіреді[5, б. 36-38]. Көп адамдар су туризмін таңдайды, өйткені жағажайдағы демалыс көбіне дерлік қызықсыз, ал су саяхаты - бұл тек физикалық даму үшін пайдалы ғана емес, жаңа қызықты орындарды көруге мүмкіндік береді, сонымен қатар кейбір жағдайларда адреналиннің керемет бөлінуі. Барлық су саяхаттары шартты түрде 6 санатқа бөлінеді - бұл ең аз кедергілері бар күрделі емес бағыттар, одан соң жақсы дайындалған топтар үшін арналған санат, ал қателердің салдары адам өміріне өте маңызды апатқа әкеліп соғуы мүмкін. Су туризмінің ең танымал түрі-рафтинг, ол 6 және одан да көп адамнан тұратын үлкен үрлемелі кемелерде өзен ағысы бойынша жүргізілетін саяхат түрі болып табылады. Әдетте, жаңадан келгендерге 3 күрделілік категориясынан аспайтын турлар ұсынылады, кез-келген жағдайда тәжірибелі нұсқаушылар оларды сақтандырады.
Ресей су туризмімен айналысу үшін өте қолайлы, өзендердің мол шоғыры бар орын. Негізгі бағыттар Карелия, Алтай, Кавказ өзендері, Селигер және Байкал көлдері арқылы өтеді. Рафтинг - Ресейдегі ең қарқынды дамып келе жатқан судағы белсенді демалыс түрлерінің бірі. Рафтинг-үрлемелі үлкен кемелерде (рафттарда) өзен ағысы бойынша қорытпа. Соңғы жылдары Ресейде су туризмі - өзен, көл, теңіз және су қоймалары арқылы жүргізілетін әртүрлі кемелердегі саяхатпен үлкен танымалдыққа ие. Біздің еліміз де басқа елдер сияқты қызықты және әдемі су шоғырларына бай өлке.
Ресей өзінің су айдындарының алуан түрлілігімен кез-келген күрделілік санатының саяхаттарын жасауға мүмкіндік береді, бұл қарапайым, аз тәжірибелі туристер үшін қолайлы, ал аса күрделі түрі су экстримінің шынайы кәсіпқойлары үшін. Рафтаның өзі, шығу тарихына үңілер болсақ, Вьетнамдағы соғыстың әсерінен бұл жүзу құралдары американдық армияның базаларына су артериялары бойынша жүктерді жеткізу үшін пайдаланылған. Олар АҚШ-та коммерциялық рафтинг үшін белсенді қолданылды. Ал спорттық рафтинг тарихы Ресеймен тығыз байланысты. 1989 жылы Чуя өзеніндегі барнауылдар мен америкалықтар "Project Raft" раллиін ұйымдастырды, содан кейін АҚШ-та осындай жарыстар өткізіп отырды. Бұл тарихта рафтинг бойынша өткен алғашқы жарыс.
Ресейде рафтингтің дамуы Алексей Румянцевтің атымен тығыз байланысты. 1991 жылы оның бастамасы бойынша Мәскеу Рафт клубы құрылды, ал 1994 жылы Мәскеу рафтинг федерациясы құрылды. 1996 жылы Ресей рафтинг Федерациясы тіркелді, ол бірден Халықаралық рафтинг федерациясының мүшесі болды, ал 1998 жылы ресми түрде мемлекеттік Спортком болып танылды. Рафтингтің ресми үдерісімен қатар біздің спортшыларымыз да халықаралық жарыстарда өнер көрсетті. Соңғы екі жылда ресейлік командалар Норвегиядағы Еуропа Кубогын, Амазония Кубогын - 2004 жылы, 2005 жылы Қытай Кубогын жеңіп алды,ал біздің рафтерлеріміздің соңғы жеңісі 2006 жылы Эквадордағы Еуропа чемпионатының әлем чемпионатында Ресей құрамасын жеңуі болды. 2003 жылы Алтайдағы демалыс кезінде Мемлекет басшысы нұсқаушылардың басшылығымен Шарыш өзенінің оң жағалауларында су саяхатында болды және сол арқылы белсенді демалуға жаңа серпіліс әкелді, бұл, әрине, осы өңірде су туризмінің дамуына көп ықпал етті.
Адреналиндік тәуелділік - кез келген қолайлы қолайсыз мүмкіндікте су саяхатына жету үшін жыл бойғы туристтердің ерік-жігері; тұрақты жоғары тонустағы мидың психологиялық мұқтаждығы.
Акваланг - су астында еркін тыныс алу құралы.
Антистапель - кемелердің және орамдық қармақтардың талдауы.
Аэродинамикалық сипаттамалар - гидралды ағынның көрсеткіші және су үсті кемесінің өзге де бөліктері.
Байда - төменгі бюджетті балық аулауға арналған қайық.
Байдарка - бұл тар, кішігірім туристік немесе спорттық кеме. Байдаркалар (каяктар): 1, 2, 3 және 4-орындық тұсы, төменгі орындықтарда (банктерде) алға қарай жүзіп отыру үшін керек және екі ескекпен қатар есіп, сол жақ және оң жақ ескектерді айналдыра отырып басқарылады. Каяктар: 1, 2 және 7-орындықтар бойымен төменгі жағында бір тіземен тұру үшін керек және бір ескек қолданылатын су көлігі. Су жарыстарына спорттық каяктар қолданылады; Спорттық кемелердің корпустары шыны талшықтардан жасалған. Туристік каяқтар треккинг пен жаяу жүруге арналған; тасымалдауды жеңілдету үшін, туристерге арналған каяқтар корпусы алюминийден жасалған түтікшелерден және резеңкеден жасалған мата қаптамасымен немесе өзгеріске ұшыраған қаңқасымен жасалады. Туристік каноэделер желкенді жабдықпен жабдықталуы мүмкін немесе екі кананы катамаранға біріктіруге болады.
Балласт - адамға нейтралды жүктеме; Жүзу катамараны жолаушысы.
Баллон - цилиндр пішінді өзгермелі катамаранның бірыңғай гондолы.
Банка - Кейбір суда жүзу көліктерінің тығыз, қатты орындығы.
Жағалау - апатты жағдайда жердің құтқару бөлігі.
Боцман - су саяхаты кезіндегі аға бортсерік.
Бублик - жоғары дәрежелі өзендерде экстремалды рафтингке арналған арнайы кеме түрі; цилиндрлердің ішінде орналасқан, екі төменгі негіздегі қатаң рамамен бір-біріне параллель тік бағытта реттелген екі айналмалы шапшаң цилиндрлерден құралады.
Тасқын су - ақ судың аналогы; судың төртінші агрегаттық күйі.
Білік - динамикалық тұрақты өзеннің толқыны. Пульстік біліктің ерекшелігі - оның динамикасы тұрақсыз өзгереді, ал пирамидалы білік пирамида сияқты пішінде өзгереді.
Ватерлиния - су беті мен кеме корпусының арасында көрінетін байланыс желісі.
Түйе - гампонды қабатты катамаранның бірқалыпты түрі.
Кеменің сыйымдылығы - кез-келген мөлшерде, тіптен граммен өлшенетін кеменің физикалық және моральдық қабілеттілігі.
Су саяхаты - әртүрлі жүзу құрылғыларын қолдану арқылы су бетіне сапар.
Кеменің ауысымы - жағалаудағы кеменің салыстырмалы үзіліс жағдайында ауысқан су мөлшері.
Сарқырама - өзеннің тік биіктігі, биіктіктен күрт құлдырауы; тік өткір жартас бойынан құлайды.
Герма - заттарды сақтайтын және тасымалдайтын, сондай-ақ ылғалдан сенімді қорғауды қажет ететін басқа мақсаттар үшін қолданылатын су өткізбейтін матадан жасалған қап.
Гидра (гидрокостюм) - судың өтуінен толық қорғауға немесе ішінара қабілетіне байланысты өз денесінің жылуын сақтауға арналған қорғау костюмі. Құрғақ гидрокостюм резеңкеленген матадан жасалып, киімнің қосымша төменгі қабатының болуын білдіреді.
Дека - су үстінде орналасқан каяктың терісінің жоғарғы бекітілген бөлігі.
Тоғызыншы білік - дауыл кезіндегі ең күшті толқын, бұл өзеннің кедергісі деп есептелмейді.
Джонка - төменгі сызықты жалпақ желкенді кеме.
Драйбег - херм, артта жүру үшін иық белдіктерімен бірге рюкзактар түрінде жасалған сақтандыру құралы.
Дрейф - ағымдық, жел немесе басқа паранормальдық құбылыстардың әсерінен қозғалысқа келтіретін кеменің қалыпты сызығынан бұзылуы.
Судағы сары зат - сары қардың аналогы - суда ерітілген заттар, ол органикалық заттардың ыдырауы және оның сары түске ие бу қосылыстарына айналуы нәтижесінде пайда болады. Ол өзендер арқылы теңізге шығады. Зат жарықтың сіңуін арттырады, судың жақсы жылынуына ықпал етеді, фитопланктонның жылдам дамуына себеп болады. Бұл материя теңіз жарығының себептерінің бірі. Алғаш рет неміс океанографы К.Калле ашқандықтан, халықаралық терминдер жүйесінде аталмыш ғалымның есімімен аталды.
Баррель қаттылығы - баррель секілді су тосқауылын бағалау критерийі; оның мөлшері, ең алдымен тереңдікке байланысты.
Біліктердің қаттылығы - білік сияқты су тосқауылын бағалау критерийі; оның қаттылығына, мысалы, жоғары, бірақ жұмсақ қисық білік.
Судың қаттылығы - әр түрлі суспензиялардағы судың болуын анықтайтын критерий болып табылады, мысалы, құм, темір, гранит чиптері.
Суспензия неғұрлым көп болса, суды еңсеру соғұрлым қиын болады.
Кемелердің аман қалу мүмкіндігі - бұл зақым алғаннан кейін кеменің операциялық және теңіз сапасын сақтау қабілеті.
Экипаждың өміршеңдігі - бұл экипаждың кездейсоқ шараларға төтеп бере алмау қабілеті емес, өз өміріне кепілдігі және кемедегі судың жоғарылау қабілетіне бақылау жасай білуі.
Дамба - ең қауіпті өзеннің тосқауылы; ағаштың соқтығысуы немесе оның белгілі бір бөліктерінің зақымдануы.
Закол - бұл өзен түбіндегі өткір зат.
Резервуардың шұңқырлығы - судың мөлшері анықталған критерий, оның ағымы кездейсоқ кезінде кеме толығымен толғанға дейін созылады.
Заструга - өзен жағалауларын байланыстыратын құмды су астындағы жер.
Гюка - кеменің күрт ауысуы немесе оны суға батырылған тік бұрыштың көмегімен орнында ұстау үшін ротордың орындаған техникалық құрылғысы.
Камбуз - кеменің ас үйі.
Каное - ашық шатырлы су көлігінің бірі, негізінен спорттық және сауықтыруға арнаулы мақсатта қолданылады. Туризм үшін пайдаланылатын заманауи каное құралының таулы өзендерде, спорттық балық аулау мен аңшылықта рафтинг жүргізу үшін ұзындығы 2-6 м, ені шамамен жарты метр, салмағы 12-50 кг салмақпен 150-600 кг көтеру мүмкіндігі бар. Фабрикада алюминий қорытпаларынан, шыны, ABS пластмассадан және ағаштан жасалып, матамен немесе шыны талшықпен қапталады. Тақталар 1-2 шұңқырмен бекітіледі. Каноэде жүрудің артықшылығы: туристік кеме ретінде - жүгірушілерге және жүгіру процесіне ыңғайлылығы, жүк тиеу техникасының ыңғайлылығы, таулы өзендерде рафтинг кезінде үлкен маневр жасауға бейімділігі.
Кеме капитаны (экипаж капитаны) - соңғы шешуші сөздің сөзсіз құқығына ие барлық нәрсеге жауапты матрос.
Каскад - табиғи немесе жасанды типтегі құлама сарқырама; Kаскад (сарқырамалар) - жалғыз су тосқауылын білдіретін өзара байланысты шектердің (сарқырамалардың) үздіксіз сериясы.
Катамаран - жоғарғы бөлікте қосылатын екі параллельді гондоласы бар қайықтың бір түрі. Спорттық және туристік катамаран негізгі кеңістіктік рамамен байланысы бар бір-біріне параллель орналасқан екі гондолар түрінде жасалады. Гондолалар герметикалық нəтижелі цилиндрлер түрінде түзіліп, жақтаушы қуыс металл құбырлардан немесе ағаштан жасалады. Катамаранды көлбеу көліктер арқылы басқарады, педальдік жетегі жоқ. Таспа гондоланың жоғарғы жағында, тізе бойынша отыратын орынға, қозғалыс бағыты бойынша, бір катамаранға арналған бір шарикті бір-екі шаршыға және екі катамаранға арналған әрқайсысында бір-біріне орналастырылады. Спорттық және туристік катамаран - әлемдегі теңдесі жоқ тау-кен өзендерінде жоғары күрделі категориялы рафтингке арналған отандық су спортындағы бірегей кеме.
Катамараншы (су маманы) - бұл су технигі, катамаранды барлық басқа су құралдарына негіз ретінде көруші.
Каяк - бұл эскимостардың аң аулайтын қайығы. Каяк 1-2 нығыз дөңгелек немесе тегіс контурлы болуы мүмкін. Өндіріс техникасы мен кемедегі орын саны каноэге ұқсас. Kаякпен тау өзендерінде жылдам су, слалом және рафтинг бойынша жарыстарға қатысады.
Каякер (каюкер) - бұл су технигі, каякты барлық басқа су құралдарына негіз ретінде көруші.
КҮБ - каркасты-үрмелі байдарка.
Ласта - суда экстримді рафтинг үшін ең қолайлы аяқ киім.
Люверс - парусадағы дөңгелек тесік, шатыр, қақпақ және т.б., кабельмен қапталған немесе арқаннан металл сақинамен бүгілген металл сақинаның өзі.
Үрмелі қайық - резеңкеден немесе пластмассадан жасалған су көлігі, оның пішіні бөлімдерде, камераларда шамадан тыс ауа қысымымен қамтамасыз етіледі. Үрмелі қайықтар құтқару, туризм, балық аулау сияқты кең сипатта қолданылады. Үрмелі қайықтың ең маңызды қасиеттері - тасымалдау қабілеттілігі, жоғары тіршілік қабілеттілігі және кішкентай дене массасы бар тасымалдау қабілеті.
Ағындық - катамаранның төбесі, яғни түйе деп те аталады, төменгі отырғызу палубасы бар заманауи катамаранның накле құрылысына техникалық негізделген түрі; апатты жағдайда бірден қорғану шараларын жасайды.
Неопрен - резеңке негіздегі микро жұмсақ материал. Неопрен суды ұстап тұрады және жеткілікті ұзақ уақыт бойы өз дене жылуын сақтайды. Кеуектілігі оңай және жылы болады. Неопреннің артықшылығы оның икемділігін және гигиеналық өңдеудің қарапайымдылығын қамтиды. Неопреннің басты сипаттамасы оның қалыңдығы болғандықтан, арктикалық ендікке ену үшін су асты костюмдерін дайындауға арналған қалыңдығы 5-7 мм, ал басқа су спорт түрлеріне 2-5 мм.
Пирамида - спорттық және туристік катамарандарда пайдаланылатын пирамидалық пішіндегі нәзік жұмсақ орындық.
Субмарин - су астындағы рафтингпен айналысатын кеме.
Полар - бұл материалдың барлық бірегей оң қасиеттері бар Polartec матасынан жасалған жылы, жеңіл, суға төзімді пиджак.
Пулемет - спорттық және туристік катамарандарда пайдаланылатын түпнұсқалық дизайндағы орын, ол тізе бойынша отырғызу жағдайына арналған.
Рафт - кез келген күрделі категориядағы өзендерде туристік және спорттық рафтинг үшін кеме ретінде пайдаланылатын, қайыққа ұқсайтын құрылым. Сондай-ақ, тыныш курорттық аймақта коммерциялық мақсатта қолдануға ыңғайлы. Рафт катерлерді цилиндрлер арқылы шеңбер түрінде тией алатын болса, ал капитан кеменің үстінде тиелген кемелерді өз жауапкершілігіне алады.
Рафтинг - судағы, қардағы, құрлықтағы экстремалды спорт түрі.
Ремнабор - алғашқы көмек қобдишасы; кемені жөндеуге қажетті құралдар мен басқа да құралдардың жиынтығы.
Родео - каякерлердің арасында тасқын суда өткізілетін бәсекелестікке толы сайыс.
Стапель - кемелерді жинау және арқандарды дайындау жұмысы.
Стрингер - кеме корпусы (жақтау) құрылымының бойлық элементі. Ол әдетте көлденең құрылымдық элементтермен қатыстырылған металл рамка түрінде жүзеге асырылады: рамкалар, арқалықтар.
СТТ - су туризмі техникалары; каяк, каноэ, байдарка тәрізді кемелерді басқару мен тексерулерде қолданылатын кәсіби дағдылар кешені.
Телемарк - 360 градус өлшеміндегі кеменің қозғалысы; катамаран экипажының кеменің толық айналуына байланысты бір немесе басқа тосқауылдың өтуіне арналған техникалық қиындықты маневр жасау.
Фал - бір нәрсе немесе біреуді көтеруге арналған арқан, кабель, сым.
Фальшборт - аспаның жалғасы ретінде жасалып, кемедегі жоғарғы палубаның үстінде орналасқан фальшбордтық белбеу. Ол палуба корпусы ретінде қызмет етеді, теңіз суының ағынын азайтады.
Алжапқыш - бұл кокпитаны тығыздау үшін қолданылатын каяк типті ыдыстың жоғарғы бөлігінің қорғаныш жабыны.
Чалка - кемеде болатын кез-келген жағдайда қолданылатын арқан.
Шпангоут - бұл сыртқы корпусқа тірек болатын және кеме түбінің беріктігі мен тұрақтылығын қамтамасыз ететін кеме корпусының қисық сызықты көлденең сәулесі.
Су сапарлары - туризмнің ең қауіпті түрлерінің бірі. Белгіленге ережелерге назар аудармасаңыз, жарақат алу қаупі жоғары немесе тіпті экспедиция мүшелерінің қайтыс болуы мүмкін. Осыған орай, су туризмінің қауіпсіздік техникасы әрбір туристтің қаперінде болуы шарт.
Жалпы ережелер
1. Сапардың барлық қатысушылары маршрут пен қауіпсіздік техникасымен таныс болуы тиіс.
2. Бағытқа кіріспес бұрын жабдықтың жұмысқа қабілеттілігін тексеру қажет.
3. Бұрғылар, аралар және басқа да пирсинг және кесу элементтері арнайы қаптамаларда немесе рюкзактармен қапталған болуы керек, сондықтан олар кемелерге немесе сапардың басқа қатысушыларына зиян келтірмейді.
4. Жеке заттар, жабдықтар мен бұйымдар су өткізбейтін қапшықтарға оралып, кемелерге қауіпсіз бекітілген болуы керек.
5. Топтың басшысы және оның орынбасары болуы керек. Олар маршрутты басқарады, кемелердің тәртібін анықтайды, негізгі және жабық кемені бөледі және қауіпсіздік ережелеріне сәйкестігін қадағалайды.
6. Акцияның әрбір қатысушысы басшының және оның орынбасарының барлық бұйрығын дәл және нақты орындауға міндетті.
7. Көшбасшы немесе оның орынбасары топ мүшелерінің ауру-сырқауының немесе ауруларының ең алғашқы белгілері туралы да біліп отыру қажет.
8. Жетекші немесе оның орынбасары экипаж мүшелеріне кез-келген қабылданған қауіп туралы хабарлауға міндетті.
Суда
1. Экипаж мүшелерінің жүзе білуі керек.
2. Экипаж мүшелерінің суға түскенде арнайы бас киім, аяқ киім және су күртешесі болуы шарт.
3. Кеменің соңында (артқы бөлігінде) алғашқы көмек жинағы және жөндеу құрылғыларының жиынтығы бар. Төтенше жағдай туындаған жағдайда, кез-келген кемеге тез жетіп, қажетті көмек көрсетуге тиіс.
4. Қозғалыс кезінде кемелердің арасындағы қашықтықты ұстап, алдыңғы және соңғы кемелердің сигналдарын қадағалап отыру керек.
5. Қауіп-қатер мен тосқауылдарды келесі кемеге желкенді көтере отырып немесе қатты айқай салу арқылы жеткізу қажет.
6. Түнде жүзуге тыйым салынады.
7. Дауылда суға түсуге тыйым салынады.
8. Шалқалай жүзуге тыйым салынады.
9. Егер екі немесе одан да көп кемелер қатар жүзіп отырса, қауіпті аймақтар алдын-ала тексеруден өтіп, экипаж жетекшілері жағалау бойымен барлау жұмыстарын жүргізеді. Ең алдымен, кемедегі қауіпті учаскелерді ең тәжірибелі экипаждардың бақылауынан өткізу керек.
10. Суда топтың қозғалысынан экипаж басшысының немесе оның орынбасарының рұқсатынсыз ауытқуға тыйым салынады.
11. Қозғалыс кезінде тым биіктікте тұруға, топ жетекшісінсіз немесе оның орынбасарынсыз бір жерден екінші жерге көшуге тыйым салынады.
12. Егер адамның суға құлап түскенін байқасаңыз, оны басқа топ мүшелеріне және оның жетекшісінің (бастықтың) орынбасарына дереу айтыңыз.
13. Егер ағыстан бұрылып кетсеңіз, ағыс бойымен перпендикуляр жүзіп өтіп, жақын маңдағы жағалауға қарай жүзіп баруға тырысыңыз. Кемені не болмаса құтқару арқанына жетуге тырысып көріңіз.
14. Егер сіз алдыңыздан су бұрылысын көріп тұрсаңыз, дереу жағаға шығуға тырысыңыз. Егер сізде бұл уақыт жоқ болса, кемені су бұрылысынан әрі алыстатып көріңіз. Алайда, егер кеме су бұрылысына құлап кетсе, суға секірмеңіз. Су құйындыларынан төмен түсу үшін мүмкіндігінше терең сүңгіңіз. Гидромассадан су астымен жүзіп барып, оны артта қалдырғанша ойламаңыз. Осыдан кейін, су бетіне дейін шығып және бірден жағаға қарай жүзіңіз.
15. Каякта сіз әрқашан қауіпсіздік күртешесі және аяқ киімде болуыңыз керек. Қауіпсіздік күртешесі адамнан алынып тасталмауы керек.
16. Каяк екі тірек арқанмен, қауіпсіздік белдігімен, садақпен және штангамен - бірнеше волейбол камераларымен (немесе баллондармен) жабдықталуы керек . Каякта жөндеу жиынтығы (желім, зығыр, электрлі таспа, қайшы, игламен жіп, резеңке, жабысқақ сылақ) және алғашқы көмек қобдишасы болу керек..
17. Жеке заттар, жабдықтар мен бұйымдарды суға төзімді қапшықтарға орау қажет, сондай-ақ қапшықтар су өткізбейтін болуы керек.
18. Каякқа отырғызар алдында, оны тұмсығынан төмен қаратыңыз. Қатысушылардың біреуі кеменің артында каяк ұстайды, екіншісі каноэның екі жағын екі қолмен ұстайды, бір аяғын каякқа, сосын екіншісін қояды.
19. Қайықтан шыққан кезде, екі жағынан қолыңызбен ұстай отырып, екі аяғыңызды кезек-кезек жағаға шығарыңыз.
20. Байдаркада фальшбортқа жайғасу кезінде барлық экипаж мүшесіне тұрып тұруға қатаң тыйым салынады.
21. Сэндбанкпен өткір айналымда жүргенде, қарама-қарсы жағаға бару ең қолайлы әрекет.
22. Суда серпіліс болған жағдайда суда каякпен серуеннен жағаға қарай жүзіп өту маңызды.
23. Жағалауға тек қайықты ұзыннан төмен түсіруге болады.
Үзіліс кезінде
1. Басшының рұқсатынсыз, лагерь аумағынан тыс жерлерге кетпеңіз.
2. Суға шомылу экипаж басшысының немесе оның орынбасарының рұқсатымен жүзеге асырылады. Шомылғанда, айқайламаңыз өйткені, айқайлау - көмекке шақыру. Сол себептен, экипаж мүшелері үшін түсініксіз жағдай орын алуы әбден мүмкін.
3. Алкогольді ішуге қатаң тыйым салынады.
4. Сіз кенелер немесе басқа қан сорғыш жәндіктерге қарсы абай болуыңыз керек.
5. Шатырда шам мен сіріңкені экипаж жетекшісінің немесе оның орынбасарының рұқсатынсыз пайдалануға тыйым салынады.
6. Орманда сіріңкемен от жағып тастап, жағылған ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. СУ ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..3
1.1. Су туризмініңтүсінігі мен жалпы ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .3
1.2. Су туризмінің ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2. КАСПИЙ ТЕҢІЗІ ЖӘНЕ МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫНЫҢ СУ ТУРИЗМІ
ЖАҒДАЙЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
2.1. Каспий теңізінде су туризмін дамыту бағдарламаларын жүзеге асырылуын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30
2.2. Каспий теңізіндегі су туризмінің әлеуеті және статистикалық мәліметтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
3. КАСПИЙ ТЕҢІЗІНДЕ СУ ТУРИЗМІНІҢ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ БОЛАШАҒЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
3.1. Маңғыстау облысының су туризмін дамытуға ыңғайлы түрлері және қажетті құрал-жабдықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
3.2.Су туризмін дамыту жобасы. (Дамытуға арналған жобаның аты) ... ... ...
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... 49
СУ ТУРИЗМІНІҢ ТҮСІНІГІ МЕН ТЕРМИНДЕРІ
1.1 Су туризмінің түсінігі мен жалпы ережелері
Су туризмі - жүздеген кіші түрлері мен сорттары бар туризмнің көпшілікке арналған және ең танымал түрлерінің бірі. Су айдындарынан және өзендерден мұздың түсуінен кейін байдаркада, катамаранда, үрлемелі кемелерде, салдарда және қайықтарда көптеген сушылар өзен-көл жүйелері бойынша жорықтарға және саяхатқа шығады. Бұл - судағы демалыс, су кедергілерінен өту, туған өлкені және оның көрікті жерлерін зерттеуге мүмкіндік береді. Су туризмі дені сау және мықты адамдарға, тіпті балаларға да қол жетімді туризм түрі болып табылады. Су туризміне ұйымдастырылған топ, отбасы, балалармен, кіші, орта және тіпті егде жастағы туристермен баруға болады.
Спорттық-сауықтыру бағытындағы туристік жорықтар маңызды қызығушылық тудырады. Кеме, катерлер мен яхталарда туристік саяхаттар өте танымал туризм түрі болып табылады. Барлық су айдындарында моторлы қайықтарды немесе аспалы моторлы қайықтарды пайдалануға рұқсат етілмейді. Байдарка маршруттарын әзірлеу кезінде күніне 20-25 км жүру жоспарланады, күнделікті ауа райының қолайсыздығын, сондай-ақ көрікті жерлерді, экскурсияларды қарау уақытын ескеру қажет. Сондай-ақ, маршрут үшін таңдалған су қоймаларының су режимін де ескеру қажет. Туристік фирмалар топтарды құруды ұйымдастырады, жабдықтарды дайындайды, жер үсті және су қызметін, қажетті жүзу құралдарын қамтамасыз етеді.
Су аумақтары мәдени-бұқаралық туризм саласына белсенді түрі болы табылады. Көлдер мен аралдардың жағалаулары, елді мекендер ертеден келе жатқан өркениеттердің, мәдениеттер мен діндердің іздерін сақтайды. Ғылыми түсініктемені, тастан жасалған тас лабиринттер, жартастардағы жазулар мен суреттер (петроглифтер), археологиялық ескерткіштер және танымдық туризмнің мәнін құрайтын басқа да ежелгі дәуірлер бар.
Су туризмі - спорттық туризм түрлерінің бірі. Су туризмі - үрлемелі қайықтарда (рафттарда), алмалы-салмалы байдаркаларда, катамарандарда, салдарда, желкен туризмі, теңіз каякингі және т. б. өзендер, көлдер, теңіздер мен су қоймалары бойынша қорытпалар арқылы жүзеге асырылады. Су туризмімен айналысу үшін ағыс күшімен (рафтинг), бұлшық ет күшімен (қорытпа, каякинг) немесе жел күшімен (желкенді туризм) қозғалысқа келтірілетін қаңқалы, қаңқалы-үрлемелі, үрлемелі құрылымды спорттық кемелер қолданылады.
Су туризмі таным, белсенді демалыс, сауықтыру және спорт элементтерін біріктіреді және барлық дені сау адамдарға қол жетімді. Отбасылық су туризмі көлде ыңғайлы болып табылады. Маршрутты таңдау кезінде өзеннің толымдылығы, оның режимі және суға жақындаулары туралы деректер қажет. Су туризмі спорттық шаралары каное, катамарандағы, рафттардағы спорттық категориялық қорытпалар өзендер бойынша өтеді, маршруттар көптеген кедергілермен ерекшеленеді. Маршруттың күрделілігі өзен ағысының жылдамдығымен, маршруттың ұзақтығымен және кедергілердің санымен анықталады. Өзен жылдамдығы өзеннің құлауына байланысты. Спорттық су туризмі үшін қолайлы жағдайлар таулы - жартасты өзендерде бар болады. Өзендердегі негізгі кедергілер бос жерлер, тастан жасалған асқын жерлер мен сарқырамалар болып табылады.
Су туристік саяхаттарының бірқатар артықшылықтары бар:
жайлылықтың неғұрлым жоғары деңгейі;
бір жолғы жүктеудің едәуір көлемі (1000 адам және одан көп);
туризмнің түрлі түрлері мен мақсаттарын іске асыру мүмкіндігі (танымдық, бизнес-туризм, оқу туризмі, шоп-туризм, қажылық және т.б.);
толыққанды демалу мүмкіндігі;
тіршілікті қамтамасыз етудің толық кешені.
Су туристік саяхаттарының жетіспеушілігі мыналар болып табылады:
көлік құралдары қозғалысының жоғары емес жылдамдығы;
шектеулі мобильділік;
"тұйық кеңістік "синдромы;
адамдар бөлігінің" теңіз ауруына " ұшырауы;
бірқатар жағдайларда жоғары тарифтер және басқалар.
Әртүрлі маршруттарда су көлігін пайдаланатын туристерге жүргізілген сауалнамаларға сәйкес, су саяхаттарын таңдаудың негізгі себептері суда демалуға, тыныш, өлшемді және жайлы жағдайда өткізуге, жаңа қалаларды көруге, мұражайларға, монастырьларға, шіркеулерге және басқа да көрікті жерлерге бару болып табылатыны анықталды.
Мамандардың пікірінше, судағы демалыс денсаулыққа пайдалы су кеңістіктері бойынша баяу жылжу стрессті алып тастайды, ал таза ауа ағзаның сауығуына ықпал етеді. статистика бойынша әлеуметтік құрамы бойынша отбасымен (55%), достарымен және таныстарымен (27%), жалғыз (18%) су саяхаттарына жіберіледі. Суда саяхаттайтын туристердің жас құрамы: 25 жасқа дейін - 30%, 25 жастан 40 жасқа дейін - 22%, 40 жастан жоғары - 48% құрайды. ЮНВТО статистикасы бойынша теңіз круиздеріне қатысушылардың орташа жасы-45 жас. Ұзақтық мерзімі, әдетте, 6-30 күн, бірақ ең танымал болып табылады круиз ұзақтығы 10-14 күн. Қоғамның әлеуметтік бөлінуін ескере отырып, табысы жоғары және жоғары деңгейдегі адамдар теңіз (оның ішінде элиталық) круиздеріне қатысушылар болып табылады. Өзен круиздерінің қатысушылары-орта және орта молшылықтан төмен адамдар, кейбір жағдайларда әлеуметтік дотацияны пайдаланады.
Туристердің міндетті орындауы шарт қауіпсіздік шаралары халықаралық теңіз тасымалдары арасындағы мемлекетаралық келісімдер, Афиналарда қабылданған жолаушылар мен багажды теңізімен тасымалдау туралы Конвенциясы, 1974 жылы Лондонда қабылданған теңізде адам өмірін қорғау туралы халықаралық конвенциясы және 1967 жылы Брюссельде қабылданған жолаушылар мен олардың багажын теңізімен тасымалдау кезінде кейбір ережелерді біріздендіру туралы халықаралық конвенция шеңберінде жүзеге асырылады. Егер тасымалдау шарты бойынша аралық кіру порты басқа мемлекетте болса, жөнелту орны мен межелі орны екі түрлі мемлекетте немесе бір мемлекетте орналасқан кез келген тасымал халықаралық тасымал деп саналады. Афина конвенциясы, егер: кеме осы Конвенцияның тарапы болып табылатын мемлекеттің туын көтеріп жүзсе немесе осындай мемлекетте тіркелсе; тасымалдау шарты осы Конвенцияның тарапы болып табылатын мемлекетте жасалса, кез келген халықаралық тасымалдауға қолданылады.; тасымалдау шартына сәйкес жөнелту немесе межелі орны осы Конвенцияның тарабы болып табылатын мемлекетте болады.
Туристерді су көлігімен тасымалдау мыналарды қамтиды: теңіз тасымалдары мен круиздер; өзен саяхаттары мен круиздер; теңіз және өзен серуендері (экскурсиялар); катамарандағы, яхталардағы, қайықтардағы саяхаттар; су саяхаттарының өзге де түрлері.
Су спорт туризмінің негізгі тұтынушылары - саяхат кезінде таңдаған спорт түрімен айналысуға ниет білдірген қарапайым адамдардан (кәсіби емес спортшылардан) тұратын тұтынушылар тобы. Спорттық су туризмінің осындай түрлеріне рафтинг, дайвинг, каякинг, байдаркада, катамаранда және т.б. жатқызуға болады. Мұндай турлардағы қызметтер пакеті су спортының белгілі бір түріне бағытталады. Алайда спорттық су турларын ұйымдастыруға жалпы талаптар да бар. Оның ішінде:
* табиғи-рекреациялық жағдайлардың болуы (мысалы, рафтинг үшін-қиын өтетін, бірақ қызықты учаскелері бар, күрделі емес кедергілері бар таулы өзендердің болуы, маршруттан алып тастау және ыңғайлы болу мүмкіндігі және т. б);
* материалдық база (қонақ үйлер, көлік, спорттық жабдықтар, арнайы трассаларды пайдалану мүмкіндігі). Қонақ үйлер спорттық қонақүйлердің түріне сәйкес болуы керек, сонымен қатар, демалыс қызметтерін ұсынатын, спортпен шұғылданғаннан кейін шиеленісті түсіретін: моншалар, сауналар, бассейндер, массаж қызметтері;
* арнайы жабдықтар мен спорттық құралдарды жалға беру және сату қызметтері қажет;
* экскурсиялық қызметтер экскурсиялық бағдарлама - шағын көлемді, негізгі көрікті жерлер бойынша. Экскурсиялық - танымдық және спорттық бағдарламалардың үйлесуі мүмкін. Мысалы, көрікті жерлерді қарау үшін аялдамалары бар су туры;
* тиісті спорт түрі бойынша білікті және тәжірибелі нұсқаушылардың қызметтері. Нұсқаушылар қауіпсіздік ережелерін білуі және алғашқы медициналық көмек көрсете білуі тиіс. Су маршруттары бойынша туристерге қызмет көрсету технологиясында туристермен жұмыс істейтін гид біліктілігі үлкен маңызға ие, өйткені бұл өзінің жеке қатысуымен қызмет көрсету сапасына жауап беретін адам. Жоғары біліктіліктен басқа, гид қызмет көрсету бағдарламасы бойынша және қызмет көрсетудің сол немесе басқа түрін ауыстыру мүмкіндігі бойынша ақпаратты толық меңгеруі тиіс.
Спорттық туризмде спортпен, шопингпен, серуендеу және жай демалу үшін туристерге арналған бос уақыт массивтері міндетті түрде жоспарланады. Бұл уақыт массиві, әдетте, спорт түрлері бойынша әр түрлі нұсқалармен күннің жартысын (немесе белсенді уақыт массивінің жартысын) құрауы тиіс.
Тамақтану - ойын-сауық сипатындағы әртүрлі (бейне-барлар, кафелер, ұлттық тағамдардың дәмін татуға мүмкіндік беретін орындар, мейрамханадағы мерекелік шаралар, кешкі тамақтандырудың тиімді орындары). Әдетте, бұл толық пансион немесе жартылай пансион болып табылады. Туристер қызмет көрсету кезінде тәжірибелі және жаңа бастаған спортшылар топтарына бөлінеді, әр топпен жеке нұсқаушы айналысады. Маршрутқа қабылдау кезінде балалармен бірге арнайы балалар топтары ұйымдастырылады, олармен жеке, арнайы дайындалған нұсқаушы айналысады.
Түрлері бойынша Биржактарды су тасымалдау қызметтері мыналарға бөлуді ұсынады: су және теңіз көлігімен тасымалдау: салдар мен еспелі қайықтар; желкенді кемелер; механикалық жетегі бар шағын өлшемді флоттың қайықтары мен кемелері; өзен және теңіз кемелері; ауа жастығындағы кемелер; суасты кемелер.
1994 жылы ЮНВТО көлік құралын анықтайтын санаттың (көлік түрі) және разрядтың екі деңгейлерінен тұратын көлік құралдарының классификациясы әзірледі. Су көлігі-жолаушылар желілері мен паромдар; круиздер; басқалар.
Ең көп таралған Су саяхаттарының бірі круиз. Круиз-бұл жағалау қызметін көрсету бағдарламасына кіретін тасымалдау, орналастыру, тамақтану, ойын-сауық және басқа да құралдар ретінде пайдаланылатын теплоходпен ұйымдастырылған теңіз немесе өзен туристік сапары. Еуропалық круиз кеңесінің деректері бойынша круиздік туристердің әлемдік көлемі 2004 жылы 13,5 млн. белгіні бағындырды, ал жолаушы круиздік флоттың жалпы сыйымдылығы 250 мың каюттан асты. Әлемдік круиздік нарықтың өсімі жыл сайын 9% - ды құрайды.
Круиздер-ең беделді және инновациялық демалыс түрі. Теңіз саяхаттарына деген қызығушылық жыл сайын артып келеді: оны круиздік компаниялар өздері көтереді, суға таңқаларлық жаңа лайнерлер, нағыз жүзбелі "бес жұлдызды" қонақ үйлерге сай болып отыр. Круиздік демалыс танымалдылығы батыс елдерінде өте жоғары, өйткені басты айырмашылығы ресейлік теңіз саяхаттары нарығы өте шектеулі. Ресейде теңіз круиздері секторында онға жуық туроператор белсенді жұмыс істейді. Туристік туристердің саны жалпы туристік ағыннан 2-4% құрайды. Бұл круиздер жеткілікті элиталық демалыс түрі екенін білдіреді.
Қазіргі уақытта круиздік бизнеске тән сапаны арттыру және қызметтер санының артуы кеменің бортында жасалатын жағдаймен сипатталады. Қызмет көрсету сапасы қызмет көрсету персоналының жеткілікті санымен (екі-үш жолаушыға бір адамның арақатынасы) және олардың жоғары біліктілігімен анықталады.
Круиз лайнеріндегі стандартты каюталар аумағы бойынша әдетте "жұлдызды" қонақ үйлердегі сияқты нөмірлердің аз, бірақ жағдай мен қызмет көрсету айтарлықтай жақсы болады. Әрбір каютада барлық ыңғайлы және кондиционер бар. Тамақтану әрқашан жолдаманы құнына қосылған (жиі ол тәулік бойы) болғандығы. Борттық қызмет әрқашан жоғары деңгейде.
Қазіргі заманғы круиздік лайнерлерде бассейн, лифт, бейне, мейрамханалар, сауна, солярий сияқты дәстүрлі қызметтерден басқа волейбол мен Гольф алаңдары, теннис корттары және т.б. қызықты спорт алаңдарымен толықтырылу көзделген.
2006 жылы Freedom Of The Seas жаңа кемесі суға түсірілді - бұл борттағы ойын-сауық индустриясының мүлдем жаңа деңгейінде көрсеткен лайнер. Бұл кемеде мұз айдыны, альпинизммен айналысуға арналған қабырға, гольф алаңы, корольдік променад - дүкендермен, мейрамханалармен, кафелермен және ойын-сауық орталықтарымен жабдықталған 136 метр ұзындығы бар нағыз бульвар бар. Бұл жерде аквапарк, оның ішінде серфингпен айналысуға арналған жасанды толқыны бар бассейн, джакузи ыстық су және мөлдір түбі бар. Кеменің су ығыстырғыштығы - 220 мың тонна.
Japan Content Network компаниясы 2007 жылдың маусым айында Princess Kaguya кемесін 2011 жылға салу жоспары туралы жариялады. Круиздік кемелер 6 санат бойынша сертификатталады. Соңғы санатқа (супер-люкс) тек 5 лайнерге тиесілі. Супер-люкс кемелеріндегі тамақтану клиенттердің барлық тілектерін ескере отырып, тек жеке ас мәзірін қамтиды және бұл таңқаларлық жағдай емес, осындай ғажайып лайнердегі круиз бағасы аптасына 10 мың доллардан басталады.
Круиздік лайнерлерді үлкен көлемді кемелерге - борттағы 2 мыңнан астам жолаушы, орташа көлемді кемелер - бір-екі мың адам және шағын көлемді кемелер - мың адамға дейін деп бөлуге болады. Сондықтан үлкен кемелер әртүрлі мүмкіндіктерді ұсынады,ал кемелер азырақ бортта жайлы, жеке атмосфераны ұсынады. Шағын кемелерде қызмет толығымен дербестендірілген, мейрамханалар жоғары деңгейде, сән-салтанат, әсіресе каюталарда ерекше маңызға ие.
Қазіргі уақытта іскер адамдар арасында круиздік конгресс-турлар, круиздік оқу бағдарламалары, тілдік турлар сұранысқа ие. Қазіргі заманғы теплоходтарда осындай турларды жүзеге асыру үшін техникалық құралдар мен ұйымдастыру техникасының толық жиынтығы бар арнайы конференц-залдар жабдықталған.
Шет елдерде Кариб бассейні, Жерорта теңізі, Балтық теңізі және Скандинавия айналасында круиздер кеңінен таралған.
Соңғы уақытта Антарктидада круиздер танымалдылыққа ие бола бастады. Бұл материкке жыл сайын 40 мыңға жуық турист келеді. Круиз 95% жағдайда Антарктида аумағынан басталады. Круиздік кемелер жайлылық деңгейі бойынша айтарлықтай ерекшеленеді. Олар мұзжарғыштарға, экспедициялық кемелерге, зерттеу кемелеріне, желкенді және моторлы яхталарға және круизді кемелерге бөлінеді. Бұл кемелердегі ең көп орын саны 400-ге дейін. Ресейде теңіз круиздері секторында онға жуық фирма белсенді жұмыс істейді.
Өзен круиздері туристерде үлкен танымалдыққа ие. Олардың қатысушылары, әдетте, орташа немесе орташа табысы төмен адамдар (теңіз круиздерінде жолаушылардың көпшілігі - жоғары және жоғары табыс деңгейі бар адамдар). Өзен круиздерінің артықшылығы, олар ауа райының әсеріне аз ұшырайды, неғұрлым ақпараттық (жағалау шолуы), көптеген тұрақтарды пайдалану мүмкіндігі бар.
Өзен круиздері:
тұрақты рейстерде жолаушылар мен туристерді тасымалдау;
чартерлік рейстерде жолаушылар мен туристерді тасымалдау;\
жылдам және жедел желілерде жолаушылар мен туристерді тасымалдау;
паром өткелдері;
серуендеу және экскурсиялық рейстер;
қысқа мерзімді және ұзақ круиздер;
арнайы круиздер (конгресс-круиздер, бизнес-круиздер, оқу круиздері).
Саяхат 120-200 қонақтарды қабылдауға арналған "люкс" класындағы шағын қонақ үйлер болып табылатын өзен лайнерлерінде ұйымдастырылады. Теплоходтар, әдетте, екі тұрғын палуба бар. Бірінші және екінші палубаның каюталары көлемі мен ішкі жиналуы бойынша іс жүзінде ерекшеленбейді: олардың барлығы панорамалық терезелері бар, ал ішкі каюталар осындай кемелерде теңдесі жоқ. Олар саяхат үшін барлық қажетті: душ, дәретхана, кондиционер және телефонмен жабдықталған. Мұндай теплоходтарда тамақтандыру сегіз мерзім сайын беріледі.
Басқа көлік түрлерінің жердегі саяхаттарынан круиздің артықшылықтары оның емдік әсерінде (су кеңістіктері бойынша баяу жылжу стрессті азайтады, ал таза ауа ағзаның сауығуына ықпал етеді), сондай-ақ көрсетілетін қызметтердің деңгейі мен олардың көлік саяхаттарының басқа түрлерінен асып түсетін сапасынан көрінеді.
Теплоход бортында туристерге әр алуан қызмет түрлері: пайдалану мүмкіндігін музыкалық және оқу орындары, кинозалдар, теледидар көру үшін арнайы орындар, трансляцияланатын телебағдарламаларды көрсетін орындар, солярий және демалыс орындарымен жабдықталған.
Қосымша ақы үшін туристке келесі қызмет түрлері ұсынылады:
* айлақта такси алуға тапсырыс қабылдау;
* өзен вокзалдарында орын брондау;
* көліктің аралас түрлеріне билеттерді брондау;
* багажды тасымалдау;
* дүңгіршектер мен барларда тауарларды сату;
* кір жуу және шаштараз қызметтері;
* радиотелеграмм қабылдау;
* сауна;
* спорттық құрал-жабдықтарды жалға алу және т. б ·
Туристер арасында теңіз және өзендерде серуендеу және экскурсиялар (ұзақтығы 24 сағатқа дейін туристерді өзен немесе теңіз арқылы тасымалдау) өте танымал. Олардың ерекшелігі-ұзақтығы 24 сағаттан аспайды. Әлемде 20 млн. жуық серуендеу кемелері бар-бұл катерлер, су асты қанаттарындағы жүрдек кемелер, газтурбиналық қозғалтқышы бар аса жылдам кемелер, шағын моторлы қайықтар, яхталар.
Желкенді кемелерде теңіз және өзен саяхаттары круиз нысаны болып табылады. Желкенді кемелердегі турлар екі топқа жіктеледі: яхталық-чартерлер (шағын кемелерді сағат, күн, апта, ай, яхтаны командамен және онсыз да алуға болады) және яхталық-круиздер (оның технологиясы әдеттегі круизге ұқсас). Бұл круиз түрі Кариб бассейні мен Жерорта теңізінде кең таралған, онда ол элиталық-клубтық туризм ретінде саналады.
Яхтаның басым көпшілігі қазір жалға беретін мамандандырылған компанияларға тиесілі. Яхталар әр түрлі, олардың деңгейі де біркелкі емес және сервис бортында өткізілетін жинақтау, шығару жұмыстары оператордың еншісіндегі әрекет. Шағын кемелердің корпустары механикалық зақымдарға төзімді жеңіл пластиктен жасалады. Палубалар хош иісті, шірімейтін және ылғалдан өзгермейтін тик ағашымен, ал ішкі әрлеуі, әдетте, махагониядан жабылады. Яхталардың жіктелуі түрліше. Олар пайдалану мақсаты бойынша: жарысқа арналған, туристік және крейсерлік болып бөлінеді [5, б.36-38]. Қозғалысқа келтіру тәсілі бойынша: желкенді, моторлы және желкенді-моторлы. Желкенді және желкенді-моторлы яхталардың дизайны моторлы яхталардан қатты ерекшеленеді: мачта, реи, такелаж, киль т.б. Ал моторлы яхтада аталмыш жабдықтар жоқ.
Моторлы яхта әдетте ең сәнді, техникалық толық жабдықталған және тиісінше жалға алу құны бойынша ең қымбат. Олардың барлығы дерлік жол жүру кезінде яхта тербелісінің амплитудасын қысқартатын және жолаушылардың тербелуін болдырмайтын стабилизатор - механизмдермен жабдықталған. Деңгейі жайлылығымен ерекше және сервис деңгейі бортта тек сұраныс және тапсырыс берушінің төлем қабілеттілігін қамтамасыз етеді. Бұл типтегі яхта 6 адамға есептелген шағын болуы мүмкін, ал ең көлемді деген бортқа 40 жолаушыға дейін қабылдауға қабілетті болуы мүмкін.
Желкенді яхтаның круизді және спорттық түрлері бар. Біріншісі каюталармен жабдықталған. Яхта жүзуге арналған барлық қажетті құралдармен жабдықталған: магнитті компаспен, лагпен, эхолотпен, GPS-жүйемен, радиостанциямен, навигациялық компьютермен және тіпті автопилотпен.
Желкенді-моторлы яхта ішкі тұлғасы сәнділігімен ерекше және олардың қарағай, қызыл ағаш, емен және басқа да бағалы ағаш сорттарынан интерьері бар. Желкенді-моторлы яхталардың спектрі өте кең: 2-8 жолаушыға есептелген шағын ұзындықтағы яхтадан бастап, "luxurious"класындағы үлкен және жайлы үш палубалы мұхиттық яхталармен аяқталады. Олар "бес жұлдызды" қонақ үйлер деңгейінде керемет өлшемдерге ие және жайлылығымен ерекшеленеді [5, б.36-38].
Заманауи яхта автономды ұзақ жүзуді қамтамасыз ететіндей етіп жабдықталады. Сондықтан стандартты жабдыққа, әдетте, газ қоры мол газ плитасы, ыстық суы бар бір немесе бірнеше санитарлық тораптар және тұщы су мен отынның жеткілікті қорын қамтамасыз ететін ыдыстар кіреді. Үлкен мөлшердегі яхталарда, әдетте, тоңазытқыш болады. Яхтадағы өмір сүру жағдайын жақсы қонақ үй номерінің жабдықталуымен салыстыруға болады, ал басқаша жағдайда, тіптен олардан асып түседі [5, б.36-38].
Яхтаны жалға алу құны оның жабдықталуына, сондай-ақ кеме командамен немесе командасыз, не капитанмен тапсырыс алуына байланысты болады. Яхта-чартерге тапсырыс берген кезде клиент борттағы қызметтерге өзінің талаптарын түзуге мүмкіндік беретін арнайы сауалнаманы толтырады. Бұл бірінші кезекте - тамақ түрлері, азық-түлік пен сусындарға арнайы тапсырыс. Бортта гүлдердің, газеттердің, музыкалық жазбалардың, компьютерлік ойындардың және т.б. болуы бойынша да артықшылықтар ескеріледі.
Су туризмі әдетте өзен бойынша қорытпаларды қамтиды. Оған катамаран, сал, байдаркадағы қорытпалар, рафтинг және каякинг сияқты экстремалды спорт түрлері кіреді[5, б. 36-38]. Көп адамдар су туризмін таңдайды, өйткені жағажайдағы демалыс көбіне дерлік қызықсыз, ал су саяхаты - бұл тек физикалық даму үшін пайдалы ғана емес, жаңа қызықты орындарды көруге мүмкіндік береді, сонымен қатар кейбір жағдайларда адреналиннің керемет бөлінуі. Барлық су саяхаттары шартты түрде 6 санатқа бөлінеді - бұл ең аз кедергілері бар күрделі емес бағыттар, одан соң жақсы дайындалған топтар үшін арналған санат, ал қателердің салдары адам өміріне өте маңызды апатқа әкеліп соғуы мүмкін. Су туризмінің ең танымал түрі-рафтинг, ол 6 және одан да көп адамнан тұратын үлкен үрлемелі кемелерде өзен ағысы бойынша жүргізілетін саяхат түрі болып табылады. Әдетте, жаңадан келгендерге 3 күрделілік категориясынан аспайтын турлар ұсынылады, кез-келген жағдайда тәжірибелі нұсқаушылар оларды сақтандырады.
Ресей су туризмімен айналысу үшін өте қолайлы, өзендердің мол шоғыры бар орын. Негізгі бағыттар Карелия, Алтай, Кавказ өзендері, Селигер және Байкал көлдері арқылы өтеді. Рафтинг - Ресейдегі ең қарқынды дамып келе жатқан судағы белсенді демалыс түрлерінің бірі. Рафтинг-үрлемелі үлкен кемелерде (рафттарда) өзен ағысы бойынша қорытпа. Соңғы жылдары Ресейде су туризмі - өзен, көл, теңіз және су қоймалары арқылы жүргізілетін әртүрлі кемелердегі саяхатпен үлкен танымалдыққа ие. Біздің еліміз де басқа елдер сияқты қызықты және әдемі су шоғырларына бай өлке.
Ресей өзінің су айдындарының алуан түрлілігімен кез-келген күрделілік санатының саяхаттарын жасауға мүмкіндік береді, бұл қарапайым, аз тәжірибелі туристер үшін қолайлы, ал аса күрделі түрі су экстримінің шынайы кәсіпқойлары үшін. Рафтаның өзі, шығу тарихына үңілер болсақ, Вьетнамдағы соғыстың әсерінен бұл жүзу құралдары американдық армияның базаларына су артериялары бойынша жүктерді жеткізу үшін пайдаланылған. Олар АҚШ-та коммерциялық рафтинг үшін белсенді қолданылды. Ал спорттық рафтинг тарихы Ресеймен тығыз байланысты. 1989 жылы Чуя өзеніндегі барнауылдар мен америкалықтар "Project Raft" раллиін ұйымдастырды, содан кейін АҚШ-та осындай жарыстар өткізіп отырды. Бұл тарихта рафтинг бойынша өткен алғашқы жарыс.
Ресейде рафтингтің дамуы Алексей Румянцевтің атымен тығыз байланысты. 1991 жылы оның бастамасы бойынша Мәскеу Рафт клубы құрылды, ал 1994 жылы Мәскеу рафтинг федерациясы құрылды. 1996 жылы Ресей рафтинг Федерациясы тіркелді, ол бірден Халықаралық рафтинг федерациясының мүшесі болды, ал 1998 жылы ресми түрде мемлекеттік Спортком болып танылды. Рафтингтің ресми үдерісімен қатар біздің спортшыларымыз да халықаралық жарыстарда өнер көрсетті. Соңғы екі жылда ресейлік командалар Норвегиядағы Еуропа Кубогын, Амазония Кубогын - 2004 жылы, 2005 жылы Қытай Кубогын жеңіп алды,ал біздің рафтерлеріміздің соңғы жеңісі 2006 жылы Эквадордағы Еуропа чемпионатының әлем чемпионатында Ресей құрамасын жеңуі болды. 2003 жылы Алтайдағы демалыс кезінде Мемлекет басшысы нұсқаушылардың басшылығымен Шарыш өзенінің оң жағалауларында су саяхатында болды және сол арқылы белсенді демалуға жаңа серпіліс әкелді, бұл, әрине, осы өңірде су туризмінің дамуына көп ықпал етті.
Адреналиндік тәуелділік - кез келген қолайлы қолайсыз мүмкіндікте су саяхатына жету үшін жыл бойғы туристтердің ерік-жігері; тұрақты жоғары тонустағы мидың психологиялық мұқтаждығы.
Акваланг - су астында еркін тыныс алу құралы.
Антистапель - кемелердің және орамдық қармақтардың талдауы.
Аэродинамикалық сипаттамалар - гидралды ағынның көрсеткіші және су үсті кемесінің өзге де бөліктері.
Байда - төменгі бюджетті балық аулауға арналған қайық.
Байдарка - бұл тар, кішігірім туристік немесе спорттық кеме. Байдаркалар (каяктар): 1, 2, 3 және 4-орындық тұсы, төменгі орындықтарда (банктерде) алға қарай жүзіп отыру үшін керек және екі ескекпен қатар есіп, сол жақ және оң жақ ескектерді айналдыра отырып басқарылады. Каяктар: 1, 2 және 7-орындықтар бойымен төменгі жағында бір тіземен тұру үшін керек және бір ескек қолданылатын су көлігі. Су жарыстарына спорттық каяктар қолданылады; Спорттық кемелердің корпустары шыны талшықтардан жасалған. Туристік каяқтар треккинг пен жаяу жүруге арналған; тасымалдауды жеңілдету үшін, туристерге арналған каяқтар корпусы алюминийден жасалған түтікшелерден және резеңкеден жасалған мата қаптамасымен немесе өзгеріске ұшыраған қаңқасымен жасалады. Туристік каноэделер желкенді жабдықпен жабдықталуы мүмкін немесе екі кананы катамаранға біріктіруге болады.
Балласт - адамға нейтралды жүктеме; Жүзу катамараны жолаушысы.
Баллон - цилиндр пішінді өзгермелі катамаранның бірыңғай гондолы.
Банка - Кейбір суда жүзу көліктерінің тығыз, қатты орындығы.
Жағалау - апатты жағдайда жердің құтқару бөлігі.
Боцман - су саяхаты кезіндегі аға бортсерік.
Бублик - жоғары дәрежелі өзендерде экстремалды рафтингке арналған арнайы кеме түрі; цилиндрлердің ішінде орналасқан, екі төменгі негіздегі қатаң рамамен бір-біріне параллель тік бағытта реттелген екі айналмалы шапшаң цилиндрлерден құралады.
Тасқын су - ақ судың аналогы; судың төртінші агрегаттық күйі.
Білік - динамикалық тұрақты өзеннің толқыны. Пульстік біліктің ерекшелігі - оның динамикасы тұрақсыз өзгереді, ал пирамидалы білік пирамида сияқты пішінде өзгереді.
Ватерлиния - су беті мен кеме корпусының арасында көрінетін байланыс желісі.
Түйе - гампонды қабатты катамаранның бірқалыпты түрі.
Кеменің сыйымдылығы - кез-келген мөлшерде, тіптен граммен өлшенетін кеменің физикалық және моральдық қабілеттілігі.
Су саяхаты - әртүрлі жүзу құрылғыларын қолдану арқылы су бетіне сапар.
Кеменің ауысымы - жағалаудағы кеменің салыстырмалы үзіліс жағдайында ауысқан су мөлшері.
Сарқырама - өзеннің тік биіктігі, биіктіктен күрт құлдырауы; тік өткір жартас бойынан құлайды.
Герма - заттарды сақтайтын және тасымалдайтын, сондай-ақ ылғалдан сенімді қорғауды қажет ететін басқа мақсаттар үшін қолданылатын су өткізбейтін матадан жасалған қап.
Гидра (гидрокостюм) - судың өтуінен толық қорғауға немесе ішінара қабілетіне байланысты өз денесінің жылуын сақтауға арналған қорғау костюмі. Құрғақ гидрокостюм резеңкеленген матадан жасалып, киімнің қосымша төменгі қабатының болуын білдіреді.
Дека - су үстінде орналасқан каяктың терісінің жоғарғы бекітілген бөлігі.
Тоғызыншы білік - дауыл кезіндегі ең күшті толқын, бұл өзеннің кедергісі деп есептелмейді.
Джонка - төменгі сызықты жалпақ желкенді кеме.
Драйбег - херм, артта жүру үшін иық белдіктерімен бірге рюкзактар түрінде жасалған сақтандыру құралы.
Дрейф - ағымдық, жел немесе басқа паранормальдық құбылыстардың әсерінен қозғалысқа келтіретін кеменің қалыпты сызығынан бұзылуы.
Судағы сары зат - сары қардың аналогы - суда ерітілген заттар, ол органикалық заттардың ыдырауы және оның сары түске ие бу қосылыстарына айналуы нәтижесінде пайда болады. Ол өзендер арқылы теңізге шығады. Зат жарықтың сіңуін арттырады, судың жақсы жылынуына ықпал етеді, фитопланктонның жылдам дамуына себеп болады. Бұл материя теңіз жарығының себептерінің бірі. Алғаш рет неміс океанографы К.Калле ашқандықтан, халықаралық терминдер жүйесінде аталмыш ғалымның есімімен аталды.
Баррель қаттылығы - баррель секілді су тосқауылын бағалау критерийі; оның мөлшері, ең алдымен тереңдікке байланысты.
Біліктердің қаттылығы - білік сияқты су тосқауылын бағалау критерийі; оның қаттылығына, мысалы, жоғары, бірақ жұмсақ қисық білік.
Судың қаттылығы - әр түрлі суспензиялардағы судың болуын анықтайтын критерий болып табылады, мысалы, құм, темір, гранит чиптері.
Суспензия неғұрлым көп болса, суды еңсеру соғұрлым қиын болады.
Кемелердің аман қалу мүмкіндігі - бұл зақым алғаннан кейін кеменің операциялық және теңіз сапасын сақтау қабілеті.
Экипаждың өміршеңдігі - бұл экипаждың кездейсоқ шараларға төтеп бере алмау қабілеті емес, өз өміріне кепілдігі және кемедегі судың жоғарылау қабілетіне бақылау жасай білуі.
Дамба - ең қауіпті өзеннің тосқауылы; ағаштың соқтығысуы немесе оның белгілі бір бөліктерінің зақымдануы.
Закол - бұл өзен түбіндегі өткір зат.
Резервуардың шұңқырлығы - судың мөлшері анықталған критерий, оның ағымы кездейсоқ кезінде кеме толығымен толғанға дейін созылады.
Заструга - өзен жағалауларын байланыстыратын құмды су астындағы жер.
Гюка - кеменің күрт ауысуы немесе оны суға батырылған тік бұрыштың көмегімен орнында ұстау үшін ротордың орындаған техникалық құрылғысы.
Камбуз - кеменің ас үйі.
Каное - ашық шатырлы су көлігінің бірі, негізінен спорттық және сауықтыруға арнаулы мақсатта қолданылады. Туризм үшін пайдаланылатын заманауи каное құралының таулы өзендерде, спорттық балық аулау мен аңшылықта рафтинг жүргізу үшін ұзындығы 2-6 м, ені шамамен жарты метр, салмағы 12-50 кг салмақпен 150-600 кг көтеру мүмкіндігі бар. Фабрикада алюминий қорытпаларынан, шыны, ABS пластмассадан және ағаштан жасалып, матамен немесе шыны талшықпен қапталады. Тақталар 1-2 шұңқырмен бекітіледі. Каноэде жүрудің артықшылығы: туристік кеме ретінде - жүгірушілерге және жүгіру процесіне ыңғайлылығы, жүк тиеу техникасының ыңғайлылығы, таулы өзендерде рафтинг кезінде үлкен маневр жасауға бейімділігі.
Кеме капитаны (экипаж капитаны) - соңғы шешуші сөздің сөзсіз құқығына ие барлық нәрсеге жауапты матрос.
Каскад - табиғи немесе жасанды типтегі құлама сарқырама; Kаскад (сарқырамалар) - жалғыз су тосқауылын білдіретін өзара байланысты шектердің (сарқырамалардың) үздіксіз сериясы.
Катамаран - жоғарғы бөлікте қосылатын екі параллельді гондоласы бар қайықтың бір түрі. Спорттық және туристік катамаран негізгі кеңістіктік рамамен байланысы бар бір-біріне параллель орналасқан екі гондолар түрінде жасалады. Гондолалар герметикалық нəтижелі цилиндрлер түрінде түзіліп, жақтаушы қуыс металл құбырлардан немесе ағаштан жасалады. Катамаранды көлбеу көліктер арқылы басқарады, педальдік жетегі жоқ. Таспа гондоланың жоғарғы жағында, тізе бойынша отыратын орынға, қозғалыс бағыты бойынша, бір катамаранға арналған бір шарикті бір-екі шаршыға және екі катамаранға арналған әрқайсысында бір-біріне орналастырылады. Спорттық және туристік катамаран - әлемдегі теңдесі жоқ тау-кен өзендерінде жоғары күрделі категориялы рафтингке арналған отандық су спортындағы бірегей кеме.
Катамараншы (су маманы) - бұл су технигі, катамаранды барлық басқа су құралдарына негіз ретінде көруші.
Каяк - бұл эскимостардың аң аулайтын қайығы. Каяк 1-2 нығыз дөңгелек немесе тегіс контурлы болуы мүмкін. Өндіріс техникасы мен кемедегі орын саны каноэге ұқсас. Kаякпен тау өзендерінде жылдам су, слалом және рафтинг бойынша жарыстарға қатысады.
Каякер (каюкер) - бұл су технигі, каякты барлық басқа су құралдарына негіз ретінде көруші.
КҮБ - каркасты-үрмелі байдарка.
Ласта - суда экстримді рафтинг үшін ең қолайлы аяқ киім.
Люверс - парусадағы дөңгелек тесік, шатыр, қақпақ және т.б., кабельмен қапталған немесе арқаннан металл сақинамен бүгілген металл сақинаның өзі.
Үрмелі қайық - резеңкеден немесе пластмассадан жасалған су көлігі, оның пішіні бөлімдерде, камераларда шамадан тыс ауа қысымымен қамтамасыз етіледі. Үрмелі қайықтар құтқару, туризм, балық аулау сияқты кең сипатта қолданылады. Үрмелі қайықтың ең маңызды қасиеттері - тасымалдау қабілеттілігі, жоғары тіршілік қабілеттілігі және кішкентай дене массасы бар тасымалдау қабілеті.
Ағындық - катамаранның төбесі, яғни түйе деп те аталады, төменгі отырғызу палубасы бар заманауи катамаранның накле құрылысына техникалық негізделген түрі; апатты жағдайда бірден қорғану шараларын жасайды.
Неопрен - резеңке негіздегі микро жұмсақ материал. Неопрен суды ұстап тұрады және жеткілікті ұзақ уақыт бойы өз дене жылуын сақтайды. Кеуектілігі оңай және жылы болады. Неопреннің артықшылығы оның икемділігін және гигиеналық өңдеудің қарапайымдылығын қамтиды. Неопреннің басты сипаттамасы оның қалыңдығы болғандықтан, арктикалық ендікке ену үшін су асты костюмдерін дайындауға арналған қалыңдығы 5-7 мм, ал басқа су спорт түрлеріне 2-5 мм.
Пирамида - спорттық және туристік катамарандарда пайдаланылатын пирамидалық пішіндегі нәзік жұмсақ орындық.
Субмарин - су астындағы рафтингпен айналысатын кеме.
Полар - бұл материалдың барлық бірегей оң қасиеттері бар Polartec матасынан жасалған жылы, жеңіл, суға төзімді пиджак.
Пулемет - спорттық және туристік катамарандарда пайдаланылатын түпнұсқалық дизайндағы орын, ол тізе бойынша отырғызу жағдайына арналған.
Рафт - кез келген күрделі категориядағы өзендерде туристік және спорттық рафтинг үшін кеме ретінде пайдаланылатын, қайыққа ұқсайтын құрылым. Сондай-ақ, тыныш курорттық аймақта коммерциялық мақсатта қолдануға ыңғайлы. Рафт катерлерді цилиндрлер арқылы шеңбер түрінде тией алатын болса, ал капитан кеменің үстінде тиелген кемелерді өз жауапкершілігіне алады.
Рафтинг - судағы, қардағы, құрлықтағы экстремалды спорт түрі.
Ремнабор - алғашқы көмек қобдишасы; кемені жөндеуге қажетті құралдар мен басқа да құралдардың жиынтығы.
Родео - каякерлердің арасында тасқын суда өткізілетін бәсекелестікке толы сайыс.
Стапель - кемелерді жинау және арқандарды дайындау жұмысы.
Стрингер - кеме корпусы (жақтау) құрылымының бойлық элементі. Ол әдетте көлденең құрылымдық элементтермен қатыстырылған металл рамка түрінде жүзеге асырылады: рамкалар, арқалықтар.
СТТ - су туризмі техникалары; каяк, каноэ, байдарка тәрізді кемелерді басқару мен тексерулерде қолданылатын кәсіби дағдылар кешені.
Телемарк - 360 градус өлшеміндегі кеменің қозғалысы; катамаран экипажының кеменің толық айналуына байланысты бір немесе басқа тосқауылдың өтуіне арналған техникалық қиындықты маневр жасау.
Фал - бір нәрсе немесе біреуді көтеруге арналған арқан, кабель, сым.
Фальшборт - аспаның жалғасы ретінде жасалып, кемедегі жоғарғы палубаның үстінде орналасқан фальшбордтық белбеу. Ол палуба корпусы ретінде қызмет етеді, теңіз суының ағынын азайтады.
Алжапқыш - бұл кокпитаны тығыздау үшін қолданылатын каяк типті ыдыстың жоғарғы бөлігінің қорғаныш жабыны.
Чалка - кемеде болатын кез-келген жағдайда қолданылатын арқан.
Шпангоут - бұл сыртқы корпусқа тірек болатын және кеме түбінің беріктігі мен тұрақтылығын қамтамасыз ететін кеме корпусының қисық сызықты көлденең сәулесі.
Су сапарлары - туризмнің ең қауіпті түрлерінің бірі. Белгіленге ережелерге назар аудармасаңыз, жарақат алу қаупі жоғары немесе тіпті экспедиция мүшелерінің қайтыс болуы мүмкін. Осыған орай, су туризмінің қауіпсіздік техникасы әрбір туристтің қаперінде болуы шарт.
Жалпы ережелер
1. Сапардың барлық қатысушылары маршрут пен қауіпсіздік техникасымен таныс болуы тиіс.
2. Бағытқа кіріспес бұрын жабдықтың жұмысқа қабілеттілігін тексеру қажет.
3. Бұрғылар, аралар және басқа да пирсинг және кесу элементтері арнайы қаптамаларда немесе рюкзактармен қапталған болуы керек, сондықтан олар кемелерге немесе сапардың басқа қатысушыларына зиян келтірмейді.
4. Жеке заттар, жабдықтар мен бұйымдар су өткізбейтін қапшықтарға оралып, кемелерге қауіпсіз бекітілген болуы керек.
5. Топтың басшысы және оның орынбасары болуы керек. Олар маршрутты басқарады, кемелердің тәртібін анықтайды, негізгі және жабық кемені бөледі және қауіпсіздік ережелеріне сәйкестігін қадағалайды.
6. Акцияның әрбір қатысушысы басшының және оның орынбасарының барлық бұйрығын дәл және нақты орындауға міндетті.
7. Көшбасшы немесе оның орынбасары топ мүшелерінің ауру-сырқауының немесе ауруларының ең алғашқы белгілері туралы да біліп отыру қажет.
8. Жетекші немесе оның орынбасары экипаж мүшелеріне кез-келген қабылданған қауіп туралы хабарлауға міндетті.
Суда
1. Экипаж мүшелерінің жүзе білуі керек.
2. Экипаж мүшелерінің суға түскенде арнайы бас киім, аяқ киім және су күртешесі болуы шарт.
3. Кеменің соңында (артқы бөлігінде) алғашқы көмек жинағы және жөндеу құрылғыларының жиынтығы бар. Төтенше жағдай туындаған жағдайда, кез-келген кемеге тез жетіп, қажетті көмек көрсетуге тиіс.
4. Қозғалыс кезінде кемелердің арасындағы қашықтықты ұстап, алдыңғы және соңғы кемелердің сигналдарын қадағалап отыру керек.
5. Қауіп-қатер мен тосқауылдарды келесі кемеге желкенді көтере отырып немесе қатты айқай салу арқылы жеткізу қажет.
6. Түнде жүзуге тыйым салынады.
7. Дауылда суға түсуге тыйым салынады.
8. Шалқалай жүзуге тыйым салынады.
9. Егер екі немесе одан да көп кемелер қатар жүзіп отырса, қауіпті аймақтар алдын-ала тексеруден өтіп, экипаж жетекшілері жағалау бойымен барлау жұмыстарын жүргізеді. Ең алдымен, кемедегі қауіпті учаскелерді ең тәжірибелі экипаждардың бақылауынан өткізу керек.
10. Суда топтың қозғалысынан экипаж басшысының немесе оның орынбасарының рұқсатынсыз ауытқуға тыйым салынады.
11. Қозғалыс кезінде тым биіктікте тұруға, топ жетекшісінсіз немесе оның орынбасарынсыз бір жерден екінші жерге көшуге тыйым салынады.
12. Егер адамның суға құлап түскенін байқасаңыз, оны басқа топ мүшелеріне және оның жетекшісінің (бастықтың) орынбасарына дереу айтыңыз.
13. Егер ағыстан бұрылып кетсеңіз, ағыс бойымен перпендикуляр жүзіп өтіп, жақын маңдағы жағалауға қарай жүзіп баруға тырысыңыз. Кемені не болмаса құтқару арқанына жетуге тырысып көріңіз.
14. Егер сіз алдыңыздан су бұрылысын көріп тұрсаңыз, дереу жағаға шығуға тырысыңыз. Егер сізде бұл уақыт жоқ болса, кемені су бұрылысынан әрі алыстатып көріңіз. Алайда, егер кеме су бұрылысына құлап кетсе, суға секірмеңіз. Су құйындыларынан төмен түсу үшін мүмкіндігінше терең сүңгіңіз. Гидромассадан су астымен жүзіп барып, оны артта қалдырғанша ойламаңыз. Осыдан кейін, су бетіне дейін шығып және бірден жағаға қарай жүзіңіз.
15. Каякта сіз әрқашан қауіпсіздік күртешесі және аяқ киімде болуыңыз керек. Қауіпсіздік күртешесі адамнан алынып тасталмауы керек.
16. Каяк екі тірек арқанмен, қауіпсіздік белдігімен, садақпен және штангамен - бірнеше волейбол камераларымен (немесе баллондармен) жабдықталуы керек . Каякта жөндеу жиынтығы (желім, зығыр, электрлі таспа, қайшы, игламен жіп, резеңке, жабысқақ сылақ) және алғашқы көмек қобдишасы болу керек..
17. Жеке заттар, жабдықтар мен бұйымдарды суға төзімді қапшықтарға орау қажет, сондай-ақ қапшықтар су өткізбейтін болуы керек.
18. Каякқа отырғызар алдында, оны тұмсығынан төмен қаратыңыз. Қатысушылардың біреуі кеменің артында каяк ұстайды, екіншісі каноэның екі жағын екі қолмен ұстайды, бір аяғын каякқа, сосын екіншісін қояды.
19. Қайықтан шыққан кезде, екі жағынан қолыңызбен ұстай отырып, екі аяғыңызды кезек-кезек жағаға шығарыңыз.
20. Байдаркада фальшбортқа жайғасу кезінде барлық экипаж мүшесіне тұрып тұруға қатаң тыйым салынады.
21. Сэндбанкпен өткір айналымда жүргенде, қарама-қарсы жағаға бару ең қолайлы әрекет.
22. Суда серпіліс болған жағдайда суда каякпен серуеннен жағаға қарай жүзіп өту маңызды.
23. Жағалауға тек қайықты ұзыннан төмен түсіруге болады.
Үзіліс кезінде
1. Басшының рұқсатынсыз, лагерь аумағынан тыс жерлерге кетпеңіз.
2. Суға шомылу экипаж басшысының немесе оның орынбасарының рұқсатымен жүзеге асырылады. Шомылғанда, айқайламаңыз өйткені, айқайлау - көмекке шақыру. Сол себептен, экипаж мүшелері үшін түсініксіз жағдай орын алуы әбден мүмкін.
3. Алкогольді ішуге қатаң тыйым салынады.
4. Сіз кенелер немесе басқа қан сорғыш жәндіктерге қарсы абай болуыңыз керек.
5. Шатырда шам мен сіріңкені экипаж жетекшісінің немесе оның орынбасарының рұқсатынсыз пайдалануға тыйым салынады.
6. Орманда сіріңкемен от жағып тастап, жағылған ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz