Талдау нәтижелерін жалпылау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ақтау қаласы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Химия және биология бағытындағы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Назарбаев Зияткерлік мектебі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазіргі әлемдегі Қазақстан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Курстық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқу бағдарламасына сәйкес тақырыптың бағыты: ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырып: "Жұмыссыздықтың алдын-алу шарасы"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(2956 cөз)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған: Орунбасарова Айдана
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолы:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жетекші: Саменова Шолпан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолы:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ішкі модератор: Саменова Шолпан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолы:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ақтау қаласы,2018
МАЗМҰНЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. НЕГІЗГІ БӨЛІМ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
А) Жұмыссыздық туралы деректерді талдау. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
B)Тәжірибелік зерттеу әдістерін талдау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
С)Зерттеу нәтижелерін GAP арқылы негіздеу . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4. ЖҰМЫСТА ПАЙДАЛАНЫЛҒАН НАҚТЫ ТӘЖІРИБЕЛІК МАТЕРИАЛДАР . . . . 19
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі таңда жұмыссыздықтың жағымды әсерлерінен кері жақтары басымырақ. Ең алдымен, жұмыссыздар экономикаға ешқандай пайда әкелмейді. Сонымен қатар, жұмыссыздарды жұмыспен қамту үшін қосымшы қаражат жұмсайды және мемлекет тарапынан жәрдемақылар бөлінуі керек. Бұл үшін мемлекет басқа саладан түскен қаражаттарды жаңа инвестицияларға жұмсамай, жұмыссыз жүрген адамдардың жағдайын қамтуға жібереді және сол салаларды шығынға батырып отырады. Жұмыссыздық проблемасы тек экономикаға емес, қоғамға да кері әсерін тигізеді. Оған дәлел ретінде қылмыскерлердің іс-әрекеттерін айтуға болады. Жұмыссыздар өздерін қажеттіліктермен қамту үшін ұрлыққа, тонауға бел буады. Сондықтан жұмыссыздардың саны қаншалықты артқан сайын, қылмыскерлерде арта бермек. Бұдан қоғамда қауіпсіз өмір сүру деңгейін азайтады. Өз кезегінде қозғалған мәселе нәтижелі шешімді талап етеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеудің мақсаты. Маңғыстаудағы жұмыссыздық деңгейін анықтап, алдын-алу шараларын ұсыну.
Зерттеуді іске асыру үшін мынадай міндеттер қойылды:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сандық ақпараттарды іздеп, талдау жүргізу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Халықтың жұмыссыздық деңгейіне байланысты талдауды жоспарлау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Талдаудың қандай формада болатынын айқындау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Талдауға байланысты нақты сұрақтарды құрастыру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Пайда болған сұрақтарды тарату;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Талдау нәтижелерін жалпылау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көпшіліктен жұмыссыздық себептерін анықтап, оларды көмекші құрал жасау барысында ескеру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көмекші құрылғы жасауда пайдаланылатын бағдарламалау тілі жайлы толық ақпарат алу, оның принциптерімен танысу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмысқа қабылдау құжаттарына қажетті ақпаратты жинақтау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыссыздарға түсінікті әрі ұтымды жолдарын қарастыру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеудің сұрақтары:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңғыстаудағы жұмыссыздық деңгейі қандай?
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыссыздықтың пайда болу себептері қандай?
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыссыздардың болашағын өзгертуге қандай тиімді тәсіл бар?
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қандай шешімдерін ұсына аламын?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеуді толықтай тиімді жүргізу үшін бірнеше әдіс-тәсілдері қолданылды. Теориялық материалдарды жиналып, контент-талдауы жүргізілді, сол арқылы мәселенің пайда болуына түрткі болған себептер анықталды. Жұмыссыздық деңгейін анықтау үшін социологиялық зерттеудің екінші кезеңіне сәйкес сауалнама жұмыстары жүргізілді. Сауалнамаға әр түрлі топтағы 53 адам қатысты. Талдау жиілігін анықтауда статистикалық талдау тәсілі қолданылды. Жұмыс нәтижесінде пайда болған технологиялық қосымшаны тәжірибеден өткізу де мен қолданған әдіс-тәсілге жатады. Қолданылған әдістерге байланысты арнайы зерттеу кезеңдері жасақталды. Олар: зерттеу бағдарламасын жасау, басты ақпараттар жинау, мәліметтерді сандық өңдеу, талдау жүргізіп шешімдерін ұсыну. Зерттеудің гипотезасына келер болсақ, бұл жұмыс толығымен аяқталғанда үкімет тарапына оңтайлы шешім ұсына алуы мүмкіндігі жоғары болады деп күтіледі.
Күтілетін нәтиже: заман ағымына сай пайда болған жаңа технологияларды зерттей отыра, оларды еліміздің басты проблемасы - жұмыссыздықтың алдын алу мақсатында қолданып, көпшілік назарына ұсыну және де осы қосымшаның Маңғыстау аймағындағы артықшылықтарының болуы мен маңызды орындардың біріне ие болуы. Сонымен қоса нәтижелерді практикада қолдану салалары қарастырылады және оны нарыққа шығарып, еліміздің ақпараттық технология саласының дамытуға үлес қосатынына мүмкіндік береді. Қазақстандағы арнайы қызмет орнын табу үшін жұмыссыз азаматтарға және мамандық таңдайтын жастарға танымдық құрал ретінде ұсынылады. Жұмыс барысында пайдаланылған әдебиеттерге сілтеме жасалынды. Мәселені зерттеу үшін Қазақстан жаңалықтар сайттар қоры қолданылды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
А) Жұмыссыздық туралы деректерді талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алдымен жұмыссыздық терминіне тоқтала өтейік. Жұмыссыздық - бұл жұмыс істегісі келетін еңбекке жарамды халықтың өндірісте жұмыспен қамтылмауы. Жұмыспен қамтылмау өндірістің тиімділігін арттыруы, сонымен бірге жұмысшы күшінің бір бөлігін жұмыстан босатуға мүмкіндік жасайтын немесе оның құрылымына, сапасына жаңа талаптар қоятын ғылыми - техникалық прогресстің салдары болуы мүмкін. Нарықтың экономикада жұмыссыздық дағдарыстар кезінде көбейеді. Нарық жоқ жағдайда жұмыссыздықтың көбею себебі мемлекеттің өндіргіш күштерді орналыстырудағы бұрыс құрылымдық саясаты болуы мүмкін. Маңғыстаудағы жұмыссыздықтың пайда болуына ғылыми- техникалық өрлеу салдары әсер етпейді және нарық төмен жағдайда емес, алайда жұмыс орын жетіспеушілігінен бұл мәселе осы аймақта кездеседі. [1.1.1]
Жұмыссыздықты әлеуметтік салада қарастырып көрсек, берер әсері көп болды. Біріншіден, тауар мен қызметтердің қандай да бір бөлігі өндірілмей қалады. Екіншіден, салықтың түсуі азаяды (себебі, жалақы тікелей салықпен байланысқан,егер адамда жалақы болмаса, мемлекетке салық төленбейді). Үшіншіден, жұмыссыздың отбасылық өмір сүру жағдайы төмендейді, өйткені берілетін жәрдемақы негізгі жалақыдан төмен болады. Төртіншіден, жұмыссыз адаманың психологиялық жағдайы нашарлайды, отбасымен жиі конфликтіге ұшырауы мүмкін.
Жұмыссыздықты әлеуметтік-экономикалық құбылыс ретінде бағалай оның жаман немесе жақсы екенін дөп басып айта алмаймыз. Жұмыстан шеттетіліп қалған адам үшін бұл үлкен қайғы болуы мүмкін. Алайда экономикалық тұрғыдан қарастырғанда бұл құбылыс - уақытша қажеттілік болып табылады.Басқа жағынан, мемлекет тарапынан жұмыссыздықтың кері салдарына дайындық болуы керек, ал жұмысшылар жұмысқа орналасуы үшін нағыз мамандырылған және еңбек жауапкершілігіне дайын болуы қажет. .[1.1.1.a]
Қазіргі кезде жұмыссыздық проблемасы барлық жерде кездеседі.Бұл проблемадан толықтай арылу мүмкін емес.Әкімшілік тарапынан бірнеше шаралар жүзеге асырылды. Соның бірі - "Жұмыспен қамту 2020" бағдарламасы. Осы шараның Маңғыстаудағы жұмыссыздықпен күресудегі нәтижелері мынадай болған: 2013 жылы 5,5 пайызды құраған, 2016 жылы 5,3 пайызға дейін төмендеген, яғни 3 жылда бар болғаны 0,2 пайызға азайған. Бұл мәліметті толығырақ қарастырсақ, 2013 жылы жастар бөлігіне жұмысқа арнайы практика керек болып, 643 оқу орнын бітірушілер жұмыс орындарда іс-тәжірибе жинақтаған. Осыдан жұмыссыздықтың туындауы мүмкін белгісі шығып отыр: іс-тәжірибенің жетіспеушілігі. Сол жылы 13064 жұмыссыздың (16)-і ғана тұрақты жұмыспен қамтылған, оның ішінде 1997 адам қоғамдық жұмыстарды жасауға жұмылдырылған және 586 адам әлеуметтік саласының жұмысшылары атанды. Қалған жұмыссыздарды жұмыспен қамту үшін жұмыссыздықтың түрлерімен танысу керек, соған қарай үкімет жұмыс ұсына алады. [1.1.2]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазіргі экономикалық теорияда жұмыссыздықтың бірнеше түрлері кездеседі:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Фрикциондық жұмыссыздық -- адамдар бір жұмыстан басқа жұмысқа, бір жерден басқа жерге жұмыс іздеумен ауысуын айтамыз.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құрылымдық жұмыссыздық -- өндірістік қуаттың жетпеуінің нәтижесінде болады: жеке саланың дамуының кері пропорционалды болуынан және ескі саланы жабу мен жаңа саланы дамытудың нәтижесі ретінде қараймыз.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Циклдық жұмыссыздық -- өндірістің құлдырауынан туындайды, яғни экономикалық циклдің осы фазасымен байланысты.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жасырын жұмыссыздық -- өндірісте және мемлекеттік ақпаратта артық жұмысшылардың қолданылуы.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маусымдық жұмыссыздық - жұмыс күшінің тек маусымдық кезеңде жұмыс жасауы: бұл кейбір өндіріс саласында кездеседі, әсіресе қайта өрлеу өнеркәсібінде т.б.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Технологиялық жұмыссыздық - адамдарды машинамен ауыстырудың нәтижесі, біліктілікті өзгертуді немесе басқа мамандықты игеруді талап етеді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Созылыңқы жұмыссыздық - 12 айға және одан ұзақ уақытқа созылатын жұмыссыздық. [1.1.3]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңғыстау облысында көп жағдайда фрикциондық жұмыссыздық түрі кездеседі. Мұнай саласымен қоса басқа да бизнес салалары жағынан жұмыс орындар табылғанымен, "нанотехнолог, биотехнолог, робототехник" сынды арнайы мамандарға жұмыс орны жоқ болып тұр. Сондықтанда олар Астана мен Алматы сынды ірі қалаларға баруға мәжбүр. Бұдан жұмыссыздықтың бастауы мамандықты таңдауда жатырғанын білеміз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңғыстаудағы жұмыссыздық мәселесін қарастыру барысында, пайда болу себептері анықталды. Оның алғашқысы - жұмыс тәжірибесінің жетіспеушілігі. Бұл мәселені шешу үшін үкімет "Жұмыспен қамту-2020" бағдарламасында 1 айлық, 3 айлық мамандықтар туралы оқуларды ұйымдастырып отыр. Сонымен қатар, қазіргі таңда университеттер оқу жүйесіне практикаларды көптеп енгізуде. Сол арқылы оқу бітіруші студенттің жұмыспен қамтылу мүмкіндігі есептеледі. Мысалы, Қазақ - Британдық техникалық университетінің бітіруші түлектерді жұмыспен қамту көрсеткіші - 98%. Университет бұндай нәтижеге жету үшін мемлекеттегі ірі компаниялармен серіктестікке келіскен. Олардың қатарында ҚазМұнайГаз, Қазатомпром, Қазақстан Темір Жолы, Халық банк, Air Astana, Kazakhtelecom компаниялары бар.[1.2.1] Осылайша жұмыссыздықтың алдын-алу шарасы ұйымдастырылған. Ал екінші себебімізге келетін болсақ, ол болашақ жастардың мамандық таңдауында жатыр. Егерде жастар белгілі бір тұрғылықты жерде жұмыс жасағысы келсе, алдымен сол аймаққа керек мамандықты таңдауы қажет. Бұл жағдайға мынадай шешім қарастырылды: облыс әкімі гранттары немесе қала әкімі гранттары. Мысалы, 2017-2018 оқу жылының мектеп бітірушілеріне Астана қаласының әкімі жоғарғы оқу орындарына 1000 грант бөлген. Соның ішінде 40 грант бастауыш мектебінің педагогика саласына берілді, 10 - ы ақпараттық - коммуникациялық технология саласына берілген. Осы арқылы оқу бітірген студенттер сол қаладағы жұмыс орынға барып бірден орналаса алады.[1.2.2] Берілген барлық мәліметте мемлекет тарапынан ұсынылған шешімдер сипатталды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
B) Тәжірибелік зерттеу әдістерін талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аталған шаралар халықтың арасында белсенді өткізілуде ме деген сұрақ туындады. Мемлекет ісіндегі жұмыссыздық пен халық арасындағы жұмыссыздықты салыстыру үшін онлайн сауалнама жүргізілді. Сауалнама "Google Form" қосымшасымен жасақталды. Сауалнама сұрақтары "Жұмыста пайдаланылған нақты тәжірибелік материалдар" бөлімінде берілген. Сауалнамаға 53 адам жауап берді. Қатысушы тұлғалардың жасы 21-60 аралығында, оның ішінде 50 пайызын жастар;30 пайызын аға буын өкілдері және қалған бөлігін егде жасқа келген адамдарды құрайды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
53 жауап берушінің 37 пайызы тұрақты жұмыспен қамтылмаған, ал 63 пайызы керісінше тұрақты жұмыстың иелері. Болашақ жұмысшыларға көмек ретінде кәсіби жұмысшылардан қызмет барысында туындаған қиындықтарды анықталды. 44 адам ішінен 14 пайызы өзінің біліктілігінің жетіспеушілігін негізге келтірсе, 17 адам керісінше ешқандай проблема болмағанымен бөлісті. Жоғарыда айтқандай практика жастар үшін маңызды нәрсе екені белгілі. Дәл осы тәжірибенің жетіспеушілігі 17 адамда жұмысқа орналасу барысында қиындық туғызған. Сонымен қоса, қалған бөлігі түйіндеменің толық болмауын проблема туғызды деп алға тартты. Болашақ жұмысшы ретінде түйіндемеде өзінің қабілеттерін,дағдылар толық жазуы керек, егер толық болмаса оны басқа қырларымен дамыту керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Олардан жұмысқа қалай келгені сұралды. Жартысынан көбі бос орындарға іздеу салғанын жазса, (14)-і жұмысқа арнайы шақырту арқылы келгенін айтты, ал "Жұмыспен қамту - 2020" бағдарламасының көмегін, хабарландырулар бойынша келгендер өте аз көрсеткіш көрсетті. Бағдарлама қатысты қолданатын шараларды келесі бөлімде айтылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ең алдымен, жұмыспен қамтылмағандардың мемлекеттік тізімде тұрғанын бар-жоғын біліп алу керек. 27 адамның тек біреуі ғана тізімде бар екені белгілі болды. Осыдан бұл бағдарламаның әлі де халық арасына толық жеткізілмей жатқанын байқауға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сонымен қатар олар мемлекет ұсынатын жұмыс туралы пікірлерімен бөлісті. Ұсынылған жұмыстың жағдайы төмен болды деп есептейтіндердің саны аз емес. Бұл айтылған пікірлерден бағдарламаның әлсіздігін көруге болады. Ал кейбіреулері мамандығы бойынша жұмыс жасағанын қалайтындығын жеткізді. Басқа тараптар берілген жұмысқа икемі жоқтығын айтты. Бұл жағдайда жұмыссыздардың бағдарламаның 1 немесе 3 айлық курстарынан бейхабар деп айтуға болады. Содан кейін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ақтау қаласы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Химия және биология бағытындағы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Назарбаев Зияткерлік мектебі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазіргі әлемдегі Қазақстан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Курстық жұмыс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқу бағдарламасына сәйкес тақырыптың бағыты: ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырып: "Жұмыссыздықтың алдын-алу шарасы"
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(2956 cөз)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған: Орунбасарова Айдана
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолы:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жетекші: Саменова Шолпан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолы:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ішкі модератор: Саменова Шолпан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қолы:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ақтау қаласы,2018
МАЗМҰНЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. НЕГІЗГІ БӨЛІМ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
А) Жұмыссыздық туралы деректерді талдау. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
B)Тәжірибелік зерттеу әдістерін талдау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
С)Зерттеу нәтижелерін GAP арқылы негіздеу . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4. ЖҰМЫСТА ПАЙДАЛАНЫЛҒАН НАҚТЫ ТӘЖІРИБЕЛІК МАТЕРИАЛДАР . . . . 19
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі таңда жұмыссыздықтың жағымды әсерлерінен кері жақтары басымырақ. Ең алдымен, жұмыссыздар экономикаға ешқандай пайда әкелмейді. Сонымен қатар, жұмыссыздарды жұмыспен қамту үшін қосымшы қаражат жұмсайды және мемлекет тарапынан жәрдемақылар бөлінуі керек. Бұл үшін мемлекет басқа саладан түскен қаражаттарды жаңа инвестицияларға жұмсамай, жұмыссыз жүрген адамдардың жағдайын қамтуға жібереді және сол салаларды шығынға батырып отырады. Жұмыссыздық проблемасы тек экономикаға емес, қоғамға да кері әсерін тигізеді. Оған дәлел ретінде қылмыскерлердің іс-әрекеттерін айтуға болады. Жұмыссыздар өздерін қажеттіліктермен қамту үшін ұрлыққа, тонауға бел буады. Сондықтан жұмыссыздардың саны қаншалықты артқан сайын, қылмыскерлерде арта бермек. Бұдан қоғамда қауіпсіз өмір сүру деңгейін азайтады. Өз кезегінде қозғалған мәселе нәтижелі шешімді талап етеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеудің мақсаты. Маңғыстаудағы жұмыссыздық деңгейін анықтап, алдын-алу шараларын ұсыну.
Зерттеуді іске асыру үшін мынадай міндеттер қойылды:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сандық ақпараттарды іздеп, талдау жүргізу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Халықтың жұмыссыздық деңгейіне байланысты талдауды жоспарлау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Талдаудың қандай формада болатынын айқындау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Талдауға байланысты нақты сұрақтарды құрастыру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Пайда болған сұрақтарды тарату;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Талдау нәтижелерін жалпылау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көпшіліктен жұмыссыздық себептерін анықтап, оларды көмекші құрал жасау барысында ескеру;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көмекші құрылғы жасауда пайдаланылатын бағдарламалау тілі жайлы толық ақпарат алу, оның принциптерімен танысу;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмысқа қабылдау құжаттарына қажетті ақпаратты жинақтау;
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыссыздарға түсінікті әрі ұтымды жолдарын қарастыру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеудің сұрақтары:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңғыстаудағы жұмыссыздық деңгейі қандай?
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыссыздықтың пайда болу себептері қандай?
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыссыздардың болашағын өзгертуге қандай тиімді тәсіл бар?
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қандай шешімдерін ұсына аламын?
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Зерттеуді толықтай тиімді жүргізу үшін бірнеше әдіс-тәсілдері қолданылды. Теориялық материалдарды жиналып, контент-талдауы жүргізілді, сол арқылы мәселенің пайда болуына түрткі болған себептер анықталды. Жұмыссыздық деңгейін анықтау үшін социологиялық зерттеудің екінші кезеңіне сәйкес сауалнама жұмыстары жүргізілді. Сауалнамаға әр түрлі топтағы 53 адам қатысты. Талдау жиілігін анықтауда статистикалық талдау тәсілі қолданылды. Жұмыс нәтижесінде пайда болған технологиялық қосымшаны тәжірибеден өткізу де мен қолданған әдіс-тәсілге жатады. Қолданылған әдістерге байланысты арнайы зерттеу кезеңдері жасақталды. Олар: зерттеу бағдарламасын жасау, басты ақпараттар жинау, мәліметтерді сандық өңдеу, талдау жүргізіп шешімдерін ұсыну. Зерттеудің гипотезасына келер болсақ, бұл жұмыс толығымен аяқталғанда үкімет тарапына оңтайлы шешім ұсына алуы мүмкіндігі жоғары болады деп күтіледі.
Күтілетін нәтиже: заман ағымына сай пайда болған жаңа технологияларды зерттей отыра, оларды еліміздің басты проблемасы - жұмыссыздықтың алдын алу мақсатында қолданып, көпшілік назарына ұсыну және де осы қосымшаның Маңғыстау аймағындағы артықшылықтарының болуы мен маңызды орындардың біріне ие болуы. Сонымен қоса нәтижелерді практикада қолдану салалары қарастырылады және оны нарыққа шығарып, еліміздің ақпараттық технология саласының дамытуға үлес қосатынына мүмкіндік береді. Қазақстандағы арнайы қызмет орнын табу үшін жұмыссыз азаматтарға және мамандық таңдайтын жастарға танымдық құрал ретінде ұсынылады. Жұмыс барысында пайдаланылған әдебиеттерге сілтеме жасалынды. Мәселені зерттеу үшін Қазақстан жаңалықтар сайттар қоры қолданылды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
А) Жұмыссыздық туралы деректерді талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Алдымен жұмыссыздық терминіне тоқтала өтейік. Жұмыссыздық - бұл жұмыс істегісі келетін еңбекке жарамды халықтың өндірісте жұмыспен қамтылмауы. Жұмыспен қамтылмау өндірістің тиімділігін арттыруы, сонымен бірге жұмысшы күшінің бір бөлігін жұмыстан босатуға мүмкіндік жасайтын немесе оның құрылымына, сапасына жаңа талаптар қоятын ғылыми - техникалық прогресстің салдары болуы мүмкін. Нарықтың экономикада жұмыссыздық дағдарыстар кезінде көбейеді. Нарық жоқ жағдайда жұмыссыздықтың көбею себебі мемлекеттің өндіргіш күштерді орналыстырудағы бұрыс құрылымдық саясаты болуы мүмкін. Маңғыстаудағы жұмыссыздықтың пайда болуына ғылыми- техникалық өрлеу салдары әсер етпейді және нарық төмен жағдайда емес, алайда жұмыс орын жетіспеушілігінен бұл мәселе осы аймақта кездеседі. [1.1.1]
Жұмыссыздықты әлеуметтік салада қарастырып көрсек, берер әсері көп болды. Біріншіден, тауар мен қызметтердің қандай да бір бөлігі өндірілмей қалады. Екіншіден, салықтың түсуі азаяды (себебі, жалақы тікелей салықпен байланысқан,егер адамда жалақы болмаса, мемлекетке салық төленбейді). Үшіншіден, жұмыссыздың отбасылық өмір сүру жағдайы төмендейді, өйткені берілетін жәрдемақы негізгі жалақыдан төмен болады. Төртіншіден, жұмыссыз адаманың психологиялық жағдайы нашарлайды, отбасымен жиі конфликтіге ұшырауы мүмкін.
Жұмыссыздықты әлеуметтік-экономикалық құбылыс ретінде бағалай оның жаман немесе жақсы екенін дөп басып айта алмаймыз. Жұмыстан шеттетіліп қалған адам үшін бұл үлкен қайғы болуы мүмкін. Алайда экономикалық тұрғыдан қарастырғанда бұл құбылыс - уақытша қажеттілік болып табылады.Басқа жағынан, мемлекет тарапынан жұмыссыздықтың кері салдарына дайындық болуы керек, ал жұмысшылар жұмысқа орналасуы үшін нағыз мамандырылған және еңбек жауапкершілігіне дайын болуы қажет. .[1.1.1.a]
Қазіргі кезде жұмыссыздық проблемасы барлық жерде кездеседі.Бұл проблемадан толықтай арылу мүмкін емес.Әкімшілік тарапынан бірнеше шаралар жүзеге асырылды. Соның бірі - "Жұмыспен қамту 2020" бағдарламасы. Осы шараның Маңғыстаудағы жұмыссыздықпен күресудегі нәтижелері мынадай болған: 2013 жылы 5,5 пайызды құраған, 2016 жылы 5,3 пайызға дейін төмендеген, яғни 3 жылда бар болғаны 0,2 пайызға азайған. Бұл мәліметті толығырақ қарастырсақ, 2013 жылы жастар бөлігіне жұмысқа арнайы практика керек болып, 643 оқу орнын бітірушілер жұмыс орындарда іс-тәжірибе жинақтаған. Осыдан жұмыссыздықтың туындауы мүмкін белгісі шығып отыр: іс-тәжірибенің жетіспеушілігі. Сол жылы 13064 жұмыссыздың (16)-і ғана тұрақты жұмыспен қамтылған, оның ішінде 1997 адам қоғамдық жұмыстарды жасауға жұмылдырылған және 586 адам әлеуметтік саласының жұмысшылары атанды. Қалған жұмыссыздарды жұмыспен қамту үшін жұмыссыздықтың түрлерімен танысу керек, соған қарай үкімет жұмыс ұсына алады. [1.1.2]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазіргі экономикалық теорияда жұмыссыздықтың бірнеше түрлері кездеседі:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Фрикциондық жұмыссыздық -- адамдар бір жұмыстан басқа жұмысқа, бір жерден басқа жерге жұмыс іздеумен ауысуын айтамыз.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құрылымдық жұмыссыздық -- өндірістік қуаттың жетпеуінің нәтижесінде болады: жеке саланың дамуының кері пропорционалды болуынан және ескі саланы жабу мен жаңа саланы дамытудың нәтижесі ретінде қараймыз.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Циклдық жұмыссыздық -- өндірістің құлдырауынан туындайды, яғни экономикалық циклдің осы фазасымен байланысты.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жасырын жұмыссыздық -- өндірісте және мемлекеттік ақпаратта артық жұмысшылардың қолданылуы.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маусымдық жұмыссыздық - жұмыс күшінің тек маусымдық кезеңде жұмыс жасауы: бұл кейбір өндіріс саласында кездеседі, әсіресе қайта өрлеу өнеркәсібінде т.б.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Технологиялық жұмыссыздық - адамдарды машинамен ауыстырудың нәтижесі, біліктілікті өзгертуді немесе басқа мамандықты игеруді талап етеді.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Созылыңқы жұмыссыздық - 12 айға және одан ұзақ уақытқа созылатын жұмыссыздық. [1.1.3]
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңғыстау облысында көп жағдайда фрикциондық жұмыссыздық түрі кездеседі. Мұнай саласымен қоса басқа да бизнес салалары жағынан жұмыс орындар табылғанымен, "нанотехнолог, биотехнолог, робототехник" сынды арнайы мамандарға жұмыс орны жоқ болып тұр. Сондықтанда олар Астана мен Алматы сынды ірі қалаларға баруға мәжбүр. Бұдан жұмыссыздықтың бастауы мамандықты таңдауда жатырғанын білеміз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Маңғыстаудағы жұмыссыздық мәселесін қарастыру барысында, пайда болу себептері анықталды. Оның алғашқысы - жұмыс тәжірибесінің жетіспеушілігі. Бұл мәселені шешу үшін үкімет "Жұмыспен қамту-2020" бағдарламасында 1 айлық, 3 айлық мамандықтар туралы оқуларды ұйымдастырып отыр. Сонымен қатар, қазіргі таңда университеттер оқу жүйесіне практикаларды көптеп енгізуде. Сол арқылы оқу бітіруші студенттің жұмыспен қамтылу мүмкіндігі есептеледі. Мысалы, Қазақ - Британдық техникалық университетінің бітіруші түлектерді жұмыспен қамту көрсеткіші - 98%. Университет бұндай нәтижеге жету үшін мемлекеттегі ірі компаниялармен серіктестікке келіскен. Олардың қатарында ҚазМұнайГаз, Қазатомпром, Қазақстан Темір Жолы, Халық банк, Air Astana, Kazakhtelecom компаниялары бар.[1.2.1] Осылайша жұмыссыздықтың алдын-алу шарасы ұйымдастырылған. Ал екінші себебімізге келетін болсақ, ол болашақ жастардың мамандық таңдауында жатыр. Егерде жастар белгілі бір тұрғылықты жерде жұмыс жасағысы келсе, алдымен сол аймаққа керек мамандықты таңдауы қажет. Бұл жағдайға мынадай шешім қарастырылды: облыс әкімі гранттары немесе қала әкімі гранттары. Мысалы, 2017-2018 оқу жылының мектеп бітірушілеріне Астана қаласының әкімі жоғарғы оқу орындарына 1000 грант бөлген. Соның ішінде 40 грант бастауыш мектебінің педагогика саласына берілді, 10 - ы ақпараттық - коммуникациялық технология саласына берілген. Осы арқылы оқу бітірген студенттер сол қаладағы жұмыс орынға барып бірден орналаса алады.[1.2.2] Берілген барлық мәліметте мемлекет тарапынан ұсынылған шешімдер сипатталды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
B) Тәжірибелік зерттеу әдістерін талдау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Аталған шаралар халықтың арасында белсенді өткізілуде ме деген сұрақ туындады. Мемлекет ісіндегі жұмыссыздық пен халық арасындағы жұмыссыздықты салыстыру үшін онлайн сауалнама жүргізілді. Сауалнама "Google Form" қосымшасымен жасақталды. Сауалнама сұрақтары "Жұмыста пайдаланылған нақты тәжірибелік материалдар" бөлімінде берілген. Сауалнамаға 53 адам жауап берді. Қатысушы тұлғалардың жасы 21-60 аралығында, оның ішінде 50 пайызын жастар;30 пайызын аға буын өкілдері және қалған бөлігін егде жасқа келген адамдарды құрайды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
53 жауап берушінің 37 пайызы тұрақты жұмыспен қамтылмаған, ал 63 пайызы керісінше тұрақты жұмыстың иелері. Болашақ жұмысшыларға көмек ретінде кәсіби жұмысшылардан қызмет барысында туындаған қиындықтарды анықталды. 44 адам ішінен 14 пайызы өзінің біліктілігінің жетіспеушілігін негізге келтірсе, 17 адам керісінше ешқандай проблема болмағанымен бөлісті. Жоғарыда айтқандай практика жастар үшін маңызды нәрсе екені белгілі. Дәл осы тәжірибенің жетіспеушілігі 17 адамда жұмысқа орналасу барысында қиындық туғызған. Сонымен қоса, қалған бөлігі түйіндеменің толық болмауын проблема туғызды деп алға тартты. Болашақ жұмысшы ретінде түйіндемеде өзінің қабілеттерін,дағдылар толық жазуы керек, егер толық болмаса оны басқа қырларымен дамыту керек.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Олардан жұмысқа қалай келгені сұралды. Жартысынан көбі бос орындарға іздеу салғанын жазса, (14)-і жұмысқа арнайы шақырту арқылы келгенін айтты, ал "Жұмыспен қамту - 2020" бағдарламасының көмегін, хабарландырулар бойынша келгендер өте аз көрсеткіш көрсетті. Бағдарлама қатысты қолданатын шараларды келесі бөлімде айтылады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ең алдымен, жұмыспен қамтылмағандардың мемлекеттік тізімде тұрғанын бар-жоғын біліп алу керек. 27 адамның тек біреуі ғана тізімде бар екені белгілі болды. Осыдан бұл бағдарламаның әлі де халық арасына толық жеткізілмей жатқанын байқауға болады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сонымен қатар олар мемлекет ұсынатын жұмыс туралы пікірлерімен бөлісті. Ұсынылған жұмыстың жағдайы төмен болды деп есептейтіндердің саны аз емес. Бұл айтылған пікірлерден бағдарламаның әлсіздігін көруге болады. Ал кейбіреулері мамандығы бойынша жұмыс жасағанын қалайтындығын жеткізді. Басқа тараптар берілген жұмысқа икемі жоқтығын айтты. Бұл жағдайда жұмыссыздардың бағдарламаның 1 немесе 3 айлық курстарынан бейхабар деп айтуға болады. Содан кейін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz