Ені бойынша мәтін

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Ф. 4-51

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Баишев Университеті

Косов Д. А.

«Өсімдік және жануарлар әлемінің биологиялық алуан түрлілігі» электронды оқулық құру

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

6В06121 - «Ақпараттық жүйелер» білім беру бағдарламасы

Ақтөбе 2019

Кіріспе

Ақпараттық технологияны ендіру білімнің жаңа республикалық жүйесінің әр түрлі облыстағы масштабты мінездемесін қабылдайды. Бүгінгі күні ақпараттық технология кең көлемде оқыту жүйесін ұйымдастыру қызметінде барлық республикалық жоғарғы оқу орындарында (ЖОО - да) қолданылады. Студенттердің компьютерлік және интернет кластарындағы жұмысы информатиканы оқыту барысында, сонымен бірге басқа пәндерден, оқу дәрістерін деканатта жоспарлау, компьютер көмегімен немесе электронды компьютерлік тестілеу білімі жер-жердегі студенттер мен талапкерлер үшін жасалған.

ЖОО-дағы ақпараттандырылған жоғарғы білімдер ақпараттық ресурстың қомақты санының жинақталуы, тек қана қажетті жұмыс пен нақты оқу орындарына ғана емес, сонымен бірге барлық білім жүйесіне пайдалы. Электронды оқыту жүйесі, көмекші құралдар, компьютерлік тапсырмалар, лабораториялық жұмыстар, программалық шаралар бұларды оқытушылар өздері құрады және пайдаланады. Электрондық форма ғылыми практика мен әдістемелік жетілдіруде қолданылады. Әрі қарай даму оқыту қызметінің жаңа форма алуы көптеген жаңа ақпаратты технологияға негізделген, соның ішінде бірінші кезекке қашықтықтан оқыту білімі жатады.

Компьютерлік ендіруде және телекомуникациялық технологияда маңызды біріктіру республикалық білім жүйесінің байланыс таратуы соңғы төрт жылда Қазақстан Республикасының (ҚР - ның) ЖОО - дағы студенттер контингентінің жаңа моделі болды. Тестілеу және басқа да білім деңгейін тексеру әдістері әдет пен дағды негізінде ақпараттық процестер комплексін автоматтандыруда, яғни ЖОО-да компьютерлік техника және арнайы программалық әдістемемен қамту жиі қолданылады.

Ақпаратты технологияны кең арнада қолдану қазіргі ЖОО-да ұйымдастыру - басқару қызметі болып табылады. Оның автоматтандыру жолында көптеген автоматтандырылған программалық жүйесі мен талдауларын және де электронды деканаттары тәрізді сабақ жоспарлары, бухгалтерлік есеп жүйелері, студенттер, оқытушылар туралы электрондық қорын көптеген оқу жүйелерінде қолданылады.

Кез - келген ЖОО - да ақпараттандыру және оқудан тыс әр түрлі шаралар өткізуде студент жастар үшін тәрбиелеу жолдарында, олардың ұжымда қызмет етуге талпыныстарын көтеруде, ақпараттық қорын көбейтуде болашақ түлектерге үлкен көмегін тигізеді. Өкінішке орай, біздің облысымызда ЖОО-да әлі күнге дейін компьютерлеу жеткіліксіз деңгейде дамыған, ал студенттер үшін оқудан тыс ақпараттық зерттеу жүйелері мүлде жоқ деуге болады. Оқыту, білім беру тәжірибесі оқыту процесінің сапасын үнемі арттырып отыруды талап етеді. Сол себепті, оқыту процесін технологияландыру мәселесі маңызды болып саналады. Компьютерді оқыту жүйесіне енгізуде оқылатын теориялық материалдардың қандай да бір бөлігін машиналық бағдарламаға ауыстыру мүмкіндігі пайда болады және де бұл жағдайда оқу материалының мазмұны мен құрылысында өзгеріс болады. Қазіргі кезде білім беруді ақпараттандыру процесінің жүргізілуіне байланысты осы процесті жүзеге асырудағы өзекті мәселелердің бірі - электрондық оқыту жүйесін дайындау болып отыр. Ал, оларды оқыту жүйесінде қолдану - сапалы білім берудің бірден-бір құралы болып табылады. Қоғамды ақпараттандыру - бұл глобальді әлеуметтік процесс. Қоғамдық сфераның қызмет түрі қазіргі уақыттағы микропроцессор және есептеуіш техникасы әдісінің негізінде және сонымен қатар, ақпаратты айырбастаудың әр түрлі әдістері қорында жүзеге асырылатын ақпаратты жинақтау, өңдеу, сақтау, беру және қолданудың негізі болып табылады.

Қоғамда белгілі бір сферада қолайлы барлық ақпараттық массивті қолдануға есептелген ашық ақпараттық жүйелерді қолдану қоғамның қондырғы мен басқару механизмін қазіргі заманға сай етуге жол береді. Қоғамды ақпараттандырумен байланысты процестер тек қана ғылыми - техникалық процестің өсуіне ғана емес, сонымен қатар, жаңа ақпараттық ортаны құруға мүмкіндік береді. Қазіргі қоғамның ақпараттану процесінің ең бір үлкен бағыты білімді ақпараттандыру болып табылады. Білімді ақпараттандыру - бұл білім жүйесіне жаңа ақпараттық технологиялар әдісін енгізу.

Бүкіл әлемде кітапты басып шығаратын миллиондаған әр түрлі баспалар бар. Кітаптар үлкен тираждармен көптеген қалаларда таралады, біз оларды пайдаланамыз. Бірақ кітапты сатып алғанда бірден оның мазмұнын түсінбейміз. Мысалы: қазақ тілінен қандай да бір кітапта оқыған материалың кездессе, оны да түсінбейтін жағдай болады. Қазіргі уақытта сол кітапты алуға болады, бірақ оны электронды түрде, яғни толық түсінігі бар дискте қолданған тиімдірек болады. Бұл өзіңізге материалды толық меңгеруіңіз және оны тестімен бекітуіңізге мүмкіндік береді.

Жұмыстың өзектілігі: HTML тілін Delphi программалау тілінің көмегімен қолданушыға қазақ тілінде тиімді қолдану әдістерін ашып жазып, олардың барлығын мысалдар келтіре отырып көрсету.

Дипломдық жұмыс тақырыбының қойылымы:

«Өсімдіктер мен жануарлар әлемінің биологиялық алуан түрлілігі» пәнінен электронды оқулық дайындау (HTML және javascript гипермәтіндік тілінде) .

Мақсаты мен міндеті:

«Өсімдіктер мен жануарлар әлемінің биологиялық алуан түрлілігі» тақырыбына байланысты HTML тілінде сайт құру және javascript гипермәтіндік тілінде сайттын ішінде тест сұрақтарын енгізу.

1 HTML тілінің негіздері

Интернеттің бар мәліметтерінің, яғни барлық Web-парактарының бір ортақ қасиеті-олардың барлығы да HTML тілінде жазылған HTML тілінде Web-парақтар жасау программалауға ұқсас болғанмен, ол қарапайым программалау тілі емес HTML - гипермәтінді белгілеу тілі. Ол кәдімгі мәтіндерді Web-парақтар түрінде бейнелеуге арналған ережелер жиынын анықтайды.

HTML тілі World Wide Web қызмет бабымен бірге дами отырып, Web парақтарының ең жақсы деген мүмкіндіктерін жүзеге асырып, оны кең пайдалану жолдарымен толықтырылып отырылды. Ол World Wide Web жүйесінің негізі бола отырып, оның өте кең тарауына себепші болды. World Wide Web сөзі қазақ тіліне кеңейтілген бүкіләлемдік өрмек болып аударылады. HTML тілінің мағынасы мен атқаратын қызметін оның атынан анықтауға болады

Гипермәтін - қосымша элементтерді басқару мақсатында ішіне арнаулы код, яғни екпінді элемент (anchor) орналасқан мәтін. Ол мәтін ішіне сурет, дыбыс енгізу, мәтінді безендіру, пішіндеу (форматтау) ісін орындайтын немесе осы күжаттың басқа бөлігіне сілтемесі бар алғашқы нүкте ретінде қарастырылатын белгіленген сөз. Сөзді ерекшелеп белгілеу дегеніміз- келесі көрсетілетін кұжат бөлігі калай бейнеленетінін анықтайтын айрықша кодты осы сөз ішіне енгізу. Гипермәтінді бейнелеу үшін броузер (browsers) деп аталатын арнайы көрсету программалары қолданылады. Гипермәтін экранда белгіленген қарапайым сөз ретінде тұрады, егер курсорды сол сөзге жеткізіп, тышқанды шертсек (ENTER пернесін бассақ), онда сонымен байланысты (ол сілтеп тұрған) басқа құжатты оқимыз. Ол құжаттар мәліметтер ішіндегі басқа парақтарда немесе Web жүйесіндегі басқа тораптарда орналасып, бейнежазба, сурет, жазылған дыбыс күйінде болуы мүмкін.

Сонымен, мәтіндерді осылай байланыстыра отырып белгілейтін мүмкіндікті беретін HTML miлі. Оның дұрыс нәтиже алуды қамтамасыз ететін өз заңдылықтары мен ережелері бар

HTML тілінін атқаратын қызметі

Web парақтары экранда ықшам түрде безендіріліп көрсетілгенмен HTML тілі мәтін ісі пішімдеп көрсететін тілге жатпайды. Өйткені әрбір тұтынушы әртүрлі компьютерлер пайдаланады. Сол себептен ғана зауыттан шыккан бір компьютердің Windows жүйесін жұмыс істей алатын броузері бар болса екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOC жүйесінде жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету мүмкіндіктері әртүрлі болғандыктан, бір файл екеуіне екі түрлі болып көрсетіледі. Ал, үшін компьютердегі Web-парақтарынын мәтіндері зағиптарға арналған Брайль қаріптері аркылы берілсе, оның нәтижесі тіпті басқаша болады.

Құжаттарды әрбір тұтынушының әртүрлі құрылғыларында және әртүрлі броузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді пішімдеу (форматтау) тәсілдерін жазуға арналған тіл деп айтуға болмайды. Ол Интернеттегі мәтін бөліктерінің аткаратын кызметін анықтап, соларды әрбір түтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжат функционалды түрде белгілейтін тіл болып табылады.

Мысалы, егер мәтін тақырыбын бейнелеу керек болса онда HTML коды оны такырып ретінде көрсетуге тырысады. Такырыптың белгілеу коды алынған соң, оны броузер-программа өз мүмкіндіпн пайдаланып, оны үлкейтіп ірі әріптермен жазуы ыктимал немесе экран жолдарының ортасына жылжытып қана көрсетуіне де болады. Ал егер бұл құжат мәтіні дыбыс синтезаторы аркылы берілетін болса, онда такырып қаттырақ шьғатын дауыс аркылы айтылып, одан сон аздап үзіліс жасалуы да мүмкін.

HT ML тілінде мәтінді пішімдеу тәсілдерінің де бар екенін айтып кету керек, бірақ алғашқы тұрғыдан алғанда құжаттың мазмұны мен оны безендіріп көрсету жолдарының айырмашылығы сакталып отырады. Мысалы, тілдің соңғы HTML 4. 0 нұсқасында мәтін пішімдеу командаларын пайдалану ұсынылмаған.

E-mail бұл электрондық поштаның ағылшынша аталуы, ол-желі қызметтерінің ішіндегі электрондық мәлімет алмасудың ең негізгісі. Электрондық пошта көмегімен барлық құрылықтарда тұратын адамдар бір-біріне электрондық хаттар мен файлдар жібере алады.

Usenet жүйесінің бірнеше анықтамалары бар, олар - тармакталған дискуссия клубты телеконференция, жаңалықтар тобы. Мұның электрондық поштадан айырмашылығын мәліметті бір адамға ғана емес, бірнеше абоненттер тобына (телеконференциялар) жақтайсыз. Әр түрлі мәселелерді талқылау кезінде конференцияға қатынасушылар тең құқықты болып саналады. Әрбір телеконференция бір тақырыпқа(ғылымда өнерде, спорта, т. с. с. арналады және оның өзіндік адресі болады, мұндағы қарастырылатын мәселелер ауқымы әр түрлі бола береді - өте аукымды тақырыптан (бір сұрақтың барлық жағы) тек бір ғана сұраққа дейін (мысалы, филателия) қамтылады.

ISQ (I seek you - мен сені іздеймін) - желі тұтынушыларына накты уақыт кезеңнен (масштабында) хат-хабарлармен алмасып, бірден чат (chat- әңгіме) құрып, файл жіберуге әңгімелесуге мүмкіндік беретін қызмет түрі.

IRC (Internet Relay Chat) - нақты уақыт кезеңінде телеконференция өткізудің бір түрі тұтынушылардың бір-бірінен әңгіме-дүкен құруға болатын қызметі. IRC-сервсрлері мен IRC-клиенттері көмегімен тұтынушылар бір-бірімен «виртуальды» әңгіме өткізуді перне тақтада сөздерді теру арқылы жүргізеді.

IP-телефония. Интернетте телефондағы дабыс арқылы мәлімет алмасуды өте тиімді деп айтуға болмас, бұл тек TCP/IP хаттамалары негізінде электрондық мәліметті алмасудың жеке бір түрі ғана. Адамның дауысы цифрлы файлға (аудиофайлдар жасау сияқты) түрлендіріледі де, желідегі, қарпайым мәліметтер пакеттсрі тәрізді түрде тасымалданады. Қазақстан Республикасы байланысынын ұлттык операторы болып саналатын «Қазактелеком» ААҚ-ы осы байланыс түрін практикада пайдаланып жүр.

1. 1 Мәтіндермен жұмыс

Әріптер құру.

Әріп мәтінді өңдеу үшін арналған және оның үлкейтілген алғашқы әріпі, базалық сызық одан бірнеше жол төмендеп тұрады. Әріп оқушының көңілін мәтінге аударады. Егер бұл бетте басқа айқын белгілер болмаса. Әдетте символдың өзінен басқа өсімдік, жануар және басқа заттар қолданылады. Бұл әрине міндетті емес. Бірақта ол мәтінге белгілі бір мән бере алады. Егер де сайтты тура солай жасағыңыз келсе, оған бәрінен де оң жағымен түзетілген сурет жақсы келеді.

1-мысал. Әріпті сурет көмегімен жаса

Әріппен мәтін арасындағы шегіну vspace және hspace dropcap параметрлері арқылы тігінен және көлденеңнен беріледі.

Суреттің әріптің сапасына лайық болуы келесідегідей: кез келген қаріп пенен әр түрлі есеп қолданылады. Методтың қарапайымдылығы сондай-ақ GIF сапалық форматта қолдану мүмкіндігі, бұл өңдеуше қосымша мүмкіндік туғызады. Кемшілігі: егер әріп сайтте көп қолданылса, көптеген суреттерді әр түрлі әріптерге қолдану керек. Мәтінді редактрлеудің мүмкіндігі қиындайды. Жай ғана әріпті өзгертудің орнына басқа сурет қоюға тура келеді.

Мәтіндегі бірінші әріп қисайту үшін, ұяшыққа сол жақпен қисайтылған кестені сызу керек.

2-мысал. Мәтін түріндегі әріп.

<table align=left border=0 cellspacing=0 celpadding=0>
<tr><td><font size=7>"Д</font></td></tr>
</table>
Димон, сенде транплюкаторға ұқсас бір нәрсе бар ма?”. “Ұқсасы несі?!” ─ Диманын жауабы ─ “Менде транплюкатордың өзі бар!”. Осы сөзді айтып балконға шығады және ол жерден бір нәрсені алады, сол сәтте ол заттың сол екенін түсінесің.

“Д имон, сенде транплюкаторға ұқсас бір нәрсе бар ма?”. “Ұқсасы

несі?!” ─ Диманын жауабы ─ “Менде транплюкатордың өзі бар!”.

Осы сөзді айтып балконға шығады және ол жерден бір нәрсені

алады, сол сәтте ол заттың сол екенін түсінесің.

Қалауымызша фонның түсін және жақтаушысын bgcolor және bordercolor параметрін қолдану керек. Әріп пенен текстін арасындағы шегіну HTML арқылы реттеледі. Символдың қаріптің және көлемін өзгерту үшін стиль қолданылыды. Бұл жағдайда код HTML айқындалмайды.

format2

3-мысал. Стильдерді қолдану.

<head>
<style type="text/css">
. letter { font-family: Arial; font-size: 24pt; color: navy }
</style>
</head>
<table align=left border=0 cellspacing=0 celpadding=0>
<tr><td><span class=letter>"Д</span></td></tr>
имон, сенде транплюкаторға ұқсас бір нәрсе бар ма?”. “Ұқсасы несі?!” ─ Диманын жауабы ─ “Менде транплюкатордың өзі бар!”. Осы сөзді айтып балконға шығады және ол жерден біп нәрсені алады, сол сәтте ол заттың сол екенін түсінесің.

Әріпті сол жағынан негізгі мәтіннен бөлуге ештеңке кедергі бола алмайды. Осы әрекетпен қарапайым эффекті жасай аламыз. Әріпті орналастыру үшін міндетті түрде екі ұяшықты кесте құру керек, сол жағында бірінші символ, ал екінші жағында қалған мәтін орналасады.

4-мысал. Өрістегі әріп.

<table width=100% border=0>
<tr>
<td valign=top>
<font size=7>В</font>
немесе
<span class=letter>В</span>
немесе
<img src=v. gif width=50 height=50> </td>
<td valign=top>

Кескіннің мәтінмен ағуы

Веб парақтар беттеулеріндегі (верстка) танымал мүмкіндіктердің бірі, браузер терезесінің шетінде кескін орналасқан, ал мәтін оның басқа жақтарында айнала орналасқан осы кескіннің мәтінмен ағуы қолданылады

Ағуды құру үшін бірнеше әдістер бар, олар НТМL тегтерімен байланысқан сияқты стильдерді қолданумен де байланысады.

Align mega IMG параметрін қолдану.

Кескінді түзету Align mega IMG параметірі мен анықталады. Бұл параметр қай терезенің жанында сурет орналасатындығын береді, және сол кезде анықтай отырып мәтінің ағу әдісін бірге қарастырады. Оң жақ шеті бойынша кескінді тузету және сол жақ бойынша ағуды беру үшін right мәнін және сәйкесінше оған қарама қарсы left мәнін орнатады. Олар ағатын мәтінен кескінге дейінгі ара қашықтықты анықтайды. Бұл атрибуттарсыз кескін мен мәтін бір - біріне тым жабысып тұратындығы 1-мысалда көрсетілген.

1- мысал. Кескін қасиеттерін қолдану

<img src=sample. gif width=50 height=50 hspace=10 vspace=10 align=left>Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diem nonummy nibh euismod tincidunt ut lacreet dolore magna aliguam erat volutpat. Ut wisis enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tution ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. </body>
</html>

Кескінен мәтінге дейінгі қашықтық hspace параметірімен басқарылады, ол бір уақытта кескіннен солға және оңға бос орынды қосады. Соңдықтан терезе шетінен көрсетілген осы атрибут арқылы сурет мәні тұрғызылады. Осы ерекшеліктен құтылу үшін Кестены қолдануға болады.

Кестелерді қолдану

Шекаралары көрінбейтін кесте - беттеудің танымал әдістерінің бірі болып табылады. Ізделінді нәтижені алу үшін кескіндегідей мәні мен қолданысы бар TABLE тегінің align қасиеттерін пайдаланамыз. Бірақ кестелерді көрсету үшін және басқару үшін параметірлер көбірек екен, бұл мәтінің ағуы бойынша кескінмен салыстырғанда артықшылық сипатында болып отыр.

2- мысал. Кестелерді қодану

<table width=70 height=70 border=0 align=left cellpadding=0 cellspacing=0>
<tr>
<td><img src=sample. gif width=50 height=50></td>
</tr>
</table>
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diem nonummy nibh euismod tincidunt ut lacreet dolore magna aliguam erat volutpat. Ut wisis enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tution ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diem nonummy nibh euismod tincidunt ut lacreet dolore magna aliguam erat volutpat. Ut wisis enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tution ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.:

Кесте кескінің өзінен шығатын көрінбейтін шекараны құрады, ол мәтінге жақындауға жол бермейді. Шегініс кестенің ені және биіктігімен анықталады. Мысалда сурет сол жақ шеті бойынша түзетілген, себебі бұл әдіс кестеге орнатылған. Суреттен мәтінге дейінгі көлденең ара қашықтық кестенің енімен кескін енінің айырмашылығына тең. Ал тігінен шегініс мүлдем басқаша, үнемдеу бойынша ұяшық құрамындағыларды түзету тігінен ортасы бойынша орындалады. Сондықтан егер, TD тегінің valign=top параметрі берілсе, тігінен бойынша шегіністер көлденеңіненге қарағанда екі есе аз болады.

Стильдерді қолдану

Суреттің мәтінмен ағуы үшін float параметрін қолдануға болады. Right мәні кескінді түзетуді атқарады, яғни браузер терезесінің оң жақ шеті бойынша, ол мәтінді суреттің сол жағына орналастырады. Ал left мәні керісінше сол жақ шеті бойын түзетеді де мәтінді суреттің оң жағынан қояды.

3- мысал. Стильдерді қолдану

<img src=sample. gif width=50 height=50 hspace=10 vspace=10 style="float: left">Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diem nonummy nibh euismod tincidunt ut lacreet dolore magna aliguam erat volutpat. Ut wisis enim ad minim veniam, quis nostrud exerci tution ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.

</body>
</html>

Мәтінді түзету

Мәтінді сыртқы көрінісіне және абзац жақтарына байланысты сол жақ, оң жақ, орталық, ені бойынша түзетеді. Ол 1- кестеде көрсетілген.

1-кесте.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.