Android телефондарға арналған алғашқы интерфейс
Мазмұны
Кіріспе 7
2 Android операциялық жүйесі 14
2.1.Android ОЖ-сі туралы түсініктеме 14
2.2.Android ОЖ-нің даму тарихы 15
2.1.1.Android ОЖ-нің пайда болуы 15
2.1.2. 2005-2007 жылдағы Android ОЖ-нің эволюциясы 20
2.3.Android ОЖ және Android қосымшаларының жұмыс істеу приципі 24
2.4.Android қосымшасы компоненттері 25
2.4.1.Әрекетшілдік 33
2.4.2.Қызметтер 33
2.4.3.Кең таратқыштық мақсатты қабылдағыш 34
2.4.4.Контент-провайдер 34
2.5.Android архитектурасы 34
3 Қосымшаның құрылу ортасы 36
3.1.Қосымша құру ортасын дайындау 36
3.2.Java бағдарламалау тілі 36
3.2.1.Java тілінің негізі және қысқаша тарихы 36
3.2.2.Бай объектілік ортасы 37
3.2.3.Класстар 39
3.3.Android SDK-да қосымшалар құру 40
3.3.1.Жоба қасиеттері 40
3.3.2.Жобаның файлдық құрылымы 44
3.3.3.Деректер қорын құру. SQLite 46
4.1.Қосымшаға қойылатын талаптар 49
4.3.Қосымша интерфейсінің құрылуы 50
4.5.Қосымшаның бағдарламалық коды 58
4.6.Программалық жабдықтарды тестілеу. Программалық жабдықтардың сапасын тексерудің түрлері 59
Қорытынды 61
Қолданылған әдебиеттер тізімі 63
Қосымша 65
Кіріспе
Қазіргі заманда мобильді құрылғыларға арналған, көпшілікке мәлім операциялық жүйелердің бірі Google компаниясының өнімі Android ОЖ болып табылады. Бұл жұмыстың мақсаты Android ОЖ-ның қосымшаларын зерттеу. Android ОЖ қосымшаларын бірнеше компонентері және өзіндік архитектурасы бар. Қосымшаларды электронды мәліметтерді алмастыратын қосымша, құжаттармен жұмыс жасауға арналған бағдарламалар, оперативті байланыс құратын бағдарламар, толық қолжетімділік орнататын қосымшалар сияқты түрлерге бөліп қарастыруға болады. Android платформасына қосымша әзірлеу үшін әр-түрлі құрал-саймандар пайдаланылады. Android SDK құрылғысы қосымшаның өзінде жүзеге асырылатын болады.
Бұл мақсатқа жету үшін келесі тапсырмаларды орындау керек:
- Android ОЖ-не арналған қосымшаны әзірлеудің ерекшеліктері мен құрал-жабдықтарын,оның архиткетурасын зерттеу;
-Қолданушының интерфейсі жасау;
- Жасалған қосымшаны тестілеуден өткізу;
Технологиялардың қарқынды даму процессіне байланысты қазіргі замандағы адамдар өмірін смартфондарсыз, планшеттерсіз көзге елестету мүмкін емес. Мәселен Android операциялық жүйесі Honda, General Motors, Audi мен Hyundai-дың көліктеріне орнатылады. Ақпаратты Google компаниясына сілтеме жасай отырып Nikkei іскер басылымы таратты. Компания жүйені көліктерге өзі орнатып отырады. Оның көмегімен көлік жүргізушілері электронды поштасын тексеріп, карталарды жүктеп, дауыс арқылы көлікті басқара алатын болады. Қазір Google компаниясы көлікті жүргізген кезде ұялы телефонды пайдалануға болатын жүйені жасақтап жатқандығы белгілі болып отыр. Сондай-ақ, телефон арқылы көліктің компьютеріне ақпарат жіберіп, алмасу қызметі жасақталып жатыр. Оның барлығын дауыс хабарламалары арқылы жасап отыруға болады. Хит әндерді көліктің компьютеріне жүктеу мүмкіндігі де қарастырылған. Биылдан шыққан көліктерде әндер жүктеулі болады. Android операциялық жүйесі 2008 жылы шығып, қазір 80 пайыз ұялы телефондарға орнатылған болып отыр. Оның басқа жүйелерден негізгі артықшылығы компьютерге еркін қосылу мүмкіндіні. Тіпті, жас бүлдіршіндеріміздің өздері еш қиындықсыз кез-келген құрылғыларды тез меңгеруге бейім. Сондықтан Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған сөйлейтін әліпби қосымшасы балалардың смартфондар, планшеттер алдында өткізетін уақытын тиімді пайдаланудың бірден бір әдісі.
Смартфондар мен планшеттерден басқа Android операциялық жүйесі басқа да құрылғыларға орнатыла бастады. 2009 жылдың соңына таман ең алғашқы рет Android операциялық жүйесінде жұмыс жасайтын фоторамка сатылымға шықты. 2011 жылдың шілде айында Blue Sky компаниясы Android операциялық жүйесімен басқарылатын интеллектуалды i'm Watch қол сағатының шыққанын құлақтандырды. 2012 жылдың тамыз Nikon компаниясы әлемде ең алғаш болып Android операциялық жүйесінде жұмыс жасайтын фотокамераны халыққа ұсынды. Google Nexus топтамасында да смартфондар мен планшеттер ғана емес, сонымен қатар Android операциялық жүйесінде жұмыс жасайтын Nexus Q медиаплеерін айтсақ болады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты. Android операциялық жүйесіне арналған Бастауыш сынып оқушыларына арналған тілдерді үйрету мобилдік қосымшасының интерфейсі арнайы үйретуді талап етпейтін өте қарапайым түрде құрылған. Сол себепті бүлдіршіндеріміз үш тілдік әліппені ата-анасының және басқа да үлкендердің қатысуынсыз, өз бетімен үйренулеріне болады.
Қосымша жаңалықтары. Қосымша құрылымы өзіне тән ерекшеліктерге ие. Қосымша түрлі функцияларды қамтитын бағдарламалық кешеннен тұрады. Яғни, Андроид ОЖ-не арналған электрондық әліппе қосымшасының жаңалығы - бір қосымша құрамында бірнеше қосымшаға тән қасиеттер жинақталған. Қосымшаны іске қосып, қолдану кезінде жас қолданушылар беттер арасында еркін орын ауыстыра алады.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған үш тілді үйрету мектепке дейінгі бүлдіршіндерге заманауи технологияларды қолдана отырып үш тілдің әліппесін оңай меңгеруге, қосымша құрамындағы логикалық ойындардың көмегімен логикалық қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған үш тілді үйретуқосымшасында смартфон экранына жанасу арқылы сол әріптің қалай жазылуы және оның қалай дұрыс айтылуы қарастырылған.
Қосымша құрамы. Қосымша төрт беттен тұрады. Бірінші бет - негізгі меню. Негізгі менюде төрт батырмадан тұрады. Бірінші батырмада қазақ тілі деп жазылып тұр, бұл батырманы басқан кезде үш тілдің әріптері орналасқан әліппелер жиына тап боламыз. Әр әріптің үстін басқан кезде сол әріпке арналған мысал және сол әріптің қалай дұрыс айтылуы , жазылуы тұралы ақпарат пайда болады. Әріптің қалай дұрыс жазылуы туралы кішігірім видео арқылы көрсетіледі. Басты бетке қайта оралып келесі батырмаларға анықтама беріп кетейік . Олар ойын батырмасы. Келе ойнайық , Жұмбақты шеш, Ойлан тап. Кел ойнайық батырмасын басқан кезде келесі бетке тап боласыз. Ол бетте белгілі бір сөз берілген және сол сөздің дұрыс ретпен орналастыру керек, ол баланың дамуына әсер етеді. Жұмбақты шеш деп аталатын ойын үшінші батырмада орналасқан. Ойынға кірген кезде үш тілдің біреуін таңдауыңызды өтінеді, өзіңізге қажетті тілді таңдап. Сол таңдаған тіліңізге байланысты балаға әріптер туралы жұмбақтар қойлады. Жауаптары қызыл және жасыл түспен беріледі. Жасыл түс дұрыс дегенді білдіреді. Жұмбақ - адамның ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр.Келесі батырмада ойлан тап деген ойын берілген. Ол ойында әріп берілген сол әріптен басталатын суреттерді табуыңыз керек . Бір артықшылығы сөздер сурет түрінде берілген. Қанша сұраққа дұрыс жауап бергеніңіз соңыда шығады.Құрал-жабдықтар құрамы. Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кiрiспеден, төрт бөлiмнен, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тiзiмiнен тұрады.Кiрiспеде тақырыптың өзектiлiгi анықталып, оның зерттелу дәрежесi сипатталады.Андроид операциялық жүйесі бөлімінде андроид операциялық жүйесінің пайда болу тарихы, даму кезеңдері, жұмыс істеу принципі және т.б туралы ақпараттар қамтылған.Қосымшаның құрылу ортасы. Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған үш тілді үйрету қосымшасы Java бағдарламалау тілінде, Android бағдарлама құру ортасын қолдана отырып құрастырылған. Android бағдарлама құру ортасына Android SDK Manager және Android Virtual Devices кірістірілген. Android SDK Manager андроид платформасыны бағдарлама құру мүмкіндігін береді. Android Virtual Devices - андроид операциялық жүйесіне арналған қосымшаларды компьютерде орнатып, іске асыруға арналған виртуалды эмулятор болып табылады.Қосымшаны құру ортасы бөлімінде қосымшаны құруға қажетті құрал-жабдықтар жиыны, қосымшаны құру әдістері, қосымшаның интерфейсінің құрылуы, қосымша құруға қолданылған әдістер мен қосымша алгоритмі жайлы негігі ақпараттар қамтылған.2 Қолданыстаға мобильді платформаларға шолуМобильді операциялық жүйе(мобильді ОЖ) - смартфон,планшет,КПК және басқада мобильді құрылғыларға арналған операциялық жүйе. Белгілі бір телефон құрылғысын таңдағанда оның операциялық жүйесі басты фактор болып есептеледі. Смартфондар мен платформалар үшін ең кең таралған операциялық жүйелер:Symbian OS - операциялық жүйе смартфондар нарығының көп бөлігін 2010 жылы иеленді. 2010 жылдың басында ОС негізіндегі тек 1 платформа: 60-шы құрылғы, негізінен Nokia құрылғыларында, сондай-ақ кейбір Samsung үлгілерінде қолданылады;BlackBerry OS (RIM) - бұл жүйе ең алдымен Құрама Штаттардың құрылғыларында кең қолданылады , себебі кейбір елдердің арнайы қызметкерлері жұмыста смартфон пайдалануға болмайды, кіріс және шығыс деректер АЕS шифрлау алгоритмі қолданылады;Windows Mobile және Windows CE - Microsoft корпорациясының ықшамды операциялық жүйесі, 1996 жылдан бастап шығарылып, 2010 жылға қарай смартфондарға арналған ОС нарығының ең үлкен сегментін иеленіп, қазіргі уақытта қолдау және даму кезеңдерін бастан кешуде;Windows Phone 7 - Microsoft корпорациясынын өнімі, Windows Mobile-нан түбегейлі ерекшеленеді;Palm OS - ең танымал платформалардың бірі болып табылады, бірақ қазір Palm OS-ға негізделген ұялы телефондар сирек кездеседі. Соңғы смартфон операциялық жүйесі 2007 жылдың соңында шығарылды (Palm Centro);Linux - бұл операциялық жүйе мобильді құрылғыларда кеңінен қолданылмайды, бірақ оның даму жылдан жылға артып барады. Linux - негізіндегі смартфондар Азия аумағында таралды;Bada - Samsung компаниясы әзірлеген ең соңғы мобильді платформа. Жаңа платформадағы алғашқы телефон S8500 Wave болды;Android - Linux ядросына негізделген смартфондар, планшеттік компьютерлер, электрондық кітаптар, сағаттар және нетбук үшін портативті (желілік) операциялық жүйе. Бастапқыда Android Inc. компаниясы әзірлеген, оны Google компаниясы сатып алды. Кейінірек Google бұл операциялық жүйені қолданды және одан әрі дамытумен айналысатын Open Handset Alliance (OHA) құруды бастады. Android құрылғыны Google әзірлеген кітапханалар арқылы басқаратын Java-негізделген бағдарламаларды жасауға мүмкіндік береді. Android Native Development Kit жүйесі жүйеге С және басқа тілдерде жазылған кітапханаларды және бағдарлама компоненттерін пайдалануға мүмкіндік береді;IOS (2010 жылғы 24 маусымға дейін - iPhone OS) американдық Apple компаниясы әзірлеген және мобильді операциялық жүйе болып табылады, ол 2007 жылы шығарылды; бастапқыда iPhone және iPod Touch үшін, кейін iPad және Apple TV сияқты құрылғылар үшін шығарылды. Windows Phone және Google Android операциялық жүйелерден айырмашылығы тек Apple компаниясы шығарған тауарлада қолданылады;Қазіргі уақытта Android операциялық жүйесі дамып келеді: жыл сайын осы операциялық жүйенің пайдаланушылары үнемі өсіп келеді. Canalys компаниясының статистикалық жорамалы бойынша Android операциялық жүйесі әлемдегі ұялы байланыс нарығының 69,2% -ын құрайды. Әрине, бұл факт көптеген бағдарламашылардын назарын Android-ке арналған мобильді қосымшаларды құру үшін қызықтырды . Бәлкім, бүгінде бұл ең танымал және қызықты жүйе. Бағдарламашыларға және пайдаланушыларға бірегей мүмкіндік береді. Еркін бағдарламалық қамтамасыз етуді орнату арқылы сіз жүйеге арналған бағдарламалар жасай аласыз және оларды арнайы интернет-дүкенде сата аласыз.2.1. Пәндік саланың сипаттамасыAndroid -- ықшамды (желілі) операциялық жүйе. Ол Linux ядросының негізінде жасалған және коммуникаторлар,планшетті компьютерлерге, санды ойнатқыштарға,қолсағаттарға, нетбуктар мен смартбуктарға арнап жасалынған. Алғашында Android Inc. компаниясы жасаған, кейіннен бұл компанияны Google сатып алды. Google Android платформасын ары қарай қолдау және дамыту мақсатында Open Handset Alliance (OHA) альянсын құрды. Android Google кітапхана арқылы жасалынған басқару құрылғысымен Java-қолданбалар жасауға мүмкіндік береді. Android Native Development Kit Си және де басқа да бағдарламалау тілінде жазылған қолданбаларды жасай алады. Java бағдарламалау тілін пайдаланып Бұл сізге Java-негізделген қосымшаларды жасауға мүмкіндік береді құрылғыны Google әзірлеген кітапханалар арқылы басқаруға болады. Сонымен қатар, 2009 жылдың 30-шы сәуірінде шығарылған Android Native Development Kit.1.5 (Cupcake) көмегімен C және басқа да бағдарламалау тілдерінде бағдарламаларды жаза аласыз. Негізгі жетілдірулер арасында камералық режимде бейне жазуға және көруге қолдау көрсетілді; Bluetooth A2DP қолдауы; Bluetooth гарнитурасына автоматты түрде қосылу мүмкіндігі.
Android-та іске қосқан бірінші құрылғы HTC смартфоны T-Mobile G1 2008 жылдың 23 қыркүйегі. Көп ұзамай басқа өндірушілерден көптеген ұсыныстар келіп түсті және олар өздері өндіретін смартфондарды Android операциялық жүйесінде шығаруды жоспарлады.
Android платформасына негізделген басқа құрылғылардын ажырататын Google-дың бірнеше басты артықшылығы бар:
1. Ашықтық - Android стандартты API шақыруымен мобильді құрылғының негізгі функцияларына қол жеткізуге мүмкіндік береді.
2. Шекараларды жою - интернет пен телефон деректері бір бірімен алмаса алады , мысалы, байланыс ақпараты және географиялық ақпаратты біріктіруге болады .
3. Бағдарламаларды тез және оңай жасақтау - SDK-да Android қосымшаларын жасау және іске қосу, соның ішінде нақты құрылғылардың симуляторы және жетілдірілген отладка құралдары сияқты барлық нәрселер бар.
Android өздерінің пайдаланушы интерфейстерін дамытуды ұнататын компания, жаңа OS нұсқаларды шығаруға ұмтылады.
Бірнеше ай бұрын шығарылған құрылғылар ескіріп кетеді, себебі операторлар мен өндірушілер бағдарламалық жасақтаманың жаңартуларын жасағысы келмейді, сондықтан пайдаланушылар жаңа Android мүмкіндіктерін пайдалана алады. Мысалы, көптеген сарапшылар платформа Java-ге негізделгенін, сондықтан пайдаланудың артықшылықтары мен мүмкіндіктерін атап өтеді. Android жүйесінде Linux жүйесі толық пайдаланылмаған. Сондай-ақ, ол платформадағы танымал графикалық құралдарды пайдаланбайды. (Toolkit) және кітапханаларға (мысалы, Ot немесе GTK), бұл жалпыға қолжетімді компьютердің ұялы платформаға толық нұсқасынан Linux-ге тасымалданатын көптеген қосымшалардың болмайтындығы кері әсер етеді. Бұдан басқа, Google, өз қалауы бойынша, қолданушының телефондарындағы қосымшаны жоюына болады. Егер олардын қойған шарттарын бұзсан.
Аналитиктер мен экспертердің айтуы бойынша IT нарығы үшін Google Android өнімдері өте жоғары деп баға беріп жатыр. Бұл компаниянын өнімдері ашық кодтарды пайдаланылады. Олар біртіндеп IT кеңістігін иеленіп, танылған көшбасшыларды тартып алып, бәсекелестікті қалыптастырды, бұл нарықтың қалпына келуіне тек оң әсерін тигізеді. Кодтың көп бөлігі Apache 2 лицензиясымен лицензияланған, ашық және шексіз лицензия олардың жеке жүйелерін жасау үшін қолайлы болды.
2 Android операциялық жүйесі
2008 жылы алғашқы нұсқасы шыққаннан бері жүйе бірнеше рет жаңаланып тұрды. Бұл жаңаландырулар жүйеден табылған ақаулар мен жаңа функцияларды қосу болып табылады. Әр нұсқаның өзінше кодталған есім болады. Кодты есімі алфавит бойынша беріледі.
Қазіргі таңда операциялық жүйенің 10 нұсқасы шығып үлгерді және біреуі әзірлену үстінде. Соңғы нұсқасы - 4.0 Ice Cream Sandwich (Брикеттегі балмұздақ).
2005 жыл:
шілде - Google компаниясы Android Inc. компаниясын сатып алды;
5 қыркүйек - мобилді құрылғыларға арналған ашық стандарттар жасау мақсатында құрылатын Open Handset Alliance (OHA) компания тобының құрылуы жөнінде ресми хабарлады;
12 қараша - Android Early Look SDK жасаушыларына арналған алғашқы нұсқаның пакеті көрсетілді әрі жүктеуге ұсынылды.
2008 жыл:
18 тамыз - OHA SDK 0.9 beta жаңа нұсқасы шыққаны туралы хабарлады;
23 қыркүйек - Google компаниясы T-Mobile мобилді оператормен және тайваньдық HTC компаниясымен бірге жаңа Android 1.0 платформасының базасында жұмыс жасайтын T-Mobile G1 (HTC Dream) смартфон.
2007 жыл:
SDK 1.0, Release 1 жасаушысының алғашқы толыққанды пакетті шықты.
2009 жыл:
30 сәуір - жаңаланған Android 1.5 (Cupcake) нұсқасы ресми түрде шықты;
15 қыркүйек - Android 1.6 (Donut) нұсқасы шықты;
26 қазан - Android 2.0 (Eclair) нұсқасы шықты;
3 желтоқсан - Android 2.0.1 нұсқасы шықты.
2010 жыл:
12 қаңтар - Android 2.1 нұсқасы шықты. Кейбір деректер бойынша оны Flan деп атаған, бірақта бұл Eclair релизінің бір бөлігі болған;
мамыр - Android 2.2 (FroYo) нұсқасы шықты;
жетоқсан - Android 2.3 (Gingerbread) нұсқасы шықты.
2011 жыл:
22 ақпан - Android 3.0 (Honeycomb) нұсқасы шықты;
15 тамыз - Google компания Motorola Mobility директорлар кеңесімен телекоммуникациялық корпорацияны 12,5 млрд долларға сату жөніндегі келісімге отыра алды;
9 қыркүйек - Android 5.0 Jelly Bean туралы алғашқы сыбыстар естіле бастады;
19 қазан - Android 4.0 Ice Cream Sandwich нұсқасы шықты.
Android - бұл ұялы құрылғыларға арналған бағдарламалық стек, ол операциялық жүйеден, аралық қабаттағы бағдарламалық қамтамасыз етуден (middleware), сонымен қатар қолданушылық қосымшадан (e-mail-тұтынушы, күнтізбе, карталар, браузерлер, контакттер және басқалары) тұрады. Android архитектурасы 2.6 нұсқадағы Linux ядросының негізінде құрылған. Ол қауіпсіздікті, жадыны, процесстерді басқару сияқты жүйелік қызметтерге жауап береді, желілік стек пен драйверлер үлгісінен тұрады. Бұған қоса, бұл ядро аппараттық деңгей мен бағдарламалық стектің қалған бөлігі арасындағы абстрактты қабат рөлін атқарады.
Иерархиялық жүйедегі келесі деңгей - CC++ тілінде жазылған кітапханалар. Медиа кітапханаларда (Media Libraries) негізгі форматтар мен кодектер қолдауы орналасқан, MPEG4, H.264, MP3, WMA, WAV, AAC, AMR, JPG, PNG-дан тұрады. Графикалық кітапханалар (3D Libraries) API OpenGL ES 3.0-ті қолдайды және аппаратты 3D-жылдамдатқыш қолдауын қамтамасыз етеді. Бір қосымшада бір уақытта екі- және үш өлшемді графиканы қолдануға болады [14].
Android-тың 1.6 нұсқасында жасаушылар Native Development Kit комплектін қосты Онымен linux-кітапхананың стандарттарына қарайласа отырып, CС++ тілдік жүйесіне арнап төменгі дәрежелі модулдер жазуға болады.
Java қолданба жәй жылдамдықпен жұмыс жасайды, сонымен қатар оперативтік жадты үлкен көлемде қажет етеді (соңғы жетіспеушіліктің орны толтырылуы мүмкін).
Google Play және де Google-дің басқа қызмет түрлеріне ену үшін телефон жасаушы компания міндетті түрде Google-мен мақұлданған келісім-шартқа отыру керек.
Кейбір шолушылардың айтуы бойынша, Android өзінің бәсекелесі Apple iOS-тан бірнеше қызмет түрлерінен алда болып тұр екен, мысалға: уеб-серфинг, Google Inc. қызмет түрлерімен бірлесіп жұмыс жасау және т.б.. Android жүйесі iOS жүйесіне қарағанда ашық түрдегі платформа болып табылады, сондықтан онда көп функцияларды қолдануға болады.
IOS пен Windows Phone 7-ге қарағанда Android-та Bluetooth-дің бір мезетте файлды жіберіп және алуға мүмкіндік беретін толыққанды жасалған торшасы бар.
Android аппараттарда дәстүр бойынша құжаттарды компьютерден телефонға тез арада тасымалдай алатын MicroSD-кардридері болады.
PC Magazine баспасы Android 4.0 Ice Cream Sandwich операциялық жүйесін Редакция қалауы аты жүлдемен марапаттады, олардың айтуынша, жаңа ОЖ платформаға көптеген жаңартулар әкелді, соның ішінде смартфон мен планшеттік жүйелер арасындағы айырмашылықты кетірген.
2012 жылдың маусым айында Ведомости газетінің хабарлауы бойынша, Android өзінің басты қарсыласын Apple-ді планшетті компьютерлер нарығында жеңе алған. Сарапшылардың айтуынша, бұл сырғудың себебі Apple-дің өз құрылығыларын шығаруды кешеуілдетіп жатуынан дейді.
Маңызды стектің бірі Android Runtime болып табылады, ол виртуалды Java-машинасы Dalvik-тен және ядроның кітапханалар жиынынан тұрады. Dalvik бірнеше қосымшалардың бір уақытта орындалуын қолдайды және арнайы .dex форматында файлдарды орындайды. Бұл аз жадылы құрылғыларға тиімді етіп жасалған [17].
Келесі деңгей - Application Framework (қосымша каркасы). Мұнда Android-тың уникалды артықшылығы болып табылатын Content Providers (деректер провайдері) сияқты компонентін ерекшелеп айтуға болады. Деректер провайдері ғаламтордағы ақпаратты телефон деректері -контакттық ақпарат немесе географиялық орналасуымен біріктіруге мүмкіндік береді. Бұл жаңа функцияларды іске асыруға мүмкіндік береді.
Қосымша каркасы арқылы ғана өңдеушілер бір деңгей төмен жүйе компоненттерімен берілетін API-ге рұқсат алады. Оның үстіне, деректер әр түрлі қосымшалармен бірге қолданыла алады. Әрбір қосымшаның негізінде жатқан және фреймворктың бөлігі болып табылатын қызметтер мен жүйелердің базалық жиынтығына келесілер кіреді:
Қосымшалардың визуалды компоненттерін жасау үшін қолданылатын кеңейтілген және бай көріністер жиынтығы (Views), мысалы, тізімдер, мәтіндік жолдар, кестелер, батырмалар және тіпті кірістірілген web-браузерлер.
Бір қосымша басқа қосымшалардың өзінің жұмыс жасауына пайдалана алатындай ашып беретін деректерді басқарушы контент-провайдерлер (Content Providers).
Кодтан тұрмайтын ресурстарға рұқсатын қамтамасыз ететін ресурстар менеджері (Resource Manager), мысалы, жолдық деректерге, графикаға, файлдарға, басқаларына.
Хабарлау менеджері (Notification Manager), бұның арқасында барлық қосымшаларда қолданушы үшін қалып-жағдай жолында жекелеген мәлімдемелерді көрсете алады.
Әрекеттер менеджері (Activity Manager) қосымшаның өмір сүру кезеңін басқарады, әрекеттермен жұмыс тарихы жайында деректерді сақтайды, сонымен қатар жүйеге ол бойынша бағыттауға мүмкіндік береді.
Тұрғылықты орын менеджері (Location Manager), қосымшаларға құрылғының ағымдағы географиялық жайы жайында жаңартылған деректерді алып отыруға мүмкіндік береді.
Бағдарламалық стектің ең жоғарысында қосымшалар (Applications) деңгейі жатыр. Android қосымшасының құрылымы компоненттерді өзімізге қажеттілігі бойынша қолдануға және алмастыруға мүмкіндік береді. Бұл компоненттер Android API-дан тұратын жоғары деңгейлі Java-класы болып табылады [13].
Android тарихы 2003-жылдың қазанында, Эндри Рубин бірнеше жолдастарымен мобильдік телефондарға операциялық жүйе құруды шешкенінен басталды. Олар уақыт пен нарықты басып озды, бірақ, кейіннен жеке ОЖ құру идеялары іске аспады. Үлкен құпия түрде жұмыс істеген Android Inc компаниясын алда құлдырау күтті, компания ақшасы жылдам уақытта бітіп, мүмкін потенциалды инвесторларды тарту мумкін болатындай нәтиже бермеді. Бұл құпиялық компания жұмсына кері әсерін берді. Эндри Рубиннің сұхбаттарынан компания GPS пен мобильдік телефондармен қатысы бар қызмет қосымшаларымен жұмыс жасып жүргені белгілі болы. Бір сөзбен айтқанда, түсініксіздік кесірінен бұл жоба инвесторлар тарапынан қызығушылық туғызбады.
2005-жылдың жазында компания ақшасы бітті. Бірақ, компанияға іздеу алыбы - Google қызығушылық танытты. 2005-жылдың 17-тамызында компания толығымен Google-дың қоластындағы компанияға айналды. Энди Рубин командасы Google кеңсесінен орын алып жұмысқа кірісті. 2005-жылдың жазында Android стратегиясы қайта анықталып, телефон өндіруші компанияларға не ұсына алатындығы қарастырылды. Oracle және Google компаеиялары арасындғы соттығ арқасында бізге android платформасына қатысты жоспарларға байланысты презентациялар қолжетімді болды.
Презентецияда 2006-жыл 26-тамыздан бастап платформа ашық (open sourse), Google қызметтеріне негізделген болуы айтылады. Титулдық слайд ретінде Google картасы орнатылған ашылып-жабылғыш мобильдік телефон суреті кірістірілген (сурет 2).
GPS пен мобильдік телефондармен қатысы бар қызмет қосымшаларымен жұмыс жасып жүргені белгілі болы. Бір сөзбен айтқанда, түсініксіздік кесірінен
Минималды техникалық сипаттамалары - процессор ARMv9 жиілігі 200 Мгц кем емес, GSM қамту (3G болуы міндетті емес), минималды жедел жады көлемі 64 мб, 64 мб флеш-жады, miniSD жады картасына арналған орын. Камера үшін арнайы батырма және оның өлшемі 2 магапикселден кем емес. Экран өлшемі 240x320 нүктеден (QVGA) кем емес, көрсетілуі 262000 түстен көп. GPS, Wi-Fi, Bluetooth 1.2 сияқты сымсыз стандарттар қарастырылған. Негізгі талап - екі софт-батырманың болуы. Бұл ешкім сенсорлы экранды қолдануды жоспарламағын білдіреді.
Сурет 2. Google картасы орнатылған ашылып-жабылғыш мобильдік телефон суреті
Бұл уақытта Google (бұрынғы Android Inc) компаниясында ешқандай телефондар прототиптері болмады. Олар бағдарламалық код және стратегия құрумен айналысты. 2006-жылы телефонның аппараттық өамтамасына алғашқы талаптар құрылды. Google-дағы бағдар ретінде Blackberry смартфондары алынды. Ешқандай құрылғыда сенсорлы экран болмады, барлық телефондар орнатылған QWERTY-пернетақталармен жұмыс істеді. Бірақ, пішін-факторымен ерекшеленді (сурет 3).
Минималды техникалық сипаттамалары - процессор ARMv9 жиілігі 200 Мгц кем емес, GSM қамту (3G болуы міндетті емес), минималды жедел жады көлемі 64 мб, 64 мб флеш-жады, miniSD жады картасына арналған орын. Камера үшін арнайы батырма және оның өлшемі 2 магапикселден кем емес. Экран өлшемі 240x320 нүктеден (QVGA) кем емес, көрсетілуі 262000 түстен көп. GPS, Wi-Fi, Bluetooth 1.2 сияқты сымсыз стандарттар қарастырылған. Негізгі талап - екі софт-батырманың болуы. Бұл ешкім сенсорлы экранды қолдануды жоспарламағын білдіреді.
2006-жылдың аяғында Google үшін маңызды жоспар ішіне телефондар өндіретін серіктес табу кірді. Motorola компаниясы бұндай серіктес бола алмайды, себебі, RAZR-мен бірге үлкен сатылуды бастан кешірді. Бірақ бірнеше айдан кейін компания құлдырауға ұшырады. Google-да NOKIA компаниясы серіктес ретінде қарастырылмады. Компания өте үлкен және ODM моделі бұл өндірушіні қолдамады. Сол сияқты RIM-мен серіктестік үшін де жол жабық болды. Компания өз модельдерін құрумен айналысты, өз құрылғыларының көшірмесін өндіруден бас тартты. Сонымен, ешқандай компания Google компаниясының жетістікке жететіндігіне сенбеді.
Google-да қатаң ішкі тәртіп қалыптасты, 3-4 ай ішінде құрылғы прототипін алу, 2007-жылдың 1-шілде мен 31-тамыз аралығында сертификациялау талабы қойылды. Android ОЖ-нің алғашқы іске қосылуы 2007-жылдың күзіне жоспарланды. Негізгі міндет телефон өндіретін серіктес табу болды
Сурет 3. Blackberry смартфоны
Google-да қатаң ішкі тәртіп қалыптасты, 3-4 ай ішінде құрылғы прототипін алу, 2007-жылдың 1-шілде мен 31-тамыз аралығында сертификациялау талабы қойылды. Android ОЖ-нің алғашқы іске қосылуы 2007-жылдың күзіне жоспарланды. Негізгі міндет телефон өндіретін серіктес табу болды.
Android командасы 2007-жылдың басында бірден улкен екі проблеммаға тап болды. Біріншісі - телефон шығаратын серіктестің жоқтығы. Екіншісі - АҚШ нарығында сенсорлы телефондардың қажеттілігі кезінде Apple iPhone пайда болуы.
HTC компаниясымен келісім кезінде компания жаңа платформаға қызығушылық танытып, нар тәуекелге баратындығы белгілі болды. Сонымен қатар HTC инженерлері қысқа уақыт ішінде Google-ға қажетті прототиптер құруға дайын болды. 2007-жылдың сәір айында Android прототипті алғашқы құрылғылар пайда болып, олардың саны өсе бастады. Бұл құрылғылар сенсорлы экрандарсыз QWERTY-смартфондар болды.
Android ОЖ-нің 2005-2007 жылдардағы эволюциясы
Android командасында 2006-жылдың бірінші жартысы интерфейс прототипін құрып, Google қызметтерімен байланыстыру жұмыстарына кетті. Бұл уақытта ОЖ қарапайым сенсорлы смартфондарға арналып құрылды (сурет 4).
Сурет 4. Android телефондарға арналған алғашқы интерфейс
Бұл ОЖ интерфейсі ДК-дегі эмуляторларда жұмыс істеді, яғни, нағыз протатиптерде қолданылмады
Жарық көрген Android-тың алғашқы нұсқаларына тоқталайық:
Google Sooner - HTC жобасы (сурет 4). Алғаш көзге түсетіні - сенсорлы экранның жоқтығы. Модель Android-тың алғашқы нұсқаларына негізделіп құрылған. Бұл құрылғы референсті болып құрылды, құрылғыда Google ішінде бағдарламалар, ОЖ тестілеу жүргізілді. Стивен Тротон-Смит блогында ОЖ-нің 2007-жылдың 15-мамыр кезіндегі құрылым моделі сипатталады. Android M3 алғашқы нұсқасы 2007-жылдың қарашасында ғана жарияланды. Бұл ОЖ нұсқасы бізге танымал нұсқалардың ішіндегі ең ескісі болып табылады.
HTC компаниясының ішінде модель HTC EXCA 300 деп аталды, ал, Google-да Sooner деген атауға ие болды. Техникалық сипаттамалары толығымен 2006-жылғы Android нұсқасына сәйкес болды. TI OMAP 850 платформасы қолданылды, 64 мб жедел жады, экран 240x320 нүктеден тұрды, 1.3 мегапиксельді камера қолданылды. Wi-Fi, 3G және miniSD-ға арналған орын қарастырылмады.
Сурет 5. Google Sooner
Бұл ОЖ нұсқасы бір жылдан аз уақыт өте құрастырылған ОЖ-сі арасында өте үлкен айырмашылық болды. Google-да жедел іздеу қызметі телефонның негізгі функциясына айналды (сурет 6).
Сурет 6. Google іздеу қызметі
Home батырмасы қосымша жарлықтарынан тұратын жолақты шақыруға жауап берді. Бұл жолға өз қосымшаларымызды қосуға мүмкіндік болды (сурет 7).
Сурет 7. Қосымша жарлықтарынан тұратын жолақты
M3 және M5 - Android нұсқалары. Apple iPhone-ның пайда болып, сенсорлы экранды телефондарға сұраныстың көбеюіне байланысты ескі нұсқалармен жұмысты тоқтату қажет болды. 2007-жылдың екінші жартысында M3 нұсқасы жарыққа шықты. 2008-жылдың басында M5 нұсқалары пайда бола бастады.
2008-жылдың қыркүйек айында 1.0 нұсқасын жариялау үшін, тамыз айында 0.9 нұсқасы құрастырылды. 2008-жылдың 22-қарашасынан бастап АҚШ-та T-Mobile операторы сенсорлы экранды алғашқы Android-смартфон HTC Dream сата бастады (сурет 8).
Сурет 8. HTC Dream (T-Mobile G1)
Android ОЖ және Android қосымшалардың жұмыс істеу приципі
Android ОЖ-не арналған қосымшалар негізінде Java бағдарламалау тілін қолданумен құрылады. Компиляцияланған код (барлық файлдық ресурстармен және т.б қажетті ақпараттармен бірге) AndroidPackage арнайы файлдық мұрағатта жинақталады. Бұл файл кеңейтілімі *.apk болып табылады aapttool арнайы утилитасымен жинақталады. Осы файл қосымша түрінде мобильді құрылғыға жүктеледі. Үнсіз келісім бойынша әр бағдарлама Linux ядросымен басқарылады. Осылай қосымша коды балық баска қосымшалардан жекеленіп орындалады. Android процессті қандай да бір кодты орындау қажеттілігі туғанда ғана іске қосып-өшіреді. Үнсіз келісім бойынша әр қосымшаға өзінің бірегей қолданушы ID Linux-сі меншіктеледі. Қолжетімділік құқығы қосымша файлдары осы қолданушыға және берілген қосымшаға ғана көрінетіндей болып орнатылады. Бірақ оларды басқа қосымшаларға экспорттау әдістері бар. Мысалы, бір қолданушы ID-ін екі қосымшаға қолдану мүмкіндігі бар. Бұндай жағдайда қосымшалар бір-бірінің файлдарын көре алады. Жүйелік ресурстарды үнемдеу мақсатында, бірдей ID-лі қосымшалар арасында бір Linux-процессте, бір виртуалды машинада іске асыруға келісуге болады [4,11,17].
Android Guideline - мобильдік қосымшалардың дисплейіның өлшемдері кішкентай болып шектелген. Шет жақтағы бағдарлама шығарушылар ілесетіндей етіп операциондық жүйе шығарушылар, сараптамашылар тобы әрбір мобильдік платформаларға арнайы ережелер шығаруда, осы ұсыныстардың барлығы guideline деп аталады. Осындай басқарулар элементтердің қосымшадағы нақты немесе шамамен өлшемдерін, орын ауысуын, өзара қарым-қатынастарын регламенттейді. Гайдлайндар операциондық жүйе бір принцип бойынша құралу үшін және ал қолданушы әртүрлі қосымшамен жұмыс жасай отыра өз мақсатына жету үшін бір алгоритмге сүйенуі үшін қажет. Бұл бағдарлама шығарушылардың мүмкіндігі шектелген деген мағына емес, керісінше бағдарлама шығарушылардың жұмысын оңайлатады және қосымшалар қолданушыларға түсінікті және қолжетімді болады. Әрине әрбір операциондық жүйенің экран өлшемдері және аппарат түзілістері әртүрлі болып келеді. Blackberry телефоны көбінесе физикалық клавиатурамен қамтамасыздандырылған, ал Android базасындағы телефондар физикалық және сенсорлық домой, меню, назад және поиск батырмаларына ие. Ал Apple компаниясының телефондары қосымшаны жабуға және жұмыс үстеліне қайтуға арналған тек бір батырмаға ие. Бұл бөлімде Android операциондық жүйесінің ерекшеліктері және сәйкесінше гайдлайнның соңғы нұсқалары қарастырылады. Телефон дисплейіндегі нақты орын жүйелік панельге жатады: жүйелік трей және навигация панелі.
Жүйелік трей - экранның оң жақ төменінде сағат орналасқан кішкентай ғана аумақ. Статус панелінде құрылығының жағдайы, сағат, навигациялық құрылғылар және де қолданушыға жаңа хабарлама немесе жаңалықтар жайында хабарлап тұратын кішкентай иконкасы көрсетіліп тұрады. Навигациондық панель жүйеге стандартты домой, назад және іске қосылған қосымшалар батырмаларын көрсетіп тұрады. Ерте шыққан телфон модельдеріне арналған Android-тың ескі нұсқаларында навигация панелі домой, меню, назад және поиск физикалық батырмалар түрлеріне ие, сейкесінше бұлар дисплейде көрсетілмейді. Ереже бойынша, жүйелік панельдер қосымшамен біруақытта көрсетіледі, қосымша графикалық бөлікке ие болса, сурет немесе бейне сияқты,қолданушыға бөгет келтірмеу үшін панельді уақытша жасыруға болады.
Android-тың 4.0 нұсқасынан бастап, экранның төменінде орналасатын іс-әрекет панелі пайда болды. Оның құрамында аса маңызды іс-әрекет жасауға арналған батырмалар бар. Маңызы төмен іс-әрекет батырмалары меню астына кетеді, сәйкесінше иконкаға басылған кезде шақырылады. Физикалық батырмалары бар телефондарда меню батырмасын баса отыра екінші реттегі іс-әрекетті шақыруға болады. Бұл басқару принципі Android 3.0 және одан жоғары базалардағы телефондарға жазылған қосымшаларға өзекті. Android 2.3 және одан төмен виртуалды навигациялы панелі базасына арналған қосымшаларда сурет көрсетілу барысы басқаша: меню батырмасы іске қосылған мұндай қосымшалармен жұмыс жасау барысында навигацияның виртуалды панелінің иконка пайда болады, қол тигізсе қалқу мәзірі пайда болады. Жаңа нұсқада сонымен қатар ым жүйесі өзгертілген, мысалғы, объектіге ұзақ уақыт басып тұру, объектімен контексттік қимыл таңдауын көрсететін, енді деректер таңдауға қолданылады, ал контексттік панель таңдалған деректермен басқарылып жатқан қимылды таңдауға мүмкіндік береді. Қолданушымен кері байланысты анимацияланған заставка көмегімен іске асыруға болады. Жаңа экран немесе файл жүктеліп жатқан кезде, батырмаларға тиген кезде олар түс ауысу іс-қимылымен әсерін беруі керек. Осының көмегімен қолданушы қандай батырмаға басқанын біліп отырады. Қолданушы төменге немесе жоғарыға дейін айналдырып апарса және ары қарай жол болмаса, егер экран сәйкесінше жоғарыға немесе төменге секіріп жатса, бұл қолданушыға ары қарай жол жоқ екенін түсіндіреді. Жасалып жатқан интерфейс ұзындығы және ені бойынша оңай созылуы тиіс, ол әртүрлі құрылғыларда қолдануға ыңғайлы болады. Егер ол мүмкін болмаса, әртүрлі экрандарға әртүрлі нұсқалар жасап шығарылуы тиіс. Әртүрлі экрандарға арналған интерфейс жасаудың 2 алгоритмі бар: тип өлшеміне сәйкес макет жасап шығару(medium size, MDPI) және соны керек болғанынша созу, немесе ең үлкен өлшемнен бастап, керек өлшемге кішірейтіп макет жасау.
Android қосымшасы компоненттері
Android жүйесінің ерекшелігі қосымша өз функциялары үшін, қолжетімділік болған жағдайда басқа қосымшалар элементтерін қолдана алады. Мысалы, егер біздің қосымшаға айналдырып көруге болатын суреттер тізімі керек болса, ал, басқа қосымшада бізге керек скроллер бар болса, оны басқа қосымшадан шақыруға болады.
Android -қосымшаларда компоненттердің төрт түрі бар:
әрекетшілдік (Activity);
қызмет (Service);ө
кең таратқыштық мақсатты қабылдағыш (Broadcast Recevier);
контент-провайдер (Content Provider).
Android операциялық жүйесінің қызықты қырларына факт ретінде, егер, әрине, олар осындай рұқсат ұсынса, ондағы қосымшалар өзінің функционалы үшін басқа қосымшалар элементін пайдалана алу болып табылады. Мысалы, егер біздің қосымшаға кескіндердің айналмалы тізімін сипаттау қажет болса, ал басқа қосымшаның, басқа қосымшалар үшін ашық, жүзеге асқан қолайлы скроллері болған болса, онда оны осы әрекеттің жүзеге асуы үшін шақырады және жеке өзінің тізім кескіндерін өңдемейді. Осымен бірге біздің қосымшаның коды басқалардың кодымен араласпайды және онымен бірікпейді. Негізінде, осындай қажеттілік туындағанда ол басқа файлдың кейбір бөліктерін ғана іске қосады. Жұмыстың осындай қағидасын қамтамасыз ету үшін жүйе, оның кез келген бөлігі қажет болғанда,қосымша процесін іске қосуға және дәл осы бөлікке java-объекттерінің данасын құруға қабілетті болу керек. Сондықтан Android қосымшасында,көпшілік жүйелерде бекітілгендей, бірде-бір кіру нүктесі жоқ. Мұның орнына оның коды өзінің жеке бүтін мәндер жиынын және қажеттілігіне қарай даналарды құра алатын, оларды пайдалана алатын жүйе компонентін ұсынады.Осындай мән-компоненттің төрт типін ерекшелеуге болады. Олардың әрқайсысымен жеке-жеке танысайық.
Activityқолданушы істей алатын, бір операцияға арналған сыртқы қолданушылық интерфейс ұсынады. Егер жеңілдететін болсақ, кейбір белсенділік бірлігі ретіндегі бұл бір ағымдық экран. Осында және алда аctivity терминін аудармасыз пайдаланатын боламыз. Бірақ та сөзбе-сөз аударма, белсенділік немесе әрекет, компоненттің ортақ мағынасын дұрыс жеткізеді.
Мысалы, activity қолданушы таңдай алатын немесе олардың қолтаңбасымен тускен суреттерін бейнелейтін мәзір пунктерінің тізімін бере алады. Немесе басқа мысал - хабарламалармен шұғыл түрде алмасуға арналған қосымша контактінің бетін бейнелеу үшін бір activity пайдалана алады, басқа - таңдалған контакт үшін хабарлама құруға, үшінші - хабарламалар тарихын көру немесе жөнге келтіруді орындау және т.б. үшін.
Ағымдағы қосымшаның барлық activity бірге қызмет атқарады және бірыңғай қолданушылық интерфейсті қалыптастырады. Алайда, осымен бірге бір-бірінің аралығында тәуелсіз. Олардың әрқайсысы программист визуальды интерфейсті орналастыра алатын, терезенің құрылуын қаматамасыз ететін Аctivity базалық класының класс тармағы ретінде жүзеге асқан.
Қосымша бар болғаны бір ғана activity-ден немесе алдында айтылған мессенджердің мысалы ретинде бірден бірнешеуінен тұруы мүмкін. Activity-дің нақ қандай болатындығы және олардың қанша болатындығы нақты қосымша және оның дизайніне байланысты. Қағида ретинде, activity-дің біреуі біріншісі ретінде белгіленеді. Бұл қосымша іске қосылғанда оның қолданушыға ұсынылатындығын білдіреді. Бір activity басқа activity-ді іске қоса алады. Осылайша, бір activity-ден басқасына өту ағымдағы activity-дің келесісін шақырған кезінде орындалады.
Әрбір activity терезені үнсіз күйде ұсынады. Әдетте терезе толық экранды түрде құрылады, бірақ ол бүкіл экранның орнын алмауы да және басқа терезелердің сыртында орналасуы мүмкін. Activity-ге сонымен бірге қосымша терезелер әрекет етуі мүмкін - мысалы, аctivity жұмысының процесінде қолданушымен әрекеттесуге арналған қалқып сыртқа шығушы диалогтік терезе немесе қандай да бір маңызды баптауларды таңдау кезінде ағымдағы ақпаратты ұсынуға арналған терезе.
Терезенің визуальді мазмұны визуальді компоненттердің(немесе көрсетулердің) иерархиясы көмегімен құрылады. Визуальді компоненттер - View базалық класынан туындаған объекттер. Әрбір компонент терезенің ішінде тікбұрышты кеңістікті ұсынады. Иерархиялық компонентті ағаш түрінде елестетуге болады, ал оның ең төменгі бөлігінде("жапырақтар") орналасқан элементтер жоқтарын тікбұрышты аймақта участіктегі қолданушының әрекетін күтеді. Осылайша қолданушымен интерактивтік әрекеттестік жүзеге асады. Мысалыға , осылайша елестету экранда кішкене белгішесін бейнелейді және қолданушы оны шерткенде қандайда бір әрекетті инициалайды. Android операциялық жүйесінде өңдеушілердің пайдалануына қолжетімді дайын визуальді компоненттердің жиыны бар. Жиында тетіктер, мәтіндік жазық, айналдыру белдеулері, мәзір, ауыстырып-қосқыш жалаушалар және т.б.
Осындай иерархияны терезеге орналастыру үшін Activity.setContentView() әдісін шақыру қажет. View класының данасы әдістің параметрі болып табылады. Ол иерархияның түбірінде жатыр.
Services(сервистер) фондық режимде жұмыс істейтін компоненттерді ұсынады. Ол, қағида бойынша, ұзақ операцияларға және өшірілген процестердің жұмысын қамтамасыз етуге қажет. Жалпы жағдайда бұл жай ғана қосымшаның фокуста болмағанда функциялану режимі. Мұндай процестің мысалы ретінде қолданушы басқа бір жұмыс жасағанда немесе ағымдағы белсенділікті қоршаусыз деректерді алған уақытта музыканы тыңдап отыруы. Сервис өздігімен қолданушылық интерфейсті ұсынбайды, яғни қолданушымен әрекеттеспейді, есесіне іске қосылады, басқарылады және activity сияқты басқа да компоненттермен байланысады. Сонымен қатар жүйемен бірге іске қосыла алады.
Contentproviders - Берілген компонент басқаларға ұсынылатын қосымшалардағы деректер жиынымен басқарылады. Бұл деректер қосымшаның қол жететіндей файлдық жүйеде, SQLite деректер қорында, желіде немесе басқа кез келген тұрақты орында сақтала алады.
Сontentprovider арқылы басқа қосымшалар деректерді сұрай алады және, егер сәйкестендірілген рұқсаттар қойылған болса, оларды өзгерту. Мысалы, Android жүйесінде контактті қолданушылық ақпаратпен басқаратын contentprovider бар. Ол кез келген қосымшаға сәйкестендірілген осы компоненттің құраушыларын санау, жазу немесе нақты адам жайлы ақпаратты өзгерту үшін шақыратын құқықтарға ие болуға мүмкіндік береді.
Басқа да ортақ жағдайларда contentprovider-ді қосымшалармен пайдаланылатын және басқалар үшін ашық болып табылмайтын оқу және деректерді жазу үшін пайдалануға болады. Мысалы, NotePad қосымшасын жазумен жасалғандарды сақтауға арналған компонент пайдаланады.
Берілген компоненттер ContentProvider-дің ішкі класы ретінде жүзеге асады. Басқа қосымшалардың берілген деректермен операцияларды орындай алу үшін олар стандартты API жиынын ұсынуы тиіс.
Broadcastreceivers - компоненті ортақ жүйелі хабарламалардың таралуына, бақылауына және әрекетке әсер етуіне жауап береді. Көптеген хабарландырулар жүйеден келеді. Мысалы, батарея қуатының аз екендігін немесе экранның өшетіндігі туралы хабарлама. Қосымша сонымен қатар ақпараттың құрылғыға жүктелгендігі және пайдалануға берілгендігі туралы сигнал секілді хабарландыруларда бастамашылық ете алады. Broadcastreceivers сервистер сияқты қолданушылық интерфейсті ұсынбайды, алайда ол қолданушыға болған қандай да бір оқиғалар туралы ескерту үшін қалып күйіндегі ескертулерді құруға қабілетті. Алайда broadcastreceiver жиі өздігімен минимальді жұмыс мөлшерін орындау үшін басқа компоненттермен әсерлеседі. Осылай, ол қандай да бір жағдайға тіркеулі әрекеттің орындалуы үшін сервисте бастамашылық ете алады.
Егер Android-тің компонентті моделін бірнеше иерархия түрінде қарастырсақ, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе 7
2 Android операциялық жүйесі 14
2.1.Android ОЖ-сі туралы түсініктеме 14
2.2.Android ОЖ-нің даму тарихы 15
2.1.1.Android ОЖ-нің пайда болуы 15
2.1.2. 2005-2007 жылдағы Android ОЖ-нің эволюциясы 20
2.3.Android ОЖ және Android қосымшаларының жұмыс істеу приципі 24
2.4.Android қосымшасы компоненттері 25
2.4.1.Әрекетшілдік 33
2.4.2.Қызметтер 33
2.4.3.Кең таратқыштық мақсатты қабылдағыш 34
2.4.4.Контент-провайдер 34
2.5.Android архитектурасы 34
3 Қосымшаның құрылу ортасы 36
3.1.Қосымша құру ортасын дайындау 36
3.2.Java бағдарламалау тілі 36
3.2.1.Java тілінің негізі және қысқаша тарихы 36
3.2.2.Бай объектілік ортасы 37
3.2.3.Класстар 39
3.3.Android SDK-да қосымшалар құру 40
3.3.1.Жоба қасиеттері 40
3.3.2.Жобаның файлдық құрылымы 44
3.3.3.Деректер қорын құру. SQLite 46
4.1.Қосымшаға қойылатын талаптар 49
4.3.Қосымша интерфейсінің құрылуы 50
4.5.Қосымшаның бағдарламалық коды 58
4.6.Программалық жабдықтарды тестілеу. Программалық жабдықтардың сапасын тексерудің түрлері 59
Қорытынды 61
Қолданылған әдебиеттер тізімі 63
Қосымша 65
Кіріспе
Қазіргі заманда мобильді құрылғыларға арналған, көпшілікке мәлім операциялық жүйелердің бірі Google компаниясының өнімі Android ОЖ болып табылады. Бұл жұмыстың мақсаты Android ОЖ-ның қосымшаларын зерттеу. Android ОЖ қосымшаларын бірнеше компонентері және өзіндік архитектурасы бар. Қосымшаларды электронды мәліметтерді алмастыратын қосымша, құжаттармен жұмыс жасауға арналған бағдарламалар, оперативті байланыс құратын бағдарламар, толық қолжетімділік орнататын қосымшалар сияқты түрлерге бөліп қарастыруға болады. Android платформасына қосымша әзірлеу үшін әр-түрлі құрал-саймандар пайдаланылады. Android SDK құрылғысы қосымшаның өзінде жүзеге асырылатын болады.
Бұл мақсатқа жету үшін келесі тапсырмаларды орындау керек:
- Android ОЖ-не арналған қосымшаны әзірлеудің ерекшеліктері мен құрал-жабдықтарын,оның архиткетурасын зерттеу;
-Қолданушының интерфейсі жасау;
- Жасалған қосымшаны тестілеуден өткізу;
Технологиялардың қарқынды даму процессіне байланысты қазіргі замандағы адамдар өмірін смартфондарсыз, планшеттерсіз көзге елестету мүмкін емес. Мәселен Android операциялық жүйесі Honda, General Motors, Audi мен Hyundai-дың көліктеріне орнатылады. Ақпаратты Google компаниясына сілтеме жасай отырып Nikkei іскер басылымы таратты. Компания жүйені көліктерге өзі орнатып отырады. Оның көмегімен көлік жүргізушілері электронды поштасын тексеріп, карталарды жүктеп, дауыс арқылы көлікті басқара алатын болады. Қазір Google компаниясы көлікті жүргізген кезде ұялы телефонды пайдалануға болатын жүйені жасақтап жатқандығы белгілі болып отыр. Сондай-ақ, телефон арқылы көліктің компьютеріне ақпарат жіберіп, алмасу қызметі жасақталып жатыр. Оның барлығын дауыс хабарламалары арқылы жасап отыруға болады. Хит әндерді көліктің компьютеріне жүктеу мүмкіндігі де қарастырылған. Биылдан шыққан көліктерде әндер жүктеулі болады. Android операциялық жүйесі 2008 жылы шығып, қазір 80 пайыз ұялы телефондарға орнатылған болып отыр. Оның басқа жүйелерден негізгі артықшылығы компьютерге еркін қосылу мүмкіндіні. Тіпті, жас бүлдіршіндеріміздің өздері еш қиындықсыз кез-келген құрылғыларды тез меңгеруге бейім. Сондықтан Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған сөйлейтін әліпби қосымшасы балалардың смартфондар, планшеттер алдында өткізетін уақытын тиімді пайдаланудың бірден бір әдісі.
Смартфондар мен планшеттерден басқа Android операциялық жүйесі басқа да құрылғыларға орнатыла бастады. 2009 жылдың соңына таман ең алғашқы рет Android операциялық жүйесінде жұмыс жасайтын фоторамка сатылымға шықты. 2011 жылдың шілде айында Blue Sky компаниясы Android операциялық жүйесімен басқарылатын интеллектуалды i'm Watch қол сағатының шыққанын құлақтандырды. 2012 жылдың тамыз Nikon компаниясы әлемде ең алғаш болып Android операциялық жүйесінде жұмыс жасайтын фотокамераны халыққа ұсынды. Google Nexus топтамасында да смартфондар мен планшеттер ғана емес, сонымен қатар Android операциялық жүйесінде жұмыс жасайтын Nexus Q медиаплеерін айтсақ болады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты. Android операциялық жүйесіне арналған Бастауыш сынып оқушыларына арналған тілдерді үйрету мобилдік қосымшасының интерфейсі арнайы үйретуді талап етпейтін өте қарапайым түрде құрылған. Сол себепті бүлдіршіндеріміз үш тілдік әліппені ата-анасының және басқа да үлкендердің қатысуынсыз, өз бетімен үйренулеріне болады.
Қосымша жаңалықтары. Қосымша құрылымы өзіне тән ерекшеліктерге ие. Қосымша түрлі функцияларды қамтитын бағдарламалық кешеннен тұрады. Яғни, Андроид ОЖ-не арналған электрондық әліппе қосымшасының жаңалығы - бір қосымша құрамында бірнеше қосымшаға тән қасиеттер жинақталған. Қосымшаны іске қосып, қолдану кезінде жас қолданушылар беттер арасында еркін орын ауыстыра алады.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған үш тілді үйрету мектепке дейінгі бүлдіршіндерге заманауи технологияларды қолдана отырып үш тілдің әліппесін оңай меңгеруге, қосымша құрамындағы логикалық ойындардың көмегімен логикалық қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған үш тілді үйретуқосымшасында смартфон экранына жанасу арқылы сол әріптің қалай жазылуы және оның қалай дұрыс айтылуы қарастырылған.
Қосымша құрамы. Қосымша төрт беттен тұрады. Бірінші бет - негізгі меню. Негізгі менюде төрт батырмадан тұрады. Бірінші батырмада қазақ тілі деп жазылып тұр, бұл батырманы басқан кезде үш тілдің әріптері орналасқан әліппелер жиына тап боламыз. Әр әріптің үстін басқан кезде сол әріпке арналған мысал және сол әріптің қалай дұрыс айтылуы , жазылуы тұралы ақпарат пайда болады. Әріптің қалай дұрыс жазылуы туралы кішігірім видео арқылы көрсетіледі. Басты бетке қайта оралып келесі батырмаларға анықтама беріп кетейік . Олар ойын батырмасы. Келе ойнайық , Жұмбақты шеш, Ойлан тап. Кел ойнайық батырмасын басқан кезде келесі бетке тап боласыз. Ол бетте белгілі бір сөз берілген және сол сөздің дұрыс ретпен орналастыру керек, ол баланың дамуына әсер етеді. Жұмбақты шеш деп аталатын ойын үшінші батырмада орналасқан. Ойынға кірген кезде үш тілдің біреуін таңдауыңызды өтінеді, өзіңізге қажетті тілді таңдап. Сол таңдаған тіліңізге байланысты балаға әріптер туралы жұмбақтар қойлады. Жауаптары қызыл және жасыл түспен беріледі. Жасыл түс дұрыс дегенді білдіреді. Жұмбақ - адамның ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр.Келесі батырмада ойлан тап деген ойын берілген. Ол ойында әріп берілген сол әріптен басталатын суреттерді табуыңыз керек . Бір артықшылығы сөздер сурет түрінде берілген. Қанша сұраққа дұрыс жауап бергеніңіз соңыда шығады.Құрал-жабдықтар құрамы. Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кiрiспеден, төрт бөлiмнен, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тiзiмiнен тұрады.Кiрiспеде тақырыптың өзектiлiгi анықталып, оның зерттелу дәрежесi сипатталады.Андроид операциялық жүйесі бөлімінде андроид операциялық жүйесінің пайда болу тарихы, даму кезеңдері, жұмыс істеу принципі және т.б туралы ақпараттар қамтылған.Қосымшаның құрылу ортасы. Android операциялық жүйесіне арналған балаларға арналған үш тілді үйрету қосымшасы Java бағдарламалау тілінде, Android бағдарлама құру ортасын қолдана отырып құрастырылған. Android бағдарлама құру ортасына Android SDK Manager және Android Virtual Devices кірістірілген. Android SDK Manager андроид платформасыны бағдарлама құру мүмкіндігін береді. Android Virtual Devices - андроид операциялық жүйесіне арналған қосымшаларды компьютерде орнатып, іске асыруға арналған виртуалды эмулятор болып табылады.Қосымшаны құру ортасы бөлімінде қосымшаны құруға қажетті құрал-жабдықтар жиыны, қосымшаны құру әдістері, қосымшаның интерфейсінің құрылуы, қосымша құруға қолданылған әдістер мен қосымша алгоритмі жайлы негігі ақпараттар қамтылған.2 Қолданыстаға мобильді платформаларға шолуМобильді операциялық жүйе(мобильді ОЖ) - смартфон,планшет,КПК және басқада мобильді құрылғыларға арналған операциялық жүйе. Белгілі бір телефон құрылғысын таңдағанда оның операциялық жүйесі басты фактор болып есептеледі. Смартфондар мен платформалар үшін ең кең таралған операциялық жүйелер:Symbian OS - операциялық жүйе смартфондар нарығының көп бөлігін 2010 жылы иеленді. 2010 жылдың басында ОС негізіндегі тек 1 платформа: 60-шы құрылғы, негізінен Nokia құрылғыларында, сондай-ақ кейбір Samsung үлгілерінде қолданылады;BlackBerry OS (RIM) - бұл жүйе ең алдымен Құрама Штаттардың құрылғыларында кең қолданылады , себебі кейбір елдердің арнайы қызметкерлері жұмыста смартфон пайдалануға болмайды, кіріс және шығыс деректер АЕS шифрлау алгоритмі қолданылады;Windows Mobile және Windows CE - Microsoft корпорациясының ықшамды операциялық жүйесі, 1996 жылдан бастап шығарылып, 2010 жылға қарай смартфондарға арналған ОС нарығының ең үлкен сегментін иеленіп, қазіргі уақытта қолдау және даму кезеңдерін бастан кешуде;Windows Phone 7 - Microsoft корпорациясынын өнімі, Windows Mobile-нан түбегейлі ерекшеленеді;Palm OS - ең танымал платформалардың бірі болып табылады, бірақ қазір Palm OS-ға негізделген ұялы телефондар сирек кездеседі. Соңғы смартфон операциялық жүйесі 2007 жылдың соңында шығарылды (Palm Centro);Linux - бұл операциялық жүйе мобильді құрылғыларда кеңінен қолданылмайды, бірақ оның даму жылдан жылға артып барады. Linux - негізіндегі смартфондар Азия аумағында таралды;Bada - Samsung компаниясы әзірлеген ең соңғы мобильді платформа. Жаңа платформадағы алғашқы телефон S8500 Wave болды;Android - Linux ядросына негізделген смартфондар, планшеттік компьютерлер, электрондық кітаптар, сағаттар және нетбук үшін портативті (желілік) операциялық жүйе. Бастапқыда Android Inc. компаниясы әзірлеген, оны Google компаниясы сатып алды. Кейінірек Google бұл операциялық жүйені қолданды және одан әрі дамытумен айналысатын Open Handset Alliance (OHA) құруды бастады. Android құрылғыны Google әзірлеген кітапханалар арқылы басқаратын Java-негізделген бағдарламаларды жасауға мүмкіндік береді. Android Native Development Kit жүйесі жүйеге С және басқа тілдерде жазылған кітапханаларды және бағдарлама компоненттерін пайдалануға мүмкіндік береді;IOS (2010 жылғы 24 маусымға дейін - iPhone OS) американдық Apple компаниясы әзірлеген және мобильді операциялық жүйе болып табылады, ол 2007 жылы шығарылды; бастапқыда iPhone және iPod Touch үшін, кейін iPad және Apple TV сияқты құрылғылар үшін шығарылды. Windows Phone және Google Android операциялық жүйелерден айырмашылығы тек Apple компаниясы шығарған тауарлада қолданылады;Қазіргі уақытта Android операциялық жүйесі дамып келеді: жыл сайын осы операциялық жүйенің пайдаланушылары үнемі өсіп келеді. Canalys компаниясының статистикалық жорамалы бойынша Android операциялық жүйесі әлемдегі ұялы байланыс нарығының 69,2% -ын құрайды. Әрине, бұл факт көптеген бағдарламашылардын назарын Android-ке арналған мобильді қосымшаларды құру үшін қызықтырды . Бәлкім, бүгінде бұл ең танымал және қызықты жүйе. Бағдарламашыларға және пайдаланушыларға бірегей мүмкіндік береді. Еркін бағдарламалық қамтамасыз етуді орнату арқылы сіз жүйеге арналған бағдарламалар жасай аласыз және оларды арнайы интернет-дүкенде сата аласыз.2.1. Пәндік саланың сипаттамасыAndroid -- ықшамды (желілі) операциялық жүйе. Ол Linux ядросының негізінде жасалған және коммуникаторлар,планшетті компьютерлерге, санды ойнатқыштарға,қолсағаттарға, нетбуктар мен смартбуктарға арнап жасалынған. Алғашында Android Inc. компаниясы жасаған, кейіннен бұл компанияны Google сатып алды. Google Android платформасын ары қарай қолдау және дамыту мақсатында Open Handset Alliance (OHA) альянсын құрды. Android Google кітапхана арқылы жасалынған басқару құрылғысымен Java-қолданбалар жасауға мүмкіндік береді. Android Native Development Kit Си және де басқа да бағдарламалау тілінде жазылған қолданбаларды жасай алады. Java бағдарламалау тілін пайдаланып Бұл сізге Java-негізделген қосымшаларды жасауға мүмкіндік береді құрылғыны Google әзірлеген кітапханалар арқылы басқаруға болады. Сонымен қатар, 2009 жылдың 30-шы сәуірінде шығарылған Android Native Development Kit.1.5 (Cupcake) көмегімен C және басқа да бағдарламалау тілдерінде бағдарламаларды жаза аласыз. Негізгі жетілдірулер арасында камералық режимде бейне жазуға және көруге қолдау көрсетілді; Bluetooth A2DP қолдауы; Bluetooth гарнитурасына автоматты түрде қосылу мүмкіндігі.
Android-та іске қосқан бірінші құрылғы HTC смартфоны T-Mobile G1 2008 жылдың 23 қыркүйегі. Көп ұзамай басқа өндірушілерден көптеген ұсыныстар келіп түсті және олар өздері өндіретін смартфондарды Android операциялық жүйесінде шығаруды жоспарлады.
Android платформасына негізделген басқа құрылғылардын ажырататын Google-дың бірнеше басты артықшылығы бар:
1. Ашықтық - Android стандартты API шақыруымен мобильді құрылғының негізгі функцияларына қол жеткізуге мүмкіндік береді.
2. Шекараларды жою - интернет пен телефон деректері бір бірімен алмаса алады , мысалы, байланыс ақпараты және географиялық ақпаратты біріктіруге болады .
3. Бағдарламаларды тез және оңай жасақтау - SDK-да Android қосымшаларын жасау және іске қосу, соның ішінде нақты құрылғылардың симуляторы және жетілдірілген отладка құралдары сияқты барлық нәрселер бар.
Android өздерінің пайдаланушы интерфейстерін дамытуды ұнататын компания, жаңа OS нұсқаларды шығаруға ұмтылады.
Бірнеше ай бұрын шығарылған құрылғылар ескіріп кетеді, себебі операторлар мен өндірушілер бағдарламалық жасақтаманың жаңартуларын жасағысы келмейді, сондықтан пайдаланушылар жаңа Android мүмкіндіктерін пайдалана алады. Мысалы, көптеген сарапшылар платформа Java-ге негізделгенін, сондықтан пайдаланудың артықшылықтары мен мүмкіндіктерін атап өтеді. Android жүйесінде Linux жүйесі толық пайдаланылмаған. Сондай-ақ, ол платформадағы танымал графикалық құралдарды пайдаланбайды. (Toolkit) және кітапханаларға (мысалы, Ot немесе GTK), бұл жалпыға қолжетімді компьютердің ұялы платформаға толық нұсқасынан Linux-ге тасымалданатын көптеген қосымшалардың болмайтындығы кері әсер етеді. Бұдан басқа, Google, өз қалауы бойынша, қолданушының телефондарындағы қосымшаны жоюына болады. Егер олардын қойған шарттарын бұзсан.
Аналитиктер мен экспертердің айтуы бойынша IT нарығы үшін Google Android өнімдері өте жоғары деп баға беріп жатыр. Бұл компаниянын өнімдері ашық кодтарды пайдаланылады. Олар біртіндеп IT кеңістігін иеленіп, танылған көшбасшыларды тартып алып, бәсекелестікті қалыптастырды, бұл нарықтың қалпына келуіне тек оң әсерін тигізеді. Кодтың көп бөлігі Apache 2 лицензиясымен лицензияланған, ашық және шексіз лицензия олардың жеке жүйелерін жасау үшін қолайлы болды.
2 Android операциялық жүйесі
2008 жылы алғашқы нұсқасы шыққаннан бері жүйе бірнеше рет жаңаланып тұрды. Бұл жаңаландырулар жүйеден табылған ақаулар мен жаңа функцияларды қосу болып табылады. Әр нұсқаның өзінше кодталған есім болады. Кодты есімі алфавит бойынша беріледі.
Қазіргі таңда операциялық жүйенің 10 нұсқасы шығып үлгерді және біреуі әзірлену үстінде. Соңғы нұсқасы - 4.0 Ice Cream Sandwich (Брикеттегі балмұздақ).
2005 жыл:
шілде - Google компаниясы Android Inc. компаниясын сатып алды;
5 қыркүйек - мобилді құрылғыларға арналған ашық стандарттар жасау мақсатында құрылатын Open Handset Alliance (OHA) компания тобының құрылуы жөнінде ресми хабарлады;
12 қараша - Android Early Look SDK жасаушыларына арналған алғашқы нұсқаның пакеті көрсетілді әрі жүктеуге ұсынылды.
2008 жыл:
18 тамыз - OHA SDK 0.9 beta жаңа нұсқасы шыққаны туралы хабарлады;
23 қыркүйек - Google компаниясы T-Mobile мобилді оператормен және тайваньдық HTC компаниясымен бірге жаңа Android 1.0 платформасының базасында жұмыс жасайтын T-Mobile G1 (HTC Dream) смартфон.
2007 жыл:
SDK 1.0, Release 1 жасаушысының алғашқы толыққанды пакетті шықты.
2009 жыл:
30 сәуір - жаңаланған Android 1.5 (Cupcake) нұсқасы ресми түрде шықты;
15 қыркүйек - Android 1.6 (Donut) нұсқасы шықты;
26 қазан - Android 2.0 (Eclair) нұсқасы шықты;
3 желтоқсан - Android 2.0.1 нұсқасы шықты.
2010 жыл:
12 қаңтар - Android 2.1 нұсқасы шықты. Кейбір деректер бойынша оны Flan деп атаған, бірақта бұл Eclair релизінің бір бөлігі болған;
мамыр - Android 2.2 (FroYo) нұсқасы шықты;
жетоқсан - Android 2.3 (Gingerbread) нұсқасы шықты.
2011 жыл:
22 ақпан - Android 3.0 (Honeycomb) нұсқасы шықты;
15 тамыз - Google компания Motorola Mobility директорлар кеңесімен телекоммуникациялық корпорацияны 12,5 млрд долларға сату жөніндегі келісімге отыра алды;
9 қыркүйек - Android 5.0 Jelly Bean туралы алғашқы сыбыстар естіле бастады;
19 қазан - Android 4.0 Ice Cream Sandwich нұсқасы шықты.
Android - бұл ұялы құрылғыларға арналған бағдарламалық стек, ол операциялық жүйеден, аралық қабаттағы бағдарламалық қамтамасыз етуден (middleware), сонымен қатар қолданушылық қосымшадан (e-mail-тұтынушы, күнтізбе, карталар, браузерлер, контакттер және басқалары) тұрады. Android архитектурасы 2.6 нұсқадағы Linux ядросының негізінде құрылған. Ол қауіпсіздікті, жадыны, процесстерді басқару сияқты жүйелік қызметтерге жауап береді, желілік стек пен драйверлер үлгісінен тұрады. Бұған қоса, бұл ядро аппараттық деңгей мен бағдарламалық стектің қалған бөлігі арасындағы абстрактты қабат рөлін атқарады.
Иерархиялық жүйедегі келесі деңгей - CC++ тілінде жазылған кітапханалар. Медиа кітапханаларда (Media Libraries) негізгі форматтар мен кодектер қолдауы орналасқан, MPEG4, H.264, MP3, WMA, WAV, AAC, AMR, JPG, PNG-дан тұрады. Графикалық кітапханалар (3D Libraries) API OpenGL ES 3.0-ті қолдайды және аппаратты 3D-жылдамдатқыш қолдауын қамтамасыз етеді. Бір қосымшада бір уақытта екі- және үш өлшемді графиканы қолдануға болады [14].
Android-тың 1.6 нұсқасында жасаушылар Native Development Kit комплектін қосты Онымен linux-кітапхананың стандарттарына қарайласа отырып, CС++ тілдік жүйесіне арнап төменгі дәрежелі модулдер жазуға болады.
Java қолданба жәй жылдамдықпен жұмыс жасайды, сонымен қатар оперативтік жадты үлкен көлемде қажет етеді (соңғы жетіспеушіліктің орны толтырылуы мүмкін).
Google Play және де Google-дің басқа қызмет түрлеріне ену үшін телефон жасаушы компания міндетті түрде Google-мен мақұлданған келісім-шартқа отыру керек.
Кейбір шолушылардың айтуы бойынша, Android өзінің бәсекелесі Apple iOS-тан бірнеше қызмет түрлерінен алда болып тұр екен, мысалға: уеб-серфинг, Google Inc. қызмет түрлерімен бірлесіп жұмыс жасау және т.б.. Android жүйесі iOS жүйесіне қарағанда ашық түрдегі платформа болып табылады, сондықтан онда көп функцияларды қолдануға болады.
IOS пен Windows Phone 7-ге қарағанда Android-та Bluetooth-дің бір мезетте файлды жіберіп және алуға мүмкіндік беретін толыққанды жасалған торшасы бар.
Android аппараттарда дәстүр бойынша құжаттарды компьютерден телефонға тез арада тасымалдай алатын MicroSD-кардридері болады.
PC Magazine баспасы Android 4.0 Ice Cream Sandwich операциялық жүйесін Редакция қалауы аты жүлдемен марапаттады, олардың айтуынша, жаңа ОЖ платформаға көптеген жаңартулар әкелді, соның ішінде смартфон мен планшеттік жүйелер арасындағы айырмашылықты кетірген.
2012 жылдың маусым айында Ведомости газетінің хабарлауы бойынша, Android өзінің басты қарсыласын Apple-ді планшетті компьютерлер нарығында жеңе алған. Сарапшылардың айтуынша, бұл сырғудың себебі Apple-дің өз құрылығыларын шығаруды кешеуілдетіп жатуынан дейді.
Маңызды стектің бірі Android Runtime болып табылады, ол виртуалды Java-машинасы Dalvik-тен және ядроның кітапханалар жиынынан тұрады. Dalvik бірнеше қосымшалардың бір уақытта орындалуын қолдайды және арнайы .dex форматында файлдарды орындайды. Бұл аз жадылы құрылғыларға тиімді етіп жасалған [17].
Келесі деңгей - Application Framework (қосымша каркасы). Мұнда Android-тың уникалды артықшылығы болып табылатын Content Providers (деректер провайдері) сияқты компонентін ерекшелеп айтуға болады. Деректер провайдері ғаламтордағы ақпаратты телефон деректері -контакттық ақпарат немесе географиялық орналасуымен біріктіруге мүмкіндік береді. Бұл жаңа функцияларды іске асыруға мүмкіндік береді.
Қосымша каркасы арқылы ғана өңдеушілер бір деңгей төмен жүйе компоненттерімен берілетін API-ге рұқсат алады. Оның үстіне, деректер әр түрлі қосымшалармен бірге қолданыла алады. Әрбір қосымшаның негізінде жатқан және фреймворктың бөлігі болып табылатын қызметтер мен жүйелердің базалық жиынтығына келесілер кіреді:
Қосымшалардың визуалды компоненттерін жасау үшін қолданылатын кеңейтілген және бай көріністер жиынтығы (Views), мысалы, тізімдер, мәтіндік жолдар, кестелер, батырмалар және тіпті кірістірілген web-браузерлер.
Бір қосымша басқа қосымшалардың өзінің жұмыс жасауына пайдалана алатындай ашып беретін деректерді басқарушы контент-провайдерлер (Content Providers).
Кодтан тұрмайтын ресурстарға рұқсатын қамтамасыз ететін ресурстар менеджері (Resource Manager), мысалы, жолдық деректерге, графикаға, файлдарға, басқаларына.
Хабарлау менеджері (Notification Manager), бұның арқасында барлық қосымшаларда қолданушы үшін қалып-жағдай жолында жекелеген мәлімдемелерді көрсете алады.
Әрекеттер менеджері (Activity Manager) қосымшаның өмір сүру кезеңін басқарады, әрекеттермен жұмыс тарихы жайында деректерді сақтайды, сонымен қатар жүйеге ол бойынша бағыттауға мүмкіндік береді.
Тұрғылықты орын менеджері (Location Manager), қосымшаларға құрылғының ағымдағы географиялық жайы жайында жаңартылған деректерді алып отыруға мүмкіндік береді.
Бағдарламалық стектің ең жоғарысында қосымшалар (Applications) деңгейі жатыр. Android қосымшасының құрылымы компоненттерді өзімізге қажеттілігі бойынша қолдануға және алмастыруға мүмкіндік береді. Бұл компоненттер Android API-дан тұратын жоғары деңгейлі Java-класы болып табылады [13].
Android тарихы 2003-жылдың қазанында, Эндри Рубин бірнеше жолдастарымен мобильдік телефондарға операциялық жүйе құруды шешкенінен басталды. Олар уақыт пен нарықты басып озды, бірақ, кейіннен жеке ОЖ құру идеялары іске аспады. Үлкен құпия түрде жұмыс істеген Android Inc компаниясын алда құлдырау күтті, компания ақшасы жылдам уақытта бітіп, мүмкін потенциалды инвесторларды тарту мумкін болатындай нәтиже бермеді. Бұл құпиялық компания жұмсына кері әсерін берді. Эндри Рубиннің сұхбаттарынан компания GPS пен мобильдік телефондармен қатысы бар қызмет қосымшаларымен жұмыс жасып жүргені белгілі болы. Бір сөзбен айтқанда, түсініксіздік кесірінен бұл жоба инвесторлар тарапынан қызығушылық туғызбады.
2005-жылдың жазында компания ақшасы бітті. Бірақ, компанияға іздеу алыбы - Google қызығушылық танытты. 2005-жылдың 17-тамызында компания толығымен Google-дың қоластындағы компанияға айналды. Энди Рубин командасы Google кеңсесінен орын алып жұмысқа кірісті. 2005-жылдың жазында Android стратегиясы қайта анықталып, телефон өндіруші компанияларға не ұсына алатындығы қарастырылды. Oracle және Google компаеиялары арасындғы соттығ арқасында бізге android платформасына қатысты жоспарларға байланысты презентациялар қолжетімді болды.
Презентецияда 2006-жыл 26-тамыздан бастап платформа ашық (open sourse), Google қызметтеріне негізделген болуы айтылады. Титулдық слайд ретінде Google картасы орнатылған ашылып-жабылғыш мобильдік телефон суреті кірістірілген (сурет 2).
GPS пен мобильдік телефондармен қатысы бар қызмет қосымшаларымен жұмыс жасып жүргені белгілі болы. Бір сөзбен айтқанда, түсініксіздік кесірінен
Минималды техникалық сипаттамалары - процессор ARMv9 жиілігі 200 Мгц кем емес, GSM қамту (3G болуы міндетті емес), минималды жедел жады көлемі 64 мб, 64 мб флеш-жады, miniSD жады картасына арналған орын. Камера үшін арнайы батырма және оның өлшемі 2 магапикселден кем емес. Экран өлшемі 240x320 нүктеден (QVGA) кем емес, көрсетілуі 262000 түстен көп. GPS, Wi-Fi, Bluetooth 1.2 сияқты сымсыз стандарттар қарастырылған. Негізгі талап - екі софт-батырманың болуы. Бұл ешкім сенсорлы экранды қолдануды жоспарламағын білдіреді.
Сурет 2. Google картасы орнатылған ашылып-жабылғыш мобильдік телефон суреті
Бұл уақытта Google (бұрынғы Android Inc) компаниясында ешқандай телефондар прототиптері болмады. Олар бағдарламалық код және стратегия құрумен айналысты. 2006-жылы телефонның аппараттық өамтамасына алғашқы талаптар құрылды. Google-дағы бағдар ретінде Blackberry смартфондары алынды. Ешқандай құрылғыда сенсорлы экран болмады, барлық телефондар орнатылған QWERTY-пернетақталармен жұмыс істеді. Бірақ, пішін-факторымен ерекшеленді (сурет 3).
Минималды техникалық сипаттамалары - процессор ARMv9 жиілігі 200 Мгц кем емес, GSM қамту (3G болуы міндетті емес), минималды жедел жады көлемі 64 мб, 64 мб флеш-жады, miniSD жады картасына арналған орын. Камера үшін арнайы батырма және оның өлшемі 2 магапикселден кем емес. Экран өлшемі 240x320 нүктеден (QVGA) кем емес, көрсетілуі 262000 түстен көп. GPS, Wi-Fi, Bluetooth 1.2 сияқты сымсыз стандарттар қарастырылған. Негізгі талап - екі софт-батырманың болуы. Бұл ешкім сенсорлы экранды қолдануды жоспарламағын білдіреді.
2006-жылдың аяғында Google үшін маңызды жоспар ішіне телефондар өндіретін серіктес табу кірді. Motorola компаниясы бұндай серіктес бола алмайды, себебі, RAZR-мен бірге үлкен сатылуды бастан кешірді. Бірақ бірнеше айдан кейін компания құлдырауға ұшырады. Google-да NOKIA компаниясы серіктес ретінде қарастырылмады. Компания өте үлкен және ODM моделі бұл өндірушіні қолдамады. Сол сияқты RIM-мен серіктестік үшін де жол жабық болды. Компания өз модельдерін құрумен айналысты, өз құрылғыларының көшірмесін өндіруден бас тартты. Сонымен, ешқандай компания Google компаниясының жетістікке жететіндігіне сенбеді.
Google-да қатаң ішкі тәртіп қалыптасты, 3-4 ай ішінде құрылғы прототипін алу, 2007-жылдың 1-шілде мен 31-тамыз аралығында сертификациялау талабы қойылды. Android ОЖ-нің алғашқы іске қосылуы 2007-жылдың күзіне жоспарланды. Негізгі міндет телефон өндіретін серіктес табу болды
Сурет 3. Blackberry смартфоны
Google-да қатаң ішкі тәртіп қалыптасты, 3-4 ай ішінде құрылғы прототипін алу, 2007-жылдың 1-шілде мен 31-тамыз аралығында сертификациялау талабы қойылды. Android ОЖ-нің алғашқы іске қосылуы 2007-жылдың күзіне жоспарланды. Негізгі міндет телефон өндіретін серіктес табу болды.
Android командасы 2007-жылдың басында бірден улкен екі проблеммаға тап болды. Біріншісі - телефон шығаратын серіктестің жоқтығы. Екіншісі - АҚШ нарығында сенсорлы телефондардың қажеттілігі кезінде Apple iPhone пайда болуы.
HTC компаниясымен келісім кезінде компания жаңа платформаға қызығушылық танытып, нар тәуекелге баратындығы белгілі болды. Сонымен қатар HTC инженерлері қысқа уақыт ішінде Google-ға қажетті прототиптер құруға дайын болды. 2007-жылдың сәір айында Android прототипті алғашқы құрылғылар пайда болып, олардың саны өсе бастады. Бұл құрылғылар сенсорлы экрандарсыз QWERTY-смартфондар болды.
Android ОЖ-нің 2005-2007 жылдардағы эволюциясы
Android командасында 2006-жылдың бірінші жартысы интерфейс прототипін құрып, Google қызметтерімен байланыстыру жұмыстарына кетті. Бұл уақытта ОЖ қарапайым сенсорлы смартфондарға арналып құрылды (сурет 4).
Сурет 4. Android телефондарға арналған алғашқы интерфейс
Бұл ОЖ интерфейсі ДК-дегі эмуляторларда жұмыс істеді, яғни, нағыз протатиптерде қолданылмады
Жарық көрген Android-тың алғашқы нұсқаларына тоқталайық:
Google Sooner - HTC жобасы (сурет 4). Алғаш көзге түсетіні - сенсорлы экранның жоқтығы. Модель Android-тың алғашқы нұсқаларына негізделіп құрылған. Бұл құрылғы референсті болып құрылды, құрылғыда Google ішінде бағдарламалар, ОЖ тестілеу жүргізілді. Стивен Тротон-Смит блогында ОЖ-нің 2007-жылдың 15-мамыр кезіндегі құрылым моделі сипатталады. Android M3 алғашқы нұсқасы 2007-жылдың қарашасында ғана жарияланды. Бұл ОЖ нұсқасы бізге танымал нұсқалардың ішіндегі ең ескісі болып табылады.
HTC компаниясының ішінде модель HTC EXCA 300 деп аталды, ал, Google-да Sooner деген атауға ие болды. Техникалық сипаттамалары толығымен 2006-жылғы Android нұсқасына сәйкес болды. TI OMAP 850 платформасы қолданылды, 64 мб жедел жады, экран 240x320 нүктеден тұрды, 1.3 мегапиксельді камера қолданылды. Wi-Fi, 3G және miniSD-ға арналған орын қарастырылмады.
Сурет 5. Google Sooner
Бұл ОЖ нұсқасы бір жылдан аз уақыт өте құрастырылған ОЖ-сі арасында өте үлкен айырмашылық болды. Google-да жедел іздеу қызметі телефонның негізгі функциясына айналды (сурет 6).
Сурет 6. Google іздеу қызметі
Home батырмасы қосымша жарлықтарынан тұратын жолақты шақыруға жауап берді. Бұл жолға өз қосымшаларымызды қосуға мүмкіндік болды (сурет 7).
Сурет 7. Қосымша жарлықтарынан тұратын жолақты
M3 және M5 - Android нұсқалары. Apple iPhone-ның пайда болып, сенсорлы экранды телефондарға сұраныстың көбеюіне байланысты ескі нұсқалармен жұмысты тоқтату қажет болды. 2007-жылдың екінші жартысында M3 нұсқасы жарыққа шықты. 2008-жылдың басында M5 нұсқалары пайда бола бастады.
2008-жылдың қыркүйек айында 1.0 нұсқасын жариялау үшін, тамыз айында 0.9 нұсқасы құрастырылды. 2008-жылдың 22-қарашасынан бастап АҚШ-та T-Mobile операторы сенсорлы экранды алғашқы Android-смартфон HTC Dream сата бастады (сурет 8).
Сурет 8. HTC Dream (T-Mobile G1)
Android ОЖ және Android қосымшалардың жұмыс істеу приципі
Android ОЖ-не арналған қосымшалар негізінде Java бағдарламалау тілін қолданумен құрылады. Компиляцияланған код (барлық файлдық ресурстармен және т.б қажетті ақпараттармен бірге) AndroidPackage арнайы файлдық мұрағатта жинақталады. Бұл файл кеңейтілімі *.apk болып табылады aapttool арнайы утилитасымен жинақталады. Осы файл қосымша түрінде мобильді құрылғыға жүктеледі. Үнсіз келісім бойынша әр бағдарлама Linux ядросымен басқарылады. Осылай қосымша коды балық баска қосымшалардан жекеленіп орындалады. Android процессті қандай да бір кодты орындау қажеттілігі туғанда ғана іске қосып-өшіреді. Үнсіз келісім бойынша әр қосымшаға өзінің бірегей қолданушы ID Linux-сі меншіктеледі. Қолжетімділік құқығы қосымша файлдары осы қолданушыға және берілген қосымшаға ғана көрінетіндей болып орнатылады. Бірақ оларды басқа қосымшаларға экспорттау әдістері бар. Мысалы, бір қолданушы ID-ін екі қосымшаға қолдану мүмкіндігі бар. Бұндай жағдайда қосымшалар бір-бірінің файлдарын көре алады. Жүйелік ресурстарды үнемдеу мақсатында, бірдей ID-лі қосымшалар арасында бір Linux-процессте, бір виртуалды машинада іске асыруға келісуге болады [4,11,17].
Android Guideline - мобильдік қосымшалардың дисплейіның өлшемдері кішкентай болып шектелген. Шет жақтағы бағдарлама шығарушылар ілесетіндей етіп операциондық жүйе шығарушылар, сараптамашылар тобы әрбір мобильдік платформаларға арнайы ережелер шығаруда, осы ұсыныстардың барлығы guideline деп аталады. Осындай басқарулар элементтердің қосымшадағы нақты немесе шамамен өлшемдерін, орын ауысуын, өзара қарым-қатынастарын регламенттейді. Гайдлайндар операциондық жүйе бір принцип бойынша құралу үшін және ал қолданушы әртүрлі қосымшамен жұмыс жасай отыра өз мақсатына жету үшін бір алгоритмге сүйенуі үшін қажет. Бұл бағдарлама шығарушылардың мүмкіндігі шектелген деген мағына емес, керісінше бағдарлама шығарушылардың жұмысын оңайлатады және қосымшалар қолданушыларға түсінікті және қолжетімді болады. Әрине әрбір операциондық жүйенің экран өлшемдері және аппарат түзілістері әртүрлі болып келеді. Blackberry телефоны көбінесе физикалық клавиатурамен қамтамасыздандырылған, ал Android базасындағы телефондар физикалық және сенсорлық домой, меню, назад және поиск батырмаларына ие. Ал Apple компаниясының телефондары қосымшаны жабуға және жұмыс үстеліне қайтуға арналған тек бір батырмаға ие. Бұл бөлімде Android операциондық жүйесінің ерекшеліктері және сәйкесінше гайдлайнның соңғы нұсқалары қарастырылады. Телефон дисплейіндегі нақты орын жүйелік панельге жатады: жүйелік трей және навигация панелі.
Жүйелік трей - экранның оң жақ төменінде сағат орналасқан кішкентай ғана аумақ. Статус панелінде құрылығының жағдайы, сағат, навигациялық құрылғылар және де қолданушыға жаңа хабарлама немесе жаңалықтар жайында хабарлап тұратын кішкентай иконкасы көрсетіліп тұрады. Навигациондық панель жүйеге стандартты домой, назад және іске қосылған қосымшалар батырмаларын көрсетіп тұрады. Ерте шыққан телфон модельдеріне арналған Android-тың ескі нұсқаларында навигация панелі домой, меню, назад және поиск физикалық батырмалар түрлеріне ие, сейкесінше бұлар дисплейде көрсетілмейді. Ереже бойынша, жүйелік панельдер қосымшамен біруақытта көрсетіледі, қосымша графикалық бөлікке ие болса, сурет немесе бейне сияқты,қолданушыға бөгет келтірмеу үшін панельді уақытша жасыруға болады.
Android-тың 4.0 нұсқасынан бастап, экранның төменінде орналасатын іс-әрекет панелі пайда болды. Оның құрамында аса маңызды іс-әрекет жасауға арналған батырмалар бар. Маңызы төмен іс-әрекет батырмалары меню астына кетеді, сәйкесінше иконкаға басылған кезде шақырылады. Физикалық батырмалары бар телефондарда меню батырмасын баса отыра екінші реттегі іс-әрекетті шақыруға болады. Бұл басқару принципі Android 3.0 және одан жоғары базалардағы телефондарға жазылған қосымшаларға өзекті. Android 2.3 және одан төмен виртуалды навигациялы панелі базасына арналған қосымшаларда сурет көрсетілу барысы басқаша: меню батырмасы іске қосылған мұндай қосымшалармен жұмыс жасау барысында навигацияның виртуалды панелінің иконка пайда болады, қол тигізсе қалқу мәзірі пайда болады. Жаңа нұсқада сонымен қатар ым жүйесі өзгертілген, мысалғы, объектіге ұзақ уақыт басып тұру, объектімен контексттік қимыл таңдауын көрсететін, енді деректер таңдауға қолданылады, ал контексттік панель таңдалған деректермен басқарылып жатқан қимылды таңдауға мүмкіндік береді. Қолданушымен кері байланысты анимацияланған заставка көмегімен іске асыруға болады. Жаңа экран немесе файл жүктеліп жатқан кезде, батырмаларға тиген кезде олар түс ауысу іс-қимылымен әсерін беруі керек. Осының көмегімен қолданушы қандай батырмаға басқанын біліп отырады. Қолданушы төменге немесе жоғарыға дейін айналдырып апарса және ары қарай жол болмаса, егер экран сәйкесінше жоғарыға немесе төменге секіріп жатса, бұл қолданушыға ары қарай жол жоқ екенін түсіндіреді. Жасалып жатқан интерфейс ұзындығы және ені бойынша оңай созылуы тиіс, ол әртүрлі құрылғыларда қолдануға ыңғайлы болады. Егер ол мүмкін болмаса, әртүрлі экрандарға әртүрлі нұсқалар жасап шығарылуы тиіс. Әртүрлі экрандарға арналған интерфейс жасаудың 2 алгоритмі бар: тип өлшеміне сәйкес макет жасап шығару(medium size, MDPI) және соны керек болғанынша созу, немесе ең үлкен өлшемнен бастап, керек өлшемге кішірейтіп макет жасау.
Android қосымшасы компоненттері
Android жүйесінің ерекшелігі қосымша өз функциялары үшін, қолжетімділік болған жағдайда басқа қосымшалар элементтерін қолдана алады. Мысалы, егер біздің қосымшаға айналдырып көруге болатын суреттер тізімі керек болса, ал, басқа қосымшада бізге керек скроллер бар болса, оны басқа қосымшадан шақыруға болады.
Android -қосымшаларда компоненттердің төрт түрі бар:
әрекетшілдік (Activity);
қызмет (Service);ө
кең таратқыштық мақсатты қабылдағыш (Broadcast Recevier);
контент-провайдер (Content Provider).
Android операциялық жүйесінің қызықты қырларына факт ретінде, егер, әрине, олар осындай рұқсат ұсынса, ондағы қосымшалар өзінің функционалы үшін басқа қосымшалар элементін пайдалана алу болып табылады. Мысалы, егер біздің қосымшаға кескіндердің айналмалы тізімін сипаттау қажет болса, ал басқа қосымшаның, басқа қосымшалар үшін ашық, жүзеге асқан қолайлы скроллері болған болса, онда оны осы әрекеттің жүзеге асуы үшін шақырады және жеке өзінің тізім кескіндерін өңдемейді. Осымен бірге біздің қосымшаның коды басқалардың кодымен араласпайды және онымен бірікпейді. Негізінде, осындай қажеттілік туындағанда ол басқа файлдың кейбір бөліктерін ғана іске қосады. Жұмыстың осындай қағидасын қамтамасыз ету үшін жүйе, оның кез келген бөлігі қажет болғанда,қосымша процесін іске қосуға және дәл осы бөлікке java-объекттерінің данасын құруға қабілетті болу керек. Сондықтан Android қосымшасында,көпшілік жүйелерде бекітілгендей, бірде-бір кіру нүктесі жоқ. Мұның орнына оның коды өзінің жеке бүтін мәндер жиынын және қажеттілігіне қарай даналарды құра алатын, оларды пайдалана алатын жүйе компонентін ұсынады.Осындай мән-компоненттің төрт типін ерекшелеуге болады. Олардың әрқайсысымен жеке-жеке танысайық.
Activityқолданушы істей алатын, бір операцияға арналған сыртқы қолданушылық интерфейс ұсынады. Егер жеңілдететін болсақ, кейбір белсенділік бірлігі ретіндегі бұл бір ағымдық экран. Осында және алда аctivity терминін аудармасыз пайдаланатын боламыз. Бірақ та сөзбе-сөз аударма, белсенділік немесе әрекет, компоненттің ортақ мағынасын дұрыс жеткізеді.
Мысалы, activity қолданушы таңдай алатын немесе олардың қолтаңбасымен тускен суреттерін бейнелейтін мәзір пунктерінің тізімін бере алады. Немесе басқа мысал - хабарламалармен шұғыл түрде алмасуға арналған қосымша контактінің бетін бейнелеу үшін бір activity пайдалана алады, басқа - таңдалған контакт үшін хабарлама құруға, үшінші - хабарламалар тарихын көру немесе жөнге келтіруді орындау және т.б. үшін.
Ағымдағы қосымшаның барлық activity бірге қызмет атқарады және бірыңғай қолданушылық интерфейсті қалыптастырады. Алайда, осымен бірге бір-бірінің аралығында тәуелсіз. Олардың әрқайсысы программист визуальды интерфейсті орналастыра алатын, терезенің құрылуын қаматамасыз ететін Аctivity базалық класының класс тармағы ретінде жүзеге асқан.
Қосымша бар болғаны бір ғана activity-ден немесе алдында айтылған мессенджердің мысалы ретинде бірден бірнешеуінен тұруы мүмкін. Activity-дің нақ қандай болатындығы және олардың қанша болатындығы нақты қосымша және оның дизайніне байланысты. Қағида ретинде, activity-дің біреуі біріншісі ретінде белгіленеді. Бұл қосымша іске қосылғанда оның қолданушыға ұсынылатындығын білдіреді. Бір activity басқа activity-ді іске қоса алады. Осылайша, бір activity-ден басқасына өту ағымдағы activity-дің келесісін шақырған кезінде орындалады.
Әрбір activity терезені үнсіз күйде ұсынады. Әдетте терезе толық экранды түрде құрылады, бірақ ол бүкіл экранның орнын алмауы да және басқа терезелердің сыртында орналасуы мүмкін. Activity-ге сонымен бірге қосымша терезелер әрекет етуі мүмкін - мысалы, аctivity жұмысының процесінде қолданушымен әрекеттесуге арналған қалқып сыртқа шығушы диалогтік терезе немесе қандай да бір маңызды баптауларды таңдау кезінде ағымдағы ақпаратты ұсынуға арналған терезе.
Терезенің визуальді мазмұны визуальді компоненттердің(немесе көрсетулердің) иерархиясы көмегімен құрылады. Визуальді компоненттер - View базалық класынан туындаған объекттер. Әрбір компонент терезенің ішінде тікбұрышты кеңістікті ұсынады. Иерархиялық компонентті ағаш түрінде елестетуге болады, ал оның ең төменгі бөлігінде("жапырақтар") орналасқан элементтер жоқтарын тікбұрышты аймақта участіктегі қолданушының әрекетін күтеді. Осылайша қолданушымен интерактивтік әрекеттестік жүзеге асады. Мысалыға , осылайша елестету экранда кішкене белгішесін бейнелейді және қолданушы оны шерткенде қандайда бір әрекетті инициалайды. Android операциялық жүйесінде өңдеушілердің пайдалануына қолжетімді дайын визуальді компоненттердің жиыны бар. Жиында тетіктер, мәтіндік жазық, айналдыру белдеулері, мәзір, ауыстырып-қосқыш жалаушалар және т.б.
Осындай иерархияны терезеге орналастыру үшін Activity.setContentView() әдісін шақыру қажет. View класының данасы әдістің параметрі болып табылады. Ол иерархияның түбірінде жатыр.
Services(сервистер) фондық режимде жұмыс істейтін компоненттерді ұсынады. Ол, қағида бойынша, ұзақ операцияларға және өшірілген процестердің жұмысын қамтамасыз етуге қажет. Жалпы жағдайда бұл жай ғана қосымшаның фокуста болмағанда функциялану режимі. Мұндай процестің мысалы ретінде қолданушы басқа бір жұмыс жасағанда немесе ағымдағы белсенділікті қоршаусыз деректерді алған уақытта музыканы тыңдап отыруы. Сервис өздігімен қолданушылық интерфейсті ұсынбайды, яғни қолданушымен әрекеттеспейді, есесіне іске қосылады, басқарылады және activity сияқты басқа да компоненттермен байланысады. Сонымен қатар жүйемен бірге іске қосыла алады.
Contentproviders - Берілген компонент басқаларға ұсынылатын қосымшалардағы деректер жиынымен басқарылады. Бұл деректер қосымшаның қол жететіндей файлдық жүйеде, SQLite деректер қорында, желіде немесе басқа кез келген тұрақты орында сақтала алады.
Сontentprovider арқылы басқа қосымшалар деректерді сұрай алады және, егер сәйкестендірілген рұқсаттар қойылған болса, оларды өзгерту. Мысалы, Android жүйесінде контактті қолданушылық ақпаратпен басқаратын contentprovider бар. Ол кез келген қосымшаға сәйкестендірілген осы компоненттің құраушыларын санау, жазу немесе нақты адам жайлы ақпаратты өзгерту үшін шақыратын құқықтарға ие болуға мүмкіндік береді.
Басқа да ортақ жағдайларда contentprovider-ді қосымшалармен пайдаланылатын және басқалар үшін ашық болып табылмайтын оқу және деректерді жазу үшін пайдалануға болады. Мысалы, NotePad қосымшасын жазумен жасалғандарды сақтауға арналған компонент пайдаланады.
Берілген компоненттер ContentProvider-дің ішкі класы ретінде жүзеге асады. Басқа қосымшалардың берілген деректермен операцияларды орындай алу үшін олар стандартты API жиынын ұсынуы тиіс.
Broadcastreceivers - компоненті ортақ жүйелі хабарламалардың таралуына, бақылауына және әрекетке әсер етуіне жауап береді. Көптеген хабарландырулар жүйеден келеді. Мысалы, батарея қуатының аз екендігін немесе экранның өшетіндігі туралы хабарлама. Қосымша сонымен қатар ақпараттың құрылғыға жүктелгендігі және пайдалануға берілгендігі туралы сигнал секілді хабарландыруларда бастамашылық ете алады. Broadcastreceivers сервистер сияқты қолданушылық интерфейсті ұсынбайды, алайда ол қолданушыға болған қандай да бір оқиғалар туралы ескерту үшін қалып күйіндегі ескертулерді құруға қабілетті. Алайда broadcastreceiver жиі өздігімен минимальді жұмыс мөлшерін орындау үшін басқа компоненттермен әсерлеседі. Осылай, ол қандай да бір жағдайға тіркеулі әрекеттің орындалуы үшін сервисте бастамашылық ете алады.
Егер Android-тің компонентті моделін бірнеше иерархия түрінде қарастырсақ, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz